Seren Gomer

—— — —• SAIJWKX, 27. Neithiwyr daeth Mr. Hunter y Cennadwr i'r Swyddfa Dramor yn Ileol Downing, a ehen- nadiaethau oddiwrth Ddug Welington, o Brus- sels. Yr oeddid yn dtsgwyl i'r rhyfel ddechreu bob dydd pan ddceth efe odd? lno. Bore heddyw tferbyniasom bapurau Paris arrv y £ 23ain a'r '2 lain swm yr hysbysiaeth a. gyn- avvysant sydd fed y eanlyn Paris, Mai 23.Dydd SuT, wedPr fferen (mass) Teiiiiidoii o ddinas St. y rhai a ddafthent i'w an- nerch. llysbysir mewii llytliyrau & Toulon fod y Cadfridog !5o!iard7 G\Teiin:dog y r Vmerawdr yn 11 y3 Murat, yn hvjylio iiui Naplesy a bod cad- weinydd i Fienin Naples yn yr an Hong ag yn- tef. Y m,-telr trannvyfeydd wedi hadsefydlu S rhwng Lilc ac Antweip, a Lilc a Ghent. £ v ydys yn meddwl y bydd y dYllion a enwrr i eistedd yn Sh) y Pendefigiou i fod ynhysbysar v cyntaf o FchcLill. Ar yr 20fed dal wyd y Ty- wj-^g Salkowsky, yr hwn a ddrwgdybid o fod yiv bLeidwr i'r Vmerawdwr Napoleon, gan *>wyddSvyr dsnasaidti Prw Sta. Ar yr un dydd dalwyd dau ddyn, o'r emv DuiiHOWit a Fnet, y rhai a gyhuddid co annog miiwyr Ffrainge i en- ciiio, a gwasgaru cyhorddiadau terfys^lyd, yn V'aieiici e II II e. Gyrwyd ceunad a chennad- iaeti.au oddiwrth yr Ymenl\nII i Cons-tanefinople. V mae yx? wyth gweithdy a sefydlvvyd. yn yddi- nas i woeuthurdryliiau i'r Gosgorddiou Gwlad- wiiaethol ya dra di'.vyd wrth eu gorchwyl. llhoddir gwobrau j'r gweith-wyr mwyaf awyddus 1 gyilawni y gwaith hwn. C\ fVilir fjd '2,400 o ddryliiau yn dyfod a!Ian c'r g.veiUidai h a bob dydd. Yn Vincennes y mae pob peth peithynol ïr 111angnelau yu cael ei ddwyn ymhten yn ddi- baid; y mae ll-awer o fangneiau yn barod eisoes i'w gosod yn y mangrte!fe\ dd: ac 0'1' tu arall, y mae gweitliwyr bob ùrcld. ur waith NN I-th y cof-, adeil.au cylioedd ymhob parMi o'r ddinasac y mae yr an.rI«?gioi> gwladgarol (.tnag at 11 a I draui) yu lliosogi yavr hollDaleitliau. Y r oedd son fod p'eidwyr yr I e:i Lvwod-1 raeth wedi meithrin teif^sg i- it a'r gymmydogaeth, eithr fe'n hawdurdodir i wrth- ddywedyd h;n, ca:-ys ni fu y 1c,f)s lleiaf Besancon. Dvwedir gan leistr Hong, yr hwu a giliodd o Fremontaiuc ar yr lGeg o Fa1,. iddo weleù amryw longau Brytanaidd ger- llaw y bysgodfa ar gyfer St. Giles, a batiei? wen' N-11 chwiiio with hwylbren un o lionyn-. Ar yr hwyr, cyn ei ymadawiad, y cadpen hww fod anii-yav de;lf*qllii-i-r wedi ynicsod ar orsaf mdhfllwYf ag oeddynt yn gwilio ar lall y mor, ynghyd ;V swyddogion y Tolldy, ar eu llordd o Sables i Noar-rnollticr. Yr) (Irs wedi trefnu .pob mesuran angeuriieidiol i ddiogeiu glan ) mor, ac i sylwi ar holl ysgogiadau y Bryfauiaid. V mae p^ob un o'r G a oiuidogion wedi i hodditair mil 0 fiance tuag at beirvannu y Gosgoi'ddion GwladwriaethoL Ilebli'Hv yr hysbysiaeth uchod, Slenwir cryti lawcrar y papurau hyn ag ciivvau y dynion a ddewiswyd gan y bobl yn y gwahanol J>ileithau i fod yn A e! (it.ii ,-it eithr nid oe> air o son am y terfysg yn La Vendee. Trysorfeydd Ffrengig hi. Nid yw pa-purau Brussels a Frankfort 1 dder- byniasorn am y y bore hwn yn cynuwys nt.'mm awr hysbysiaeth o nrvs. Mynyehip y drwediad foil Brenin Denmark wedi yairwymo dwya- 15,000 o wyr i'r maes yn erbyn y golya cyllVedin. Yn Nlvv'r CyfFrpdFn neithiwyr dywedodd A-r- glwydd Castlereagh ei fod yn aiiican rifo, llueedd arfog ag ydynt yn awr ar y cyffi-niau, neB yn cychwyn yn erbyn Ffrahigc yn 1,011,090 o wy.Rv Ac mewn erthvgl a dynnwyd o'r papur Ffrengig, Y .G^iz^tte-^e France, ar yr un pw'ngc, dyvwdir fed. 1 10,0CQ 0 R.vssiaid yn cychwyn yn ell hcrbyri, 70,000 o l?vytaniaid,- Hanoferiaid, Filmvniaid, ac Jl-essiaid, 2,3,000 o Bavariaid, a 80,090 o Awstriaid, heblftw'r 100,000 ag oedd- yn yr Eidal; a bod taleitliiau bychain eteill yn datifon o 30,000 i 35,000 o arfogion yn erbyn Ffrainge, yr hya oil, ø leiaf, a wna fyddin o 415,000; ond nid hanncr eymuiaiut lion sydd ar ei thai th tua thiriogaeth I< iny'iigc: ond 0 herwydd.fod Ilawer o filwyr Ptwssia ymheli iaWII oddnvrth yr orchestfa, a bod cyngor y r Ymer- awdr Ale-tander i beidio dechreu yr ymdrech cyll y byddo'r holl luoedd wpdí d) fod ymlacnwcdi ihvvddo Breniiinoedd" Cyngreiriol, tybia yr ysgriftjuvdd Ffrengig yiry Gazette de Trance na fydd;y Cyngrefrwyr alluog i ddc'In;¡Il""r rhy- fel cyn diwedd' Mehelin; old y mae- yn a ni iieus a fydd Napoleon i cldisgwyl iddynf ym- gryfhau i'r eithaf yn y modd hyn h.eb ymosod arnynt, os yw efe yn tybied fod e! rym milwr- aidd ynJ gyfartal i'r autdrraeth. Sefyllfa' y CYlIgrirwyr sldd: fcl y canlyn r—•¥ mae byddin Dllg: Welington- yn Belgium, yi* cyrhaedd o Os- tend i Charleroi; byddki Prwssiudan y Hywydd Bluelier, o Namur i Treves; ac mewn cyspyllt- iad ag aden aswy y fy ddin hon y mae lluoedd y Tywysog Schwarlzenberg yn cyrhaedd o Treves Ii SwÚ-z('rlan]) arY:T.yŒu d?vreinfd ? y mae gan y SiwLssidd hdfyd fyddin ó 30,000 0 tryr ftr y cyffin rhyugddynta Ffraihgc; end dywedir yu yr äthJgl hwn ell bod liwy yu chwennyeh bod yn anmhleidgar, aC na ddichon y Cyngreirwyr (idisgwyl cyunorthwy o'r Yspaen yit, ei clivilwi, isel ar yr amser hwn ac 11a fydd I Kagiavtiaeth Lisbon ddanfon milwyr Portugal o'u g" lati be L- gaeJ gorchymmyn gall Dywysog Brazil; i (lyw-- ed yr ysgrifenydd yn ganlynol i hyn fod diffyg uuoliaetii yn y fyddin gyngreiriol, lIad ydynt 0'1' un iaith liac yn golygu'r un dibeuion, &c. TaeBir Sod ar led fbd Hjttges y Llyngesydd Ilbtham ac un arall mwy galluo i ymosod ar ynysoedd Martinique a Guadaloupe, os nad yd ynt yn parhau yn eu IFyddlondeb i Louis XVlll. t Ac os ysgafaelir hwy, y maent i gael eu cadw mewn ymddiried i deuiu'r Bourboniaid. f Ilwyliodd Ilynges gadarn, yn cynnwys ped'air Hong o'r gad?C3, o lilymoivtlv eehcioe, tua goror Ffraiiigc. Mynegir mewn Uythyr o Naples a amserwyd Ehrill IhtVti, fod y Brenin yn dywerlyd na fydd i ymdeithwyr Brytanaidd gael eu rfiwystro yn ei deynv.s ef, gan-nad pa un ai heddweh ai rhyfel IT ifyrld rhyngddo of a'r wlad hon; ond bod y rhan amlaf o'r ymdeithwyr wedi im ned ar hyd y tir, er fod y dramwyfa wedi ei cisau i fvnu ddwy tfordd, gan y fyddin a chaai ysbei'wyr at fog; gorfu ar Arglvvydd ac Arglwyddes Landaf ddychwelyd oddi ar eu tasth Ð aehos yr y&beilwyr hyn. Dydd Mereher blaenorodd Dug Kent mewn cyfarfod biynyddol o gynnalwyr Vsgol i'r doii1!- ion flodion j pry d y dywedodd ei Uchder Bren- hinol fod 62 yn cael eu cynnal yn awr gan yr Iíusell, y rhai a ennillasant yn ystod y 11 wyddy u di\teddaf rhwng 16, a 1,700V. Prydnawn ddoc torrodd tan allan yn y Tolldy | amserol yn y brif ddinas, ond ts wy ymdrechiadau ebrvvy Ac! y.bobl ditfoddwyd yr elfen ddinystriol, cyn i siemmavvr niwed gael ei vvnenthar.

SEN EDI) YMEUODROL. 11 N TI" YR ARG1J7YDDT. Lllln, Jfai cennadwri i'r Ty orSdi with y Tywysog Rliaalaw, gan Arglwydd Lerpv^i (yr hon syd'.i mewn paith arall cr papur hwn). Gorclvyniynvvvi i'r Gennadwri gael ei chyranieryd i ysty riacth dilydd Ma with n'esuf. il1111rrlh, 23. W lith );styried cenna(i ri Rliagiaw, dywctletlil' Argiwydd Lerpwl, os !>« pwnire criocd yn deil-Wng o ystyriaeth inwyaf ditVifol y Ty, fhd yrliwj! oedd gcr eu bronoau yn awr Icily. Yrocu<! eie ymheli o fod jur awybodus o niweidiol "Milyma'J.vn rhyfel; ac: yr oedd efe yu barod i addef y d<y!uAl rfeti'tli' i liawer o feethan i fylin er m.wvn A cy niweidhm; ond y pWH-sc irw ystyrictl or.ui, a ytloedd yn bctii iialSuedLg i iii ai-os mewn ansawd i Ue<idyciol, a inwynhau ei holl fanteision naStariol. Y pvth cyntaf a ystyricd yn awr livn, a oed(? gennyin ni arlios cyfiawit s fyned i ryr'el- ar y jjcyd h»wii. Ac i'r d¡hel! i'lI gallllogi i iii ai- livii a ied cymmcriad yr Itwn a. "ethl m yn timidwl.iuyacd i ryfd ag- ef, a'i yimUlygiati taag at y Cyngreirwyr; nc adwy. gan ei fod wedi dryllio'r cyttundcb a wnawd ag ef. Ei ymwrthodiad cf a'r orsedd yn 181:4 OCthl sylfaen y evfamraod a wnawd y pvyd hyimy a Ffi ainuc ac ar vr on egwyddbr cyliocddwyd: gaii yr anig awdtmloJ ag i oedd y pryd itynny yn Ffrainge ei fod, ere wedi ei (Ii- I orseddi. Yr ocd'd gcBuym' y fantai? brnddatdd o 1.-t mlynedd o brofuid i brofi nad ocdd efe itetil gwneuthnr an cytVindeh eiuoed' ag tit. wlad heb. ei dorri. Ac a oedd l'hyw betli ynghwynip a ctediad diweukiar Bona- parte a aIlasni ein tneddir ifcddwl fod cyfiievvidud yn debyg o gymnieyrd lie yn ei gymmeriad? I'r gwrtli- wyneb yr oedd pob pet'a cydl'ynedol a'i ildyehweliad- i awdurebd yn tueddn i feitlirin braw. Gw-yddai efe- (Arglwydd LcrpwI) fod yr holLgenedl Ffrengig yn ei erbyn, ond yn. tiu-ig y miiwyr, y i haia.'i dygasant yn 01, -o herwydd fed ai-iiy tit p cu tiaetli mihvraidd a Liy- wodraetli fikvraitbl. N.i(i oedd ond un o ddan belli wedi ei adael i ni yngwyneb Llywodraeth Ffiaingc ar y pryd hwn, iitill ai myned i ryfel, neu fyw mewn an- sawdd barod i ryfela ac yna'r pwngc ocdd, pa mi gwell oedd inyned i symud y peryglon ar unwaith nea ddis- gwyl am fendithion andiens iieddwt-h. Gan fod" gennyini y fath gyng-air galMiog ar y pryd hWII, a oedd hynny, i'w dafia-ymaith? Tra y mae Llvwodraefcli ag sydd vn awr yn haiifddi yn Ffiaiagc yn anghysson ag lieddxvch Ewrop, a sinna-ti vn meddu modd i lethn'i- Llywodraeth hon, yr hyn ysgatfyJd na fydd ynein methiiant; lyth onJ hynny, o herwydd anhawdd yw ca?l eyngrair mer aikiog druehefn, a'n dvledswydd yw defnyddio'r m odd- ion ag ydynt yn cin niediliant. Yr oedd efe wedi (,'y-nv io,, y,vit ei.ii i gael allan feddylian'r cyllVedin yn FfVaingCy. ac yr oedd cfcynsicrbod eoph y bobl vn vrtliwyneb i Lyw odr'aetlx i'onaparte ac er fod hwyddiant rhyfel yn ymddibyr.nn m'; Haglnuiaeth, oil fam ef ocdd fod gcmiyin bob ragolv/g obeithiol am Iwyddiant. Os na fyddai i ni fyned i i-yfel, beth fyddai cin cyfiwr nnd bod n'ewtt l.vav/, a pliaroitoi yn barbans;! ac vr oedd efe vn dtwertnynh g,wybod a< oceld un dyn a fedrsfi ddywedyd tod hteddweh arfbg yn betli dymnnol. DiogeLwch pv,w|>. oedd yr,hyn a- chwennychai'r lioll Gvngi«irwyr. Nid oedd neU yn .ncddwl lieilvau rbydd- did- ac anymddibyniaeth Fl'rftingc, nat; ymyraeth a'i Llywodraeth dufew-iiol, ond yr oedd ganddynt hawl gyfreltlalon i godi yn erbyn yr hwn ag oedd a'i ddyr- chafiad yn angh.ydvveddtt a diogelwch gwledydd- cy.ni- mydagol. Terfynodd yr A-rgiwydd- dyledog ei araetli trwy yDllyg '.ititierciiia(i ga«I ei gyiiwyno i'w I'Jchdei' Brenhinol y Tywysog Rhaglaw, y" hwn, fel arferol oevid yn adsawi i'r -gennadwri.. Dywcdodd: larll Grey,, nad odd cob ynçwy cadarn dros athrawiaeth 0 fhd. c-an y bobl bawl i.ddewis oil Llywodraeth en lumain uag ef,.etto yroedd efe yn cyd- | we led il'l' Arlwyd(\-dyledo:lg ocdd wedi Uet'm eisoes, v dvlasidi yiiiarfer a'r bawl honno yn y fath tDdda, phekli-3: bod yn beryglns iwlIdydd crcUt beih oedd y ddadl dros y rhyfel hwn? nid goresgyniad tir- iogaetiiau gall Bonaparte, and gwrfhddadl yn erbyn ei gymmcria tl personnol. Yr oed a' hyn yn betil tra Iiynod a newydd! Os gwir oedd fod tair rhan o bedair o Ffraiiiirc vn erbyn KonapaPte', y ffonkl orevi oedd gadael yr ysliryil hwnnvv i ieitkriu a- cbynnyddu ei huii yn du few n oi, a plieidio cr-eHgwrtlrJ.drychou allanolidynna bobl oddiwrth en angbydl«d.-ca«tEetol. Vrocdtlid yn dywedyd- mai cbwyJdroad milwrf<idd-yn unig oedd hwn.o'id yr oeddy derbyniad a gafodd Bonaparte ar, ei ddychweliad i Ffrainge, nitl yn unig gah y milwyr5,ond fan bob graddau o'r bobl, yn ddigon i wrth-brofi hyn. Hefyd, y nine Bonaparte yti arf*ogi'i- bobl tv'wy'r ymcr- .odrio^ v-n aw? ey i 60 mlwydd oed, yr hyn sydd Brfrwfo'r egiiiraf o'i ymtfdiriet? ef yn y bobiyirgyffredm; a thrvvy hyn yr oedd ganddo 2,000,000 o ddynion arfog, ac o'r j'hrii hynny yr ¡)edd '270,000 wedi cychwyn eisoes <oF diwedd y fhvyddyn 181:5 nid oedd gan Bonaparte ychwaneg na 155,000 o wyr dan arfau i aniddiffyn Ffrainge, tra-'r oedd gan y Cyngreirwyr o 3 i 400,000 o filwyr,a phan ystyrir y drafteSfch. a gafwyd i'w ortreclui y pryd hwnnw, a'r hyn a eliai ddig'.vydd mewn canl-yniad i tiii frwydr,. pwy a feddvliai am ryfel o'r newydd lieu fraw ? Terfynodd v Pendelig IJrddasol ei araeth trwy gvnnyg gwelliad ar yr hyn a gynnygodd Arglwydd I^rpwl; s-ef bod y Ty y»r ^alesog yn ewyll. I 3fti, exvyll- ysr« cefnogi ei TJchder Brenhinol dros anyinddibyniaetli Ewrop, mewn eydweithrediad a'r Gyngreirwyr, eithr nad oeddynt yn barnn mai cvtiawnoedd myned i rvtel ag un person £ farnai pobi Ffrainge yn aifdas i'w osod yn Haenafyn y Llywodraeth. Dyvvedodd Jaril B'atluirst, fod y Ty hwnmv yn wpddar wcdi pentlerfynn fod gennyin aehos cyfiawn i fyned i ryfel a Ffrainge, knid oedd dim yn vmddygiad y Cyngi:ejlwyr tÙag at Bona.partr, niu oedtl dim arall a allasai gyfjawnba-A ei waitb et yn-totr? cy'ttiwdeb For- taineblien. Yr oedd efe or ineddwi fod gan wladwriaeth Ewrop hawl i yinvracth & LlywodVaei!h thifewnol on- rhyw wIatt pan fyddai'r LSywodraetti IkSumio yn peryglu heddweh a diogelivelr gwiedydd ereill. Ac nid oedd yn ymddangos iddo dinyst.F iJvwodraeth Bonaparte. Yr oethl Arglwydd GreiMlle droi?1 yr aniVerehsid yr ocd\1 efe yn ystyried y rhyfel liwii yft anoelxiladvpy. Nid oedd neb wedi dangos en bnnain yn bleidiol iawn i 5Jonaparte end nitf wyr FftaMnge a'r unig belh, a oedd yM en gwnenthnr Imy yn a-nfuehWoft i Lojiis XVIII. oedd oi fod-of yn cadw ei gyfaimnodan heddweii gynnnyd- ogion am y bai hwmw a hwanw yn nnig y diorsedd- wyd ef ganddynt; os oedd (megis yr cadw cyttiindeb yn fai. Wedi hynnv yniranodd y Tý-dros yr aiuiei'chlad a gynnygwyd gyntaf 156; yn ei erbyn 44.—Gwahan- iaeth 112. ty r cyfPredin; IMni) itlai 2:L-—Hysbvsodd Asglwydd CastTdrcagh fod ganddo ge&nadwri od^iwrtlr y Tywysog Riiaghnv, yr hon a dda-rlknwyd gan y Rhaglefarwr; a eiivttnnwyd ar fod iddo gaoel ei chymiaeryd i ystyri;«:th y dydd can- lynoi. (ijliirwyd ysgrif y meih-dalwyr hyd ddydd Mercter wytlmos n'ncaaf. Muicrth, 23.—Hwn occhl y dydd a bemwdivyd i 4cf- ydln ar eisteddfod trwy geelbrea i chwiiio i d'eilyngd'od etholiad Dowiipati ick ac am nad oedd ond 77 0'/ Aelodau yn wyddfbdol (yr oedd 100 yn oiynol) gohir- iodd y Ty aan bedwar oli, gioeh. Merche.% £ U'.—Gan gvfeirio at yr?OOM.apfmataodd CYllldeithas yr India DdwYl'e¡i()l i Arg. Melvile, i daln dyjcdiau ci Dad,, dy?cdodd Arg. Milton <bd y caniatad ar annogaeth Xaril Buckingham yn llygredig yn ei ffnrfiad, ac yn niweidio! yn ei ganlyniadan. Nid oedd cud ychydig-HMscroddi ar pan geisiodd Cyrn- deitlias' yr India fenthyg 2,500,000/. gan y yi, 1,13,11 oedd 500,0001. fvvy nag oedd eisien hyn a gawsant trwy offerynaeth Gweinidog i y Llywodraeth, yr hwn y Hwyddyn ganlynol a geisiodd ganddynt l-oddi 20,000 i nn o'i gvd-weinidogioii, Yna efe a gynnygodd y llawnfwriad hwn, fod CadeinH Cymdcithas yr Ind.ia Ddwyreiniol wcdj ymddwyn\ yn groes i duedd nen aincan gweiilired y :Nain o" nrentn." Vv edi ychydig thladhi gwrtliodwyd y cy.un.yg gan 8&y-n erbyn ;30. Itnty 25.Cafodd ]\Ir. AVilb. Bootle gimnad i ddwv!1 i mewa Twella'r gyfrakJii. yngliylch prentisiaid plwyfol, y rhaf a dda-nfonid gan Swyddogion rhai o I)IkVN.ii 1,14411tiii )0() niilldir i'r wlad.. lie na. altai yr arolygwyr plwyfol. fytli ymweted li hwv. CyflwynotM Syr Francis Bnrdett (b'ei.iyfiad i'r Ty oddi wrtli ddinas Westminster;, drosllcddwch a diw- ygiad yn y Senedd. Chwennyehai Arglwydd Castlereagh iran o lions) ei ddtollen yr ail wa>iili, sef y rhan a oedd yn cyhndda Oweinidogion y JLlywodraelh o ddwvn vii-- laen ryfel anghyliawn, a gorniesu'r bobl trwy drethi crenlon, a'n bod yn haeddn cael eu cyhuddo gan y Ty. Ac yna cyntsygodd ci aci gael ei "UtllOd" gan ei fod' yit cynnyg dirinyg i'r Ty. Dywedodd Syr Francis Burdett, nad oedd y gair Deisytiad yn arwyddo fod yn rhaid i'r dt-isyfwyr ymbii a'n hetian yn en dwylaw, oiiit lio(i gan y deisyfwyr haw! i arddelwi (demand). anti yr oedd etc yn barod i addef, os ocd:! ei Arglwvddiaeth yn. chifennych gwrthod y deisyfiad, mai teUy y byd>dai, o herwydd fod y Ty Iiwr- mv wedi hir ymgynncfino ag nitidd-dod i ddynion yn ei swydd cf. Ond i ddangos nad oedd Aelodau'r Ty hwnnw yn cynddi'ychioH't'bobL,yr oedd nn deisytiad ar ddydd-lyfraw'r Ty, y* hwn. a gynoygal bi-ofl. fod 17 o ddynion yn danfon 74 o Aelodau i'r Ty Cytrrcdin; a bod 150 o etiiohvyii yn danfon y i-liin amhÜ: o'r aolodan hwnnw. Vr «\"dd el'a' yn parehn'r aelodau oil, y rhai oeddyiit'yn> dU?yui«» cy-friiol vmls&b sefyllfa ond yn eu cynnnlliad-yn y l'ic hwnnw,, yr oeddynt yn bob petli <mkJ.«y«ddrveki-edwyr y bobl. Nid oedd efe yn ystyried; ei.t.}¡}o hwys i (11-igolioll Wcstmillstcr pa nn ai derbyniol ai annerbyniol fyddai'r deisytiad, o herw ydd-fodprofiad vn dangos nad oedd mwy o gyfrif yrt cael ei witetitillit. o'r deisyfiadan i'r Ty hwnnw a. osodul ar y bvvrdd, llà'r rli a i a deflid o da no. Dywedodd M.r> Iritzgejiald fody llarwuig Anrhyd- eddns wedi cael. yr hyn a chwennychai, sef eyfle i draethu ei araeth, ac am hynny y gallasid, lieb ei dram- gv¡y.dd.J, \-r.rthùydcisytiad; yr liyn a wnawd yn gan- lynol. CEXXXDWltl'l? TVWVSOfi RHAGLA W. Cynnygodtf Argl.- Gastiereagii ar fod i gsnuadwri ei tTelulfer y Tywysog Rhaglaw gael ei cliym- lnei yd i a gwnaeth araeth cytfelyb i eiddo Ler^ul yn Mhy'r Arglwyddi, yn dangos rod rhvfej ii Bonaparte, d?ylliwr pob. eyfainniod, yn anocheladwy ac i ddanges (Scheliion Llywydd I-ti aingc ar yr amser hwn, darllenodd ei Arglwvddiaeth lythyr a ysgrifenasid gan tin-o"i Weiilidogion at un aralUar- orehyinyn Napo* leon, yn yr hwny dywcdai efe ei fod yn ewyllygio i'w Weinidog beidio amlygn ei fedd^l vn eglui> yngliylch rhoddl aiaddiffynfevdd Antwerp"May.ence, ac Alecsan- dria i fvum, pan oedd y Cyngreirwyr yn Ffrainge, btid os gorfyddai ar-iiov^nenthnr feHy, ae arwyddo'i: cy-t-tiin- deb., fOti- yr Ymerawdr yn. ytnroddi yrndd-sryn nid- yn ol teleran'r cj^tymkib liTvnnw, ond yu gyla-ttebol i am- py'diiadaii milwraidxl peth a u,- Wedi darllen y llyihyr eynnyaodd yr Arglwydd Urddasol ar fod i annevchiad, vr hwu oedd adsain i'r gennadwri, gaei ei ddanfon i'r Tywysog.Rhaglaw, i ddangos parodrw-ydd y Ty i gef- liogi ei Cchder. Brenhinol yn ei gydweUbrediad' a'r Cyngreirwyr yn erhyn. y gelyn cyffmlin; Dywedod'd Arglwydd Geo. Cavendish ei fod efe yn ystN,i-ie(l, dcclii-eii rhyfel i'r unig ddiben- o* gauad alias rliyw ddynmiigol-o lywod'raeth gwlad yn both anghyf- iawn ac anaoetb; a gallasai hyn ddwyn gvvarth a-i- eia gwlud, yn neilldttol os thMd fyddaL cyuuadleddu a'r dyn hwn wedi CNVI)I, megis y gorfnwyd. wneuthnr cyn hyn; am hynny efe a. wNhwynebai'r annercliiad cyn- nygiedig, Cefoo,o;ivyd Cavendisli gan. Mr. J_Smith. yr oedd eft y» rlioddi ei lis is yn erbyn y lhai ag oedd arferol o'n cef- nogi; ond ei tarn ef oedd 11a allasid cynnadleddn &- Bonaparte, a bod rhyfel yn anocltelad\vyr yn gyfjawir. ac yfrangefirheidiol. I Tybiëíi Syr Francis Bifi^c?f,Sbd y Ty ynfwy dvl- edns i'r gwr bonbeddig a iefarodd ddiweddaf aas? 0<iidowgrwydd ei byavvdledd, nae am es ymadroddion; a beiodd ar ymddygiad v wlad ho^ tuag at yr Y spaeniaitl, y rhai a ganmohvyd yn ¡¡i. ant en gwladgarwch, ond wedi hynny traildodwyd hwy f grafangau y gorth-rymwr didrrgar^dJ, Fordinai^ Vil Yr ctedd efe vlj- groes i'r arnerchiad, Areithiodd y Ird, Law a WyHney Arg, MHfott dros yr aunerchiad; Mrd. Poosonby a Ticrney \t. ei ae wedi hynny yniranodd y Ty-dros \i annercliiad 221—yu ei erbyn yf;gwahaniaetli, 129. (hivner, 26.—Mewn eisteddfod o'r Ty yngliylch ariais y rliyfe! dyweiiodd Argiwydd CastSereych,, j-sai'r syinan a ofynid gan y Senc-dd i alhioedd irxtfrti oedd y i-,oi: Yi, oed(i v i meddiant 0 scfydEadau Gorllewinol IJ.Mar.n,sefDemanip Berbice, ac Esseqnibo, a-chytbiiiwyd i ddisoiledu Hol- land trwy (labs luimiliwn 0 biinnan, a bod yn rhanog ;V« Ellmyuiaid i gi'VllVau'r amdditfynfeydtl yn y "Nether- lands, cyhydag y byddeut dan Lywodrae^k Tywy-Migr Orange, yr llyn a* gostiai 2,000-,00(^Vr CAvbl a wnelai 3,000,0001. Yr oeddicl liefyd wedi ymrwymo cyd'-d-slis swm bly»yd<>ol i Ymerawdr Rwssi», yr hwn syddddy- ledn-s sddo oddiwrth -y-r Ivl buy n-ia»i d,. tra- fy # I a-i 'r N'eU¡er- lands tian reolaeth Wilium o Orange, yi! ofyir a wuelai Kwssia yn awyddus i gynnaJ an\nn(Wibynia«tb-y tirvtna*- lionno. Yr arlan poi th ;j, roddir i .Rwssia, Austria, a.. Pbrwsiia, vw V rhai a ymrwymaiit gynnak. 150.000 o wyr ar y maes bob un, end,. dyvedodd ei AI"- gl'ydd-ia'ctli' fod rhai o! hoilynt yn.gliylch (yj¡¡í¡"r rhif hwnnw; yn awr y rihte r,01-1,000 o arfogion yn.'cychwysx yn erbyu trawsfeddiauydd coron Ffrainge. Ni allasai: ei Arglwyd^i^eth'ikfyvwd-yd pa gyuaifer addan- lonid i'r maes gan Sweden, yr Yspaen,, a FhorfngaL ei ei ,ii-actli ti- gyitly(,, o artan porth i'r Cyngreirwyr i gael en- caniattau. Gwrtbwyneb^-yd y cynnyg gjm Mr. Whitbread ar ereill y rhai a dybient y dyUii'r Cyngreirwyr ymladii rhyfeia, yr hyn a'u g'wriai yn hv) ifyddton ac vniroddgar. livniiy yniranodd y Ty—dros gvnnyg Args Castlcreagli 160 vii ei erbyn 17.

HANKS GWAHANOL GYFIEIT??IADAW AC I BXBJL, V Iv YJt IAITH Gan Thomas Llbwjelvx, ll.'D. Yr him a argraplmytVyiij j xSam.rg yn Brysto, yn c JitWkyn 1768. [PAKCRAb O'R I? Ill FY N D1WEDDAT.X Eh) ry?c'iUiwyr oeddynt dd?niot? o ådysg e?!;)'?th n. g?ybodaeth d)!€d4'y?. Yt- yd?nT w.'d)g?-e!od[f..(iSn!es??yynwroddv?? mOQsa'u d? Yrndden?ys ei fed Y" ioithydd d» ?' am yr o?s ag oedd yuhyw yttdd? a'i gyficitMa? a. wnawd P' <!di?yf)W)!? 0'" Grocg wedi 'gymharu ari Ijladiii. Yi- ooid yr Esgob Da lis 'I' 1,' 't h 11 ,ar waith yn cyfieithu o'r He bra eg i'r Ssesnegjr fran dVlien-Destamenf, am yr hyn a clwir liibi Parker neu'r Esgob (litw'nctr Lewis, &cV Dy wed Wood wrthym fod Parry ar gyfrif rt, ddysgeWliacth -tvedf Gruels ei gaii Jf Breninlago i Esgobaetb Llaa.ielwy (Jflieiu IOxCIll. !/ol., 1. p. 717). G-wyddys yn ddsv fed y JCOII (Jooduiait, Dr. I'owp], Dr. John- Dafis, a chyririorthwywyr ereill yn y gorchwyl Ia^ii. j yn ddyninn o usdiel dd)'Sgcidiaeth o wJbod", aeth gylfredin. Ac yr wyf yn deall oddi wrib: amryw y^yria'ethaa fod y Dr Morgan yn Y-ê golhaig da ac yn dra liyddysg yugicifhoedd gwreiddiol yr Hen Dostameut a'r Newydd. • nygwyd Morgan i fynu Yughaei?gTawn^ (Cambridge), ac yma y derbyniodd efe y t) st' i 0 ddysgeidiaoth, o ran gaJ Inoedd a eliynu mewn dysg. Wedi hyn, nid ydym yn c!ywc^ ychwaneg am dano, hyd oni annogir ef, oedcI. ar ci fywioliaeth lOglwysig rai cannoedd 9 (illdiroedd oddi wi th y hrif ddinas, fel gwr addaSi i gymiiiery,cl mewn Haw gylieifhiad y Bibl, y18 ncUtdud yr Hcn testament, i'r Lail/¡ Fry tan' akkL Iv gcd'uogwyr a'i gymmeradwywyr ydy" i Archesge?b, d{m i'?-gcb ac ereU? dy.nK)H dys?ed'? en hunaiu, a barnwyr addas am ddysgcidiaet'h? thed) ngdod 0'1' fath hpl mewn ercill. Aph? orphenodd efe a'i gy(I<'i?uad, r-hoddo?d y freH' hines Ijlizabeth iddo Esgpbaetb., fel gwobi'\f/ teil wng am ei lafur. Y pet ban hyn ydynt res. y.ma,u tehygol cryfion dros ei fad yn gymhWY' i'r gorchwyl a gymmerasai mewn llaw. Ilobla^ hyn, y mae, fel y meddyliaf, brofiou tufewnoJ yn y cyfieithiad ei huri, ei fod wedi ei wneuthuf 'J .I, I I 1\.T' yn ddigyfrwng o'r icithoedd gwreiddiol. p+. h gallaf ddarllen y lion nod gyntaf o Genesis yn y Hebraeg ac 3,11 y Gymraeg lieb wneuthur y r aehos hwn, gael oj, foddloui ysgatfydd yn hy1'* trwy dpoad un. dryll-ymadrodd a dpa fyoy!jl yn y bennod honuo (adn. 5, 8, jTS, &c). y 1 yn fwy tebyg l'r iaith wrelcl YO} nag un eyBeithiad diweddar ar, a wia i 1t danov uí N! buaswn yn syhd ar y pet?au hyn? bmsai? g'wag-ch?edi yn Ames (Typogr. AnW^ p. 321) ag sydd fel yn arwyddo fod Morll'all wedi cyfieithu o'r Saesneg yu unig. Yrh}^ sylfaenir ar un gair, D?. v. 8. o a-rgi'atr"lit' 1?88 ac Hid fel y mae gan Ames, y Te.st?' f"  yn 1567. YTmG<T' Jm !1e???7f y gair Cymnefg am çJit. yn y (roeg, neu vials yn y Sacsnrg, deH'V y gair cry than, yr hwn a arwydda oHer jtt-' ("u?//?., a thybk i hyn- ddigwydd o b £ r^fyd^ nad oedd gan y cyfieithydd ddim ond y & o'i Haer), ac iddo gamsynicd yr iaith ho"fll d 1'1\ C.ll. chymmeryd s?? am uxo?. a hwnnw dl"le" "v- am i.'M/?, ac wedi hynny ei gy?eithu )?' Diamh?u? fod hyn y? gamsynled tra I 9- ,,trtili, 11 ,Iioti iiiw.ei d io III Il. e I Ol I ond gan nad pwy a ddichoa mweid'o ? ? mweidio Morg?n< yr hwn ni chyftelt 0(J<1 t nlC iia'r Testamptit Nc,vyti 'd AcIII I'1d f', h Y r 'all nl3^ yw y 11 .?vrdd a gwir gy lelt wyr r a^ i^yiif -¡¡" ffi' d. eynta J :c o'r Vsgsythor. Y11 yr Argraifiad eyn -y » meg:s y dy!ai fod, P???M ac "'? ;aJ 'u '1' af [!jII ni ddichon yr arferiad o hono '?-11 919 nesaf ddeUUo oddi wrth bo?aetily o t'

^— .— ——* Parhtuf o NezcijfdxlioH Llum'aw, 6 c. frddin i m'o rlan faner Bona- r pa: te, a bed y bobl yn Firaingc yu catl en frtysuro yn gyij'redin ti ny ea denu i grtdu fod pP.yd-siti yn gwrthod ymgyngreirio mewn rhyfel th eu ht's byn eithr cyn g.ynted ag y byddo bwriadau'r Llywodraeth Frjtanaidd yn Iiysbys J: Ffraingc, bydd atllos y traws-feddianuydd yn anobeittiiok I Cawsom bapurau Paris draehefn i'r 22ain i dywedant fod cyanulliad cynddrychiohvyr }" 'i i edhau i'r hytt a elwir Chump de Mui i gael ei odirio hyd yr 'iS'iin, a thebyg ddjgou y bydd cychwyniad Bonaparte o Paris i gael et oedi hvd yr amser hwnnw; oddi ei'biM'r .byddin oedd Cy i-iol ymosod ar ei filwyr cyn hynny. C-rlretlii XI VCI rhai dyttton yn V'etsaUes am 03of cyhoeddiadau Brenhinol ar fi*riau'r tai a lleoedd annKg ereill. Trefnwyd" y Maeslywydd Suchct i fod yn thenor a*'fyddin yrAlps. Nid ydym y ciy wed gair o son e'r ys cryu amser am hen G\r.'i'iirlogion èreill Bonaparte. Addefir fod al wyddion terfysg yn ymddangos yn ardal Mer- diignac, Loudeac a Dinau (Cortes du Nord) ond dywedjr tod ycliydrg o Swyddogion y toll- feydd ag oeddynt wetIi myried yuo yn ddigon i'w (hirortwng. I)) weuant fo.ddyuion a ddych- "welasant i Paris o Lundain■yn mynegti na fydd Prydain i gvfranogl yn y rhyfel yu erbyn Ffiaingc, a hod y parotoadau railwraidd yn y -u.,ad hon yn cadell hesgeuluso-; ac mewn llythyrau o Lilc, dywedir fod Prydain ac Awsti ia yn ymroddi bod yuamuleidgar. Eithr gwyddom fod hyn yn hoilol anghywir, ac yn cael ei gyhoeddi o fwriad t galoiK-gi pobi Ffrajnc ar gcf.i twyll. My'negant vmlieliach fosl Dug Angculeme wedi myned a ffranc, gydjg ef o Paris,. ond pan ddeailodd rhai o'r lieu wrtiiryfeivsyr spaeuaidd .fod y tryso-r Ir.vn ganddo hwy a'i bysbeiliasant o hono, ae ddillad; o 'herwydd• pahaia dywedant fod y Dug yn achwyn fod ei 'gyfeiliion wedr ytn- ddwyn yn waeth tuug atto na'r. Ftrangccd a gyfriud gafddo yn piynton. Da'wyd dyn. yn Lyons ar y Ufed ?vacldi ?i:?c le Roil" yii Yr ydym yn dysgl1 fodllyns,es I.iosogo longau yn ymgynnull yn Constradt, dfiben i droglwJdùo mHwyr i'r yntiaddfa. I HVSBYSIAETH SWVDDOL. 0?'diwcdd derhYlliasol1l hysbysiaeth wvddo1 c'r brwy(hau rhwng yr A?str!a!d a bvddin u rat; sylwedd yf iiwn a ganlyn Aluri,t; svl%ve(',(l ?-r t giiil?Iii £ £ Dfibynwyd !iytliypau neithiwyr oddi wrfh Arg. iuvgbersh, y rhai a f) ncgajrt fod y Cad- fr.dog Amstriaidd Bianchi ar fore'r Jtl'J o'r mis livvn, wedi yrnladd a Iiu■ e-.id Naples, p-ryd y dynichu ei',v yd li wy yn Kyliol, a chvehwynodd yr Awstriaid ymi'aen- o Toieulir.o o I'ewn l ych- ydig i lacerata. Trwy gyi'lymdra cychwyniad 8i"I1 h i tr y Fllorer.ce, giilluogwyd ef I fcdd- iannu' lFordd union o A c.:na i ic, o. beriv) d.! iiynny gorfu tr Alii a! yiiiladd brwydr, fnewn gobaitii i ddioyelu gwrrii-gyciiwynfa i gyffinian Naples, ac am hyn y ymosc dodd ar yr AAvstriaid lioll Inn, dthr maedthvvd ef yr: t i hoil gyni!ygionr a chymrr.erwyd un o'r tair o"i rcsi ymosodc-ij ac ysiidwyd y lleill hyd y tywyil'uos, gan gymmeryd mil o'i v;vr yn garcharorion y dydd hwmiw. Ar y 4dd cym- Dlenryd a-riddiffytifa Aquila a deg o farigueiau, He yr oedd 300 o filwyr Murat wedi cilio—Vr y wlad yn drygu Ilawer ar y Aeano- litiaid ar eu gwaith yn ciJro- yn oL t "Vmddaugosodd atfebia 1 Marmortt T/ytl>yr Caulincourt yn y pnpuran Tramoryn ddiwed'dar. Ymddengys fod Bonaparte wedi goscd ar Cau- lincourt i wahodd Marmont i ddyclswelyd i Ffiaingc a chymiortlnv yo- yr Ymera vvdr eithr y mae Alarmont yn gwrth-od• y cynnyg gyda tlirmyg, gan ddywedyd ei tod ef wedi niiiwrio yn ffyddlori dros- Bonaparte tra yr oedd hynny er lies i'w wlad, ond' yn avvr ei fod yn foddlon coili'r diferyn olaf o'i wned cli,o, acftos Louis i XVIII. Wv?hnos i hc?'!yw d?wyddodd dnmwn? bruddaiddargy&TSidm.outh? swydd???on. Yr oedd 15 o ddytuon vndrchwclyå o'r lie nchod tua OH('Ttn n)P?n bad: l.-ï'íl oclld,vnt wccli myne<i yndiell cyn i het on o boHynt syrthio • i'r dwfr, yr !n?n w lth ei cbodi mown byrbwyll- (ir-,i a Aeth iri o fadau ereill ymaith Yt ddioed gvunorthwyo'r dytiioM, #ifhr ni allasent godi ond .pump o honynt yu fywr, boddodd y deg ereiH; naw o honynt oedd- ynt fenywod, ac yr -otdd dwy 0 lioliyiit wedi priorii'r bore hwnnw, y rhai gyda'u cyfeillion a dreuliasanfc y dydd yn liaweii yn Sidmouth.