Seren Gomer

HYSBYSIAD. Bydded hysbys i'r Cymry yn gyffredin, l'n tttwedig Grweinidogion yr Efcngyl, o bob gradd ac enw, Fod yn y Wasg, a Chyhoeddir yn fuan, BRAE TIIAWD CYMEAEG VNGnVLCII CAEKSALEM NFIYYDD3 A'l IIATHRAWJAETH NEFAWL; WEDI El GYFIEITIIU O'R LLADIN, <0 WAlTH Tit ANKHYDEDDPS EMANUEL SWEDENBORG. YTRAETIIAWD uchod ydyw y cyntaf a S- ymddengys yn Gymraeg, o liosog Ysgrifennadau yr dwr rhyfeddol uchod; ac y mae yn deilwng o syIliad i»wysfawr pob givir Grislion. t -t bris fydd ynghylch Dau Stvllf, neu Dri eY eithaf; ac a ar werth (dvos Gymdeithas yn Llundain) gan Mr. J. HODSOK, Cross-street, Jlallon Garden, a Mt\ M. JONES, o. 5, N t';lVgll;le-stref, Llundain; lief yd gan D. J Essra, :\i'raphydd Seren bomer, Abertawe;* a Gvvcrthwyr Llyfr- ..ll ereill, yinhoi) parth o Gymru a Lloegr. NEWYDD EI GYIIOEDDI, AC AR WERTH flan D. JENKIN, Argraphydd y Papiir hwn, ac amryw Ddosbartlnvyr LlyfVau vug Ngliytiii-tt,, PIUS WYTH CI.1MOG, Gwaith Prydyddol Sion Llewelyn., 0 Gocd-y-Cymmer, Siajdd Frecheirriog-, EF, Rifyrrwch diniwaid, rw CWnnu ai- gvunydd, Mewn deall a enrefydd; act iicuuaw o Ganiaduu, Ac amryw destunau. GYDA NAIV O HYMNAU D UIVIOL, AR AMRYW DESTUNAU, Cymmwys i'w cauu mewn Addoliad cyhoeddus. HEFYD, PIUS WYTJI CEINIOG, Flares Poetarum Bvilannicorum; SEF, fcLODETfOG WAITIl Y PRYDYDDION BITY. TANAIDD. x O Gusgliady ditoceldtti-Bui-ch. Dr. J. Day is^ac ereill. T ? WAE yu cynnwys hefyd LLYFR BARDDONIAETK 0 waith ?i. ?? ??Y?? M!'?LET(M; ynjriiyd ag ENM),YN?N ?" a ?"? ar amryw 'DestLU?u, er ?r? ?? ? ?? '"?'"?"?yyniwy na cnynghanedd, gau  ab D( HYSBYSIAD. Y Mae GWILYM MORGANWG, yn gyfrannog  ?"??????' H?n?opd, yn can-dig anncrch eu y c ytiil- N, ymhob parUt o'r Dywysogaeth, ?an f? r- d(tYu-1u,ti?tit amryw o'u Cyimnydogion) s"?d yn ¡/ yn y as Lyfr N<-w\dd? na?ehvyd o'i fath erioed o'r L ?-n-?' t?' ? r ? "?y?edd a'r Hygof Gyinraeg-iaith, sef deiriadur a Phartlisyllydd (Dictionary 8i Gazetteer) CYliiEG, 'd?'' ?"? y" cy"?ys-i. Y Gair; 2. Kt,M  ?'y?'?ti' fob Gairi ? E?h.rhad o n J ,wId r l Vl'^riau c-vsefin a chyfan»»ddol; 4. Hvdd j i;.« i; p?m TVy-s|ltwr Ÿr '? barc?Frytauiaid gad cu l:?X.?r. ??? I'??'???? ? hamJdach i'r ?'?y'- ^aydvcl ¡hlld y rh? Hartl^yH.udd o'r Llyfr uchod yn cynnwys '"?" 'Î'cyrnasoedd, D:na;;oedd, Treii, hlynoedd, Atony( ,?'.ydd.«-dd ?c. ?c. l.etyd hysbysiad ?ic y macnt; y„<rl ?daM:nnt?i. leyrnnsoedd a D.nasoedd; rhitcd. t-utri?-! <>,toll' amly..iatlau o'r {):tnau hyHottaf mewu, ac y „ "pert.?. 1 hob he yr.)'I' holl Fyd adnahyddn:i. lkAd y Gciriau yn )T un drefn ac mcwn Gemadurau yn ol yr A, B, C, &e. ? -?MMODAU. f.l'gra\)}¡ir.y ?b? yn bedw?t-plyg, ar bapur da a| U Oiw^ 1 L. Oaw y. LlYfr allan yn rhanau, gwerth swllt, bob mis. III. Bod I oh rhadahn ''??' ''?'? ?yd?'' enw, yn dal !t y rha olaf; ? ti l 11 ala Y rhanaii ''?U wrth eu derbyn. IV. Bydd i hwy |)^1? a ^as»l0 ddcuddt? enw, ac a f-'f-ilo am eu dosbarthu nPWMJr ddettddeg etiiv, ae a ain eu d,) I)d F tllu, a yi- -tritii, gael uil IM ei. ?'-UH'rth; arhoddidr?yr?" cyttredin i r Gwerthwyr Llyfrau ? addaufono am danv» pob Gwerthwyr Hyfrau 1 -derbyn y Llyfr i g? "?y?? pob rhagd?wr yn rhwym f^it^^d^goL\ed ''r WafSg morKynted aS y ceffir '??fd????'?"? ?' ?S ?r gynied ag y cef&r Dyml1ni bnd 1 ryw P?ybynna? vmhob cym- \t¡I-iaeth ago tyddo ? ??ytl? y?'?r d? i liyn oorchwyl, i ^l-Klu yr enwau, a'r sylltan rhag- '.n.ui d .?t)? f'.ys ?)u yr enw,iu, a-rsyUtaurhag- :,1' ¡"V: m M??? ''?t' ? ? K? enwau eu d?ut<M h? ;<r áe:jlr. T:ltA ? "AMs, A<-<?<? near C???7'; Joil- ?i i L -? I \?N ( .'zci-s I/ai-d, ?Mr Cf:rd?? ncu at (' Ul i1t.t.xI, PrWlel', ???'-??'c?, Swansea.—Derbynir ? goln Oruchwvlwyr y P^ur hw, D: S: DlsWY}ir i bnh ? ddanfonotvthyr a? enwau ?m 5 !yfr uchud, i dda.??"y''?'?w< oni ?)iid am again,  vi ychwaneg. M, ',oyw t™0* ?'???y?fhpdiad, ..?????rh?dyddrhad. Ith",Iydd a 51)y<R WCrs h.l?l?re?dd D amwywr hancsawl, gwaivl Bor ?.?'y"?'-w?Mi Arc??'?'c ranwybudaw). Ar B,, yt I cle ? r -inA-?-b o d itw i  !'E'' ??erch,-tra lluniaidd, ^1 vI^K"M anncrch i TWi HCLl Un:w 1.!ljIU) :\ll.n\c'rt.'b..G. ¥. EAGLE INSURANCE OFFICE, 1RWY ACT Y SENEDD. LLUNDAIN. Y Manteision a geir yn y ddiogelfa uchod sydd gynwysedig yn Nhaledigaeth y Fibcnt o un rhyw 1)?ti u bfthau ereiM a to?ir aii'DAtti, ac yn leihad o'r ddc?fed rhan 0'" Wobr (Premium) a ddiryn arferol i Swydd-dai eraill. Gwneir yn dda golled trwy Lcchcil. Bigollediad Bywyd ( Life Insurance ) ar dilerau llhesymol. Adneivyddir pob ysgrifen Ddiogeliad (Policy) a ddcrfydd y 25aiii o Fawrth, o fewn pymtheg diwrnod ar ol hyuuy. GORUCHWILWYR, Mr. David Jenkia, Argrafl'ydd y Papur hwn; Mr. Lewis Davis, Perlysicuwr, Abergele.

M Ell CIIER, MA WRTH 1. Hwyliodd y CennadwrSardiniaidd, y Ty vvysog j I Castelcicala, o Dover ddoc tua Chalais; yr ydys yn disgwyl Arglwydd Castlereagh yn Dover bob llawnfor, y mac dwy o lythyr-longau'r Llywod- J raeth yn disgwyl am dano yn Calais, i'r diben t'w ddwyn trosodd. Yr ydym wedi derbyn papurau Paris a Brus- sels am ddydd Sadwrn. Yr ydys wedi cyhoeddi llythyr swyddol oddrwrth Dywyseg Goruchaf I Holland yn Brussels, yr hwn addengys fod achos ei diiiogaefhau ef wedi eu sefydlu yn derfynol yn y Gymmanfa, a bod taleithau Belgium wedi cael eu cyssylltu wrth Holland. Amserwyd llythyr ei Uchder Brenhinol ary 23ain o Chwef. 1815, ac fe'i cyfarwyddwyd at ei Urddasolrwydd Count de Thfennes de Lombize, un o brif swy- ddogion y ddinas uchod; sylwedd y llythyr a ganlyu:— SYR-Hysbysir i mi gan y cennadiaethau a dderbyniais brydnawn ddoe o Vienna, fod yr achosion inawrion a fu'r Gymmanfa gyJlyd yn yrndrin a hwy wedi cael ei rheoleiddio er bodd- lonrwydd i'r Cylfredin, a thrwy gydsyniad un- fry dig Awstria, Russia, Prydain, Ffrahtgc, a Phrussia, y mae'r holl barthau byliiv o Belgium a berthynent-gvnt i Awstria wedi cael eu gosod dan fy llywodrafith i, oddi eithr rhyw rannau o diriogaeth Lumburg a Luxemburg. Yr ydym yn I cael cadw at- lan aswy'r Meuse lain o duiogaeth digonol i ddiogelu i ni fordwyaeth rhydd yr afon honno, ac y mae hen esgobaeth Liege ymhiith y gwledydd agyfansoddasant Benaduriaeth newydd g?s,ledy(idag i sel. Cliwia?v-ei-tli fa?i,ro g Nvclimewij yGwledydd Isel. Chwi a werihfawrogwch mewn modd parod yr effeithiau dymunol a ganlyn y I rheoleiddiadau hyn er d.^dwyddweh i'r bobl ag y gaii-vodd Rhagluniaeth fi i lywodraethu arnynt; ac y mae'r ychydig ddaioni ag y galluogwyd fi '1 j'w wneuthur iddynt eisoes dan amgylchiadati llai manteisiol, i fod yn wystl o'm gofal parhaus dros eu buddioldeb." Pan gyrhaeddodd y newydd uchod dref Brussels, gorfoleddodd y trigolion yn gyffredin, canwyd clychau, ac yr cedd y dref i gael ei goleuo'r nos honno, o herwydd, meddaut, "yr ydym bellach yn ddynion rhydd ac anymddi- bynol, dryllwyd iau caethiwed dan yr hon y buom yn bir yn griddfan; y mae'r nc wydd dedwydd htvn yn Manw calon pob gwladgarwr a gorfoledd, y rhai a welant lwyddiant rhagllaw eu gwlad trwy'r drefn newydd yma ar bethau." Hanover, Chzccfror 14.—Yr ydym yn dysgu fod y LlengGermanaiddFrerlhinol i gael ei rhyddhau, ac i ddyfchwelyd yn ebtwydd i'r wlad hon. O'r ddwy rangatrod bydd i un gael ei ffuriio etto, ac felly lleihair y gwyr traed i bum rhan gatrod, y rhai a fyddant bob amscr yn cael eu talu gan Frydain. Cynnygirgwobr o ddau cant gini yn Llrs- argraff Llmlduiii ucitliwyr, am ddatgnddio'r I dyn neu'r dynion, a daflasant Mr. John Smith dros bont Ruthurglen i'r afon Clyde. Y rnaer siwgrau wedi gostwng yn gyffredin ynghylch deg yn y cant, neu swllt mewu deg swllt. Clwyfvvyd amryw ddynion yn y terfysg a gymmerodd le ddoe yn Southwark, yn achos cadeirio Mr. Barclay, canys yr oedd pawb a jwisgstit ei ysHodeni (dbbons) ef yn agoi-ed i gawodydd o Jaid a cherrig a phob peth talladwy, a gorfu ar y boneddigiou a'r boneddigesau ag oeddvnt vn edrveh ar dorf drefnus Mr. Barclav w j j J yn y ITenestri, gilio yn ol yn ebrwydd, o her- wydd fod llaid a cherrig wrth yr ugeiniau a'r cannoedd yn cael eu hebrwng hyd attynt onid oedd y ffenestri yn ddrylliau man; yr ydym yn" deall nad yw Mr. Barclay wecli cael llawer o niweid; yr oedd efe wedi rhoddi ei lais dros gymmeryd cyfreithau'r yd i ystyriaeth yn y Ty Cyflredin, ond wedi clywed o hono'r rhesymau o'r ddau tu efe a areitliiodd yn erbyn cyfnewid- iad yn y cyfreithau hyn; taenwyd hanes ei ymddygiad cyntaf ymhlith y werin yn gyfl- redin, ac eri'w gyfeillion ymhob modd i daenu'r son am yr ail yn eu plllo., credwyd y cyntaf, ac anghredwyd yr ail, ac c ganlyniad mawr fu'r terfysg, a'r gwaeddu, Dim yd-ysgrif; Burdett dros fyth."—Parhauodd y gwaeddu mewn rliai parthau trwy'r nos. Y mae dau ddyn o iselradd mewn dalfa am daflu cerrig, y rhai a holir heddyw yn Union Hall. ———— 

IAU, C. Daeth Cofiadur Arglwydd Castlereagh i'r ddinas y bore hwn, ac yr ydys yu disgwyl ei Arglwyddiaeth bobawr. Mynogir gan y Plymouth Chronicle, am Chwefror 28, fod y Ffrcigad Ganymede wedi cyfarfod a. llong ar y mor, cadpen yr hon a ddywedodd fod y Castilian o 18 mangnel wedi cael ei gweled yn tywys y cadlong Americaidd y Wasp, yr hon a ysgafaelasai, ar ei hoi tua Phlymouth. Yr oedd y Castilian wedi cym- meryd ei gwyr y rhai a roddasid mewn Hong a ysgafaelasai lii eyit hynny, allan i'w chynnorth- wyo cyn y frwydr. Yr oedd y Ganymede- wedi cyrliaedd Bermuda ar y 21aill olonawr. 1 Ilysbysir gan bapurau Ffrankfort a Brussels y rliai a dderbynwyd i'r 27ain o'r mis diweddaf fod Dug Saxe Weimar i gael llywodraeth Saxony, os bydd i'r Brenin wrthod yr ammodau ar y I rhai y cynnygir ei adferiad ef i'r oi,secid. Dar- lunir gorfoledd trigolion Taleithau Belgium fel un o'r gradd mwyaf yn achos unoliaeth y gwledydd hynny ag Holand dan lywodraeth Tywysog Orange. Yn awr y mae'r Netherlands, neu'r Tiroedd Isel, wedi ei cyssylltu yn gytf- elyb i'r modd yr oeddynt dan Albert ac Isabela, oddi eithr Artois, a rhai parthau o Fflanders ac Hannault. Y mae y rhan fwyaf o raglawiaethau'r brif ddinas wedi cyttuno ar ddeisyfiadau yn erbyn -"y 1 1 fl 'I I u cyinewmiau yngnyireunau r yu, ac yr yuym yu deall fod llawer o drefi ereill, ac hyd yn oed siroedd, ynghylch gwneuthur mewn cvffelyb fodd. Y mae meddyliau'r bobl yn gylfredin mewn cynnwrf mawr yn achos y pwngc hwn. Ysgrifenwyd ymedroddion terfysglyd a phridd- galch (chalk) ar holl furiau cyhoedd ac amlwg y brif ddinas, ac yn neillduol ar y muriau YHg- hymmydogaeth y Senedd-dy, HC hyd yn oed ar y muriau ag ydynt o gylch Cae St. lago, gan fygwth aelodau'r Ty Cyflredin, a gwahodd y wcrin i vvrtlnvynebu eu mesurau. Am un o'r gloch ddoe cynnalwyd cyfarfcd tra lliosog o drigolion Southwark, a chyttunasant ar amryw lawnfwriadau a deisyliad i'r Seneddr yn crbyn cyfnewid cyfreithau;r yd. Traelliwyd amryw areithiau ar yr achos y rhai a dderbyn- wyd gychl thyrfau o ganrnoliaeth. Dywedodd Mr. J. Davies nad oedd y cyfnewidiad bwriadol yn angenrheidiol er diogelwch i'r tyddynwyr; ond budd perchenogion tiroedd oedd yn cael ei olygu trwy'r mesurau newyddion hyn, o her- wyd eu bod hwy yn c'hwennych mwynhau ar- drethau uchel am cu tiroedd. Yr oedd efe yn sicr pe buasai i'r dynion hyn leihau'r ardrethau dirfawr a godir yn awr am y tir, y byddai'r tyddynwyr yn ddigon boddlon i'w cyllwr. Yng- hylch ugainmlynedd yn ol yr oeddid yn gwerthu y dorth bedwran am öid. ac yr oedd efe yn cyf- cirio at farn ei wrandawyr i wybod a oedd trethi a beichiau ereill yn ei gwneuthur yn angenrheidiol i'r pris hwn gael ei ddyblu (tLijiw o Arrt, na!) Yr oedd Mr. Clarke o'r farn y buasai diogel- wch digonol yn cael ei roddi i berchenogion tir- oedd trwy bris ag a fyddsi lawer llai na 80s. y grynog. Yn ei fryd ef dylasai'r bobl yn gyff- redin gael eudiogelu, ac nid rhyw radd o honynt, ae ni ddylid galw arnynt ifwytta eu bara am bris lawer mwy nag a ddylai fod; yr hyn a ddrygai lawef ar law-weithiau'r deyrnas. j Dy wedodd Mr. Brand mai'r prif bwngc i ym- j holi yn ei gylch oedd, pa un a ddylai israddolion y bobl gad ei diogelu ai peiuii?, a'n galluogi i gael eu baraam bris rhesymol (cyhmeradzsyaeth). Yroedd yn yciddangos iddo ef fod perchenogion tiroedd wedi dysgu gwers tra buddiol yn ystod y l'hyfel diweddaf, sef i gymmeryd gofal am j danynt eu hunain (chzcerthin llcliel). Yr Oedd- Jut wedi cymmeryd mantais ar galeclir amser- oedd, ac wedi ardrethi i mddau dirfawr, a. thra'r oedd y llaw-weithwyr agored i bob caledi, yr oeddynt hwy wedi piyfio eu nythau yn dcla (chvsertlun). Y tyddynwr hefyd oedd fath o Jackall (cread ur bychan, yr h W II meddant a chwilia am ysglyfaeth i'r Hew, a'r unig greadur a arbedir gan y Hew heb ei ladd) i berchenog v tir, yr hwn oedd ofalus i ddynwared arferiorf ei feistr. Yr oedd ymddygiad y gradd hyn oddyn. ion yn d wvn i' w e-ofl' r.hvvedl vrp^l o j 1J y naut- melyn (frog) canys yr oeddynt wedi mynèd mor fawr fel yr oeddynt yn debyg i hollti o'V diwedd. Yr oeddid yn dywedyd, ond yr oedd efe yn gc)- beithio nad oedd sylfaen i'r dywedind, fod Cana- J, we d iiti, fo d C p?IIQ:- hellawr y Trysoriys wedi addaw ei gynnorthwV i berchenogion tiroedd yn yr achos hwn, ar yr ammcd o fod iddynt hwythau gefnogi ei fesurau yutef yn Nhy'r Cylfredin (llej'au o Rhy zch). Dywedwyd gan arall os oedd pris cyfnrtd y gwenith i fod yn 80s. na allesid prvnu'r gweiuth goreu dan 100s. y grynog, neu 12s. 6d. y Win- chester.

GWENEE, 3. Derbyniasom bapurau Paris bore bedtivir. Y mae'r ynysoedd lonidd (Ionian) yn parhau mewn terfysg a gwithryfel. Gyrvvyd y Dir- prwywr Brytanaidd o Zante, o'r hon y ciliodd efe a'i wyr arfog. Yr holl lonisid ag oeddynt wedi ymuno a'r lluoedd Brytanaidd ydynt wedi enciiio, a dychvvelyd adref. Yr ydys wedi dan- fon dwy gatrod o Malta i gyfnerthu amddifiynfa Corfu. Y mao'r Montegriniaid hefyd mewa llawn wrthryfel: gwrthodant gydaabod un aw- dlirdod goruwch t'rpiddyut eu hunain, gan fwr. iadu byw yn hollol anamddibynol ar Awstria, gan eu bod wedi dysgu amdditiyn eu rhydd- did yn erbyn holl vmdrechiadau'r L.ywodraeth. Ffrengig yn yr amseroedd diweddar. Blaenorir y lluoedd Barbaraidd hyn (megis y gclwir llwy gan y papurau Ffrengig) gan yr Esgob, gan ym- osod ar y Tyrciaid o'r naill du, a rhyfela vn iVvr- nig a'r Cristianogion o'r tu arall; ac oddi ar uchelderau eu mynyddoedd gyrrant eu lluoedd arfog trwy'r mannau mwyaf anhawdd i ymosod ar y rnilwyr estronol a ddanfonir i'w herbyn. Y rnaent wedi peri brawmawr amryw7 weit'nau i drigolion dinas llagusa, er eu bod dan nawdd y Pennadur y Tyrciaidd. Cyrhaefidwyd Paris gan Arglwydd ac Ar- glwyddes Castiereagh nos Sul, a dydd LIea cafoddei Arglwyddiaeth gyfrinach a'r Brcnin. Ymddengys wrth yr hanesion hyn fod achos I Poland a Saxony v-edi ei derfynu ar y Sfed c'r mis diweddaf. Tybir mai pethau perthynol i Belgium a Hanover oedd yr achos i'w Arg- lwyddiaeth aros yn Vienna wedi'r amser uchd. Achwynir mewn erthygl dan y pen Madrid, ar ymddygiad dirgelaidd, neu aneglur Prydaiu I tuag at yr Yspaen. Y mae'r Try-orfeydd Ffrengig yn codi yn I barhaus. Y Consols 5 y cant ydynt o ddeiku 79 Ifrancs. Gan fod pris ebran ceffylau wedi Ueihau, y mae llythyr wedi cael ei ddanfon al:an oSwydd- fa'r rhy fel, i hysbysu i'r sawl a ddarpaient feirch rhyfèl, i'r llywodraeth, na fydd i'r 6å. y 1illdir dros 18 milldir, a ganialtaisid yn ddiw- eddar, i gad eu rhoddi o hyn allan.

SADWRN, 4. Daeth Arglwydd ac Arglwyddes Castlereagh, a chymdeithas liosog i Dover ddoe am d.i o'r gloch, wedi cael mordaith hyfryd o Cl(ais, o'r hwn le yr hwyliasant airw.uaw o'r gloch y bnre hwnnw ac ynghylch pedvvar o'r heddyw daethant i'w ty eu hunain yn y I)i,if"d(iiiias y mae'r ddau yn ymddaugos yn wych dros ben, Derbynvryd hwy gan y iliaws cyuuuliedig with y drws gydag Huzzas uchel. Nid yw papurau Parisa dderbynwyd heddyw i'r ail o'r mishwn yn cynnwys dim hysbysiaeth ychwanegol o Vienna, un neb newyddion car- trefol o bwys—y maè'r Trysorfeydd yn codt ya barhaus yu Paris—y consols pump y cant SOj: francs. Dygwyd hysbysiaeth o Vienna gydfl'r llythyr- god a ddaeth neithiwyr i'r dref, yr hWLl a fynega. y byddai hedd wen i gael ei gyhoeddi yn ffurliol gyda llawer o rodres yn y brif ddinas honno cyn yr 20fed (q'l' mis diweddaf) os byddai i iechyd Ymerawdr Awstria i ganiatui i hynny gymmeryd lie. Dywedir fod yr Archdduges J\b.ia Luoisa i tlros yn Salzburg, ac y mae yn dra hynod cu bod yn dywedyd ei bod hi yn rhoddi ei ineddiannau yn yr Eidal ifynu, sef Parma, Placentia, a Guas- f n I la, ac wedi hynny arwvddir mewn modd rlng. hysson y bydd iddi gael ei choroni yn Frenhines yr Eidal. Sonir etto am gyngrair rhvvng Prydain, Awstria, a Ffraingc, yn yr hwn yr y nf >dd|f iia Russia. Yr oedd Brenil1 Saxony i adaol Berlin ar y ^20 in o'r rnis diweddaf. Cyhoedd Wyd ysgrif swyddol yn Berlin daJuniadol o'r tiriogcethaa ychwanegol ag y n ae Hanover i gael oddiwrth Prussia, ac o'r hyn a ganiatteir yn ddigullediad, -i' olaf a't y Rhine.