Seren Gomer

HYSBYSIAD. At Carreyr Dynoliaetli, a CJn/f cillion Cym- deithasau CcnluuloL £ 7"R ydys yn Wriadu ffurfio CYMDEITJIAS i GYMDLlTHAS GEN 11A DO L y BED V l)DW V R, yn fuan yn ABER- TA WE, ac i gael CYFARFOD LLl.OSOG ar yraclios yn yr 1IAF ESAF, lie y disgwylir amryw o'r Pregeth- wyr mwyaf donio) yn Lloegr ac y ng Nghymru i bregetliu ar yr achos. Diben y rhybudd cynnar hwn yw rhoddiamscrcyfaddas i Weinidogion yr amrywiol Eglwysi i .wneuthur Casgliadau erbyn yr amser, a gwahodd pob ewyllysiwr cia g iUuog i roddi ei citiv jet tansgrifiwr (subscriber) blynyddol, i gynnal y gorclrwyl canmoladwy o efengyleiddio Eiliui-addolwyr, ac i ddyuuuio ar y rhai sydd yn efengylu tahgnefedd, a phob cefnogwr gwaith cenhadol, i ystvried pa un gymiiwysaf iyddai uno holl Ddeheubarth Cymru yn un Gymdeithas fawr, neu yntc i bob sir lrtirfio Cymdeithas Genhadol ar ei phen ei hun. Mewn trefn i annog Cristianogion i ymdrechii yn ol eu gallu i ddntifon y newyddion da o lawenydd iniwr ilw cyd- greaduriaid y rhai ydynt yn cefnu ar amser ac yn brysio i dragywyddolcieb, ni'th raid i ni ond eu hadgofio mai Cris- tianogion ydynt—fod y firefydd Gristianogol wedi cael ei harfaethu i fod ytt grefydd gytl'redinol, gan fod cyrrau pellaf y ihlaear wedi eu rhoddi mewn addewid, yr hon uis gellir ei sytlyd o'i lie, i'r (iwaredwr, yr Irwn a ragdystiolaetiiodd, y byddai i'r efengyl gael ei pluegethu tnvy'r holl fyd er tyst- iolaeth i'r holl (jenhedloedd, ac a ysbrydolodd ei was! ntgddvwedyd udganiad udgorn y seithfed angel, yr hii-ii a dclywed ar vr aniser pennodedig, Afth hull deyrnasoedd y byd yn eiddo'n Ilarglwydd ni a'i Grist ef." Ycliydig hyddysgrwvdd mewn hane-yddiaeth ysgrytburol ac eg- lwysig, sydd ddigon i ddangos mai trwy olli-iynau ac ym- arfer a'r moddion trefnedig, y mae'r Hollalluog arferol o ddwyn ei holl waith arfaethedig i ben, a chyflawni ei holl addewidion gnisoL Tnvy bregethu'r efengyl y mae gwy- bodaeth o'r (iwaredwr i lenwi'rddaear; er nad yw moddion ddnii hcbddo ef, etto gan mai trwy fodrlioll y Invriadodd ddwyn ei amcanion i ben, ni wiia ynicf ddim lieb y cyf- ryngau hyn. initi drefn addas j'ina ddim yn byehanu gogoniant ei ras, gan nad oes din-l yn fwy cymmwys nag i'r riiai ydYllt o du Dduw i gad cylle i ddnngos y tuedd hwnnw. Y mae cymraaint o fawredd y Jeliofah yn :vmddan¡;os:V1I ei waith yn peri i'r S'd dyfu a lfrvvytlio, wedi gwaith ;1 lIafnr caled triniwr y ddaear, a phe buasai yn cnydio'r ddaiar a lluniaeth i ddynioll heb en trafferth a'u lielhul liu canys wrth wnenthur y cyntaf, rhoddir prawf diymwad oï anno- rwydd i gyflawni'r ail. Trwy arddel a llwyddo'refengyl er iecliydwriaeth dynion, y mae yn amlygn ei ra, yn tit; os nid yn fwy, a phe buasai yn cnnill pawb i o'r gwirionedd hell yradrechindan dynol i ledu'r rfongy); o herwydd ni buasai'r peth yn 01 yr ystyriaetli o!af hyn yn gadael cyfte i ddynion ddangos y nil graddau o barch a serc.hawgrwydd at y Goruciiaf. Dylem gotio mai trv, y ddanfon pregethwyr y gellir pregethu, ac am mu nid angylion ydynt, rhaid eu cynnal, a riioddi Biblau yn rliad i eilun-addolwyr y rhai ni's gwyddant eu gwerth. Yn 01 y cyfrif eywiraf a fedrwyd wneuthur o drigolion y ilyet, nid oes ond un 0 bymfhcg o honynt yn myned dan yr enw Cristianogion Protestanaidd; dengyS hyn fod y maes yn helaeth, a digon o le i boh euw o (xristianogion ym Mrydain, le, a holl Ewrop Brotestanaidrf, i weitiiio, heb achos i un gyfyngu ar y Hall; ni'th raid i neb ofni y dan- fonir gormodd o bregethwyr, neu y cesglir gormodd o arian i roddi Biblau i Eil:m-addohvyr a Mahometaniaid tra fydd- ont hwy byw. Ac nid cysson yw i neb ddywedyd eu bod yn gweddio yn ddiragrith am hvyddiaiK gweiuiiiogaeth y cymmod, tra fydùont yn e?g?ulns? dcfnyddio'r miig foddion a drcfcwyd i helaethu'r dcyrna.s nofo), yu Hfi?'?'M! pa?i fyddo Rhaghiniaeth yu yil llv'ilic(iiol paii- f3,cldo ltii;i,-Iuiti-?eth 3-11 (?gliird(langos f.?(1y (I,-ws vii y v.'awr yn ton-i, yr anmi'tvch yn dcchreu biodeus, t' ,u bro-. 'i dyr ym mharthau pellaf y hyd irtewji peryglon yn galw arnom gall ddywedyd, Grisfiauogion, cymiorthwvwch ni;" a chyfiwr y byd grcsynol yn crocJi-ffoedilio, Chwi wyr hyddysg yn n'urefn iecliydwriaeth, tosturiv, ch wrlhym in." Nidoesdimllai ym unwind Cristianogion yr oes hon nfi lhvyr oresgyn yr holl fyd Paganaidd, a'i orchfvgu trwy Dduw; y mae'r rhyfel wcdi dedircu; rhy ddiweddar yw gofyn yn awr, ai doethineb yw' rynnyg cfengyleiddio'r Eilun-addolwyr ai peidio ?—rhy ddiweddar yw codi gwrth- ddadleuon adywedyd nad yw'r aHH;er "cdi dyfod, a honni haul i'r enw Cristianogol. Yr uuig ofyniad feilwng yn awr yw, Pa un ai o du Paganiacth neu Grislianogaetii yr ydym? Os y blaenaf, boed i ni sefyll i fynu fel dynion, a dadlu yn,erbyn pob ymdrech i cnnill Eilun-addolwyr i tFydd Crist, ac ymorehcstwn i baganeiddio holl wledydd cred; trwy hacru yn gadarn nad yw'r efengyl o werth ei clia-,I,-iiiai gwell yw byw mew n gwlad lie yr aberthir y plant i'r Sharks "a'r Aligators, He y llosgir cannoedd o wxddwon yn iiynyddol, ac y dinystrir lluoedd dirif dan j olwynion pwysi, cerbyd yr anghentilaidd Juggernaut; ond os o dti'r,,y], dangoswn hynny trwy bob ymdrech o'i phlaid yn ol ein gallu; nid achos yw hwn i fod yn am- hleidgar yn ei gy'.ch; melldigwyd Meroz am fod yn am- hleidgar mewn achos Il¿n\ cr lJai ei bwys; os fell.v Pa fodd y diangvvn ni, os esgeuluswn ymegaio o blaid iechydwriaeth gymmaint." Ym mlilith amrywiol Gristianogion ere ill, ni bu'r 1,e dyddwyr yn Lloegr gyda'r olaf i ddelfroi' at y gorclrwyl teilwiig Invn. Cyttunwyd ynghymmanfa Nottingiuun, yn y jiwyddyn 1784, ar fod i gyfarfod gweddi gael ei gynnal ar hv. yr y dydd Linn cyntaf o hob mis, i yrabil am ledaniad yr efengylyn gylfredin, yn yr holl eglwysi, ac yn hynyr yin- unodd Cristianogion o ehwau ereill yA fuan, ac hyd y dydd hwn y mae cyfarfodydd-gweddian yn cael eu cynnal ar yr afnser dywededig trwy Locgr, ac mewn llawer o eglwysi yng Nghymru, megis Abertawe, a lleoedd ereill. Yr oedd ¡ Mr. Carey, (Dr. Carey yn awr), Gweinidog yr Eglwys yn Moulton, yu mynych ddywedyd, Y mae eisiau gwneuthur rhywbeth gyda gweddio." Yn y flwyddvn 1793, tiriodd ef a Mr. Thomas yn Bengal; ac acth c?nhadon erdll ar eu !wi, 1\11'. Ward, J\fr. Marshman (Dr. Marshman yn- <l\.r), I Mr. Fountain, Mr. Grant, a Mr. Brunsdon. I?nt yn dysgn'r iaith, cyfieithu'r Bibl, a phregetiiu i'rdStodoiioo dros amryw liy nyddau cyn i'r Ai lwyddo. Wedi hir lafurio drylliwyd cadwyn y cast, bedyddiwyd rhai o'r I Brauiins, neu oifeii-i.-Li(i yr eilun-dduwiau, y riuii ydynt yn awr yn bregetliwyr o'r efengyl. Y mae cenliadon y Gym- deithas lion "wedi ymwasgaru ym mhell oddiy. rth eu gilydd, ac yn pregethu mcwn deunaw ,o wahanol ardaloedd, lie y mae o SO i 40 o bregetlnvyr yn ddyfal yn efengylu tang- nctedd y mae ychwaueg na phump canto Hindoos, Maiio- metaniaid, Armeniaid (trigolion gwlad Armenia), Portu- guese, ac ereill, wedi cael eu bedyddio ar broiies 0\1 H'ydd amryw gannoedd o blant y brodorion yn cael eu dysgu mewn ysgolion rhad; yr ysgryt'.iurau wedi cael eu cyfteithu i amryw ieithoedd, trwy fawr ddiwydrwydd ac nchl dys- eidiaethy cenhadon dewiswyd Dr. Carey i fod yu Athraw Cadciriog (Professor) ym Mhrif Atim;ja (Calcutta a gosodir yr holl genhadou ar waith i gyiieithu ac argraphu cy fan- soddiadau mwyaf dysgedig yr Hindoos, gan y (iymdeitinis cnwoccaf yn y hyd am ddysgeidiae.il D«yrciniol, aeloda-u pennaf yr hon a drigant yn y lie. Y mac Dr. Carey, Dr. Marshman, Mr. \N ard, ac ereill, yn ennill rhai miloedd o bunnau yn llynyddo!, trwy eu dysgeidiaoth, eithr nid ydynt yn cadw ceiniog at eu hachos eu huuaisi, ond rhoddi'r l'whl at achos y Geiuuidwri. Hawdd fuasai i Dr. Carey ddanfon ri feibion ad ref i brynu tiroedd helaeth, a hyw mewn rhod- res fel boiiheddi?ion ¡olwlog, ond yn lie hynny, y macnt, mor ewyllysgar a'u tad, yn pery?tu eu bywydau Ylll\lhlith1 eilun-addolwyr; anh:m dd eantod v t?)?am1ys;iada't o hUDan-ymwadiad yn cin dvddiauni. Den?ys y pigion can- lynol fawr ddiwydrwydd a medrtisrwydd Cenhadon y Gym-- dcithas hon, wrth y gorchw vl o yfi(,lthu I' ysrthurall j 1 mae'r argraphiad mawr o'r Testament ?ewydd yn y Tamu? trwy ddiwydrwydd (yr hwn ydd aa?s a bod yn anghredadwy) y CenhadoD yn Serampore, wcdi ('i g\\ hi beriieithio."—Nid oedd y Cenhadou yn Scramporo wedi I myned rha?ddynt ym maci! i wnpnthur JIythyrcnnau i'r Bibl Armenaidd (yn yr hyn y dywedir cu bod w edi 11?%7Y,4 mewn modd rhyfccldol), pan ddaetlt galwad o'r newydd am ymdrcchiadau Bibl Gymdeithas Calcutta o barth arall."— Y ma& deg argraphwasg ar waith yn gvsson yn Seram- liore, a phrin y mac diwrnod yn myned heibio ha-h fod rhyw brawf-len (proof sheet) o'r ysgrythurail yn myned invy: ddwvluw eu hysgrif-raglaw.—" Y mae eieh g« eithredwvr (committee), gan ddeall fod myuedfa trwy Russia i Y mer- odraeth China, wedi gyrru am yr ysgrytluirau (yn iaith y Chinese) o Canton a Serampore." i Llythyr oddiwrth y Dr. Carey, Calcutta, llhag. 10, 1813. Y mae'r cais ychvvanegol a thaer am yr ysgry tluirau sanctaidd mor fawr, fel nas gellir ei atteb, er fod gennym ddcg argrajihwasg ar waith yn gysson. Yr ydvm heb lyfr o'r Testament Newydd yn y Bengalaeg a'r Jiindacg, er ys agos i ehwech mis; y gal wad au mynych a thaerion am da- nynt o amryw barthau o'r wlad ydynt yn gy fry v, fel yr ydym yn gorfod rbotldi Uyfrau'r Efengylwyr ymaith cyn argraphu y rhanan ereill. IMdaw'r cyficithiadau a ddygir ym mlaen dan ein arolygiacfh ein hunaiii (y rhai ydynt yn awr' yn un arhugain o l ifedi, o'r rhai y mae un ar bymtlieg yn y wa;), yr ydym yn argrapltu'r Testament Newydd yn y Cingalese, ac argraphiad Hindoostauaidd a Uythyrenuau Persiaidd, gan y diweddar Mr. Martyn; ac yr ydym yng- hylch deciueu Jau argraphiad o Fibl Malay, un mewn llythyrennau Rhuieinig i Ainboyna, a'r Hall yn yr Arabaeg i drigolion Java: ac y mae llytliyrennau yn cael en gwneu- thur i argraphu'r holl Fibl yn iaith yr Arineniaidi Er yr holl gyfieithiadau hyn, yr vvyf yu gwyhod am yr 'VN? y f v 11 gW?rl)t)d till saith ncu wyth o ieithoedd argyfandir Asia, i'r rhai nid oes sill wedi ei gyiieithu; ac at y rhai hyn gellir ychwanegu o leiat deg neu ddeuddeg yn yr ynysoerid. Am hynny. y mae rhifedi'r ieithoedd, i'r rhai nid ydys wedi deciireu cylieitliu gair Dnw, mor lliosog yn y Dwyrain a'r rhai ag y mae I yii(idyiit.Pt fodd bynnag, dygir y gwaith ym mlaen yn ddiammeu, hyd oni c'ulywo'r holl genhedloedd, yn en hicith- oedd en hunjiin, fawrion weitlircdoedd Dmv.—Tenth Nc- oed,.[ eit I;ull,Iill, hible Society, pug, IS, 19 "l) ')') 1"0 I 20, 22, 132.   Hch?a?-'r amrywml gyncithiatdaH uchod o*r yF?rythurau.  cyhoeddodd Dr. Carey y Ramayuna o Valme/ki ynghyda I chylicithiad Sacsne?, yn dri Hyfr p( g-teitil. dtir (gramma,-) ac Vinddiddanion yn y Bengalaeg—leithadur yn 'aith Mahattra—'Gciriadur Mahattra—ac leithadur Sungs- ki'ii. pedwar-plyg. AC,nieddai Arglwydd Minto, Rhaglaw India, o fiaeti Arglwydd Moira, yu ei araeth wrtii ganu''i iàeh i India, yr hon a di;aethwyd ganddo, Medi 20,1813,— I "Y inae efe (Dr. Carey) iiewydd gorpiien argraphu leithadur yn iaith y Punjee; ac y mac ganddo yn awr yn y wasg le,Ït\mduron Y TcJwa a'r Cariiatic, Ac y mae- hc- fvel yu ysgrifennu leithaduroa i'r K ushmeere, y PusSina, y Baliochee, a'r Orissa. Mewrs ychwanegiad at y liafur hel- act!, ae* amrywiol hyn, bydd i'r Gw einidog duwiol, a'r ysgoliiaig diladded invn, orphea ei Eiriadur Bsugalaej J iiienvn dwy flynedd ym mhellnch. Y nbc leíthadÜr yn iaith Buimah, gan ei fall Felix Carey, yr hwn sydd eisoes yn dilyn llwybrau duwiol a dysgedig ei did. yn argrall'wasg y Ccnuadon yn Serampore. Y mae Dr. Marshman wedi dechreu cyhoeddi gwaslli Confucius, ynghyd a chyficithiad ac csboniad. Cyfansodd- odd waith dan yr enw Claris Sinica, neii Allwcdd i Iaith China; cyhoeddwyd y rhan gyntaf, a bydd y cwbl o 1 i 590 o du-daleunau pedwar p]y;?; -Y mae yr yihadroddion Chi- naeg wedi eu hargrafl'u ar lytliyrennay symmudol, yr hyn a ) ddygwyd gan y Dr. Marshman a -vyr, tnry y cywreinrwydd a'r dyfal barhau irtwyaf clodfawr, i'r fath beiil'eithrw ydd ag oeddyn anhy-sbysjo'r blaen. u Cy hoeddodd Mr. Ward, hefyd, yn ddiweddnr. ail argraphiad o waith ar Grefydd, y grifennadau, a Moesaii'r Hindoos, yn bedwar llyfr pednar piyg. "Yr V. vf yn profi'r dywenvdd mwyaf didwyll wrth ddwyn teilyngdod ysgolheigaidd Mr. Marshman, ac aelodau parchedig ereill %Cennadwri Serampore, i sviavir cyllVedin; a dwyn fy nhystiolaeth i'r gwaith mawr ae anarferol, ag y galluogw'yd y Gymdeitiias dditichelgais a. chyfritol yma i gyi.'awni. Ac nid llai bodd'naol gennyf yw y cylle a rydd eu cytlawniadau dysgedig i mi amlygii fy sylw 0 werth pa- trynoi eu hywydau, a'r egwvddor fuddioi sydd yu rheoli yr ] amryw sefydliadau defnyddiol a flurtiwyd ganddynt, a'r rhai a dd)gir vm mlaen anddynt cu' huaain."—Lord 31 into*n ?ef?L-?? ??J.-t'M, ,S'?. ?), 1813, Wedi dangos o houom yn y ino-id hvii gyfhvr gresynol rhan fwyaf 0 drigolion y byd, cymhnysder y Cenhadan a ddanfonwyd allaii, a llWyddiant eu yr ydym yn gobeithio na bydd i neb o gyfeillion Cymdeithas Gcnhadol y liedyddwyr tn, y'r Dywysogaeth, a swydd Mynwv, esgeuluso casglu a thaosgritio yn helaeth yn q} ell sefyllfaocld, a dwyn eu trvso'rau i Abertawe, i'raCyfarfod cyllVedin yr Haf nesaf, pryd yr vsfyrir y cl -c, ar modd a ymddangoso owti i ddwyn ym mlaen achosioa y (Syindei- j thas. Rhoddir rhybudd amserol am amser y Cyfarfod cyn y cymmero le. Gelwir yn uehci ar drigolion Cymru i ddilyn angbreifftiau eu hrodyr yn Lloegr; am debygoli en hroilyr yn India nid gwiw yngan,canys tybia llawer na fu ymddygiadau ac ym- drech N"ll -deilwng i'w cysfadki a'r ciddyut hwy wcdi yr oes apostolaidd. Anhawdd gwybod am well iibrdd i gyilawni y gorchymmyn., Trysorwch i chwi eicli (ii-ysora.it yii y nef," na thrwy gynnal Cennadnn a dosparthu Biblau ym mhlith cikui-addcdw yr. Yr ydym ni yn casglu arian, ac yn g y,u'j- bywyda phrcgetlnvyr 1 India, a'r risai hynny yn gyrru'r trigolion i'r nrfoedd, a pha drysor gwell a allwll fod yii offerynol i'w ddanfon yno.

i Newyddion jLhinda/hi, fyc. DYDD IAU, MEDI DAETfT y Mary, Cadpcn Moore, i Creen- ?? nock, ar y '23am o'r mis h? n, o Quebec. Y mae'r banes a ddygwyd ganddi am yry;nd:-ec!i anghouol yngNgwarchntawdd Erie, ar y bred o Awst. yn lied ?vah?u?o? i'r hanes AmGricaidd. Myiicgi r ganddi hi, fod yr AraPriciaid wedi cilio (i ikiifalo debygid) ac i'r Cadfridog Drummond fyned i VVarchglawdd I jio a 900 o vvyr, ond nid hir y buont iiiewn meddiant o'r He nil i bylor y gwarchglawdd gymmcryd tan a chwytlnvyd 000 olii gwyr i fynu i'r awyr; a chyuimei wyd y 300 ereill yn garcharoriori. Rhcddwvd cymmaint o achcs i ymosod ar, a gwnawd cyn leied i amddiffyn, dinas Washing- Ion, fel y mae Mr. Madison wedi colli pob hawl i barch, ac od yw'r Hywodraeth yn rinvyni i amddiffyn y bobl am eu ifyddlolllkb, gellir dis- gwyl yn liyderus y bydd iddo ef gael ci droi ullan o'i swydd yn lied ebi'wydd. Darlunir yr amgylchiad hwn gan y New York Commeri-ial Advertiser, am yr 18ain o Awst yn y modd canlynol :— iieddy\v yr ydvm dan yr angcnrhe'clrv.ydd annymunol i fynpgu ysgafaeliad a diiiyst<■ dir.as Washington, Prif-ddinas yr Unol J)uleithaui Ni ellasai neb feddwl am y fath ddigwyddiad er ys chwech mis yn ok Ond hon yw oes y rhy- 3,1- lioti ? ( )- Il- "feddodau! Diiias Washington, yr hon a gyn- nwysai lawer o adeiladau eyhoedd gwerthfavi r, y rhai a gostiasant fyrddi) nau o arian i wlad cad-drvsoffa lyngesol.jhelaetb, tawdd-dy mang- nelau (cannon foundry)) &c. &c. Y ddinas hon, ag oedd mor belled oddiwrth y mor, ac at yr hon ni allesid dyfod a llongau ond ar hyd afonvdd hirion, ceimiou a chulion, yr hon a adoiladwyd ar fan a ddewiswyd o bob un arall. fel yddiogelaf rhag ymosodiad oddiwrth elynion tramor;—pwy a dybied y dinystriasid hi mor hawdd gan elynion? A ydyw ) n alluedig creclu, maigwedi bod o lionom ddwy llynedd yn rhyfelajy gadawsid ein Prif-ddinas, sefyllfa ei" Llywodraeth gylfredin, mor ddiamddiltyn? A ellir credu y gallasai ychydig longau, ac o chwech i ddeng mil o wyr y rhai a ddaethant i'n dyfr- oedd ni, ai' y lieg o'r iiiis hwn, ddinystrio ein Prif-ddiuas ar y 24ain■ Ond (ly-nia fel y mae yn bod. Gosododd y Cadfridog Brytanaidd, mewn liai na mis wedi iddo ef hwylio a'i fy- (Iciiriati o Bermuda, c-. i ad-lys yitgiialon ein gwlad, yn sefyllfa ein Llywodraeth. Beth a allwn ni fcddwl am y fath bethau ? ) m mila !e y bu y dynion sydd yn blaenon arnom yr lioil amser hwti ? Pa fodd na threfllasent ryw fesut au I i ddiogelu'r Brif-ddinas? A oedd neb lleoedd ar yr afonydd Patuxent a'r Patowmac y rhai a allasid eu hamgaeru ? A cedd dim modd i am- ddiflyn meddiant y wlad? A ddichon dynion ag ydynt yn dwyn pethau ymlaen yn y modd hyn fed yn addas i lywodraethu cenedl gref a gw lad rydd? Bydded i'r rhai a'u gosododd mevm sw}dd i atteb. Nis gallwn derfynu r tnewn i atteb. ?, crd'ygl hwn heb droi sylw'r cyitfedin nt c?n sef-  :HL;ladi1 yHfa e'n Yr y- d N ni ?- it r vn ad?ila;!a arsddtii'ynffydder dio?phvch i'n dht?H ein hun?nt; ond ym mha le y 'mae'r uiangnesa'a i cscd yn- ddyrit: ir, Ia Ie y mae'r dJ ¡¡ion i\ w cadw? A phwv sydd yn gofalu am yr }'ch^dig"ddyi<i. sydd gennym dan arfau ? Pa nior lynvc-U'd r adoiygirliwygHnpin Pcnciwùod?Y nnu' ,• :'hn'hynyncfy'dadauobwys 11' di!Ui?yd.?u;?. Bydd ein hamddi!• ynfeydd yn w:n--(h t;a bod y:t ddiddefnydd, oddi eithr lod mangnolau a di ;•; > o dyiiion ynddynt, a'r dynion wedi ta dysgu i',{ defrtyddto." Os yn y modd hyn yr deddynt vn teknlo yn York Newydd, betii oedd raid bod amgyuYe lio;i pob! NN ashiugton, y rhai oeddynt dystion i Ifoed* igaeth Waradwyddus Madison a'i gymdeiiLion ? Y mae'r argratf a wueir gan ddigwvddiad. o'r fath hyn yn barhaus. Pan ddaeth vr hanesion diweddaf o Baltimore yr oedd y masnachdrd wedi eu can i iyuu, trysorau r Ariandai wedi on cymmeryd yrmtith, ac Vi oeddid yn dechreu siararl yngbylch c-ynnyg rhoddi'r Hp i fnu. York Newydd yr oeddynt yn fw) hvdeiU;- wedi dyfodiad gwr o'r enw llufus King i' w piitl:. yr hwn mewn trefn i annog y trigolion i roddi henthyg alian at achosioll y wladwriac^s, a gy; iiygodd ymrwymo yr hyn oil a yn yr achos, fel iii byddai i vrndrrchindut'r i ddin a'r blaenoifiid lesghau o cis;cu me d ei i ddwyn ymlaen eu hachos yn egrdo!. Ar y '22ain o Awst, cyttunod^ trigolion vnvs Nai;tucket, yn nhalaeth Mass:icliusets, a'r Mor- raglaw" Ilotham, i gylioeddi yr yuys houno n .ammhleidiol tra parhao'r rhyfel. Yr oeddyt^t wedi ysgrifennu cyn hynny at Syr Alexander Cochrane, i 'ddarlunio eu cy H wrgrcsvno1 a new- yniiyd, yn .yr hWII y gadawyd hivy gan eu L'y w- odraeth en hunaio oc wedi i Svr Aiexande.' clTwilio i'r achos, a chacJ allan fod eu darianiad yn gywir, efe a av/durdododd y Mor-tagiav»- Iiotham i ganiattaa iddynt eu ddymuniad, a c yn ganlynol i iiyt), y maent cytluno, i fceid o ymladd yn erhyn tl,a hwn; ac i roddi nob meddiant o eiddo'r Llywod- raeth Americiaid i fynu: ac ni wrthwv nebai'.t roddi lluiiiaeth i longau ei Fawrhydi ata aria: pan fyddo ganddynt beth i'w hebgor. Os dygir y rhyfel ymlaen ychydig yn h wy gyda'r un bywiognvydJ ac C'gni, ag a atnlygwyd gan y lluoedd da:) y Cadfridog ltoss a'r L'.yngesydd Cockburn, b> dd i lawor o icoedd ereill wneu- thur mewn cyifelvb fodd ag ynys .\aniurket: ac yn cyflrcdin pan ddechreuo cw u oddiwrth v Llywodraeth Wreiddiol gymmeryd He, y maent yn 1115 nod rhngddynt mor ebrwvdd, lies darogan ymoliyngiad i.yr holl gorph c. va- dcifhaso!. Yu y fath gyfryugder a hwn, nid oe> amheuaeth na chvmhellir Madison yn daer i gyd- syuio a'r amraodau heddwclt a gvnnygwyd gan y Idywodraeth Frytanaidd:—deallir. yn gyif- redin fod yr hyn a ganlyn -yn un o'r arr.utodau', sef bod i ran o diriogaeth yr Americ, ar lannau'r Llynnoedd gael ei rhodd: i fynu ::> 1 1 1 Frvtanaldd, i raddau cyn belied chau'r Daleithau oddiwrth ddyfodfa iddynt; ac mai gwrt'nodiad y cynnyg hwn yw'r anhawsdra pen- na f yn Ghent. Pa cyn belled y gellid cviiawnhs-i Llywodraeth yr Americ wrth antuno i bob pGrygl yn hytrach nag ymostwng i'r teierau uehod, a ymddibyna yn bennaf ar due Id ac ys- bryd y wlad yn gylfredin. A pita c\ n bellQa y galiid cyfiawnhau Prydain pe galwyd y cynnyg- ion )'n ol, neti geisio aiumodau iviwy hawdd i\v rhoddi, n. ellir gasglu oddiwrth r yrnadroddiou lir gas- l u o,, i ii-t h i i- canlynol a bigvvyd o Lys-argraph Quebec, am AwstlS: Y mae rltai oysgrifenwyr papurau newvdd- ion Llundain yn hoddhau eu hunain eisoes, a'r ystyriaeth y byddai gwarafun i'r Americiaid (mewll cyttmideb heddwcli) i gadw un ilong o'r cyfryw a'r cyfryw faintioli ar y I^lynnoedd, yn i ddigon o ddiogelwch i Canada. Y mae'r bon- t eddigion hyn yn dra go fa his bob amser am yr hyn a ddel, heb fyth edrych ar yr hyn a aetit heibio. Y mae yn wirionedd difelh, nad oedd gati yr Americiaid un llong o'r f.üit, ar y Llyn- noedd yn nechreu'r rhyfel' hwn, oddiggrth un llong ddau hwyibren, a ade-iladwyd yn ddi- weddar, ar ].vn Ontario, yr hOil a IS mangnel. Yr oedd gennym ni y pryd iivvsaiw lawer o longau arfog mawrion ar y Ln1 etto 311 niw-odd y tiwyddyn 1812 yr oeddynt hwy yn feistriaid ar Lyn Ontario, uc yr oeddynt yn feistriai J ar y ddau Lyn ac ar pryd hwn y maent yu gwibhwyUo ar Lyn On tario tra y mae'r 11) nges Frytanaidd yn ^orp'iw^ s yn Lingstori. Ni fyddai'r fath amniodyo v cvt- tundeb ond yn au J¡yfryd i'r Ameri iaid, heb fod 0 uti Iles i Ili. 01 oes ganddynt lengbyrth da ar V Llynnoedd ? pdt eu Lamgaeru yn ddicg?t, a'u cyn!?! g?.:) y wbd, ni b? dd ;.ilvnt fyth e?iG?   oJ .J llongau pan dorro rhyfd albn." Dc??ynlasom Lys-rs;'Hphau BrGnh:n<d I?.yit ? (St. Dom'ngo) o''r'l?f ¿' Ionawr, i'r 'a fi? d:- weddaf. Y mae- 11 a llyuydd-Tu wedi myned heibio oddi ar pan gyramerodd Christophe a'no Lywodraoth llayti, a defnyddiwyd yr boli eraser ) liw-nw i wneuthur yr ynys yn rhvdd, .*asrc;i ly 10] ac yn gadarn. Ar yr 23aiu o Ck'v.y" y incsodcdd y lluoedd B-enhinol ar yu^iyick 1500 0 wrthryfelwyr vng Ng-warchgb, t. 1 11 bourin, y thai a ?c a ladd- asant, neu a garcharasant y terf^ Yr oedd corpb lliosoccach yn meddiapro, rort ank Crimer, y rhai a wanychwyd yn f,'1"¡ r "1" It-.i:. galonw'vtl trwjr-ddiuystr eu C) f»:.iioi> y lis t uchod. Mewn ystyriaethau cycj d aea g