Seren Gomer

BARDDONIAETH. <———————— AWDL HEDDWCH, AR Y iPEDWAR MESUR AH HUGAtN CERUD DAFOD. 1. PA ryw lid gofid a gar—y gaddawdd, A'rne'dyfwgoruaidfar! — — 2. Dont a'n nad, dewaint yn nydd! Dàn a mw dien y modd Dyar a gwan doriuwg wedd, Mysaia a rhoi maes yn rhudd. 3. Mangn€!auype)anpi! Taranant, toliant bob twll, Chwyrn hedeg ar waneg wiU, JMigii traian ym midlan mwl!. 4, 5. Ctorddwy gardd-ddig, Llid rhwy }}e trig; Aph!wmadariHamedig, Uwch hawl a ddawns, echel ddig! L!add dynion lIuoedd dmas, Iborthicwaobatthcas. ,I, ¡ õ., 1 Pnr hen awcn, pa 'r aewydct Yn am! o son metns sydd ? pa air ddywe'ôaf-?FûrdJè-dwydJH.EDDwtUI 0 cherwch wych arwydd. 7. Y mae 'n eistedd mrn astuj, YmmerwathaitttmorathuJ, LIawena gwawr, Hou ei gwedd, Giisiai&dd gras p oh,;à. 8,9. o siryg, gwasg dy arian, Ga;r! digaredd, gwen deg eh'ian, Men h aniau a'i march ini, Coron a bairn cyrn y byd, Tcyra baidwyd, trwn heb edwi. 10.. L!e teyrnasa: nLd hi!- noson, Maeyngariadmwynygwron, It1<!1 drnan d'rawyd, Gywrain, arwain yd, Oft:uwydytauou. ?1.. LIongau mawrion oH\vng en morwyr, Etto y cyrhaedd at en carwyr; <jwr ei briad g&r y browyr ai blant, OUa'icusaHautUecysonwyr. 12. D'wedant !!e cawsant fleia cysur, Cofiant hh daliant ar eu doiur, 'CecsaH, mynygiau, mae yn eglui-, F<r<WMH a toesatt o hw asn)—-y rbyfel, Danh'U,ufdd'y1U1 ell Hafur. 13. Pa Ir ddewfwalch por a ddorwn, Pa 't- ddewis pnr a ddetiwr. Pa')'gyfaii! p(tragoti\n, i }'a 'I' gartad pur pgorwn, ] Pa fawt net th pwy a farnwD, Ila li- oiiid piir a alvii, Dduwics bei ? pa ddewis bûrch In tijwyddiirch ni a'i rhoddwo. 14. Mae o gyfaill mi gofiat-1'h enwog. Ormwcddgoruchaf, Addasydyw,ddnwiesadaf, I'threott,a'thriahf, (GcJ)-inmiwa;i.') gedyt'n mwyaft I'w deyi-r.a&t.td diorn wysiaf Bc-b trigo¡iou, bawo, tc'! gweJaf dd,yn byw, A'r llIBL'ydyw i't- bcbt twydaf. 1.). Dos a phnoda, dewis ei phrydwedd, Nefwcn y pa!ss, {:a fyw'n ddiepiiedd; I'w Uawforwynion liefara iawllhdd, Ddu Atlrig, Asia, ddeHYy agoswcdd, Ewrop, Amcrig, a)- hap y Mawredd, Dwyn i'n bion heL:u dyni.OIr brenhinedd, Breninesau bron hysav. sedd, yn b}ant, Rhaiadragwii'iant'H rhotodrKgaredd. 16. Daw y clwyfns, rlian cÜftcn: Un d\'il aàwyth, nen dyh'¡¡fj¡¡, Ds'v erchyllwaith uu-archcU.cn, BIBL, i ddewis y bobL dduca. I?' Ciat-th-on,bron brymant! D¡¡Ol {;nethion gant, Ah! du wynebauto danobaitb. HEDDWCH, gerwdl gaut; BidRHYDDlD;rhoddaHt Lu gwaed,-a da.,ztiit-gydu'a dyliaith! 18. HEDDWCH! RHYDDID! haeddecheu rhoddi, Y byd hcb wai'atun boed i'w bi-ofi; cwy)')p i'w annerch, pol) cwynpeini, Hyd wei.) y Pab wawch) docis i'w pobL 19. Gwiw lefn nofwedd solofn Hi, ;Na dda 'i p:n! yn duigotiedd Dy anrhyd( -id dwyn, a rhedi Uwcb a,gclft WYCIL- gofi,,vcdd. ?0. Mae gair imi mygr et ammod, O! me! hynod y nme 'r clmiawn j Goncddi!:ig<iniHddatto<f, Pan o'm gwaelod pen i'm galwiawn. Ht'dd\\chdy!]oicyth'e<iinoi), Nid yw 'i chmo! ond y chweiwiawD, Heb ysbrydot a phersonol, Haddei' wiol, hcdd i imwmwn. 21,22. Coded cw!p'!ydd  "11. .d,1 )p,l,awrrymaman, Ivi6r a myny d Ynbocthryfb!, ? J.t'sydd dnwet 'I'w dy egwan! Adtogei ? to?, Yr hwM a rocs y gM t) u't noes, ë\'i ben byw, l'w 1J\'d1 be I.> oes, J y)T):twj a'imedd, *) Dirla)d dod hedd, ;>YSuIsy"w, Ostiawiisedd J M. Tyred I&sn, tro dy weision arfbg, I fod yn enwog fad yn union Mae er heddvvch mawr, rhyddtoc ddiaoiaid, Yn gyru defatd E;war a d060n, Dros y gcHtydd dyrus gwyfition—Fuga' Tyred t gynnat traed y gweiiuon; Bwrw hoit aMu braw eHyiion ymaith;, Hy dtechid eilwaith drwch dy alon: Gyntar heddwfh, gennyt ihoddion gwr;r;. Dduw, os parodol oedd ysprydion, I ddi-y!xi) denu dynton, pur barod Y can' !iu hynod o'u cynHwymou, D)wy dy aUu, di-a%v y deillion bý.dda.fj ladbcynuardyycwyniou; -=- Ac os arcs o gysuron y byw, f /u Codid (mnwr yw Ceidwad) y'meJr+;on! Edwa cyfod y cyfioH, dy dcyrnas, Rhag gaianas a r!nvyg gelyni=L-, I fynH!! 'r ait Heddweh fanor—Sanct lor! Amen," Dduw cgor, y tuac'n ddisQ: IonaLwr,1815. Y C. G.

At Argrapkiadydd Serw Gomgr. ATTEB I GRAS LYTHYR ENLLIBAIDD Y CAWR GWAN, fr kuit a ymddangosodd yn Setcn Gomcr, i-hif. 4-t. Mn. GoMER,Bydded gwiwgennych adael He i fy Hythyr yo eich Sereu; fe aHai y bydd i ryw un gael dy- wenydd oddiwrtho. Mi ysgriienais attoch er ys ta!m, end trwy ryw gam- gymmeriad, neu ryw attatfa, yr wyf yn dcati na ddacth i'ch !!aw. Dyma fi yn anfon nn etto; y mae yn dra rhyfedd fy mod yn gatht agor fy Hygaid, na chodi fy mhen, wedi bod dan ddyrnaumor drymion a. dyi-niii Cawr! yn wir da iawn i mi mat Cawr Gwan ydoedd, ontde ui allaswn fyth godi fy mhen; nid ydwyf and t!esga:dd, etto yn ducwr, ac \styr yr achos. Fe gymmerth y Cawr Gwau y draflTerth o osod t !nwr yn ei iyt!iyr y beinn Barddoniaeth cit, pe bt!asai hpb iawer o honynt buasal bur dda iddo ef, set'dy'brydsam, twyH-gynghanedd, a rhy dcbyg; y rhm hyn, yr oedd ei Awdt yn hoUol feddianuo! o honynt, heb son am syuwyr. Fc amcanodd, pe gaiiasai, auiddtfryu y braich, Son cyson eeisiwn" Yma y mae pedair!!afariad ymhen dwy/medd cf. ra ragormeth yw hynny? pe byddat pedairHatartaid ar hugmn nityddant fytii yn abi i'w ddnvygio. Cododd y (.AwrýstieUreth o waittt D. lonawt- fel byn, ad ei weision.' Bar?d?pT??idtcn dcalins a ydyw y bratch hwn v' n perthju i r?rhyw aches. Y mae Robert Davies, 0 Nantgfyn, ?\npdi dybryd sain fet hyu, Dyn dihag an? a? enwog. Eefyd ? HyiJ, -?' Nis'gwntpdraeoriaeth.svdd rhwng y tribralch ucliod, Dyn dinag anwag enwog 'PedJOd sy'n bod yn y byd/ 'Son cysan ceisiwn.' Eu seinia); a'u pnfodlau fe! hyn, Dyn dinag anwag enwog ag, og. Pecitod sy'n bod yn y byd ;—w<, od: yd. Son cyson ceisiwH ;'—on, on, K-M. Y rhal hyn a'r cyffe!yb sydd hoHoI ferns. Ac arwyrain gorwrcdd,' Cododd y Cawr dystio:aeth i arnddinTyn y brateb hwno waith D. lonawr, tet hyn, Y taranau taranant.' Hynodo wan ydyw'r bnuch hwn, os gellir ei alw yn fath yn y bydo ganu. Codoad un araH fc) hy'n, '<)Argiwy<Myi-Arg!wyddL' Ni feiwyd ar nIt gynghaucdd J!!sg yngwalth yCawr; He byddo tara\yiad y gynghanedd yn sefytt ar yr un fo- ga)t ddwywaith, nis dichon fed amgcn na ihv deb'v? ac tc!!y y breicMsn Hchpd o! ynanid yw y Cawr ues o iio(livydd i ynniij y chwarae wrth godi tystion an-'hywir Uuchiodd yCawrgoegntat Boda,am yrrn y ncw- ydd iddo fod yn rhaid trot!; t tll nr o! a; dape cawsat v newydd yn gynt. Ceisiodd Hrndditfyn y btaich hwn 'A t'ranau y trinoedd.' Y mae'r Cawr yn gofyn i Boda fe: i.yn, <AIni wvr cfdd)::) gv,'e!)ani yriaitha'tgrammadegna tjeio ar t'ath ftaich a hwn.' Yn wir ni *vi- Boda pa t-anunadeg a wetodd y Cawr, yn caniattau dan rwygiad mor anafus a hyn; tybiodd y Cawr mai cnmgymmpryd a wnaeth Boda ynghyich gwraig yr hen Gomej pa un bynnag,' md cedd gyfrcitDon iddo roddi t'iana)! yn I"e,tai-anau. NLd ydyw celt ? meddai')- Ca?r? ?ddnn yn wrthod. edig; os felly y mae, ni ?aeth Ra'?a?H '?csen feten, na' ? gy?tnsoddir; nt waet!i canu ar Imtyu dingci¡ru' Í1eu\Jdsn fel en, na'r 't't' dd I 'D' ,J"  I j' priff.rddoniaethgox.'u. ?g?i)?<?'(!tf,ntedder, gaei dwy b yii Ile un; y niae Ili.yAh' dwy & yn j)e un; y mae hynnyyn ?ir, Ood bod ynddi- gon craH i sanfod bod nn yn t?aif.' P: if-fab A -d d a Cododd aml'J"Y dystio{i¡ amddiiiyt: y braich hwn' fel hyn, Gofa! ya He cynnal cxn.' Arall, Parcitaf anrhydeddaf di,l &-c. Y mae'r tune!! o'nfyn weddol, o herwydd y mac'rsa: yn niwedd pob g<m- o honi; end urn y Uinelt o eiddo'r Cawr, a'r !)ine:i gyntaf, tra ch!ogyrnog ydynt, ac nid Uai na beius ychwaith, wrth reol gacth bat ddoniaeth. Cei&iodd y Cawr amddiflyn y braich hWD, A)n gautetauda,' trwy ddal aitan ei fy)chan cyfyng a'i gynghanedd bed. egog. Nis gwn i pa hediadau a-fcddylir wrth edrych areiAwdIcf, yr liedia,(Iiti tt:bycafiddi ywhedmdau pciswyr, nen hediadau y dryw,tuag uchder ei ben. Fe heiiodd y Cawr amryw gynghaueddion o amryw ddfd!, y thai ntd oes end ychydig o honynt yn ddifeius, nac tH! o ddeg Y" atteb i'%v destuH;ymaeo honynt !awer mwy nag a rtódàis i yn awr, rhy f:uth & diles i mi go6'au am dauynt oll;uid ydynt hwy, nac odlau'r Ca%vi-, hanner gwerth y pap" a'r ingc. Tra byddo y nineHati riiagddywejedig byn (o eiddo'r Cawr, na'i dystion) yn ymddangos mewn baiddoniaeth, nis gwelir tu byth yn €i haddurn wisg, Am feiau barddoniacth, ofer yw son mwyach; y maer Cawr GwaH wedi diddymu tri Heu bcdwar o bonynt eisoes ond cyn pen hir ni f)-dd cymmaint ag un o honynt mewn syiw. Fe gaitfyr hen farddoniaet)< oedd mewn caeth- iwed er ys oesoedd lawet' (tnag amser Dafydd ab Ed. mwnd), e: rhyddhau o'i eha! char cyfyng; yna bydd pcb rhigymwr penchwiban yn gwacddi, Byw fyddo'r Caw: am wneuthnr ben dd a ihigymwyr yn gydradd a'u gitydd. Ediiwiodd y Cawr gastcll Caernarvon ac ewineiHt Eryri i Boda, ni fedd ei wiad et' un gaer mo:' aidder- chog a chasteti Cacrnarfon, uac un mynydd gau uched ci ben a'r Eryn; y ddau hyn ydynt y ticlau d*i, atdder- chocaf yn imii a'-daloedd Cymru. Cyifetybcdd y Cawr Buda t garn Sais; os earn Sals, Ilafn Cymro. Barned d;nUt;nwyrdeaihts, diduedd, a osodod(i Botla ri-irbetli yn erbyn yr iaith; ac os gwnnett), y naae efyn di'a boddion iddynt oi! i roddi eu hysgwyddangyda'rCawr. Fe gymmerti) y Cawr wib redeg oddiar hyn at y bcd- ydd, ac a faruodd lod Boda wedi cac! dau fed\ dd, aen j I en\vM, sef e: en.w p(,onol a'r enw Boda, ac etto hp.b gaeieifcdyddto i't'a'ydd gi'Mti.mogoL Fe allit, fody I I Cawr wedi cae! tff, ac er hynny hcb gaerei fedyddtO i' !fyjd gr,stiiino,,rol:, hynod mor anaddastuapat"desttiu I I y c<wry-doedd,rthyglau bedydd, ond geUir ei b,:titli-otidod me\YR nmryw bethau frefn Ryn Awdi yt- hen Goiiiet- oedd y)' acho dechreul.H, ac ru àdylasai y Cawr gymmeryd dimaraH H)ewn Haw hyd omch&wsaibcndot'yniada:' y cyfry'.v achos, '.)nd 'JaJ gan yr euog- gael rhyw Iwybr i dd!angc, rhag myried i gyfatfbd ei Y mae yn debyg i Boda ddarlencymm,¡nt o waith yrhenFeirdd, parch da. 'ddynt, ag a <!¡hrl¡ulOÙd y Cawr; erfod caniadad yr hen Fen dd yn ,¡1ç¡aJ'lmtJl- a(livy, ymae ynddynt amicdd o feialt etto ntd ydynt !ai. na gwerth svlw; oii,,t ilid,,Tw-trwaitli y Cawr hanaer gwerth y syhv a àrpofGÍsoes. a thybied y Cawr ¡ Bolla gninno a.i yd hytrach ei vn'th-nyneb!! ytt €t h(JI gfl¡nyg'i'a¡; end tttd ymgeccrcth ychwalth sated y Cawr at' dn' teg, yr.a fe anuu'ta Boda ytntadd un frwydr etto ag cf. Yr wyfyn gadae! hyn dan e:ch ystyrtaeth ch,wi ddar- Uenwyt'dyaHtisadiduedd. Ydwyfeichhvnawseiddiafcvfan!. I OArfon. DobAltuANGC.

I At Argi'C!phiududd &f?t GMnct'. I AT VR EKWOCAF GOMER, A'! OHEBWR LLEWELYN. I MR. GoMER,Er pan gyfodes yr enwog Seren Goner, a phistyHio e: phc!ydr dros eir\von fynydd- oedd Cymrn, yr wyf wedt sylwi, gyda mawr briodot- deb, dain yn gyn'rcdin o bawb o ohebwyr y Se:en v parch dyiadwy i chwi, syr, am yr ymdrech gor- ehestoi i lewyrchn a goleuo congtan mwyaf tywy]! a pheUcnig y Dywysogaeth; a phob Cymro di)cdry\v, o barch i'w wiad a'i genedt, yn ddiiys ddlgon a'ch gosodant ar eich match yn uaeu-rhed i'r enwog ohebwyr yn yr amrafrie! frwydran a gymmerth h- yn ddiweddar, o hcrwydd yncichtiriogHOthchwi y cyn. heHr y gad, ac o gyunyrch en-h gwlcdydd torcitluog y dtweUir y byddmoedd n-, Mr. Gomel-, wrth otenni eich teyrnuso!enadog chwi y gloywir yr arfan, y dosbertiur y rhpstrau, ac y sylwir ar amgylchiadau a scfyltfa Y dd\vy gadres. Hyn oll, meddaf, a lbwer ychwaneg, ar eichtraul anihicidiol eich hun, canys rn fyddai MM chad l (! (/tty'K(.: chodi dM'rM) na m\\y o sy!w ar yr amrywio! wr- oniaid, swyddogtou, a tnU .vyr, nag ar geiliogod rli e(lyii, end yn unig o'ch trwydded a'ch cyfrwng tywysogaidd 1/ chwi. Cynimi dynnn y casgliad perthyno! i'r gair !nvn sylwaf, ym niysgercmacnwogasant pu hannij! Yn y ¡ Seren, fod rhyw nn a e!\v!r Llewelyn arno wcdi btae!) ori o'r dcchrcu !]yd yma, ac nid .!im mwy difyrus yn I sicr, na't gyd-darawiad a'i {.)Yll1H¡}(1og y Sais mewH pc-rthyuas i ScislJig, y;: cnwcd[" ei 1"1'£' b sytwad ar cnw fy hei;g ei*, gyda chenad ;1 1 -1> (I; Mt'. L!eH'eiyn, pè'au" y tlaenorÍ;}eth i ddv Y:; nenvydd-deb y \týfyn ecilo yn d< dd.- gon, er ys ve p tmm' m!yncdd i'r 1\1' '> ;\¡ r"I bonlteddig c, c.spnn.o ei puwimi yn hoIlol(i"rnn tarddiad a gwrk¡.fll..t: j gwnncth Llewelyn yr hyn, a'i ystyried c*' Gynirotrwyad), oedd yu danges i nn, crynlll:tkdt1\l.cili I yn y gwr yn cl csponiad, er 11, 1 yn ei dadogacth ar y Cymry. Ond trwm. n',i¡¡g;'JJYf fod enu;au moelwn ySaeson fa! hyn ym y Cymry yn debygot'od ynddychryn ac eiddigcdd iddyBt am eu j parch a'u hnfudd-dod oddiwrthytft. Bpth ped csponid enwan amryw o'r hen Gymry yn Sapsneg, ntcgis Tra- haearnrawr, ArthorGawr, Rhys Gwynedd, Uthr Ben Dragon, Brochi'at;) Ysgithro?, a'r cyftlyb; och fi! ni fyddai hynamgcn ttag ymwan Gni- )ivcraLi!ip\vt; ac yn berygt anfertho! riiag dychrynn y Sapscn gM-irion o'u gwiad. Gan t'ynny, Rrr. Gone)-, chwi a wnaethoch yn gaH a mawrydd:g iawn i aros ar eich march yn bwyHog, gan ystyried mai o ddattiwain :nyned yn wysg ei gynnbn, yn Ue yn ei uaen, a wnacth yr asyn Bcnoni, wrth daro arno megis y gwnaeth; end an) L!c\vc)yn, gan fymod yn ei gyfrifef yn is's\vyddo"' wrti.ych chwi, efe a gymmerth hiwcr o bocn mpgis San) fab C's gynt, i chwitio am yr asynod, a dyma fe wedi cact gat'ae! ar un o h&nynt o dan ci bairn)) newaidd a braidd na t'pddyiiwn mai nn o hen asynod Israpt vdyw wedi aroshyd y dydd hwn, gan ddrycedyrohvgarno. Mr. Liewetyn, o ddiftif, pa drogaredd oedd ynoch chwi tusigat yrasynan hwn? onid oedd yn ddigon o gosp ;ennyeh ei arswydo ejmordditfawi-a'ch litill mi]eillig--? beth a wnciro horÍo cf beitach ar o! y driniaeth anif'e)!- aidd hon? nid wyfynconoondam uti gwro'rnnysbrvd ag ef yn eich Scren oli, sei nn o'r enw Boda leuangc" a wrt[iwyn(:'hc<!d y Cawr Gwan o Fen; fe aHai y gwna'r asynyn hwn y tto etto i arwedd y barcud hwnnw ar ei gefu ti'wy yr anialwch at gigfrain y dynryn, canys y maent hwy yn gynrcdin, er yn ddwl, pendew, penga- )ed,achwyrrryd!g, yn lied siwro'u traed a skr o'n siwrnni. Os got'ynir am gyfrwy iddo, gaU g'Ymmeryd cwpt\s esgyH rhyw hen gigfran 0' r tTos ar y tfùrdd; a tiirivnan Dertedd bHrs\n dat'ad \n rhwvn. hrb pn rvw- cirio, canys ni raid wrthynt i gann iddo megis ar y d' !yn, gan y bydd i Ieisiaii iiafar yr asyn ei ddify)-<t yn He hynny. Cosodwi'h hwynt gan hynny, Mr. COlllol" y MiH ar gefn y I!a!i, fei y CaffOJlt bro6 einsen rhyw ys- bytty o'r eiddoch, canys y mae yr ysgrnbHaid iiyn, rhwnge:'hysigtod a'n cieisiau mact'oxHyd, yu drwg- sawrio yr holl wersyU. Na fitasai y iicw yn llarpio y' asyn megis as, y Haddodd y propfiwyd gynt, sydd yn dangos got'ai tyner Rhaglnniaeth dies g)ead'i!nud mor anymddiifyno!, dwi, a direswm, yn gystal a maw) fryd- igrwydd y Hew. Wc-dt'r cwbl, y mae yn rhyfedd cennyf gh'wcd Mi'. Cawr Gwan yn ei Eii,,Iviiioii yn C\)'lIO cymh)aintar ot ei t't'awd T\vm y Nant, megis pe byddai )ie)j wedi ei ad- aet ar ei oi i wastradedd dnvg-ysbrydion, b:u'cntanod ac asynod fci hyn, pan y meddyitwyt' muau i'od Dew- eiyn ac yntcf wedi dorbyN yti iiawn ddeuparth ihan tnanteH Len Elias y NaNt, ac yn cadw ncntydd y cig- frain a mynyddoedd yt asynod mor rhftgoroi, fel ag y mae yn anhawdd dywcdyd pa un ai gwendid y Cawr ai KKK y Liew sydd i'w ryfeddu fHyaf. BeUach, Mr. Gomer, y mae yn Hawen iawn gennyf we!ad Hewyrch y Seren yn arddcrchogt coftestr y Hwyddyn newydd, a bod y tansgtifwyr Cymreig yn parhau i'w chynnorthwyo a'i hamddiffyn. Bid gwh, gall fod thai ymn ac accw yn citio, both cr hynny, nid y\v amgen na phnro sot!iaci) y Cymry, a gwncuthur y Seren yn wothfawroctcb yn y Dywysogaett), Gwir dde! bynwy! ytiige"edtlwyi-, a cha; wyr y Seten )newn CuhcbÙœth ac Ifysbysiaeth, a liosogant yn barnans tra cefEr goh'rg ami. Hetyd, gwych iav.n yr adterir hedd- wch yn y Iscwyddiadur mewn perthyna.s i ysgritcnydd. iaeth; yddadiar yr aches hwn a fttdra buddiof er hyfforddi yn y Gymraep, cynihedroH ysgrlfenyddiapth, a gochelyd peHafoedd o'r ddeutu, yr hyn yn ei eUreith- iao ,a batha tra't' Frythoncg i'w hysgrircnu a'i darUeH ;er.f.Od.rhYW loan yn ddiwcddar yn cymharn y cwbi i nid yw hyn ryfcdd yn y byd as edrychir ar bethau tr\vy yspienddrychau anghywir; gait Mr. toan \vcied ei huu ttmv'n drych o'r fath yma yn i!ni nag I un oMant ynys Lilipwt; pa fmnt y\v nynny? meddwch chwi; wet, o gy!<h álCy.fi)({/i;Jd « y tataf Da': beth neiiiduol H e!i- weled at- a:ynnyd<! maw!' yn y Sercn, y rhat ydynt hr:o<io) ogotiiitit vil i.mh Gym- raeg, sef 'ei I tt'r (h!)' Cymreig ogysti'awenuy!'y;Tiaf.'rod(!io!). Coetiwch ii,Mf. Go- mer, er fy nystawrwydd hyd yma, fy mr-d yn wytimosot yn det'byn yrhygiodSeren, uc yn ei chynnncradwyo bydag.syddynwyffHeteiI!, aeymae y!) ddywcnydd genHyft'eddwI bob amser nn ommcdd.)' mo itoni. t nu t)-a fyddwyfmewn Saf't g'yda f arglwyddes Cciniog ncu Elusen.

:.s. ?it' ?4? ?.'yr?/m«y!/J? 6'cr<'M Go)nci-. I I 4- l- FT MliAWD GoMER,Fcfagyr ydwyfynddaW!en- ydd cyson o Seren gymnicn Gomcr er yi< misoedd beU- ach, yr ydwyfweit/¡ian, \v)'th edrych yn wyneb pich Seren sutu),yn capi t'y i!onni aTncwydciio)i cydnnol a'n: te:m!adau brydiau Ct-cii! y;- ydych yu dwyn tristwch am fy mhcn fel cafod anniSgwyHiKhi-y, ae tcUy y eefÚs I yn eich rhtfyn 58, pan y (-,icl) brc- dyrCymraeg, ganhyst)ysuiddyntamdd:HHnind y Se- ''en; ie, pryd hytmy, mcddaf, y dm-fu i mi edrych <)!- t'y ymddygiild gyda gaiat-; hynny yw, bun] yn ddk;j'bymwi- cyson o Sercn Gomer di os o d !cuhi bedwar niis at' ci hynKidnngosiad cyntaf, end fel ag yr oedd gwyr dysn- edig y Hywysogaeth yu yrarysou ynghykmiythyrcnau agen-iau) ac yn arfer y geit'la.)) mwyaf pjgog ic -,III- so-chus ynaiHat y UaUyn y ddad!, end yn debyg i ddau lengcyn fyddai wedi yfcd gormod o gwi".v, y!t bKrod i derfynn y d()ad! tiwy )-ym dyninu, ac o braidd yr attai- hvyd ihag dannod uchau en gitydd nes oedd cywi!y<!<! at'nafwrtt: feddwl am en hymddygi:ui, :tc o fcvt-n t ych- ydtg yn t-hoddi !te f-yfrcithiawn i )j!ant Hcngist ddun- nod i C'ywir, dmnn, yn yr hyn a wl1:ic¡;ant; ac yn y wyn )ionno, sef cywitydd, tnn'odd;usy SCI'CI1 hei- bto: end pan gjywuis fud y ddadt wedt el hoi he:ui(), mi a't dcrbyniais yn Hawen dt'ach.'fn, ac weie ii vo aw;' yn ymroi. hyd etthaf fy ngniht i'w chynml!, n\ll adtbnv i'w dprbyn yrnha bils bynnag, on: e!o yn i\vy im sw'it yt WVtlIHÜS. Yr ydwyf yn gwelcd. fy I'ythyr yn ch\-t-yddo end (-Yn y rhoddwyf hcibio (y ysrifeJI, l11iWfI:lf t.ti sy'wadau <u' waith cicti cohcbwyr. Da iawn <<;dd gennyf w.)cd y cynghonon hnddio) a gawsoli1 gall ii'yn' w o honvnt, megts Llewelyn, Ade)phos Phito Gomct-, ac ainryw crem. Dywenydd petinyf weied o <h-ydl::n yn Htedcg o'r uu tfynnún, Ond y pet)) nnvyaf nei!!(tutd .t barodd t mi ysgriienu oedd g\\eled brvchiUt duon.y!: ymddallgos yng\fyneh eicit Sct-cn sinot; yr ynwyt Yllagos yr on him a'r ffraeti) Juiius o')- Bryn Teg am u-alth Powysicns:s, tHat bt-ychcuyt: du oedd, ondgobcithiafycenfydd y botd.eddighwnnwtddo cf anmddo y Scren, yn ei fyrbwyHth-a, yn waeth na Pho- {'i tnm; ac hid Jn!ms yn unig, on't pn\\b a ai'fci'ni)tycyf)yw!)Ct)t, sefdefnyddio yr ysgrythlirall snnchudd mewn u.odd tra chei)wei:us. Oni ddm-Licn- odd efe y cyngor bnddiot a roddddd Phuo Gomci- Yn ihify;; .38 ynghyich y gwaith. Onid oes g'cnnym ni).,Litl o dymho'o! tarn y Duw Got-uchaf nr y ihai fnont yn ceUwaIr gpr ej frou ef; onid oes ofn Di:\v yn pcrchc!)- cgt ct g:uon ef.. Da fynn-awd Cynirpig, a'iH hoii f.ody!- I y Go!Ht'.i<ud, nac arferwch y cyfryw bet!) pnd hynny; r.1t;J difti, y mae arnaf ofj] bod y!! ddcrbyniwr o Se- 1'1 Gomcr, ihag i'm Crcawdydd edtiw i mi, Ti a fnost! a hH'ynt. Peth aithawdd, fe! y crybwynodd P)u!o Gomcr, cap! gan ddyniOH t addef en bai mewn cynnifei-octnau. C!iweti:'ychwn gael gwybod pa fudd y daeth v ea' C?e i fed yn ah- Cynuaeg, ac o ba ie y tatddodd..od!d y swel y gwr a'i harferodd fy meddw!, gan i'od gauddo y ,,?ivel y gwr a'i liari*ei-odd fy iii-d(.Iwl' g-,ili I'o(i gill([(Io Dydd da chwi, frawd Gompr, a'r hoU Omenndd !<:) borfa G'.vyi Padtig, ac y<ndt'echwch i gyunal SereH Gornc)'. Ydwyf FfvnnoHddratnduon. Wit EcwA\ ? ———————

At A,'gmp/ú",lydd 5e)-cn Gofiter. SYH,- Yn pich rhifyn diwcddaf (64) dacth gwr-holl" hedtlig ymiacn, yr hwn a cHw ei hon T. H. i !'ud!.U i'j' bydrag-brawfo-id(h)ct!t!)!cbrinfcddoL YrwyfYu cyfaddct'ynrhwydd na ddaritenats t crtocd t)n cyfan- soddi.xi a t'eh Sercn :;yda.'r tath hyfrvdwrh :ui!)!)r:)cthadwy—y fath ysgogiadau pcr-Icwygoi wrtfi ltitietlaii inlr. 'I'. ]I.; itl),, x,lit at'ddo-c.hog, o wybodacth tt'a hetacth, enwog :))u ddysg- etdiacthDdwyrem!o!.acynd)aJ)yfc<!r))syny.f(-j fyddyd o ddwyn ynshyd wahanol amgyili'cdiot) i.); fiymmysgfa ddyrys'yd o Hblpdd, a olrJulÏn yn ddwys a beiriuad'o), yn :un)y<t hoH uodau ewcudi da!tb!eidiaet)),tryintj-ydedd, a goan. Doed ( 1) ar y)- liyn a ddywed, Dy weny!ld geimyt' fyddaiia(.,J gwybod pa m] gwaeth siacced Saesnen Powysiensis ncn siacced ft.utit ?.!)'. Juihis, yr hon sydd megis sillccedcar (10ttyll yn gymmysg o amryw icititoedd f" Daliwchsylw ac y )'han oiaf o'r ymadi'odd ])wn. 0, t'esymcg m-' ddcrcitog Yr yn'adtodd hwn, Mr. Gomer, a ddygodd amiyw betbaH iia boddhaol i'm ineddw!; 3,n;Lt](Ii,ltti_e <Iygodd i'm cof i nii yn ddiweddar weted )'i'hyshyshÚí t_1 ,T' ,I r-1_L1 ¡¡YIHHI a cnwerwwgar canJYIWJ ;LT¡¡rLelnen f)-Q:n .the Principality suppiicd with spotted jud.:ds, made of dir- ferent languages, on the lowest tenus. Trwy ymholi cefais fod y siaccedi hyn wedi en gwneuUnn- o Hebraec G:'oeg, L!auiH, a Chymraeg! Fei:y cefais yn awi- fud yr ieithoedd, a farnaswn ehoed oeddyntseini.in dewisol i'r unig ddibcn o dl'osglwyddo amgyf!'redion i'rmeddw) yn addas i'w cymhwyso at y gwasanaeth at-ddercho"- o gu:hlio cefn ih\I )'hng y wiaien' Pa bryd bynnag v cuitb Mr. T.H. fod ei siacced efyn ndtciiio, os y)))- ho!a efe trwy eich cyfi-wng chw;, myM a hysbysaf iddo yn ddioed yr athruw ("adciriog o'r iei).hocdd a'r hwn y dytui ymgynghori fel ei wisg-wnenthut-w)', neu deiliwr! Pa fodd bynnas, y mac')- gwtthddadt i ddityniadan o awduron dysgedig, yn S'ordd dra boneddigaidd, fc) yr wyfyndeai), i ddywedyd, naiii .tinad oedd ymgyn<rllOri ag awdUt-on dysgedig yn un rhan o ddygiad i fH1 y -%vi, lion ket? (lig uwnuw, !)f'n os ydoctid, ei fod mor an!- ddit'ad o auian i -ertlifilw"O"i gwychder hen ys"nfen- wy)- ag yw o altuoedd t wahauiaethu l'hwn;; ieithoedd a brcthyH. I. Unsytw byr ymheUach; ymaeeich Coliebwr beii-n- iadol yn achwyn o hetwydd eich bod yn cyhoeddi Mebraeg} a fydd ef'e cyn tjync(. ,a ;ùangos ini gym- maint agnn dryit ymadtoddj Uebtaeg a ymddangosodd ar un amser yn eich Papurc,hw. I yoygaf eifod yn ystyried mai Hfhrm'.g ocel'd y dain bycitan o Roc<' a ddit'ynwyd, beb fed)'u gwahaniaethu yn w(.]j rhwng lJytJJYl'ènpan (hoegac 1-iel)i-aeg, na rLwng seifii(iit, a siacced'i!' R.sxm teHeatis,amtci?" Hyn oddiwrth eicii diavvylli, JULIUSO'RBRYKTEG.

JJeidr pcn-iF&t-dd ac ysgybwr mygdyUat! oeddynt i ddioddet'm:t''wo}aeth yn Nottingham, am t-yw hcth hcb onestrwydd, yi' oeddcut eUi dnu yn bt£t i'r whnIwriaeth, Ull ai, 1),yd y <fy!dd, a'r iiailyn chwiHena yny teian. Yr ocdd y He'd)' pen-fTo-dd wedi gwisgo mewn ysgal'iad, ae o ymddangosmd Ued foneddigaidd, ere a esgynodd l i'r certwyn gydfl chyflymdra a byv;ogrwydd) p'ln vi-ocdd i (I r, y pt'en y gweiJ!ido;! yn gwcddio yC s yroi, a'r Hcnh- tr\"s!;td".s yn yn. ct gyd-dc:ti!vr a ddynesodd atto 1 Wt'J eyfrauog¡ "s. hndd, ond :( hat-odd i:io dd)na!nn)!i path, o:id !1:,ll) anghot¡.¡ y stirn);: t'c rytyg:odd ddytbd eihvaith yn nes, pan gyd-bech.tdu!- gunddo sefyil yn o!, a p'tcidio n f)()(.i con. Sefy:t yn o!, ebe et:tcdd yr lla u-ndf, ac os nad wyt'yn camsyuied, y nme gennyf gy:.¡tal hav,¡ i rÙll; yma a chwjth.xt, m' eich hoi! foneùdigrwydd, ? Yn yr a!wad fHwraidd )ud oes dun yn c:)st (. mo:- tvaci a gw,u!-ga!ondtd. Cyhuddwyd :), o fed yn fyr yn cu gwasanacth y:n nu-\vydr Sitl,,tliiiilcil, yn eo iiaindditfynictd, dywcdo()d y cyHtnf, mewn m'aetf! gt'yn odiaeth, na bn gw,m-galoil{lid yn ei llino erioed oud bod ei gocsm! yn chwann!)g ia\vn, pan fyddat ps'-yg!, o geisto gwneud y gorcn drosty!)t en hnnain, on( ei -a o?z oe(,d bob atnser yn gref: y,. nf} a d'!vwed..)dd,et yn hoUol rydd o fod yn Hwrfya; na dd.u-fn iddo, rcdeg rhng eft! gch-ttion un am;;rr, ond t:'ci o'r neiiid"? 1,1 i'rdybcn ynunigiv.-ybodpwy biti-],afi (idi,NvvL oddiwrth goi-ph lied cgw<tn, tt-wy gyiumsrvd pctu 90fli; yn ei gylch. i —————————

G o 'll,T C ] t I GO!njCJ!\tY),\VY: < C?stcHNpdd -.—- David T!!f?ns.S;Mwr CaerphHiy Parc)..J. Ed)nonds ? 1 Pt-ny!)()!it!i!'0gwr j\o))-s Limtfrisscut D;i\j J('n'<))'.9 .,jPo?:?<?- Tiins.Lh.?.ty)!,Posting' ?aprdydd -Post-O?cf ''M?thy.-Tyd?- W.M.DM.?P?hn.?-t- At?rdu.re- -??nB???????? (?fyrddht-J.??vans,Ar?ratr'yd(t?&c' Li;tc)iy J')!ij)K(t!)(<)?,.Sit)].)?r '(?t:p!!t)ewY(!dynEtn]vn TtmothYTftonKt-! Haudtto -— yrpdoi-i'ckEv:ms Lanymd?yfn D.fH?Si,,pfss? Ltan?doc -ThoinasThuu? A bei?liondtivi Cryghywel -.?i'cr,Posf:mas?r '? ?' ? 'y ? Jttm?Thomas ) IhvtHordd J;tin(, Trefdraeth A i)(-i-gii,auii Arhci'th Parc.h. William Tholl1.<1;S Abt-rystwtth- Pardi. J OhII J anH'S Aherteift Ca]cbL<-wis Daubed)-pent Stpphen Hu?h.)o!)<?,Post-mas? ¡ (Hanywcni-Ystt-ad- DavidRic!t:u'ds Ritaiadr EdwardJo?.s?postntastetr?? Atufwch P:u-d).J?h'))Evar's Bodcdern Owen WiUi.uMs, Postmaste*r:' (.t.cr?ybi- -— J3eHJKmiMjM:? Lianci-chymedd- KyariThoinn.s,'P(?tmastcf" Mry?stcns.cyn W. Hobt.j-)g ? Idanset'ut- K'ichard.tonfs B:u?r -D?L'iR.d!p)-?Bo()kb?' P?itix-iy- Parch. ?-n]:nai))Jcu? (aFt'n:n'fon Ri('eJo!:t? Trem:tdoc- ?Vi]!i.'t)))V,'iH:?ms Dhnhych WrexhauiL J. Ll;m.wst WiHiamDavios a t R.ut!un piutj.ps, Llyfrwdth —- Jo/¡nEdwards Bain. ljulgclhm- Richard J c nes, A,rgraltydd N ewtown Pnrcit.Joi'nJoncs Machy!u!(-t:t- Ricisardjcnos JA:wfyJJin Edward Pncc Hamdiocs -? Abel Jones ? Casnc\\?d?&)o.\?ysc.- Ev?n Lewis, Lh'frw??h? ,.vj- .?:7 .??T???A???" PontypQ?I ? Parch. EbcuexerJ'??,?. Lhu.da.<?'i. KewtM & Oo. ??j? ? '?!?- Square; J.White, ?.? ,:3. Ncv.'ga<.e-Sh-<'t't. ???' t ,) \1. c/ -r 1 ;¡11 V. AnERTAWK:Ar?-np!,wvdaC!)vh?-ddw??? JENKtN, yn nE<'L-Y-(?.\sTF.LL, Frhwn y dymu" .< Hyshysineth a?aetei ddanfon, yn ddidt-?aL )C?' j)<'y-?i/)! /?A'?M?aH ac ?/;<t'?M ?M A'.E?y?? ?M. ?' Derbynir ae l?, lill??IU ga?i -ZV.E I. VTO., AK'rR.?TK-.ST-KEEy: ?t-.J. M??Y'B,33,Ff?ET-.?? ,4 ?-. ?. ,7?'R,S, 5, JVt.'??./? K-.SyN?N?, Z?r?'???' 1'4" ? ,?t?' ? SWANSEA: Printf-d and r..))!is))ed by D.J?Jit)' CASTLR-sTRE?T, to whom Co<tt!uunicat.i<n?, i)()?'i"" rf quested to b? addressed. r10j'V Of<?'r$ a?? ??Me/Me7M<')!? rere?'e? úy1J[essr,ç. f ?7'? '??? ?K? C?. (???f y??LOK aM? A'?/rrOA' ), Ao.5t ?'?tC?? ?'7??E,7VE?M.?7'E-<7'RE?7'; ;?.?. i??/???t ? Xj?U'Ef; ? ;?" ?.JOA?'.S, 5, ? t;? f;?7'E-?'?'? '?f"