Seren Gomer

k .m: W*Mlz===s j BAiiPOONiAETii. I 4 j1 ? .-l.'g'o'?/:???? Serm Gonw. I 4- u¡ Syr,Tra hoff gennyf elds annerch y fiwyddyn hon I etto a rhyw fath ar F- zti ond hwyrach y bydd I M'. Idtis Fychan, neurai o'i ganlynVyr yn barod i da flu cerrig «ttsaf oddiar ben Cadair Idiis, fel ag y gwnaeth- ant dde«/nrcn'r fiwyddyn acth keibio; fe aliai am na bawn yn medi a dringo cyfnwch a hwynt. Mae yn hofl'Vier gan rai pobl crgydio at en cymmyd- ogioti, cr mOl" belled y byddont cu hunain rhag bod yn I ddifai. Ysgrifenais Awdl i Seren Gomer (fel y gwydd- och) ddechreu y flwydfiyn aeth heibio, nid er eu gosod yn engraifft o gywrcindeb i neb; ac in ynidrechais ychwaith ei chylymmn yn gaeth, wrtlt reolau Barddon- iaeth; ac yo wir, os drwg vdoedd yn myned i'r gwaeth y daeth allan, eithr nkl cymmaint oodd diry wiad y synwyr, yr hvn a amcenais innau ei gadw mor loyw 1 ag y iiiedi-wp, fel y gellai pawb ag a fed! at ei darllen ci deal! gaii mwyaf, yr ltyn a fernais yn ddoetbach na pheiityi-ru o eiriau dicithi- yngbyd, rliai nu fedrai ¡ y werinos reddi na rheswm nac ystyr uJdynt. "Wele getmyf dcstUl1 da eleni etto, Mr. Gomer, pa betli 1 Isyimag a waclo'r beirnlaid a'r bregetli. W) f, & C. Pont-y-ty-pridd. Gwilym Morganws, Y PENNILLIGW CA-NIIY-NOL I ^gsnwydyng Ngftadair Slcrgameg, (try Maen Chtciff, dydd -4it Gi/fadyrch yr Alban llejÙz, ar destun HeddvxA 1811, Mesur—" Caion Demon, Cyihnwch Omeviaid vn un blaid yn awr, 1 Trwy'rdeiliog ardalocdd a Ilnoedd y llawr, I ganu 'n dig uttol wrth rheol yr oes, Trwy ganfod Europia, heb laddfa na loes; Arswvdus fur son, didaw oedd y don, Yrmw vfo am ry fel, i yrnrafael ymrhon', Óch! cymmaint y cnr, orfod dwyn arfan dur, Yn awr daeth tawelwch, cewch frodvr liyfrydwch, Ac hcddwch dedwyddweb os byddweh yn bur. BKnyddau anniddan yn gyfan a gaed, Ac amrhyw sychedant lIell waeddant am waed, En cydgreadnriaid mor ddirhaid oer y w, Ymladdant, dilvdant, ni arbedant y bvw :B,: Ffrainge am tTn;yth, yo rneithrin pob mwytb, I^ho'nt lawer o faesydd da wledydd dan lwyth; Cyfnew id a ddaeth, cr cysuv i'r cacth, Cawn heddweh iiyfrydol, gobelthiaf byth bythol, Dymunol, rhagorol, bolt reol wiw firaeth. o mor ddynnmol, naturiol, Yw heddwch hyfrydion, wyr licil yn:hob He, Ileb son am nfe'ioedd, gailucedd, gvvell yw Taweiwch, llonyddvoh, byfrvdweh pob rhyw; j I'r wlad hyiVyd *,vk-dd yw eladdu pob eledd, Yn nyffryu brawdgarwcJi canfyddwch ei fetid, Oddi yno ni ddaw, rhwnar lluoedd vhagliaw, Os byddwn «n fwriad ili c-Imitf adgyfodiad, AdÙxiad, all driuiad,oer broliad er braw. ] Sued beddweh trwy Gymru, gwnawn bennu bawb oil, Bocd hedthveh ym Ulryrlain dig gywrain bob goll, Am heddweh Furopia mawr wledda fn'r wiad, Cydnnwn mewn heddweh,liyfrydwch, heb frad, Am heddweh o hyd. boed bwriad y byd, 0 feius rirv yth heddweh, Ow! profweh mewnprytl, IHewn heddweh mwyii yw, y byddom bawl) byw, Ond heddweh cydwvbod to beunydd yn oeiinod, Caxvii pyunnod da hynod, gain ddefod gari Dduw. Got phenw vd, dygwyd trwy de-,A,ch-Eitrob Yn oror duldainvch; Fr blinion dvoion yn drwch, Cyihatddvvyd hawddgar heddwch. MYFYRDOD A If SEIiEN GG3IEK, i Ht^frYXU i'r dvdd y daeth Allan Seren odiaefh, Goner ddi-gymer iaith, Ymhob pavthau 'neitha pcrffaith. Ynot y mae iaith, yn waith—i M\r, A synio iawn synwyr, Gweiaiit, deallant nad twylhvr j Mew a iaith a gar ydvw'r gwr. Cyfiawnder a llawnder Hon, Ynot o bob danteithion, Yr. eithaliawn, ac yu dda en L'un, -J At fyrddau l'r iawn fcirdùion, 'r.. Y ]l'nd"'¡!¡ ]. Ir'n 11 Yn Llimdain lawen len, Yu sirioi y Seren '\nty'A?nmti<ynH'r fan 1 roi'du;;iau yn dan. j Yroidu?i?ud?hi()tiynd: in. 3Ianc:>ien cysen en-—vnot, ) Ym mlodan dydd } n ynikdu. ¡ A thyrau nid iil', tiiori-i. A c ran eti hiaith faith i fyd, A haeddn ya rhodiad rhvtldid, luitl: yn bod hyd ddiwedd byd. J. E.

Ai Argraphifidydd Seren Gomer. j Ai .ArgJ':ljJ!âlldydd Berm Gomel'. i SYT?,Er eicn bod yn cau allan o'ch Seren bob dadl grefyddoi, etto, mac yn debyg, y caniattcir ychydig o ddadl i yniddangos }1Hidi ynghylrh entcau ipau yerthynol i addcliad crcfyduol. Yr cedd yn dda neillduol gcnnyf: 'f)cd syiwadan y pwt dysgcdi? ?s?t/'c'M ar y ?air j <?).'? yn ddi\< eddar yn pirh cyhoeddtad dcrbyniot; ac  ML fcddyHwn fcd ei nodiadan yn cglm ddangos y gwr- tliniii o-arfer y cytryvv air am dyan a neHIdui) i addo!iad críst¡anooI: ac yrceddwn yn mcddwl yn ddiys?og nad ocddmndd ineb t yntddIH'yn y cyfryw cnw gwag fel t 'l:W :d'¡as ar y cyfr w Iroedel. Ond mcgis ag y mae yu rhaid i bob seg-ur gaeI peth i'v wneuthur,' felly, mae yn debyg, y mac yn rhaid i bob ccccryn gael petit i y mgeccriiya ei gyich; ac, am hynny, ynulslangosodd xliy.v loan o Rvaney gyda llawer iawn o Imnan-dyb yn {rynuiiysgedig a llawer o anwybodacth, fel gwrtiiwyneb- ¡ t- J b w. ac ii" lai na drwgdyhio y gwr hwimvv fel gclyn crefydd nc ainiiarchvdd y Bib!,o II herwydd ei fod y;« anghynnneradwyo hen enw coeltref- ydtiol ar dy-iu a neiiiduir i addoliad y byw. Ond ¡ t r mae hula yr ydym, a hynny, debygid, trv, goedwig- o-jdd ac aniahveh, rhaid i m ei chymmeryd yn bwyllog, suae y gwr o Ilumney vagaiw'n syiw at ddatgudJia^ ¡ cmziiu rhyfcddol o'i eiddo; "Wcle! ct wedl ("aCt gafael jn y gair Capel yn y Bibl! ynghyd a i briodol ystyr, IlietI ef- pail oedd Jsiatku/t, druan, yn y'obocni'n ofcrum dano ei Lirlyfrau a'i Gyichoeddgwybodacth(Cyrfop&diu). Oud ni ofynwn i'r gwr, A y,,yiv ef yn naeddwl fod y 'I gair Cupel yg^ lie a ddyuododd ef, sef Amos vii. t;3. yn r--l liiodo] air" eyfTeithedig yn y I !nnJll"w? a ydyw y gair Cupel yn ei naturiol ystyr o'r un arwyddoccad a'r gair. Hebracg Mekedethf Gtin et tnedd ef, yn v;r ymftfyn- gar, ni a'i cynghorwn ef i ymofyn yebydigetto ynghyh h 1 hynny. Addefir mai ystyr y cyfiyw air ydyw Cy*eg>, ond Did oes un prav. f wedi ei ddwyu etto, a thyma y peth syrid mean dadl, mewn mesnr, roll y gair Cupel o'r un ystyr. Paham y defnyddiodd eiu cyfieithwyr y cyf- ry'w air, nis gallaf ti ddywcdyd, yn twy na phaham y defnyddiasaut y gair Eglwjts am Eclesia^ a'r gair bedydd I am bailig;po yn y TY'jtament newvdd; pan y mae yn hvypys, yn ol barn y tlysgedigion goren, fod geirian mwy I t. h addas yn vr iaith ilw eael am danynt. Ac y mae yn I amiwg, fel y daugosodd Asiatlcus, trwy amryw d ystion profadwy, niai nid gair Cymraeg yw Cape! i-ilue gair es- tronol ydyw, ac am hynny o le estronol, yn ddiammau, y 1 mae cael ei wir ystyr. Etto, a gadael fod y !air Capel yn air addas am y lIe 1 a grybwyllir gan y prophwvd Amos, er hynny, Inac yr ¡ nnrhesvvm fyth yn arcs am ei anghymrnwysder fel enw I ar dy addoliad crist'nogol; canys tend eidnnod a olygir y,lo temi vi. eiiiiii-lo, lie yr oedd yBrenin annuwiol yn I cyflawni ei wasanacth eilnn-addoliadol, gwel 1 liren. xii. 20. gwel hefyd Diodati, Esponiad y Duwinyddion Sacsnig, Dr. Gill, &e. ar Amos vii. 13. Yn wynelJ hyn, I os yw y gair Capel yn cnw addas ar un math o le addol- iad, enw ydyw ag sydd\n addas yn nnig i denil euhin. Gobeithio mai nid ednn-addolwr yW loan o Ruiuney, ond pe byddni ef felly, mae iddo gyflawn roesaw i gadw v gair Capel ar y lie ag y mae ef yn addoli ynddo. Ond os eristion yw, nu debygaf y gall ef wele(I yn amhvg oddiwrth yr anghraifft a ddygodd efe ei ban o'r Bibl Sancta'dd, nad yw mewn UI1 modd yn enw gwe<Mns ar I' leoedd a gyHwynir i wasanacth yr Holhdluog Dduw a thyna i gyd yw v pwugc mewn dadl; ac hyd ncs ym- ddangoso rhyw beth yn fwy argyhoeddiadol i mi na I sylwadau o yn erbjn svlwadan Asiaticus, yr wyf fi yn l'hwym o lettya vr till goiygiadait ar y gair fel enw ar dyau addoliad ymhlith yr Ymneiliuuwyr, a'r diweddaf. Yr eiddocli, &c. (heb fwyseirio) lOAN O FYXVVY. I

I MAHOMET, Y TWYLLWR hynod, A ymddangosodd oddiamgylclt yJlwyddyn (jOG. I Mahomet oedd fab Abdallah, o lwyth y Karaisheaid enw ci fam ef oedd Arncna; efe a gafodd ei eni vn Mecca, dinas yn Arabia, 13. A. 571. Ei dad a fn farw pan oedd ef yn ienanc, ac a'i gadawodd ef i ofal ci ewythr, Abu Tuleb, marsiandwr mawr, ac yr ydoedd yi, zirfer myned a ehamelod i furehnata i Syria. ?.Iaho- met, fel yr ydys yn dywedyd, a fu fyw gyda ei cwythr hyd ncs yr ydoedd oddi amgylch !;J mlwyJd oed; yn y oyfryw amser un o gyfedlion ei cwythr, marsiandwr mawr yn Mecca,a fu fllrw, ac a adawoud ei holl olnd i Cadigha ei wraig, yr hon a wahoddodd Mahomet i drefnu ei gnlwad, yr livii a wnaetl?,.ac ymhen tair blyn- e<ld efe a'i priododd hi; yr ydoedd efe yn awr oddi am- gykh$Q mlwydd oed. Mahomet, with farchnata yn helacth i'r Atpht, l'alcstillc, & Syria, a wydtlai yn dJa farn Iuddewon a Christianog-ion, n'n gwahanol dybian rrcfyddol, ac am hyny'n ddigon adnabyddns, a chanddo annogawl nwdurdod ar y ddwy sect, etc a ragfeddyliodd ynddo ei liiiii mai y fiordd oren i gael ci fawrygn fnasai ffuvf.o,cyt'ansoddi,achylioeddi rhyw egwyddornewydd o grcfydd, addas i'r ddwy blaid, yr lion a fia" ai yn tynu 1 mewn rifedi lliosog o bob sect. I'r diben hvn efe, trwy raddau, nid yn nnig a gynnyddodd yn gyiiiliediol IZIVii ymhob math o fwyta ac vied gonr.od, fci arforol, yngwyd'l dvnion, ond boh bore efe a neilldnai i ryw le ncu ogofnnig, at yno (fel yr ydys yn dywedyd) efe a dreidiai el amser mewn ympryd a gweddi; ond it* ddy- wed creill ei rod ef yn cyrehii i'r lieoedd dsrgel hynny uydag amryVv oficiriaid a invnachod, ac yn ymgynghor: a hw yi-.t yivgiiyloh y ddyfais newydd hon 0 hudc. y rliai a'i cymincradwyai efe a'n carai, a'r rliai uas cym- moradwyent efe a'u diswyddai; a thrW) fod yn awr yn ddyn o awdnrdod mawr, ei nehel-fryd a'i evibtiodd radd o arglwyddiaetii, fel,yn y diwedd,pa betii Oynnag a ridyweiiai, a bregethai, 14cli a gyhoeddai Maliomet, ycl;y<!ig neu neb a feiddiai ei wrthddywedyd neu ei annneu. Wedi gosod ei gynlbin mor dda, y peth nes a' oedd gwneuthur dis<ryblion i'w egwytidor dwyllodrus t ac am hynny efe a ddechreuodd a'i %vraig Cadigha, ti w_\ ddywedyd wrlhi y modd yr oedd yr Arghvydd \ed, vmddangos iddo mewn gwahanol icocdd ac amseran, rrwy i'rcjiddwydion, gweledigiiethao, a llais, ae wedi ei aiw ef i fod yn brophwvd yn; tLys y bobl; ??i' )nd yd- oedd lit i'w thwviio yn hawdd i'r fath ( dwcdl, ae a ddy- wedo;id wrtho ef ci bod hi yn credo nad oeddent hwy t ddim ond dvchyminygion a hudoliaoth o'i eiddo ei luin ond Mahomet, yn ewyllysiogwneuthur dysgyb! o'i wraig yn hytrach trwy gYllhor na thrwy drais, a gynuneiodd j i'w dy fynach, nen oifciriad crwydredig, enw pa na, fd yr ydys yn tybied, oedd Zrd Abu, neu Abu Tuleb, \i hw]) a gadanihaodd iddi bob peth « ddvwedasai Maho- met wichi, ¡.:yda'r ydmanc:,=iml ei fod ef latter pryd wedi cydymddiddan a'r and Gabriel, a'i fod ef ei han ) wedi ely wed lit-isiau dieithr ac ofnadwy yn ymddiddan ,V(,(Ii clyl-. 4,(l liu;si;lti %-I) viildcli(!(!iiii ag ef mewn ogofat?, a gwahanol leoedd. Trwy y dyst- wyd gan Mahomet a'i ddiofrydwyr annuwiol a gwen- leitiius, hwy yn y diwe.dd a d<!y?asant Cadiha i gredu pob peth a ddywedid ynghyleh aufoniad ei gwr, yr hWII yn y diwedd agrededdac a gyfaduelodd ei fod yn bro- phwyd yn wir. Wedi gwneuthur ei wraig yn brosclyt cryf a nerthol, efe a wnaeth ei holl denlu felly yn fuan-, llwyddodd wcision a'i gaelhion i ymlynti vvrth ci athrawiaeth trwy addaw iddynt eu riiyddid. Hwy yn ganlynol a'i dcrbyniasant; ac etV a wnaeth gyfraith, yr hon sydd ynpara hyd heddyvv, sef fod i'r holl gaethion a gyf- eidiant ei grdytld lICU ei dybiau cf gad eu gwneuthur yn rhyddion. IMahomet, wedi pcrfFeithio ei amcan mor belled a bvn, a meithredodd yn fwy eyhoedd, a chwcdi dychwclyd rliai o'r rhai pennaf yn ninas Mecca, efe a bysbj'sodd ei bun yn gyhccddus yn brophwvd wedi ci ddanfon oddi with Dduw, i'w dychwclyd hwynt oddiwrth baganiaeth at ei wir grefydd ef. Yr oedd et bob amser yn ofaius i gadnrnhau tlyddion weinyddiad a phresennoldeb yr angel Gabriel, ac yn cadarnhau yn bendant fod Duw ,wedi ci gyfodi ef i tldiwygio beian yr holl brophwydi ereili, a'i forI wedi datgnddio ei ewyllys a'i amcan iddo ef am bob pith a feddyliodd wneuthur o hyuuyaltaft er bndd i'w eglwys ar y ddacar. Mahomet, mewn trfll i gadarnhau y gwirionedd o bob peth ag a ddywedai, ac yn dt wgdybiedna chawsai ef ei greuo gydu'r b»bl yn gyiTredtn, a aeth ymhellach etto, ac a ddywedodd tod Dvnv ei hun, trwy yr angel Gabriel, wedi ei wahodd cf i'w brcswylfa sauctaidd, ae yn gyfattebol iddo fyncd yno. Mahomet, hefyd, a 1 weithredodd yn gryf ar serch ei ganlynwy r, trwy ddar- hinio y nefoedJ ac tiffern fel lieoedd o wobr, mewn am- sci- i (iditioiii adrygioni,ac megis yr ydoedd j yn byw yn y cylch poetl), lie n;d oes eisiau gwres, efe, yn gyfattebol, a ddywedodd wjth v dychwcjcdigion ag oeddynt wedi cofieiuioei athrawiaeth et, y cawsenthwy yn ddiammau fyncd i'r nef, ac yno yn mvvynhau pie- scrau cyfuwch a'ti dymuniadau niwyaf derchafedig; hynny yw, wragedd byth yn ieuaingc, hardd, a chym- mwynasgar; rhodfiiau cysgodawl, byth yn wyrdd, oer, fahyfryi! hyfiydlawn afonydd a tii'vdiau; ffrwythau i dautcitlliol o bob lnath, a thragvwyddol a didur fwyn. i bad o bob math o ddantcith?on a moethan. Ond i bob rhai a'i daliai ef, neu ei grcfydd, mewn dinnyg, efe a gYhOeddai eu han?aetedig ddamnedigaeth ynuSern, yr hon a osododd ef allan i'w meddyhau mewn pob dull ofnadwy. Dywedodd withynt ei hod yn lie, pa le nad oedd dim ond awyr boeth a deifiawl, a nnVg da, a'ti bwyd gwastadol t'vddii tit-aiii, dyrysni, marwor, lludw, a phyg llosgedig; a'u diod, dwfr poeth berwedig, plwm Coddedig, &c. Er hynny Mahomet a wrthwynebwyi gan amryw, a cheisnvyd ganddo wneuthur gwyrthiau, fel y gallusenl hwy gredu, eithr efe a ddywcdodd with- ynt hwy fod Dnw yn ddig wrthynt am en hanghredin- iniaeth, ac am hynny na ddangosai etc ragor o arwydd- ion a rhyfeddodau yn en plith hwynt. ¡ Er hynny Mahomet a benderfynodd i ddial ar ei wrthwynebwyr, oblegid efe a gasglodd fyddin yngbyd, ac a aeth i Medina, ac a laddodd bawb nail arddelent II effel mawr brophwyd DulY, gan ddywedyd wrthynt, ar yr un pryd, fod Duw werli danfon Moses, Crist, a phrophwydi crcill, y rhai a wnaethant wy) thian, end ni chredent; ac am hynny ei fod wedi ei ddanfon ef i'w ceryddu hwynt a'r cleddyf am cu hanglirediniaeth. Er hvn oil, Mahomet a wyddai, yn ddiddadl, y buasai gwneuthur gwyrthiau yn ennill mwy o barch a chvm- meriad iddo, ae am hynny, fel ago y-r ydoedd yn gwybocl ¡ nad oedd ganddo ef a!h; i wneuthur i-ii gvyi-tli, et-e a gcisiodd, yn ddichellgar, wyr i hacru en bod hwynt wedi ei weled ef yn t, ell ii lilt- oedd, fed dwfr pur wedi fl'rydio allan rhwng ei fysedd fod y coed yn myned allan i'w yfartod, ae yn ci ddilvn; iddo ef unwaitli holiti y Heuad, a'i gosod yngbyd drachefn i ysgwyddog dafad unwaith ymddiddan ag cf; a llawer creW 0 chwedlau dirmygu, tl'wy y rhai y collodd Maho- met ewyllys da y rhai hynnv ag oedd a synwyr vnddynt i fcddwl dim, ac a aethyn dvvyllvvr yngolwg y rhan fvvvaf synhwyrol o'r Iuddewon, Cristianogion, a Phaganiaid. Mahomet, heb fed yn abl ctto i wneuthur yi, lioll bold yn brosclytiaid, a ddychymmygodd ddichell arall, sef ymneinduo nn noswaith o'i (i? ei hun mewn modd dir- ge!, a dyd'wdyd y bore dranoeth j yn y cvfryw amser yr ocdd yn dvwcdvd iddo ?a?l ei gario i'r nef, ac wedi cael ymddiddan a Duw ei hun, a dychwelvd a chyfar- wyddiadan, y fi'ordd i reoli y bobl. Y mae y chwedi fel y canlvn:—Ynghyleh deuddeg mlynedd wedi aufon- iad fftigiol Mahomet, pan oelld yn y gwelv, cly wodd, vn nyfnder y nos, guro anghyffredin wrtli ei ddrws, pa un a ddyfcisiwyd ganddo ef a'i gyfeillion cyfrinachol, nei- diodd i fymi yn ddisymmwth, a dywcdodd wrth ei wrais ci fod cf yn gwybod t'i fod yn cael cennad neillduol oddiwrth Dduw; ac am hynny efe a frysiodd i lawr gyda phob cydymder, ac yno fe gafodd yr angel Gabriel yrhwil a'i cymmerodd erbyn ei law, a chydag wvnebprvd sirioi a ddywedodd wrtho, ei fod wedi ei ddanfon i'w ar- wain i'ruefoedd, fel anwylyd Duw, ac y cawsai ef Yllo weled rhyfeddodau, a dysgu dirgdedigaethan tn Invnt i ddealldwriaeth dyn. Yr oedd gan Gabriel ddeg par a thrugain o adenydd taenedig mawrion, ac a ddvgasai gydag cf Aiborak, y fides wen sanctaidd, i Mahomet fiirchogacth arni; dymunodd Gabridall10 esiryn -vda brys, ond nid oedd Aiborak wedi cario un prophwvd i'r lief wedi Crist; am hynny yr oedd yn awr wedi mvned yn ddioglyd a ehyfrwys.ac ni adawsai i Mahomet fvned ar ei ehefn hyd nes yr addawodd !c o esmwvthdra i'r creadur yn mharadwys, trwy yr hon addewid fe esgyr.- odd Mahomet yn esmwyth, a chymmerodd Gubiiel afael yn y ffrwyn; hwy a aethant i Jerusalem mewn I nmnudyn o amscr. Mahomet a aeth i'r deml, wrfji hyrth pa un efe a gyfarfu a Moses a'r holl bro- phwydi y rhai a fuasent feirw, y rhai a'i cyfarchasant ef, ac a acthant gvdag ef mewn ilawenydd i'r deml, lie yr yinddiddanasant ynghyleh ei anfoniad a'i daith; a chyu iddvnt ymadacI hwy oil a ddymnnasant ci weddimi neillduol efdrostynt, at; a'i gadawsant ef ynsyml. Wedi i Mahomet ddvchwclyd o'r deml, efe a gafodd esgynfa o oleuni wedi ei gosod ddacar i'r nefoedd. Efe a esgynodd ar hyd-ddi gyda Gabriel, wedi, yn gvntaf, rwymo Aiborak, druan, wrth graig, hyd nesv dychwel- odd. lIwy a aethant yn fuan i'r netoedll jryntaf, vr lion odd o arian pur, lie y gwelodd Adda, yr hwn, wedi diolch i Udllw am fiti) mor fawr a da, a ddvmunodd ar Mahomet ci golio ef yn ei wcddian. Yiio y gwelodd angylion, dvnion, a bwysttilod, ymhob doll; end yn en- wedig ceiliog, pen yrhwn oedd yn cyrhacdd o'r nefoedd j yntaf i'r ail net, er bod y pellder gymmaint fel ag y cymmerai, eb efe, bum cant o flynyddoedd i'w tcithio. V nine y ceiliog hwnnw wedi ei drwsio a phcrlau, ac v mac Duw yn llefaru wrtho bob bore, ac yua y nme vntefyn canu, ac yn gosod yr holl geihogod yn y nef- oedd a'r ddaear i ganu hefyd. Oddi yno hwy a esgyn- asant i'r ail, y drydedd, y bedwaredd, y bnmined, v ehweched, a'r seithfed nef; yn yr ail nef efe a welodd oilit, yn y yn y bedwaredd loan, yn v bummed Moses, yn y chweched loan Fedvddiwr, n'r hwn v bit yn yihddiddan Hawcr; eithr hwy oil a orchymmynasant cu hunain i'w weddian. Efe a welodd hefyd yn y drydedd nef angel marwolaejli, y pellder rhwJl ei Ivgaid a gymmerasai ddau cant o ."iynyddau i'w deitiiio hwn sydd yn cymmcryd cyfrif o'r lioll bobl gawsant erioed cn gCJli; a phan y !;yddont farw, y n:ae yn eroesi en hemvau allan o'r llyfr. Mahomet yn aw r a aeth f'r seithled nef, lie y gweloild yr losu, a chwcdi ymddiddan ychydig, Mahomet g) ci hun i'w weddiau ac wedi myned ymhcllach ynilacn, efe a wel- odd dyrfa ddirifedi, UD o ba rai ni aUasai lai na'i sylwi, canys yr oedd ?anddo ddeng mil a thrn?ain o bennau, ac yn nihob nn o'r pennau ddeng mil a thrugain o dafod- i au, a phob tafod yn tracthn dengmil a thrugain o w a- hanol leisiau ar unwaith, yn moliannu Duw dd dJa nos. Pan oedd Mahomet yn y seithfed nef, Gabriel a ddywedodd wrtho fod yn rhaid iddo ef yn awr ylll- ad ael ag ef, ond a roddodd iddo gyfarwyddiadstu pa fiordd i fyncd yndaen at orscdd-faitigc Duw; ac wedi idda fyncd trwy eira, a llawer o lif-ddyfroedd cryfion, a llawer o anhawsderan ereili, efe o'r diwedd a glywodd lais uehel, ond graslawn, yn dywedyd, < 0 Mahomet, aiiwylyd Duw, annerch dy Greawdwr.' Yna efe a ddaeth i le yr hwn oedd yn rhagori ymhell ar yr haul mewn golcuni a disgleirdel), Y no y givelodd efe 01'- sedd-faingc Dnw, yr hon oedd yn rhagori ar bobmctldwl nen ddarluniad; ar vr ochr ddcau iddi yr oedd yn tencdig yn Arabaidd y gciriuu hyn, Li Mohamed Resul oilah hyny y\v, Nid oes nil Duw ond Duw,a Mahomet ei brophwyd. Yna Mahomet a actli yiiagosach, ac a ganfu Duw'n eistedd ar ei orsedd-fainge, ond ni welodd ei wyurb oblegid yr ocdd ganddo dders; mil a thrugain o orchuddiau drosto; end efe a ddywcd i Dduw osod ci law arno, fel nod o'i serch alto ef, ond yr oedd mor ocr fel ag yr aeth trwy fcr asgwrn ei gefn, ond fc.'i tynodd Duw hi yn ol yn dirion, ac a vmddidvl- anodd ag ef yn gvfeillgar, gan hysbysu iddo ddirgeled- igaethaa cuddiedig y gyfraith, ac a roddodd iddo ef aw- dnrdod uwchlaw pawb ereili, ac a osododd orcbymmyn neillduol arno ef i hysbysu hynny i ddyiiolryvv ar ci ddyehweliad. Gwedi i Mahomet gael ei olhvng o wydd Dnw, efe a ddychwelodd at Gabriel, yr hwn a'i arwcilliotld ef yn ol drachefn i Jerusalem, lie yr aeth ar gefn y flllcn Al- borak, ac a ddyehwelodd i Mecca yr im rioswaith ago yr aeth allan ar ei daith. Ar ol ei ddvclnvelia.'i yr oedd rhai yn crcdu yrbynoeddjn hacru, a rh:.i iu aiient gredu yr hvn a barodd ymiyson a gwrthrvfcl; a givyr penaf Mecca a ymroddasant i'w holi ef yn fwy manwl, a'i gospi ef yn gyfattebol, ond efe a gafodd rybudd amséroT, a ffodd yn ddirgel, efe a'i blaid, i Medina, dinas fawr yi1 Abraiiia; pale y bu yn taenu ar led ei egwyddor newydd, ac a adeiladodd dy i ymarfer ci grcfydd newydd-ddyfeisiedig, ac a ddanfonodd allan orchymmynioii ar fod i bob cvfrifiad amser i ael ei ddechreu ar ei ífoedigacth, yrhwn sydd yn cael ei ait. Hesrira; oddi yhia y mac y cyfrif Mahometanaidd yn decliren; set, unfed dydd ar hymtheg o Fciieliii, Vil v fivvyddyno oed (h ist 622. Ar ol ei 1foedigacth i Medina, yr oedd cf o hyd yn creu terfvsgiadau ncwvddiori, trwy pyhoeddi ei dwyi! a'i gelwyddau; end nid oedd y bobl, yn gytliedin, yn credit ei chwedlau cableddus, nac yn coHcidio ci dri..¡J. iadau cywiiyddus; am hynHY, y r. gyifchb i eglwys a gymnierodd i fynu y cleddyf cospedigaethol, gan orchymmyi! yn gaeth i'w boil iilwyr i bcidio dadleu, na chylafareddu a'r Cristianogion, nac un sect arall, ynghyleh awdnrdod ei anfouiad u'i grcfydd cf, and lladd pob nn a fnasai yn crgwithsefyll, ae nu fnasai yn addo ei chofieidio yn uuioiigyvcliol, Yn y modd hvn yr aeth yn y blaon hyd y seithfed tlwyddyn o'i lloedigaeth o Mecca, ac yno efe a aeth iChaibaryn Arabia, ac a letty- wyd gan un Horcsh, enw vnercli pa un oedd Zaniath, a hi, heb fod yn gvfeilles i Mahomet, a benderfynodd j fvnugwybod pa una ydoedd yn bropliwvd gwirioneddol neu nag a gwyddog dafad, yr hon yr oedd ef a'i gyfeillion i'w t: Invytta un noswaith yn nhý ei thad ac er ei bod wedi dymnno ami i ymattal rhag y fath weithred fyrbwyll, hi a attebodd nad allasai, o herwyd fod ei chydwybod yn esmwyth ddigon yn y bwi iad, am fod ei chalori yn <!y- wedyd wrthi yn wastadol y gwnacthai hi wasanaeth mawr i Dduw a dynolryw, wrth ladd y fath orthrymwr a tJiwyllwr. Ifi c 1,11, ac ni fw yttas- ant yn hir, cyn i Basher, mi o'i gyfeillion niwyaf, gwympo i law r yn farw oDd yr ysgwyddog a ddywed- odd wrth y prophwvd beth a wnaethid iddi, ar hynny efe a boevodd allan yr llyn occtd ganddo yn ci enau,ond yr oedd wedi bwytta digon i Itteb diben ion Zamatb; ablegid o'r dydd hwnnw allan yr oedd efyn nyclm, yn j dihoeni ac yn curio ymaith, hycl nes y bn farw ar ddydd ei encdigaeth, yn ninas Medinia, pan oedd, yn 01 ell cyfrif hwynt yn dair a thrugain, ond yn ol eiu cyfrif ni yn nn a thrugain mlwydd oed pa le y cafodd ei gladdn, ac nid ci bongian yn yr awyr trwy rinwedd meini-tynu mawrion, fel ag y ifiaeli- h anes gehvyddog. Ond er budd i'w ganlynwyr, ar ol ci farwolactb, cfe a adawodd ar ci ol lyfr, yr hwn a gyfansoddodd ef, yr hw n a el wir Alcoran, neu yn hytrach Coran, yr lnvn sydd yn cynnvvys rlieolau i'w fl'ydd a'u hymarferiad; y mae y llyfr hwa yn ca •! eigadw gyda'r fath anrhydedd, fel ag y lb ddir pwy byrmag a gyffwrddo ag cf a dwylaw a(lan. Nid yw yn cymnvjs dim ond fiVegod ac anghys- sondeb ciefyddot, tebyg i ben nod yr Elephant, nn arall am y-fitwch a'r g'eren, Ac. &c. Y rheswlIl, fel a y dy- w edi! fod y Mahomctaniaid yn cathv v llvfr hwn yn y fath anrhydedd, yw, 0 herwydd fod Mahomet wcdi dywedyd wrthynt ci tiHl wedi ci ysgrilcnmi a bys Dnw, ar femrwn iha«oroi o deg, wedi ei wneuthur o groer. yr nn liwidii ag a oltiymodd Abraham i fynu \n offrwnr poeth yu lie Isaac ei fab, a bod Duw wedi ei ddanfon iddo ef o'i? net, wedi ei selio fgan yr angel Gabriel ei hna. Hvn i gyd am Fahonietamaeth, yr hon sydd yn cael ei piirophesn hyd v dydd heddyw yn Nhwrkcy, a llawer ereili o Icocdd yn y dwyrain. AMI-MAIIOMLT.

oc. MWYN COPPR, A tccrlhieyd yn Jlrronvrn, dydd Ian, Tonarr 12. Mivynglodd. Tnnidl. P/ jrnvyr. h'nh y Dunctt. Wheal Alfred J:i1 British Co. jy, Pi (> ditto liosc 0 ditto ID HrH Wire 0 ditto 101 ditto 1G 17 ti ditto 97 British Co. i U ¡; ditto 87 Co. 7 16 0 ditto 7-1 britisn Co. 5 In 0 \V1:» Fncndsaip 101 Crown Co. 1 \1 0 ditto 9-2 It to c; rlLto ÐO English Co. 6 14 dItto 85 ditto ? 4 0 Wheal Neptunne l'21 ditto ?? () ^Vl'ctli -?N CI)tUIlDe .12 l? 8 () }\ lical Ann 83 t'ernisb Co. G 3 0 WhealCiu?nce ()O Mine» !?)\-?,U:ion,?!d British (3 13 6 Y cwbl 11% tuncll—-CyTartalvvcb scfydlpg 1S3J

PLN'LLAN W'R MOR YIN, IIIORTHL\ DDOEDD PITHIF ABEROEDD c 2 •t DUOS Yll M" YTHNOS O A XLVN 0 T,# 2 3 c: g 3.a ci«: 5 J-;f -= s ,2 r »- .J „s £ c 2? X r ^-0 b -rr = x=5i • S ?, £ 5- ;r E I n =.'• S's all i- i -• U I I r ~T -1 f < ■ t: w. tx r 5 I v f vj j: J -i i is o ■ ILLi MliLlf 1 IZIl: Jli 11 :L IOSA.W8. |A. M. A. 51. A. M.|A. M.|A. K. V. M.IA. M. A. ?, A. M. j A. M. Mercher 25! 5 15 5 30 6 Oj 0 30 7 0 7 3o! 8 3<: 9 It 10 oU o 20 Ian .??6 ,? (¡ 1°1 () 4 £ )j 7 18; 7 48 8 ]?? 18 9 58 il 4u 1O! Owner '? 6 5? 7 67 3(;? ()8 3i ? 6,JO (i 10 4; il 36;11 M Sadwr'i '8 7 3? 7 :)'I B li g 5l 9 ?9 54 10 5:\11 ?1? 2.m 'H Sn[ '? ') 8 !7: 8 4?9 1?:9 411) 1- 10 4?1 42 1'2 h¡ t l?? 1 .? < 1 (' 11 "f)'t') 0, i 1 J' <) ¡¡I (, ('l) Lhm :;o y ?.?'9 10 0,1') ?'? omi .3?:1'? 3" l io 2 <>; 2 ?0 Mawrtli 31 10 )1O 10 .10 43:1 18 1 4 6 1UJ 1 16 1 ?2 48? 8 8

GORUCHWY I AS V R. Castell Nedd David Thomas, Sif»ptVr Caerphilly Parch..J. Edmonds lVnyboiunr Ogwr D. B.. Jones Llantrissent 'Walter Morgan Po<itt;u;n Tiios. Mewefyii, Postmaster Caerdydd l>ost-Oiru:e ?U-)-thYr-TydH!- ??'.?!.Dayis,Po&tmm<<r Abcrdarc JottU IJyuon, Postmaster Caerfyrddin J. Evans, Argrafl'ydd, &c. LI uieily John Ho l ierts, Siopwr Ltuiciiy John Roberts, Sittpt'.r Castellnewydd vn Enilyn unotiiy Thomas Lbndilo 1'rcderick Evans Llanyridilyfri D: It. ¡¡..e:i, SiojJ Issa L!>!I1a(!()< 'j'.II(lIla, Tholl1¡ A b?ri'.onddu,- G. >iorth Ilw lilordd James I'liomaii Trefdraeth | );i v id Thomas A Px-ary Evans Arhcrth Parch. Wiiiiam Thomas Aberystwith Parch. John James A I)ci, ,t(-ifi ih Llanbedr pout Stcjdien Hugh Jones, Post-mastef (ihinywern-Vstrad David Richards Rhaiadr .tt«.u'dJ()nt's, Postmaster Amlwch Parch. John Evans Bodedern O'ven .Williams, Postmaster Caergybi Ben jamirt Jones Llancrchymedd Ste Bryosten^cyn W. Roberts Dan?ct'ni- Richard Jones n,lI1¿or David Robnts, nookhiJ1det PwlHwly PardI. Benjamin Jones Caernarfon Rice Jones Tremadoc William Williams Dimbvch Thos. Gee, A rgrafl'ydd, &c'- Llanrwst William Davics Llangoilen John Edwards Bala R. Sanderson, ArgrafTydd Dolgellau Riejiard Jones, Argraii'ydo J\e\town Parch..1ohn ,lone. Machynlleth n idlard Jones Lhinfyllin Edward Price Llanidloes A ',)vl ores rt; Casiiewydd ar W>sc Evan Lewis,Llyfrwerth^J', .J olin J f bIHIIS, A rgra.tf)d { Pontvpoo! -—- Parch.EbcnPXt'rJonc'- »J Huudain- -.?(?.ton?: C?.?Ya!'?"t?t? ?iua)'<7.Whii'??? su?t;aM.Jones, ?' Newgate-Street. ABERTA WE: Argraphw yd a Chyhoeddwyd fp? JENKIN, yn IIeol-y-Castf.i.i,, t'rhwn y dymunir 1 Ilysbysiacth ?aelei ddanfon, yn ddidraul. „nr Derbynir Ifysbysiadau ac Emvau ?NM NEWTOTt & (gynl TA.Yt.on $ jS'Errrox), No. n, Warwick S?*? _?;, 7,4t-TOR ? ?5 JV?iRkF'ICK SQ" ft litre ate-stjikf.t Mr. J. WHITE, 33, Fleets'1'*1*' a Mr. M. JONES, 5, Newgate-Street, Li.vso.tii" -J' SWANSEA: Printed am! ruM-shMi by D.Jl?W?' SNVANSI.'?.,k: Pr iiited by D. J "f<' Castle-street, to whom Communications, post-l" rN!uested to be addressed, r,^]S Orders and sldvertliemcrls l'eccÜ'cd by Messrs» Nh f1'1£:  L)? f?. ??/f' 7???t)n 6')? A??-?.v), A?..? & So 11 are, Newgate-street: Mr. J. ?/y?t ?'' I' .'it; F ,-t RE i\ /WGAT r:-HR,,wr: 1l! r..I' TVff 11 i., .J" pe* strket; § Mr ?.jeA'?E?, 5, A?.'? (??''E-sT?.Er, ???f?

Joanna Southcott.—Cymmerodd y oliydig ymiyson Ic ar gladdedigaith y brophwydes <lwyliodrus hen, rhwng yr Oifciriad ag oedd yn darllen v gwasanacth, a Toz(!r, ei A,. -ii 'roze" nad oedd holl wasanaeth y gladdedigaeth wedi ei ddnr- llen dvwedodd yrOfieitiad tod y weddi arferol wrth. gladdu'r meinv cael ei darllen. lUiy tact. yw hyn- ny, meddai Tozer, i wraig nior sanctaidd a phrophwvdes! i'r hyn attebodd yr Olicirlad, ei fod yn gobeithio na ddigwvddai byth i'w rail ef ond hynny i wasanaetha yn angladd im a«- oedd %ye<ii byw yn yr ymarfeiiad o dwyll n dicheil, gan yrru allan gableddau, a marw yn anccii- feiriol. Gosododd vr atteb llyrn a chywir hwn (bhs- tawrwydd ar aelod ymadioddi Mr. Tozer. Y illite yn amgylehiad tra hynod ym my wyd yr Iiudoles uchod fod ynghyleh 110,000 0 ddisgyblion ganddt yn ydeymas lion, y i hai a eiinilhvyd trwy ffug brophwydoliaetliau a rhith sancteitiilrwydd, er na cbyflawnwyd gymmaint ag un o'i phrophwydol aefhau erioed.: ymhlith ei chredin- wyr hcfyd yr oedd amryw ddynion cy fi itol mewn dys- ?idiac:)), ?ddasa?,?y!;<)dmtii,d(;))?ydHi:uohnt Feddygon Idundain i gredu ci bod yn teichiog; pan arfu ar ci disgvbhon gredu ei bod yn farwol fel dymon creill, yr oedd en fiydd fytli yn ddiysgog mewn ym. yuiddansosiad, ac haercnt y bydda. iddi fyw drachefn, hyd onid aeth arogl ei chelain yn rhy ddrewedig i fiydd ci ban, o' fath ag oedd, i'w addef. Dengys hvn nad oes un pcth mor wrihun ar nas diction y natiur ddynol ci dderbyn, neu ci gyifawni. Pa ryteddod, os oedd cilunod yu cael cu haddoli yn -,rl- tywyll, ac yn awr ym- harthau tywyll y ddaear, gan fod hudoles dditedr, yu y IDeg oes, ym Mrvdain, yn y Ihf-ddinas, wedi ennill cymmaint o ddisgybhon, ymhlith y rhai a alwant eu hunain yn Gristianogion, gan ddywedyd. en bod yn credo, yn y Messiah, ac er hynny vii disgwyl dyfbdiad Shiloh arall; ie, er nad oedd yr hudoles yn cymnieryd arni wnouthnr neb I y rliagddywedwyd am Anghrist, yr hwn a dwyllai lawcr j ic, pc byd da i yn bosibl yr etholedtgion, ac er na cbyf- j lawnwyd yr on o'i rhagfyr.cgiadau Y niae'r amgyleh- iad uchod, ymhlith creill, yn tueddu i iselbau dynoliaetii yn ei golvvg; gan fod y cull a'r troll, yn ddiwahamaelh yn medru derbyn yr anghysonderau mwyaf. Yr ydys yn barnu yn gyfrredin, foù el Harch-Offeiriad, Mr. lozer, ei Mrs. Aun Underwood, a'i dcnddeg Etholedig, y rhai a ddewisodd (yn gyfattebol i rifedi Apostolion Crist), i hau ei ehableddau ar byd y byd, wedi cyfoeihogi eryn lawer arnynt eu hunain, o achos hygocledd diderfjn plant gwirion Adda; ond yn awr y maent yn cael eu gorchiiddio a gwartb a chywd- ydd, wedi mynediad en meistrcs yu ddiedifeivwch i'r byd tragywyddol. Ang-raiffi erchyll o Aninjbodacth.Gyrwyd am weinidog plwyfol i le a cJwir Marsh Common, yn swydd Caerloyw, i weddio dros wraig tyddynwr, ag oedd yn debyg i Ii farw; ac i'r diben i'w chymmodi a'i sefy 11 fa farwol, efe a helaethodd gryn lawer ar y dedwyddweh a fwynhaid gan ddynion da wedi mai vv, ar ddeheulaw Dmv. Tra'r oedd yu llefarn amlygai'r wraig druan lawer o anamyn- eddgarweh. Pafodd bynnag, aeth y Gweinidog rhag- ddo a'i ymddiddan adeiladol, gan sylwi at- ogoniant y nefoedd, hyd oni attahvyd ef gan y wraig glaf; yr lion a waeddodd ailan, Na ddyvredwch hir-ehwedl wrthyf f; ynghyleh gogoruant y uef; Hen Loegr a Marsh Com- mon i mi!' Tebyg ddigon fod Brcnio y dvchryniadau yn cvfarfod a. llav, er, y riwi na fed rant flasu ar ddim ond pethau daearol, yn yr un cythvr a'r wraig resynol uchod, er og Dywedodd Knox y Diwygiwr Albanaidd, nad ocdd dim mawn gvryncb hawddgar pendfieges i'w ddych'rynn ef; gan sicrhau wrth Frenhines yr Aiban, pe buasai y gradd lleiaf o Ysbryd Duw, o anrhydedd ncu ddocth- ineb ynddi hi, na buasai iddi dramgwyddo am ci fod I ef yn taeru yn oi bregetb.au fod dif'yi'wch, ei llys yn feian die'dig, ac yn brawf 9 aunuwioldeb neu wall- ^ofj'wydd.