Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
- .LLUNI)A-IN, Sadwrn, Gott.…
LLUNI)A-IN, Sadwrn, Gott. SO. I P. Al'U llAD Th'tis i' r27ain a. dd:øettint i'r PAPU11AU Pinrs i'r 27ain a Jd?thant i'r ?? dd¡nas_yboættwn Y maefth)gl hir- '?' fa:th ?n y Journa! dps Decafs, ynghyich y U1ódd.y dygir y,pap«sati hyiKyftmlaeuyn awr, ,yr hvn a irc.lusurw.yu debygid gan dystiolaeth Ceuad ,Ar,yr V spaen, ;ch y tawelwctr sydd yu ffvuuyn.y wlad bono, yn wrthwyneb i'r hyn a-ynitklaugcsodd yn y papurau Firengig, yr hyn a grybwylfasom eioes. Yr oedd Ce&iadwr yr, Yspaeft yn haeru fod ymddygiad t),tioedd%vyr. qmpur-u Ffrainc, wrthgyeddi fod terCysc yn y wlad bono, p, yd nad oe Id, yn dd gou i fagu ymryson rhwng y ddwy wlaa; oitd y mae cy- hoeddwr y papur uchod yn haeru nasi "dichois hyny lod, o herwydd nad yw papurau .yri awr fel yr ceddyot gynt, yn hollol dan gyfatchwyU iad.y Ltywodraerh, end fed pob Cy hoeddwr at ei'ryddid i gyhoeddi yr hyn a dybio yn addas o liysby-iaeth. t Miiun (Eidul-j, Gorph. 15.AéthyTywyse og Borgr.est; trwy y ddinas hon .yn ddiweddhr, ar ei ddychweliad o Rufiain, pryd yt adroddodd j yr hant-s canlycol Cyn iddo ef yniadael ilr talerthan agoedd yn Rhag',aw araynt efe a lwytilo(IA long a'i fydd- iannau, y Thai oeddynt werth u fyrddiwn o .fi-aii Loi. rhai oedt ynt i gael Cu trQ'glwy ddo i liufaiu. Gyrwyd y lietvg.(tft wyntoedd gwrt-it- vvliiguuv. i ymy-I Elba., a gorfu arni apg^ri yn Iblongbortn Ferrajo. Yr oedd Bonapai tear yr amser yn golygu y pdfth a pharodd i'rlloug aft 31 wyth gael eu attefaelu yn ddioed heb uh fam tlaenorol gan ei gytigorwyr, gan ddywedyd, f4 Yr holl bethaehyu a, berthynant i mi, myti I dalodd am danynV; ac y mae y TyWysog Borg- hese yn fy hylêd i heblaw hyn, am waddol ei wraig, yr hon y mae efe wedi ei gadael." Madrid^ feorph. 15.-Derbyniasom Genadwr y Pab yn dra pharchus yma; ciaodd un-o Ir beirdd g&n iddo yr hon a gyhoeddwyd mewn un .1 Olt papurau. Y maey Parchedtg Dad, Esgob St. Auder, wedi cyhoeddi ei draethiadau Crist- rigol a Gwlad-ai-ol y rhai a sgi ifeuwyd ganddo tin dechreu y gofidiau yn Spain, ac yn y rhaiy rhag-fynegedd yr Esgob yr iioll gyfyngderau a tldygwydda^ant i'w wlqcl. Gwelsom yr Esgob llwn yu amlyga awydd sanctaidd wrth tiywys y milwyr; ac v n awr ymae gwedi profi ft,, Id y nef- asdd xvcdi tyfranu iddo ddawn prophwydol- iaeth I Cyhoedd "yd gorchymyn gan y Brenin i rydd- liaa yr Offeiiiaid oddi wrth pob math 0 drethi ar ddegymau a meddianau ereill perthynol iddynt liWy, y rhai ocddytat ddarcstyugedig i daiu tre- thi yu 01 cytundeb y Cortes hunan-wneuthurol (megys y niae. ei Fawroydi Y" gweled yn dda i*w galw), o herwydd fod eu mwr dduwioldeb, ei fiyddlondeb, a'i defuyddioldeb i'r Llywod- raeth, yn eu gwneuthur yn deiiwng. Hysbysir mewn llythyrau o Warsaw (Poland) na bydd i ran o'r Ddugiaeth hyny gael ei chys- tylltu 4 Prwssia, fel yr oeddid yn son, Y dal-r aeth a erys megys ag y mae yn awr, hyd oai dcrfyiio y gynuadledd yn Vienna., ac Hi ellir g^vybod cyn hyry, pa un a fydd i deyrnas Po- land gael ei hidfc-i-ia ai peidio, yn el dymuniad pohl Warsaw. Cyinmerwyd meddiant 0: wlad Folkenstein, gan- Awstria, i'r hoo y perthynfti y Wild liono gyiit. Y Cenaiiaethau diweddaf o C Hiana (Nor- way) a gynnwysant hanesion i'r 7fed o'r mis hwn. Yr oedd y gynuadledd rhwng y Ty wysog C'istian a'r pedwai Dirprwywr cyngreiriol wedi parhau wyth diwrncd y pryd hyny. Yr cedd y Tywyaog wedi cejsio byr-gyngrair ar dir a mor, yr hyn a wrthodwyd gan Sweden, ond ar yr am- mod i dair o amddiffynfeydd Norway gael- eu rhoddi fynu fel gwystlon. Y Ty wysog a fodd- lonai i'r ammod hyn gael ei hystyried gan gyn- nyrchiolwyr taleithau Nor-wav" eithr gwrthod. cud wneutliur hyny o honaw ei hun. Yr oeddid gan hyny yn ofiti, yn gvinmaint a bod yr holl Gyngreirwyr yn pleidio i Sweden, y cymmerai rhyfei weithredci Ie yn ebrwydd. Yr oedd ciiwech o iongnu y gadres ac amryw Ffreigadau o Sweden, wedi hwylio trwy y bas-for i ore.-cyn goFor Norway, tra byddo y Tywysog Coronog a j 40,000 o wyr yn tori drosy cyffih aT y tir. GODORIAD Y SENEDDR. I Am ddau o'r gloch y dydd hwn, daeui „pi clider Breninol y Tywysog. Rhaglaw, o Dy Carlton, i Dy yr Argiwyddi 1 godori y Seneddr. Yn ei fyirediad i'r Ty defbynwyd ef gydabloedd- iadau cymmeradwyol uchcl. Yr oedd lliaws o endeiigt sau a Boneddigesnu yn y Ty. Ar ei ddyfodiad i mewn gyrwyd Syr TJjornas Tyrwhitt geisiO gan aelodau y Ty cytfredin ymddangos; ac yn ebrwydd wedi hyn daeth y Rhaglafarwr c ynghvlchrdeugain o'r aelodau gerbron. An*, erchwyd y Riiaglaw mewn-araeth tra godidog ac hyawdj, gan y Riiaglefarwf, yr hwn a ddarlun- iaddyr amryw bethau a wnaethid gan y Seneddr. yr eisteddfod yma, gan gyfeirio aty digwydd- iadau grgoneddus a gymmerasant le yn ddiw. eddar. Wedi hyny darllenodd ei Uchder Bren- inol ei araeth cddi ar yr orsedd; gan otidio atn, barhad afiechyd ei Fawrhydi; dywedodd mail pan gymmerodd efe y L'ywodraeth t'w lav, iddo gael ywlad hon mewu rhyfel a, holl Ewrop, ond- trwy lynu wrth y murat) a ddewiswyd gan ei- Fawrhydi, trwy gynnorfhwy bywiog ei bobl, rnedrusrwydd'pejffaith y Llywydd mawr (Dug Weiington) a wroldeb y l'luoedd Brytatakld laluogwyd ef i dori dros V rhwystrau ag oedd- ) nt wrthwynr.:>ol iddo, ac "i gv.bl gyfiav/ni y dyben o.,ddechreu y rbyfel, sef gwaredu Ewrop r! ag y gjormes ag oedd yn-ljir wedielgorchuddie. Pywedpdd y byddai i'w ymdrechiadau, Ytt"V Gymman/a sydd yn neshau, i gael eu defnyddio i ddwyn ynmlaen heddwchy gvvledydd, ar sy 1- L- ei cyliawnder a didueddgarwcli. Blin ganddo oedd parhad y rhyfel a'r Americ, ac amlygodd ei <1 dymuniad am a^feriid heddweh a'r wlad hono ar ammodau anrhydeddus i'r ddwy wlad, ond yn y cyfamser, barnai mai buddiol oedd dwyn y rhyfel ynmlaen ayda yr egni mwyaf. Hysbysodd t Aetodau y Ty Gylfredin ei fod yn bwriadu lleihau traul y Llywodraeth cyn gynted ag y goddefo amgy.lckiadau y wlad. ci ^S-^iiC* eftyc!i»ad -i"r ddati t)y am (i^rfyiiad y rhyfel, er lies i t'reiil yn gystal ag i ui eiu hunain; gan ddywedy fod ei deulu ef wedi cynnal y Ffurfilywtjdraeth d'ros gan mlyn- edd, a bod poni y wlad itou wedi mwynhau rawy o rjddid cliiedi-ith tiag a Wath i ran uii geneal arail. Wedi hyny, tystiodd yr ArgUvydd Canghell wr fod y Seutfidr i ohirio hyd y 27ain o Awst. Safii Dug Welington arlaw aswy ei Uchder Ifireninoi, gan ddal cleddyf y wiadwriaeth yn ei law. —.——— Gynnwystr cyhoeddiad o eiddo ei Uchder, }keninol y Tywysog Rhaglaw, yn Llys-argratr .y dydd hwn, yn amlygu mawredd trosedd y rhan hyny o ddeiliaid genedigol ei Fawrhydi ag wedi derbyn llythyrau i'w gwneuthur yn tfdinapyddiou o Unol Daleithau vr Americ, gan lly wodraeth y wlad hono, ac weui codi aelliu at, dir a mor yn erbyn eu gwiad eu hunain; ac yn mynegu nad oes un weithrcd o'u heiddioeu hunain, nac o eiddo un deyrnas na gwladj a fedr eu rhyddhau oddiwrth eu rhwymedigaeth i Ly- wodraeth eu gwlad enedigol. Cynnygir ma- ddeuant i bawb o honynta ddychwelont o wasan- aeth yr Unol Daleithau mewn pedwar mis, ond cyhoeddir y bydd pob un a ymddygo i'r gwrth- wyneb, neu a ano a'r gelynioii ohyn allan, gael ei ystyried yn deyrnfradwr, ac a gospir yn y modd mwyaf llynwlost. Rhyngodd bodd i'w Uchder Breninol y Ty- wysog Rhaglaw, i drefuu y Gwir Ahrhydeddus Aigl. Gambier, Henry Goulbourn, Y swain, A. iWiliam Adams, Yiswain, ifod yn Ddirprwywyr 0 du ei Fawrhydi, i gynnadleddu am heddwch a'r Dirprwywyr awduredig o'r Americ. f- Cynnwysir llythyr hefyd yn y Llys-argraff, oddiwrth Gadpen Gower, o'r Elizabeth, yn hys- bysu fod badau-, y Hong hono dan dywysiad yr Is-gad-pen Roberts, wedi ysgafaelu ar y 25ain o Fai (eyn gwybod am yr heddweh) yr herw-long Ffrengig, Aigle, o 8 manguel, a 41 o wyr, o dan ddryliiau Ynys Vide. Y mae Argl. Aberdeen yn myned i Vienna, i gyflwyno Urdd y Gardus Aur i Ymerawdr Aws. tria; Arglwydd Stewart sydd i fod yn Genadwr sefydlog yn y Llys hwnw; tra fyddo Arglwydd Castlereagh yn ymdrin ag achosion mwy pwysig y Gymuianfa. Yr ydym yn clywed fod Arglwydd Hill wedi cael ei wysio i'r ddinas i dderbyn ei gyrfarvvydd- iadau olaf oddiwrth y Llywodraeth, cyn cych- wyn i flaenori ar y lluoedd Bryfanaidd yn yr Americ. Esgyuodd Mr. Sadler mew:l awyr-god (bal- loon) i'r ûGhelder ddoe, o'r Brif-ddina, a Bon- eddiges hardd ieuanc o'r enw Miss Thompson gydag ef; aefhant yn fuan o'r golwg, discynas- ant mew dioel wcll, a dychwelasant yn iach i'r ddinas heddyw. TERFYSC AR YRFA DOWNPATRICK, YN YR I IWERDDON. I Ein dyledswydd boenus heddyw yw hysbysu i'r cy lirodin, fod terfysc dychrynllyd, yr hwn a ganlynwyd ag elFeithiau gaiarus, wedicymmeryd lie wythnos i ddoc, ar yrfa Downpatrick. Pan ddaeth yr hanes am hyn oddi yno gyntaf i Belfast, yr oedd cymrraaint o son a gwrthson, fel aiferol, fel na dlasid ymddibynu ar yr hyn a fynegasid o un tu yn hytrach na"r llall; ond yr oedd yr amryw fynegiadau yn ddigon brawychus i greu y gofid mwyaf yn y meddwl; ac yr oedd derbyn amryw geuadiaethau, ynghyd ag ym- adawiad y Cadfridog Buruet mewn brys mawr, yn ddioed wedi dy fod o honaw o Newry, a chychwyniad amryw ddydoliadau b wyr alfog I tua Down patrick, yn cyduno i gynhyrfu anes- mwythder anarferol yn mcddytiau y cyffredin. Yr ydym wedi ymdrechu casglu hysbysiaeth cy- wir ynghylch yr achos anviedwydd hyn, trwy ymholi-a dynion ryfrifol y rhai oeddynt wydd- fddo!, ac &'n co;sebwr yno, ac 4chenad yr hWoa dda: fonascm i'r fan. Ymddengys fod cynnulliad mawr ac. anarferol o bobl y wiad yno, wedi eu harfogi a ffyn, ac ereill k ilaw ddryliiau, ar yr yrfa (race ground) dydd G wener, a deallwyd mai terfysc rhag-gyf- lunedig a fyddai i ganlyn, canys dywedid amryw ddyddiau cyn hyn heb betruso, fed gwyr yr Orange wedi cael eu dydd ar y 12fed o Gor- phenaf, ac y caøllt hwythau (v dyrnWyr) eu dydd ar ddydd Gwener y gyrfeydd." Yng. hylch pedwar o'r gloch y dydJ hwnw, cymmer- odd ymryson Ie rhwng dau ddyn, (dy wed llawer mai ffug-ymladd oedd) yr hyn mewn rriynydyn a ddygodd liaws ynghyd, y rhai mewn ymddang. osiad ocddynt ar eu gwiliadwriaeth, a therfysca ganlyncdd, yr hwn a barhaodd gryn lawer o amser, hyd onid aeth yn dra brawychus—yn gymmaint felly, ag y deal 1 odd yr Ynadpn mai angenrheidiol oedddanfon i Down am ddydoliad o Feiwyr Middlesex y rhai oeddynt yno. Pan reswyd y milwyr, cyfeirwyd llidiowg- rwydd y lliaws cynnulledig yn agos yn gyfan- gwbl yn eu herbyn hwy, ac y'mOsodwyd arnynt a chawedydd o gerrigynghyd Ag ehwau llidus a chyffrous. Cadwedd y. Meiwyr eu sefyllfa gyda thawelwch mawr. yr boll: amser; wrth weled hyn ymhyfhacdd y torfeydd lliosog, y rhai a nesasant cyn agosed atynt ag i roddi her iddynt, neu i'w gwahodd i wneuthur eu gwaetha, gan daflu cerrig atynt, niweidio rhai o honynt, a tliallu ereill i lawr. Yna gorchymynwyd i'r milwyr saethu atynt k sypylorau (catridges) di- belau; ond ni wnaeth hyn ond peri iddynt fod yn llawer mwy terfysclyd a dinfn; gan hyny gorchymynwyd iddynt saethu pelau I'w myiic- ar hyn syrthiodd dau ddytityu ddioed, a chlwy f- wyd llawer; y mae pedwa*- neu bump o honynt yn yr ysbyty. Dichyn fod llawer o'r clwyfedig wedi cael eu dwyn ymaith, ond y rhai rhag- grybwylled g yn unig a wyddom ni am danynt. Mewn achosion o'r fath hyn, y mae y dini- wed yn fynych yn dyoddef gydi'r eu.og; a i gofidus genym fynegu i Mr. John M'Mnllan, Llythyrwr Cloogh, tra yr oedd yn eistedd tnewn un o'r pebyll, gael pel plwm trwy barth cigog ei foicldwyd ond nid yw y clwyf yn beryglus. Cymmerwyd amryw o'r terfyscwyr yn gar- charorion, llettywydhwy yn y carchar; yr yd- ydym yn clywed fod pedwar llaw-ddryll yn meddiant un o honynt, ft dau Dydd Sadwrn ymgyntiuliodd tyrfaoedd dir- o bbbl i Downpe-ti,ick; acyr oedd rhai yn ofni y buasent yn cynnyg rhyddhau y carchar- orion o'u caethi^red, ohd dymunol genym fy- negu fod pob peth yn esmwyth, heli yr argoel- lleiafIm derfysc ychwanegol. Yr .oedd ymof- yniad Ynad llofruddiaeth i gael ei gadw ar y cyt'tl"'à.laddwyd, cyn diwedd y dydd ar yr hwn y 'daeth ein cenad oiddi ynb; Et mor illarus ag y bu can!yn!adau yV ymrys- on hyn, tybir yn gy?edtu y,b u -A sai liaw? ei- ych- ?Taneg o waed yn cael ei dywallt, ohi buasai cyfryugdod amserol yr Ynadon, ganod rhan I hei?eth o'r lliws twylledig wedi rmgasg1ù gyda bWrlad i godi terfysc. Addefir fod y mIlwyr wedi ymddwyn mewn modd tawel a chymhedrol.
[No title]
LLULS, AW ST 1. Ci.vsom baputaii Paris i'r 2Qain o'r mis dii weddaf. Yn eisteddfod cynnyrchiol wyr y bobl ar y 27ain, gwnaeth St. Larey ei gynnyg addaw- edig ynghyleh talu dyledion ei Fawrhydi tra fu rnewngwledydd estonol." Y dyiedion hyn," meddai efe, 44 gan nad pa sori sydd wedi cael ei daenu ar led gan ddrwg-anian, ac a fynychwyd gan anystyriaeth,a gyfyngir i'r hyn' a rodd#yd gan Bvnaduriaid ac Unigolion anghy oedd t gyn- nal y teutu- Breriiiiol tra fu yn preswylio mewn gwledydd trrfnior. Yn y gsadd cyntaf o'r ech- wynwyr haelionus hyn y mae Brydajn. A fyn- ech chwi roddi rheswin iddi hi i ymffrostio, iddi gynnatteula eich Brsninoedd dros gviusifer 6 tiynyddau, heb i Ffrainc erioed gyunyg talu. yr yn It dreuliodd hiar yr achos? Y rnae di&lch- garwch dyledwr bob amser yn ddarostyrfgedig i ddrwg-dyb; dylaPr eidrlo ni fod yn anymddi- bynol, yn deilwng ar uawaith o'r genedl sydd yn rhoddi, ac o'r hon sydd yn de'rbyn. Yn ofer y gwrthddadleuai Lloegr falch, nad yw hi !ond dJly" angrailit Ffrainc, gan ddychweJyd i'r Bourboniaid y caredigrwydd a ddangOSOdd Lonis XiV?i'r S.uart'aid, hHiogaeth y rhai sydd etto yn llenwi. gorsedd Prydain Fawr. Bydded i IH, Fo ieddi^ion, wneuthur ein dyled- swydd, y Brytaniaid a Wnant yr eiddynt hwy." MYIIL-gir dan y wn Vienna, fod amryw briod- asiu rhwng enwegion prif-lysoedd Ewrop, wedi sefydlu arnynt, trafu Ymerawdr Russia a Bre- nin Prussia yn Llundain. Y mae'r son fod yr Ymerawdr Alexander yn bwriadu adfera teyr- nas Poland yn ennili tir. Eithr dy\yedir fod y mesurau hyn, y rhai, o angeni hpldrwydd, a bar- ent i Awstria a Prussia roddi eit rhanau o'r ys- pail ifynu, wedi peri rliyw ddyi-y sweli rhwiag y gwahanoi Alluoedd hyn. Derbynwyd iianes, o St. Domingo i'r 28ain o Fai. Ar y trydydd o'r mis hwnw cynnaliwyd cymmanfa yn Gonaives, pryd y cynnygwyd gan Hairry I. (Christophe) Brenin Hay ti—— Petion, Llywydd y Gorllewin, a Borgella, prif Lywydd y Deau, ar fod i gyngrair ymosodol ac anvddi. Ifynoi gpel ei wneuthur rhyngddynt, a bod idd- yi\t sefydlu ar tlerfynau eu taleithau gwahanoi; eithr methasant gytunb ar y terfynau. Torwyd ymaith y gyiinadledd ar yr wythfed. Cyfai fu byddinoedd Christophe a Petion ar y l7eg, ar y ti-irdd i Gonaives. Yr cedd Christophe a Petion yn tywpeu byddinoedd euhunain.Lly wodi aethid aden ddeau Christophe gan y Llywydd liomain, v canol gany Llywydd Tpussaint dewr-a'i, aden aswy gan yr Is-gadfridog Gabarre; a'r March- luoedd a dywysid gan y Cadfridog Mouchelle. Tywysid tair Dosparth byddin Petiun gan y Llywydd Vernet, y Cadfridog Bazelet, a Ffer- diuand Deslandes. Bu y frwydr yn dra gwaed- !yd, a>chyhoeddodd buddugoliaeth ei hun yn derfynol o du Christophe. Collodd Petion y rhan fwyaf o'i wyr a'i Gadfridogion. Ac oni buasai i'r Llywydd Remain gael ei attal gan Rigaud buas-ai diwedd ar fyddin Petion yr hwn a gilioddyn ol i Artibonite, ac a dredd bout yr Esther i attal byddin ymlidiol Christophe. Cynnygodd Christophe i gychwyn yh erbyn Port-au-Prince, pryd y deallodd fod terfysc wedi tor! allan, dan y Hywydd Cesse, yn nhai- eithau Valliere, Gome?, ac amryw ereil1, a'i eithati V allie-re- 6 '2 ac amr yw ereill, ali fod ef J'ii parotoi i gvchwynjn erbyn y Cape. Aeth Christophe i ymlid Petion, wedi gyru o honaw y I*y%Tysog- Breninol, ei fab, a'r holl farchluoedd, i wrthwyrnebu'r Kymudiadau ucli- od Fel hyn yr oedd sefyllfa pethau yn nhrefc- ediyaeth annedwydd St. Domingo ar 7ain o Fai. Un o ynysoedd gwerthfaw rocaf y Gorllewin yw St. jDomingo, bu yn hir yn meddiant yr Y s- paeniaid., ae wedi hyny porc'senogid hi gan y Ffrancod; ond oddiar y cl: wyldroiad yn Ffrainc, nid oes fawr ond tywallt gwaed, a rhyfel bar- haus yno, rhwlig y ddaU ilaefior a enwyd uchod yn benaf, pob un yn ymdrechu ennill penadur- iacth j'r yirys iddo eu hV»n. Hyshysir mewn erthyg10 Vienna, fed y Gym- manfa iddC,Chreu ynto tua y lOfed o fis Medi; and gan fod cynnifer o ddywediadau gwahanofi ynghylch hyn, amlwg; yw itad oes tiel) yn gwy- bod yr amser penod ol i'r Dirprwy wyr ymgyunull yn y ddinas uchod. .a i.. Ysgrifnodwyd. telefau heddweh rhwng Pen- aethiaid Ffrainc a Spain, dvdd Mawrth diweddaf, aethiald F t raitte a paill- d ldw- ? -.v l a d yn agos? y ii- yr hyn sydd yn gosod y ddwy wlad yn agos yn yr un sefyllfa ag oeddynt cyn y chwyldroiad Ffrengig. Ac arwyddwyd cytundeb caredig- rwydd rhwng yr Yspaen a'r w lad hon, yn Ma- drid ary 15fed o'r mis diweddaf. Hyshysir mewn UtlO bapurau r Dublin fod Ariandy Joyce a'i Gymdeithion, yn Galway, wedi mcthu talu. Terfynwyd mewn cyrgor fod i Feistriaid yn y Llynges Freninol gael yenwanegiad at eu haner tâl. Y cant cyntaf ar les yrhenyddineth, a fyddont gymhwys i'r gradd cy itaf a'r ail, ydynt i gael 7s. y dydd y deucant hesat, gael 6s. y dydd, a'r gweddill 5s. y dydd. Trefnir i Fistr- iaid gael eu traul wrth deithio hefyd ar eu trefniad oddiwrth haiierthi, yn yr un modd ag Is-gadpeniaid. Yr ychwanogiadan uchod oedd- ynt i ddechoeu ar y laf o Orphevnf, .1814- J. Cdtwyd y gad-long fechan, Halcyon. Cadpen J. H. Maichall tua mis Mai diweddaf, yn agosi St. Domingo; ychydig o'r trysorau ynddi a acliubwydj eithr diogelwyd bywydau y gwy gwyr. • • RfAWilTH, 2. DåcHl llythyr-god Ellmynaidd i'r ddinas y bore hwn a phapJrau i'r 31 aiii o Gbrphenhaf. Dy wedi r y bydd i un o weinidogirin llys Russia i fod yn y gymmanfa yn Ghent, fel cyfryngwr rhwng Prydain a'r Americ, frrth gynnadleddu am heddweh. Nid yw y papurau hy n yn cyn- ii.wys diweddarach hanesion o Norway ua'l' rhai a dderbyniasom 6isoes. • HeJdyw y deibyuiasom bapurau ychwanegol o Ffraiuc i'r Slain o'r mis diweddaf. Myneg- ant fod llythyrau o amryw barthau yn Prydain Fechan (Bretagne) yn sid-hau fod meddyliau y cylFredin yn eithaf tawel yno yii awr. Y cyl- newidiad disymmwth hyn sydd ddyledus i ym- ddygiad heddychol y llywydd hwnw, Dug: Dalniatia, yn ei fynediad tnvy amryw dreti y dalaeth hono. Yisgrifenodd Cadfridog byddin Spain yn y Peru uchaf (Americ) lythyr at yr Arda^ydd Concordia, yn (lai-lutiio buddlig!oliaeth a enii'ill- odd efe ar wrthryfelwyr Buenos Ayres. Cym- medvyd 70 o swyddogion ac 800 o wyr yn gar- chtit-ovion, ynmhlith y rhai y mae ychwaneg na 300 yn glwyfus; lladdwyd mwy na 400; cym- merwyd wyth mangnel, 1,500 o ddryliiau, a llawer o arlwy rhyfel: gwasgariad byddin o 7000 o wyr wedi eu dy?gyblu a'u peiriannu yn | dr^yadl yw lfrwyth y fuddtrgoliaeth hon, a en- nillwyd ar faesydd Auycma gan hlwyrr y Btenin, t ar wrthryfelwyr BuenoS Ayres. IIysbysant o Florence, mewn erthygl a am- serwycl Gorphenhaf 20, fod terfysc a chytlu wil mawrion ynifyunuya Arezzo yn Tuscany (tal- aeth o'r D,d;kll); y niae gwyr y wlad wedi myned mor haerllug ag ymddangos dan arfau wrth byrth Florence. Yr ydys yn meddwl fod y gwladwyr arfog hyn yn fvvy iii" 10,000 o rifedi. Peth llwyr adnabycldus yw na fedr6<ld y Llyw- odraetji erioed eu darostwrigy ac iddynt ynghanol eu coedwigotidd', etf cor sydd ? a'u mynyddoedd, yindreshu sefyel!u" anymddibynaeth ewrthwr- nebus i bob egwyddor, yr hyn a barodd i Leo- pold roddi iddynt yn gwnsallt, lun cetFyl wedi tori yn rhydd heb ua liVwyn na genfaJ Y maeblaenoriaid talaeth B "rne^ yn Switzer- land, wedi gyru allan gyhpeddiad gan wrthdys- tiolaethtt yn erbyn Ffmf^ywcdraeth newytfd Switzerland, a "i'uriiiN,yl, Iiiegys y dy,Wea,allt, heb gyf anogiad y gwledydd a adferw'yd'i'r unol- iaeth, gan haeledd y Cyngreii wyr. Gan y llJ'thyr-Tong a ddaeth f FaTmonffi o Jamaica, derbyniasom Ly s-argrafl'au Kingston, ,i'r 27aiti o Fehefin. hysbysiaeth yn yr ynys houo o Havaunah, fod gwnhryfei- wyr Mexico yn igosacliael eu darostvv~ng, a bod eu hofreiriad, y Cadfridog Morillo wed.' gorfoo ffoi gydag ychydig iawn o ganlynwyr. Dysgir o Carthagena fod y Rhaglaw Caraval, yr hwn a dywysai y lluoedd anymddibynol, wedi nesau o fewn pedair ntilldir i'r cfdiiias hOllO, a cheisio i'r pa pur aristr gael eu rhoddi heibloy ac i'r milwyr gael eu talu ilcr arian brboL Yn ebrwydd wedi hyn daliwyd ef, a gosodwyd ef .1 mewn carchar. — Yr ydym wedi cael hanesion lied ddiweddar gan long a ddaeth o Quebec, yr hon a adawodd yr amddiffynfa hono ar y 3ydd o Orpher.af. Cyfrifir fod y tltollyddwch ar Lyn Olitiri yii ddyiedus. i arfnhueddgarwch y Mor-raglaw Chauncey i gyfarfod a'n mor wyr dewr: on ni )rior?%- y .r dew l- O" i t ii i yno; ac y mae yn debyg na hwylia efe o long- borth jacket hyd oni byddo yr ail long o 6J mangnei yn b-rod i'r gwasanaeth. Nid yw y papurau hyn yn cynnwys pellach hysbysiaeth o Unci Uaieitlrau y r Amenc,. na'r rhat a glywsom- I eisoe?, oithr y niaeii t cli. yn llefai u gyda hyder diysgog. am udferiad hrddwch rhyngddynt St Phrydain fawr; ond ymddengys fod barn 1 wyr wahanolyu ffynu yn Lerpui, yn ol y llythyiau a dderbyniasom oddi yno ddoe, y rhai a hysbys- ant, fod 13,000 o gwdau cottwn, wedi cael eu gwerthu yno mewn wy thnos, am hanner myrdd- iwn o bunnau, sef ynghy lch tair ceiniog y pwys ynddrutath nag oedd wythnos cyn hyny. ) Cynnalwyd Llyrs Milwraidd ar fwrdd y Sal- vador, yn Hanvoaze, dydd Lfun, i hr ii David linzee, morwr a berthy nai i'r,Fisguarcl,am.gyn- nyg taro yr Isgadpen, a defnyddio iaith wrthry- felgar—dedfry divyd ef i gael cant a. hanter o flrewyllau. — Y mae ein darilcn-.vyr wedi clywed yn fynych yn ddiamheuol am y dwyll-wraig Johanna Soutlicotp, benyw ag sydd yn ages 70 ced, _.vr- hon sydd yn ddiweddar wedi peri i'r son fflied ar led ei bod hi yn feichieg ar y gwir F<:ssiaj;. a'i bod yn dysgwyl gorwedd i mewn ynmhen ychydig wythnosau. Ac y mae yn wirionedd [ diamiseuol fod boneddiges arianog wedi peri i gryd (cradle) trudfawr ae ardderchog igael ei wneuthur, yn barod i dymp Mrs. Soutitcote,' yr hwn a ddangoswyd er ys dyddiau gan saer-celfi enwog y'n lleol Aldersgate. Ymae llun colomen ar ei barth uchaf, ac amryw o destunau ys?y- ihurot wedi eu gwyrdroi yn warthus ac yn gabl, eddus wedi eu hysgrifonu arno. Y mae can oedd o ddynion cyfrifol o wrrywaid a menywaid -yn tyru yn feunyddiol i weled y cryd, yn yr hwii y credir gau ganlynwyr Johauna ys glir y Mes- siah n Ddoe cynnaliwyd y Jnbile fawr yn Nghaeau Llundain, ei, ariiiygli gorfofedd y trigolion am yr heddweh diweddar, ac er coil-ad%v-riaetli o deyni- asiad llwyddiannus l y.Brunswic, neu y teulu Breninol syddyn-ny wodralthu ytl--awr, -dr,os yan mlynedd, a buddngoliaeth Nelson ar y. Nile. Ymgasglcdd lliaws dirif o bob graddau i'r carau, lie yr oedd llawer o vyeithiau wedi eu pai-ot,,i trwy lawer o draul, or difyrwcli i'r werin; aeth Mr. Sadler i fynu drachefu mewn wyr god i wlad y lluoedd asgeilog, ac yn t?w,th? gollyngwyd cawodyddt" dati-belau i'r awy,r; yni. laddwyd tl'ug-fi-ii,ydr gan y llongau ar yr afon Serpentine, parhaodd y frwydr 15 mynyd, pryd yr ysgafaelwyd ft'ug-longau yr AMeric, Wedi hyny ymladdwyd ifugf;-wydr mwy cyftYediu rhwng llynges Prycbin a ffug-Iynges Ffrajnc; maeddwyd yr olaf wedi ychydig y,m(irect dangosiad o gryn la wer o gy wreinrwydd. Aeth aWyr-godau (balloona) ereill i'r awyr, heblaw eiddo Mr. Sadler. CyLumqrodd deml a ad. elladasid yn y cae dan, a chollodd gweithwryf hwn a geisiai neidio o'r: tan i'r dwfr ei (ywyd niweidwyd chwech er-ill, ac y mae un nonyut- wedi ma w. f Crybwyllir mewn llythyr o Virginia, fod gwyt* yr Americ wedi chwaiae twyll liwyddianuy á;, rhai d'n morw yr ni yn y Chesapeake. Yr oeddid. wedi trosglwyddo ynghylch 600 o ddynion duoiw o Maryland yn yr Americ i [ermuda, ac yroedu Pol) parotoaeth i'w dwyri ymaith yn myned yn V" blaen, pryd^yr /mddangosedd cortf llicsog (I Feiwyr yr Americ, wedi duo ac ymddyeithrio eu hunain ynmhou modd, ar lair y mor, gyrwyd ami'J'w fadau oddi wrth y llongau Bry"tana'uid ttl ag atynt," gan obeithib cael rhifedi helaeth o;f i bobt dduotj, y rhai oeddynt elynol i Lywodraeth yr unol d-Jeithau. Cyn gynted ag y tiriodd y morwyr, dangosodd y Meiwyr eu harfau, a chymmerasant hwynt oil yn garcharorioa, af ysgafaetasantyfhoHfadau, l Cy nnalwyd Uys M!twra!dd' yn Ceylon y 15fed o Gorph. 1813,ar yr [sgadpen Robert Jones, oail gatrod Ceylon ei Fawrhydi, eyhuddwyd ef 0 j amryw bethau anweddaidd mewn swyddog milr 1 wraidd, megis peidio cyflawtii ei wasanaeth, V defnyddio geiriau cyiTrous ac anwireddus wrth ei uch-swyddog ynghly w y milwyr profwyd ef yn euog o'r holl feiau ag y cyhuddasid ef o ho- nynt, a barnwyd- iddo gáelei droi o wasanactk ei Fawrhydi; 1 Y mne fhyfel fTyrnig yn ffyntf yn awr yngh^ nol ymerodraeth China, ac yn cyriVaedd yn i'r'brif ddinas. Dygir yr ymdre. h waedlyd 1ft mlaen hyd yma gydà llwyddiant cylchynol. iitt coelgrefydd blaeuor y gwrthryfelwyr yn fodd i achub byddin y Breninoliáid, y rhai a lwyf ddymchwelasantpugwrfhwynebwyr: efeadyb- iodd iddo weled dratg gnch China yn dyscyn 0'1' cymmylau i'w gymmcryct ef; pafodd bynag, yr oedd y weledigaeth yn rhy ddiweddar iv^ achub, ac efe a syrthiodd yn y lladdfa gy tfredib.
rSENEDD' YMERODROL.
r SENEDD' YMERODROL. Cyn ymadael o aelodau y Ty Cyffredin wedi y pod-- ¡ Cyn ymadael a aeloda,u y TyCyffredin wedi y god. oriad (prorogation), flywedodd Mr. Tierney, ei fod yrl fchwennych gofyn rhai holiadau i'r Arglwydd UrddasoJ (Castlereagh) ag oedd arei gyfer. Yr oedd son ar led fod ei Huchder Breninol,, Tywysoges Cymrn, wedi I ceisiocan¡atad trwy gy&wng g?en?do?on ei Fawr* hym i-dd?chwe?d i'r Cyfandir. Pa un ai gyda bwna? fymwcte? dros ainser a'i brawd 'n Brunswick, neu rt' I dyben i breswylio yno o hyn allan, ni wyddai efe, oliff gan nad pa nn, yr oedd ef yn ystyiied yr yniadawiad hyn gyda goiid. Pa fotid bynag osatebai yr Arglwyid I iddusol, mai dros ychydig amser yn unig yr ocdd yn bwriadu aros yno, ac y gofalai efe am chiiogeln ei dyclt- weliad yn fuan, nid pedd gamkfo ef lawer o wrtliwvn- ebrwydd h yny. OmSosamlygai ei Huchder Breninol, neu os amiygai gvVeinidogion et Fit^wrhydi, mai bwriail y Dvwysoges Cedd gadael y fn gyfaiigwbl. rhaid oedd;iUdo ef ardystio yn ddifrifol yn erbyn y cyf tyvf fesnr. Wrth roddi ei bus dros veil wan egu tal Wviiydrfdi ei Huchder Iii-e\unoI, yr oedd efe wedi gwne»«fhur hyny yn uriig i ddangos tod y Ty CyffrediR,' yo ei pliai-c.liti, ae yn barod t'w cliynnorthwyo. NI bnasai efe fyth yn rljoddi ei lais dros hynv, ac nid Oedd efe yn tybie.d v gwnlethai y hynv, pa b>iasid yn ifteddwl fod hyny i ryw ddyben ncbtaw cynMi ei Hnch- t-^er Breninol" mewn' mawredd add as i'w hnrtfdas n't sefyllfa yn y wlad Ifon. Gobeithiai.efe.nad oedd yr Arglwydd dylf>ùog yn bleidwr yn y cyfondraith hyn, at; os rboddid y bwpiatJ mewn ymarleriad, y gofalai efe na byddai i'w liai-lan gael ei lianfoa ali wiad heb gyd- syniacfy SCneddr. Atebodd Arg. Castlereagh, fod y Gwr bonheddig Aiiiliydedthis-wedi bod yn dra annedwydd yn ei dde- wisiad eeddyn i yiliboli ag ef ynghvlci fbwriadn Tvwys- oges Cymrti. Yil oedd eyfiiiii Ani-tjyded dtis iddo vt' ei liuii, yi- hwn nad oedd vh awl, yn ei ie (Mr. Whitbread) yn fwy yn ei ehyfrinaeh nag oedd ef. Nid oedd eft yu' wybod bwriadn ei.Huchder Breninol; yr unig both a vvyddai efe oedd ci bod wedi arw yddo wrth un o wein- idogion ei Fawrhydi, ei bod yn chweliUych i'r Tywysog Rhaglaw gael gwybod ci bod hi yn bwriadu myned i'r Cyfandir. Ni wyddai efe beth oedd y gwrtlddrych 0 flacn y Bonheddig Anrhydeddns wi th roddi ei lais* dros y t&f ychwanegol, ond yr oedd efe yn sicr mai nid bwr- iad y Seneddr oedd carcharu ei Hucirder Breninol yn y wlad hon. Ystyriai Mr; Rose Y Bonheddig Anthyd." eddus (Tierney) yn dra anaddas, os uid yii wi-ititin.i Efe a ofynodd pa liawl oedd ganddo i nnoY Ty ag ef ei hnn, wi th fyncgn yr hyn a fwricdid Wrra. yeh%xaiiegial ial;blynyddoly Dywysoges? Nid oedd efe (Mr. Rose? yn gwybod pa haw 1 oedd gan Dy y Cyffiedin i ymyr- aeth yn yr achos. Dywedodd Mr. Tierney, wedi ail-adrodd mor agoS ccdd raid bod y pwnc hwn i'r wlad, ei fod ef yn gadarn> o'r farn nad oedd gymmaint; a dyn trwy yr holl ymerod- il raeth al, iia theimlai y braw mwyaf ar yr achos hwn. A bed Tywysoges Cymru wedi cynnyg ymadaei u'r wiad hon, nid yu unig heb gvfarwyddyd ei ?yfain Mr. Whitbread, ond yn hollol %,ti-t' i'rc\?or a dyb- liwynet) i,r (-.viigor a d y b iai Mr. Whitbread yn angenrheid> roddi iddi. Ac mai dyma y tro cyntaf iddo ef (Mr. Tierney) glvwect fodanneddu yn y wlarf hon yn fywioliaeth mewn car- char-wedi hyny gadawyd y pwnc. Ni ellasai Arg. Castlereagh roddi atcb i ofyniad Mr» Smithj sef, Pa un a fyddai yddadl rhwng Norway a Sweden i fod dan ystyriaeth j nghymmanfa Vienna ai peidio.
MYNEGIAD LLAFUFWRIAETHOL MISOL.…
MYNEGIAD LLAFUFWRIAETHOL MISOL. Y cynhauaf, er y bydd yn ddiweddar, sydd debyg » fod yn dra ffrwythlon, ac yn neillduol inown gd-bam. Oddiwrth yr hysbysrwydd a gafwyd eisoes o'r prif ar- daloedd, gellir dysgwyl mwy nn (hnwd cyfartal o We- nith. Nid yw yr Heiddiau a'r Ceirchati mor obeithiol; ond y mae y Pys a'r Ffa yn gyffredin o dda. Trodd y cnydiaq Gwajr allan yn ysgafn yn y gwlcdydd canol- a gorllewinol. Y mae ardaloedd y Maip (Erfin) wedi colli planhigion y tymhor hwn, o herwydd mawr wrcs y tywydd, yn fwy nag ydys yn cofio am rai blynyddau yn ol. Yr oedd y ClQron ( potatoes) yn dra isel ar ddiwedd y mis, ond hwy a adeywiant o hei-wyda y gtvlaW hyfryd diweddar, oddigerth mewn daear lQsgedig. Y mae yf Hopys yn Kent a Sussex yn ymddangos yn hyfryd a gobeithiolr-bu llawer o farchnadoedd marwaidd yn Smithfield trwy y mis am Urisoedd, gostypgol, a thebyg ddigon y deuaqt yn fwy isel etto, Anifeiliaid teneugn o bob math ydynt yn parhauam isel bris; aco herwydd prinder porta, aiihawdd yw gwerthn ceffyiau cyffredin ar neb ;telerau, Moch ydynt yo hytrach ar eu fodiad. .Nid'-oes on(i ychydig wedi ei wnetittitir yr; marchnad- oedd y Gwlan, ac fe!y y mae ynagos a I?od <et'?dl?g Y Y mae Yn a&qs ;t 4%dXn se ?v 01?om lye,