Seren Gomer

,It ArgraplÚadydd Seren Guiitei-. I ATTm I MR. D. J. ST. r——&——NS, I" ndbvcHAIN. I GWEJ, RHi. 69. 1 SYR,—Er i nil (!darHen eich Itythyr yn !;vson ac 3s- tnd, ta! y dywedweh t chwithnn wneuthut a'r Awdl He.'dwc'n,ni<t geHn\t bendert'ynn am eich ysbryd n&'ch diben ynddo; weithiau gos&Jeeb eich han aHan fal un g,.vael a gGstYDgdi, yn dymaHo caet w}t;l)d ystyr y gclnan a'r ymadrodd¡o-n yB yr Awdl, tutddwyd it nnwanth i'c): cyrnmeryd yn y cyt!wr yma, a medttyH.tis 4ebgor a.;i nea ddwy o rwydd-hynt awca I'wciivtansoddjt ar y meiur rhyJd, pc bna?at CTut cr yD utug. eitltr 'wfui hyniiy, wrth 1g1 ymnieryd yM ganiattaol mai chwi a ysgnfenodd y Hythyr Cymraeg hwn, ni aliwn welcd an angenrhcid- rwydd o'r cyfryw gyfansoddiad ag y gctwch am dano, ob!eg'd fod yrAwdi agos i gyd yn gynnwysedjrg o en-iau Cymreig mor sathrcdig He arfero; gun y wertn ag ydyw yrhaisydd yn eich Uythyr, a'rrhanfwyafo'r' ymad- roddion mor rhydd a uaturio!, mat y daiigosaflwi laeti, gan hynny ammheuais cich anwybodaeth yn y gyng- hanedd mcgis ag y map, yn enwedig y beirdd a'r ieith- yddion y dywedwch i chwi ei dangos iddynt. Yr wyf yn rhoddt her i chwi heddyw, Mr. D. J. i enwi bardd ncu ietthydd yn y cynwr ag y ciai,ltiiii-,isocli ef a chwi. II than yuddo; ac heb hynny, rtiaid i chwi fy esgnsodi tra y cymmerat yn ganiattao! na ddarfu i chwi ei ddaHgos i neb o'r cyfryw yn dei!wng o'r enw yn y !aith Gym- raeg. At- ot hyn rhyfeddais yn fawr, ar ba awdnr<!od na boncddigeiddrwydd y gattasech chwi bcnderfynu yr Awd! hcb nasain nasynwyrynddi; a Una yr ydych yn galw am ymddygiad boneddig.udd yn y Scren gan I ereii!, ai boneddigaidd a chyduno! a nntur pethan, ar 01 eich cyfaddenadan megis uehod, oedd i chwi ryfygu esponio y HythyrenaH Y C. G. megis y gwnacthoch? ac yn cymmeryd arnoch ddywedyd, na wyddech chwi gymmainta'n hystyrhwynt yn amgenach; pa fodd y I gaiiascch chwi enwi Mr. Boda leuanc, a honni eich gwybodaeth o'r Sercn, yngwyneb y fath haeriad gwrth- ddywediadol a hwn? gan fod yUythyrenau Y C G. i'w gwelcd yn y Scren mown amryw fanau yn haw-n- Hythyr. Ond cofiwch fy mod i bob amser yn barod i gyfat tod yrenUib a'i- gwaradwydd hynny ag y byddo eich boneddigeiddrwydd yn gwt:'1ed fod yn dda ei ar. feryd tuag attafn a'm gwaith; a hynny yn fwy, tra yr ydych yn pi-offesu eich caredigrwydd heb genfigcn na chwerwdcr yn y gorchwyi! Gwrthymadroddion nad ydwyf n a!!uog i'w cymmodi a'n dyal). Pa fodd byn. nag, bydd i mi yma eich annerch yn 01 y caredigrwydd ag y soniasoch chwi am dano, ac hyderaf, heb adaet !ie i chwi na neb arall i gasg)u fy mod yn fwysaidd nac anmhriodol yn yr yrnddangosiad o hono, gan mai ym. ddygiad y person yw yr unig brawf o witionedd ei gyii'cs; a hyn a ymdrechafdrwy yniddiffyn yr hen g/'e a(/Mr c /6?< y clmcdd, a dajlwyd y?to, medt/wch duci, z bytti,it. Gan hynny, Mr. D. J. faicasgtiad o'm sytw ar eieh lIythyr: y wyf yn penderfynu oddiwrtho (dywedwch chwithan os ydwyf yn cyfeiiiorni am danoch), y rha'd i chwi tod, os nid yn anncaHus yn y C.ymraeg, o leiaf vn nu)t ei hen farddoniacth fcHy ac am hynny yn ddm.is a diwerth gennych bob cynghanedd yn 0} y cynltun hwnnw; ac yr wyfyn caniattau yn rhwydd y gall hyn esgnsodi ilawer arnoch ym myrbwyHdra eich traeth- awd: gwn am!awero'run farn, agaliwnddywedyd t mi fy nun fod uawaith feUy, ac y mae gennyf yn awr ac y iiiae geiiiiyf y o'm b!aen yn Kgorchestion beirdd Cymru, yn y?grifen. edig, iarn gwr o Gynn-o deat!ns a dysgedig, yn rhedeg fat hyn, Nt wn i bctb a fn yn pcnsyfidanu yr hen feirdd Cymreig, ac yn cu harwain i gyfansoddi y fati! ffiloreg disym\l' ag sydd yn y Hyft 1m!), &:c. gwaith Homer a VyrsH sydd S'racth a godidog.' Ni raid i mi ddywedyd y)' achos oedd i'r gwr uchod roddi y fath farn gated ac anghyfiawn ar Orchcstion y Beirdd Cymreig; y mas yn amtwg i bawb mni obtcgid ei d(fieithrwch i'riibrdd o'H dyaU yn y mcsiu'au eacth, ac yn rhoddi y f!aenoriaeth i Homer a VyrsU obiegiJ rhyddid en mesnrau, &c. Yma rhoddaf awgrym o rai pethan i bron nad vdyw yr hen,readt7,iaid yma MM môn y cluit!dil y?; pydru, ondyn hytrach yn gwncuttmr i tynu y Ilitseit,,P. gwerthfawri'r Cymry. Ystyriwch mai altan o waith y beirdd, gan mwyat; y cafed y modd i gadw' yr iaith rhag myned ar ddifancoi), yn gysta) o ran godidowgrwydd y gynghan- i edd a chadwcdigacth y gcirian, canys odd! yma y mac awdurdod ystyr yr iaith yn ein hoU Eirtyfran, ni raid i iiii ymhc!aet!m ar hyn os cdrychwch chui and ar y Gciriyfr a goi!aso<-h eich hun yma gofyna(,ai pvdrn y n)ae yr ho!! w yr a'r cyfansoddbdau enwog vnshofrestr Arch. Britt. Ed. Lh. Dr. Davies a Thomas Hichards a Hawcr ere)}!. Hefyd, o hcrwydd gwaith yr hen fehdd a'r ysgritiadau Cymreig y cahvyd awydd a dyaH dig- ono! yn yr hygiod gyneithwyr i droi yr ysgrythnl'atl mor thngoroli'r Gy'racg; ac yma y mac hawcr o eir- iau mwy ansathredig na' rhan fwy.tf yn yr Awdt :iC amryw ymadrcddion e ansaw<!d cystiawenoi Cymrei" yn auhaws eu dyaU, y rhai gobeithio y dymnnwch etilvi fod mo!- g'yi}'red;H ag ydyw'r byd o Gymry, ae sydd yn ddylcdswydd YTl gysta! a braint i bob an o honvnt eu dyaj), megis Estyich, goddaith, anhymig, mei'yw, rhag- tat, p'di'wyden, aftllnd, t'-All, mau, &c. Mae Abel dy t tia.yd di2 A'r rhai l1yn a ffieiddiwch chwi o'r adar a tEeiddiwchcn bnrgyn hwy, yciconin, a'r etyr, a'rgotn- chwig), a'r ysttntn pob cigfran yn ei r')\w, a'r bod (r. boda), a'r barcut yn ei ryw, a cAyWt csttHS, a'r fr:iH nos, a'rftnfi'a!).—Yma ai pydra y mae y cyneithwyr o ran en "d, a'n defnyddioldeb ynghyd a'r geinan a'r v ilia (I ri)(Idioii yn y IHM Sanct- aidd? 0 nage, Mr. D. J. Hef\ d, yr hen eirtaH bardd- onaw!, yr hen brydyddiaeth dden\'ydùawl a'r dnH Cymreigiaw! o gystrawenu, ydynt brif a safadwy go- Jofnan yr :aith Gymracg; ac yn ol y mcsurau a wvbv- ddir ar y rhui hyt), y mae yr ha!! ilienaiiei-ill yn rh\\ydd a !i:thrtg: gcHid cadi aHghreintian liiosog i gadarnhau y petbaa uehod, hyd yn &cd o waith yr oes hon. Hcfyd, as tafln y pcthml achod a wnacd i'r c!awdd i bydnt, pa mor euog a raid fod awdwyr y gyf. Infan? aphamor enwog, yrcchr ara! a raid fod v Cymreigyddion yn Nghacriudd.Sere!) Gomer, y Beirdd a'r Ysgnfcnwyr Cymreig, yn eu 1'ymdrecbiadatt irw codi i fymt o'r ciawdd rhag pydru 0 honyat yco, a cho)ti am byth i'r gened! ? BeHach gweddns ydyw gefyn, pa nna; (Mcdswydd y bardd a'r ysgrifenydd ydyw arferyd geirian Cymreig priodot i'r gwaith mewn Haw, ae i'r cyhredin ei ddya!), ynte rhai ci ciH llfgredig, hanner Sais, cy mwya y cya. redinaR!)ea!tusn'rgwaeifalchwi? os yr o!af, dy!asai Seren Gome!- arfaryd yp enwau cytrrcdin ar yr hoH swyddogian, byddjHoeddaUoBgau, canys ni wyddom !)i yn gyffi-edin am yr enwan Oil i fn- asai cymmysgiaith tcbyg i hyn yn gwHcuthur eich Hy.! thyr yn fwy anghyson 3g efet hun nag ydyw, I y maent wcdi tieitio bat! gaicd ar y Continent just 'nawr yn yr hon y wowndiwyd hen jenerat da yn yrarmi ar's cwrs, yu ei frest; ac un sarjant ya y second rishmant gan fwtet tfrynt ei got; dan breifat,drymara freitfar)'n y jointy a hen banantar yu ei stym&g'' Pa aMeb cysondeb sydd? ac wedi'r cwb), yr wyf yn hyftern fad amryw fil- oedd mor hysbys o'r pethan hyn, ag y byddai edryeb ar lai gotchest cynghanedd&t na'r hen ddnit Cymreig islaw en sytw a'M dy weiiyd (1, er fv mod i yn cars gweled pcb math e brydyddiaeth, as yr wyf yn bared i gyf- addef, na bn, ac nad ydyw y mesurau caeth er Hes y eynredin cynHHiieidfao!; y nia.e rhesymau Ed. Prys ar y pen hwn er boddtonrwydd, ma-e yn d&byg, i bob bardd; etto t gyd, nid oedd well prydydd Awdi ac ? Eagtyn i'w gaet na'r Archdiaeon, er aa fwriadodd ef Hamyn y SahnaH er y Ues cyflrediii: feHy yr an modd p'ydyddiaeth Serea Gomer sydd yn hytrach yn bprsonot i'r neb a'i hoSb, er yn gySFredin i bawb o'r derbynwyr. Nid oes neb, ysgatfydd, yn meddw! nae yn gwneuthnr Uai o Awdlau ac Engtynion er Hes a badd cynnnlteid. f,M)! na mi, ac y mae yn del)ygol, ym mam Hawer & wyr enwog, na allaf feddwt na gwaeHthur gormod o honynt yn y pethau crybwy!!cdig, heb son am ddywenydd ac av;ytid llawer &'F darHenwyr iddynt. Yn awr, y mue y fath gyssyHt!ad ac nndeb aa?aha?)! rhwn? yr ysgry* thurau saactaidd yn Gymraeg, a Aoet?t,Deb y Cymry yu? <'uDiarhcbtoh,Gei?yf)aU)Hen Ysgndadan, gwa'th y Beirdd a'rGymdeithas fitwryn KgLaei):!dd, i:a eiiir! mewn\1ll tnotlde\\didoli i aC e1'byn llyn, J"lr.n. J. mi! debygaf i chwi wetcd cich camsynied with ddywedyd mat hen greadnr ym mon y ctawdd yn pydru yw y rhai! hyn, ac i chwi yn fyt bwyl) feio yr Awdi Heddwch am hynny o gyd-darawiad ag sydd ynddi a'r GOl'chestioIl! mwyafrhagorol yn y Gymraeg; ac os bydd i'r Hythyr hwn fod mor Hwyddiannus 9eli argyhoeddi o hynny, ac os yr achos o'ch cyftwr bUnderog ydyw yr.lyit a ddy- wedwyd uchod) ni fydd yn anitawdd gennyrgydy.n- nfhrflo a'ch cais. Nut oes namyn deogain o eiriau Ucd ansathredig ym mysg o gytch pun: cant yn yi Awdt, a p!m fodd naaHascch ctnvL ddya)) gehiau inor gyffre(iii) ynddt ag a arferasoch chwi eich hun yn cich ttythyr attaf? ?<<i aU un darHenwr Cyn:raeg edrych ar y gym- hanaeth gan!ynol lieb ei twyr argyhocddi fod y i-hun fivyaf o cii-ifu yr Awdlniorgyfftedina gcirimt y I)y- thyr; nac un bardd, heb weied fod y than fwyaf o'r ymadroddion mor ddealladwy: gwehvch yn yr Awdi y geiriau hyn a!Ian o iawer, Llid, go-fid, pKr, mwg, dydd,' tan, twn, iladd, dynion, dinas, cv.nj &c. Ymadroddion fQl IIYD, Lladd dynion, JInoeod dinas, I bort!a cwn, o ba! t!t cas. Tyred lGsu,trodyweisionarfbg I fod yn enwog, fad yn union, &c. Ac yn yDythyr fal hyn, I Tei-fyngyicb, oreuraWg, p[' )ydr, broydd, syUu, be:chiad, ofyddaidd, ouraMios (f. ouranois), clerwr, boda, &c. Hwyddiant a hir hocdi i'r gwynfydedlgion feirddion enwog t ddatganu i !ewn eisteddfaoedd eu gorchfstwaith aHnea!!adwy i my bob! annysgedig—arwydd yr arthcs fnwr! &c.' Yn a, onid yw yr anghreitrtiall uchod mor gyiTredin a'tt g;: yddmewn geiriau ac ymadroddion? Owf ni all fod doethion a dysgedigion Rhydycham mor fOllgleruidd wal!g(ifl1S a bod heb ddya!! y rhai eg!ur hyn a phe by- dd:u i chwi gad eic!* dwyn i fynu yn offeii-iiid neu yn g!ochydd, ni wn i pa fodd y gaUech chwi gael geir- iau t'ghuach i brcgethu, t!eu amen mwy am!wg i'eh gwrandawyr na'r rhai nchod. Hefyd, y riian fwyaf o'r eyfansoddiadau a gyfansoddwyd gcnnyf ydynt waith enwogwyr Rhydychain, y rhai na aU un ffos na phwt! a g!oddir iddynt byth eu pydru, tra fyddo gwiw na' Frythoncg na ritagorgamp Dysg ei hun ac am y dnH o gynghaneddu a'r ychydig eiriau tywyH yn yr Awd! gweiwch isod o waith yr egtwyswr Gr. Ddu, D. Gwi- iym, Rhys Gocb, Ta!icain ben beirdd, ac afrife<! erei!! rhy faith i nu eu coffliau yma, y rhai, gobeithio v meddA web chwi f\\ y o barch a gwcH moesau tu ag attynt nar y Bjeiddiech chwi eu taHu i umhyw f6n el.awd(I i by(irit, Ncu, nym ttoddyw gnid erfa,r, Guit'n<'i no Hndded celida-,vr, Am dyH'o clod, gnifnym dawr.. Gnawd yspeilynt yn rhyfe!. Chwys gailestr ta.!?cstrtut!Iwm. Mair gynnifcr y?an'?wybr a'r Uenfe}-. Ard(!wy)'ca 'r ddewr,awcn, Alon a, i'r dyfntyn eithaf. Taradr dacrgadr deW:'g::H. Yt wet) na thryehan n'ar:u). Clmilcryn fag" meib cnrUiw, ,J! Nyauhygyrchobediw, /!0' I-Il,igi- o i-etifedti aiw-;nip ffi-iw. EfcHy, dt wy'c]) cennad, syr, dyma fi yn tcwi, trwy geisis yhoddi rhyw esboniad ar y HythyrenaH wrth eich Hythyr, y rhni yn sicr na wn i mo'u hystyr, ac ni wn i mi en gwc!ed o'r btaen yn y Sc- ren, ac os bydd da ermych eu rhoi y tro ncsafyn Hawn- itythyr, megis ag yr awgrymaisyn barod fod Y C. G., ni fydd i mi wedi'n feddw! yn amgenach ant 0:1 harwydd- occad. Y tiythyreHau, hyd ag y gwplafr', ydynt, D. J. St. F—s:—us, ac yn at.wyd(lo, hyd eithni' fy ngwybod- aeth i, Dyma JI,d..ass .ant F-ttfi-ait its. Hyn, yn y modd nnvyafcaredig a wrth cich ewyliysiwr da, a'ch gwir garw!- ffyddjon, EbnM,1815. = y c.cwAN. I

.< Ai-gi-apitiadydd ScrpH Genie)'. I MR. GOMER,—Y !T"ae eich colicb-,vi- Pelr,ti-vv vm- yracth a gwaith y bcit'dd, yn eann ctod T. E. Nant, wcdt gosod ei hunan mcwn sefyt!fa tra pho'ystus, can ei fed yn ago red i gynnifcr a fangneian mawrion i ar- IIwys en pehn ianHyd arno. Pe bttasat y Lcir<{d yn canu elodydd donian y hardd yn bx- i aswn yn cdt-ychaf lythyr pcdr yn hoDot afrcidio), o!]d al} tlH} amryw o honynt wcdi nn'ficd ymheUach an r ttynoy,sef ei anfon j ? I fawyetf(i Rcf fardd y Nant. ? A'i etiaid i (tdiJdiUiwch/'&c. f Yr wyfyn ystyned gwailh Pe{h' yt tyns'T y nen yf-h- ydtg yno!, fet y gaUcmgaeIgalwgsrwrthddrych cu mat'wttad, y)t wait'! hnrlå¡üI ac a?Jgenr!¡cidio] i:t\vn; a th) wy gyfi'ng etch Sercn hysjod, dymanu'n rod()t di- olch c.doHOg iddo am ci \vro)<!eb yn wynebn torf inor !Howg', a hyderaf na wangnionir iiio j¡f)iH1\1 trwy !ytit- yrau dn'styrHyd a a;wawdlyd ac E, C. Tyb'a GlanygoFs, mi fcddyHwn, tod Pedr yr aposi:)'! yn fwy p!ctdgar i annnwioideb nag yw y I;c,.Ii- gan ei fod yn Hawp.nhan fad sg<M-tadan gwLad y gofenni yn ei Itw ef (Babqftd,#i)l !) acyregyrei'c y nefoedd, dcbygid, i rai a fncheddau ai1an. Pa ham y mae Gia: ygors yn cofl,.iii ygei)ian "gair Duw, ysbryd Cnst/* gyda'r fath wawd a dtystyrwch? ac E. C. yr nn mot- ddirmygus rinweddan y Gwarcdwr?" Gaiarns ydyw m&ddwt fed neb o'n cydwtadwyr ho&' mor gated a rhy- fygus ag y medrant ddu'mygu a cheHwah' & phethau Duw. Diammau fad' y bm'dd trangcedtg yn Hawer nnvy haeddawt o anrhydcdd am ei batch i'r Hibt fc! dwyfolddatgttddisd nag yw y rhai hyBr :uKh)ywaisj ddaifod iddo erioed ei ddivillygu fc! y gwnant h\vy. Diweddaf gan (Mynmno na by<}<.?9 t Bercn Gomer bylh fod yn foddioH i yoddi y dLanrhydedd Ueiai' i lyfr Daiv, onJ yn hytrsch ei gan)!!&! a't ddyrch&i'n tta par* hao i gytchdroi yn a'tu-t'afea cm gwla.d, a. phara wudo tra byddo haut yn ttoi. Ydwyf, Mr. Gomer, Etch gostyngciddiaf wa&aaae'thwr, lOAN. i

MYNEGIAD AMAETHYDDOL MISOL AM EBRILL. GeHir ystyned ban yd, ydbys, a hadan, \vedl ei or. phea, oddt eitltr haidd, ar diwedd He yr oedd gorlawn- der y maip yn aros cyn ddiweddarcd ag t !wystr& ttiMia.d y tir hsidd. Yn gyffrediii y mac tymhorau y Garawys wedi bod ya dra Ilwyddianml5, er cad ych- ydtg rwystr gan wlawogydd y mis dhveddaf. Yn y goglc<1c1. y mae tywydd agos o ansawdd wrthwynebol, wedi y tymhcr hwn yn HH o'r cynnaraf ali- goren. Yt.' ydys yn ddiwyd yn plannu cloron; yrhoH gnydian <u' y ddaear ydynt yn ymthhmgps ya dra bras. (lyfol a goleititiol. Ymae y porieydd mo!' flaeillaw, fci y mae yr antfeUiaid a'r defaid wed} bod cr ys atlisef ar led, ae y mae y gwair a'r gweilt yn dra amt. Y gwe- Rithau ydynt flaeullaw iawn, ac am hynny yn gvfYn tymmof dymanot r-w dwyn i'w pctH'citht'wydd).

GOLYGAWD BYR I GYMDEITHAS GENHADOL Y BEDYDDWYR. I I o'n Rl;ifyn diIDedduf), I I 20. AL-T.AHABAD. I Kerr, a Ifiti,eem. Ffm'fwyd yr orsaf hon yn 1814, gan Mr. N. Kerr, a'r brawd brodoro! Kureen). Dinas fawr o Hindostan yw Ai-Iahabad, ynghylt'h o Putaa i Agra, Vt'rth BTorchogmd) ncu gyssylitiiti,-Nr afonydd Ganges ajutnna, ynghy)ch490n:tudi)' Cor!).OgtGo:ii. o Cnic-utta. I'r ddinas Lon y dt:eth Mr. 'Kerr, yr hwn a ddychwetasai yn ddhveddar o Rangoon (o herwydd nnd ocdd y a'i gyfaill y" gynnaryH 1814. 1 mae. o be:'c!'irnortyn y Hchwn; yi!iac!ia\vcrohon\nt\'n tiv-y O.d(¡(:f('thUna;¡¡ i gact eu tywys t ?anoi y)- afoi), lie Y ¡OtlftaM a cI¡t'ochamm 0 bridÜ yn gl)'n:cdig wrth en tracd. Rhyw gy!!)maiht o f1hvyl' yn y 22ain catrod oedd <T)'\vythaH gweuudogaethMr.Chanibei-iain trt ybn yn aros ynghymmydogueth Cutwa, y !'hni ydyntaro! hyny wedt eu rheoictddio yn eghTys, ac ynawr yn sei\'d!edi" yn ynys Bonrbon. Dy?'Edi:' iad y brody' Fot-der, Btatch, a Jopitn, y rhal n <h-efn".Tyd I fod yn hcnm-iaid, yn yrnddwyn yn di'a addas. Arfcr gynrpdin gyda'r Cent¡;Hlon yw dosban-thn yn en 'nvahanol sefyHfaoedd, ac yn en cymntydog&cth, ranan c'r Ysgt-ythtn'an a thraethiadan yn yi- icitboe(ld bt-od. o. Yreitaith, trwy gynhyrfuynjoiyniad am wvb- sydd ta\vr, ac y 1'Jllle y/' P (Myc?.?M?aM t;wy o?-'r??ac?t ?,. y.?ry?/?t-MM ?M MM?!? ?? ?''y'5'?? "e? c<Mnad<M:, ?: KaM'?', yn ?c??MO? ("Clitt,edti(tr. Y mae gm yt lIOn eglwysl a nurfwyd, end Calcutta, weinidugion bi-odoro!, nen f¡'odyr a anwyd yn Y wlt,,]. Tra boddlwol yw sylwi fod hall 2,innau du.jifol addoZiatll1 di,gyblii.!cthr{"c¡}i cael fM c!fflawni g(i-ii /rodol'ion yn un/Ii, heh y ca /M?y(M<o ? yr /«/? ?/y?t!c'f<d ?r?K ?i6er y? yf.??'?M(y lia p h ittri c?t?it o 11 o eii ife i ru-c it, M<! p/tif/H C«7? 0 fM?,t? a7' ??'&?;; ? C?t/C:?a'6'A. tMf:? f!? -Dd!f!t' a ?'ydd <Kft? nf EM jF?'???f?:M ?M Cy:s?." t'}' M<M r/!e:t o'r r/Mu hyit wedi bod yM ,F?<</tma?!S «'r casfÙtu lldlClaj Yn yr hoH ysgoHon brodoro! y mae ychwaneg na mi! o biant. Dysgir hwy gan ysgot fei.sthaid pagan- aidd yn ddHtet:).-). Om cnir gobeitiuo, (meddai y Dr. Carry) y bydd i'r drefn hon o hya'orddiad t fyned dan sy!fnpn diogetfa. pnunaddoliaeth, a dwyn i ben gyfnewidiad tra phwysig ya ci ganlyniadau i'r boM yn y dwyntin." Rfufpdi'r dynion a osodir ar waith gan y gennadwri hpn, yn yr ugain orsaf rlwg-ritedíg, gan gynnwys Ewropiaid ahrodorion, ai- (!(Iiwedti Y f"6vv(](Ivl, )H]3 oedd Mft n f/cMj«:n, o'r rhai hyn y !nae deuddeg yn E-s'- ropiaid) a dcuddcg ar hHga:u yn ft'odo:ion, ncn hitic"- actit E\v!'opiaid a fagwyd yn y viad. Y mac tri ere-m \vcd' hwyiio wed: t)y.nny c LIoeg!; y Rtac !hat o honyat wedi t: rhae:io pen y dnitt). Y CCllIJadon yn i-Rare ydynt wcdi rnabwysiù'r cYlIl!un o ddsHfo. {jrod- prio -i ici prcgethwyr teithiDl yn dda:) ynghyd, yn ot i'w gwladwyt. YR INDIA ORLLEWINOL. I JAMAICA. t CE-iN.1,D- I' Pai-eliecii, Rozvc. Cynnygodd y Gymdeithas yn ddtweddar i scfydln rcnnadwrt yn J«mfHea, lie y tiriodd Mr. a 1\11'3'. Ro\ve Chwcf. 23, 1814. Efe a gafodd ar ei ddyfodiad yma ragfanau cedyrn, a naw':r o anhawsdci-au crei!), i ym- I drechnbuy; ond tiwyamynedd a c)iatHncb, cfc a f gat'odd en bod yn Uetbau yn raddoL ac yn y mis Me- IJefin gaitnogwyd ef i agor ysgo!, gyda rhyw obaith an; iwyddi.mt, ac i brcgcth!) yrefcngyl vit ei dy ardrcthf;! ei hun, heb neb yn gwarafu!! iddo." RHANiI. j JL\1I1ES BYR 0 GYFmiTH!AUAU AC AKGRAFFIAT) YR I SLRAMPOHE.HYD :t)NAWjH 1814.- lVt,di ci gr;,g¡;;lu yn bClInrif 0 bummed Dal'gaf¿üd Ce;madCll 1 t/M&'7'i<MUU/'C. Y mae den:; n)!ynedd yn awr wcdi. TnvDect hcibio (medd y Cennadon) oddi m pan oedd mawr werth eYl1!]ygi¡d o htdact'mcynpithiadyrysgrythnraui amryw ici&oedd Inciia, yn pwyso ar cin iiiccldvil., Yt yn gwcied, os fyth y gwrddùi,ai yr efengwJ yn ddwfi), y byddai !atd t hymiy gyrmnc<yd ?e trivy gyíicithn ¡r ysgrythuran n'n gosoct ynnwyiuw gwahandt !wytha!i lM.!in, caT)gen4cithoed<lyj')iKiydynt)])o)' \vahKnot i'w gHyd<i, cr t'od y rhan amiafo hOlJy}t yn dciiiio o'r na s;wretddyn cyn'.cdin, o herwydtt ?an nad pa marHaft'rus by!))!;)? y gaital un ccnnadMr t'od, tra fyd<hu'f i;wt:ioneddaH a diaddodai etc yn cael eu goso(I gcr bion ei wrandawyr gan lais bywio! yn un!g, hcb e-I dih'M gan bywyd y" ysgrifcnedig, t gust ea darken a'n han\"ralfu :u- y meddwi mewn hsniddcH,et'eagantdduauidy!ifynyt'l!,hydynoed gan wi-.mdawyr o dm'ddiadau da; ac ar ei ti¡rwoJaeth)c neu ei symndiad o'r He, gaHai Srwyth t'i hii'nr wywa. yn ebrwydd, ac mcwa ychydtg atilse- heb adae! o'r bt'&idd mwyddyn ar ol i ddangos fod gair y bywyd wedi cati ei gyhucddi yno at- UH amscr. Ond i'r gw)thwyneb, yr oeddym yn gwc!ed yn @g!ur, mat pan fyddai yr j'sgl'ythHt'aU wedi et) fyhoeddi mewn cat).s,- heuiaith a ddeaitid, y gaibi nid yn untg gennad Ew- ropatdd, a gyiiliyrfitt gan gariad at eaeidian (lyiiioii, dd\vyn gah' y bywyd i'w &)en. dan fendittt ddwyfoi; end pe gwctai yr A:'glwydd tod \n dda t etfdthio ar gawnan'r br&dorien trwy ddar- Hca y gair dwyfot (o'r hyn yr ydym wedi caei engiafT- an) m byddat ccnuadon Ewropuidd yn ange-nrheidtol bob amse!\ guilai un brodor dychwetedig trwy liyliiiy, fod yn oH'etynol i ddychwelyd ereMt, a'r rha: hyn i ddwyn thifedi hc!aet)inch tytb i adnabod y gwir, nes, wcdt I'r Arghvydd yn y mo.dd byn roddt'r gair, mawr yn wit fyddat IIiawsy iliai a'i cyhoeddent." Rhoddir y byr-hanes hwn o y cyn&Hh;adaH meWR math o drefH daear-d(Ilai-Itilityl ( Geogi,ctplziu(ll). CrybwyHIr y rhai a lefanr ynghao-bal'tb lildia yn nyntaf, acwedihynny y rhaiaiefunryn yDeaH, y ûo}.'liewiil, y Goglcdd,n'r D\-vyrr,in. <7eH:y cynnzl'1J$ cltwcclt o' ltyn dan y rlu!Ï a l¡j(!ril' ynghu'1Il)l-ba/'th India, sr:(, y Sung.r,kl'it, llindee, B/'ij Blu.sa, lJlaltl'utta, Ber/galee,. ac Orissa.: I. STJNGSKRIT. I Testarnent Newydd,-Wcdi ei gyficitilti, ei argraffti, a'! yj'ru ar led er ys tair b!yncd(!, JfcK De-,iaineitt.-AVedi ei g.feitbii. Ptim Hyfr Moses wedt en hargraffu er ys agos i ddwy Hynedd, a' Uyfrau hancsn)! agos a ehsel en gorphpn. Yr iaith yma o'r han y mae'f Dr. Carey yn Atht'aw Cadch'iog (Prr¡j'rssûl') yn y brifAthtofa, yw mam y rhan aniiaf e'r caHgemeithoedd erei!i, ac yR cael ei deaUgan y dysgedig trwy Mil India; er nad yw yn gyfrwng cydsiarad on parth y pryd hwn. I)ar!icnu' y cy6etthiad hv/H gydag awydd gan y EFahmamatd. (I'W MARHAU.)

i' ,? Ar.SRTAWE.—-D?c<?!< Sn?an, Fi.shcr. c ???. Lnndiun: Harriet, Puoie.oMinehead; Frienti? ?? Jt'nkins,o Bristo;De)iKht, Edwards; a Friends, Mu'ie? 0 Bi.d?ewnter, å amry?metbuu Th; ee Sistf? I.e Worthy; a Good Intent, c Ba: t.stapic, ? peiHiaid a brag, Favonritt;, Sontham, o Gufrioyw, ä pt tdd-feini; Unity. Bridgman, o BidetbrtL J!eètn-pndd; industry, Lang-mead, o Fowey, c!ai; Jane and Alr:) elm; WHImn!, Beer, o Waterfad" ci: mocb; Potttand, Oweris; a Etixubct!! and Jm'e. i, [,, a c W.'i:;mts, o Amiwch; Abcon: Bevan, o Fov.'ey Forti- tude, Angove a Bet&cy, Th"ms, u mymoHUi; Wi!tlain. Paddon, o Traro; Industry) Dawsan, o eaIt! lIwre Lydin, Cooper; Friend: Tucke' P:.ii)ippa, lliza Am!, Pprst've- ranee, Goss; Integrity, Rosscr; Ant!, Ciiapei!; Ann< Wearne; Atmty, Crocker; Ann, Barret, Hn'ming* ham, GtH; Piove!, Hoskin.s; a Ciu'difrCastie, <ruke!c St. Ives, m\vyn copp) Dim):<, Mitctie!, o I'orts:):<!t'tbt hen hum a choed Iope, I.)nvi.(s, c Abcrdovey Friew' ship, Wheddon; n Fieece, Wiikinson, o Mitteheud Fiy* ing I''ish, Stevo-s; K Cardie', Lewis, o Abertiniw Veiiii- Lowther, o Brysto Brothers, Osborne; a Cutciit}e, o IT Gaerioyw, Swan, Jenkins; Felicity, Mu\wortf!y; :.t. press, Perry, oBarnptapte; Fi.vonritc, ford ) Agnes, Yco, o Padstow; Providence, Jones; True Briton, Thstuas; a Fan;e, Curtis, oSt.Ives; Wiiii.tmr May; uMaraxion. 'May; o Pc:)/.ance; M.u'y,Evmis.,c Fatmouth; SurMcient, Pearce; Patience, Best; DiaTSf Keynotds; North'nnberiand, Sedwick; Friends Goodwi)!, Smardeu, o BiymGuti) Hatch a Pa!!as, Matthews, o Da: tmfiHth: Mary, EagfwcS" o Portsmouth; Mary, Harnea, o j)ub)in; l'.('njan¡¡Ín, Thomas Hope, SimoH a Peurose, Heard, o Waterf()fd, o!i a baiasarn. lJlynedi,tid, Swansea TradcT, Huxtabic; a E};peditáf¡n, HawkiBs, i Brysto; a K'rhm&nd, Jptikms, t Ler¡"NI, ml'ywi¡lf'thau; Unity, B) idsmun, i Bider'ord; Sllsanrlah: Bal), i Trt'io; \Vatcmwuth, Cntditfc, i Hope, Davies, i Andwch Frie!:ds!up, '\Vhe(!don a Prosper, Hole, i Minehead; Iron an(! Tm T!ader, JB:ir- wood; Severn, Cridiand; a Nancy, Beynon, i Jhiâe- water; Swan, Jeukins; a Good Intent, Laix-ey, i stap!e Patience, Best, i Padstow; Diana, Reynold?.. i Plymouth Lantb, MeUmish; FfShcr; Ann,Bryant; Favcuritc, Fi.sher; Dcvonshire,. Day; Ch.!ow, Rk-e; JaniCF., Bi'yunt; Providence, Alexander, La¡¡gmílit!; Pomona, Edwards; ancc, Goss; a Brothers, Osborne, t St. Ives, KstC<? Horse, phiiiips, i Y on!-ih"ll; providence, Wiiliaiiil, ¡, Dubiin; Efiza and June, Hamllle; Hesüllllion, Leis; C'tUoden, Davies; a Fair Trader Coi-iii, i \aterf<ad. oil a gts.

PK?LLA?R ?R Y? MH?M?LA?Y??BH A ?1? AMROM? DRO!! YR WYTH?OS &ANT.YNOT<. 'cY'.n'Lu. I. I "I' t "0 .t: a ? :f JiJ""s'f l«?r f^ rf>» i M ;J.=". 'fJ. 's-. -= ,,k i, c ¡:: ¡ DYDDIAU. Æ "p X ^3 ji ¥f| s,^l :==•«• §u = > o > 2:il II C':1' I" -< U 0|? P.<:|j.|, |»t sis mn% -jia- s ai<$ !<s i s3j=-o | <-< ■< "I' I — — £ — 1^. — i —- -0=" _I_- — MAI. IA. M.A. M. A. M. A. IH.I! M. mJ\. M. A. M. A. lILIA. M. Mercher.?6 51 T ? ? 36 8 68 9 6110 do 4?tl 36n 56 Ian 11: 7 39 7 51 3 24 8 54 9 24 9 5410 54 11 j4i? 24 12 44 Gwcner 1M'2; 8 ?7 8 42 9 11 9 3?10 1 lO 42 11 4?1? 22 1 1211 32 Sadwrn .tj 9 15 9 1 () 010 11 Oil 30 12 30 l in 2 0 2 20 Snl 14 10 3 10 1810 48?1 18:H 4?12 18 I 18 1 58 2 4P3 8 L?n .n 1510 h1jU 6111 3612 ?J2 36 1 6/2 6 2 (1 d;j 3?3 56 Mawrth 16 !1 3911 54?2 24',12 51 1 21 1 51 2 54 3 34] 4 24[ 4 H

CORUCHWYL\\ YK. Cn-stcH Nfdd I?id T!hnnns. Shp-i-"r C;MTphiHy Purph.J. Edmoi?ds Pf'nyhftittarOg?r D.B.JmK's Liantrissclit David Jeokhig 1\Hltf¡wn Thos. H<-wel\n, POGtrt:1s{t! A!< rttiyr.Tydiit AV. M. D&vis, A I)c 1-(i.Cre Ca<'t-tv!tM!n Llanelly ? .1 ohn Robefts Siouwi- CastcHnewydd yn E!:th'n T):nnthy Thomas Fr<-d<-rick Ev<j.ns L]:wymddyfrt D. }{. Stop iMa Llan;adoc 'j'hu'nas Thomas .i\ bC'lJwllddu, (,. Korth C)-yf:!iy\t.'el H\t:t'!)!'dd JmnrsThoinas Tref(!racth Da.vid TjtOinas Aberg-wauH HeiH.'y Evans A rlwrth P<<.rch.Wnii.n!tThnm'as Abo'ystwttit Abt'rteiit Caleb Lewis Manned:- p&nt Stephen Hugh JtMn-g, Post-roaster Gtanywera-Yst!-ad DtUKt Rich:nds Rhaiadr E(I ""urd J.ollei, Postmastc!- Amtwch Parch. John Evams Bodedprn- OWI'll \-i-ï1fiams,Postmastd Caergyi Bpnjamin Joacs Linncrfhymedd Evau Thorny Bry"siengcyn 'V. Roberts rJaR;?,<'fm Richard Jonfs B:mN;or DuvM Roberts, Booklvtjldtq P\yHhdy Parch..lknJamiuJones Cacrnartbn Rice Jftncs TrcNut.doc WiUiam Williams Di'mbych Thos. Gee, AraJly{ld &C< Wrf'xham- J. Painter, LiyfrwerEttwr IJaurwst WiHiam Davids Rntiun- John Phillips, Llyfrn"crtll LIattgoHen John Edwards Ba!a R. Sanderson, Arg-r.tTv-d(I Doigelhu! Richard Jones, A Newtown Parch-JohajMues MachynUeth RidH\;f(l Jones. Uantyjtin Edward PftCC L!anid!<x's Abe! Jones Caan€vy? ?r Vfyse EvanLewis.Uyfrwpr?'? r John Tihblns, Anrr? ? Pontypoo! Parch. EhMM*zpr J?!'? -?< Utrndmn Newfon & Cn. W?,? Sq!K!M; J. White, ?3, street; aM. Jones??' Newgate-Street. í "n. 1.7. ABERTAWE: Ar?raphwyd a Chyhoeddw;? ?? JENKIN? yn IIFO?-'???AS'rEiL. t'rhwn y dymsC? V)I) IIysbysiaeth <;?c)ci ddanfon, yn ddidraui. ?. Der??nr jf/?.s&i/xisf?M cc Ew?M ?an M'E?r??' ft¡',48$t (g.ljnt I' "IYIOR ?? NFWTOIV ) N'O. 5, W 4RI"Iclic .??? Y?;/n< ?'it-H)H ?'A'??TO??, A'0.5, ??R??CK '?sF A?r? f?TT:?? ?r. M?Y77'?, 33, jf??T-? N, I ? a Mr. M. JONES, 5, ?c?G.<Tt:-STBEET, Z,f.????' ———— :1\1<11'1', SWANSEA: Printed and PuMiahcd by TrT?? CATTLE-STREET, to whom Communications, ?po-?'t?-p?i<j, ? ? r(--q,Lwsted to be addressfd. fJí'fO!i ? Orders fm<!?f?<'r?Me?n<'n<srecen'e? ? ?fM?- 'v'????? ?ft ? ?? c?. r?<: y'??jR c? A??yo??, ?' ? fy 4 it .S</r?K?, ?N?c?TB-sTHEEr; .?r. J. ??/7A,??????C'v 9TMET, ? Mr.?.je?BS,0,lV??a?Ti:-S?B??