Seren Gomer

"¿4._ 1" I LLCJNDAIX, "Sa-DWII^, AWST 13. j BA ETH llythyr-god o Gottenburgh (Swe- ? den) hyci atf m y bore hwn. Cyrnmer- odd terlysg o bvvys le yn y dref hontu ar j -JSain o'r mis diwedaaf. Ymosodadd deg a dt\ugam o'r ntiiwyr Y spaenaidd, y rhai a encil- iasent o wasunaeth y i'itarigcod, ac a fuont yn hir yqO yn dysgwy 1 am gyiie i fyned adref, ar ddeg 0 fangneiwj r GotteRburgii, a phrenau ac c-uTig, ac yu ebrwydd wedi hynny (yna.-atit -ea: cyliia allan (er eu bod Wedi caeleu gw&hardd, er ysamter.) u oi, o herwydd eu c(imymÙd}g¡1(L dwyn ganddynt, dan boefi marwolaeth) y rhaia -flaeniiymasent i'r dibe'n ag oedd ganxfrdyiit yn awr mown golwg. Bi^thw yd un o'r mang- jjelwyr yn ei wddf, ac et'e a iu t'arwyn ddioed, aC yr ydys yn anobeithio air. fpvydau dau eraill. J)aliwyd deg ar hugain o'r Y-paemaid, ac oV rai hy!i rli).dditawyd tii ar hugain, a dywedir fod uti o'r saitit a,osi o(-fclef' marwnlaeth ¡ a'i i>ael eu tllangellu yn gyhoexkkrs a'.U c rchaiu ddeudd»?g n;is» mae rhai cannodd o Y-paeniaid yno, ymddygiadau rhai o honynt a basodd gy in main t o fravv i'r tri^olion-, fel y gvr- its,int ddeisytiad i'r 'tywysog Coronog i y m bil ar fod iddyntgatd eu ^ymmud yn ddioed. Dywedir fod biwydr wedi Cymmeryd lie yn Kragar e rhwng y mangnei-fadau (gun-boats)-, a bod 16 o hqnynt wedi eu cy mm.'ryd a thri wedi s d,'li;,oitd id oeddid wedi derbyn dim hys- hysiaeth oddiwrth y byddinoedd ar gyffiniaa Cynnw, sir yr h'ybysiaeth canlynol vn y pa> purau addy<^w)d yn llythyr-god Holand y bore iff n:— Copenhagen. G y Jj'y go ydd Bille i Copenhagen o Uddewella, yr iffii le a adawedd e e ar y 2 lain. Nid oedd y gytmad'edd wedi ei dori ymaith, rhwng Sweden a Vychlyn(N,nQ{{.Y), er fod ei Uchder JJienino!, y Pywysng C^roncg, wedi gvvrthod y I cy-teygion olaf a wnawd o du Liychlyn; yr o ddid yn lybied y cymmerasai cynnad!edd le mwiig T>wjs°g Coronog a'r Tywysog Ciiristian. ,Antwerp, A^st 7.—Rhanwyd y llongau y Vhai oeddynt yn gw eufhur i fynu lynges y -ScVieldt, >iiwng Ffraingc a'r Cy ngreii wyr, ar ) 5ed o'r mis hwn derbyniodd yr olaf i'w rhan, y C«5ai:-ieinagne, Cafesar, y Tilsit, yr Aagasta, y IJuIttssk5 y Friediand, a'r liong dau hwylbren S'ipear. Gadawyd y Kongau hyn yn ddioed gaii y Ff angcod, a thraddodvvyd hwy yngryd a'r It-,n oc,,Il, a b?rthynai idd_ nt i DUirprwywyr y Galluoedd cJfunol, y rhai a gymmera-ant fedd- iant o honyntyn ddioed, yn eu Fiei-t%i,-tu hwy, ac &ir hyn dercnafwyd biner Orange arnynt yii lt'e'r nli Ffrengig. Dyw< dant ymmhellaclj fod Argl. Lined-, ck wedi bod rai dyddiau yn Li#ge (r'inas yn Westphalia) lie y mae rhifedi fie'aetli o fiiwi- DI),tanaidd i fodmewnamddHfyttfa. :YIynegir g'<1-n T papurau Ffrengig rod Ymer_¡ a-u-cli- Awstria wedi caniattau i'r hell g-ircharorion o Poland trwy ei holl Lywodraetli ef, i gap! dychwelyd adref, ac y mae I!awer o honynt ryrhaedd eu gwlad.. Xmgasglodd Iliaws dirif o drigolion dinns Lluhdain, i'r gwahartel gaeau yn y ddinas a'r Jlwyr dydd genedigl\nth y Tywysog Rhaglaw, ¡ "n feddwi gweled tan beiau yn cael eu golhvng a iftwei- o bet h j'r.iwyr, a Ilawer o bethau hynodion eraill; and wedi hir ddypgwyl, ac ymwasgu ar draws eu I £ ilvdd, yn ofer, ymroddasant garl rhyw ddifyr- ch, ac felly cH';glasllnt gryg;lwythau mawrion o'r cledrgaeau ag oeddynt oddi. amgylch i'rcae, I gan w;u>uthur tan dyci-rywllyd, onid oedd b>aw yn n'.pddtannu y dina.syddrti eraill y rhai a ofnent fr-d y c'dinas ar dan; gy'rwyd hwyallan; dair gwailh c'r GJe Gwyrdd gany mílwvr a'r lieddgeidweld, a chyo fynyciied a hynny.y dych- J ty elasnnt. Ymddy^odd. y milwyr ay da ehym- BHHlrelcier mavt r; tr-rwyd a idweidwyd llavver o ddyndon, eithrtii crollwyd bywydau. Yr oeddid 1 yn tarlu prenau a darnau priddfeini at y mihvyr, ac yrMdd yn dii o'r gioch y bore hwn cyn y j ■ gaiiwyd en gyrru oil oddi yno. Y mae rhan gyntaf y 13ain catrod i gael ei tnytlewlli yn ddioed i i200 o wyr, ac i gael ei gym ar wasanaeth tramor yn ddiattreg. i ) IJrcJd i. chwech o'r catrodaa cryfaf/y rhai a ddaethap.t yn ddiweddar i Cork o barthau de- heuol Ffrajngc, ga?l eu danfon yn fuan i'r Anieric. Y catrodau a enw:r, ydyat, yr lleg, ^Sain, 40fed, 48ain, a'r 7i)'ain. Dywedir gan wr bonheddig yr hwn sydd new- ydd dyfod i Loegr o for y Canoldir, ei fod efe ar y .5ed o Orphenaf ar gyfer ynys Kiba, pan fyrddiwyd y lleng yn yr hon yr oedd ef gan wyr bad yr Undaunted; Tysfiai y gvryr hyn yn gadarn, fod Bonaparte wedi niyned ar daith i'r. Cvfandir cyfagos erys rhai ddyddiau, trwy gyd- •sy niad goruchwiliwr y Cyngreirwyr.—Gl >be. Tywyswyd y Maelier-long, St. Jose o Lerpwk i'r Brazils, i Portland, yn gynnar y misdiweddaf.

LLUN, 15. t Paptlrau Paris i'r 13eg a ddaethant i'r ddma: I y bore hwn. Terfynodd y ddadl ynghylch I rhyddid yi,aryraff-,vasg yn ystafell cynnyrchiol- wyr y bobl, ar yr lleg, pryd yr ennillwyd y cynllun a gynnygwyd gan y gweiiudogion, gyditi rhyw ddiwygiadau, dibwy", sf, bod i rai cyfan- ) goddiadau ysgfifonedig gael en profigan farrtwyr a drefntd gan y Liywodraeth, cyn eu cyhoeddi. Rhifedi y rhaj oeddynt dros gynllun y gweinid- ogiou oedd, 137; yo erbyn hynv, 80—ac felly cafwyd fod cymmainta 57 o'r aelodau yn ych- waneg yn erbv n cyflavvn ryddid y was, nag oedd <iros hynny. Yr oedd yr aelodau yn rhoddi eU ¡ lleisiau, neu ddangos o ba du yr oeddynt, trwy I' belau duon a gwynioru Ymtldpngyr; oddiwrth hanesion o'r Eidal, fod amryw barthau o'r wlad honno yn cae I eu haf- Ipnyddu yn ddychrynllyd gan finteioedd o ys- peilwyr arfog. Dywedir fod yrt Piedmoi-t ei iun gymaiaint a 3;700 o honynt wedi eu per- j ITaith reok'iddtc i- rliat y^ynt Jan riy W.y:-iad Ac y mae mintai ■•rail wecii cymineiy d metidiaat or holi oror o Nice i Naples.—Dy wedit yn awr y byddLeipsic i gaiel -ei chy hoeddi yn ddiiias rydd. Mewn erthygl a amserwyd Be lin, Awst 1, liysbysir fod Bienin Saxony wedi sytnud i Fre- 'dericksfeld, ynghylch fair milidir o'r ddinas hoivsio, a bod amryw o'i hen-dde-iliaid o Saxony, yrhai a ddaethent i Hair F.ankfort ar yr Oder, wedi bod yn Berlin yn ymweled a'u Bieniiu Cadarnhair yr hysbysiaeth a dderbyniasom j ets-^es ynghylch fod b: wydr wedi cyinmeiyd lie rinvng mangnei-fadau Sweden a Norway, gan y rhai a fynegallt i un irwydr. gael ei hymladd ar y 26ain, ac tin it-all ar y 28ain o Orphenaf, a bod Sweden yn fudd- ugol yn y ddw^ pa ft dd bynnag, nid oes gen- nym ond eu hanesion eu hlinam. i\I,èn:nHythyroStrülDs+ad, a amserwyd Gor. 28, mynegir fod y Llyngesydd y Baron de Puke wedi iiw-ylio å'j holl lynges ar y c2Gaui i ymoscd ar lynges y gelynion yn ynysoedd Ilvalo. Dan- gosodd y gelynion eu hunain mewn brwydr- {i.efn, ond yn y nos ciiiodd en mangnei-fadau i'r mor yiiysol; rinypg ynysoedd Hvalo a Frederik- st:ult; fel iii-ii niedd yr ysgrifennydd, 4i gwCiir mai rhan gyntaf gwaitii gwyi Norway ocdd ?adae! sefyllfa yr hon a dybhsent yn an-, fiel; ymladd, ?rth yr oiwg ar ein. lIynges ni, yr hon sefyllfa hefyd a ystyrid vit y, wlad fel diogelfa Norway^ Bydd i'r ftoedlgaeth hyn yn ddiammau gael eifaith lawr ar feddyliau'r cyflVedin. Y fath, yw yr ysbryd ag sydd yn bywioccau swyddogion a gwj r ein Hynges; pe ..I b ,) e/ ;!) gwnaethai y gelynion wrth wyinT/iad, nid oes amh?uaeH) na buami y fuddugrliaeth yn ber- ualth. Y mae ein lluoedd ni, o dan dywysiad y j Cadfridog G. Morner, yn meddiannu ynys I -Uva?Q. a!hvedd mor-ga nc Christ¡an. Gores- •gy-uwyd vnys North S-mdo gan y Milwriad liay g^dawodd y gelynion lawer o'u nwyddau ai eu hoi, a thaflasant lawcr o'u mangnelau i'r r.ior. Cyhuddir y cyfoethogion gan y bcbl o fod yn achos o'u holl drallodau. Y mae 1 lynges y gelynion yn anweithgar." Yn ol yr hanesion diweddaf 6 Bermuda, yr cedd Syr Alexander Cochrane yn aros yn yr ynys honno. Yr achos o'i oediad yno oedd dy- fodrad yr Alban, Cad pen Wright, a, chennad- tae?buu o Frj dain, y rhai a hysbpHant iddo fod <-o'ph 0 filwyr ar y Ifordd 0 Bourdoaux i'r coi,)Ii o if,'vv,yr ai, y li' oi-dd o Bourt l ciiux i'r Dygwyd papurau o Gaerefroc Newydd gan JOdg o Portugal, a elwir y Ddau Fiodyr, i'i 15fed. o'r mis diweddaf, y rhai a hySbysant nad oedd neb biwyrlrau o'r newydd o bwys wedi Cymmeryd He yi;i mlnrthau deheuol nagogleddol yr Arneric: Iliff oeddynt wedi ciywed yn y ddi- oas uchod am Iwyddiant yr Americiaid ar y Niagara vprjd hynny. Yr oedd y mor-raglaw ChautiCsjy yn aros yn Hong-boyth Sacket, gan ddysgwy!. dyfodiad swyddogion a gwyr y Con. yr hon a envyir Mohawk, i fyned i'r frwydr gydil y lieill. Dangosir yn eglur gan y pipurau hyn. fod braw mawr yn ft), iiiiii yn yr U.ol Daleithiau, wrth vstyried y mesurau ymosodol a drefnir gan y wlad hon. Gw-dedd Mr. Madison y L'ywydd ei bq] yn ahgem heidiol gorchymmysi i 93,000 o wyi gael eu codi, eu harfogi, a'u meoleiddio yn eb. wy dd yn y gwahano) UiieitJiiau. Derbytnodd y Llywodraeth gennadiaethau dydd Sadwrn o G'hp.n' (Netherlands, He y mae I Dirprwywyr Prydain a'r Amer ic wedi cy fat fod i gyrmadpddu am hlcidkvcli). Yrydym yn deall lody: c farfed cy iJtní I'h\\ ug y Dirprwy wyr wedi cymmeiyd lie dyed LtUlI diweddaf, pan y dan- j gosasant ea tyst-iythyraa (cre(ie.niiaf$).pertbyn- 1 o!. Dywedir iddynt gyfarfod draehefn dydd! Meiciier, pryd y dechrucdd y eynnadledd wyr j ymre^ymu ynghylch acocsim eu gwledydd per- thynol; ond yr oedd yr ymresymiad y p! yd hwn o tiatui, rhy gyitredinol i dynu un casgliad ter- fynol oddiwjtno. j Y mae Ilawer o'r dynionrnwyaf ^y^ysg mewn achosion gwladwriatthol o'r farn mai gwaith anha'wdd fydd ynigy;mo(!i a'n- brodyr yn y grrllewin, o herwydd mai un o'r prif ach- '.J '.1 ji osion iddynt g\hoeddi rhyfel yn ein heibyn nil oedd, pin bod ni yn Iirnni liawl i chwilio. Cu ilongau hwy ar v moroedd, am pin m or wyr en-j ciliedig, a t 'yb'r mai prin y goclclef e-I balchder iddynt (oddi eithr iddynt gael eu darosiwng) i y-nidangnefeddu à ni, heb ennill eu pwnc i ryw raddau o'r tu arall, y mac yn dJiymwadol fed cannoedd o'n morwyr ni, o achos gwobrau a'r cytfelyB, wedi eucilio i longau yr Amcric, ac t ddi eithr i ryw fesnrau adehs gael eu cymmeryd gan y LI) wodraeth Frytanaidd, i luddias y fath enciiiadau rhagllaw, y mae perygl i ni golli rhan fawr o'n grym llyngesol, trwy oddef i'n gwrth- wy neb wyr ddefru ein mo- w\ r i ymladd yn ein herbyn, ac am fod diogelvych Prydain, dan Dduw, yn ymddibynu yn benaf ar dn grym llyngesol, anhawdd fydd gan ein Llywr>draetii roddi un rhan o'r grym diogelol hwnnw iddwy- iaw ei gelynion.—Arwyddai Bonaparte ei ba- rodrwydd^ob amser i ymheddychu a Phrydain ar yr ammod fddo ef gaet bod yn gydradd a. ni ar y moroedd, ond ni fuasai ceisio hod yn gydradd a. ni ar dir Prydain yn gynnyg mwv gwrthun, gan y buasai hy nny yn ei gynnysgaeddu a modd i, oieseyi-i yr ynys a/i lengocdd pryd y mynnai. Mynegir mewn erthygl o Madrid fed achos yr Yspaen yirgwella yn Mexico, o herwydd fod ei' lluoedd wedi cael rhai manteision ar y gwrthry- fel wyr yno. Dywed yr Yspaeniaid fod ga:l- cJdyot reswm da i tawenhan am hyn, o herwydd fod y lluoedd yn y fam-wlad a. drefnasid i fyned yno a darostwng y gwr-thryfel, wediamlygu yr anewyllysgarwch mwyaf i hwylio drosodd.— Nid yw cyhoeddiad M. Vicencio wedi tawelu mcddy liau y hobt yn Cadiz. Y mae ymddygiad y gwyr crefyddol tuag at y rhai a brynasent eu meddiannavi; wedi peri Ilawer o anfoddJt>ni wydd. S',i, s i r ti Ti Canary fod l,'fei,(Iiiiaii(i Vil. m-odi ei yi, 'I'e- neriile, fedy ChwiJ-Iys wedi ei aÔscfyditl, a'r ttai f-Iy wcdi-aeth newydd o eiddo y Coites wedi ei iosgii j I Cynnwysir cenadiaeth oddiwrth Syr J. e. -Sherbiocike: yn Llysargrati djdD a¿b, i'D, )1 1 ¡ '1 hwn a ddarlunia y mood y cymmerwyd medd- iant o'r yuysoend yn angorfa Passamaquod«S» oddi ar Unoi Daleitinau yr Am eric, gall fi viyr ei Fawrhydi; yr hyii a gyttuua a'r liaues-a we:i. mewn parth arall o'u papur. Y mae y Llysargratt" hefyd yn cyniiwys Cy- hoeddiad-, gan gynnyg madc!'euai;f ei Fawrhydi, a gwobr o 250L am amij gu Hof* uddion 1\1 IS. K Noyce, o Fawleyj- gerllaw Soutbamptou, yr ho a gafwyd yn gorwcdd ar eÎ ¡¡WY"CD YII holla", atinheintladwy, wedi ei ciiuddio 4 llaid, a'i ■iirpeuau wedi eu lieu ?i. iiic'eL.auwedieuH?avi. ? Blin genym fynegu nad oe* gobaith am ddiog- elwch y cad-longig Anacreon, Cadpen Joliti Davies (2)" yr hon, wi-fl) Lob tebygoiiaeth, a gyfrgoliwyd, ynghyd S'i holl- wyr, mewn stonl)1 Y roedd hi Dywedir fod y Royalist wedi cael allan fo(I vi- Americiaid mewn meddiant olti arwyddion llyngesol (signals) dirgel ni. Clywsom fod 72 o swyddogion milv/raidd j Ffrengig wedi hwylid yn-ddiweddar o'r Hong* byrth yn angorfa Biscay, .i gynnyg eu gwasanaefh i Mr. Madison, Llywydd Cnol Daleithiau yr Americ; aethant drosodd dan yr enwau ysgrif- enyddion a goruchwylwyr llwythau'r Ilongau. Y mae dyenyddiad y Llyngesydd Bradley, yr hwn a euogfarnwyd i farwolaeth am frad-dwyllo y llythyr-dy, i gael ci ohmohyd oni ewyilvsioy Tywysog Rhaglaw. Ysgafaelwyd y Mary a Matilda, o Bfymonth, ar y 29ain o Fehefin, gan yr hervviong Americ- aidd y Sabino, yr hon wedihyny a ysgafaelodd yr Avon o Greenock. Rhocldwyd, y Mary a Matiida i fynu i'r gwyr, weiÍi iddynt ei h"yspeilio~ o'i 11 wyth; a phob peth defnyddiot ynddi. Bu'r Dug de Berri mewn cyfrinach a'r Tyw- ysog Rhaglaw ddfte ynghylch dwy awr. Tiriodd ail run y catrodau cunlynol yu Ports- mouth; y 7fcd a'r 66ain o Jersey, a'r 23ain o YIlYs Gwydd (hte of fVtght). Aeth y Gtiain rhagddi tuag ardal Sussex. Ymlidwyd y Flora, Cadpen Loine, dros ddau ¡ ddiwrnod o du'r Gorllewin i Scilly, giiii henv- long o'r Americ; bu unv.aith mor agos iddi fel y saethodd yr herwlong lawn-ystlys o'i clrylliau atti; eithr gan fed y Flora yn hwylio yn dda, hi a ddaeth niewit diogeiweh i Guernsey ar yr 8fed o'r mis hwn. Yr ydym ytvdeall fod Rhaglawiaeth Gibraltar wedi cael ei chynnyg i. Syr George Provost.

MAWBTII, 1G. Hysbysir mewn ilythyr anghyoedd a amser- wyd Antwerp, Awst 11, fod ei Uiddasolrwydd Dug Wellington wedi cyrhaedd i lie hwnnw ar y lOfed; nid oeddid yn ei adnnbod pan di-i- dd /yntaf,. gan ei fod mewn gwisgoedd dinddurn. oiid pan adnabuwyd ef, efe a roesawyd gyda llawei o fonllefau, yn neiilduol gan y Cr. tan- iaid. Y sgydwedd. ei Arglwyddiaeih ddwylaw yn dra siriol ig amryw o'r boTieddigesau [try. tanaidd, y rhai oeddynt awyddus i neshau atto drannoeth efe a'ymwelodd a'r llong-gadlas a' r amddifiynfa yno, ac wedi hynny, yngiiylch un o'r gloch, efe a gychwynedd tua Brussels. Yr ydym wedi cael paplJràU Paris ychwanegol i'r Meg. Rhoddwyd rhybudd gan fl 1, w wyr Cyliredin y fasnach a'r Llaw..Weithiau yn Ffraiiigc,, f, (I trosglwyddiad allan poh math 0 arfau tan i ddybenion difyrus yn ganiattaol, ond gwaherddir trosglwyddo o'r wlad un math o arfau mil wraidd. Yn ei teddfod Ty'r Dirprwywyr ar y 12fod, c-.yflwy'nodd iVi. Bedoe ddei-yliad oddiwrth Sieur Biady, un o diigolion Corsica, i'r Ty. yr hwn a fynegai mai o achos rhyw ddanuvaiu annymunol nad oedd yr ynys honiio yn cael ei chyntiyrch- ieli yn y Seneddr; ei bed yn ynnddangos fod yr ynys iionno yn hir wedi cael ei hystyried yn ran o Ffrainc, yn ynig i gyfrauogi o'i beiohiau a'i thrallodion, y rhai ydynt bob amser yn anwa. hancl oddiwjtlj r^fel birfaifh, ac yn yr amser hynny fod ei liengoedd wedi collieu gwaed gyda'r gwroldcb hynny ag oedd yn cael ei gyn. hyrfu gan ogoniant Ftiaiuc, a chariad tuag atti. Gan hynny yr cedd y I),isyfw" Y II eeisio drosto ei hun a'i wladwyf, ar fod i'r elholyddion gael eu galw ynghyd yn ddioed, a chad eu hawdur- dodi i tldanfon Cynnyrchio] vvyr i'r Seneddr, y !I.0 sydd ddyledus'i'w. nyddlondeb a'u hymlyn- jad wrth Ffrainc. Ystyriwyd fod cais y deirr- iad yn gyfiawn, a chyttuiiwyd, ar anncgaeth M. Bedoe, i osod ydéisyfiadger bron y Llywod- raeth.— Nid y dalaeth hon yw yr unig un sydd heb Gynnyrciiiolwyr yn y Seneddr; y mae Ar. deche a'r Alps isaf yn yr un amgyIchiad. Mynegir mewn hanesion-o Copenhagen, fod ILlywoclraeth Denmark, yr hon a waharddasai drosglwyddo allan beb math o nwyddau mael- ieraetih tramor, wedi rhoddi canniattad i hynny fed yn awr, oddieithr llieiniau, brethynau, cot- tymaii,. a siwgr. Y tnae gweinidogion y Lly wodraeth yn Ha- nover wedi adferu i Esgob Tywysogol O.tabruck ac i'r Offeiriaid Pabaidd, y breintiaii a'r gwrbcau a berthynai iddynt gynt, onda dyjuwyd oddi yvr- thynt gan Frenin Westphalia. Ddoe dniawoclcl Árglwyclc1Cnstlereaghgydâ'l' Cenadwr Yspaenaidd, ac wedi hyriy cychwyn- odd i'w lys ei hun yu Cray, swydd Kent; hpdd yw bydd i'w Arglwyddiaeth dd ehreu ei daith tua Dover, ihwy!ioodd{yno i Ostend, i'r dibon 1 fyned i'r gyrmadleddfa derfynol yn Germany. Tybir fod rhifedi y milwyr y rhai ydy! • yn 1. 1 y, thil?N-y? y? Tilai awr yn y Fry- taniaidj ac yn. Dutch. y;i 40p0u0. I èddriwpi eisicclf'f^d Seneddr Prydain ym- f [ heliach isyd y Itaf o Tachwedd. Pigicn o lythyr 0 l;ii is: Nis dichon eich bod yn anwybodus o gy flwr dedwydd Ffrainc ar r a ni e., hwn. Cyn gynted ag yr ymddangoso ein Bi-, iiiii da, y ntae Pive le Roil yn veiuio o hbb parti;, hpb g) mmaint ag un ILtis gtVatlallol, hyd iy i fyddo raid i'r Brenin droi ei law ei hun i'r i; vvs i'r diben i adferu distaw- bei.iii C-irolill(I.- Y'mrawdlys Charles- tow;) yn y mis Aiat diweddaf, diiwywyd Jamec I hlid: arn ladd r)\I ,dl! n'evvn nunner can* pant ac Cii*,gfa n W} d George Barn ws a Robert VVelsh i ddi(¡dJiJman;utac{h am kdralta caetu-? ion' duon 1!! I SWYDDFA RHYFELr AWRT 12, 1814. I Gan ei Uchder Breninol Tywyscg Rh¡¡gl?"V ¡! Prydain Fa?ra')' I werdden. Sipa, T. R. Yr ydym s?, wedi cymmeryd. i'n hystyriaeth rasoi ymddygiad Swyddogion y (yddin trwy y rhyfel diwednar, yn gvv-'led yn 1 l' addas, yn enw a thros. ei .Fawrhydi, -5 ddangos e':n cymrneriulwyaeth o.'o gwasanaeth, trwy ga- niat?au ychwanegiad at banner tal ?Mydd?a;?':) y Gadres, y rhai a delir ymaith a) H'uf h 'd sefyd-' ?iadheddwch, u??yrhai aalh'nt fod wedi en rhoddi ar banner tal yn amser, y rhyfel, ar,gyfiif ?'hvyfau neu weadidau a ddaeth i'w rhan t:a yr oeddynt yn y gwasanaeth y:' uarhyw i ddeciif feu o,? i5a"n o Fche?in, 18i4, g),dA golwg ar Swyddogion ag oeddynt vvedi etirhydhau yr amser hwunw, yn 01 y clot ian canlynol; set, IIa?no'ial yrj Ba!HWr tal ^3 amsr /nn:. newvdd. $ .s .è ;I3.,t: I- ].¿ i? ? j!?: '? 1:. -c <:31 "=' I "I'd "7.- Q,J r- è' r:i t-P I'i SI|S II j3, '??? jg? J, c. 1<.) ni-.  ??- ? ?. 1.=-¡,:ls d.s; d.. Milwriad, fod yn) :2 Ö L- 6  r 6 C) 6 Swvdd?-c"va?din???' 2 0 lo 6 5Vi J ? ? 2 6 Tsfilwriad 10 0 S 6. 12 6 11 0 <2fi Uc!ia,adpon H 0 7 6 10 0 9 6 I ?0 Canwrmd .j 5 6 50 7 6 7 0 20 ?s?anwriad i 3 0. 2 4 4 8 4, 1 8 Marchfan<vwr 'i 6 ?0 3 6 0 Ci l 10. Banmvr j I 0 0 1 10 0 0 1 3 0 1 2 Lhie^tcre'r ("at rod .1 3 0 2 0* 4 0 3 0 1 0 Llawfcddv^ 6 o o | 7 0 7 0 1 0 "T?V"b 3 0 ¡! J 0 4 0 ? 0 1 0 j ^ddvg?TL1 'Rhoddwyd o'n Llys yn Nhv Carlton, Awst 8, 1814, yn y 54ain o devrnasi'j<l ei Fawrhydi. Trwy orchyrnttiyn ei Uchelder Brenlwnol y Tywysog Rhaglaw, yn enw a thros oi Fawrhydi, }) '7" 0 t PALMERSTON. j

Y chydig ddyddjau yn ol ymwBl wyd à Dur- ham a'i chymmydogaeth ag yMorm ddyciirynilyd o fellt a tharanau, rhwygwyd parth o dy John Cook, Yswain, o Broon, y rnr-ilt; prin y | diiiangodd y gwasallaethyddion; tarawyd cic- chan ag ocdd un o'r becbgyn newyddoscd o'i law, cnid aeth yn ddarnau. Nid ydys yn cofio fod y fath ystorm frav>ychus 0 feJlf a tllaran3. yvedi bod yn agos i Norwich er ys lJwer o Hy- nyddaU, a a In yr wythnos ddivyeddaf, yr hon a ganf ytiw-vd'. gan g:-nl!ysg a gwlawogydd maw-riou. Aeth y tan gwyilt tlwy IS o dai yn Meol, Wl- ton, a niweidiodd y dodrefn ymhob ty. Lladd. I/wyd ljuwch yn y gymmyd^gaeth ac y n iftswick Ii bW'iWyd parth uciiaf y tvvr yna i'r ilawr gan y meilt. Ih'eiilirzcch i grefydd.—Pan hysbysodd Jo?'as Hanway trwy gyfrwng y papurau newyddion fod arno eisiau cerbydwr, eyiinygodd Ilawer eu hsuuiiniddo; efe a gymineradwyodd un o hon- yilt, wrth yr hwn y dy wedorid os oedd ei gyni- meriad vn (Ida y eymmerai efe ef ar vr ammndau ag oeddynt rtedi eytuno arnynt; Qnd fy n?i- <)nus ddyn," eb efe, yr wyf fi yn hytrach yu d'(Iivii hiyiio(l, ?gpiiai fod yn ad?aq i mi hy-bysu c: wi, mai ?edi i chwi ddarfod a gwadh y mat-chdy (liable) yn yr hwyr, disgwyliaf i chwi ddyfod i'n) 'ty i dros 15 muriiid i'r weddi deoluaidd, i'r hyn, mi dybiaf, nas dichon fod •gennych un gwrthddadi. "0 ran hynny, t yr," ebp'r dy:)., nid wyf yn gw.eled -lluwer i J ddywedyd yn ei erbyn, oud gob.eithwyf yr ys- I tyriwc:h hynny yn i'y iigkjjJiog!" >

I TRAETHAWD AR YR IAITH GYMRAEG, Gan nodi ullanri henafittetk, ei helaetk wydd, a'i pkpffiUh* runjdd leithadurol, ytighijd & "tlmi Sylwaduu, &r ei Buidd- I oniaeLh, fyc. Gan y Parch. J. WALTER, Pcnglor Llandong'i, Mor- ganwg; yr hwn agyhoeddwyd (yn Saesaeg) ynl7 71. Nesclre quid etnicquam natus sis accideri', id est, semper me-ptteiiun (bod yp anhysbys o ansawdd y byd(yn amser dyn ci lmn, sydd 'mewn effaith, i fod yn blentyn ) bobamser) meddai Cicero; ac y mae yn ddywediad, «s ystvrir yn ddvladwy, agoJdef iddo gael ei nat- tnnol ar v nieddwl, a ddihuna ymofyngarwch dyn, ac u'i cyiiihella ymlaen yn. ei adchwiiiadan i heiiati^eth, tra byddo hanesyddiaetli yn dangos y ffordd, nCII ddyeli- II ymmyg debygol ya rhoddi bentiiyg ei eared, g. Ac am ein bod yn cael mai y ffordd at Iclhan yn gyf. frediu yw trwy ei Urn, gwrth-ddrych blaenaf ein hym- ot'yniiui ddylai fod nicdrnsrwyOd mewn lai}U, Vr hon raid fed, i'r B;ytJwnillid yn ne¡\Unol, yr lien Fry tlionaeg, neu y Gyrnrae^, am ei bod, lrídYn iinig yn iaitil gys. Sell) yr ynys hon, ond hefyd yr henaf, o ieiaf un o'r ieithoedd byw benaf yn y byd. Ond rhag i'r hyn a fyne&al$yn y niodd Ityn ar llrwst gael ei vv'rthwynebti ,an ryw IIn, !WII ei ystyried fel haeria l, di.sylfaen, at' rhagof yn .rheolaidd i chwilio i henatyddiaeth yr iaitii Gyinraeg, ac hob ddisgwyl yn yrthan i hacriad noeth gael ei gymmeryd yn He prawf di-ymwad. A'l' pain cyntaf n yr olrheimad ilyli fydd yrnotyniad beiniiadol i darddiad y gan-neu yr enw, trwy yr hwn y gosodii ailan yr iaith (ion, yngyntaf, gÚIl ei pherchenogion (k. ehrenoi,- y B:yianm$- Cymeig; ac ail,.gili Sueso:-) y dydd hwn, megis y trosgiwyddwyd ef iddynt gan eu iienahaid Sacsouaidd. Gelwir en hiaith gan yr hen Frythoniaid, sef brodor- ion Cyirjrti, ,;Llf viv hynny, Iaiih y L'yni-y, nen (megb y dylid ei ysgrd-'iinu yn 01 yr ysghfenydd- laeth mwyaf cy^merijdwy; Cy.mn j/, yr hyn yw y IL. osog am Cyrrunro, gair cyfanyxkledig o'r Gyniraeg -Cyn (yr hwii a arwrda cyntaf, jwi^iddiul, cyssctin, 6ic) 2k sl.o (sef, ardalj neu vvlad) a vhag i neb dybied fud hyn yn dadogiad gwyr-droedig ar gytlif cyfnewidiad y llythyrenau n-h i m-m, sylwer, mai yn 01 ansawdd "yr iaith hon, fod Cyn mewn cyfansoddiad yii eyfoewid ei r. i lythyren-dawdd y gair mesaf; fel hyn, Cymmru (bin, croth, cyssefin, neu yr hyna. ddng allan yn Wreiddiol, h. y. gAvhid enedigol) o Cyn a Brv, -Cym-mrodarhn (yr Aborgines, 1,(d. Cyn-frodorion, neu breswylwyr eyntat* gwlad) oddi Aii-tit Cyn a Brodwion; nnigol Brodor &c. Etto ni y direlll y. allid ysgrifenno Cymmru (9 tpjdt) gydâ'r un cymhwvsder, cyn-fni; a cyn-)nt'edwh», yn cpi'frodorion; ac yn ddigon tebyg fcd yr lu'ii ifordd o-barablu yn Cyttuno a'r dull it o siliiadan end yr hyii a aehiysnrodd y dnll o ysgrifennn as sy-i i yn ffynnn yn awr, a cllai fod hyn; sef, fod ein hv'nafiaid yn defnyddio m. a h. yn ddiwahaniaeth t ddynodi saiij yr.}: me-gis y dano:n,ryd yn cfdiymwad gan y.dys-gedig- a'r cywrein Mr. Edward Llwyd yn ei Arcfuvologiu Bn- imivcu, tu da!. c226, a 3; ac fcDy y)- ccdd clan sain yn cad ei l'hoddi i bob un o'r llythyrenau hyn y ps-yrk hynny, sef eu sain cyffredin yn an-r, a'i- iiii neiildiioi a grvb'wyliir urhod. Yn y modd hyn, yn dra tiiebyg ys; j.rd'ennid Cym-mnt, yn wreiddiol Cyn-inii;, nen Cy/i-bru,. er ei fod yn cael ('i seiHiomp?is pe ygrift'nasid yn oi y dull svdd yh awr i silliKdn, Cyn-fiv; ond pan ddaeth <?,. a & trwy weiiiant ysgrifenyddiaeth, i ?ae! en'harfu 1 ddynodi eu seiniau cyffrerfinvdilvedda'r, anjjisyfhewidicL •a.gvvalianoJ, trowyù yr n. yn cyn, Eaphqnw gratia, (er •mwyn gviell sain) i m, a daeth Cyn-mm nen Cyn-bm i- i gari ei siiliadn fel y ililte yn awr, Cymmm (Cym'ry) neu Cymbru; nid yw ol y dull olaf hyn yn an-amlwg yn Cainbrica (envfr Cymru yn Llad¡nj ynCwnb, iu, (CDW Va. din Cnniberiand), Hey eadwodd cangen o'r hen Gymry • eu tif, ac y l!y wodraethid iiwy gan'Swyddogion o'r eiddynt ei hunain hyd yr 8fed Canrif; yn Cjmhri, heu, drijjoiion Jutland a Holstein (Denmark), yn Cardabri (Cyntabru) gwlad y Cantabri, hen bobl o'r Yspaenj yn ryffinio Sg angorfa Biscay; &c. Ni ddichon Cymmry, nen Cym'ry, gar. hynny arwyddo dim arall, o leiaf yn fy nhyb i, end yr Aborgines, nell Iridigenag trigiaiiwyr cyntaf, nen frodorion) gwlad; w hwn ystyr o'r gair a ymddeugys i gael ei gvnnwys, ac yn cael cyfeiricfatto, yn narlnniad Csesar o PrvdaiiV pan ddywed efe (" BritantriaD pars interior ab iis incol- itur, quos liatos in Insula ipsi1,. memoria proditum di- eunt.") tc Tarth tafewnol a breswylir gan y ygaii di-ik(l(iodiiii a' ddygwyd i fod yn wreiddiol yn yr ynys." Os derbynir yr ystyr, a foddwyd nchod (yr llyn a dybiaf nisgeilirei wrth-ddywedyd) fel eywir jstyr y gair Cym'ry, I)vficl i'r casgliad fod yn nattllriül; sef mai Cymraeg oedd iaith gy»sefin yr ycys hon, Ili-vdaiii fav. v. yiz y ncsaf, pryd y ystyr V gainieu Vr cnw tiaesntg \Velsh; a csodtcyd guti y Suesoti aryCymry. ] I i-

?jL-i??iMFjEJV. ? JLJ Å U f-i IJ..  PRYMAWN DYDD M EEC HER,' AWST 17. PAFIJRAU Paris i'r 14eff a ddaethant i'r JjL ddinas y bora bwu. Prin y terfynodd yr ymresymmu yn NfiyV Dirprwywyr ynghylch' rhyddid yr (lrgralfwas cyn i elfeithiau Y llyfrnrlh newydd gael cu teiinlo yuo. Yniddongys fod. dau gyfreithiwr a clau h fr-werthwr wedi caei cu cymmeryd fy r.u y ddau gyntaf fel awdwj r>, a'r ddau era ill lei cylmed^vvyr dan lyfryn, ays- grifenwyd ynghylch gwerthiad ac adferiad medd- iam-.au y rhai a adaw-urnt Ffraingc yn an,ser y ehwyldreiad. s Y llythyrgod Eilmynaidd yr hwn a ddaeili i'r ddinas y bore a'it bysiaeth i'r bg o'r mis tnvn. Dywt-'dii led. cyan: od wedi cymmeiyd lie bre» iiiii Naples, a Bonapa'ite, a bed ilawer.o antur- wyr o amryw bartiiau'r Kidal,, ac o Corsica, fn. ymgasg'n at Napoleon i Elb.a, yr hwn, meddant, sydd yn ymdm-hu trwy ystrywian dirgcr yu, Ffi ain-gc i gynhyrfu a lion) ddwch yn y 1%1"ir,, honno. Dicliyn nad yw yr hanesion hyn yn gywir; or.d tobyg ddigon y bydd gwyr anfoddiog pob gwlad i cd'.ycii ar Ijonaparte fel cu noddwr, ac yntef yn ddigon nattuiiol a edrych ar y cyf- ryw fel goruchwilwyr da iddo ef. Ymaearian yr anrhaith am ysgafaeliad Sc» rampore Y II y tiwyddyn y rhai ydynt i: gael eu ri.annu yn ddioed, yn cynnw ys swm <y 541,413 o rupees sicca, nen 67,7141, My shy sir mewn Hythyr o Dover, a amserwyd Awst !C. fod cenh?dau y Krenin yn mynpd ? Dover i Calais, ncu i Ostcnd? hob dydd, a bod- llyihyr-long ychwanegoi i k-wyiio- yn gysFen chenadiaethau neu genhadon, bob dydd Meicher a Sadwrn, i Ostend. jlwyliedd celly!an a cherl)ydan Deg fin^tou mewn trouglwydd-long, dydd Sul, tu ? Calais neu Boulogne. Y mae'r Ilug de fjerrfc wedi liwylio yn ol i Ffraingc 3 n y Hong; Ffrengig, yr hon a'i dygodd trosodd. 4_