Seren Gomer

I i¡') T 1\ V r ) BARDDONIAETH. t —————?? ? <?3< -*———— I A?VDL FLYNYDDOL Y DARDD" I ? < j C();y7MK/?. j0, IS it. AnwEST tfest ffystydd, Arosddtddosddydd, Aros o gynydd ores ganiad, Miwail adai! yw, 1 Crwn!ariaioryw, Ac un a'i gwneddyw gan gynyddlad. Tamddinamddoniau, DdtgofwhYgofwau, .A gwiw ganiadau gwag o'u noch'cdd'? Ai'glwyddrwyddt-oddwr, Jsftgwetygwi', Heb un yn godwr ban yn ga(!-t\eddt Pa saw! haw! he!ynt, Aiifiawd iiynawd hynt, "Saw! un o honyntsalw ynhem'ar? Ainidefrlitdym:' Gwan dyddiau diddym? Och,ynywasgyma.chan'e?gar! Etorhiforha'd, GwyIan'A'yIcnaiid, j Yn yr hoti oi-n.tid ar y l!wyrnych Aine't'ncHawfn, i Aidalarwarwci!? Ai ],,iiar in-ar Dt'wyddod y Bod byw, LIbf' haddff heddyw, Ae crod dcddyw gai'iad addwvn; Itimimeg, Buiddufnddofeg', A mydr¡u gwaneg medru g'.Yanwyn. rymywgwywgauaf! i Ondbt'ydhei'ydhHf? rabydycwynafhebodganiad A&t:d(-haca!chf:t)t', Pii li%e, v (Iolu..r o ciilia(l? Y dwyf glwyf glefyd Dit')aKh,!)ait-hybyd; Agro ym mav.!yd gri ym me!ain! ].ia\v didaw,dtdo! C-.dne!tha)')))e)'thlo)', ta lm a,, y!td'an!scr Nèr, nawdd; Tiywa'irhoddaw<:d,ti\\tH'eiddia Hwto fyd! ti fedd 'en; am(n, 'mynedj lhinw, tn adiv.edd ti a dawa. I COP A3! NANT. T\VM < Nant, fir gant yn ?Ti'ccispv. 7't'co?pic\byddaHa:ha\ ? F,r co,l)i eN .)?-,Id lel'tlJ ymmyd,heb Flange! ysgubcH t Y cracÜfeirdd cYiJddcir¡og', C\\n, catlwd, J!cwod lleung:, A dal 'u ct gyru 'd'awi yn grog! Twm a'i don, iacti s(,n y sytld !dreiglatl Y dry;¡in c)¡g'wiJydd, ynar.tuiL'ynyNentydd, fydd. I yc.G.

I ODLIG DDH'RII OL I'bodawnaethybydocdd? A e¡nio ci fawlrJiyfcdd,nYl faith, Ynnifyriulthyncfocdd' Myfi, nid v;yf ond pryfyn gwac1, Py A:g!\vydd had sy'n g\Yybod; F-r pi-ofi noticied pt,,r "v N,NNr, ArJhyfawl yw fy nhafod. IR wyf fi 'n ft-:Iwe(]; d,n fv f, Onddiciionrad<n':)ga!iadcu G:yfodi i fynn f' maid! Ni A ]Ett'HMtagai{i'Jochesu'ng!Rn Ynnit'setgiiiau'rgaicn. ODad'dcdim'bcbpetheriics 1,)a(]! i)ub i)ct!ii er ,lIc-3 A chadw'r peth na'm gv;nelo'n weH ymhcH,ymhei!cddr.vi'!hyf. Ti ftiost im' yn Rhoddwr bad Ynghyn\vt'g\va':I niat'wo[dcb; I'th tuii 'n deg, fy Ars:iwydd (!< !id rhy faitil GOGONIANT Y DYDDIAU D1WEDDAF. MAE amser hyfryJ ncsh:n!, niílanna pob rhyw g: efydd gall; TeyrnasaCrtstynFreuhingi'as A1' holl dylw}thau dacar las. Cyflawnder y cenhed)oedd sydd II Ardd'odibcn.Ohyfrydddydd' .Hitlsrac!hen,freni)inolhad, Ðydrwdant i'w pt'iodoi \viad. Ad{efant Iesn Grist j"n Ben, A grocs-hceiinsant gynt ar bren; I A bydd 4'r ohvg arno mwy Groes-hoeUo 'u hanghrediutaeth h\vv. Cair gwelcd, gweled cyn bo hir, Tystiotaeth y prophwydi 'n \r; Yr hyn a welwyd gynt trwy trydd, 1 iygaid cnnwd gweiedig fydd. Yi-esgy)nsyt;hion,d)}ysyw, A ndgy!'odiretto i t:,w CenhedJaeth tawr, dmy ras yn rhydd, A hytryd enn' mcwu u'< d\dd' Mae dydd adfitriad te'dn Dnw A i- fy:' o di'o ar wawl'io'n ,áw; Avir A etifedda'r sanctaidd dir. Hii-aethn )))ae pob pet'citen ffyrld, I ('an ddisg\vy!, disgwyt am y dydd ,J Din) gwa.ith i'r ciedd i weithio chvy. Na neb yn dysgu rhyfcl mwy' CrOgoniant y MESSIAH mawr A ifu'w wyneb dacar lawr, Pan wetit' S<;{on bcr yn ifawo 0 ysprytlJlllcb pur a dc.wH. D. T.G. M. ? ?."gT<?:M(A,'fM s'<f:: Gd.'?'??' I .4-i. S f J" G-(U f' L *c. V.-< Mn. mynych i:id yneich cyhoeddiad am y <md nid ydy\y yn yn eginr tod pob en sydd yi! soi) am dauylit yn mcddu grad(! iieIaeUi o wybodaeth yn eu cytch. Mac yn ymddangos yn fwy na thebyg-oi, i':jr. GomerO) nact!i!-cyr!iacddyd iawn wybodsieth am danynt, nes cyrhaedd i radd gymmesu:' o wybodaeth irsn Gylymiad a DadgylYliliad gt'irtau, yr hon wybodHCUt a e!wi:-mewn taith arall S¡Juthcsis and Analysis, yn gym- maint na ymddanghosodd dim, yn beHdant, ar y gang- hen hon o ddysgeidiacth Gymreig, :'hwng Sc:en Gomt. a'r ddaear, ygatfydd, y dichon i'r sylv.'adau cuniynoi, .iUun o ysgiifcnad:m PEBLiG FycHAN, yn tnfFyg eu gweH, fed 'neun yn wasanacU.gar tu ag at agor Uygaid rhat o ddiuiteHwyi- eich cyhoeddiad. Wyf, Mr. Gomer, EwyIJysiwr da i Gymm, Cymry, a Chymracg, l C\aiHEiG\uu. SYLAVIADAU PERTHYNASOL I YSGRIFEN- 1 I YDDIAETH G'I.REIG. MA?; yn ymddangos fod d'.vy M, yn g-ysta! a Jwy N, yn au-;en:heidiol mew:' anj!'y\v o Cii'iauCymi'e'g. M a arfct-i)-, yn fwyaf cyilredinoi, mewn ihng-cidod- ynod (-adai'ii'ao!. N a at-f'en! fynychaf, mcwu rhag- ddodynod riacHol a dtddymclion. M, uen Mh, sydd yn a N, neu l\h, ;]e\Yidydd T a D. :'HAV.'F. P yn (!yciiweiyd i M ncu t Mh.Fl?gra{fft, CN iiiiiitr, 'let, ej; a p(^ti-. CyinniV.'ys,neucytn!twys,cyM:ap;<-y.s. Cymmen, lieu cymhcn, c!Jf!t a pen. TymH10f, nen tymhor, tymp ac or, &c. D. 8. Nid yw Cymmedr, cy.nn'wynas, &e. ddiHJ yn perth}!), yn gwLl 011, i'r ¡hcoI ucJwd; 0 bleg-yd, g(irian cydgy!ymedig (comjl(:1wds) yd)'w'l' cyf ryw eiriau, a Ky!ii')so<t.');)' o t-yM a nodi!i,"] c!fm a ¡¡¡iCY/WS, Hliftod, iûn a bí;d. CyuJl1wd, cym a lied. Cymml'aillt, cYIiZ a brain!. Cyn.moddlawn, cy.H a [;oddlazcll] &c. T yn ')yc!iwe!yd i Allmhefn, all a ti(In. Cytin€s D yn dychweiyd t T\Lngr. Auncdwydd, an a f;'a. A¡¡;,cddfo!, Wi a (iii a g, nH n &c. j MucNyusei'yi}fe!t)cu-tdyddTyny:Fh-;a'!lJwydd— porthtau!nts,n!o!i--u.niis,tU(;ddia!ina!), meddiauHn, &(-. yr nrfe:' ilün, }];,¡( yn debygol, sydd y;i ddci'i:y(.!(!:o! yi- huth; Ben, i oci)c!yd dy\ i edyd Hen ysgilfcnu H\vydd!a:.t;)s, tyciantu; poitit- ?ian?.is,&c. ? Daiier syhv, n;tc? ydyv.' yH an're:'iihoidio! :n-fe:')!?d\vy N yu y gcu'tnu Anc'sinvyth, :)nndd<:s, :i!i0)'p!icn, :hyf- ryd, Httd y'(!y'r gpiriau gwrc;ddio] yn i T. Dy\vedn- <!d,n-fod i'r Cymrc hir-I.nrchus, y Dr. Daf; ?ci'ydh[ cywit- drcfn oi.u pn fodti y b.u-nwyd yn \vcdd)ts arrent y t-h.tg-ddodyn i!:[- caol D<, yn i)<' y )h:!g-ddodyn c.id.ittiitnol Dy, md )'W yuymdd.uigosyugwbIfKh))'. Hydy!na,pERm,rYC!iAN. I XODAU 'YCHVi'E(;()I,. j 0 ihag-ddodyuod cadarnhaoJ, ae ¡¡ad ydyw di mewn geir- lancadatnhaolondliygiiadiaith. Darlicnir fc! hyn o dan yliythvrcnau Di, yDr.Dsfies; iadol (qu. dycldimiadol). 6-,Yelel, lietN-(] 'Iyno!:Di!!iw,pRin;sDy}if;h.y.Dihnv,ynh\tta<'h ])y1if. ,rrti; hyn gellir cas;I\], .Hid yn afresymoI, de- bygaf, fod y Dr. Dauos yn barnn mai Dy, ac md Di, oedd y ITordd gywiraf. Dained y (i<u!!e))ydd,a -wciei- hcfyd y ccnian cimlyrwl yant.'it:yfr y Dr. D. h. y. Di- 'cim'dd, "id. ,Dyh,¡!e,d¡J.. Di!nit! vid. ])\Iiiitli. Dic- oddej', A fly A ,ys l?'e¡dw. ])is- t:;cthrill, A dys ,I.; ceiÍ1rin. I')n.,i<;h (gratiarum actio) Dioiwc)), rectius, A Dy &: loti, (yu gy\vir, l1Iedd y Dr. D. 1Jf} ae loii,). D.sbyddn,vid.D\!i\s- I)y,idti. I)isci-tli, k tt7i & sei-.Ih. Di:s g iit(!r, A (,Iy & byddu. Discrth, A f?/ ? s?'?/i. Disgiacr, A < & I'!ari!p;)h fct y cau)yr', o dan y IIythyrenau Dy, Yns;- chhi'yDr. Did!cs:— Dy. Prsppos;ti0 incompcsitlone, nlJgnwutans &; ill- tendans signilieationcm. Scf, Dv. Rha;:csod:ad mewn cyfaMsoddiad, yu nnvyhan acyn hetHeihu't' ystyr. DI yn I!cilwn, aDy YrI nmyhan'r ystyr. Dat!!cui:- ft-t hynhei'yd pgeirlyfr y Dr. Da<s; D\- ddy!T.,Dyddymr!iu,Ytd.Diddim. DiLil'yn, viti. Dy- hiiyn. Dy!yn, a (h, & {.lIII1U, vid. Dityn. Ùywcd¡;' f'od di yn n lie iill": "'cgys rhagddodvn ) cadai'nhacL yn y Ctyw, &c. yn systal ag yn y Cym- racg'; dichon hynny fod, end ni so¡;í wyd Fa '))! ai i bcr- H'eittu'wydd yr iaith honno, neu ynte t'w h.untnherjSpKh- rwyùd y cyfritÜ" hynny. 1\1e\n pel'tiJynas ¡'r syh\'iad a ymddanghosodd yn ddiwed()ar ar y (er ei fod yn !)en syiwiad) mae'r cyfryw yn hytrach yn rhy b!en- tynaidd i haeddu ystyrKtCtit Ülith-ddirrif{)!. Mac' sy!- wiad yn grces i esboniad y Dr. DaCes ar y gair d¡ol!t, t'cl ag y crybwylhvyd uchod. ) Os ysgrifcnir y guh-fh/eMt yn d£'g, scf yn (tyr,, a c -nid yn dy olch, ni cheh' Me i fedtlwl < fod yn arwydd- ocaM thy iti-iiie. Ai-fei-ir ysgrifenu dyolch yu un g¡,;ir, arno ei hun end dy deft, !/<y !<?;M, fci dau ah- gwaiia- nci, yn pcrthyu ddwy ran wahanol o ymadrodd. Nf fcdùaf le i ymhclaethl1. Wyf, &c. Arf—n, Hydrcf, 1811. t- CYM!!l:tGYDD. I

At S e ,? I ,i G(i,,izer. S\n,—Os cyfrifwch c!nvl yr hnncs canlyno: yn addas t yntd(tuna.os yn eich Socn, fc fydd <)da gun y cvScith- W!- rw gwcied yn argraffcdig. Fe'i cytnmcrwyd o'i' Patch. Dr. BnCÜaml<1f1, yr h\vn sydd yn ddtwcddar g\vedl dyetiweiyd o'f Indtu. Uti[g amcan y cy6eit))wr, yw i'i- Cymry, y sawl ru fcd- rnnt Sacsne?. neu md ydynt yn meddiannti y nyt'yr uchod, gncl gweled yn eu hiaitit eu hnnain ryt'cddui weithredoedd Duw. Ac fc ddym:!ni)- 1'r s:t\vi a? gw?!- ,Il i l. i'i- s?iwi a' i ant, sy!wi yn graH' ar eR'eithio!d(.'b Gair Duw, cr ei icd hcb cghnhud hen espomad dyuol. CY;Rü. C\MRC. TROEDIGAETH SABAT. "Dau Fahometamad o Arabia, gwyr cyfnfol yn en I gwladcubuuaiu, a gawsant en troi yn d<lJ.\H:,(\chlr iT j tFydJ Gnst'nogoL Y ma6 en o 110nynt e!sioes gwcdt met'thyrdcd. Acynme'rtiattynawryucyf- icsthn yr Ysgrythuran, ac yt) dyfeisio moddion am ei gyd\adwyr. Enw'rmcrthyr yw Abdaiah (gwasanaethwr Dnw), acenwyHnH.,yr!]wn sydd yncyfielthuyrysgrythnrau yw Sabat; nen ie! y gelwlr efwcdi ei fedydd crifjtianogol, Nathannei Sabat. gabat a drigodd yn fy nhy i yrhydig amser cyn i mi ymndsci a? India, ac myH a gpfais o'i pnau ei hnn y rhanf\vyafo'r banes yrhwnybyddimiynawrroddi i cJnvi; on(! cefais rai o'r amgylchiadau gan eretl). Ei droedigaeth a gymmerth Ie ar ot merthyrdod Abda!ah, i larwotaetii yr invn yr oedd yn cyttuno, at- cfe a adrodd- odd yramgyjchiadau wrthyfgyda))awer o ddagran. "'Abdalah a Sabat oeddent gyfciUIon caredtg, a chan en bod y)! wyr ienaingc adyi\vyth da yn Arabia, hwy a gyttnnasant i ymdeithio YHghyd7 ac i ynuveled a gwic< ydd peile-iig. Yr oeddeHt e:H dan yn Caiiometaniaid gwresog. Y mae Sabat yt) fab i Ibrahim Sabat, tyiwyth uchel radd, o hiiiogaeth Bcni Sabat, y rhai ydynt yn dwyn en hachau oddiwrth Mahomet. Y ddau gvfatit a yniadawsant ag Arabia, wedi talu cu haddohad wi-Ut fcdd y pi-ophwyd, ac a deithiasant li'wy Persia, ac oddi yuoiCahuI. AiJdnlnh a osodwyd mewn swydd 0 Jyw- odiTteth dan Sema\vn S!:ah, t"'enin Cab:)!, a Sabat a'i gada\vodd cfyno, ac act!) i-lt;igd(lo-,tr dititli tna Taiiary. "Tra yr ydoedd Abdaiah y!] a"T yn CnbnI, efc a 3 ni-istianogci trwy dd"rlIen B;M, fe! y tybn', o eiddo o istion o Annenia ag ccdd yn trigo ynCabnI (canysy]naeganyct'istia:!OgiunArn:<'Haidd! ynPers!aychy<!igFib!a!:Ataba!ddyucffpnt!i). Yn! y gwtedydd MabonetanaidJ bai angheuol yw i ddyu III-citi,isol fyned yn gristio!). Abdahi) di'os a gci- siodd oiid gau ei 'f:ed yn ai'nl.osibi i'w I t0- Vn efe a bendcD'yHodd ddiangt; i r.u o'regtu-ystcnstianogaidd gCi'n:iu'')'Mui' Cnspi:ii!. Ft-'nv efe a ymadawodd a Chabul yn ddirgclaidd, nc a gvi- i.aeddodd y ddmas fa\v!-i!o;;hat'a yn Tartui'y, pa;: y cy- fiut'yddodd yn un o beoiydd y ddmashonno a't gyt'aUi i Sabat.yrhwna'Hi.idnabuefyncbrv.ydd, Yroedd! Sabat wcdL ciywed am ct drosdtgaeth a'i lfoc(ligicili, acaIanwydgaMddie,of'a!:it\vi't!teiy)Harwcddiad.! Abdalah a wybu ei boy: ac a syrtbiodd \v:'th di-aed Sabat. Etc a gyfuddctodd ei tbd yn ::ris'ion, ac a ddct- ,Sai)at. L,'Ie ei vit ,'i,slioii, (!(I(,i-i ae!:ddoeify\vyd. '()nd,sy)'cbc.S:!bat,pa:]o'j-d<? yu adrcdd yr c'i htman, 'nid oedd g'CHuyfddhu ti'H- gai'cdd.' Myi)abc)'ais:'i.!gwetsionaf.ieiuyndd'j,ac, myd a'i ti'addodais t Morad Sha!), bren' Bochai'a. Efe a farnu-yd farw, a chyhocddwr a acth iiwy Hooiiat'a, dan ddatgan amscr ei ddihenyddiHd. Tv'a l afrifaid a ddacth ynghyd, a phcHdetlgion y ddin.ts. Mnmau hefyd a aeihuin, a safais gCi'Haw Ab(!a!)b. Fc gyr;!iygv,y"tddo ci fywy<osyn)w.'th0(!.u aCh:sf y diticnyddiwr yn ;.t{\li g(.') Haw, a'i gieddyf Yn ei Jaw. I' Na,' eb cfe, ff: pctui «¡¡¡¡¡Iued; derby: y ('t!i)\'<jh'(! Hi nlJaf ymwrtllOd it yna t!n c'i dowviaw a dGiv.-yd yn)aidi with yr ai'dd.vm. Hft; a safc.ud vn "'a- darn, ei fn.n'!) yn g0!vcdd wrt.h ei M'ir. ?TIe-rId; ti'wy ddym)U)<ad y Bi'nnh.,a gynnygodd cs ymv.-adai a'i fa:')!. Ni :'o(!dodd pfc !'n attch, o;)d ictcaedrychoddifyH!' ynddtyxgogtna'i' m'fc'cdd fl Stcphan y )ner!hyr cy!it;(i ei iyg;¡id yn fhyùio g:in dd'lgr?\l, Ni edryehodd cf ddtU! gyda dtgcfatnt aniaf ti; etc a edrychodd at-naf, OHd y n nddi\vyi:, a chydag wynebpt-yd ;naddcHgar. Y!:a ei iaw m-ah a y)iiait!i. 'Ond,sy)-ebcSa!.)atynpiSaesnps;an'!)cr- !<ia:th, '<)ythnisne\t'i.dtodd,byt)inls!;ewi.dicdd;'a phan ostyhg<j(!d ci ben i ddpi-byn ergyd angct), hoi! Bo- chr.ia a gynht'bygai i (;dywedyd, j))yn! ) Yr ocdd Sabat yn partinn s'obcin!:o y bnasai Abd: !:)!i i droi pan iddo ei t'ywyd; oi.d pan \y.}. oùd fod ei gyfailI ;;11 farw, ere a roddodd ei !inll i f\nll .tn!araciU!ofacydwybod.Efea<:e!th:c<id().c!J,?' v.i!; gelsto gotphwy?a, M yn ni?tiut i'w ?hac!. 0' dh'?dd c-fc a fHjiadodd fyncd i'r Itid?, ac yn g:,u!y:ic! efe a ddacth i Madras, y!'gi)y]ci] paf-n ni.yncd? yn al. Yn 'ebrwyddaroIeiddyi'cdiad.ci'eaospdwydganyLiyw- odraeth Frytanaidd yn swyd<t Mu?ti, nen e?poniwr y gyfiaii!) FahoiBft.inaidd, gan fod ei nchc! ddyg a'i scfylh'a burchns yn ei w!ad ei hun yn ei ::y?ad('asu i')' swydd iicnno ac yn a.wr yr ocdd amsei- ei Üroedigaeth cihunynneshau. T)'a'rydoeddynrixagapatam\-nv? CIrcass Gf'g!c<!doi, yn di!yn dy!s'nyddan ei aiwad tc ddanfuHodd Rhaghiiii.'pth i'w iFordd Dpstament Ncw- ydd yn yr iaith Arabaidd (nn a ddanfbHwvd i'r India gan y Cymdcitbas i dnenu gwybodacth gr:sUan- ogoJ). Etc a'i dariicnodd gyda dwysystyriapih- y Co!anyngot'wcddc'macn;etca'cy!!ii)n!-nddY);)tvd ndaŒ am'vncdd a goti1l, a- 'r (beddt'ê sv;t¡;¡o;ld gydag amync d d a gota!, ac (. 'r di\v<'dd fe ?y)th!od(i gwlrionedd ygairai-en'cddw!, ynol ci ddarluniad cf, i n)('g:n ififehiantootcnut; yinhen cnnydet'c a acth rhag- ddo t Hiachas, tait!: 300 miJIt\ir, t gctsio bedydd cnst- H'ydd, c:fc a fedyddiM'y<i ga:! y Parch. Dr. JLer yn yr yn y ac), yn y scithfcd Hwyddyn .'r Lng;¡in o'i (:!edi:m. (jan ci fod yn y!) dy'rit)"o i IlciIidilo ('; fy,yy¡l at ogoniant Dmv efe a roddodd i f\!m '.i sv.vdd, a< a ddaciii trwy waheddia¡], i y ma d"e yn aHr yn cyfieithu'r 'sgrythn' au i iait!; y Pets:ak!, lie m ci.add ddiii'yg cyncitliwr digon n,t'(h os. Y m:'c'r P(']'sincs' y!i!ait!) bwysf;iW)-,g!<ncii)odY!ih!iih gyHrcdnioI(/rAsIa OI'JJcwiuûJ, Y\1'e[meùi y¡¡¡]J!i¡1i y graddan ncl:af, ac yn dtipaHadMy o Calcutta hyd Da- mascus. Ond y ys: Jhmw !nc<!dy}i'rydy! Arabiada)ddctchog!tWt!,y.}ywcY- hoeddiad yr efpngy! ymhiith ci gyd\h'dwyr ci tn-.n, ac cddtwrt.h y cytiwr ansct'ydicg picsennot o tarn cict'- yddol y:] Arabia, y mae yn \yrcsog yn ei ob.t!th am !wyddiant. Ei wait!) cN-iit,.it'a N e,iiia Beshasatin- Ui-Arabi, (newyddicn ded\vydd t Arabia), yn ysgrifcn- edig yu Ncbntti, iaith gytTredin y v.;ad. Y )nae yn cyiinwyscghuhad ymadrcddusac ymrcsYntns o wiriou- edd yr cfengyi, gydag ainl(,,(Id o iedig gan y Mahonetaniaid sn hunain, yn c!lwcdig gan y ae yi-i ill'icI troedigacth yra\vd'.v)', gydagahvad ar tyhvytÜ cnwog yu \rubiaaindytitio!a"ta:\virion(,'dd\rnaucs. Y ntae'r aingylchiad canlynul yn hancs 8a!)at yn haeddt! coifadwriaeth :-—Pan g!ybu ei dyiwyth r: Arabia IddoganlyncsamplAbdalahadyfodyngrtstion, hwyaani't)))a'-aHtcl fr.nvd!ln'!ta ()::ttt.hoddaui:s'),i'w iaddcf. Tia'r ydoedd Sai'atyneisteddyneicvYn Fi.sag:)patan,cifi'a?'da yfn'-hi.n.i?osoddjn??'nthit'jf Ffacit-,ncngarduttyn,achf'nddoddds:t'yngnddiedig dan ci fanteH; cfe a ruthrodd ar Sabat ac a'i ciwyfodd. ond Sabat a ymaflodd yn ei fratch, u'i wcisio:: n ddacth- anti'M'gy.')nf))-thwy. YHaefeaadnabuei.fiti-.vd! Fe fuasai i'r iiotrudd ddioddctf-ospcdiga?th y gyfj ait! end .-iabatatjiriott'dd drosto, ae a'i danfonodd adret' i:tcwn tangnefcud, gyda iiytbyron a rlwddioa i dý ci fam yn Arabia. Y mac Sabat, mcdd y Dr. Bnchnnmi, (yn 18U) wedi parhan yn fryddlon i'w brofi'es Grist'nogot dros ehwech .niyncdd. Y mae cfe gwedi cyfieithn')' efcngyJau i'r iaith Persjacg-, ac y!- oeddid yn y bnasni pi gyHeithiad o'r holi Desta¡¡¡ent Ne\"ydd i'riait!i Arab. y Idll. r i'll J" r.1.\ }."UJ b 1;¡ H .l J'. Y'<* oedd Ambrose Gwinett, yngiiyd & hanes el gyfyag- deran yn Hcd adnabyddus i' cynredin; yn y fiwyddyn 17.34) ac yn hir wetJi hYI1, yr {}c¡ld yn y:gIlIJo'r hc.ol rhwng Mewsgate a Spring Gardens, Charingci'oss. Cymmci'wyd yr hanes a gyhoeddwyd ;)!n dano, agos yn HythyrGnnol c'i enen ei hun; ct'ynodcb o'r uwn a ganiyn :—* Fe'n) ganwyd o ricni cyfrifbl yu :i::nas Cac'gaint,H? yr oedd fy nhad yn eadw g'vcs):dy. 'Nid ocdd gandd() ond dm! bii-Htyn, fy cliv.'apr a minnau; cef.us fy nwvn i fynu mcwn ysgol dda, a phan oeddwn 16 ocd t iiwyin- wydHiddysgu gahvad cyf:'e)thiw!gyda Mr. G. Ro- bpitg, cyf)'e!ihhY!' cyf}'ttbl o'n trcf !n; bn'm cf bedair biynsdd, a phe bnasem yn m'c.s ynghyd hyd oni f<iciswn i yn ihydd, yr oedd gcniiyfbub }h( swtn 1 gredn .-?dd fv nil-iigel yn wakuJ01. Yr pcud f. t'hwa<;)' v.i priodi f)g t:n Sa\\ yp)', ¡jonvr yr hwnt)'y tody:! i h '.v' d oddi ar y geiyniO!), mewn rhyff.d, a 20:>1. vn waddc! gydn'm chv-acr, nc ar hyn etc a ahvad, a chynuuct'odd wcs!;UY tail' imi!d!i' o Deal, lie ci encdigaeth, YIl 1iwydd Kent. c-,iei l' ccnnad fy midsh'yn Hydrefy ¡:vydd:,n H09, acthain c dthnas Cauterbtii'y ar (h'a'd t a'n] b.(lwct \'lIl.hvfraitIJ, v r]¡ai a'¡¡¡ ,ulwdd;13('Ht \'B d;¡er ynnct'ih\Yyrcyn i n!is;y:ha(-ddDf':d;n!'yr!.cd!ii! a t!:('lIhi!L) yny moddi!y: :!thy byritu'i'hynuy. o M<)W! -ii- y !<n yn y lIongbori:h, i) fed y Hrytnniat'i mcwn :t'r Ffnmgcod a')'Y-.pan:d, nryramsei'; ac y!' ocdd H'ith' {!v!t'dflo!yj yd:pf<ydyddyra(;'th!unyuo, (Mcdi4,17('9),f<iy''j oedd anJ¡,n\tld ('aoi g\v.y a.m ga)'i:!dnp)ta!na!'iat.. AfUi'!)):! o d: i dv igcisio IhY\t'! dd!ii\ir)o,a<Y<di)neUn!<'a<??('!y, dvf-h?<husi'i'<Y Ncyge?'a!?yt;h<fart'ydy!bdi;td!'i'(;i.t.??.i!),j,)t?? )'))!nocc)))UidiKtos\t!tytantt'y't'nos. A<-v,<;di? !'abydd''sa'm brawd a'm c1wal'J', 0 Ilerwydâ ,;a iJ;n¡, dywcdcddywaig y!'ymdiCt-hHi}tt gad !acl gwd:r i wcdt hynj.riilwudda)'n.)t' !!eyrocdddync.t!<j! ocda(di::p;.n!)('s:u'('i)tr!tw):h yt:yn!iitb \Y!'t):gy'dyrr.nfi:t\d on] cyicincs?h's.Sawyer,yniae? C)C yiiHi y t<f: d i y i!r.'i d d ajj!,o!id yt!:ai?noi'!hi;i;(;f.i;? K-i' "v daith, ac yn mctim a ciiac! gwtdy yn y d) .'f, ?c .u' {y ran o'ch y d (i' '!)yv.f!<'ddyntcf,(.'t bo(!hi.y;i?'yht;d ci<'<d yi):r! yt)?,, He 1: C!\¡":I(:;¡j ;,I:i g<¡: .¡,y;! ¡'1 h\V!!)!v, o he)- 'tyd d p< d i::rt!!)i?::c H ..tSatt y d'.tc! y t. d yn d Jyn'ti;,<.)i ?.uiddu; pa i'odd iiynH:)g, (.c'b c?c), y:) hyt!'<.c?! !i;i '?:- <iac! y ¡CHange cistcdd t i'ynu .t'wy't' n.s, y !nat; :ddo t'oesau- i gyxg)) g\'dfi )ni. Wcdt ci.stedd yc!)yd! efe a roddcs ci .¡an IlI'è\YlI eod )'11 ei ''n nos, ac é¡eUJG':i ÎI' gwe!y )n;hyd. Ynghyioh t)'i </r ,loch yn y f'yn :i2'cscd v ganai' rm'iin, de:i'io\yd t] gan bocn y;t fy y!n- a chcf.us i'o; i'y y.) pf.rro vu gyst:d a :mn):cu; :ofynodd i nd beth ocdd yn fy ndino; !iL' I,endj'- (]I; ,'ry) DY"'i'cdodd wl'thyf, am droi Jr fv !!<!U' ddcheH, '.ycdl cyrhacdd a n:ynrd !ynt)!i!ni'ardd, !rm'h be" y n).t'; 'und,' eb <'f(-, 'g:d¡wch ael pocn i a:ui' Y dr'vs gai) tod y iiinyn ag syfid at ,otti, iwcdito)'!). ih(!l y ge,l!wh c gütli tl'wy ;¡(,I? j:n F e'i:yJ! Feny I tde a ro(!(!o<td Cl law yn ]¡'I<cll ('I sl<ccef1 .,g ordd 14'1- ddo ar y gs'.ciy, a t'cddodd i nJi gyli(¡;u¡í u ca Brysiais a!!an, ac \\rUt 3p'o)' y c 7. e (1, ni allasWH ddywcdyd bcth nedd, gun y brys oe'dd at ii.if 1l nos, a gosodais liv\nnw a't' gyUeii y;i jddisyiwyn<yi!og(.L Yrwyfyncasgtuinuai-osyi) ao i 15 t)i!;n::d. Pan ddychv.'c!ai.s t'r ystaftd), syit- nai.s pan ddcaHais t'ud fy u-hydwfiy \vcdt myned I yma¡'tiJ, gc1\ais nrrlO nmry,w ,n:ithi"I1:. ac am na cher: ,,iis u,tel), aettiiiii-i i't, a 3.11 In',nJ, YngiJylch cInvHch o't gtoch, myti a godais, o;)d n:dccddu!!o'rten!t)ar c: diaed; na.'t'g'r-bo'ihcddig! W(;did'ch\veh'd;)ienosoed(!,c!'canctiiy!))ai)h(ita- ?c!intt'a'i'onddwnyi!('y'-gn. Acamtodawyddviiof t wcicd fy ch-ac' a'r cyfi-if wedi ci daiu cyu i gpgll aetJwm ¡¡!Jan tnvy ddrws yr heo!. I\id af i'ch iJ1¡no fl hanes y crocsaw a gefais an fv ch\Yac)'a''n bia'(! yni.'hyfi'ult! Toi'ytnpt'ydiasu!)) yii y a'm!)t':)wdyng!)yfraititynscfyHwrUsyd!'ws,g'.vf;!cn! dri () ddynio!l :11' getl)>lan ;1 )')'nl í na attom, disgyn- nodd):ohony!)t, acyn ddtsyu)')!di yinai'odd ynfy ys.gwydd gall dd,e:yd, 'yt'ydy!'h yn g"\Iï;]¡aror i'r B)'<;ni:).' Dy).H:u.i.swybodfyidti'()scdd;(iywi.'d(n! \Yi')hyr'yc:vs\tn\vy!)()d bynny \yn p,ynted a.. y dL.]. s\nt!.)eat,I!<yr<)eddy))'hn!d i):u fyucd Y'!ddtocd gydahwy—(n)d dy\\edodd tip o ftonyntwrt!) fy mrnwd ynghyfraith fy illo(,t Ni cilllof'l-tl(](Iio at- nos o'rbhtcn. iilol ag-oedd fy nagra!: a'm taeriadan dros iy !)i<u\v€[dt'\ty(to dygwyd ii iDeal. dac'h fy mrawd a mi, y t'hal tm \vydJent beth i ddywedyd, na pha fodd i'mcysuro. Gwedi (!yfod i'r drpfa chyrhaedd y ty lie y cysgaswn y ncs o'r btacn, pe!'naeth yf hwn ocdd un o'f tt'i wyr addap.th<uttt')))da),srnad oeddwnynfynt!'yscynHtf yn et gotio. Cwtddasom ai!:aws wrth y drws, a phub un Vi gwacddi, P'u!i yw (f, p'Hn yw ef?' Fei yi- a<'t.!i!)!n i incw:), ell- gan w1'ai; y gwest-dy mc\ndagrau, '()c:m)ynin(;ndigcdig,pai)eth;) ti avspeiiiiiist kic it fv gvsgugydagt'f! a pha bet!) -,I i'w gorfl? I-'e dy grogit- a't' gt.,)gi-)I.eli cyi a )n)-.i\d n!'ni yi'idi.weiu,uc yna-cymmcrwydij c't- nei: dn, dec!:renwyd fd y gwnaethai'r wruig, bcth y t'j'a'yda'i'!nv!)y La'm yn cysgu neït\Ü,.)I', yr h\Vn r¡eddent a leddais, SyrUuaIsm'fy 1, I' NV d" tin'ai!, agetwats D))w vn dyst, na wydd\vn ddiin am y't' hynycyh::ddcntHohouo. Yn( gwaeddodd rl!yw un, 'dygwch cf Hont,' ac wedi iddyntfyned a mi i' ys- taf'dl iie bu''n yu cys{rn, trodd gw y ty ddiiiad y gwciy yn o!, a dungosodd y Uantitein'au, y gobcnydd, n'r ginstog wedi eu Uiwio a gwacl1; g'fynnodd i 'n' a wyddv/n i ''y?' beth an) hyimy!' Ty.sti.iis yngwydd iia Meddai'S'ywddynagoeddyn yr ysiafc!), 'euangc, rhaid fod itiyw bcth hyMod wedi digwydd yrtia nKiU):wy! canys yr oeddwn cvsgn vn y ystufet! !)csnf, a ch!ywais hddfan, a tiu'wst u'acd yn myned i tyim ac i iawr ar hyd y ?hsiau, fwy nagunwaithnca ddwy.' Ynaadioddaisiddyntaiu- !yic!udd fy aaiiwyld.:?, yi'ghyd n'r Itynoii uddigv.'ydd. d a'i: IAYII ol'? zt odd fy n:;Iiydv.-e!y 8 CyÜlygGdd tf'v? 1m al' f0d ¡ddvnt f\' dl\vi¡¡c, a dC('j¡l'CHOdd ann\ ygy)ieHa')'da!-tt anan wylbis "i.socs, y thai y: ocdthv:! \vcdi cu ih'yr hnfio. 'iVy;!] '.t'cicd y rhm byn y 1:7 ai: c':Tyth! A y darn (l!'¡an, a g:dw'r bob I o'¡ ham2'ylch !)')'i'.)/ b !u. vi- ii-;ti a i'mwf I) r'J It t jot'i'f l '-¡- J t,. ,\J'; i bob ga\ld <:int hwn o e¡n'1:J W]Ih'intaMai!bu UDgeH (¡¡{Jcket ¡¡icce) a nythyi'<nnan <i yi) a:'n" Ac yn'fi dechrsubdd .y!ü < f Hc"ydd, 11'<1 na aHav.'n i ;1wnthnr ncfoedù yn dyst fy mod mor ddLnhved .t p!-Jc;!tyn ht; pieni. Dyv,dodd yrhcdd-?ei.d?'ad, y!r.v!)') ?y "i y') dywcdydimiibdyn yt- a:'dd, i tn'?dHn" et n'? ti'M' y 'r g cudYi't-mo!' acaniibd y!)t'wc d ih'!nvi ?? nchc! y nos o'r b!aen, cyttuaasaMt nuu ofc'i' t't.asui n) mvyaci: am y cnrpl1.. C:ysti:!d y pethan ityn orldfy nwyn gPI" hrcnv: fy h')![ yn t'Hnwt,:t'ttt r:trch<)t'tt yn y)) !.i)!tf.s\ Muidstcne. Yr ocdd fy nhm!, fy ynasat!, d<os ryw ¡rY!:1maint o an)Ker, \'n cae! p)) tm:dd: t l'edn fy nxx! yn ddi::iv'('d, o !:(. \ydd fv mod v:: yH L!ys-:u'gt':tj)h Lhmd:1ilJ, yi) ¡:']¡¡;¡io ii N t, ;)'csyno!,ctc!.yiinyg hfm('<am M r.Ri<iH.)' d C< H .ins, ( <'iiU't'?'i' y i ? d? :¡1:; (: )i!aiH IJ; (::1'1:I;n;;j fat'w; p;\ tutid ),il;¡[¡'; ?!chHf\vydy!'t)y:?i)ysi?"thU<'infy!)t'iKy!ch. Yn? ?r:n'iy'.s':iu!.ynt)y<!y??'y.Hi?e!'bfti!iic:f(.'d? yn gr'f yti fy crbv)'), (!"dhydv.d 1: i gat': fy ;1rwedd mewn IIH'II dyd<!Mctchci'm'!) y p\l. i¡ongian IUP\T;11 c:)dwyns:! o fc\vn o'syd cat'reg nt dS- fj t:t:'mvd yngbyfi'mth! i_ ]