Seren Gomer

CYWYDD -1 iYFARCHIAD YR HEN AEL HAIAVN HIR, I .[ GliIEIIWYI,- lECRYD gyfe'Hton i chwi, Amen, medd pawb gyda m!; Iechyd i'r Cawr mawr ym Men, Ac iechyd gawri gwyCh:on lechyd t'yrdd t'r hen Fytd[!in, Edrych di'aw ytndt'ech y drin; A chwedi e!ywch Lechyd gI&H, Dros ibcbau Idris Fychan Ac iechyd da, gwyched l1)'n, Oil i waelod Hcwelyn; A chwsdL hyn iechyd da, IBticngwyryBala; THdnt uwch scr y tew dws, A Morgan darian y drws, Iechyd t'r tbai'n uchod rhawg, Ac iccbyd i'r Ac! cuchiawg J Yr Hen Ael Haiarn olwg, Os parod 'r ocrid 'r yspryd drwg', I ymiadd a Uadd mcwn MiH, Ymladd wcai'r Aei a'i ymlld!

CANIAD OFAvYl" f'r w& a- dry ymaith yr arJeriad o gymmergd Tn!tt:Zwéh. I GANYRtJW. I Gwu* hotf a fydd y gwr wna ffoi, Dry unwaith o'i dmen!, Eriddogyntgac!&T]h:frddgao, Ef gaiff un tan eleni; ¡ He'r oedd ei waed yn Hwyr o'i wedd, A'i tysedd yn ys¡¡i.yn, A'r bacs yn !!aw pwcs yn y Uwyn, Am b\vyi:o i'r trwyn metyn; Ei ;n'oeo y sydd tnor grwn o serch, Mor bi-ydtertli a mprch briodi, A't fysedd do'nt o fesur dau, Yn wynlon hcoguu iat: Et anadi chwydd 'n gnwodydd gynt, 'N taro fill gwynt y dwyrain, "Y nos ya awr gall nesu neb, I geisio o'i wyneb gM.san. ,twfhocmm gynt 'r oedd corwyot gawr-, ? Ya stqfW'n fawr i'w 'stafeH, ];:rchyJ! ))ai pan dorai drny, Ganbiboo'rddwybjbelt! Ord yn awr nid hyn t n!, Eicnt mac mor lancd, 'Yrth ein glin caiiT ddod yn Os ac!:os i dorri'i syehed. O'r L!apn yr oedd mor flin ei rim, A'i fyscdd o dan fcsnr, N;"rtli dria ci gad, a'i dt wyn yn gau, Mcwn pf-rarogi.m egjur. Nid oedd yn iawn en dydd yn oJ, Gai'ddlescly pêr-lysian, I'w n'reenan ef, oed.i ff%vrn o waed, Ond ih'oedd t'al traed Uona! Bwyta ac yfed fal y ci, A't-MwynogHuanoncst, Ac fa! y cigfrain mi1ain l'nawr, Heb arcbwaeth (I(Iirfawr orchcst. 'Tirion bawh,y11 tJ'În )" bwyt1, Er d'ioni i lwyd ei wvneb, A i woeud yn i&n cyH niyn'd i'w !wnc, Can Wcn-<!cg 'B bwnc untoudeb: Ond dyna oedd y dyn i ni, Os nesu wnai'r ysnisyn, Otn gwaub a gofai Gwcnt Mae'n matu i'w ben mchn.. Yn awr ed.teirioi fo, Trosto mne'H gveld y trawsdef, Ac crfyn f.yth y gwr a'i fant, 'N I.Iwyi-iti(id taddeuaiit lwwcj-. A chwithau'r gian rhowch iddo Mae'n hyuod am ein hcnyn, M woa'r firoeu ddiawt tai ffWfll oedd ddu, Pwmcsu a't ysuisyn.

1JAR1V1VAD DAllfON. I 0 SAESNEG COLUXS. t Y mae Damon ifangc heini, OfdJ yn hof:i"i'r dyift-yn gwyrdd, 'V ,di mal' 0 mol' chwerw Y(ivw'r niedd-l lini,n i f'yi-ddi li"vlxvcli 011, am go!It Damon, Chwi bieswytwyr hardd y wtsd; tJwch eiben mac porfa wlitlwg, A charrcg arw wrth ci dra'J, Amwisg Wn a main Er Et !te!oJau cf ntcwn hedd, Pawb a wyla am fod Damf'n 'N awr yn got-Medd yn y bpfM; &todfm hardl' sydd ar et feddred Wed, cu tynuu yn rhy glau, ? Gan arvryddo nad yw bywyd ? Ond pcryglus ¡awn a bran. Ond a ddychwci fyth mo Damon, A ganai'n fe!us tawcr tro ? Na!fc'í claddwyd acfe'i caddiwyd; Mac') gorph yn go wcdd ya y gro: YH yr bwyr y ca'dd €4 gladdu, ,lI i hwa oedd anwyl gan bob dyo Lla\,cr deigrYI1 mwyn dywalitwyd Arm ot, gan lawcr nn. T! oedd pob geneth ian yn wy!o, OndynbsnHaiEIenfwyu; Ele!) oedd yn wylo t'wyaf; Trom ei chaton, mawr ei chiAyn! W) th ei fedd mae'n wyio beunydd, Gan alaru ag oer ief: Ot.d ni ddychwct fyth mo Damoo, Dariu dyddiau'i t'ywyd ef. ,I D.E.

ENCLYN A 'WNAED :MEW.N"I\ION'VEXT. Dyma. fan, a Hao Biae Uu-.o Gymty, Acamryw.yncysgu; Luo'dJ. 0 fil'dd a I'll.. B£DD-AR(jR:\F.P'. D'M o'r byd t dy'r bed d—at dadau Fe'm dodwyd i orwedd, Acarnafbwnwydcamodd, uc,cysg;af bubaf maewu bedd. TC.

i t- c, i SYH,Gwa!th hen* iawn gennyf ydywda:en eich Seren odidog, a dynmnot bethan ynddi; ond pan edrychwyf ar wmth sydd yn ymddangoa ynddi, byd't fy yn goiidio w:th weied ei goiau dysglaer yn cael ei dywyHu yn ddirfa\'I'1' á'U¡ncHan bryeheuiyd 'Y'beirdd; map y rhat'n yndangos y Serea yndebyg )'1' olwg ami i. llèùaù ar nos g!n- pan fo'n IIawn, am hymiy gofynat' getnad i ddangos yctiydig o'r HineUau hyn, am ned "s neb araU yugwneuthur: gohirtais lawct-i edrych a wnae rMyw un a fyddai gymhwysach. 7Nii phoenar i nodt eofbciau o ddechreuad cyhoedd.ad y Se! en, dysgwytMt' y gwe!- ant eu camsynted wrth ddangos ychydig. Er mwyn gweHa Hcwyrch eieh Scrpn brydfith, dyiiiuiiw,,yf ar- noch gyhoeddt hyn o UneHan yn y cyQe C,3 ntaf. Mr. GianTeii), cefnis-ty mtino yn fawt wrth ddar- Ucn y Cywydd a wnaethoch t'r Daibd, !Eeddwch chwi; synat5 eicb bod morgywratn amedrn cytnewtd gwrryw yn feny\v. Ydwyf ddto:chgar iawn i Hywetyn, arbed- odd boen i mi t ddywedyd yntheiiaeh ar hyn, a gobei. thio i chwithau w ted eich b:u. DantbnatS innan ych- ydtg o'r H;)!eHan cyfeHiornus ao!!yngascch yn y cyt'rvw un, ago!iwng ytteiij, Cywydd yrHat, a' cwbfi dh angof. Mcdd lago, pwy dd'wed nage. I'w troi, Uyw a wna'r tro. Wnattr y tro mai tfrwyn a'u tty. ('RHnmoddgyfctHionymae) (Rhagor Ða'éb tyo'o ddt:ygau). Eitha dernyn o wythi. Lie t'w troi sydd-ilyw a'H try. Dnvy bwyH draw ar amben dro, Ydhyfig dan a chwi hyn. Gwaith'e'rt'aiddtydddi'ithori. Mae'n bvd." Gwybyddwch 'icd y a rnai'n, a I!awet mwy sydd i'w gwe!eC 'j'U ichg\Vaith, yn wahardded!g i'wcanu mewngwegat-th, ac vntynnu diystyrwch ar eich enw hefyd. Ga1tas\m i!!Jdiy bema hyn, ond re a!:ai na buasai byuny ond dywedyd Pader i Berson. Gobeithio aa we!af y fath irychas ,yB -ymddsngos yn y l, yjiiddzijgos yn Seren Gomer ond hynny. r Chwithau, Mr. E., yr wyf yn dcaH eichtod chw: yn ,Irr dysgedig iaWS, ac yn ymddangos yn Seren Goucr yn gotorn gteM gynnai y Gomeraeg i rynn yn wyneb €t ge!yn:on:; C3i'V:n et&h mor gryf o b!aid rheoiau barcid,uni;ietli y ,<,yfl")"w''t:in. Rhyteddais eich gwe!cd wedi ganimtg y eyfry'w iineHau a rhai'n, yn cich bardd- 'Oniaetil; gwdt("h y:- yrnddiddan rhwng yt aned.fciriol a'i enaid, ac yn neu y cnstioTt j gobenhioi a'i enaid-. 0' chwerw yw many i rm, A gwae fraw Jr hir g'yfri: Yw diwng pa!tau oer angath o ,mgau dal iug dy law. ii,elia'zn li%,?.yl, .ogenh. Dyctnya aogau sy'n d6cliraft, "Rliwng dh b&enau'r angau du. Ctyw a d'wcd f' cnard ciau. A, weithiau, 't- wi'n cobeithiaw." We!e ychydig o Hncllau ûnafus eich gwa!t! y rhai "y'n cymmytu goJenni Seren Go!m;r, ac yn difrioeidt dysg hefyd: dysgwy'ifLf y byd<t etch gwyneb wedl ei oic!]', odiiiwrth y brychaM hyn a'f cySeiyb, paa wehvyf cf ncsaf'n Seren Gomer. Doeth y gwnaeth awdwr Myfyrdod ymhiith v Beddan gnddio ei caw, a dqethacii faasm tddi ei gladdu yn un I o hoLynt, yn hytrsch ca'i roddi yu Seren Gomer, i ddi- %i-ytio o gruddtau gihn. Gwybyddwch leich tri) mai enaid cerdd yw synwvr a chynghanedd; ago-chelwch roddi corph heb enald i yntddangos yn Sc-t-4en Gompr byth nnvy, rhag ofh y bydd l'w arogla6ac1t fagu yr uu clef37d at- liyii y Gog. itidd. Dywcnydd mawr i ml fy(ld;ki i tylw un osod a!!an rc. o!au barddoniaeth, ynghyd a'i bciau giviiiiai-t-Idedig,.N,ii gyMawn yH y Scrcn, t'et y gatlai pawb eu gwelcd asyiwi 11 yu ?twj aruyat. Ydwyfeich pwyHvsiwrda- I t Meinon. r r eymizo, J

I PARIIAD OR TRAETHAWD AR YR IAITM GYMRAEG, I'h Rhif.!ln 3:1, !u dalen 2. 1 .yn 31, tt, dit!cn 2.. Afrhagnfyn awri ohha:n a!iaa dadogaeth, a CHwHio a)!ana)-wyddocf-ad,y gatr fVelsli,.yi- ciiw wrth yr hwa y gosodir atian iaith y Cymnny gan Saeson ein dyddiau ni,mcsis hetyd y gwnawd gas cu llynafia.id Sacscna:d<S, Y mae Welsh yn deiiiiaw e lYaies, a'r gair hwn dra- chpti!, (cs credwn hen chwedt a ddifynnir gan Svr Henry Spelman (o Guula,merch i Gadwaiadr, Brcmn '!iwedd..fy Brytaniaid, a gwmig Ina, Brcnin y Sacsoo. imd, yr !iwn a ddcchreuodd deyrnasu yn 689. Na, me. dÜö¡'r Dr. Brady (yr Imn a ddtfyunai yr hanes hwn mewn trcfn i'w wrthwynebn), Ni chafcdd Wales er- ioed ei hpnw cddl wtthi hi, end o'r Saxon Weall1,yr hwn a arw- -fl(i.A diéilll'; ae am fod y Brytaniaid a'H tuaith yn ddieithr i'r Sacsoniaid, hwy a'u gaiwasaut yn lt'ealhs, iieii d(licitliri,,iid, &e. Y rnae y <!iaid addef, wedi <awdnrdodi! chwedi Gua!a yn ddiaotx)!, ac yn gaJ'Iynot wedi dinys. trio syltacn tadogaeth Wales, ag oedd wedi ei gosod ar yr iianes hwanw; ac yn wh, Hid oedd galluoedd anp. hyffi-edin yn ofyno! i quel aUan v twyH, a dinoethi gwendid y chwedt Sugioi, yr hwn ag oedd a chyndifer o nodau amlwg nugiad ynddo, Ond bydded i ni chwiuo pa un a fn cfe mor liwyddiannus wrth sefy d!u yr hyn a ,.dvbiodd efe yn addas i roddi yn ei te. Ai tebygol yw fod y SacsoMiatd mor anghydnabyddus a—wedi ang- hofio y Brytaniaid feHy, gan y thai y gatwyd hwy gyn- taf ir wtad, felcynaofthwywyr,aca'r rhai wedi hyuny y buont yn ymdrecitu yn fennyddiot atn orHchanaeth, ac ymerodractb, dros oesoedd ynghyd. Ai tfbygoi yw, meddaf, iT Saconiaid cu anghofio hwy wedi hyn oH, yn gymmamt ag i'w gatw yn ddieithriaid yn eu gw hd cu Lunam? Nis gaiiasai hynny fod. Gwir yw, nad yw'r Dr. Brady yn unigoi yn ei dadogaeth o Wales; canys y mae y dysgedig WottoB) mewn effitith, wedi cyhoeddi yr nn athrawiaeth. Ei en iau ydynt, Poputus hie, cojns teges exhibemus, scipsos Wallos nuaqnam appel- tabant Cambros ( Cyin)-y) se ab omni memo! ia vocabant etiammnn vocant. Lingua sua Cyml'aeg (CHmbrica) ab incoiis appeHatur. Nos 8eisoll (Saxonfi:, vocaNt, et Linguam Anglicam .SeMH<g- (Saxonicam) Ang!i Utos Wylisce (WuUos), i.e. Percgnnos vocabant abln:ere- gis tempotibMs ad nostra usque soecn!a; spque ipsos indigenas rpgn)n,s sua? t'uisse existimabant, postquam B, it(tniic,,i i-eteres in regionem, qua- a nobis 'Vcll!ia voca-, tur, detruissent." Ya Gymraeg fei hyn, "Ni alwodd v <,ob! hyn, cyfreithlau y rhai yr ydym yn osod gcr bron y CYR,-edir, erioed eu hunain yn Welsh. Yr oeddynt bob atuser, ac ietto y maent, yn gatw cu hunain yu GyHu'y. Eu htaith a elwir gan y trigo!ion yo Gytiti-aeg. Hwy a'n gaiwMt ni yn Selson (Sa:oDs),a thafbdiaitu y Saeson, yn 8eisncg. Ga!wyd hwy gan y Saeson fyth wedi antser y brenin Ina yn Wylisce (Webh), h. y. di- eithriaid, a cbyfritant eu hunain ya ft'odorion e'g\V]ad, wedi gyrrn o honynt yr &pa l"rvihQ1J.iaid t'r whft; yr hon a elwir gennym ni W." iEtton!doedd uno'rgwyr dysgedig n?n yn awdwr dechreuot i'r cynnyg geirdadoi hwn o'fc¡rnalÏaeth, ca- nys yr ydym yn cael fod Syr Edward Coke, yn ei es- boniad ar Liuleton yn am!ygu ei fedrustwyddmewu gpirdadaeth (etymf)løgy)-fèI y c<tn!yn :—" Y tHMC Wallia, yn dyfód o'r gai i- Sn\onaeg -tf,ealit, yr hwn a arwyddh Peregi'ÏnU$"'ll'éu Eaterus, camys getwai y Sucsoniaid !)w\ feUy 'o b-brwvdd, mewn g\'Vir, yr yn ddieith- riatd iddynt hwy, y rhai oeddynt WfddUl yr hcH Fry- taniaili, cl.'ridl ddoeth antUwraidd, <&-c." Pun ddigi,vddo i awdwr ctodfawr gyhoeddi un peth a fyddo ya yrnddangos yn (leg a golygus ar bwngc dy. 'rus, gallwn sytwt yn fynych ar y)- un peth yn cad ei pymmeryd mewn mcdd esgeulus, te, gaOJ y dysgedig a'r ac f(<l hyn yn cae! myned treibio heb ei chwdtO) ac hcb nac amheuactb na gWrthwyncbiad dros Øynddan, ac weithian dros ûC50eêid, hyd ont (hodo rhyw Feinuad calonnog, yr Lwn, gan ymwrthod yn <Miystyr)iydasangu yn Hwybrat: ereiii, a 'chaei ei ar v.aiH fet dall mcwn hualon awdu!dod(enwau mawrian) ac a chwitia a'i tygaid ei hon bob cam a roddo, ac o'r diwedd a gentyad ac a feiddia daio a?)an i !wybr ucw- ydd a gwp!i; ac yaa y mac 'pa.'n & 3,11 syttnu pa fodd na ddaeth i'r andwg yn gynt. A chyda'r nodiad !iwn, yn tinig, yr oeddwii umvaith, Twy na banner b%i-iiiJii i liIlwlJg )'maÍth yrcnwaum..wrt0nuchod. Ond daeth ,¡'tn coh!.r Y "pi')' hyanytodgan y Tulicsin ciodiawr Wallia Htcwn Can u n.ittur broRwydoi, a Ysgrifenwvd yngbyrch t.?O o ?ynydditu cyn dechréuæl tCFl1asiatl y Brcnin fM, ac Ris gallaswu bcidiogos-od yr ynjadrodd En Nt-rafbiant, -Eu hiaitha gatlwan\ Eutirag&iiant, ',Oiid gwvllt IVGIlia, A gyncithwyd i'r Lladin yn y modd hyh, gaa y Dr. Da- 'Vies, '<Jsque Jaudabant b-orni-niim tretn Itc-nr, VSflue'scrvant idioma !h!gu:&, Arvaque amitteHt suacunta,præteT Ivalli.-a rura- A'è tt g)'unygwyd'yu'â'raÍl'ègol (påttijihttisÚcall!/) ynSacS' neg yn y Timdd hyn, gan J. W. StiTr:Shall they dlaflnberrt Creator's praise; ShH, still retain their tang-uage and their iays; But nought preserve of aHtLei: wild doirainsi S&ve rVatlia's wild ul1cb1t;vated ptains. Oddiwrth hy6 tybiaf ei bod yh am!wg na cnwvd Wales (yn LIadin WaÙÏtl) od:Cii\rtl] Gwda; ctlllvs ni rTHgir iddi hi gaet ei gem nes wedi !!awer o nynyddau wcdi ysgrifenuu y g&u hon. Ac nid i!ai ariitktg yw had yw yndeiUtoo iveaht (dipithr;; canys, heb sefyn ar yr nyn a aaywed Verstegan (sefmae Prcmctli7l{J vw yr unig au- yn yr hen datbdiaith Sacsonaidd am ciiâlAr) mdiscfyi'arhyn, mcddat, y mac yn llwvr aiigii rc ci- adwy y geHasai'rSacsontatd fed yn girbi aria(inabytfdtls a'r Brytantaid mewn yspaid 90 miynedd, fet nad oedd g:tudùj'1Jt enw araii i'w gcsod ai!aa wrtho end dieithii- viil, et eu bod wedi yndadd dan cu banet au, a derbyn tai ganddynt am Y At'lJ cyntaf o'r deg a phedwar ugau!; lac wedi iddyntgynituntc y bwriad i tyucd yn feistrian! atnynt, gortu arnynt festn- cteddvfau à hwv bob dydd. Wedi myrjed o honof cyn bet!ed a hyn dan sylfaen y tybtau a adeiladwyd yn yrawyr g::n et-ei!), af rhagof i seiydin yr piddo ty hua end mi addefaf mat nid yr ctddo fi yn gytangwbi yw, canys n.abwyswyd yr nn mewn syiwedd gan Verstegan a Rupin, or bia<;n. A ?yma'r (tyb—Fod ??-? wedi dciHio o G???, a'r fr<;?.! Saesncg cddhvi-th y Ca?M ncu'r GaM/s Efren?ig (pob! oeu geneui a etwSd gan y Rimfeiniatd yn GM//?/i': Sac- soniatd roddi yr cnw JV<:llish Heu TVallis (trwy fyrh'ad IValshncu if-1-ish), h. y.hUiogaeth y Gauliaid, gan'flrnn cu bod o hiliogaeth y GauUatd mai 1Vdlžsh vw Y dut: Sacsoua:dd ncu Gennanaidd, t ysgriicmut a scinio <at<?!.sA neu G<.?M/t (yu y Ftrangafg C«M/M?, ttw' v ne- ? :d yr G a't Gu yn y Ffrangaeg a'r L?din i W, y! h\n a M)eir yn gymcdin, fc! y gcHir syhvi yn ?Hr ??.? gynt),amyCMcrt-cFhengig, i?-? am C'<</c; ?r?-. dain (Warden yn awr) am Gar-dien, &c.; ac y mac vn ddigonadaabyddus tod awdwyri'trengig yn gosod aiian ciu Wales ni ii,j-tli Gatiles, a Corllwal (Cornwa'es) wrtit Coinzigattles. Gan hyualY, yr wyf yn tybied, y gem., casglu yn dcg fod frall4li a GuUish. neu Gall lea a Wtll1", ¡ yn arwyddo yr un pcth; a bod trigotion yr ynys hou VH Mreiddiol yr nn boM a'r thai hynnye hen Gau!'(rtran.c y!) awr); yr uyn, tèl yr ymddcngys, a padarnhair ya dd.gonoi pan Cesar yn ei esbonindau, U<; y oywcdir wrthytn nad ocdd y Drytaniaid a'r G.wiiaid yn gwahan- iaethunawer yncumcesau a'u detbdan; end yo fwv pt-nnodoigan Tacitus yc ei haaes o tyMyd Agticoia, yt hwnaddywedwrthym nad eedd y ddH-y penedt yn gwahaniaethu iin\ve!' yn en hioitll. Y gwahani&cth byn mi dvbiaf, eedtl -ynll%vyiettig mown gwahanol ddn!! v gwabanot w!edydd o siarad yr un iatth ac, ef ai!ai heb fod yn fwy o wahaMiaeth nag sydd rhwng Goledd a Deheubarth Cymru y dydd hwn. Aiijl-,i,g yw oddixvi-tij syhviadan cindysgedisr Camden, a Bochart fawr ymhiitb y I''h-ancod, y geliu- oirtima enwan hcnafdinasoedd, treH, afbnydd, mynyddau, &c. ntcwn amrywo barthau Fftainc,a phobiie ymMrydain Fawr, yn nattuhc!, ac hub en dirdioi yu y jnesm- Heiaf, i wreiddeu'iau Cymraeg, y !!)ai ydynt yn hynod o am. iygiadot o't- t-heswm aH) yr eH\vau, yr hyn sydd i nu Yn reswm tertvno! di-os idtlvjjt ddcrbyn cu henwauo'riafth hon. Er anglii-a"fi-t- y niae enw asefyUta trefo Guyf-nnc yB rftaingc, yn thoddi y lie cadarnaf i greu fod y gair o dadogaeth Gymreig, sefo uchtl n din, nen (Itin, hynny yw, d!K<M neu drej: (UxelJoduIHun, Uchel ddinas ) y niae y (1, Uchet ddijjas), y n)ae y ddinas ar Ie ucbel. Ymddengys tad Axelodtinuin (y n awr Hexhan!, yu Korthumberiand) o'r na tadogacth. Terddir Ala?idunzin (neu, fe! y mae yn rbai ysgrifau o dcith-tyfr Antorine,.Ilit7-idttritm; yn Gymraeg Myrddin) o lJlyr a Dill, q d. Sea-ton. Cebennw (n!ynyddau nchel cribog yn Ffraingc), oddiwrth y Gymraeg' (Uiosog c,71alt), ceth, uen grib mynydd. AJ'Q1' (afoH yn rfraingc, La .S'Mcnc yo awr), oddiwrfit y Gymrae;, Amf; ac Hi ddichoa dun fod yn f\vy dariuniadol o'r hy:] sydd briodol iddi, gan fod ci rhcdiad Etor araf tet mai prin ygenh'eigaafod; yi- liyn a barodd iddi gaet yr enwan, Lentus, segnis pigef"J'imm, cit.,biitans qi(O ,trSlls (igat, &e. a'r rhai y cyfariyddwn wrthd¡u-lli;1] g\vaHh y prydyddion Liadiniaidd. Bydded i'r ychydig anghreiffiiau hyn wasacaethn yr awrhon, er y gaUasid cael amryw o'r cyiteiy b1 pe buaaai yn augenrbeidiot. lI'w bar/IOu. J

AT Gl,-IlOEDDkVlt SEREN GOMER. BYR FYFYRDOD AR BRIODAS. Uxorem cons,4,ris amor ni marilos. Stcradiammbeuotyw, fod dibeniol, ddeth ein Cre- r,wdwr yn caei eu cySawi, cyn betted ag y gaU amher. ftetthnv)'dd dyaoiiaeth gyrbaeddyd, pM fyddu ystad liriodus ya cael ei chydawnt ya o) rbeo!au y Bibtsanct. aidd. Y o!ae pobt yu gyflrediu iawn yn dywedyd tcd tynged mewn pnodas, ond mt antunaf i ddywedyd, iiad adant byth gt'edu peth mwy anghyson a thyteittc! nHS yn mhedwa* banny byd; hwy a!tcnt bigot hesymau !)cd b\vysig o'u tn, ond y neb a gytm.aejro dtaiiertb 1 y<Dho!l ac edrych i'r futh resymaH, a'u cain* hwy bob (aWl' '() 'I syiwedd. I'e buasm hyuny yn bod, ni fuasai Paul yn dywedyd, Gwcii yw priodi nag ynuosgi. Yr oedd f'ysgdd hardd i'w gweled yn ngosodiad Adda ac Efa yn yrardd—hapusrwydd gwynfydedig! eyHymed yroedd Alilton yn aLmgynred y Laweii > raig dtenwa\vr," a'r Dyn pcnfeiyna'i tad," eu diwan\iywyd a disgien'deb eu hyihdHy:iud, So pass'd theynnked on nor sh?nH'd the sight OHiod or angc), tot they th<<ug?tt no ii!; So hand in hand they pas's'ü, the loveliest pair That ever since in tove's embraces met." Hwn yna yw g'vvir ddarhtn paradwysmdd briodas, etto mor gytfredin yw atnryfusedd rhwng peu-teutu y dydd- ian yiiia-itioi- amted yr ydym ya ctywed am losgilè?h a phutteindra; ond oh! cy)nn)aint nme yn ddifiliai af yr eumd a'r eintocs, heblaw cywi!ydd a g\'va'l'aa..vydd y byd. MaefyArgIwyddChesternetd, heb synicd bod ci iythvrau i gaet en dm'Hen thyw ddydd, yn dywedyd yn un o honynt at ei iab, nad ocdd ef yn ystyhed y iTu) f egl,ysig a adroddm y Person \nthhen y ddau ddyn yn ddin), ac na fyddm ddim ,yn well gan y naUt am y !)aH, cr tracthu nwch et: pennau y rhwynnad ahtiattodad?y Unw et hun! Ntd yw hyn yn unol a i-heswm pe buasai yr ystad heb ci ho: (i'&imo can yr anfeidrol Greawdwr. Pe bae athrnwiaeth pi Argtwyddiacth yn cael ci chym- mwyso, yna fe fyddai diben dinystrio! ar 'holllywoù- taethitu mwyafarbeunig a godidog ag sydd yn y byd yn bi-esciinot. Niti Allaf ddiwe(I(I.ti yntwycyinniwys nag yngMr:an y foneddiges ardderehog Holstein, "It matriage thatsensibHity is a dilty in every othe!- rela- tion Vifnie may sunice; but in that winch destinies aTe intertwined, where the same impulse" so to s peak, serve for the beatings of the two hearts, it seems that a pro. found auction is ablest a necessary t:e." Delsylir rhyw gong! tted ddu get t hyn o fvfvl-dbJ,, o,,i geUn-eichae!, rhwngysplcnnydd goieudeg 8er<.u ar- \vei:no! y CyKiro tiawd, rimg ofn ymnysu ieuengctyd onnod am MKo ag MM arall, a myned yn bendramwnwgt i gwlwm diysgog wrth gorddysglaer lC\>Jyrch' y Seten. Etch eiddo, &c. PwHheIi. C. E. I

.AT GYIIOED-bWlt SEREN GO.'fER. 1 Y ma.c y Cyfai!! Ca(lwg,-in -,k,-edi crybwyH, atn gym- maint: ago \vyff; ya e; gono, am festi"¡ll\ y wi.td pa hall], medd etc, na cht-n- y mesurau ym mhob man drwy yr hoU yn ot y d"'¡cheste¡> a't rannau, ac o'r nn envi-aii ? M y deallo y babi €u gilydd p'yd y byddont yn Son a.n bris ydau, &c. Digon gwi)-, y mac yh bryd caci t}fiIc\vídiad, w, nti fum i fy hnnHu yn rtnteddu iawer gwaith na bua'-id yn eu cvfhe\rid dt\vy ryw tuddion ncu giiydd cyu hyt'; canys ni wyr pobi yn un cwr o'r un swydd pn fath o fcsnran, ua chWäitn eu henwau, ng ,sycld y!! y cwr am)!' Y mae geiisymni ym l\1h';llheli amryw o fcsutau fe! y thai liyti-ffiol neu ,tfioù.âd, tel ncu blaiJ, /M6 hcu Itob,zid, &c. Yng Ng))aer- na:-futt tnae ynb beet: Hen be-ceaid, ytvruid, a pAfg-«!d, <&('. Yn swydd Fon mac yho ryw f)-s:u:u)- angltylfredin na fedraffi gofio mo'H hanner. Yn swydd Ddimbych u;at' gandttynt mewn t-hai a &c. Yn awi-, Mt-. Gomer, oni byddai yn lJawcr gwoH (r !!cs yr amacUtyddwyr nca y Sennwyr, ac hefyd hui; fasnachyddion gw!nd Cymn), pc baeut o'r uu nc o'r Hn nnuntioiacth ? Yn wir mac Uawcr o Ie i tedd-.vi Y byddai yn fwy UpscI i bawb! Ond y u)ae'n r' ;td mi addefy g%1-3, (I-Lioeli yn wcM R:t myn ac o ht'i-wydd hynny gobeittiic y byddwch mor fwyn a dywedyd Ci<'li meddyHau ar y f;.tb acllOs a byddwch ht't'yd gysta! n pa fmh o fcsu:a)t sydd gcnuych chwi yn y ici y hyddj i nin'u yng N:;wynedll Kar) ychyd.g o ch't'ad df\\y icwyi'ctt en;hSf;i'eti, ar beth.ti. '<§ ydynt yn viiititiariros i J:n yn anlupgorol an;'j:fn- rhcidloi: trwy Ytnt'oc yn ol fy ticisyfhtd, chwi a t'udd- !:e\h iawer pyd& m! y .Sbrdd yEla, yr hv.'n ydwyfeic!; ttfudd wasanaethydd, &c. PwUbeii, 1814. Cw\R\c AB C\.KrEjLYN. I ?6-

AR ADDOLIAD TEUJLUAIDD. I H.tMSSG\V!H. { Rhyw fasnad¡wr ymdd:ddan & pwe:n- idog yrefcngyt Y!JghyJch ad<)i)Hd tct)h<atdd, aadrodd- ,o<!d iddo y dygwydd.ad buddiot caniycoiiHpwtiper- thynns iddoci nun:— Pan ddechreuais fy gynMf tt-osoffy i)!!n, pChdt'tfyna'strwy !'asifod yn drachydwybodoi iiie,A ii pothynas i wcddi dctHHaidd, (c!!y ttcuiiuis a:!)- ryw <yuydduedd yn yr ymarft'riad ttyfryd o ad.doliarl teutuaidd; fure a Uwyf gotcitymmynwn i bob (m o'nt teuiu fod yn b) esenuo), ac ni oddefwn N3ewn nn tttodJ i'tnprenttStaidfod yn absctntot; y'ndddngnsodd budd yrytnarf'Krtadau tnewu hya mewn yehydjg l1ynyddoedd yn hynod amtwij; bcndithion y ncfocdd oddi uchod, a bfadiUnon y dytndcr yn gomcdd tsod, a'm dijvnodd; iechyd a dcdwyddv.ch a weitiyddwyd i fv nheuh), a !vydduis yn iy 0'r div.'cdd yr m dd fy nshynnydd tncwu masnucb yn gymmaiut, u'f angeu. thcidrwydd o roddi pob mynyd at Vtasat.net!. fy n'as- fd y (teelli-c-tiiis fcddM'! p,¡, Hrl a oedd y weddi detilt:ait!d yn dwyn gonnod u'n bamser yn y bore petnisder d!)w:o! a godúdd ntevvn pertiJY1!a i'ni bwriad i roddi ht''bio y ))tKH hon o'iu dy¡c(jsw)âl; eithr, cr hynny etw bydm a Rynnodd tnor b"t!ed fct j" i I)CI-I i iiii esgetilliso ,rilw fymhrcntisiaiti \t)"hYd- ac nid h!r y btnvyd ncs barn)) yn addas, i'f ditjpH i'm gu)- wcdig-aeth fyned ymtaen yH c-brwydd, fud mym' weddi gy(lh fy ngwraig y boie yn ddigon am y d:wr- nod. Er i gyhuddiadau cydwybod gantyn yr esgeu- lusdt-a brwiit hwn, gatwad masnachot Hwyddun.nns, a theutu Hicsng, a yrnddangosodd mor awdnFdodot a Hy. Avodi-aethol, nes y cciais yu fuan esgus ps'nwyth ddigui. dros y bai dinysttiol hwn,ahynnyanimad oeddwn -,ve(lk csgeutuso gweddi yn Uwyr. Yr ocdd fy nghydwybod yn awr bron fe! I wedi et serio :t htttaru poeth,' pan y rhyngodd oodd i'f Arglw:ydd fy nihli/lo tp\y .'agJHulaeth neiUduol: rhyw ddyn ieuangc yn Linnd.un, yr invn a fu yn b:cntts gyda uu pan oedd y weddi dculm:ldù i fyn't, n:d ydoe t.i yn ununau yad oeddwn yn pa!h'm gynnat y) addo!.n) dcuiuatdd t fYllu, ar yr ity'! y" bcnnafyroedd Ct iy- y b! aw a'r svll( n ymaHodd yncf, pan ddarttenms y gemaH hyr? '0 ty anwyi f;;lst¡, llÍ byddaf byth, bytL, yn gwul aHuog i hoieh i ell w i atn y rhagot'fraint wertht'mvr a gefa.s ti'v.y eicli caniat- tad i gaei bud yn Utpspnno! yn y weddt artrdol; U! Isyr, bydd tragywyJdohtcb yn t!ty ?'' t ?'<!?it-h i Dduw amyrhynaddysga?yno; yno y gwclain ?cgh.flv.'i ditnunoiatchoitedtgt'ei ppchadHr; yno Yl' adnaoYidals ii()I-dd icchydwriaeth gyntaf, ac vlo'o ,yr adaatjyddais Nvel,thfawl-ogi-ivydd C< ist ynof, gobatth y gogoniant. 0! sy' c'uuatewch t mi ddy\vedyd, llyth, byth, na. esgen. iust\V(.h y cytiawuiadau gweitthtawr Lyuny; y inae gen- "ych ctto deuin s. uiwy <j urcntisiatd, a gauiatea' iddynl gtel eu haircut yu eich ti?' bilis gat:wn ddahieu ymhsh. ach; yroedd pob lJineH yu meiitcnu damioedtgactu yt: fy Wyneb arswyc!hlis, ctynaiS,a brawycbRls ohctv;ydd t'y nd:!ant, a'm pt cntisiatd, ag uedd, dCY:vm, t !ga&teiotyu yn fuan a: ty Yn I tiaw)a tcri,)-,Kg, nc yu wlYIJ o cidagi-au, tac4it),5 y t)yt;,yr o flaen ymdrccha:<, ac——ahhr chwi a cHwch amgyfhed yn \veH am fy t)hcun!auan nag y ga!!afcudadunio: digort yw dywedyd ioicmu dyw- ynna at- fy cnatd anuideanus, a'r ystyriaeth am y gwae t dynnu ymaith yr enog\'wydd, tSfc. rhcdais yn ebrwydd at fy nhaulu, gan cn--C)'fhl')'no i'r Argiwydd, u(T o'r pryd li-r. iinw byd yu :iw: y!' wyfyn peudertynu, fel pa taint bynnag fyddo o gyiUl)dd ar y tasnach, adjet hc(bio yr hyn a fo yu onhod, a cbynnai (trwy ias) y \vcddt ga)- trcfo!. Mac yn \\KM bod heb ychydig arian; 11" bod yn Ileiddiad "gwirfoddol i fy nheulu, ap yn o6erya dmys. thoi i'm itenatd fy huH." Yr wyfyn gobeithioy bydd i'radroddrad Hchod fud yngyÜbYl'tfttd 6tfeithiol i'r pennau teutnoeddhynnv,pa. rat a ddifuddiasant eu hunain R'u ten!u hyd y<na oddt wrtht'ndd a Meshad yt- yniat-f-uriad h\\Mtiw o ymddiddan a chyfciliachtt a Dnw eu bo:i dtugatcddan; nee, pa fudd y gaHant ddisg"yl bendith at eh llHtùr Cogent ijfttderfymad Josnah, Ond ciyi], mi a'm tytwyth, a \vasanaethWn yr Arglwsdd." A b e'ltc'iti. i).D.

fh'enin la{;o,- Ymhlith yr amryw gyfatthindau a dd;llfo"nvyd i lago'r 1. Salomon Pi-yciaiii-, tel y gchvul ef ei (idyft'(Iia(i ili- oi-s(-d(l, yroedd un o'r ,Nlwvttii,, yn dyinun6 ur fod il%v Fawrhydi deyrnmu eyhyd ag y byddai ha)d, Ueuad a ser yn parhau; Mewn gwinon- cdd," etle y Breuin wtth y gwr oedd yn ct gyHwyMb, 11 os felly, bydd raid i fy mub deyroasu Wl'th t>lClfcan:. wyi!àn" GaUasai Jcshna," cbe Anibrosc," attst It'hediad yr haul, end niatiasai ei hoh a!!uocdd ef attat rhcdiad c.ybydd-do.I, Safodd yt- h:)ui yu Uonydd, olHl acth cvbydd-dod rbagddo; ennHiodd Joshua fuddllgol- la<'thtrasatbdd yrhant; Ol1 tra yr cpdd cvbvdd-dod yn gweithio, maeddwyd I ostitia"vel Ji>:htla VH. a r X. peunodau.'—Os niyucch weHa'ch ca!on o gybydd<d6< ystytiwch 1\lai ystyr y gair m«mmon yw gotud bydot; wcdi hymy ,tothHb eu tau ein Pt ynwr, Ni's wasanaethu Duwamammqn. ..to" ":t".J-'