Seren Gomer

ANxNEkCillAD J'i{ C YM.it Y. GvD',VLADWya llot'i' A TllEILTVXG '? \• r Mae agos i flwyddyn wedi myncd hcfb:o cddiarpanau?cichasoti.chwiyn y mcddhyn blaen ac oddi ar gyiioeddiad y rhifyn cyn tat* o ?ei'en Gomcr. An!i? ?:?o, i i y I IL v id i dwyil y rhesvir.au a'u eyuhyrfasaiit i yinosod ar 'W',Iitli iiior t 'i?') li' IV-I-) a cby- l?oeddt Pa pur Nswyddton yn yr hen hib Fry- tanaidd, ef canad dHiua.itatcin ccnedia thafodiaith gyuuwysfawr a thru chryfeiriog ein teid'-au, yr hon yn agos }'w"r unlg eiifeudiaeth a adawsant i IIi. fr ydym yn trig,,) mogis llawer o honoch chwithau, mew a ardai lla y mae cym- rn sgiAoth y Saesou yn goresgyn tiriogaeth yr lii-u iai(ii gvsseiin Gymmeg lwy y I c, ¡ ■ lasom ddolur moauwl, pari diiaroganent farwoU aet! U'i o'r icithoedd by w iienai' yn y byu, aCYIl y riiai a duecdeut i gyilawni ew)iiy-.hi a gwrthgarwyr tymraojj, a darliew y gnfeuyda a wnaetii a fed/ai i ddangos ei .i chyliawnder, yr hwn a ddyvveuui, (o herwvdd cad o bono sioni. :chgaetii yn el wkdwyr) ei fod yn ystyried u yr iaith Gyriu-aeg yn y ruis-daitii Ciai o'r darfodod- ?asLh." Ll?w.:?v.Khso.u i weim'r nieddygiu- Hsth mwyaf tebygol vn e:n barn i fod yu thiol, • adfywioV hon bcndeliges, yn y tytryw amgyichiad, set cyhoeaui uewyddiadur a s ?y"h?-)?:'d hauesion pethaa y!t?yiit'cd:n, yn ?'?do? at-, Ytld('o' Y" hwn, ar gyf.'if l:awcr °&etliau difyr a wasanaeUiai-i ti ct' i, t ^■jdd i dtiarllen iriih ci wiad gvdil rhwyddhteb; J 1 l. fit: o herwydi hysbysiuefh yughylch amgyiciu Jadau'r byd yn gyjiiedm a i; y oili:i!th mevvti pethau dieithr iddo cf o'r blaen; ae am ci amh!pt;:g;.s.r..c;) withdrcsghvyddo l»anesiou crefyddol, a fyudai ot'eiynol i symmud *Wfaru, a meithrin cariad rbwng gwahanol tleuiiau yn y Dywysogaeth a im wy gymmeryd goLd i wrthcd pub peth o uattur aufoesol, a ^yddai yn liwyr duidramgwydd i brif acide&wyr ■ •^oesoldeb a rhinwedd. Ymroddasom i noddi ilJ mara iaith byd eithaf ein gallu, gan nnriu'w; na i'yadai ein rhan ni yn ddiiiygiol, ac na ^Vddai iddi gael snarw o ddiiiyg imritht i-aiaeUi, f Gu-. beiUiiem (os rbaid iddi (arw cyn diwedd amser) y l)ydda¡ S<Jreu Gomer, }IL;hyd à chyhoeddiadlJtl ere! YII fodJiull i E'styu ei lunadl dros, o li'iaf, ndynedd yn h'.vy. J Amlygasom ein bwriadau i'n gwladwyr, dacth Caiiiiocdd a miloedd o honY:1t ynihien i'n cefnogi, trwy fed yn tiansgrifwyr i ddorbyn tin Sereu ac y maey rh!U) ?m!f o bonyut wcdi aros y? iijdd- ?ngy[u?orfhwywyrinihydhcddyw?('t!d?:?;!s! rhagdOy?cd?-yd ?;m rat o'ucyieniion, tyn- A°dd a.-niyw o houyiit Yl 0\: c?- ,it lit ein Jewydd-len ha pa;¡ao;:d y:)?.?/ ?.?.?/?. ond ?t Y dcchreuodd heneiddio, nou b?d;o b.?d yn HG   "'j1 'ir5 Peidiasant hwytiwlJ a'i derbyn; end Cl ?yn Y- ,Y(13.-ni cc r cy mior- ?h,uy (lJg)!:O¡ 1 ?'Hed?rg?a?hyndae!) rhagHaw. t Oi:u) y n)odd y cyHawnasom ein rhall with ??? Syh?eddi, ntd oes gennym ol" tit ril?iii witli Vvne dhm ein gorcu; ond o i.pi-?ydd na cbawsom Sy'd?un o'n biae? i ymgyS'eiybu iddo, cwrdd- ?0!)i ?? amryw aidm?sdera?, yn ne?i?tad, :;J ??'??d pnw?u milwr;idd a phcthall Prc'd? ?? y" ?e'diduol o hGrv.ydd y di-aii'Grth o ysgri! '?'iu pob gair a gyboeddir, a hynity yn tynych, ^ewn brys mawr, heb gyi?c i ddiwygio yr hYlI ) 3-S'fe!nvyd felly, yr ydym wedi g?elpd amr)'w !na1roddiün yn ein rbifynau, ag y buasai yn ?WY boddha.0? gennym, pa buasent wedi eu geirio ?e\v? modd ai:all y niae'r dea-Kus a'r dysged:g ?edi cydyn)dd\vyt) ? yn y modd cmedicaf, ein cauiiiol am yr hyn a dybient yn deilwng ?§ymmeriad)agRdaG!yrhyuaa;oeddtaideu } <, J b ?y?we?dyt? ".aBus, yn ddtddan?odia?th;? y'n?rr? ??y' y???ys'? !'yn??s, yr ydyn) f yn teir,,I,, b ynTci ° em hunam Gail y J' i Hvymau Cf) iaf 0 ?"?chg??h??",?" ? ''hwymau cryfaf o Y t> C 1 WGj'IH. ? mae v rhan amlaf o'r Hysbysiadau (???.c?- tisemenyu cael eu cyfi?hu' gaa ei-eiil, neu 'TI1 1 '1 b ?uno?dy?uniad y Hysbyswyr, y rhai yn   a.  e?VY"lv'sizitit yn '?litli gy?'redin eu gwahanoi ar&doüdJ, ac am  h??.[ gaa yr Hysbvswr i wneuthura fynno r f'iddo ei hun, nis geiUr disgwyl manylwch ar }()n.h:vn. Cyhoeddh- Hytr.y?u ein Cohebwyr, ^odur •y riia' a chwennychont i ni eu di- Wy0'io\lthr fV' '1' 'It 1 w N' gio) ?ngyfi'r,,di?l -Yii i'r modd j,r ?,q- {o\rtrennll' h J enwvr yn ST' ac 0 ?;inl>'niad 7 nvAe'v ysgnf- l\wyr yn ahebel d5Ti &lnY;t.' Y n 01 eh h d 1  J a  Sd??"?'' -?'?  0."01' :'IC'] l1e1 J:5id' 1,' Ù ? ?c-?t)ppti);)ucrc7iy?(h! !o?as;oPd: q uedJP" 'lC m,' d jaiU|u„e„ d'g; ac nit)gis cvtl I 1,Yrl, os  ? os ymdd?g.??? vc??nc? o hanM?n u? u ,l\(l''l' 0 e d,l c b4V\" i] ""f° ?' 'Wlf, n;d ??r bat yn gorpL  -)' C!" fill bod ivetli l y- ??yy? !S Cli a 11' t: I hyu? dOall)f("Il?v?-(l attorn 1 r diDe!) Mo?? ?''? p?a''od ydym i wneuthur y? yr Uu Perth 0 ?J-n a!]an: y mac'r perche'o?on y,, Dy?y? ?gos i'r ho? bk-idtau crcfyddcl ytt y ^^ysotac anican eu husioliaeth yn hyn u orchwy|Saetb, ynhyn? yn gy?? rho(](!Liyngliylcli ^"eathyj! "» b(,??ku ?t, pob plaid, tra ?en!r ei del,, Y901lu (I ?k- d cl (Y'i, Hem; acfeHy i ??u Gc-?er F? Gymdetthas, He "¡¡ !r\V t ces ?,??:uaeU?h?t? E?hvyswracYm- neiikluwrj ond pawb yn frodyr tra na fyddotit yn chwennj ch uin eidio eu gijj dd. Cytn-ewidiasoni ein dull dechreuol o silliadau, er mwyn boddio, fel yr ymddengys, y rhan amlaf o'n dariienwyr, gaa obeitiiio na fydd hyn yn dramgwydd t'r rhai ag ydyut o farn wahanol. ciii gym- rnaid yu eiddo'r cytlVedin ag sydd alluedig, gan iwyr y mroddi aberthu | yngiiylch petiiau atngylchiadol (o'r latn l gosod idwy, neu un gydsaist, mew a geii iau neiilduol a'r I- a pi if Udibcniou ein cyboeddiad yn cael en Jwyn I Sef a ihros- ghvyddo cgwyddGrion gwybodaeth gytfrediu Cyd-Omcriatd; heb drosetidu ar rcolau moesol- deb, na tnilwrio yn erbyn y parch sydd ddyledus )'i: (iYn8uthUlT(r. Trwy am)-afacHo ynghylch pcthau d bwys yn fynych, y coHodd y Cnnry v I  ol y y diai! Jwyaf tcmc?hcg o'u ???, end y? ydym) yu gobcdhio n? bvdd anghyttundeb yugbylch L. 01 p.'timuiiaieu gu'erth, yn acaos incbo hoii? !It drci yn gytiuorthwywyr i'i'sa'?d o garant ddi- uys:r eu luailh, ac alhvyddiaut i bob c. v i iyddo yn tueddu i'w bymgeleddu. Pn Co!iebwyr yn y a hwyhau eu caredigrwydd; ac am fod amryw- iaeih yn bodduau, ac jiutianiaetji yn ciiiiabu'r ritan amlai o iiiliogactii c y w ra i n v m o f y ti g:! r l A-;>da, ymbiliwn arnynt now id eu testunau, id 1 'I na ilia Si or y gwarf.ii eanlynol arnoni niwyacb—• u Ni dysgedigion Cyturu ysgrifennu nera- mor ond ar un pwngc." Yr ydj'm wedi cy- bceddt amryw lythyrau, y rhai nad oeddyut yn ymddangos i ni o fawr gwertii, o herwydd nad oeddyut yn gwbi wrthwyneb i'n cynllun, ac a?n y gallasai amryw o'n dariienwyr eu c) f, if yn fuddiol, ac yn bennaf oil o biegid na fyunom Ù' ddigaloitni na tiir!i,) ysgrifenwyr byrr- ion eu doniau ond ar yr un amser, rhaid adder i mai mwy boddhaol a by fry d g(Mitiyni d, Os- glwyfldo eyunyrch myfyrdodau a ifrwyth Hafur y a'r hyfedr mewn ysgriienyddiaotli Gyrn- eo ü iaeg, j'n y liiosog; ac yr ydym yn Il- y cyfry w i beidio ein hanghoiio o byu alhui. Yr ydym ytl deall fod y rhan amlaf o'n dar- llenwy r yu wrthwyneb i ddadlou lla.wef ar un pwngc, tra y mae''r mwyaf cywrain a'r ymofyn- gar yn cyfrif y partlt hynny o'n Newyddiadur ag sydd yn cynnwys cvi'ausoddiadaii dadleuol a beiruiadol, y gwertbfawroccaf o'r cwb! gan hynny nyui a gynnygwn, mai pall ddigwyddo angbyttundeb ynghylch unrhyw bwngc, 'rhwog ciu Cohebwyr o hyn a Han, na byd do i'r un gwr yngriiennu ycbwaneg it a dau lytbyr ar yr un tcsfuu, oct«ti etthr barnu o bono yn addas ddatifon at torn ychyciig linellau y drydedd' waith, mewn siorad o egSurhad ar yr hyn a gamddeailwyd, neu a gamddufnyddiwyd o'i waith blaeuoro!. Da fyddai gan rat o'n cefnogwyr cyfrifol, pe na byddai'r So re a yu cynhwys ditn ond pet ha u pwysig a difriiol, tra y byddai ychwaneg 01 beihau digrif a chellweirus yu fwy boddhaol gain eredi, Y r Iiyn a ystyrir gan y ttaiil fel y peiydn disgleiriaf ynddi, i- it frychau caddu^ol gan ereill; yngwyneb hyn nid oes gennym ond '> 0, I.)./ deisyt ar y blaenaf ystyried, fod tuedd cryf t' J. t. ,¡ mewn, yygrdau difyr ddenu'r aubyddysg ddar- llen, a tiira fyddo gofal yn cae't ei gymmeryd i beidio drygu moesau ein gwladwyr trwy'r cyfry w gyfansoddtadau, ac am fod amryw o betbau mwy ¡ eu gwerth a'u pwys yn ymddangos yn fynyeb Y II ymyt yr ymadroddion Ileiaf en sylwedd, go. beithiwu y gv\"na'r cyhorddiad fwy o ies tuur o niwed ar y pen. htcu. Y mae rhai o'r cennadon, eu mevvn ardaloedd tywyll, yn barn.u yn aduas gy- hoeddt petbau difyr us yn gystal ac addysgiadol, neu drosghvyddo addysg mewn modd clifyr (gwrl S. G oilier, rhif. 44, tu da I 3) dicltyn fod o fudd yr|g Ngbymru fel yri India. O'r tu arali, ystyr- ted y darllenydd difyr, na bu cyfausoddtadau o nattur anfoesol o flldd nac elw i un wiad erioed; nid oes un at'dal a llai o bethau tueddol i hyn ynddi trwy holl deyrnasoedd cred, na Thv- wysogaeth Cymru, ac nid oes un wlad, T, sgat- fydd, a'i beiau angheuol yn llawer auamlach. iViewn llawer o wledydd ereill, y mae crogi dynion yn betb -mor gyffredin a brawdlys ond clod i'r iloliailuog Dduw (er ein mawrion feiau) petit lied -ddicithr yw hyn yng Ngbymru. Pa Gymro ar Had oecld yu teimlo dvwenydd amei I fod yu gyfryw, neu yn byw yng NYLi, pan ¡ ddarllenwyd yti ddiweddar, yr banes cywir liwn, fod deunaw o ddynion wedi cael ell heuog farttu i ddioddef marwolaetb, ar amser cynnaihd y brawdiysoedd yn vr baf diweddaf, mewn u>i sir yn Lloegr^ ond nid gymmaiut ng un yn holi siroedd Cymru! Oilys gennym nad oes un Gomeriad diledryw, a chwennyebai weled dim yn tueddu i ychwancgu drygau, a lliosogi crog- wyr yn y Dy wysogaeth. Clywsom o amryw b?rthau fed cm U?fu'' WP<? bod yn fuddiol i beri i amryw vn)hoi? v') yr hen, Frythonaeg, o'r rhai ag oeddynt agos a"i hang. hO fio: a bod Hefarwyr cyhoodd, ac ysgriicn?y r 'J. (o I.?-radd) y rhai na. [edren t ei 1! efa ru na'i J1 ys- grifcnnu, heb ei chymmysgu A rhyw Cii-iaa estrono!, wedi dhvygio HtiWpr; hyddai yciiydig b syhvadau beirnFadol, o eiddo ein Cohebwyr dysgedig, ar lyirau Cymreig, mewn byuawsedd_, yn fodd i gynnortbwyo'r diwygiad, ac i godi dysgeidiaeiit Gyniraeg o'r II weh. o herwydd fod dau bapur cymmydogul yn yr iaith Saesneg, yn cael eu cyhoeddi ar yr un dydd a ScrOll Gomes', ac ystyriaethau'ereill,- yn galw aruom tiewid anFer ciu cyhoeddiad, yr ydym yn bwnadu cyhoeddi ein Newyddiadur ar d<lydd Mercher, yn lIe dy dd Gweuer, y ilwyddyn nesaf; ac os bydd hyn 0 ryw anfatifais i rai, bydd yn fwy :jianteisioi i ereiil, ac. yn ddiwahasi- iaeth, ir o'n dariienwyr. >" 1. 1 1 1 I' r ydym wedi cael ein gadael yn lied brin o IJysbysiadaa (Advertisements) hyd yma ac o herwydd mai cryu liwer o'r rhai hynny sydd yn gwneuthur i bob cyhoeddiad o'r fath i dain ei iibrdd, yr ydym yn erfyn ar ein Goruehwiiwyr yn neiilduol, ac ar boll gyfeillion Seren Gomer yn gyffredin, i wneuthur eu goreu i ddaniou aTT tom boo liysbysiad ag a allout. Diau fod eau- noedd o n darliemvyr, y rhai nad oes ganddyut iiysbysiadau eu huuain, yn gyfcillgar a Cuyf- i,eit ii r, A!'w?!ttiw) !'cyhopdd (Auctioneers), Daear-fesurwyr, ac erc;U, y rhai ydynt arferol o (idanfyu Jlysbysiadau i i>:ipuraU Newyddion. ?ca.t?fod iija.?so'ncy?ii?ortynafi.odauo? ainryw &pfydhadaa cyho'dd ein gwlad megi1 :?b!. Gynidcuh??m. CymdeiHtasHu Am?ethydd- !?'h (?'/c?./?;Y? ?'?c??Aj; a'r cyire!yb, y J'?a! a bysbysir fynychnf mown Newyddienni; nyisi a hy<lerwn' y pob ewv llysiwr da i i'30ren Gomer, ac a cldymunai hir einioes iddi, mor garedig a deisyf ar ei gyfeillion oil, i goiio am y Papm Cymriicg pan fyddo ganddyut JJys. ¡ ,1 < "), (. bysiadau i'w cyhoeddi. ■Dilys genttyjn, pe bydd id yn gwybod yn gyff- redin fod ein Papur yn cael -ei ddarllen gan o citwech i wytl> mil o ban tier, o Jeiaf, it ddynion tra cliyfrifol, (yn deall Saesneg gystal a Chymraeg, ac amryw 0 honynt vn ei deail yn well, ond ar gyfrif eu by fry dwcli yn y Gyniraeg, yn rhoddi'r ilaenor- iacth i Serea Gomer), y <ueddid Ihwei' rodù¡ eu HY'ÍJys¡ad1il i !d;!iid oes gy!relyb cyfnrng yu y i)ywysogaeth i hysbysu petitau a bertiiynant i Dyddyt.wyr,R.hydd..dd?Htas<? ( ??'?cJ-? -'II"! F. cohoiJers)7 Masnachwvr, a Cbre>Uwyr yn Ii', ccholtÙ:rs), l\L:s!!ac1lWyr, it Chrclrtwyl' )lI I if: ;>: :,i\ .¡]); ;:i! ¡ 1 ;,(:;¡; ;i¡(;?'; I o?f')awci'r Seren Gouter yn vmg)stadlu a. j Phapurau ereill mewn Dysbysiadau, ntegis ag y mae yfi rhagori ymhcll ar bo-o un o honyut yng Nghymru yn rhiiedi ei dariienwyr. y n,ae'i* Perchenuogion wed: go-od aUan ycbwaneg Ud, i dvvy hi <5 bunnau tuag at ei chynnal, gan iwyr ymroddi myned a'r cyboeddiad Vmiaen, tra y caffont annogaeth gymhedrol, gan obeithio na ad •eu gwladwyr iiwy yn amddifaid o gefnogaeih. ac na chaitr uu Gwrth-Gymro gyile i ddywedyd, fed y Cymry fel y Cretiaid, ya dra bywiog ac awyddus dros beihau newyddion,ond va dillasu arnynt yn ebrwydd. newydd, Gymry anxvyl, ymwrolwch at y gorchwyl o ymgeleddu eich iaith, prin y galiwn greuu lod neb o honoch yn foddiott i'r iaith gryfeiriog a gadwyd i ni er yr oesoedd gynt, i Kyssedargoll yu eiu^dyddiau ni. Tybia llawer, (ac ni fedr neb ei wrthbroii) mai Cymraeg oedd ¡ Adda ac Efa yn siarad gilydd ymharad wys, acosfeUy?ntd ocs dim yn fwy natturio! na chasglu mai Cymraeg fydd ia?h y Bar:l'l')'S I n('f(d, yn yr amser pan ddelo iioU dyhnthau'r ) J J ddaear i fod o un iaith, mown gweil 1\e; hynny, Gymry mwynion, ymogniwch oil dros vr hen Frjthonaeg glodfawr. ne byddoch aeddfed i ganu caniadau Cyntreig Gwared wr mewn gogoniant. A oes ddyn yn eich oddef yn da wo I i iaith he.nach nag hanssyddiaeth ci hun fod yn ddivmgsledd ? Neu a oes rhyw both o fewn cyrhaedd eich g-illu, yn fwy tebygol i'w .), 01 :J meithrin, nx newyddiadur amhleidgar, diragfant, a chysson a moesoldeb a rhinwedd? Ai Cymro ¡ diledryw, a fernweh chwi, yw'r gwr o oilyngo I ia«th t<H geuedi er y cyn-oesoedd i drengu ger ei fron, heb gynnyg ymgeledd iddi? Onl raid fod I gwaed estfDlloi yn liifo trwy wythienau'r sawl '.1' t'" ,(', I na cboleduant iaith eu mammau ? Gyntry car- iadlou! od oes vhai o honoch yo deciireu oeri. a thynnu yn ol • yr ydym Vil derby n gwrtbgilvvyr yn !!awe?, iteb beri iddpll ddtvy? eu pe?yd. rrcdyr Cynn-eigI A?.s n' un o honoch, ar nad yW'B b]rod: a dywedyd?—' Gan i'r he? Fry thoneg wiwglod fedru byw ynghanol ystorm- 'a i)' ydd mdoeud o Hynyddau, a buddugoliaetbu ar fyn1Ü 0 !'y?!'?'?y''?",i??ac:.ad\vctp)!Pt! ucldaw mil o donnau geirwon, pan drengodd agos y:' i?i} hen ietlhoead, ac am y ?a!hvnui wneu-     ¡ thur rhywbeth I, ?v chefnogi, a throsghvyddo addysg i'n gwiaawyr ar yr un amser, ni chaiif addysg ¡'n g'ir!adwyr ,II' yr lJil am:er, ui chni¡f I Î od f(;í d f¡'; ,:i i:,)(', }nl;, ¡i n); ¡";¡¡;I;: ;,i b ?y'nt ryned ymLcHaci.; os yw debygd iddi ddecbreu gydag amser, nyni a wnawu em goreu iddi gae! c y d-o?st ag amser: fc'i traddod Wyd" td ?a? ern !Hdau derbymasom hi ?y(!? H??h ein ?-1?- roan, ac am hynny,. nyni a'i trosgl wyddwn mor -ddifryvlteulyd ag y medrom i'n plant, gan eu [hYbfddi\' dygl1 yn ofa!us j'r ciddynt hwy.j Ll %I] tbiiu. Dengys pob un o honom i'n gwladwyr, ,tc i'r I)Ytl yn gyurediu, mai nid gorchwy all- heil wng o hono oedd ei fagu ar froiiaQ Cymracs I ac ni cfuitf cill hiliogaeth, yn yr oesoedd a ddel, I ailcnyddu ein Hwc: tnry osod gwaed yr hen Q mora eg wrth byi-th ein beddau, a phricdoli ei marWolieth i'u tisgeutesdra ai," 1 « iia wyr, Frodyr a f rilir boil drysorau benaiiaeth yn werihfawr; gosodir pris mawr ar ddrylliau bvcltain o aiian, cedwir hen luttiau yn oi'aius, a phercbir hett iyfrau gan Avyr Urddasol a PhewleOgaidd, tra nad oes dim (HId heuaiiaeth yn eu gwneuthur yn werl'hfawr; ond pa drysor hawddach i'w gadw, nCJlU.'d, 1",1' l j" I IIL1.,(,U,d", ¡ t:¡' pa gyfoeth Iien?ch. ie, p? i, i o gynnvrch y cyn- fyd a ledrwu ei drosghvyddo i' p!;u?,aniy.? yr hen i'r y Utonaeg ? Rhaid o e,lLl ,rX:D);t ;:{?:IX:? :lir.1! i Yr ydym yn gofyn i chwi, fro d y, n.?a.ff iaith cync.dd ("c?'??c:it cene d f idygu o iteir. coaachau (upstarts) estronoi? A!a.d i ysgobau meibion Gomer, y :hnt ydynt eisoes yn g0^- wyddo, syrthio i'r d daear a darted tra fyddo ;i): i! ;;i II £;" 1: f;;l s '¡;;f I ?a? A ydych "fodd!o!] i'r ben foneddiges ?-!y:?re?; vmgrymmu hyd y ddaenr i bendodiaid ) ',T "[ "'(' II t:'ah;ms? Neu?!!)e\n geirh?ucre?i. a oddefwd) I'r laith honaf, mwyaf cynhwygfavrr, a chryf- cIt'!ogyn y !?yd.sef iaith eich cenedi, i ddiilaunu, n  ¡ ¡, ,.1 ¡ neu farw yn uiddol, ita y mae ieithoedd d?- weddarach yn cael mawr ui ddas ? in l;)L1l;'¡" I g!y?yEd ho''i fry:!tau C ymru, mitt iau Lumdaisi, broydd Lloegr, cyn bailed ag y eyihaedd|r gofydadau uchod? yn dadsaiu gyda, i\;) ¡ wnawti! Beth sydd eisieu i gefnogi ei hym- geledtdwyr? Os ychwaneg o dderbymvyr, nyni ¡;¡; :d,I, c-: I;" 'e i s 1;I;'t' ::1 o llysbydadau, gwnawu eiu goreu i an nog e i n cy feiUien i'w ŒVlTU: dysgwu Gymrseg i't» p?ui'? ¡ a che f no g wn bob cyboeddiad Cvmreig. (tl: ;I r) f,d :l;:]g ;i7 re i !l y,: I fcddlon i'r Cry mraeg ddithmuu o'r byd, v mae at r '.? y '?edt cotu c? ni?mie?hoedd e:i btt.aain, am } ;¡ ¡ I¡ 1: is)¡i;e:1 do;\ lj L:l ;¡.;¡ !.?r :i:¡ ddom ni ac am nad oes tiemmor o hi! Adda yn hoHi bod yn isradd nag ereiU, pan gaifout golied eu itunain, nid blin ganddynt gl.ywed fod ereiil yn caei eu dwyn i'i- ])"III g o 0 t" ?', 1, anfoesol ei enw da, y newydd mwyaf cymrI'f'r-, adwy ??nddo yw clywed fod ei p,y¡;m¡ydo;iol!! wedi colli eu cymmeriad hefyd cv iiei l) i hen 1 Iwynrgyn v chyvcd? yr hwn a gododd ei cvn- I'fon mown crcglath, ond er mwyu peidio bod yn dd?yiftdyb, a.??vcdd yr hoU hvynogod ynghyd, 1 He a nreith¡odc[ yn [uith ar y buddi(:dcb c doni! ym.dUiC'ucy n Hon a ti oil (gan eistedd (rwy'r am- :)l ¡ nt' :{:¡;: ¡ ':rt ;(;ILl d at' !¡'1i: ,j iiidyiu mewn llawer o aaigylehiudau; yr oedd yT araeth yn e!Ipith¡o cryn iawer Lr y gynnutl- eiufa, hyd nes daeth i best lien iwynog a rail i I, f" ¡ I'. 'r y:;bio, a oedd efe wedi colli ei gynifon ei hun. ai peidio, a phan gafodd hynny allan, efe addyw- edodd, Cad no wyl Sinnau hefyd," ac ar hvnny d:\riu e{Faith yr araeth. 0, l"oiio:d cre:dl eu I h:eithoedd, beth yw bynnv i nios anafsvyd eu tafodiaith iiwy, a raid i ni adael yr isUh a rodd- odd yr Jloilalluog i'n teidau i ddarfod, er mwyn ymdebygu i'r gwiedydd ereill ? Na raid, frodyr, byd Vtna yr ydym ar uwch tir na hwy gyda ga- lwg ar hyn. Beliach, anwyl Frodyr, byddweh wycb, Itwy- ddwch mewn cariad, ofttweh Dduw, aarhydedd- wch y Breuiu, cerwch bawb, perchwch eich iaith, gwerthfawrogweh eich breintiau gwladol a chrefyddoi, y rhai y<iynt helaethach nag eiddo uu wiad arail dan y nef. Blagured perdeb a rhinwedd yng Nghymru na foed son am leidr na llofrudd yn y Dywysogacfh bydded holi frawd-lysoedd ein gwlad dros fy th N, i i fiawd-lys diweddaf Meirionydd, pryd yr oedd holl ystufeiloedd y carchar yn ddiddeiiiaid ym- eiienged y Gymraeg: bydded terfynau Cymru yn rhy gyfyng i'w chynnwys; neidied dros llafreu, meddianned e, o N, w, y Mwythig, a Chaer; ac ymdreched pob Cymro i fyvv yn y fath fedd fel na byddo marw yn ddych- ryu iddo.