Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

4 erthygl ar y dudalen hon

&;;.-,-,.",,-,.-...-:-:- -…

[No title]

[No title]

[No title]

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

MAWliTH, 18. LLYS.ARGRAFF ANARFEROL LLUNDAIN. Heel-Downing, Hydref 17. ,ozi,,n i n f,, Daeth y Cafiwriad Macdougall yma yn fore heddyw, a chennadiaeth, yr hvvu a gyfarwydd- wyd at larll Bathurst, un o Brif Ysgrif^raglaw- iaid ei Fawrhydi. gall y MilvVriad Brook, o'r Invn y mae yr hyn a ganlyn yn bigion:— Ar fwrddllong ei Fawrhydi Tonnmt, Chesapeake, Medi 17, 1814. Fv A ÍWT;WYO D, Yr vvyf yn meddo yr an. rhvdedd i hysbysu i'ch Arglwyddia(>th, i'r niiiwyr dan dywysaeth y Cadfridog Hoss fyned i dir ar fore y 12fed o Fedi, gerilaw North Point, yng- hylch tair mil'-dir ar ddeg o Baltimore, mewn trefn i gymmeryd golwg, mewn eydweithredhd A' n galluoedd llyngesol, ary dref honno, ac wedi v i i ymddwyn yn y fath fodd ag y byddai ,grym a sefyllfa y gelynion yn ein galluogi. Yr, ioedd y gelynion wedi amgloddio eu hunain vng- j h'lch lair milidir o North Point, a phsn cedd ein j'luoedd yn cyc)j\vyn yr oeddyut yn ddyfal wrth y gorchwy 1 o ddyfnhau eu ffo-ydd, a phef; ffeithio eu hamgloddiau (intrenchments); cud ar o I' t Udyufesiad ein ysgarmesivyr, hwy a'u gadavvsant mevni brys, gau Udael ycliydig farchliioedd yn eiu dwy law ni; Ynghylch dH'y filldir o'r sefyllfa hon, yr oedd ein bla&n-fyddiii mewn ymdrech; yr oedd y wlad yfya yn gOedog, a galluogwyd rhych- ddryllwyr (rijlemen) y gelynion i ddirgelu ctf. hunain. Ar y munud hwn, cafodd y gwroi ,"l r- ol yii ?- i f y 'liwes, Ili Gadfridog Rossglwy f niarn ol yn ei fynwes, ui chafodd end amser i orchymmyh ei deulu i ym- geledd ei Frenhiu a'i wlad cyn tiengu. Yn y modd hyn y syithiodd, yn fore iawn o ran oedrdri, un o adduruiadau diEgieiriaf oi ahv,,}; unig fai yr hwn oedd (os gellir ei gyfrif yn fai), go uiodd dewrder, anturiaeth, ac y mreddiad.i'r gwasanaeth. Yn y modd tiy;) y daeth yr anrhy- dedd oannerch eich Arglwyddiaeth, a s y fyddin, i'm rhan i; dyledswyddau, y rhai n ewrt amgylchiadau ereill, a allusid eu derbyn fel y peiinaf o roddion tynged. Tra yr oedd ein biaen fyddin yn parhnu ym- %vtl i -o ymlaen, gyrwyd miiwyr cyiiyni y gelynioti o fewn pum milidir i Baltimore, ile yr oedd gan- ddynt fyddin yn cynnwys ynghyich chwcch zi,.it olia' c. .dd o farchluordd, dan gygod gailt o goed, w< d? gwersyllu mewn He cadarn. Perais i'r trefuLduri a ddas tuag at ymoscdiad arnynt i gael eu gwneu- thur yn ddioed. Gyrrodd y R' avvter Gytiym, dan dywysaeth yr Uchgadpen Jones, o'r 4) cd catrod (y rhai a gyunwyseut yr 85ain cat rod, dan yr Uchgadpen Gibbuus,a minteioedd cyflym y fyddin dan yr Uchgadpen Pringle), ysgarmes- wyi y gelynion i mewn at ell hyddin, gydn cho- lIed lawr. Aeth y 4ydd catrod ar hyd rhyw Hyrdd ceuon, ac ennillaT?aut sefyllfa ages ar du aswy y gelynion, cyn iddynt eu can fori, a iluif- iodd y rhan arall o'r fyddin, cf y 4 lain catrod, moriilwyr y llynges, a dydoiiad o'r mcrwyr, yri rlies o ilaen y gelyiiion, tra yr oedd y rhawter (brigade) aswy, dan y Milwriad Patterson, sef yr 121aiii catrod, ail rangatrod y moriilwyr, yn sefyll yn rhesi ar y ffordd, i'r diben i yrncsod ar adenddcheu'r gelynion, cyn gynted agy byddai y tir yn ddigon helaeth iddynt wneuthur felly. Yn y drefn hy,), wedi i;r anrydd gael ei roddi, cychwynodd yr hollluyddwyr yn gyilym i ym- osod a'' y gelynion, ac mewn IIai na 15 munud yr oedd iluoedd y gwrthwynebwyr wedi eu llwyr dorri ac ymwasgaru, gall i!'oi i 1)( b fforcld ar hyd y wlad, a gadael dau faes-fangnel, a rhifeui gi-yn helaeth o laddedigion, chvyfedigion, a charchar- orion ar eu hot. Collodd y gelynion yn yr ymdrrch fer odidog hon obump i chwe' cant mewn lladd a chlwyfo, ac y mac mil o lciaf wedi eu Lallalluogi. Dyw- edir fod r 5ed catrcd o'u meiwyr agos a eliael eu llwyr ddinystno. Am fod y dydd yn awr wedi cerdded ymhell, a'r Iluoedd yn dra blinedig, gorphwysasom dros y nos ar y tir a feddiaunasid gau y gelynion. Derbyniais hysbysiaeth yma oddiwrth y Llyng- esy dd Syr Alexander Cochrane, yn mynegu r buasai i'r llcjigau gymmeryd eu sefyllfa ar V bore canlynol yn gyfattebol i'n cynllun cynlaf; ae. ar dorriad y dydd drannoetji dechreuodd V fyddin gychwyn drachefn, DC am '10 o'r gloch meddiennais sefyllfa gyIleus o du y dwvrain 1 Baltimore, o'r hon y galiaswn gynimeryd ,gc;- lwg ar amddiffynfeydd y dref yu rhwydd. Y mae Baltimore wedi ei hamgy lchynu gall frynniau cedyrn, ar y rhai yr oedd y gelynion wedi gwneuthur amddiffynfey dd go gry iion, ond y mae gennyf bob rheswm i gredu fod v rhai 0 du'r gogledd a'r gorllcwin mewn ansawdd lied amherffaith. Yr oedd y gweithiau hyo, yn 01 yr hysbysiaeth cywiraf a allascm ni gael, yncaol eu hamddilfyn gan ynghylch pumtheg mil o wyr, a llawer o fangnelau ond o herwydd fy mod yu ystyiied fod buddugoliaefh yu gyi haeddadwy, fath luoedd ag oeddynt dan fy s- aeth, gwuaethum drefniadau i ymosod arnynt yn y nos, am na fuasai rhagoriaeth y gelyuiolllllewn j rhifedi mangnelau yncael ei dcimlo gymmaint ar i yr amser hwnnw. Pa fodd bynnag, yn y pryd- nawn derbyniais hysbysiaeth oddiwrth Brif Dy- wysydd y galluocdd lIyngesol, fod y gelynion wedi soddi llongau w rth eniwj'r llongboith, i'r (libeit i rwystro dyfodiad eiu Uynges, ac o her- wydd hynny na ailasai y llotigau gydweithredu a'r fyddin yn erbyn y dref a'r gwersyll. Yngwyneb yr amgylchiadau hyn, a chan gadw cyfnrwyddiadau eich Arglwyddiaeth mewn cof, cyttunodd y Llyngesydd a minnau na buasai ysgafaeliad y dref yn ddigon o dal am y golled a allasem gael wrth gymmeryd yr uchelderaa cedyrn oddiar y gelynion. Ac wedi ífuriio y llawn-f,wriad hwn, ac wedi peri o honom i'r ge- lynion soddi ychwaneg nag ugain o'u llongaa mewn amryw b.!rth;t ti o'r poi-th, a I)hei-i i'r diiia, yddion symmud, yn agos eu hoil feddiannaa i leoedd mwy diogel ymharthau tufewnol y a pheri i'r Llyw odraeth i gynnuIl yr holI luoedd arfog, o'r Taleithau oddi amgylch i'r lie hwn, illo-.i)-d(luii, meiwyr, a phcri iddynt ymgynnuil a barthau pellenig; peri i'r gelynion losgi riiafl- rodfa (rope zculk) worth fawr, ac a(teilidau redin ereill, mewn trefn i wne-uthur 11^ i'w hamgtoddtau h(--blaw e\1li1,léWdd\1., tt' gY1'r ar ffo, mewn brwydr gy ffredi", dychwelais ar y 14eg, dairmiiijjj. 0'r sefyllfa a feddiaiiiiais, Ile yr arosais dros ychydig oriaut Symmudasom yn y modd llesg hyn, gan ddiii. gwy 1 y bitasiili- gelvilioli yn dyfod allan o'u ham- gloddiau PIl dilyn ni, ond gwnaethant y defnyddl goreu o'raddys^ a dderby uiasant ar y 12fed ac felly yn y prydnawn symmudais y llucedd y ng- hylch iair milidir a hanner ymhellach, Hey cym- merais fy sefyllfa dros y nos, Ac wedi deali o honof, yn ddiweddarar y; I5fed, nad oedd duedd, yn y gelynion i y madael a'u hamgloddiau, sym. mudais i wared, a gosodais y mil w yr yn y llongai* drachefn, yn North Point, heb adael gymmaint a dyn ar ol, a dwyn gennyf ynghylch dau l.dlt v garcl-.arorion, y rhai a i'r teulaoedd' mwyaf cyfrifol yn y dref; a buasai eu rhifedi yo i lawer mwy, oni buasai fod ludded a blinder 1 ml I wyr yn beth oedd yn neillduol i'w ochelyd« [Ymay caniyn canmoliaeth yr Udhgadpen ° yniddygiad»u'r hoi) swyddogion a'r mil^y1"? f