Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
,-"'-"""""'--I Par had o Ne&yddion…
I Par had o Ne&yddion Liuuaain, 6c. Daeth yr hysbysiaeth canlynol i'n meddiaut ddoe:— Aleut, Ty w ysog Orange gennadiaeth, yn mvnegu fed achosion Europe agos a chael eu sefydlu, ac y bydd Belgium yn sicr o gael ei cliyssylltu with Holand, By dd i'r Lleng Germariaidd gydnvyn i IIano\er, ac ytio i gael ei thorn i fYllU, ac o'r hon y ilurfir chwech rhan-gatrod e Osgorddion. ar yr uu cvnllun, a chyda'r un rhagor-freiutiau yn agos, a'r rhai Brytanaidd; ond i fod ar y sefydliad llanoveraidd, a'r Swyddogion i dder- byn yr un llawn-dal a'r milwyr Brytanaidd. Dywedir fod Hanover i gael ei helaethu yn fawr, ac y bydd rhifedi'r milwYf' dan arfau bob amser yn 40;C90. Damzcain ddjich run //yd.—Gyrwyd cymmydog- ogaeth St. Giles dydd Llun i'r braw mwyaf, gan un o'r damweiniau mwyaf galarus ag ydym yn ei gofio. Ilolltodd un o gerwyni mawrion, Mr. II. Meux, a'i gy mdeithas, yu lieol Banbury St. Giles, ynghylch chwech o'r gloch yr oedd yu tynnwy synghylch 1500 o farileidau o gwrw; aGO ganlyniad gyrrodd y gwlybwr y cyfan o'i then; 11 wy r ddiny striwy d dau dy yn yr heol Newydd, yn ymyl y darllawdy (brew-house)* Yr oedd y trigolion tlodion gartref, ond ni wyddid neithiwr pa un a bod riiai o honynt yn fyw ai peidio; mewn un o honynt yr oedd mam a'i merch yn yfed te ynghyd, lladdwyd y fam yn y fan, a dygwyd y ferch ymaith gyda'r Hif, ac a yrwyd yn ddarnau yn erbyn y muriau. Dinystriwyd rhanan o dai Mr. Goodwin, a Mr. Hawse, ac amryw ereill, yn heol fawr Russel. Mogwyd geneth fechan ynghylch 10 mhvydd oed, yn nhy Mr. Hawse; niweidwyd llavver ereill, heblaw gv-vr N-ir. Meux ei hun, y rhai oeddynt yn y darllaw-dy, a chollodd ychwaneg eu bywydan nasge Iir wybod am daiynt yn awr; yr ydys wedi cael rhai cyrph eisoes o dan yr ysgarthion. Yr oedd y gerwyn a hollfodd gymmaint a thy o dair neu bedair lloii't o uchder; a chyfritir ei bod yn cynnwys pan fyddai yn llawn 6,000 o far. ¡ riieidau.
[No title]
SADWRN, 22. I Daeth y Jesse a'r Flora i'r Clyde nos Sul, o Quebec niewn 27ain o ddyddiau. Dygasant Lapurau a Llythyrau anghyoedd o Canada, y rhai a gyunwysant ham's neiliduol ynghylch ein I hallw y; diant. ar inrii Champlain, ac yn Platts- burgh, ar yr 11 eg 0'" mis diweddaf. Oddi wtli y Idai hyn ymddeng;. s fed y parotoadaii hejrethaf wedi cael eu gwneuthur, i'r diben i ymos< (1 ar Pittsburgh, a Lod byddin yn cyn- nwys im ilai i:a 1-1,000 o wyr dan reolaeth Syr Geo. Prevost, y rhai a dy wv-id yn ddi-gyfrwng gan y Cadfridegiou Briballe a Power; y rhai a oychwy nasant i ChamplaingydaYdibendyw- ecledig. Yn oi y cynllun a ffurliwyù gan ilaenoriaid y fyddin a'r llyoges, yr oedd yr claf i gvd-weitiiio a'r cyntaf, a thybid fod y lunges yn (kiigon cadarn i ymosod arlongau ar fog yr Ameiic ar y l!yn. Ar fore'r lie;, dechieuwyd y frwydr trwy ymosodiad o eid('o"r llynges Frytanaidd ar eiddo'r gelynion, yn ang- liorfa Piattsburgh. Cadpen Downie, yn y Co'ifiance, llong a adeiladwyd yn ddiueddar, ac a ddygai "2 Ha in mangnel, oedd yn tywys ein llynges fechan. Ond niewn modd annedwydd lladdvvyd y llywydd hvvn ar frwydr, eitLr mladdwyd. ei long yn y modd dewraf yn nn wedi hynny, hyd onid oedd yn 1-arod a sudde. o herwydd ei bod wedi ei dryllio i'r fath raddau. éefn:gw\ d y Hong Saenaf uclu d gan dair o longau bychain yn y modd mwyaf ymreddgar, ond gorfu arnynt roddi'r ymdrech i fynu, wedi i'r cyntaf goel ei chymmeryd; dio- ddcfodd y rhai hyn hefyd yn fawr: dihangodd y mangnel-fadau, ynghyd a. llong, yr hon oedd yn dwyn lluniaeth, eithr syrthiodd y iluill i dd wy 1 a w' r golviiioii. Tra yr oedd y gwai-Ji hwn yn myned ymlaen ar y mor, yr oedd y fyddin wedi agor mang- nelfeydd (batteries) yn erbyn gwarch-gloddiau a gweithiau y gelynion, ac yr oeddynt yn par- ottoi i ruthio arnvnt; ond pan gafwyd fod yr AN,edi ti-oi tllati mor af- lwy ddiannus, gorchymyncdd y Penciwdod i'r fyddin gilio yn ol, a gadael yr lioll fanteision y rhai a ennillasent eisioes, yn gystal a'r rhai ag opdcyntmfwna: twg o'u meddiannu yn fuan, tnewn canlyniad i ymdrechiadau a medrusrwydd y Swyddogion, a g'.vrolder y mihvyr. Cyfrifir fod pin colled yn yr ymosodiad llyngesoi yn 170'mewn ii.aod a chlwyfo; a cholled y fyddin a farnir yn SUO o wyr. Nid y w'r dar]uniadau am y gweithrediadau ar y tir end amherifaith, ac anfoddhaol. Gellir ISotfa llawer o liysbysiaeth ychwanegol o'r Jlythyrau anghyoedd. Yr ydym yn deall fod trefniad yr ymosodiad ar amgloddiau ac am- ddiffynfrydd y elynion, wedi cael ei ymddiried i'r Cadfridog Brisbane, ac ymddengys i'w weith- rediadau ef, cyn belled ag yr aethant, gael eu dwyn ymlaen yn y modd mwyaf medrus, a'u t-yliawni yn y modd gwrolaf gan y mihvyr dan ei lyvvyddiaeth. Olld ar y munud, pan oedd pob peth yn barod i'r rhuthr, trwy yr linvii (yn ol yr hvsbvsiaeth a roddir i ni) y buasai i'r He gae I ei ennili mewn ychydJg fuiiudau, derbyn- 1wpl gprchymyn oddi wrth y Peticiw(l(,d; .gorchymyn pendant, i attal yr ymosodiad, pan oedd 11aw ryf buddugoliaeth, 0 hyd eyrhaedd i'r ymosod wyr, a pharwyd iddynt gilio yn ol. Beiir yn Hymdost-arSyr Geo. Prevost yn y jlythyrau anghyoedd, o herwydd y gorehwyl hwn. Dywedir fod y llythyran wedi cael eu }i vsgrifennu gan ddynion cyfrifol, ac yn teilyngu y derbynad mwyaf diamheuol; ond nid oes geivnvm ni un sylfaen i hyn, namyn tysiolaeth y papur o'r hwn y eymmerasom yr banes. Rhaid j hyn fod yn ddigwyddiad chwerw i'r Uuyddwyr prrfedig hyn, y r:,ai a enniliasant y fath glod disglaer ar gyfandir Enrope, gan ei fod Dlewn mesur yn peri i'r corouau Lawryf i wywo j ar el rtenmu.1) raewn tir pell. O'r tii arall, dyiem gclio fod afhvyddiaut yn fynych, yn tueddu'r lliaws i teio, wrth achosion bycham, ac weiihiau yn hollol ddi-aehos; pan 1 w yddo unrhy,w gy'nliun, cynnyg, neu ymosodiac.5 nid oes son am feiau y rhai a'i ciygo ymiaeit., pe byddent dra lliosog, ond pan fetlio'r cynnyg, psiodolirpob bai, ac achos afiwyddiant i'r blae- iioriaid luddo, 'ie, pe byddai'r beiau yn llawer mwy anaml, nac yn yr achos Mwyddiannus. Y dyb gyttredin yn Canada oedd, y buasai llys yn cael ei drefuu i chwilio i achos y dywed. edig afiwyddiant. Yr oedd colli ein llynges yn golled o bwys, a'r hyn ysgatfydd nad oeddid yn feddwl a gvmmerai le; ond wrth ystyried fod grym llyngesoi y gelynion yn fwy na'r eiddom ni, yr ydym yn tybied y gallasai Cadfridog feddwl wrth arwain ei luoedd allan, fod hynny yn betli a allasai gymmeryd lie; mynega'r Cad- fridog, nad oedd cymmeryd meddiant o amddi- ifynfeyd-d y gelynion yn Plattsburgh, yn ddigon o dai, neu iawn am y golled a allasai ddigwydd mewn gwyr, wi th eu medcliannau; ond os gwir yr hanes, fod naw rhan o ddeg o'r gwaith wedi ei wneuthur, a bod llawrer o arIwy rhyfel, heblaw mai>gnelau lawer yn y lie, ymddengys na foddlonir pawb, nes cael rhyw* reswm amgen dros yr esgeulusad. Yr ydym yn deall i Syr Geo. Prevost, wedi'r digwyddiad annedwydd uchod, ddychwelyd i Kingston, i arolygu, f'el y dywedir, yr ymoscd- iad bwriadol ar longborth Sackett. If gan ereill, o'r llythyrau anghyoedd, a gyhoetldwyd ymhapurau Canada, i'r llynges gael ei dinystrio, o herwydd na chydweithiodd y miIwyr ar y tir a, hi yrn ei hymdrechiadau dy- wedir i un o'r 1 longau daro yn erbyn y llawr, a methu myned oddi y no, a bod gwarchglawdd o eiddo'r gelynion yn curo arni yn gysson, yr hwn warchglawdd a ddylasai'r fyddin ar y tir ei ddys- tewi, a'i gymmeryd, pe buasai pethau wedi cael eu hiawndrefnu. Yr oedd son fod y Cadfridog Robinson mewn dalfa; a'r Cadfridegion Brisbane a Power, wedi cynnyg rhoddi eu swydd i fynu i Syr George Prevest, ynobynyr hwn yr oedd anfoddlon- rwydd cyffredin wedi cael ei amlygu. Dych- welasai'r fyddin, ar y 17eg o'r mis diweddaf, i agos yr un sefylfa a feddianuasai cyn cychwyn i ymosod ar Plattsburgh. Collwyd cryn lawer o arlwy rhyfel a lluniaeth wrth giiio yn ol, yr hyn a syrthiodd i ddvvylawV gelynion; a dywedir lod 150 o'n mihvyr wedi enciiio yn y gvvrth- gychwyniad. Nid yw yn ymddangos yn debyg y bydd ymosodiad o'r tsewydd i gael ei wneu- thur, ar y parthàu hyn o diriogaeth y gelyviion y tymhor hyn. Daeth papurau Paris am y 17eg i'r ddinas neithiwyr; a'r rhai am y 18fed a'r 19eg, y bore Ílwn. Yr hanosion, yn y papurau hyn, o Vienna, ydynt ynghylch gwleddoedd a champiau yn bennaf, nid oes nemmawr o son am y Gymmanfa 'awr o Bennaduriaid yno; ac Hid yw yr hyn a ddywedir yn rhoddi un math o foddlonrWydd yn achos y gynnadledd. Hyd yma y mae'r cw 1)1 y" y tywyllwch. Pa fodd bynnag, tybir fod trin achosion y cyfarfod wedi dechreu ar y laf o'r mis hwn, a bod y gwaith wedi cael ei ddwyn ymlaen yn fywiog oddi ar hynny. Dywedir y bydd ymadawiad y Pennaduriaid dieithr yn debyg i gymmeryd lIe ynghylch diwedd y mis hwn. Yr ydys y.) parottoi yn Berlin i dderbyn yr Ymcrawdr Alexander ar ei ddychweiiad. Darlunir cynnadleddwyr Pryrdain a Ffraingc fel yn (lIa chyfrinachol a'u gilydd gan hynny yr ydym yn golwitbio, nad yw'r olafyn cyfrannogi yn yr eiddigedd ddrddarfod a amlygir gan gy- hoeddwyr papurau Ffraingc, at lwyddiant ac nchafiaeth llyngesoi y wlad hon. Y inae un o'r papurau diweddaf, yn amlygu mcddwl ei gy- hoeddwr, trwy fynegu, ei fod yn gobeithio, y bvcid Prydain foddian i ymwrthod a'r hawl i'r ho 11 fasnach arforol, o herwydd nad ywyn awr yn ymdrechu a'r dya ag oedd yn gormesu Europe, Disgwylir i'r Arch-ddug Charles a Duges Oldenburgh i briodi cyn diwedd y mis hwn; ac un o Dywysogion Prwssia a Thywysoges o Awstria, ynghyd a Thvwysogion a ThywysoO"- esau ereill. Cyrhaeddodd Tywysoges Cymru Milan, ar yr 8fod o'r mis hwn. Cynnwysir erthygl hir yn y Gazette de France, yr hwn a gyfeirir at y sawl sydd yn ddiwvd ?rth y gorchwYl o wasgaru cabl-dreith- iau (libels) yn erbyn y Brenin a'i Lywodraeth iau (libels) yr,. ei,)y y ?,- 13reniii a'i LvNvo(iraeiiii, gaii ddaiigositiAN7ed y, f-,Ltli -.171ioe d diactau i Yr oedd y pla yn gwneuthur difrod mawr yu Smyrna, yn y Mehefin diweddaf, dywedir fod mil o ddynion yn marw weithiau mewlI diwrnod, a bod 500 yn trengu o achos y fllangeil drom honnoj bob dydd, a chymmeryd rin gyda'i- llall.
[No title]
ILUN, 24. Cymmerwyd yr hanes canlynol am aihvydd- iant yr ymosodiad ar Baltimore, o'r New York Commercial Advertiser, am y 17eg o'r mis di- weddaf. Yr hwn, gan lwyr ymwrthod a phob tegweh, sydd yn cadw dymchweliad byddin yr Americ, ar y 12fed, yn lioliol o'r gol-A,g:- York Neicydd, Medi 17. (O'R BALTIMORE AMERICAN, MEDI 15.) "Wedi ein cyhoeddiad dydd Llun diweddaf, gwnawd pob yindrechiad gan ddynion ag ydynt wedi ymroddi bod yn rhyddion gwirionedd yw, mai pan ddywedo pobl y byddant ryddion, hwy a fyddant felly. Y mae trigolion Baltimore, y rhaia gynnorthwywyd gan yr ardaloedd cyfagos, o dan nawdd Rhagluniaeth tyner (i'r iiivi) y dylid priodoli pob ajirhydedd a gogoniant) wedi cyflawni eu dyledswydd iddynt eu hunain ac i'w gwlad. u Nis gallwn etto ddarlunio amgylchiadau dy chrynllyd yr ymdrech hon. Yr hyn oil a allwn ddywedyd yn wirioneddol, (hyd oni chaffom hanesion cywir, oddi wrth yr awdur- I ( l i wrth yr aw d ur- dodau priodol) yw, i'r flaen fyddin o'n ham- ddiffynfa ni, yr hon a gynnwysai ran olr dryd- edd Rhawter, dwy fintai o'r gwirfoddiaid (vol unteers) y rliai a berthynent i'r 5ed catrod. gyfarFod a'r Linn diweddaf, yn" ebrwydd wedi iddynt dii-lo wrtli NorthPoint,! ac yrnladdasaut a hwy, neu ciliasant yn ol, fel yr oedd amgylchiadau yn gofyn, hyd oni ehyr- liaeddedd rhesi'r gelytiioti o, fewn pum' milidir i'r ddinas. Bore dydd Mawrth, rhesodd llynges y gelynion yn banner cylch erchyll o flaen gwarch- glawdd M'llenry, y rhai oeddynt ynghylch 30ain o longau, ac ymosodasant ariiom yn y modd tfyrniccaf a phelau, pelau ceuon, (shells) a than-belau, dros 24ain o oriau yn ddiorphwys. u Ynghylch un o'r gloch bore ddoe, parasant i longau'r ceu-belau, a'r tau-belau, fyned ymlaen, y tu hwnti warchglawdd McMenry, a thaflasant amryw geu-beUiu a than-belau tua'r ddinas ei I nun; ond cwrddwyd a hwy yma, a, tlian o'r mwyaf dychrynllyd, wedi ei gyfeirio yn dda, nid yn unig o'r brif amddiffynfa, end hefy d 0 warchglocldiau Covington i Petapsco, y rhai a amdditfyiiid yn belluaf gan ein monyyr dewrion, yr hyn a barodd i'r gelynion gilio yn ol gyda bry, ac ynghylch 9 o'r gloch bcre ddoe, Imyl- iodd eu llynges i wared ar hyd yr afon. Mewn canlyniad i'r dymchweliad rhyfedd hwn, ciliodd minteioedd y gelynion ar y tir yn of. Nid yw ein colled mewn amryw frwydrau gymmaint mewn rhifodi, and y mae amryw ddinasyddion cyfiifol wedi meisw neu waedu wrth arnddiffyn eu I art. Collodd y gelynion ynghylch 100 o wyr, gan gynnwys eu Tywys- -71 1 1!1 ydd, y Cadfridog iioss." Dengys rhai erthyglau o bapurau York New- ydd y fath ddychryn oedd yn meddiannu y trig- oiion yno, a tbreti ereill ar lan mor yr Americ. Gelivid ar bob math o ddynion i fyned allan i ¡ weithio wrth yr amgloddiau a'r amdditrynfeydd. Minteioedd gzcaith yn Harlem dydd Llun. 'Sgrifenyddion Maelierwyr ( Merchants) 150 Hen Frytaniaid (Cymry) 80 Trigolioll Chester Ddwyreiniol 100 Dydd Mazorth. Brodorion yr Alban (Scotland) 500 1'01310 Y ollkers 200 Trigolioil Hanover. 200 Brodorion Ffraingc 300 Jhjdd Mercher. Cigyddion (Butchers) York Newydd 180 Athravvou ac ysgolheigion yr Adelphi 100 Dydd Iau. Pobl dduon 1000 Cymdeithas haeiionus German:)idd 100 Dydd Gzcetier yn Brooklin. Trigolion y 4ydd Cwmmwd ( Ward) Goo Ffrangcod ac Italiaid 250 Y,,gol Coliimbia 50 6_6 Gweithiodd o ddau i dri chant o foneddigesau dros awr wrth Warchglawdd Greene. Dengys yr hanes uchod hefyd fod trigolion yr Unol Daleitiiiau wedi cael eu gwneuthur i fynu o amryw fath o ddefnyddiau Americiaid Alban- iaid, Gwyddelo.d, Cymry", italiaid, Ffrangcod, ac Affriciaid; Hid Hawser mwy cymmysgedd a allasai fod yn Babel ei hun. Pigion o'r Nova Scotia Gazette; am y 5ed o'r mis hwn. Yr ydym yn dysgu fod y Cadfridog Izard wedi gadael llongborth Sackett, ynghyd fd fy- ddin, ac wedi my-ned i'r IJyn. Yr ydym yn dysgu hefyd, fod y mihvyr a'r morwyr a gym- merwyd yn garcharorion ar Lyn Champlain a PJattsburgh, yn cychwyn tua Greenbush, lie yr oeddid yn eu disgwyl ddoe. Mae'r Canwriad J i Carson wedi dyfod <Vr banerau a gymmenvyd ym mrwydt hygof Champlain. Daeth yr herw- long Sabine i NVelmiiilgtozi, a'r llong Frytanaidd Firefly gyda hi, yr hon oedd rwym o Smyrna i Lundain, &c. Wedi gwrthgychwynlad Syr Geo. Prevost, parodd y Cadfridog Macomb rrMehvyr., y rhai oeddynt 2,500, gael en golhvng adref, yn gystal a lluoedd y gad res, y rhai oeddynt 1,500 o wyr. Derbynwyd llythyrau yn y (hef, y rhai a hysbysant fod y Cadfridog Macomb yn mynegu fod y Brytaniaid ym mrwydr Plattsburgh, wedi colli 180 m'ewii lladd a chhvyfo, a'r Americiaid 110; gan ymlfrostio ei fod wc:!i gyrru Rhaglaw Canada ar lib, tra yr oedd ganddo 14,000 o wyr dcwisol dan e; dywysaeth, y rhai a arwehud gan swyddogion ag oeddynt wedi enwogi eu Imnain, mewn amryw barthau o'r byd. Yr ydym ni yn gwybod digon i ddyw dyd, nad oedd y fyddin Frytanaidd yn cynnw■ ys 800 o wvr cymmw vs i'r gad?acosmapdd?-yd hi, nid Y Cadfndog Ma- comb a'i gorchfygodd, ond y Mor-rag law M*Do- nough." ——— Hysbys?r mewn erthygl o Bsussels fod y gyn- nadledd yn Ghent wedi ei gohirio, hyd oni cldelo cennadiaethau o'r Americ, y rhai a ddis- gwylir tua diwedd y mis hwn, neu ddechreu y nesaf. Nid yw papurau Paris, y rhai a dderbyniasom i'r 2lain o'r mis hwn, yn cynnwys nemmawr hys- bysiaeth, heblaw y mynegiad a draddodwyd gan Mr. Laine, i gynnyrchiolwy r y bobl, ynghylch y r h ut h r- H ntat (e o?? ) fwriadoi Saint Do- rhuthr-fintai (expedition) fwriadoi i Saint Do- mingo. Ymddeugys fod y Ffrangcod yn llawn- fwriadu goresgyn y wiad hotino; oiid eu bod yn ei chyfrif yn anghymmwys i fynegu mesurau bw- riadol y Llywodraeth; gobeithiant y gellir en- nill y trigolion i dderbyn yr hen Lywodraeth trwy gynnadleddu, heb ddefnyddio arfau di- nystr; ond cyfaddelir nad ydynt yngwybod an. sa weld y wlad yn ddigonol i ffurlio eu mesurau yn gyfattebol iddynt; soniant am yr anghydfod rhwngy blaenoriaid yno, a'r dinystr cydfynedol a hynny, fel amgylchiad a duedda'r trigolion i dderbyn Llywodraeth (Itfiol a thynpr Ffraingc. Dywedir na ddylid gwneuthur syhv o'r dadwrdd mewn teyrnas gymmydo^ol (Prydam) yn erbyn poblogi yr ynysoedd a. chaetiiion, o herwydd fod eu hawl i hynny yn sylfaenedig ar cy- hocdd a wnawd rhw g Pennaethiaid Europe; a bed gwaith un wlad yn ceisio torri. illail reolau mopsau i'r. llall, yr un mor ane(iei(hiol bob am- ser, a phe byddai un yn cynnyg rhoddi rheolau c.i-efy(ldol i'r liall. Iiaerirfod flarostyngiad St. Domingo i Ffraingc o fudd i Prydain, o herwydd os goddefir i un ynys honni rhyddid ac anym- ddibyniacth, hawdd yw i'r ynysoedd cymnjyd- ogaethol ddysgu yr tin dtlirawiaeth, ac yn gari- lynol i holl Europe gael ei difeddiannu o'i threfedigaetiiau gwerthfawr, y rhai ydYJít yn dwyn cymmaint o elw yn tlynyddol i'w perchen- nogion, &c. Dywcdir fod ymadawiad y Penad- uriaid cyfliiiot o Vienna yu debyg o gy mmeryd lie yn iuan. ———— Mynegir gan bapurau Ffrankfort, fod y Ffrangcod yn eli-furio, lieu ddinystrio, eu ham- dditfynfeydd yn Alsace, ar du aswy y Rhine, yr hyu a ystyiir fel prawf o'u hollol ymddiried ymharhad yr heddweh, ac nad ydynt yn gobei- thio cael cadw tiriogaeth yn y parthau hyuuy. Yr ydym yn deall fod y Cadfridog, yr An- rhydeddus E. M. Pakenham, i gael swydd y diweddar Gadfr. Ross. Biawd ynghyfraith yw efe i Ddug Welington, a brawd larll Longford y mae gwedi euwogi ei hun amryw weithiau yn yr Orynys. Y mae amryw filoedd o haels liyddod (buck shot) yn cael eu ilwytho yn awr yn Portsmouth, i'w danfon i'r Americ. Arferwyd y rhai hyn gan yr Ameiiciaid, oddi ar ddechreu'r rhyfel; y rhai a osodasant un bel fawr ar dair o rai bychain gyda'r syppylor (cartridge)y ac felly gwnant fwy o niwed, na phe byddai ond un bel. Cymmerwyd corif y gwrol Gadfr. Ross yn y Tonnaut, i Halifax, lie yr oedd i gael ei gladdu, gyda phob anrhydedd galarus ag a ddangosir i go 11 ad wrketh enwogrwydd mihvraidd. Blin genuymglywed am anflyddlondeb mewn un o freichiau ein cadernid (morwyr neu lilwyi) dibenyddiwyd dau forvvr ar fwrdd y Traave, yn y Chesapeake, am gynnyg enciiio at y gelynion. Yr oedd UIl o honynt yn perthyn i'r Tounant, a'r llall i'r Traave. Crybwyllir gan Lys-argraff Sydney, fod ym- ryson wedi cymmeryd lie, rhwngy rhai a ddap- tlient yno i sefydlu a'r brodorion, lladdwyd amryw ddynion o'r ddau tu.
[No title]
MA WET II, 25. Cynnwysir llythyr oddi wrth y Llyngesydd, Syr A. Cochrane, at Mr. Munroe, YsgVif-raglaw llywodraeth UnoI Diileithau'r Americ, yn y Nova Scotia Gazette, am y 5fed o'r mis hwn, ynghyd ag attebiad Mr. Munroe. Amserwyd liythyrSyr A. Cochrane ar yr afon PatuxerU, Awst y ISfed; a iiythyrMr. Munroe, Medi y Gfed. Diben datiforiiad llythyr y liyngesydd oedd, amlygu i'r Ysgrif-raglaw, ei fwnad i an- rheithio a dinystri.o y treli ar lan mor yr Americ, cyn belled ag oedd hynny yn alluedig, mewn ft'ordd o dalu y pwyth am y dinystr a'r difrod a gyflawnoddbyddin yr Unol Daleithau yu Canada. Y mae Syr A. Cochrane yn dywedyd ci fod yn gobeithio gynt, y terfynasai yr ymdrech hon hcb achos iddo ef arfcr y fath lymdostedd, yr hyn sydd anghysson ag arferion gwledydd gwareidd- iedig, ac mai gyda gofid a phrlldd-der meddwl, yr oedd.efe yn teimlo ei hun yn rhwym iymosod ,,iry gwiitli aiii,lieltlliol an-ly-gLi'i, (tynveri- ydd a brofai pe attelid ei weithrediadau gan Ly wodraeth yr Unol Daleithau, tnvy roddi I iawn i drigolion y Caiiada Uehaf. Y mae Mr. Munrof, yn ei atteb, yu flugio synnu am fod y Brytaniaid yn cyfrif yr anrhaith a'r difrod a gyllawnir ganddynt yn yr Americ, yn dalu y pwyfh, gan mai liwy ddechreuodd y fath ddull o ryfela, yn wrtluvyueb i arfer pob gwlad war- eiddiedig, gan grybwyll y cteulondeb a arferwyd tuag at y carcharorion Americaidd, wrth yr afon Rai-in, gan yr Indiaid y rhai oeddynt ■yngwasanaet.li Prydain, a'r dinystr a wnawd yn Havre-de-Grace, ac yn George Town, yn gynnar yn y Gwanwyn, yn 1813, a dywedyd i'r pentreu hyn gael en liosgi a u anrheithio gan for wyr Prydain, er dinystr i'r trigolion anarl'og, y rhaj a wdsant gyda syndod, nad oeddynt yn cael diogehveh i'w meddianau gan gyfreithau rhyfe!; a gwehvyd y cyffelyb olygieydd o ddinystr ac anrhaith ar ddyfroedd y Chesapeake ac y nae dinystr y tai perthynol i'r Llywodraeth yn ddiweddar, yn NVa^hin^ton, medd efe,, yn beth ddigyffelyb yn rhyfeloedd Ewrop yn ddi- weddar; yn y dcng miyitedd a aethant heibio, cymmerwyd amry w o hrif ddinasoed Europe II gau fyddinoedd buddugol, ond ni chair anghrailft o'r fath ddinystr diachcs, lieb fyned yn ol at: yr hen Msocdd barbaraidd. Wedi hynny v mae yn myned rhagddo i roddi rhesvmau dros y dinystr a gy llawn odd yr Americiaid yn Canada Hosgasaut Newark, with Warchglawdd George, o herwydd fod eisieu ei wneuthur i rwyddbau gweithrediadau'r milwyr; ae nid oedd y Llyw- odraeth Americaidd wedi awdurdodi'r l!o?g iad a gymmerodd le yn Long Point; ac am losg°iad St. Davids, trovvyd y Swyddog ag oedd yn blaenori yn y parthau hynny o'i swydd; a therfynir y llythyr trwy ddywedyd fod y Llyw- odraeth Americaiddd yn foddlon gwneuthur iawn am y difrod a gyilawnai ei Uuyddwyr yn wrthwyneb i gyfraith rhyfel, cyn belled ag y byddo alluedig; ac os bydd i'r Llywodraeth Frytanaidd ymroddi i'r gwaith o ddinystrio y bydd pobl yr Unol Daleitiiiau yn barod i'w cyfarfod gydà'r diysgogrwydd mwyaf, megis y mae yn gweddu i bobl ryddicn anyrnddibynol. GwpJir fed Mr. Munroe, wrth geisio dych- welyd y cyhuddiad o ddechreu ymddwyn yn groesi drefn gw ledydd gwareiddiedig, trwy ddwyn y rhyfcl ymlaen mewn mockl baibaraidd, yn gorfod myned yn ol at ymddygjad yr Indiaid, yn -iieclireu"i, z,hytel owl y mae yn hysby" s i bawb fod yr Indiaid yn ymladd o'r ddau tu, a'r un creulonderau a gyflawnir ganddynt pan galf- ont gyfle, gan nad pwy fyddo eu gelynion, ond ni's gellir meddwl fed un o'r ddwy wlad yn rymmeradwyo eu herchyll waith. Yn ol Ilythyr Daleithau, llosgi 11 wrth raid y maent hwy, a'> Uuyddwyr nianau, y mae yn debyg, yn llosgi yn (I(iiacflos Y yr lioll lythyrau anghyoedd o Canada yn uno i aymiiell y L'y wodiaeth i alw Syr Geo. Prevost o'i swydd ac yn wir nid heb achos, os yw en tystiola.-thau yn gywir. Ymddengys fod gweinidogion y yn teirnlo grym y cyf- ryw jjymhelIia<'au, ac wedi cydsyajo 0 herwydd dywedir fod Arglwydd (Syr Rowland) Hill, yr hwo sydd yn awr yu HawkstOlfe) wedt caei gal- wad i ddyfod i'r ddinas, i ddcrb}rn c}'hl'ivy¿' iadau, yn llaenorol i'w fynediad el;iwy < d Americ; Ond pa fodd yr oedwy d anfoniad Argl wydtliaeth cy hyd, ,i gwyddcm ni fe yIJ1 ddengys ei fed yn disgwyl cael ei ddanfon erj o amser. Mae'r llytlyrau b Halifax a' y 4ydd yn mynegu fod y iliytel dymrnor ymron a therfynu ÜWY'r holl wlad, o enau Chesapeake Lyd gytliniau'i tiriogaeth Bryt^'1 aidd. Yr oedd yn ammheus pa tiii a gedwitl ] tiriogaeth ynghymmydegaetli y Penobscot o est reolaeth Prydain ai peidio a pi.a urt y rl- odd1' Castine, a pharthau ereill o'r K- [ad a oresgynf'' om i fynu ai peidio. Ni cidiehon y parotoadau3 wneir yn awr yn y wlad hon, fod o un budd pleidwyr yn yr Americ cyn y rhyfel dxmmol nesaf (os na chymmer heddweh le cyn hynny )^ thebyg ddigoll y bydd pa rot road ay y gelyidM yn gyfartal i'r eiddem ninnau erbyn yr ame, hvvnuw. ———— i Yr ydys wedi derby n hysbysiaeth fed y Cae: fridog Iviina, ar ol ei ymcsodiad aflwyddiaiiuuj ar Pampeluna, wedi cilio i Ffraingc ac iddo gao ei ddala yn Paris ar nos y 10eg ynghyd a pht'O' war o'i gyfeillion, trwy orchymmyn y Llywod raeth I frengig, ar gais y Cenliad wr Y spaellaidd Y mae ysgrif-ardystol (document), yr boy, ITugir sydd anneichiad oddiwrth drigolion Bel gium, i Louis XVIII. ac a ysgrifnodwyd J. V1 Me!!p, wedi cael ei g\vas?aru trwy Faris; y m? ,?;ii,u t i,Ni,v l?ai,is; y y" lied faith, ac yn cymhell yn y modd cadarn^ ar fod i'r Netherlands gael eu haduno Ffraingc Dywedir (ond nis gwyddom tmy ba i??-durded fod cy farted o drigolion dinasoedd, trdi, ac af daloedd y Netherlands, wedi cael ei gynnal Lisle, yr hwn oedd gynnwysedig 0 ddynjOr gwrthwynebol i drefn newydd pethau, y r!?' oeddynt o ddau i dri chant o nifer: ac wedi hit driniaeth ar y pwngc o'u hunoliaeth a IlolaiA cyttunasant o unfryd i ddanfon yr annerchiadl dywededig i Frentiin Ffraingc. I Fe genfydd ein darllenwyr, mai cais yr (1I,1' nerciiiad mewn gwirionedd, yw, ar fod i FiCi)' 1 Ffraingc weled bod yn dda i dorvi'r cyttundeh9 c. J J cis wnawd yn Paris, trwy'r hwn y mae'r Netherlai'^j wedi cael ell neilldno oddivvrth Ffraingc. mae digon o ac yn Belgium, y rhai a iaweny client pe torrid J cyttundeb dywededig; a'r cyfryw ddynion, yl ddiammau, yw tiurfvvyr yr annerchiad liwi'* Dy/ais wag ydyWj 0 eiddo dynion gelynel ¡¡, therfysglyd. Cynnaliwyd ryfarfod o ynadoii swydd T'f. perary, yn yr iwe.ddo yn Cashel, ar yr ?oteal o'r mis hwn" a datganwyd f?d y wlad (yr lo^9\ gy huddasid o fod yn dfify ?!yd) ?ewn perils'1'1! e. w c fi. I ipperary yw'r u!t? sir yn yr lweH ddon, i'r hcn y ti y g w 3, (1 s g r i f Ppdp a? gcnn y m fod pfh pjaid yit c y ttuno yn a.wr, gennym fod pob plaid yn cyttuno yn awr, fla?? oes ei heisieu mwyac;. I Yr ydym yn clywed fed Rhaglaw li-idia i gyrru at y ynghylch rhyw f Sl, I mihvraidd o'r pwys iyiw) af, ic os cymmeradwy:f| y cynnyg, bydd 20 mil o hi wyr yu eis'ieu, Ilaw"r ihai ydynt eisoes yn y gwasanaeth. j Dilejh clan oruchwiliwr, o St. Domino-o, y »^al o ddanfonwyd gan petiou, un o'r blaetl(,r4,ljcl I 1, t1 \I" yr ynys honno, i Lundain, a chennad iaetliat pwysig i'r Llywodr:wth FrytülIRidd; hy hyswYI eu dyfodiad mewn modd swyddol, ond nid ydynt wedi cael cyfrinach a'r wedant fod Christophe a Petioti iad u i uno a U gllyddYIl erbyn Ffraingc, os byd" iddi gynnyg goresgyn yr ynys.. j
- OL-YSG RIFEiV.II
OL-YSG RIFEiV. II Pnjdnhaicn Dydd MERCIIER, IYD, 26. J O'r diwedd, yr ydym wedi cael hysbysia^ I swy ddol o'r gymmanfa yn Vienna. Y mae Pr purau Paris am yr 2lain a'r 22ain wcdi dyfod 10 dJinäs; cynnwysir mynegiad swyddol yn m' !)onyht, y Moniteur, yr hwn a hysbysa fod ag??. iad y gymmanfa i gad ei oedi hyd y cynt? Dach?edd, a'r rhcswm a i'cddn' dres hyn y?? I t"" I f (jot bod yn angenrheidiol i derfynu ar ryw amn'o?'j rhagbarottoawl, megis pa wledydd sydd ag ,I iddynt i ddanfon Cynnadleddwyr i'r Gymmai1^ a'r dull o chin yr amrywi\Jl by"gciau a 050 I ger eu bronnau. Cadarnhair yn hytrach y son diweddar, y?*'? hyJch fodFframgcyn bwriadu dwyn rhyw g?'' nygion i'r gymmanfa, y rliai a Hlwriaut \u cr1:1 ein hiawnderau arforol ni, gan rai ymadrod?'? yn y Momteur, yr hwn a ?"pga nad yw'r A411,J? A (I" uchod yn chwennych ardderchogi ei hun a d'H o'r tu allan iddi ei hun a rhyw eiriau ereJU, rhai a gynnwysant fwy nag a fynegant. M n' <;selg; Mewn erthygl o Vienna, ymhapurau Brosseli datguddir sylwedd yr -rif yr hon a osede ;1 Ta lleyrand, y (,,weiiiidog ,Ffi-eiino-i,, gCr hroo I Gweinidogion ereill yn y gynnadleddfa, yi, hon y mae efe'n dwyn ei dystiolaethau yn erbtI yr ychwanegiadau a fwriadir eu gwneuthur amryw Alluoedd; gan ddywedyd, fod er mWvn peidio bod yn rhwystr i hedd 1 wedi goddei i'w chylliniau gael eu dwyn yJ1\ megis yr oeddynt yn 1792, ac am livnti i na byddo hi agored i berygl oddiwrth gy no11)' tt ogion grymus, dylid adsefy dlu eu cytFtniau- h thau, megis yr oeddynt y lhvyrddyn honne, rhagamrnod j'r gynnadledd. J Wrtli y niodd y mae'r Moniteur yn go pethau allan, gellid meddwl mai Ffra' ngc Y¡&, bywyd ac enaid y gynriadledd, ac mai hi y^ o'r gwledydd huddugol a gynnyrchtolir }lBO., Cynnwysir Ih'thyr oddiwrth y 'L\Tilivi,i. a(I kington at y Cadfridcg Sherbrooke, yn ){ argrat fneithiwyr, yr hwn a amserivy;l il',i ac a hysbysa ei fod ef wedi cymmeryd Gwaf øC glofldiau O'Brien a Maenias, 26 o fa;gnellt" ii arlwy rhyfel ereill, ar y 9fcd a"r lOfed c' tO uchod, heb golii dyn a bod holl sir" ash¡lld¡ø wedi ymrwymo peidio rhyfela yu erbyn 1 rJ tra parhao'r rhyfeL