Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

10 erthygl ar y dudalen hon

.? '

Advertising

AT EIN COHEBWYR.

I' ? ' ' ' ''YSGIFl;:X-I<'EDD'¡,'…

?, " I - I'? ?7 .. I , . -"…

t-rAt1Ttt YX tJAWI'EDDYG IDJH…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

t-rAt1Ttt YX tJAWI'EDDYG IDJH EI HUN. Y mae Hunter, w rth drin achos psgyrn di'yUiedig, yn sylw),fodtiawt-) olawfeddygon wrth dun esgym bnw yn gwnenthnr Uawer o ddr\j ac yn ilidm'r c!wyf wrth eu dtdtswyddgara chcttvddc! o'i drin; o hcrwydd pa ham yr oedd efe yn annog a!' fod i ddryiHadau cymmysg I i gae) cu trin mor belied ag y bydJni n.I!uedtg yn yr nn modd a iiiai unigo!; ac cr cadai'Hhad o:'¡' ymai'fcriad !'yn,yroeddefe yn i'yttych yn adrodd yr amgylchiad hyuod canlynol, yt- hyn a'wrandawtJ yn fanwl bob amscr, o herwydd fod addysg yn cael ei drcsglwyddo mewn ifordd o ddii'yt-wch:— i Yr oedd dyn claf Ilcd ysmala, yr hwn a gaet!n\'nd mewn clafdv, yn JEdinbHrgh, y))ghy:ch SOmIynedda acthant-heibio (medd efe).yn ymddangos yn fwy tawel arhesymol yn ei teddwi, a chaniattawyd iddo fyned athm i'r awyr i rodio yn yr ardd wrtho ei hun. Yma daethi'w ben i ffoi, ac aethdrosfnr yr ardd. Wrth ddisgyn oddi at- y nuu', yr t:wn oedd di'H uc-hc], efe a oddi ar y mur gydag cf, yr hon a dor- rodd eigIinynarswydHS. Arweddwyd efPr c!afdv,i!e y Hettywyd efdracher'n yjl v cytiwr annedwy't!d '.nvn dygwyd Ua\vfeddyg attqyh ddiopd, yr hwn a osododd yr esgyrn yn en !le, ac a driniodd y clwyf, gan ei rwymo oU, gan fod y dioddefydd yn ymddangos yn Hed dawel, ymadawodd y !!awfedd\'g, gaa roddi ychydig hytrorddialall pa fo(Id i YJnthlwYll tuag at yr archo))cdig; yr hw)) a adawwyd i orphwys wrtho ei hnn, yn ol ei ddymmuniad. Cymmcrodd ei wa!)gofrwydd yn awr dro nsd y.smaia; efe a wyddai yn dda ddigon fad ganddo gMn ddryi!iedig dra gresynol ond parodd ei duychymmyg gorphwyUog id.to gredu fod y ilawfeddyg wedi camsynicd ei g!in, ac \vedi dcfn- yddio ci hoH fedrusrwydd ar y gtin iach, a gadaciv gtinddryniogtVfnetithu!' drosti ei !iun. Dan v grcd gadarn o hyH, a chan dyb!ed fod y Hawl'eddyg yn j'hv anwybodus i gantbd ci gamsynied, ac yn thy uchej- frydigigymntcrydfi argyheeddi, cfe adybiodd mat'r ffoi,(Id ddaethaf yn ei gythvr darostyngol hwn, iachau yr aelod anafus, oedd gwn-euthul' y def'nydd goreu o'r deat! a'r yr HollalIuog iddo. Am hynny efeasynnnndpdd yr hott ofi'cr oddiwrthy glin ddryHiedig, a chyda Hawer o fanytwch a ynnhcch- odd eu gosod wrth y HaU mor agos ag oedd at'ucjig yn ( r oe(iti al!i.,c(lig ? it yr nn modd, fel na byddat i'r Hawfcddyg aHu canfod y gwahaniacth, pan ddeiat i ymwcied ag ef; a rhag i un ddrwg-dyb gyfodi, yr hyn a dywysai at ymofyniad a I ch(ffacI aHan yr hyn a wnaettt, etc a dybiodd y buasai ynfwydioget fyth, trwy ddi)-gc)n y giin ara!! t'etna aHastd cact gafae! ynddi, ac ymddangos ohom yn d\s- t:olaeth yn ei erbyn: gan hynny efe a don-odd d\ ehang yn y lianlliam a'r gwcty plu., ac a gladdodd v glin g!\vyfusymmysgyp!u.. j 'P¡mymwclodd)' Hawfeddyg &g. cf drannopth, cfe a ddywcdodd iddo ychydig been ar v cvntaf, OBd nido gilto megis pe buasaitt'wyswyn-cyfarcdd wrth yssogiad damweiniol a dcdwydd o'F goes; ei fed yn berffaith c'-ntwyth wcdi hynny, o hetwydd pa ham yr ocdd wed: t!awn-f\vriadn ei cha'Jw morHonydd a oedd i allnedig yn yr unset'ynfa. Wcdt i'r lJavrfc'dJy!" ddealt ei fod yn csmwyth, y galoii, yn curo yn :'hco!a:dd, he!) 'nn arwydd o gryd-pocttt (.fez,-e,-), etc a asth at draed v g'wely, a chan godL'r dIHad f fynu, a ddywedodd, Ga dewch i ni edrych pa tbdd ymae'rdroed a'r:gliii yn 1 ymddangos." Yn<d<tang.osai'r <'Iar yn i'rawyctms \vrt)t y cynnys;, ac ymbttindd a.rno.fr lll\Vyn tl'l1garcdd i be:- dio; o herwydd, meddat.e.fe, fod y cyff'ro Mctat' yn v byd yn ddigon i'w haHpnyd.du a pheri i'w hoit bocna;l ddychweiyd dracttefn. Sici-haodd y meddy!; iddo nad oedd dniad y gwe!y yn cyfFwtdd a dim ond a'r offer o gyk-h ei goes, ac am hynny na aHasa: ca codi hwy I fynu gyn'i'o'r goes na't- droed.yn y mcsni' j:piaf; ac ar yr Mn pryd yroedd yn dywcdyd wrth ci ddisgybiion (medd- ygo)'t tenaingc), fod ymddangosiad y dtocd gystatag y ge!l¡¡saide ddymuno, ac \<cdt atntygn ci foddloiii-ii-),dtl etc a aeth ymaith. Yr oedd pob ymweliad dyddtol wedi hyn yn troi allan yr un nior t'oddlonns i'r uawfcddyg a'r dioddefydd, hyd y pummed.nen'r chwechfed dydd, pan yr oedd y U'awteddyg yn dra, awyddus am wclcd y cl\vyr, rhag y gella:ui fod i'li-viv ddrwg dh-gcl yn ilcchu yno, ac yr ocdd \vedi ymroddi i symmud y rhwyman oddi am ei goes. Gwrthwyncbwyd hyn ar y cyntafgan y dioddefydd, gyda gwcddian, ac v.Rdi hynny gyda jneHdithion, end o'r (!i\cdd gijifn aruo ymo.st'.vng.— Symmndodd ymeddyg gyda 'ia'.v ochctgara thyner y rhwyman; ac wrth fyncdrhagddoyrocddynamhgu ilawenyctd yr hwn ocdd yn dciniio wrth u-s!hd y croen uchiaw ac istaw'r clwyf yn ymd(h1.lgos mor natt.uriot. O'f diwedd efe a gododd yr.hyn a osodwvd nes-,if at v cIwyf yr hwn a'g-afodd yn ho!!ol rydd, ac wrth weled v giLn yn bern'aith iac!), yr hon a weisa: ycl'ydig ddyddinu yn ol yH y fath gyfhn gre:SY:101,gallwch chwi alllg:yffrcù yn \ve)i nag y ga!lf i: ddywcdyd y !nodd yr oe<!d yu edrYdl" Wcdi pwyllo ychydig, efe a o&ododd ci fyscdd' ? ar y ?M; (crinn')og) a dyv/edodd, < yr hn! betha wn i yn s..cr yr oedd yma ghyyf?c Hsgwrn drytliog, ac yn a?'ryrwyt'yn si<-r n:)d ccs yma na'r n::u!! na'r !!nH. Ond yn y man efe a gofiodd marr gf!H amH a dnniasat ac a rwymasai cfc? a gofynodd, y;n mhn !e mac'r g'in araH?' Gwydd:u'r dyn gwaligof yn a\( y invna'dd .-aligof --I!!I).it id gaiael yH et gi;H, nc ci? a'i lynnodd <U!an o'r ph: ?c?'? Uid inawr. a dywcdodd y'f an'dygai sfc ariwyb&da? th y b 6; 1 Hawf'cddyg i'r !.tyd; CL fod cfvn g\vybnd nr'u'?d tod y na\\i'Gddvgon yn haid o ddyhtonanwybodt. cr eu hod yn g?isgo n'ttgwaHtan ("E'??-mawrion, ac yn a\tr y proi'ai efe hynhy er boddlbnr\\ydd i bawb ag oedd yr; wyddfodol. Y mae'r goes hob (meddai efe, gan ddat al!an y goes ddryniog, a thorth o \vaed a pbhr wedt crawcnu ¡ j ar, ac o gy!ch y ciwyi') y mae'r goes hon, clod Pr Ho! :dh!ON: mor iached <t choes tiu-gwr; dyna, (gan yfe¡lio at y )!aU), y goes ddrylliedig, chwi wet'ch yn y far!) gythu anobetth!ot y ht.ip a phan ahvyd y dyn hwnuw, ui wnacth pfc ddim iddi g:d\vyd arnb ddytpd i osod coc's dd)y)Hedig yn ei Uc, yntcfa nvymodd hon i fym' \VCdi rhoddi o hono wynt i'w iid :i -N,ii(Idai-edd vil ntodd )iyn dros ychydig, efe a ddcisyfodd ar ra: o'r t mcdt1\ g:oll ip)):)in:;c i r\\y)no c! socs (gau tcddwt yr un iach) o het'wydd ci bnd nt<v(i po&)) nta\vr, ei fed w<di cae) ci afiotTyddu yu fawr garl yr yn)- ofyni4il aiiiiiei-tlik i)asol !nvn,'ac 6s na iiiiiie r(, d "-ofal am dano, y byddai yn ddyngrcsyuoi; ar ygorcuyn efrydd dros fywyd. dyf-Lymmysioneiddi-) oddcfydd mor bofth; acyn sict- yn ci tcddwi, o ?f-r?-ydd y (-yU'road a trododd y camsynied, mat a'\ve!! a:' y cyian oadd ei faddhau yn y nieddwt gonvyntlrwn, ac an] iiynny dymnmnodd ar y gwyr icuamgc t wneuttnu' yn cl j ei ddeisy1iad, a rhoddi'r oiTel' atn y goes iach. Wfd! ttyinty etc a ymdawelodd, ac ym !nhob peth araH yn j rhesymo!. Actit yr mchad rhagddo gyda phjfr fit j hvyddiant, ac 6'1' diwcdd..&yrt)uodd .Y.Pic.hclJ ytnaith, a' gwelwyd t'od ychvyfWtdi p(rirajtli\velIhan\ Yr hyn ) sydd addysg ttynod i lai-fe(l(lvgori, ae I)i.axvt-'iieiil- dno!owetidid r))eswni dynot, o aiohcrtifiHu'wyddcut cctfyddyd, yu yr lioii Nri- ytntt'tosttwn, aco rymttefn- iadau uattur. "I CYfrfiad hynod.Cyfritir fod tLoH (h'igolion y bydad- nabyddus yn 800,000.,000;o cpeidiau. ()s cy)'i-t<\vi) gYlla.r henafiaHl fed ccnhcd)aetti yn parhau dens; hdyn- eud a:' liugaiii, a chYlfimel"yd un ;;ydit'r itaH, yua yu yspaid hynny bydd t HOO,000,OU() 0 fodau dynot gael eu gcni, a yn myned i j dragywyddotdeb bob <tydd, :(H! bob awr, nellY1]gh.)11,!jt [51 bob munttd. Dar!}enydd-—mor dd\ct)ryn))yd yw'r ysty)-taeth!—0'r 800,000,000 hyn,tvbh- tod .181,000,000 i yn Ethm Addohvyr, 140,000,000 yn Fahometantaid,! 9/K)0,000 yn luddewon; dimond IT'0,000,000 n clwh-yn j Gristianogion, ac o'r rhai hyn nid oes yehwaneg naf .)0/)00,0('0 yn Bt'otestaniaid; ac o honynthwy, och! pa cyn leied ydynt wir grcfyddoL Yn oi y cyfrif hwilj nid oes ond ychydig iawn yn fwy na phedwaredd i-,tri dynoÍrywyn pl'offesu' Ct'tstianogaeth, ncn yH anneddn yn y gwicdydd a eiwir yn GristjanooL Ac nid oes ond un o bob pnuitheg o ddynolryw yn tnyncd dan yr en\v j CristianogionPt'otestanaidd' J, Yn Unndain y mac .502 o !coedd addoiiad, un.Pghvys gadciriot,un fy)iac!dos, 114 o ].30o gysseg)'- feydd pprthyno! 1'r grefyd<t sefyilledig, ,o7 o dai ¡ cy-t'ddan i'r YmneH!duwyr? 43 o gysse,rfcydd r Estron- iK;d, a 6 o Synagogau. Ynghylch 4,0j0 o ysgo!ion cy-! hocdd ac anghyocdd. Yng))y!ch 8 c gyjnddthasau L wc![a)noesau; 10 o gymdcithasau dysgeidiaeth a:'r ecl ) f)'dlydau ;1(! 0 nawddlcoedd j'r anght;llns,. ironawdd- cictnon a'r ciofnon 1;) o feddyg-dat; a ?'C4 p gymdeitltasan C) frinaclwl. Yr etusen a'gyifamr yn t!ynyddoi ynghytch 750,0001. Y ntae ynghyictt '?,)00 o ddyn!on yn caet fu pron am cu bywydau mown bi'a\\diysucdd yn nynyddol.yn Lhin- dam; yr hyn a yspeiUr yn nynyddot sydd ynghyich 2,l00,00ot. Y mae yno 18 o gat'ehanui, a .?,04 o data) n- dai o fcwn cy)ch yr ill;ii-Nvoldeb-N-1. wnen' yn nynyddot'yub sydd ynghytch 200,OOÖl. Yng-! hytcu 5,()(i0 o dderbynwyr rnoddion a icd)at\vyd; y)H;- j Intch 10/)00 o wasanaethwy)' hob amscrheh Icoedd ac ) ynghyk-h 20,000 yn codLbob bore heb wybod palodd Y\ matnttgael'cynnauaethat'hydy dydd. t Difair yn Vllndai.n yil fly,nydJoL 100,OO() o':):Chl, 776,000 o ddefaid ac wyn;10,COOoioi;00,000 o focit; j 10,000o fo<-)tsngno; 6,'J80,000 0 iitetti, cvtiiivre,i 8,5i)0 o warthcg; 10,000 o crwi o d¡r y'n cact en ti'nt a); tysKnU gerddi, a J,000 erw at Œrwytllyld; 700,000. crynog (cry-'j nog yw \vyth ff,-illchcstet.) o \\C))ith j,400,000 balTtlaHl ü j 1;) t:m; 1, U;íOO barril aid o gwrw a porter; gatwyn o \\irodau (spirits); .'j2,.500 tnnc!! o wijj '!(),600,000 p\vys o ynienyn, 21,100,000 p\vys o gaw$; a j I' 14,;)00 twytin badaN o e]Nvii- co(l. Tra'r ocdd gwr bonhcddig n caninoi Pcnn, tcithiwr traed nododig, yn ei HIyw,. voth foncddigt's o'i gvdna- bod, gan ddywedyd, "Madmn, ùyma:'r Pom digrifaj f:! yn cerddcd amy nnvyat'a Danversc a Dn))o, ac nid j y\v bfc yjt [tit ag ytnaeyn ymddaniros.— Madam, (mc¡hhti Pcnn) yn hynny y mac'r g\vahan-j ineth i'byngddo ci' a minnen yn gynnwyscdig." ?x'M.—Adroddai'r Rhagta'\y Dndtcy, yr hwn oedd mor gYllIahyddns it :thucddiadan'r Indiaid a )ich, ) yr hancs Citniynot yn fynych, t'cl prawf o'u sytmyrol- j deb :-—Yrocd d etc yn <tdei!adn ty yn ci btanfa, ac tcl yt' ocdd<\n cdt'ypti ar ei wetthwyr, efe a syl\odd !n' nn Indiad ncrtho!, yr htm, cr fod y tywydd yn d)'a per, -,ic yutci' yn noeth, oRdd yn edrychwr scgm-. Ghvv tr) Indiad," pa fodd nad ytlwytyn gwcithio, fcl y dynipn hyn, ac emuHdinad t't),) gntldio?-" "A phabamnadydych chwi yn gwcithio, .R.M!a\Y?" mcddai'i- Indiaù.YI' "if thyn gwdthio," mcd<!at't' Hhaglaw, gan osod elfys ar c; dalcen, a'rn pen, ac am hynny iu't)i raid i mi weittuo a'm dwy!aw'—" Ond, (ebe'r Indiad) os mynnwn \veithio, pa bcth sydd gen- nych i m! i'wwneuthurr" Dos, a !ia<!d lo-t tni. (me ddai'r Rhaghtw) a rhoddafi ti s\vnt." Etc t'etly, a gofyncdd v PIia _gl aNv a am nn bHasat yu c! Hhmo.a't (ti-iii Y 110 (t-h yr Indiad) rhoddwch t ii-A i mt m! ai-a)), a I ]{hadaw a hyn,& ?rdd u't'tndiadi daratn-dy a'i ddan s\viit ac yfodd werth un o o wired (spirit,) yn cbrwydd, ac y))a dychweh'dd at y Hhaglaw, gan ddy. wedyd, y mac eich switt yn ddrwg, ni chynmtcr y <)yn ef.' Crcdodd y Riiaglaw ef, a rhoddodd iddo nn araH; pithr et'e a ddychwcludd yn yr un mcdd a'r I!a]!, a dcatiodd y Rhaglaw mai (liffeitliwr oedd €it!n- efe a uewidodd liwiinNv hefyd, gan attal lei ddigterhyd r]iyw gyf!e and!, yrhwi) a dybiai a fyddai iddo i'w gaelheb anhawsder. Me\\n trcf'n i gyfla\vni hyn, y=g) ifenodd y Rhagiaw !yt)iyr at gcldwad y cospdy gwaith yn Boston, gan geisio ganddo i roddi fBangdliad gwych i'r alwcdd- ydd ac Avcdi ychydig ddyddian dae< y:- Indiad dracnefn i sy)!n ar y gwcii:hwyr. N1 wnaethy Rnaglaw sytw an:o dros rywgvmntaint o Rmser, on<{ o'r diwedd tynnodd y I!t!iyr atlan o'i logcl!, gan ddywedyd, Os dygi- df'r Hythyr hwn i Boston, rhoddafi ti banner coron.' Cyt- tanodd y:- Indiad a'r cynnyg, a chychwynodd ar ei d<uth. Nid oedd wedi myned ymhei) cyn cwrdd ag Indiad iira! yr hwn a berthynat Fr Rhagiaw. I'r hwn y rhoddodd cfe'r nythyr, gan ddywedyd fud etfeisn-wedi pen iddo t'ynedigyt'nrfcd ag ef, a gorchymmyn iddo t'yned a'r Hythy!' i Boston cyn gyuted ag y germi. Aeth !yr Indiad t'ua;1 a'r !lviIIVI' yn o'falns, a chaibd.d fnang- c!ad ti-wm amei boon; pan gtywodd y Rhaglaw hyn ar ddyc!nvelisd y dyn a. gospwyd, efe a synnodd lawcr. !Nj.<!daetiiyi indi:id-araU yn agos iddyut end hynny: ,iiid iiii {ryiarfod a'i ¡ó,;¡{edJ; wedi rh;i fyncd heibiù, s'iy"Jo;:d y Rhas-a'.v y dyn InTnj-m mysg y MfHL. a g&fyiic-dd iddo, Pi] fi'jdd y' g;;Ü;ai W;'pnthu!- y fathdroHgef'' A'Ind!idt;ar:edrych \yneb, a gosod ei fys iii' i::i ,ib1el'E ci hU:1, å ddy,.tcdodd, "(hvaitb pen, gwani; oed('i ii dryc:onns cc'r'c- fhkh, yr hWB a g-ydlI1Cra$a.i arnc''r swyd.j ynmyned i dclai-lici3 y.wasanaeih, mi'\n1l'urtlt pcii<iig ]a\Vt:i' o a!ih.t'A:.()ra i wisror Ni. h\\no(-id\v"di('t\vnc!4thur\nt:.iyr hen 1l'nrf- y!ig'h''og y b\ddo')' hen O¡r;renr. ImH. b!) C!H \\rt.h y y:vyfyn meddv*! ibd o dinfo! ynddu!' v yi- it-edi ei N-, is,7o ,i(! viia attci.'cdd incv.)i!nodd ce!!weirHc.yt-wyfynt\ b!edc' f<'d,s\).' 1' llo «"r.—Pan tlawd digrif, "n dlwrnod, yh myued tt('i)MO t ddr,s Athl'ùt'a e¡¡wog yiin Njs!tymm, yn hanno'meddw, Kofynudd y:' yss:b!h!igion iddo,gydtidibcn i'w wawdioJ pahn at tl.yü Dell ascIi oedd Y el-etldnr ag opdd yn sct'yil Rr yr hm! yn e)! cyfuf? ('Hwait!ipafodd ygwyddai nad as('Í1 yd;cdd? 'Cym- (attebodd yntau), g'ad(Wch t mi eich cwctiyno duvithnu bob yh ai!. Trwy eich cennad, pa un ai !!o mvri-yw ::eu fenyw oedd y t)o aur a \vnacth Aaron -ii N-1- yssoihetgion a -e -ti(lasatit, gan feddwt rnai nr! o'r c\vcstiyna.H rtbt anorpbcH a,, y mae St. Paul yn son am danynt ydacdd. Yuhtuynaiat'addywcdodd, 'Y r yd\- .fyn cotjo, pau ocddwn rnewt: ysgol yu saitii m!\vydd bed. i nii y geh'iau hyt! yn t'y Sal!'t'yi- L'd a yn Horeb, ac .daWdd: I';elly J trqÍ$ant en gooBial)t i Inn eidion (ux) yj.<. poj-i glaswelit, Sal. cvi. lir', ij0. yr hyu syt'1d ii pro?i inai lIo, g\nl') w yùoedd, gaucifc-d yucaerei nlw yd aiiiiei-

Family Notices

-

rEM.LA'?V'RMOR Y\ MitOnTJfLADDOEDD…

MARCHNAPOEDD CARTREFOL.