Seren Gomer

an I 0- it!" P BARDDONIAETH. AWDL CWYMP Y CYBYDDION, A& TT ySDWAR MEBt:R AE mjGAtN, CERBD DAFOD. 1. CfWEtwcH o gamp gwalcb ygod-y dfengwM, Vii driii-o cvbydd-dod ?? Hircenirrhagcihynod Chwyl a rhemp uwchlaw y rhcd. TyDwaith ei fyd, tin-noeth fo-y eybydd, Atn y cwbl yn rheibio A Uioglyd yw y lIawglo, I)epeu a dwi dan ei do. ? Ni i-ydd yzwr rodd i gan, Ni wyr ei waith awr o wen, Mfyddifarddboddo'ifin, Ki ddaw o'i safu Ddnw i son, MaUeifydotiof\vn, ya'ieIwiIaesynwaeIanHn, Newid ei wacgc yn y dyn. 'Mae dan ei fron gwynion gant, Hebungaatstanystwnt; (),i daw tiawd ag arawd gweat, Buif y gwr a'i stwr yn etont, 3. gynnyg gael geiniog gocb, -lE lw ddwrn osyr! ddara o sacb, Am ledw i'w fwth mae, Iwyd ei loth, Yn grynu chl"eth gloen a chracb; MyU otn y cri Uet'ain croch, Y byd a'i bwu bywyd bach. 4,5. Tisonysydd, fanwaith cynnydd, Hen oludog iawn wledyd(1, -Ilawr iawn swa am ariau sydd. 6. 3Fe gafodd fwy o gyfoeth, A fe yn awr sy fwy Moeth; Da)i iwydnaws a dull lie-duoctli-cribd-deiii-xr, Mae'r hcHwr mor aNaoeth.' ?'. Os!.)wyty,is6ibotpn,' bydd ofid i'w ben, ?Sei'os p'yn, safwas y prawi, Ow, arw grygbrawfar grogbrerp 8. Ar gisd ofer gwas y diafol, I Oywn y forthwy!, cto anfertho!j, Ragorol argae arian; 9. Tare y gwrtrwy ei god yawr hycod, yn farw 'i hunan! ]0. Hyn a n W.ympqd(I ethen gamp!an, Oedd j'w,gis,te.n ddydd ei gast.au, Gwg olwgelyn, Cipiodd, datipdd dyn, Heu Hp!'yH yn laprau. 11.. Am ddw'r ac arian meiddtr gwirio. Mae yt hen gybydd mawr yn gwiblo, Mewn !.uHern,ond mac 'n c6'r6 satau. Yn dal ei gapan diawJ, a'i gipjo. 12. Cybydd aflonydd dii-ifol tininaitb, Cilwg daH oIwg diafoi t:i!waith; Btinfyd bir fywyd ar ei faw-waith Gvvaefyd liwy auaferfaitli < Cadgno byd effro bywyd difiaith kybyddloiip YaarchoUionhenc-rchynwaith. t3. Pe bai yno pcb anian, Pe bai dyddiau pab did Jan, Pc bai gogydd pol> g,wiwgan, JPe bai ergyd pob orgm!, Pe b<:i siryg pob seirian, Pe bai rhywiog pob rhiftn, T'e bai hi'n ihoi pawb yn rLydd, Pob cybydd pawb i'w cabau. 14. Gweddtse!,oswyddasidyn!Ki'wpB, fli'ti tifti(id iii clia,.i,,sid Yn rhwydd Iesn ni roddaid, A'i farw 'n haeiswydd fawr ni weisid, Isaci'rddaeargairaddewid, Antb()d oe.oc.(t(i ni f.)(!dens!(J; I-liti,ir y o-ocnUwB) attn o crawu!!yd nid oedd, Hoiii*rnefoed'J,affern oM. 15. kIael yw y gwir.Dduw i hii y gwarùùyn, D'haei y cybydd, dtawi yw y cobytt, Totiad i niwaid y t!awd o newyn, A btingai gytbt-aui; end btwngy gv.thyyn, Carmtu dwbio, cyrn y dibyn hen dd¡awl Ycdragywyddawi! end drygauiddyu' t6. Gwyliwn ninau 'r gelyn annceth, Y n)ae gofid mwy i gyfbeth, Jsag ar diawdnych gwr dyJednoeth, I'.ychi'wgemau,ochygwa!aoeth! 17. ¡ Gwr rhaib ag aiir thudd, Uaisddyfaisddifudf), I A gwr anufndd geir yn ofya; I Cwh-fodgairaiedd, C,,ret*tt go ryfedd, Rbag arw ddialedd gcir i'w ddltya. 18. Codan !!awn!on caawyd v llynedd, ]!ara ocdd ganaid, bh ddigonedd, A rhag eu pron rhawg pa ryfedd, I)iawiin;ba)fauyndaicibetfedd! 19. Boed i gybydd bywyd gwibiog, Am y gciniog; y JUlC 'i gynnydd Heo art' echwydd, yn orfeichiug, Attan daeog o Aiu dywydd. JRoed i minnau bywyd mwynach, A gwareiddiach gywir oddan; Tmgareddau trig i rwyddach, Lion a haelach ilawn ei hwyliau. 20. 'Y mae heddwcb im' i'w addef, mae ad ref im' i'w edrych, Mawredd, ioiwch, myrdd a wiwlef 'l3a€ar!otdref,oi!dyre!dryc!); Gwagnewyddioai'lcybyddion, Cwyn-piKsyddion, camp od oeddych, A'4 ddwyii nioddion eich cynil(logion, Drwy aptuioB, druaia ydych! t Ceíd'hle,mtm <Mdwyd cotra Heb t-yfc!a, ba ortbtedd! Campiog adon, cwymp ei goda' Dad drv,geina'didrHgaredd; Mawr y c\vyniorl am !add dymon, Orh, etynion a chebnedd; ?* Gwerthant ferion a cho!udd!on, ? Ellaid gwirion oud ei gyretld 21, 22. CymhcdrDldeb \-riwbItb. iawn w e d d H-cblothmeb, Calon barod, ') Heb gybydd-dod, j(Y 1'f:açifieddl R!<!n'wef!drhanog, ?'<?< lawnweddenwog'Dydd!h:tu; Diwcdddaeog 3 Cawredd cywrain; 1. Mawredd mhain, j'RoJd orau, Irwedd arwain J I'r maen a'r moed, J Ar :aen drm drwy; Adracni'wdroed, J A'rpawU'rpen) A -mil mwy. Y mawi amea j 24. Hwd am fal'wddrycl1, dyma fawrddrwg ufferl1) A bai y gethetn biau gaethwg Mae yn y diwedd mewn diiwg yn marw; Ac yna o'r galw cawn i'r golwg, Na rydd y cybydd cibog am lESU, Mwy na chauu QMf?: na clieiiiif)g! YC.G.

At ATgrapkilldydd 5'cren Gomer. ATTEB Y DDYLLUAN I¡R PELICAN, TC,WEL ittllfYN 64,.] ¡ GAN dy fod dl y Pc!ican yn hofn eyfiinne4Oii nos yr aniatwch dy hunan, hcb neb cyfeiiiion i ti, a minnan i yn earn yeênbrenan tywyit y dydd, heb chweBnvch gok'uni yr haul, meddyHais na fyddai yci)ydig oheb- iaeth rityngom na diflzts nac anihcrthynaso}; a chan fed ymdeithwyr yn myned ))e'b:o fm cpubren d.)} iymddiddan a'u gilydd \veithiauar y pwngc ag &ydd yn dy ddyrysu di yn awr, cfaUai y bydd i fy nglHH'es 'aderyn y corph drwy eichrfglais ar dy ifent1stl', dy barodhoi ychydig i ddcrbyn fy cr boddionrwydd t ti ac i creill. Gwybydd, gan iiynny, oresgyn till ynys ni Hrydsiu gan y Pabo RMun, a dysgtt o houo ef lawcr o ystran(;i<m dieitbro! i't- Cvnu'y j'n lie symhwydd yr efengyt; nid yn unig Cciniogan Pedr, a't- Purdan; ag y soniaist di am danynt, end hefyd afrifed oddefosiynau mudion erci! ntcgis olew, haien a pheiiliaid, &c. y thai a ddaethant naU! ai o'i ben neii ei gynffonef ei hun, ac nid oddiwrth hen Dderwyddon eiiNvo, y CN,ini-y. ac y maerhaiohonynt mewn parch mawr hyd yn oed gyda'r YmneiUduwyr, er o dan liw araH, ag ybyddai moranhawdd euhyrnddifTyn yn ol gah- Duw, ag Hn iHlorpg arferedig gan y Pab yn awr, y rhai in fydd i nu mewn un uiodd eu crybwyl! yma, !'ha"' digwydd anfrawdga) we!) yn y Sctcn. Ondam yr otrnH: ag yrwyt ti yn sporam dano yn cact ei ai-fcryd yn Ngwyncddj m wyddom ni end ych. ydig neu ddim am dano yma, mwy na Mr. Argranjed- ydd yn Nchcubarth, oddigerth mewn t'hai nianau yn esgob.tetii Bangor Fawr; ac y mae hyn yn dangos !!n. wet' o ityddiondeb gwrol yn y rhan hyuny o'r Dywysog- aeth amgcn manau crein, megis cynt yrt amser yr hen jDderwyddonc!odfa\vr, aphnodotiawn ygehvir Mon 3]aiii Cymrn.' Os bydd i ti honn[ perthynas ritwng v ddefod ben ag eiddo y Pabyddion gynt o destun at y pan yr oeddid yu rhoddi ymborth ac ariangydag efyn yrarch i'r daith fawr ysbrydot, yna ymae yn proM n'yddiondeb a diwydrwydd y personau hynny a°"- na argyhocddwyd mo honynt o af'reidiofdcb \-rch)sen yr hyn,Mr.Pc!ican, ydyiasidtt y'ndrechn ci wneu- thur, gan dy fod yn tlleddu i'"erpyn. Ond a gwa: itauiucUm yr oBTrwrn oddiwt-tK'Dabyddiaeth, y nll(,, yn gyntaf, yn pron ae yn; ,aan't;oSIcillJi.'I'll'l)ldcb VI' enaid, 0 bicgid y rhai sydd )'u,«¥lgDs en caredigrwydd fe! !i\n tuag atto a ddisgwyUant.gytiiywagpfetto yrochrdraw i'r bedd, yn ai!, y 1i)lle yn pron ac yu dangos adgyfudiad y coiph, ob!eg:d y mae yr pgwyddor hoHno o taicdigaeti! ynadgyfodiad y rhaicynawn yn l))edttit1n'i yr iawn gyfranoydd; yn drydydd, ymae ynpttbP,dih daugos cwymp dyn a"i gliiltvr ti-itenifs wi-th dwyn ar gof yr a!)gemhe:d!-wy<!do bechod, yn bedweryJd, ac yn oiaf, y mac yn proM ac yn dangos undeb <: brllwdoliaetlt yr ys, yn gysta! v tu yma a thu draw i angeu. Y mae amryw addysgiadan ereitt a ailssid gonfhau, cithr yniae Sercn Gomer \vedi ymddangos yn awr, a daccw yr hatd yn tori ei Icw'yi ch dros Eryri, rhaid i miunKu dynnu fy mhig i niewn. FeHy fy anwyt PeHcan, er ty mo(! i yn wrthwy'nebwr caionog i Bnbyddiaeth, cyn y gcttir yj. gynawn ddrwg- tiwio y Gwyueddigion aBi yr arfcriad yn)a, ti ncu araii, gyda phou ysbryd hynawsedd a chariad, yrru atteb i n.i yn oi am y p.-than crybwyHedig, gyda iy ngiiyfciiies yr ysgreci)-ddyi!uan; ae yhvyryndy arcs a'm pen yn fy mHn yu y ceubrcu mawr cauedig, derweaGwynedd. Y DDYLLUAN.

At :Al'gl'aphicllb¡dd 6'e<'c7t GcMcr. Mn. GoMt:R,C)'efafamIe yneit-hncwyddten ra" oroi i'r syiwadan caniynol ar iythyr jMinimus, o I.;od. wei'dy, yr hwn a ymddangosodd yn ddiweddar yn eich papur. Y mac Minima, wrt!i ddcchren ei lythyr, yn hvsby.su ci arfer o edrych yngwyncb y Seren, ac yn myncd vn y biaen tuewn modd chwyddedig i ddifrio y dysgedígiolJ bynny ag sydd wed! bod yn chwiHo i briodo! ystyr v gau' Cape], ac yncyt)u:io a loan o Kumncy mai Srwy)h scgnrdod yw yr hoU ddadtcn yn ei chylch, a pha ry-! feddod yw en bod yn cyttuno, gan cu bod yn pcf U)y)) mol' agos i'w gilydd, a bod ynun cnawd ac tin et)ni(!. Ond pa fû(hl bynnag-, y mae yn tnvy 11:1 tlJeliyg nad ocs neb o'ch cohebtvyr yn earn y ddud! yn fwy n:ig ef, cu- nys or eÎ fbd wcdi byw yngoleuni y Sc'cn hir amsm' beHaci), hi wc!odd ddim ynddt <)')' biacn ag oedd y" werth iddo i boeni ei ben yn ei gylch. Etto y niae 3-1) ddigywHydd yn gwawdio dynion ereiH) yn eu cyhuddo o scg!u'dod, a'n bcio am amid) a en gcii'ian yn ei chyich, er ci bod yn cynnwys yn ago.s ei )io!i cii-ian ef ei hun. Ar 01 tynu'i dated teg dros PfjUoGotnct'megis un ag ufn cyfarfod n mwy na'i gydradd, y mac yn rimttu'o yn ci !a\vn rym g\raed!ydat' loano Fynwy, gan ci gyhuddo o anwybodaettt urn gamsynied a)ncnn loan o Kumney yn ei lythyr. Oud ;nfddyi:ai'nad yw hynny un prawt'o an- wybodaetb y gw, gan led yn dra anlJawdd dea!) ei amcan. Pa f'cdd bynnag, y mac yn eginr mat pcntyru nifer t'awr o eh'ia.n boUog a. wnaeth, er dangos ci dymet' chwyddedig. Hysbysodd Minimtis ei syndod fed loan o Fyuwy \vedi cyrhaeddyd y fath wybodneth am ystyr Cspcl uwcMaw a thu bwnt i gyncitinvyr dysgedig yr ysgi'ythurau. Gwybyddwc!), Mr. Gomer, nad of's dim yn Hythyr y gwr hwnnw yn thoddi ar ddeaH iddo chwilio Uawer am ystyr y gair, ond iddo adaei hynny i ereil!, yn mug dangosamitei'thynasoideb ypt'mvfa ddy- godd y gwr o Rumncy, o addasrwydd yr enW ar dyau addotiad ei-cf37d,14)1 dan y Testament newydd a wnacth. Ac am nad yw ci' ei hun yn go!eddwr g\v) csog o'r cnw Capel, ond yn hytracn yn rhoddi y flaciloriacth i pn- wan ereiH, y mae yn ihyfedd gcnnyfei fed ef yn poenî dim o'i ben yoghytch y ddadt, ac yn fwy feiiy am ei fod yn dywcdyd yn fynych yn crbyn dadicu ynghyich gei- t-iau. Fc dcbygid,Mr. Gomet',mai ysgrifcnn er mwyn ysgrifcnu y mae y gwr hwn, pan na wyr yn iawn am beth, ncu i, y cymmer ei ysgnfeit yn ilaw. Y mae yn gofyH, P.t i'odd y digwyddodd yr ami gyf- ieitbwyra'responwyr dysgedig a gofaiHs drosghvyddo y gair hwn attorn o'r iaith wreiddiol i'r Saesneg yn Chapel, ac i'r Cymraegyn Capel? Rhyffdd fod Mini- mus yn rhoddi y fath ofyniad i loan o Fynwy, gan nad yw ond taHu yn (d iddo ei am!)G':ad ei hun, canys nod- odd yn M tythy' fetycanlyn, Pa ham y dcfnyddiodd y cyftcithwyr y cyfryw air nis gatiaf ddywedyd," &c. Ei te efy'.v rhoddi rheswm am hynny, gall' y gaii, trwy gynnotthwy ei Fibi Cymraeg sydd a ncdau ar ymy! ei ddai!, wcted fod gweH geniau am y tcstun gwreiddio! mewn Hawer o t'Mnau yn y ddau D!.stament,a&'rrham ddefnyddir yhghotph yr ysgriten sat)chudd, ac ml ddymnnwn iddo gofio, gyda Haw, am y geiriau ar ymyi dai! ei Fib), mai nid espunio y gcirian am ba rai y gos- odh' hwy y macnt, end yn anaml, eithr yh hytrach diw- ygiad o ran cyneithad ydynt, wedi cu gosod i mewn gan esponwyr diweddarac!), ac md gat) y cyfidthwyl' btaenat'euhnnain. Mi ferldyliwn t'od hyn o awgr,ym yn ddigon t sefydtu meddyUau M: Minnnns am Gys- segr a Chapel, pe byddai yn bosibl en sefyditt mewn dim. Y raa.e loan o Rnmncy, neu fel y benthycodd yn ddmeddar yr enw Miinmus, yruwn cnw yn ddinm- heuot syd(t yn addas iawn iddt), yn cynghori loan o Fvnwy i bcidio bod yn bigog, ncu i ochelyd rhag t as- gell aderyn wedi ei t!acn!!ymn ei bigo ynter, byd ua fynno. Yma etto y mae yu anhawdd dea)) ei amcan. Ai det'nyddip e' ysgrit'cH i ddift'io t:Yy gyftv.'nt; So'pn Gome!' y mac yn i'ed(!vi? os feily, cyfaddet'tf (. fod yu ) i!ed gyfarwydcJ a't- gwaithhynMV) c'td coned c: fed inor ddiniwcd a Uais dyi!Ha!) yn y nos. I\uu yntp, ai aderYII YW. ? clywaisatn aderyn o't'emv Porcupine, ei fod yu sHetbu ei esgyU !!yntiun at adm' bycitain, ac" yn en ctwyfo yn Hymdost; ac os Minimus yw yr aderyn- hynny, y ma< He i ofm y bydd matl1'o .da:' diniwcd, ag syùd yn hoffolynoedd dwf ei chael ddo. Ond gocheied -,iltef;olli ei esgy! Y mae yn rhaid iddo fyth t.ai'han-i wawdio pob poth. A oes thyw niwcd yn ngofyniad loa!! c Fynwy am ddec!)rcnad y Feti Lwyd. Y mae yn ymddangos yn dra H'pbygoi fod Mr. Minimus ynlied anwybodns o bob pcth end o wawdiaith; ac y jnaefei y Ihvvno"' a goliudd ei gynffon, am i bawb tbd fei efei hun. Am cfyniad Mr. Minimus am m'tcnad rhai aretthwvr mia'ioynghoraf pan y byaido ynHactbt) i ymdrechn cyfcit'io ei saeth ncn ei axgci! f!aeni!ym at y nod cyn'i)', canys gwybydded tbd loan o Fynwy yn hotiol rydd oddiwrth yrai'fe)iad:n!wedd<ndct!'ynny. Distavitf, Goiliel-i gsnbarhau yuewy!!ysiwrda i chvt'in'chScrcu. I Fenni,Maw!th,1815. DEWlUcu.

I At A'g".phi.dydd Set,en GoM;cr. AT y bcirdd a phrydyddion, ofyddlon, felynoi,i4iiii crythorion, pibyddion, a datganyddiou, a'r hot! gtcr o'r pcucerdd <uian('!ysog hyd at y disgybi bok'hn'dd it'r dntenydd pcnpH.stVtn; yt'awdwrynam.crt'ii. Fy auwyl gm-edigion ir«dy)-,—Meddyti.tis na fyddni ddhn yn ungliynimwys t mi cich cyfarch a'r cyfarwydd- iadau bychain sydd yn canlyn, y rhat a ddyicch i gy¡1 enswybod o barth cich swyddan a'cll gnlwcdiut¡ethan proffeso), a'ch gogoniant anihydcddus a mohannns hc- ivd yn y byd heibnius bw)); ac yn wn' meddaf i chwi nid wyfddim yn am)na)t Hcd y bicwyn.nad oes Itawft'o honoch yn gwybod y petiiau hyn eisoes und ar y !iaw at a!), tybio yr ydwyffod Uawet' o honoci: ar yr on pryd yn ymddtfad o honynt; ac er eich mwyn ch\vr yr ym- gcisais attynt, a ttu-wy gymho'th Seren Gomcr y mafiit ger eich bron yn w'Icdig. Na ryfeddwctt obtegid i mi yn anad ueb ara!cich cyfurch fei hyn, canys yr ydwyf yu tehnto, o'r peH i'r sawd), tnai fy'iiytedswydd nmw)- lyd,v,v hynny, fet y byddo yn oteuni i chwi, ac yn ogon- t mnt i'ch plant a'ch \tyt-ion o hyi) aUan. r. J CRYNODEB I 0 DRULT, A CIIYKKEUDFAU Y NAW DL'WtES. Clio. Un o naw duwics y prydyddion sydd yn rhpo!i dysgeidiaeth a hanesyddiaeth; gctwir hi yn fcrch i Jupiter a Menjory, end ei gwir enw yw Gogoniant, Clod, ac Amhydcdd: y pacntiwr a'i Uunia fel morwvn icua!:gc wedi ei choroni a llawrwydd, a thrwmpcd yn ei Haw ddehau, a Dyfr yn ei Haw chwith, enw TIiu- cydidns ynddo. Cttlliavc. Y ddnwic5 hon sydd yn rhcoH araithydd- actii a pht'ydvddiaeth arwraidd (hey-oic poems), y mae fd moi-wy:! bur icnangc yn g\visgo coron o nodai), ac ar 6! hy.<gwydd aswy bwysjau iiawrydd, ac yii ei tiaw ddehan dri o lyft'at) prydyddion Groegaidd. yu -yiittif mai y ddnwips hon a ddangosodd yn gYl1taf I'ifyddiaeth a ntpsuryddiacth; a hi a ddecht'cuodd cliwythn y corn pres a'r bibcti !;Kn<). Byddid yn ei Hunio gyda choi'onblet)) ar ci phcn, ac yn dat yn ei dwyiaw anu'yw i'ath ar ch\vib- anog'. Erato. Y (.i(iiiwics hon sydd yn tnn caneuon cari.nd love cl-,Illgosi" Ili yii fl)"wn ienangc hat-dd, ac yn hoyw a !Iawc:j, ac wf-d: ci elioroni a inyrtwydd a thosus; ymae tclyn yn ei tiaw ddchau, a bwa yn y na)), a chhvpud bycuan asgeltog yn ei hymyi a'i gaweii saeih'aH. 2Jlclpoll/£1I."Dywedir mai hor a rldangosodd yn Kyntaf y ehwarcllon cyffrolls a chrenion (trage/lics); y n)ac el h\yn('hp'Y<t yn ddiffif a digcll\'air; y mac gv-isgiud gwprthfawr mn ùam, ac YIl dal mewn un iiaw deyrn- wian a choi"n, ac yn y HaU {jyUcii nniog. ddnwies hon sydd yu rheoU.ch'.varcnon hanesiut a ,nM)c goiwg ei gwyr.e!) yn )'hyi'ettdol dracbwuntus :.tTme'we.di ei choroni ag piddfw, a mac hi a ddangosodd fcsuryddiaeth ac amacthyddiaeth. Polyhym1/ia.V dduwies hon, nicdd ypryOyddion, sydd yn golygn drcs hancsyddiacth; eteiit' a ddywed amaethyddiaeth; ac am hynny rhoit- coron o bcrtau nr ei phen, a gwn gwyn am dani, a'i Haw ddenau ar icd fej pc b'ai yn areithtO; ac y mae yn ei Haw chwith !-t)t o bapur ysgnfen: mac rhai ptfiU yn dywedyd, mai ei swydd yAv ) heuti hymnau, cerddi, a chuatoriaeth. Thei,psicitor-e. Y dduwies hon, meddant, a ddechrenodd yngyntafy dawusio; dangosir pryd ei gwyneb yn sirif)), Hawcn, a hocnns; mae am ei phen gap corono' o biu o tawer muth o tiwiau. U'WHa Dyvt'edh- mae'r ddnwies hon a ddechrenodd sywedyddiactit (astrollomy); mae hon yn ferch deg a gtan iawn ar oIwg, a gwn o tiw'i- awyr am dan:, a cho- ron sercnog ar ei phen, ac yn ei I!aw ddeau tuae'n dal y byd nefbi.ac vn yr aswy y byd daearo!. Mawt-tn"18lj. E. C.

?,- I ? G At Ai'graphiadY.cl<l $êli:, qj((Ie:. MR. GpMf:R,—Er rl1Ybi'd,di'Jr's?,jl,\e,igeiI1o gyn- northwyM sefydiiadau elu"stngar, P,HII¡ht,ewch i'r hanes I)v,r a cii y nv i l, Yli eiclil 'I' ll ell i'r liaiies byr a chywh canlynol ymdda!fgds yn etch Sei'en odidog: —Pan setydhvyd Bihl Gy)nman<a LIaJw8.t, swydd Din- bych, Cbwef. 16. 1814, -trefn<vyc1 t'Ha'bymthpgo ddyn- ion, yn gyffelyb lTi6dd y,gwiicir ar y t'ath aches mewn parthau ei-eill, i fyneû trwy't' drefa'r gymmydogaeth, i ofyn cynnarthwy'r trtgn)ion i ddwyn y gwaitU c!t)dfawt ymiaen. Acth y duppwywyrJhyH t) wy ba! than anial y wlad, a chHfachHU y mynyddoedd, a cha\vsnnt bawb yn hynod o bared ac e'A'yilysgar i gytramu] at sefydiiad mor ogoneddus, end er eu syndod, pan ddapthant t'r dyfl'rynoedd, a niyned i dy gwr ag sydd dyddynwr a chretftw)', ac amgyJetuadan'r hwn aymddangosent i fod yn rhaa.ort ar lawer o'r cefnogwyr dywededtg uchcd, efeawrthododd eu cats gan ddywedydynsarruginm trwy lat'tU- ei ewinedd yroedd efe yn magu ei biant, heb ystyrted perygl ymyrdd myt'ddiwn o enetdiau y rhai nas gatiant gredu yn yr hwn nt chiywsant am dmw, na i meddwl Uafur o'rei.ddom t yn ymJd!byn'hu ar fendith y Clomchaf. Y flwydd; n bon drachefn gaiwodd y dirprwywyr arno, a gy!re!yb atteb, a gorin arnynt vmndafl ya waglaw, eit:¡r ymddcngys fod A,,vdtir P ariious wrth bawb, Yll cwy!!ys:o i'w dd\yn cf o'r d¡. wedd i'r amgy!cht::d o diodi, ar yr hwn yrachwyum cic o'r binen yn ddiachos, canys arnosydydd v gfk]A%ij nrno ddiweddaf am ei v.'edediEr,tor!'odd un o'r gwnrt11C yn rh)'dd Y¡1 y achorniodd un araHnestrcgodd yu y tan, ace re' tan' wythnos wedi !:yHHy trengodd un 8! n.ivd :t' Ho. Pa un a fy<!d cich hot! durHcnv/yi' yn io{hlJo!! tyricd hyn fcl barn am nec.cau cynnoithwy ag alliletlig t'\v Toddi, i sefydiiad in&r fnddio! al pei<!f, cydncbydd y ritan f\vyaf o hcnynt fod y)- yn dra hynod, ac yr wyf yn o hono yn ftiddiol i dtieddn Hawe!' i i'cddw! ¡",Ii yW ehtsengarwcu yn ol en ha)ns,y)<-t!Ktdau yn gulled i neb, I' I T—-w/Mawrt.hS'?. ?.;hyY;\uEt.

UangcHcd ddignfa wnact!) achwyn wrthUstnsyf He-tidwell, túd cynul1ydog iddo yn byg;wth ci Itdde¡'. Yr IIstllS a ddywetlodd w¡tho, am bcidio a blino, byddat.' jynsif-rofynn<)gwclud"igrcgi(-i'cy!ipcnpu!nt)u:)iu<i, os etc a ryfyga y \Yeit!n'e< Dioich i r!t\vi, fbc y 1I:-1IJgT j ond fe fyddat tawcr mwy boddionqaf i :ni, pe buascch. yu ei iyndagu ef ddwy awr yn mtacn Haw. Gwyddy! yn bostio yn fuw)' yn Hundnin arciac!m a'i waedoUaeth; hef'yd, y!) hno'L! fod y dycimn yn c:U!)t y'nthob ti-ef y daeth trwyddynt: ebe un o' r;wrandawyr, Yr wy'n }ied siel- ei tod yn dwcud y %-i- oe(ld ctyct:" at' atu tvddfau y cen} ¡Ún ccdd yn y bedrolfcn, yu yrhoit !ycatbddeii;,Iudoidt'ef.'

j CORHCmVYLWYI!. I Cast<?!Ncdd ?:tyidT!ioma?,Sinpwf C<?[-;)hi!'y Ptucii.J.dmut.d? Piu-c,'i. J. P?ttyhoutarO?wf D.B.Jnnps t?<tH!.ri-'s<?)it David Jenkins P<Mitt'acn- Tb", Llewelyn, Postmaster Cabrd.ydd- <i.-— P')st-0!!ice }\klthJI;.+TJd til, W.M.DAvis, Postmaster Caerfyrddin- L)ane'!ty J<)')nRnbRrt:S)opwr CasteJ';ewydd JI1 -Emlyn Timf'i.hy TiiOip,);, Uandito I- re<!e\,jek Evans Y.mym(!dyfn Uan;;¡:Üoc Thomas Thomas Ab?rho!)df!u,- (T.No;'th Cryghywel John Price, Postinaster Ih;t0brdd -JmncsThomas Tt-<-fdrapth D.ivtdThnm.ts A bergwaun Henry E\;t!)s Arherth Parch. WHHam Thomas Ah1'rvstwith Parch.JohnJarues j Abcrtofi CatehLcHis Danbcdr pont Stephen IIur, JMx's, Post-m:tstef Gfanywern-Ystmd Rbamdr L'twurdjont's, Postmaster Hodfdcrn- Oive n NYi u Postaiasief Caergyhi I lies Lhmt-t-chympdd Evan Thumbs, Postmaster W. Liangt.'hu- RichardJoncs Baneor Da\td Roh"rts, Bookbinder pwmH'ly I'areli. oiies Cu.pniat-tbn Rice Jones Trcm:Ktoc vl.- Williams Dimbych Tlii),. &"C' Wrexham -.). P;unier, Llanrwst WiUinmDavics Ruthin JohnPinUips, I.,Iaitgolleii John Edwards Ba!a It. SLiifiers6n, Ai,gri,Wv(ld DuJgeHau Richard Joups, Arr,ral()'dd Newtown Parch. John Jone< Machyni!dh- -RichardJon? UanfyHtn -ntn. Edward Price LIanidtot? AbctJo):? ,r CasnewyddarWy?c EvaftI.cwis,L!yfrwprt!'??a .h.hnTiM)ms,Ar?a)ty Pontypaot -— Parch. EhenMcrJonf.,?' Uunddia .— ? ?e-.vton & Co. NI arit Square; J. White-, ?i.). ? street; aM.Joncs,?' street; a INI. Joiicsg .Nm- ,???? ? .u.?..?,?.,???.?-?-" ?, l} > ABER.TAWE Ar?raphwyd a Chyhoedd?yd g-,I? JENK.IN, yn HEOL-Y-CASTEr?, i'rhwnydymun'.? f ?? Hysbys)?cth?aetetf!danfon,yiiddidiau). CO. jOer?n:r /?;?.<!a?aM<7cJEH!f<7!< ?n A'E?F'yO?' ?. ?' ??< ?'?rtOR &i'YV.EM-'yc;v.). A'o. b, P?K?rrc/ "???< E?C?rr-"T?EE-r? ?. ?-F/jf/yE, f?, ??ET-STK. ? f ? a ?fr. M. -/CA''2?, 5, A.E?G?r&?.EEr, ??'yA??' Ñ SWANSEA: Printed ar.d PHhU-,hpd by D.JE?? CASTLE-sTHEE'r, to wh(tm Conm?itcations, po!t-p t-equested tu be :nti.! fussed, -r?f?? <?Y/e<-x nnf? ?'M;'<Me;M? /-ecf;e? ? ?MrA-. IVI'VTO]v ?d' C?. (??f 7'?r7?n- ?? /VE?-7'0?), ?< [, ?f??, (I nf, C 0. 1 (1, t 0 7 ,f a) I (! I'?' r?;f? 7' C',V 5 W-4 e I- xrR?CT; ? ?r' Ar.je-'yE?', 5; ?''r;TP?TE-S!'KBB?''}.?F?

t At A,gmphiudydd Sei-en Gum". MR. GoMER,Mac yn ddy\t'nydd gennyf fod e!ch Seren brydferth yn parhau i !ewy! chu yn cm gw]ad, au yn He machtndo, fod ei goieuo pciydrog yn ymdaenu f\vyfwy. Yrwyfynhydcru fod ycymmytaudnon y rhai fuont bron a'i gorchuddio, yn awr wedi en g\yas- garn, ac y caiff y Sercn Hurfatcn ysp)enydd o hyH aitan i gylchdroi ynddi. Diamhcuol gennyf i Hoedd o'm cydwiadwyr gad Heshad cisoes o'i golcuni; a ehan ma¡' Seren Corner yw yr unig gyt'rwng cyk-hynawl a fedd ein gw!ad tuag at daenu gwybodacth gyffrcdinot, dy- iem fod yn eiddigus rhag i'rgoteuni sydd ynddi gac! ei droi yn dywyjfwd), ac na byddo yr un o'i pheiyderan yn nordddion sydd ar en tuith tn Ya eich rhifynitn diweddaf cefais fy mrawychn gan fintai o fcirdd y thai a ddaethant aHan yngoleuni eic!t Serpn i ddadseinio am yr uchaf g!od Twm o'r Nant. Aeth en c! ocidcisiau drwy fy mhcngiog oni bnm ages i gad fy mydda) n ganddyot, ac y mae adsain en Hefan yn part)au yn ddidor hyd yma yn fy ngiiiiist;zitl Gresynafs fod testun moi- anhaeddo) wedi ymwtbio i mcwn, a chymmeryd cymmainto !e yn eich Seren gtod- fawr, a thoiii ei def)iydd:cideb. Of na bnasai !in- weddau y Gwaredivr yn destyn gan y beirdt! i ddad- seinio arno yn lie derchafu clod a cinvynfan am fat-w* olaeth un mordduinwcdd. Cud hcHawanfnddio!deby testnn, a'i annheityngdod o gael cymmaint o !p yn eich Seren odidawg, yr wyfiicfyd yn gwe!ed ynghy?nsodd- j iadnu y beh-dd bethau ag sydd yn nnvcid;ol vn en tn- eddiadau moeso!, ac yn berygjns i aiwainyr anochdga: a')' anwybodus i Jybrau rhyfyg agwag obait! Cyfatchent y bardd trangcedig mcgis un o'r rhai 'tchaf a pherctddmf et gan yTt y gogoniiiiit. Darlun- ient Gf yn hacddaw! o dngfan yn y drydcdd npfar v sail o': fud yn fat-dd ihagoro), ac yn hybictinvr digrii: <-[ria<) mown iffoi,d(i awenyddaw), ac ntd ar evft'ifci fod yn dditynwr i Gt'tst, a bod ei fyMyd yn gydnmno! a chyfraithyr A.rglwydd. Yr wyf yn gwybod ac yn ys- ty;ied na phcrtbyn i rdt nac i neb a) at! b'jndcrfynn at EffyUfa a ciiynwr'.tag'wyddoly Hardd n:own bydarai); end amhvg yv lJàd01;Id )stO<l cif)'w)!! yn profi td ei ym arweddiad yn y neioc'id, nac yn yn cghn- ei fed yn ceisio gwlad we!l. Chwantan ac amryw ft'tuswedd a wasanaetbodd cf. Ymadi-odd Moj a clio, a fu ct hyffydwcb pennaí; a sic" gennyf yr addcty niter am!af o'i nad ydy\v gair Duw yn cin 1)'Sgn i farim fod y cyfryw rat ar y n'ordd gu) yr hon r sydd yn arwajIJ i'r bywyd. Kid wyfyn gwadn i'r bardd dderbyn ta!cntau mawrion; ond a ddefuyddtodd efe hwynt eranrnydcdd <i Aigiwydd ac yn ei was,macth ef? ai ysbryd Crist, yr hwn sydd yn tywys i bob gwi: 'ioncdd, ydoedd ei arwcmydd ef? a wcithiodd cfun a.v.r ynwinI!an Crist; ncn a o difeirwch ynddo cyn ei syrnmud i fyd yr \sb)Y')oeddf osan'.gen, gcUtr !ned(!\vi i'r gac! en cymmcryd Qdd i a rm>,oauJiilii(l.gaeI ei ia<n:t fel gwas unfuddio! 3-11 liyti-acii ii \\itho am fyncd i mcwn i lawenydd ei fo(i yn de- byg i'r !ien fehdd (j elit am j ryw o'r rhai ac anen- did; neu fei y Puby<!dion yn scindo dynioH, Itawer o'r rhai ct-ddynt ynhoHoiannheiI.Mgo'rcnw saint. Na I fydded ni ddychy'nmygn fod domau awenyddo! yn i addasn dynion i gyduno yn maw! y gwaredigion, ac y bydd y bei'dd ar y cyf) if hynny yn fwy ceit'yddgnr ar y gan orfoieddus, yr hon ni all neb ei dysgn ond y rhai a brynwyd ojdiar y ddaear. Kid iy mwriad mcwn tin inodd yw difrio y ge!fyddyd ardderchogo farddoniaeth, o herwydd y mae ynof du- eddotdeb iddi fy hunan; ac er nad wyf y" deHwng o'r enw Bardd, er hynny ceisio dodi ychydig eirian yngityd i ddynwared barddQni, a dyw- I enydd i mi yw gweted cyfaHSoddiadau erein, y r)):u sydd fwy celfyddgar yn y gwaith. Yr wyf yn addcf hetyd )uai y beirdd yn gyffredinol ydynt ymgeieddwyr pennaf ein hiaith; ond llyn yw fy nga!ar; sef b&d y dawn godidog Ilwil Wedi cad ei amharchu a'i gum- ddefnyddio ynniob oes. I Tra dymunoi fyddat 'gweled bcirdd ein gw!ad yn cydymdrcch i dderchafu ei br ac i sychn ynmith y budrcJdi oddiar ci hwyneb prydferth. Hyddai hyn yn fendith gynredisot ru cenedl,ac ynHawenydd caiun i'ch ewyUysr.vr da, PEDR. BBU!)YDu rhy\V gwyn sydd gan saith I Domas fyHcd ymatth. Pa goHed fyncd i fedd Ganwr masweddot GwynedJ? Rhy debyg rhai a dybiant Ei fyn'd ef i'r nefo'r Kant. (Hanygors ar ei orsedd A fwriai hwn i fro hedd. Rhoddai fardd 6erdd o Gerddi Uwch myrdd o'r saint mewn braint a bri. Gwag ryf\g a gau grefydd Eu sawr ar lawer y sydd. 1 Dall ydynt gan dwyM hudoi, Anifcilaidd, daidd, ffoI. t 'Nol en rhwysg ni wel y rhai'n Baradwys ait i Brydain; I gangen a phren heb fFrwyth, Md uut'e ond y danHwyth. Gwr enwog, gwag o rinwedd, Pan y syrth i byrth y bedd, A'u wag o bob enwogrwydd, I lawr daw ei barcli a'i lwydd,, Pe zw,aril, bc,.t ar anhJrj Pagydganhebaniaubnr? Pe'i gweliprit iii liolfent Iiii '0!balunhebaH<'m? DwysJida gofld a gánt, i Ef;h)ydt]';onic))redant. (jeiriuu?enfarddhygaraf, ? O'ncyfFnieuco?awnaf, Gwae a fo wrth gan ei i'edd Ytiarosmcwnanwh'edd." I Ptbn.