Seren Gomer

YMDD1DDAMON \VIL GELLWCIRUS A SHONSYML. I "T. G. Ha\vdd ammor, fy nghyfa;n, dywenydd gennyf d\- well.'d er mwyn capt ychydig o ymudiddan a thi. S.S.Gobeitbio,W! fed gennytryv/bcth sydd yn ,v et til ti,etilio amsei- i aiii '\V, G. Tfbygaf fed, oni fyddi yn darilen Sercn Go" ?f-wcHhian. ? j S. S. Dyddafryw ychydig a)' bob rLifyn, sef vr ych- \dig beth-iH yr wyt' n yn eu go!ygu yn fuddM i mi eu (ii;; betliati vi- Avyf fi 3,ji eu goln,gti 3711 i -,Ili eu W. G. A wyt ti ddhn yn :;o!ygn y cv.L! ag sydd yn v!-giaiTe(iig yti y Sp.ren yn fuddiol? S. S. Nac wyf, eithr tiyfryd gennyfddarHen hancs y Cyifideithasau Cenhadaw), sefyUfa y Cnhadau, a'i ]!wyddiant, &c. Hefyl!, y Üaethiadau oyl'Íon ar bethau byr Mr. G. Huhes, o'r <yw";), at gmiad, yr'ghyd ag amryw 0'rcyiTcIyb, y ?! ? '?:, ?e ?J?!?? t ?j?M?t?ltmibL?c. ? fcrv. penua't ? ben'u.), nP'?'S???ny???n?f??? ynt, xc md .v f y') eu golygu yn fnddiol i mi i goHi aH!se!v;dat'ne! W. G. 0' goren, Shan, ond tebygwn I fod o bethall creW yn fuddio! i'wdai-Hena'Hhystyncd, n-ie- g.s gwaith y bp'raiaid ;f"li(!s ar yr hen iatUt ardderci!- I 07, sef yr Omeraeg; onid yw Mr. Lieweiyn a Phiio Gomer, ac ptcii), yn ttyhod o ddif'vt ns a buddioir' hynod ofdd yr es'mhad n icddcdd Mr. LL yn ddiweddar nr y gair gdl1ddfiJio. I S. S. Dig-on gwi)-, end y mne ami'yw e! cin na enwatst. tl yn cyfodi y fath ddadieiion g\vas; ac yn taiodi su ¡lydd yn \vaeth na bytheuaid c\vt), fel y inae e't swu ¡ d.wg brcn a' byddaru i. Yr wyf yn !e!iydd:.icth yn fuddio!, otid ymgadw o fewn te)'[\-nau, ac nid fei y n'se y rha: Lyn yn <-uf:io ac yn enllibio en g:!ydd; nis gwn j pa elfeithiall daionns a ddk;hon hvn gacl sr neb o liosog dda)!ienwyr Seren Gcme)-. Yr ) vyt' yn cofio i M: Gomel ddywedyd ei hunan vn ddi. ¡ weddar mai diben y Seren oedd gwneuthMt- y Cyitry ynweH,acnid ynwaeth." W. G. Omd digrifo!, mcwn difl'if, y mae y Gwvnedd- I, igion yn pwytho Pcdr, un yn rhoddi ttwyn;wch ;ddo, a' i!an damaid iawn o tTwg;s ynghH ei fot-!), a'r ydd yn tLcddt pibeiiaid id Jo am y seau a raddodd i'f I beil,ld? S. S. Ie, ie, dyna y fnth cff.ith annymnno! v mae ei gae! an:yn[ hwy; d'ian en Lod hwy yn \vithddrychau haeodawl o ge..dti am y c-nnddetnydd y n,a"nt yn eiwneuthur oli, t;,k 171-taii a ro- t njacnt hwy wedi en )!pnut a chymidaredd, ac nis ewn i i '1' I d d pa bryd y ppidicnt a l' l:ng-C¡an en dannedd aruo; and y tt'aent, yn cu uymddygiadau uyn, yn prcrfi m"i gwirion-! <;dd a ddywedodd Scdomon, set, fod cc; ydd yn fjin !an y neb a dry oddiur y ffordd." Pe byddent hwy fifi,irstl)ion, hwy a parent Pcdr am ei garedigt-wydd, end i ddangns i bawb mat vdynt, y macnt yn ei gasban; a da fuasai i Pedr ei !mnan sylwi ar y .J seithfcd o'f nawfed bennod o'r Diarbebion cyn cvm- r;e'-yd y gcrcbw; yii ei !aw. A syhvaist ti erioed, Wit, fod y Guir yn d u!nso dyn annc! byniot o gerydd, n'd yn !bii na cbi'st!cn yn nnig, end yn !!ai ncu yn wMiach na dyn, Dim', xii. ]. Y neb a gasbao gerydd, anifeihidd yw." W. G. Yn ddigon Siwr, Sucn, braidd yr wyfyn gallu ymattat rbag cbwerthin am ben ty nychymmyg fy bun \vtth dda)Ucu Hythyr J. J. Gianygor' oni ddychyn!- 111vgais wetcd Mr. Pab yn dyibd beibio iddo, ac yn ei gylfwrdd a,cl-,v.r ei i'anteii, ac wele ynten yn d(hocd yn brysio tua Rhni'ain; end gobeithio cs digwydd iddo gyrhaeddyd ppn ei daitn, y byc'd i'w an teiddrwydd ddysgn iddo roddt mwy o barch i'J- Caa- sag y mae yn ei !ythyr. S. S. Ymaith a dy wag ddychymmygion, Wi), y mae arnat' ofn asn danat titaau hefyd, mai berw pennau y bch-d<\ sydd fwyaf b!asns gennyt, a': bod yn ,,i, f'.vy ar dy ga!on halogedig nag y mae Gair "1' Àr!('lù." 0: na. buuStii. rhyw ran o'r gah' \n ))erwi yn yna buasai yn hyt'ryd getiiiyf dy ,v!JHf(,;ths; galH.i'ns yw meudwi am sgweddau Itawer o c;'ct'yd;h'<y: yn y dyddian hyn, y papnrn'wYdd[on, t rw penlJan beirdd, a son am ryrei, sydd yn berwi yn e;; hyHtenyddi'-m scgutUyd, a hynny a geu' ganudyut "nth fyned a dyibd o'r addulda', ?'" nid y gwirionedda;¡ pwysiga gtyw&ant ynypregethau. O! nabae hi yn \;r ft.i yn y dyddiau gyut. W. (}, 0' yrwytti yii rliy fanwl, Shon, ac yn ym- t ni dy fod yn dtystyru yr boil ieirdd euwog m tic y sydd yn ein gwiad. s. S. 'X;c ytlwyf ddim yn diystyrn yrhoUfeirdd, nac *tci!\ d hott v;alth y ben'dd, y ajRe yn dd?mheuc! g'Ufyf J rod, ae y bydd, Hawer o honyntym ctisgleirlo fel yr haul ynnheyrnas en tad, ac y bydden cofiadwriaeth yn fend'gedis yn yreghvys o oes i oes hyd ddiwedd amser: ond rhaid imi addeffy mod yn ttietb.u arch-waet!m. gwaith y rhai y moe en bncheddi' yn groes i Air yr Arg'wydd; nisganafynawrgaelgcman iadrodd i ti y <ath weithrediadan cymmyhgtyd a deimlais yn fy me- ddylian yu ddiweddar wrth ddarHcn y!tinei!au caniyno! o V,ait it bardd enwog y sydd etto yn ryw, 0 na bae munnd o fwynhad Yn oe30edd mewn trag'wyddol wlad." 0 medd fy enaid, na bae buehedd ac ymat'weddiad y bardd emvcg hwn yn dangos yn egtur ei fod yn ceisio gwjad—onid medd\vdod, cyfeddach; diotta, ymadrodd tfo!, coeg ddigrifwch, maswedd, ac ymgais didor am glod, sydd yn taSu diHasrwydd ar en pethan goren, fel y mae yn i un dyn o feddylfryd sym! gae! dim Mas ar en gwaith, er mor arddcrchoced a fyddo y cyfansoddiad prydyddoi. W. G. Oniu gwych y mac Bardd Mon yn datgan y c!od a gafodd efgan wyr o Rydychen am ei farwnad i T. E. a hynod fel y mae Y C. G. yn ei ganmot eihunan amyi'awdtragorolagyfaasoddoddmewn Uai na phe- dah' awr o amser. S. S. Y mae yn rhaid en bod yn sychedig iawn am gicdpaaymaentFeihyn ynappeiio attynt en hanain am dano: mi giywais ain rai gan rym syched yn gerfod yfed en dwft' eu hunain, felly y mae y thai hyn, md oes nebarattagymmeratnynttddatgan en ciod, obScgid, fe aHai, nad ydynt yn gwelcd eu bod yn ei hacddu gan hynny, eyn y byddont hebddo, y maent yn ymrodd. i'w ddatgan a' genaa e') Hnnain, yn groesi'rgairhwnnw, Canmoled aratt dydi, ac nid dy enan dy hun ac nis gaHant tr?.y rym ac arddercbogrwydd en donian aw- etiyddo!, te, et' iddynt en defnyddio weithiau gyda'r pethau mwyaf dwyfo! ac ysbrydo!, enniU clod oddiwt-th Ddnw, os yn en bncheddan hatogedig y sathrant ei or- chymmynion danentraedanaH: onid wrth )yw eppi! fel hyn y dywed yr ysgrythu)', Beth sydd i ti a fyn- nych at- fy neddfan," &e. W. G. Os fe!!y y mae pethau yn bod, ffol iawn oeddj Bardd Mon yn cin cyfeirio at garolau, &c. i bron fod T. E. yn gristion fryddiog? I S. S. Ie yn sicr, nid medru cann ca)'o!an a cherddi (!a, fet y geilw Ilawer hwynt, sydd \n ddigon o brawf fod dyn yn gristion n'yddiog; byddai yn v.C! th amscr i Fardd Mon a'i am'hydeddus gyfetllion ddychwelyd i w!ad en genedigaeth, a dyt'od am ryw gymmaint o am-I ser i raio'r YsgoHon Sabbotho!, modd y cn?onten dysgn yn fanytach yn egwyddorion y Hib!. 11",v,attolr?,o'r? .J t'1.J b, beii'dd a ddywedodd yn fwy i-liagoi-ol ain Grist nn Ba- laam mab Peor, yt- hwn a g:u'odd wobr angiiynawnder, &c. Yf wyt'ii agos yrun f<un a Pedr mown perthynas iiedaenu clod dynionwedi iddynt farw, nad oeddynt! y:; ystod gyfi'redino! en bywyd yn ei Isaeddu; mo:' fy-1 nych yr oddinr y crogbi'enan, a pha r-;or an;! y ciywir rhai yn Uefa: u o'r netbedd ar gcrtig en beddan, o rai na roddusant gam eriocd tnag yno yn ef!-Iion fywyd. Ond am y bardd tra::gcedig, yr h\vn yw testnn yr hc'il ddadwrdd dr.veddar,yr wyfyn medd- wl y gweÜdai i mi ddywedyd cymmaint a hyn am dano, set ei fed yi gwneuthtu- arferiadovtj-andopregetinad y Gair, a'i dy yH agored t WeiLldogion y Gair, a'i den! i gyd yn aeiodat) c'r eg!uys tan yr enw Trefnvddion Cainnaidd, yn Ki.hitbych, ac a ddangosasant tawcr o diriondeb a charedigrwydd at achos a phcbl Ddnw, ac y n:ae y thai o honyut a weddiihvyd gan angen yn para felly hyd heddyw, a. neidiodd ynteu ei hnn&u lawer gwaith gyda'i ddoniau awcnyddoi, ac a ganodd safnan eriidwyr a chabhvyf achos crefydd, gan amduinyn yn Wt\)l grefydd, a chrefyddwyr, iel y mae ei enw yn dsi- h1J¡:;ga:J{ltlynt ¡\\y, ,ehb'n Iy ;oIHI am ei fuchedu ystod ei oes, ymae ef yn gyfrirbi i'r hwu ra unaethj ac m wna, gam a gwr yn ei i'atte' W. G. A wyddost. ti Shon, bcth a wnaeth WH fardd ain dranwngc o g¡od mor sicrcd a bod o6t wm gisddn wedidciUiawo gynt!'on y Pah, onichipioddeflanto feddvv ar ei adenydd cynghancddol, ac a'i trosglwvdd- odd ynadyndtailancdig i gano! y!!uangylaidd, er fod hyd yn oed ar be'-son y phvyf braidd attat dywedyd pan ddaeth at y gciriau ty gobaith o adgyfodiad i fuched(t dragywyddoi &c." pan yn ei gladdn ac nid oes amhcuaeth ynof nad yw'r lizi P..c!).gyn euog'o'r bai hwn yn gydradd a'rbeirdd, o awydd, mae yn debyg i boblogi'r nefoedd. S. S. Yn ddian, Wif, y mae gm'mod o dueddo!rwydd, hyd yn oed yn yr hot! bteidiau crefyddol, i anfon puwb o')! pobi en hcnain i'r drigfanan wedi eu meirw, heb un amgen sait ria'H bod o'H piaid hwy; mi a sylwnis rai gweithian ar lawcr o wahaniacth ritv.ng yr arneth ghiddu v.'rth lan y bed'd? nr pregcthan manwl o'r gl,a?ll-?it v;i,tii laii y be,, ??l i r pr,gettiiii iiianni,l o'r W. G. Un!awn y dywedaist, SIo:'), y mae'r hoU bab- ydd:OH yn antbn eu iIydd i'r ncfoedd a Jinn v gros ar eu beirch, a phan yr ystyriom f' y mae yr ho!) Neidiat! yn y modd hyn yn g -o,-ei.thio cu s:!ydd i dragywyddol v.ynfyd, mi a dybmf Mad cymmaint sydd yn myned i'r danlhvyt!) ag y mae ambcll nn o'r pregethwyr ta:)])yd, yn en zel a'a poethder, yn ei ddywedyd fod yn myncd yno. S. S. Q,, Wi], Wi!, y ma* dy dyb ar sail ry bwdt', yr farn yn hyn hefyd a Pcdr, set bod anfon pa\vb rerhyn i'r nefoedd \vedi eumarwynmasngan hyder a gwag obnith yn y lhai byw, dywed yr zipostol am ryw rai sydd gyfryw, nad ydynt yn g'1sanacilw e.in Harghvydd lesn Grist, eit!)r c.i bol euhunam;a thrwy ymadrodd teg a gwcniaith (en bod) yn twyHo caionau y rhai diddrwg." a thwyUer chwi, ni ch:utr v rhai anghynawn etifeddn teyrnas Ddnw—na mas- wcddwyr—na citybyddion, na meddwon, Ha difenwyr, na chribddei!wyr, etifeddu teyrnas Ddnw." W. G. TS'id mor fynych y mae'r ysgryth::ra'] yna a'r cyS'e)yb yn y pregethan yn y dyddiau iiyn mi a aethym j yn ddiweddar i addoldy Me yr oedd cynntdteidfa iiosog i iawn, mi a ddychymmygais wrth wrando'r bregeth fy mod o'rdiwedd wedt clyfod i bJith saint digymmysg, ac nad oedd cymmaint ag nn pcchadur yn y He end fy hnnan; yroedd yr athrawiaethyn iach, yn Uyf)), yn ber- aidd, ac yn !!yt'ryd i'w gwrando, ond wrth ddyfod ailan ynghanol y dorf.mi a ddeaUais, er symjod, mat nid saint' ocddynt i gyd, mi a glywn un yn gcfyn pa newydd sydd heddyw, ac araii yn son am yr yd-ysgtif, a'r ita!I am bris anifeitiaid, a thyna'r ber'v mawr oedd yn cu puth ar ddydd yr Argtwydd, cyn dyfod gan Hath oddiwrth dJrws yr addold:i. ()w! ow! cbeti.aidymay saint y trentiodd y gweinidog yr hoi! amseri'wdiddanu.gan! ietarn withynt am ragorfreintinu yr egtwys, a'r hyfryd orphwysfa y sydd etto yn ot i bsbi Ddnw. j S. S. Ie, Wi!, a dyma'r fath rai sy'n fynych yn cad ei hantbn o lan y bedd i'r ncfot drigfan, nid wyf heb ofni fod gau-hyder a gwag-obaith, yn cael ttawer o'u cynhatiaeth o'r areithfanau, o'r argrarf-weisg, ac o'r i ymddiddanion hefyd, yn yr oes hafaidd hon, rhyfedd fel y gorl\vythir y Greaiau a uuchedd-draethiadan, ac a marw-nestran, aphawbo honynt yn sicr o'rdawel orphwysfa, a hynod fel y mae y buche<}d-draethwyr hyn yn estyn eu doniau gyd:i phob eidiogrwydd i ddatgasf clod eu cyfciHiou ymadawedig, yn en\vedig os byddant wedi bod o dan y Corn oicw; bum yn amnien a aiiasai Uawer o'r rhai hyn ddywedyd yn fwy rJJii!Oro! 2m apostolion lesn Grist, nen y diwygMyr mwyaf einTO, o ddyddiau yr apostotion hyd yn awr, ie, gobeithio fod panddynt ycbwanpg i ddywedyd am fywyd dif:yche)dyd yr hwn ni wnaeth bet-he:), ac ni chaed twy!l yn ci crmn. Yn aw)', cyn ymadaei, thoddaf gyngor ac nnm)gacth t titheu, Wi!, os rhoddodd yr hwn svdd yn cyfraiinn };ob peth daionus i bawb ryw dn)cnt o dda\vn a gwybodaeth i ti, gwylia rhag ei chami.idcf- nyddio, eithr gweddia am ras i'w defnyddio er gogon- iant i'th Grcawdwr a Hes dy gyd-greadunaid, dod heibio dy gcUwau- gwag, ymbot-th p)nnt Momus ydyw; ccfia yr a'r cyS'eiyb, Na ddeued nn vmadrodd ]I ygi-e(lig o'cli gcnau chwi—-m' nni bob gair segt))' a ddywedo dyn'on y rhoddant gyf' if yn y fam." —Hydd wych. L.I. 1. AP PEDR. I

At Gomer. i ATTtBIAD I LLEWELYN AP IOA.N, (RHIFYNT'6.) Mn. GoMER,—Da gennyf v/p'ed hbliadau TJ. ap Ioan,o Drcfa!dwyn, yn y Senn, ynghyich sain cyv.'n' y iiythyrenan f ac c'/i, mcwu enwan dynion a iieoedd yn y Hibi Cynu'eig, gan ibd tnedd bob amserymhob gofynind o'r fatit hyn, i hynbrddi ac i e!euo ihyw rai yinofyngar am ddysgeidiaetit Gymreig, gan eifodynteiiyngnat- tebiad, ac er fod y vdad yn nechreuad y fhvyddyn ddi- weddaf'Aedi cact ei t'yfrdann gan ddoniau tragywyddo! yr ysgrifcnwyr ;u' cl(,stiiiiati y Hytbyrcnau dwyoi ili{¡cn a (iyl)eit, a')' <-yife!yb, ctto buddio) fydda: ti-In ychydig ar ryw bwngc dyrus ncn anhysbys i'i' (.-yftredin pet'thynoi i'r Gynn'aeg ymhob Scrcn ac c-'m rhaH i, n:d niwc,II:oi fydda! i'r prit'ten'niaid Hf"\vid !!ythy!' DBU dda:: ynghy!eh y eH bod wcdi caei digon o a:Hser beHach i ysgnfeurm Uythyfuu byr- j'ion, a ciiynnwys syhvedd, yr byn a diacthasant etsofs mewn dosbarthnen ddm:, y man peUat'o'cb tn da!ennan; ac i'r dibeH i reo!ciddiopob dadi o'r f'atb, meddyliaf'Ha ddylai end ettti nau dri o'i- un tui'r ddadt ysgnt'ennu at- byngciau dadieuga'' yn y Seren, ac na ddyiat y rhai hynny ysgrifennH ychwancg nfi dau !ythy!' ,,r uii, o,.Idi eithr danton o bonynt y drydedd waith eg)tnhad byr a beh'niadot ar yr hyn a ganiddeaiiwyd neu a ganiddcf- nyddwyd gan eu g\vrthwyncbwyr; ac yna byddaFr g\r addechreuodd y ddad! yn )'!nvym i ad;:et araU i'w tiier- tynu os chwennychai; :ic nt hyddai berygi iddt gad pi tin'agy\vyddoH; ac hefyd ni fydd:u i)e gau yi- hMn n ys- g:'ifenai olaf i floeddio buddugoiiacth mewtt modd cytF- t'ous ar ei wtthwyncbwr, o hetwy<td os na f\ddui i hwnnw gac! cyhocddt et fcddy!iau drachefu ni ddviid ci ystyrled yn ansHnog i attcb gan nad pa un a i\dd:u wcdi ei argyhoeddi 0'[ ganisyniadai pcidio; ac yn nc'ti!- duo! geHaJL hyn fod yn nchos dwyddj ddiddyfuu dad- Icuwyt- oddhvt-th y duedd Tnweidiol, y chwemiychiad diies, ar yuitoddiad ilwyt'frydig, i gael y gair diweddaf. Ni byddm hyn o golied i nu dyu pynwyro!, canys \v'di gv-'cled dan tn'u dt'i o Iy;hy)au butiuadoi, v<edi ei) hvs- gtii'cnnn yn hwyHog a inanwj, ymd¿Î;mgosai yn t'i- e,ai 1,eii) dLI dcaUns pwy fydd.u yn tnn y pwngc \n den a ptnvy fyddni yn ch\vcnnych diangc riiag g!'y)n rhcs- ymau ci wrtlmYllcbwr trwy gywrcim'wydd dichc!¡: ac am fy mod Mcd[ ciyv.'cd unuywi'cit'niaid a cbvtciiiion d!ysgog i Scren Gom'ynandygii eu dymuniadlwe!cd i? ?, i Avel, ychydig ddadi yn ba'iaus at' ryw bcth neu si!ydd per' thynoH'r ialth Gymreig, he!> Iysn'r dythyrena.Hd\yol na dnn a dtteddo i heiaethu gwybodm'th a)' yp&n in\n, ac am y gwn mai cich dymuniad chwi yn cydyniHitifio a dymuniad eich gwiadwyr ymhöbpeth a ystvnr gcn- uych yn ddiniweid, dymnuot iyddm i'cli hoB obebwyr au)!ygn e!t parodrv.ydd I seiytt wrth y riieoi uciiod, j)cu ffUl't10 ac iiysby.su un arait a fyddat fwy cytnmerndwy a buddio!; a rhoddt caniattad i chwi ddih:n pob ymadrodd cyti'rons o"n byse!)ifnn, a'rna yi) adaeth r.n digt'ii\vch i neb, end yn c:i.ci 01 defnyúdiu o fwriad i ddifno, mcgis dywedyd :bd u:) mm')) cy),gr.ti! A thad y cciwydd," -,ii- yr hyn sydd debyg iawu i ymddiddatnon ccnedi y cec' od, y rhm pan fethunt ddyffisio nub geh'an cyftt'oos eretii a ddywedant, dy gctwydd ui—dy getv.ydd diUmn." Bydd dai.Ht'u y cyt- ry\v eirian yn Seren Gomer yn yr oes addei, yu gv.aith- n)dd<r geuhedtaeth IiOH. Heiiach syiwafarcfyniad IJ. o Drcfaiwyn, gan hys- y .1 11 bysn iddo y dyUd c¡n¡o pob gair yn y Beim Cymreig, cnwau ,lynioH a iieoedd, yn gystat a gehmu ereiit yn ui sain y liythyrenan ya yr enwyddor Gymreig yn yr hon nid oes ond un sain i'r un Lfylttyren a phob iivtiivrcn n cadw ei sain priodoi ynihob sc(yIŒl; ac y niae <-ytieith- \vyr y BeibI i'n hiaith ni wcdi gofutu ysgrifennu enwan angi)yiiaith bob ainser yn y t'ath fodd ag y byddc i bob iiythyren yn yr t:gwyddor gaei cyHawlli ei swydd ei hun, ac nid eiddo arait, mcgis y dcugys yr engrtm'au caniynoi yn eghir:— Mat.iit.7. "Saduceaid," C, I,. S (1 (I- do it I,- a i (")) 1. MaL xxvii. 32. dyn o Cyrcne a'i enw Si. IDCt! coGp ú;'iTOY an- thr(j¡:on ](¿if ê:llaioll, UJ!Ol¡¡atÎ Act. u. U. Cappadoci'i; Kappa- dukÙm. { Act. xi. 19. Phpmce, Cyp¡'m:, Antiochia; cI)o,y,x?J5', AyfIOXó¡a; PJwinikt- }(lfprOl[, AIl{iocJ¡cias. -< Hl'b vi. 20. Melduspdec; MrÀx¡(n6éX, MeJcA!- scdcc (uc nid Meikisedec na r,leltsi-sedec). Dat. iii. 14. LaodicuÜd; Axond""y, Laodi- kdm. GweIIr nchodfod c yn y Gymraeg yn cyfa':tfb cnppa yn y Groeg, a cA L cM yn yr iai'h wreiddio!, (ac tdiy yn yr un niodd am y')' enwau & gymmcl'ir oli. Hebraeg) gan hyiny pa Gymro bynnag n. t'oddo sain s i c, neu swydd c (k) t cA, n.ewn geiriau ysgrytfi'u'oi, er mwyn boddio Meist!( s Saesneg, sydd Mid yn unig yn dinystno setniau ei taith ci hun, end yn gwnet:th'r cam dipsgus a gwarthns & sain yr icithoedd gwreiddiol euhnnain, mcgLS y Hcfarwyd hwy gan ysg.'ifpnwyr saiietaidd y Bibl; pe bnaseni yn ciywed ein Hiach- nwdr a'i upostoHon yn ncfaru'r geh-iau Phcnice ac AnlÏochia, cawseni en clywed yn dywcdyd, nid Z-MKMe ac AlItiukia, ond .P/<t'H<A<' ac Atitioehia, gan roddi yr un Stun i c ac yn ct.rydd, ac cA fel yn chwi, ac ymhob ga:r arait vn y Gymraeg yn gyfattebol i'w sain yn yr eg- wyddor; am hynnychwithigiawn dywed Cynno yn seinio't- geiriau uchod n:cg:s ped ysgrit'snid hwy, I "it- duseatd, Syrene, Cappadosia,MeftsisKdcc,'a'r cytfelyb, Y thai a ddytid sciuLO mcgis ped ysgrifened Sadukeaiù, Kyrcne," &:c. Gwnawdcynnyg ar.ddiwygiad tm niwc:dio' i rat o'r scuuau hyn yn y BcibI Cymreig bychan a wyd yn Niu'efecca yn y Hwyddyu 17'.)0; trwy dt'Ct cAi c mown auu-yw cnwa.u, ae ysgrit'tjnnu Antiocia yn He Alltiochia, megts y mae mèwn beib)au Cymreig erciij, ac vn CYfatteb i'r sain yn yt iaith wreiddiot. Myn a wn fod r!iat yn barod i haeru nad oes g\va- haniaeth pa un ai sain /<; nen eiddu s a roddir i t; tnewn enwaullcuedd., ac mai pcth tra din wed f. tlJai seinio cA mcgis pe byddai yn .'c yn y cytryw cuwau; ond ain y dywediad hwn dywedaf, fod hyn yn Uwyr analinedig heb ddyrysu a dinystno ardderchowgrwydd yr eg- wyddor Cymreig; ac os addas yw scLnio megis pe byddat yn Sad¡t,ead, pa ham nad ysgnfemd y gait' tcHv, er mwyn dinystrio sain yr ieithoedd gwreiddiot ynt'wyrheoiaidd? ac osgc!Mr hcbs'orsain eA yu .1ntiuchia, lJielchisedl:'c, n'r cyuelyb, (tc yj!uib-Hohi \vUh yr hyn a aHossin k ei i,.itt f.i -,ii gweled nil rheswm pa ham nafedrcm alltndio ell (;'1' iaith a't egwyddor Gymraeg yn gyfangwb!. Pa fcdd bynnag, hysbys yw i bawb dysgcdig, fod sain <t yn i!H o seiniau hanfodrd y Gyruraeg, yr Hcb!cg a' a, digono gyfanvyddyd i Gyiurn uniaLtL yw i dywedyd wrthosemio pcb gair ynei FeiblCyiKrctgj yn gyfsttpho) i swydd y !!ytby)ennau a'i cyfansoddo yu yr egwyddcr, a phan g!ywo efe neb yn rhoddi iddynt sain amgen, dtchon ddywedyd wrthynt yn hy, gar. nad pwy fvddont hyd yn oed y mwyaf poblogaidd, e') bod yn gwnenthur cam diraid a'r sain; te, cymmaint cam a phe dodai r yu Ue K ac- yn lIe t, &c yn y gair Antiochia, aiysgiifenHn Arjiochia; oddi eitiM' haeru o ryw un nad yw cA ac arwyddnodau G'r un s.tui yn yr ietthoedd gwrctddiot, yn meddu ile !!ythyrenan yn y gn';¡iw!!o1 pgwyddorau i}vnny; ie, gyda'r nn y gaijid sninio ("!IpnlS yn LI!Jillum, ncii 111ydur, nen'r pcth a fynnoch ac yw ei seinio yn Sypn!'?, ('any° os geiiir du;yst:i0 nn o setnmu'1' Gymyaeg, yn ddiachos, gcitu- nUt!:d!o, cyfnewid, ada:'Hto,dan, tt'i, pud war, ue'i'r cwbi an] yt'uni-!tcswu). Gn]!wn syl?i ym])e!!ac! mai'r cyfryw oedd gofal y cyfieithwyrdys?edi: o't- BcibH'r Gymra.egd!-o3a.?w sain yi- K?thofdd g\\tetd<.U<? yn yr en-Aau u?ghy?aitb, fe! y gadnwsaut jythyenan ni!an me\v:) }'hpi geiria!), pan na fyddai en smu y.) cyfa'iebi'wgi'ydd, ereH?raiT; gweti? dwy ? yu y ga: ?-iJm?< uriicd yn y)- faith Roe.:?, ac feliy yn y Sucsne? & hcrwydd fud dwy ? o'r un sann ag un yh yr .cithocdd bynny, ond am fod y HythyreM h()!i y],yyil eyflz(!NV:(] y sain, gweti)- nsj oes f.'nd un yn p.m Hcib! ai, yn y cyft'yw aiu- gyJrhiad;w. Yr Hn Uiodd y geHtr dvwedyd am lac ll; cyn batted ag wyfyn deaii, ni<! yw sain Gymreig; it yn ptltbyn i un imth end i'r Frythonnpg yn unig, u<,) hyuny yn y gcn'iau Atcl1Ûa, Ap¿lyon, A;los, & v lllpe (I ti,-y I yi; y loeg,a'l' Saesneg-, end o hcrwydd y nieswiu crybwy!Iedig, n!docscndun }n .Y Gym!'«eg. Dengys hynygwrdnn]iofodCy:aroo'renw oso(i II ac nid l yn CL enw, Mewn dynwaredsad o'r Sacscn <i:h y rhai a oddef hyun)' l'b n(;IN1,d ,V ,()in; os !laidl i!titGoi!)pt-g{)ety!-enwWiha:n yn!!eG'.v!!vm dyient ddefnyddio nn l }nddo, nen oddef i bob Cymro diied- "yw megis vr ef; a gwy'bydded y b ( b '¡, J' tv .J cyt'ryw t II yit fViii, ag sydd iddl yn Ilyll. Nid Hawet- eywremiaci! yw'r saw! a ddvwedant ma: ei enw yw DII/is, end nicwn iiyfr Cynu'eig a'i ys- gnfcnm) Dudes, hynny yw Dolfi-es, neu DK-e. Beins iawn hefyd yw i Gynu'o o')- er.w jK;.fM. Ritsitard) rw ysgnfcnnu yn Richard, goilo fod yy un swydd g'an Jtyn yr cnw hwnnw ag sydd ganddi yn ncit Il. Ac fe!iy am anu'yw eiiwan et-fin. ) ¡.SyIwais hefyd fod i-hai yn ysgriferm B¡úl yn gyffeJyb i i* Saesoii oes L'onci dywedyd Wt'thfy 'ynghytch hyn, 111 ddyiaTr pcti'au hyH fed" fymrodyr; t!:eo! g3 Cymio i ddarUcn y\v cadw J 1 f¡ gyicitiad ei sam, !negig y n)::c y!t a dyiai po!> ,ysgrifcnydd ystytied y f'i.boHiOt/ (cilia I ddyryserydadienydd. Gwn fod rhaigehim))icb!aw enwau piiodo! yn cae! en dariien mewii modd nwa- i !.Ianoi i'r h\vH yr ysyrifpnir hwy. Scinir hvnny (er engraJI) meKis ps ysgrifenid y gah- /iy/;MK, ercH! yn Ryfi'e!y b; eUhr cs yw dysgedigion Cymru- (Ill yn cyttuno mai hymm yw'r sain cywh-, md oes caches petruso yn ei h;ylch, end dylid y!) ddifcth ci ysgrife:)!! t'(;jiy; diiys gcnnyfy byd{hi ei ymddaJlgosiad yr t'n m!r nai'dd a lynnu, Y, &< ac am fod cymmaint ga!wad a)n y yn y eisiot;s, dymunoi er niwvn ami'ywiaeth, pe na byddai ond hynny, fydda: peidio g<.sod gormod gwaith iddi yn ddu':):(). k mae'')'h.'t--s(.<miaH "ll1e\n ? ydynl yn y hynnv n.d oes vn ciu h!aith nineb Hythyrenau, neu suin-at-wyddion, t'w dyno: megts J a Z, y rhai ydynt o dynerach snin na'r .S' Gy'nrt'it; yn:het'thynas i'r rhm !:yn, ni chafond dywedyd, nad oes en heisien mewn ut! gall' Cymrcig, a dichouZnen.S'wasanaethu yn !!ed (!da yn pn lie, mewn geiriat) a gynunerir oieithoedderei! cithros ewyUyStr cadw cu sainynberHaith, riiaidyw defnyddio y nythyt-enan hyn (;ynu-Ri!f, .u'tcrir J yn y fath ph'iau a Je/M'/M, Judel/, &c. !o.i()yny!'argramadysti'yf!cbo'ryss;ryth()ianCymreig- a thai ai'gt'afnadau erpii), cedwi!- yn fanwl at yt- icitii- ysgritcnu lclwJil, ] ¡¡£lea, &(-. ac er mwyn pcidio dinystrio sam yr ieithoedd yn y rhai yr ysgnfenwyd y Beibi gyntaf, defnyddu' Z ynEzedâ, I Zt'cto'M, &c. er n-ad yw yn pcrthyn i'r egwyddo: Gyn:- reig; onfr mewn Bcib!an erei! arfcrir 8 yn He Z, yi- hou sydd sytieiyb yn ei sain, ond ychydig yu di'ymacii nen galcttach. Ae ),n livl gnveli" foci Y* yn aim'ywio. O'm r'tan fy hun, nid wyf yn ystYI'(cd y gwaLaniaeth rh'.vng s a s yn gymmsint a bod :'aid i Gymco ddcfnyddio iiythyren ddieithr cr ei fwyn, \n enwedigol pan ystyt'wyf fed y Groegiutd en hunjn, fc! y sytwa Ahiswot ih, yn cyftic.vid z au! N n:cwu rhai u:JIgylehiadau; a'rLiadmwyr y thai. nfenthygasantz oddi at- y Grocgiaid (tncgis y be:nir iddynt hwythan wncnthm oddi w) th y zain HcLi'aes:) er mwyn sciiuo geirian Giocg, mewn amryw einau a ddefnyddiant y :)aiHynUe')-iiaU,et'Gnbodwcdico)p!!o!iyddwyyni t'uhes:wyddor. AmJnidyw'r!!ythy!n})on,a<'un yn cyfattcb iddi yn yr Hebrarg na'r Gtocg, er fod rbai yn iim(io ¡,einio'rLtl Hebraeg rcl ycyf)yw, ond dengys ei hanw Had yw yn meddu't cyf.'yw sain yn natt))! ici. Gan ei.n bod fcl cencd) wedi ymwrtbod åg cgwyddo:' cin hen;lfiaid a dcrbyn yr nnRnfeinig, m byddtiigennyf Hn gwrtbddadt t dderbyn a' a u ,ydà'J' !!eiii, a hcrwydd fodycyntafyngwasanaeihn yn !ie dwy lythyren, cs, ac yn Ueibau gwaith y cyssodydd <i'r oiafa \vasanaethai yn lief, ac/yn a thrwy hynny byddai yr orgraff wedi ei dadiwytho mewn rhan o't Hythyrenau dybiig afretdto!; ac yn w:! yr wyf yn methu a deaH.pa fodd y meddyiwyd rhoddi swydd v i J; a dyblu honno I'r diben t be)-i iddi gadw ei sain nnigol yn ei hegwyddor gyssefiii a n,tt!ll'iol. Ciywais gryn lawer o ddadh), neN yn hytrach haern, dros ysgrifcnnn enwan priodo! wrth gyficithu yn yr nn modd ag' y byd<!ont yn eu hiaitn :ysset!n" ejthr ym-t ddengys i nu mai ptiforchwyt cytiCtthydd yw cadw ci iaith c: hun, nen'r tion ag y bydoo yn cyneithn iddi, yn ddilwgr, a'r hyn a ysgrifeunf) ynddi yn ddcaitadwy, rhwydd, ac uno] ag ansawdd a th:oeHau'r iaith, er na byddo yn cyfatteb ymhob pcth i'r gyssenn, tra na fyddo yn dinysttio synwyr honno ? yr Wyfyn hydern bod yr lieliod yu ptoii ,ic i.N'il t t'ttddau cryn helaeth. Am y geiriau aniheus a gasgiod'! LL o'r BcibI C\'m- rcig, anhawdd i mi gae! aUan eu tadogaetb oU; cymmer- odd ySaeson y gair guard, 3 Gron. xii. jo.), oddi with eu cynimydogion hotf y a'r gair tmmpct, o'r "n iaith, neu oddiwrth yr EUrnynaidd, (tt,o?nl)elte) oud y'nha ie y cawsant hwy afaei ynddynt sydd anhysby's i m: ar hyn o bryd. Am portau a thronau, yn Act. xvii. 28. Col. i. 16. geir. iauanghynaithydynt; Gr. (poid 6n a thronoi). I'a ham y gadawyd hwy yn anghyfiaith a adawaf i cr- eiiH'watteb. Gobeithwyf, y d!chon y syiwadau nchod fod o fudd i amryw ddysgawdwyr inswn ysgo'ion sabbathoi, i'r rhai ydymunw!) iwyddimito'm calon, a boed iddyntiiosogt t'A'y fv-y?nos?yddf) pob Cyn?o yn dcR? r&<c. cyi: !)e'h'oiin)U}etwht'ngnh'v)'m<'b)!!v.m(;tb l:n yr ¡;Ürh :tó'.> 4 honno. Cabyddttcb c'mc??edtyn.imt'yAtMmcvm ba'i)ami yRt':hy!c!)t'hKio'rpct!)an)nc!tOd)y! !iet)':)! gwy(h!o,byddafd-oIcL?:u!'id(:'yntnM gy?fddtc:! gw!'tttddud!e!.ion,ti'<? y ?wncH;r!Ut;wnhytm?cud. mae amuf ¡¡¡¡-aeth am g!ý\ved odd¡Wrth Myt'jdin, C< redig, Id:'is, m- erctti ce'tionwyr dygeidiaetlt Gymt'ei.?. Tcrfynaf, ti'wy andygu fy fnddioU pob Cy)u:'o, yu oi fy ¡¡gall! Uc:, x bodyu A. c, Mchcf. 8. LLr.EL\

UJONG-SEWYDDION. J? ABERTAWE.D?<n;fM, SaHy and?vn?a'n, ?' ? ?? Ayres, o Luudam Fhends, Hole, ci Hi-ft.?.? .??S wa?! He Escape, Boshh), 0 Miuei?ad, amry?' im'nuui; Unity, otone; &hadwcU, E d w?rd.s; a Prosncr? ;;¡ ;B;íi¡, ¿i;:Ti;i i?rd/WithvcomJr Iihaco!nbe,tjhnt; Hris't. He.'s,o Ttu-'o, (;o?; Yotip. Benja:n;u, Ncc.?, o Peti?aucp, y??uinn; .Specuh?u?, .d:A .en; CaIstoC'k, Moyse; Bc:t!toti, Sa-jitdo's; a Pni? c?'ss u' Wah?s, Norman, o B]y)nouih, Vc;nt!s, O?ens o An):v.ch Pheasant, Banks, o Fow<-y, Fioru, WilL¡am;> o Pfixaticc Pe o S.S Asskhxjus, .]cnk¡wJ ¡ Madge Freeman, Stevens, n M<))'v, (t 'i'riu'o mwyu coppt-; HyacinUi, Murpity a Chmiot.te, Jmncs J AberdaMgieddyf; Providence, D:'vt''s. a .Sqnhi'c] Gnf. iittis, o Abei'teiti; Frifndship, Hulling- ¡ Mary, I,ash; Francis and Mm'v, Wood; Scvo'it, Cnd!aiHJ: ¡\'¡Hiam, Rich; Fnnnos' Advcutme, Wood; a Faille, Evans, o ?'/M?<M?, Fnpiids, Jenkins; ac Expedition, Hawkin, t F':y&LU, a.m ywiiicthau Fiyhig Fts!), Thomas, t Frystc n ,7elllis, Davies, i Gaenoyw, copp)-; IndusU'y, Lcwi/ i Ga;fy!ddin, h:i!H!T!; Mmia, Finch, i Aherteifi, Car- dii!, Lewis, i Gnerdydd Sisters, i Pni-tcynou-' PortJand, Owen n V(;-nn.-=, Wmiams, i Amh-.c! Dove CoHings, i D:j:-Ut;()Ht! Ann, Rees a BcginniBg, Evan/' i Aber'thaw Friendship, Whaddon, nVntchet; Friends Edwards; a DHigpnec, PiiiHips.iBidf-ford, Chariest Ht'hes; Happy Ccnp!e, PhiHips; a Happy Return, e I (I f' Fal-iioiitli; Jo))n und Elizabi;th., Siocombg; Escfipc.jSHShi!); Proxp"r, Hok'; acUnanin!i?v,Crock ? ford, i MeRehpnd Fiiendship, Pj)e; s:.uit,'B:Mtl,.s, i Fowey; Maraziou, May; a U'ènjamin. Nuai, L'penzance; Hetsoy, Thomas, iTrm-o; \-Fatcr- mouth, utclifte, i 1Jfn.1combe¡ Farmers' Advei.tttrcr' Wai'e; ShadweH, Edwards; \Vii!ian!. Ric: Fame, Evam; Friends, Ho!e; Hope, Toner; Fi-ancis and Marv, Wood a Durham, Hiak(- stone; Fortune, Bcii; Wi!!ia!'). Barrett, Snnd-'riand Mcdcatf; WnifiUt;, Car)-; A<-tiv'H, Kin?c,u Sarah, Be!: J Anei, Dove; a Jane, Forrester, i Blymoutlî) glc.

PJL?LLANWR MOn. Y? M!IORTi'LAI)!)OEDD A PHRIF ?BEROEDD DROS YR VtYTU?'OS GANLYNOL. CY.MHU. I. '} I, I I I r f Q,.¡ f 'l&zc i~ !;{ § s 'f: i i] t-i £ I Ig'A nYT!IU- 73 >.«« r,¡>"1 j I i'liI!Ulf'i,lfIÆ i jHI £ e III I |3g-M SfS'WNt Cg r ( -¡_¡I_I" r.n-.??f'   .? M. A  MKKEB1.V. |A. M. A. M.tA. M..V. M. A. M. A. M. 4.. M. A. HI. A. lH, M. I\í[n:;her 15 5 SOJ6 06 3oJ 7 0 7 30 8 SO 9 1 LO 0 10 £ 0 lew ::¡! 6 131' G ;18!7 18\ 7 4St B 18 9 Idl 9 .5? 10 48 11 8 Gwener 23 6 51 7 67 36J 8 6 8 So] 9 6 10 6!0 4?hl ;)C1S! ? Sailvvrn 24! 7 .?9)'7 548 24? 8 5?9 24k9 5J 1() MIU 3ij12 ?ll M Sal ? 8 ?7)3 4? 9 1 9 4 10 H?) 4?)ll 42 12 2* 1 1 2 ?0 L'nn ?J 9 1.)1 ,1 .'?'?tO 0)0 ??' 0§1 30 12 30 1 10 ? ?? 8 Mawrih 27.10 3 10 18 10 48 H l? 11 48)? 181 1 181 58 2 48] 3 56 i

GORUCHWYLWYK. Cas'cHNedd David Thomas.Shpw Laerp:ulJy Pat-ch.J.J-;d)nonds rcnybontarOg'.vr I).Jones Lhtjh-ii.sMtt D;i\id.c!)kiiM Caerdydd Merthyr-Tydiii- 11. Davis, Po,n,,ist.er Aberdare- Cacrfyrddin-J.Evatis,AMraftydd,&c. Unm-Hy -J<tnR<)hf-r(s,S!6p\vr Caste!inewyddynErniy!i Tiiitct!)yT!)0)n'n Uandilo Lvtils LMymddyfri n. H. R(:>e, Sin!> Issa JJangadoc Abprhoiiddu,- G. North Cryghywc: Pos-Imaster H-.vt:;or<!d J ames Thotnas Trei'dracth Dnvid Thomas AbM-trwaun -Hcni-yEvans Ai-bcrtit Pardf.Wi])iamT!)om.-)LS Aberystwtth- Parch.JohnJ.'t.Mcs Ahertfiii Caleh Lewis LianbedrpontStcphen Hu?'hJo!)et.,Post-mastef G!anywcrn-ystrad- -D.tvid Rich.nd'i Rhmadr J'dwa)-dJpnt's,Postmaste!- A)n!wch Parch. John Uvuns Bodedcrn Owen WiUiains, Postmaster Caergybt- HenjammJcncs Hanerchymcdd Evan Thomas, Postmaster Hrynsicngcyu V.. Robt'rts Dangptm- Richai'd Joncs David Rot,e.-ts,BookMnder Pw!lhely Parch. Ecn-jamht Jones Caernarton Rjcp Jones Tremadoc 1,Villi,.tlll Williams D)mbych Thos, Gee, A rgratlydd, &c. \\rcxham- J.Paintt-r,Hyf,vyet-thwr Uanrwst- -WitiiamDavics Ruttu)) ,John PhiHips, Hyfrwerthwt. LhutgoMen -JohnEdwards I'lal,t -R.Sanderso)),Ars-raf!'ydd Do)gp!,)au Richard.J one, Argra1t'ydcl N,e?vtoivii Ncwtown .Parch. Joiui Jones t MachynHeth- RichardJonM LIanfyitin- Edward Price L)anid!ot-s -AhetJofies CasnewyddarWysc Evan Lewis, LI yfrwerthwr, .Joliri Tibhins, Al'gral(ydcl P., ontypnot Parch. Ehenczer Jones HuMfhuu ]\(-wton & Co. Warwick- Square; J. Whitp, Fifct- strcpt; a M. Jones, No. a, -Newgate-Street. -=-=--=- ABERTAWE: Ai-gral)[iA,vd a Cliylloei(iwvd gin S- JEN KJ, yn I.Irf)L--V CASL -F,iL, t'rhwn ydymumr t hob. Hysbysiacth s;aelei <!danfun, yn ddidrau). I Ðel'bynžr JJ.l)!;b,l/siadau ar; Eitio(iii gan NETVTON Č Ct). (gynt TAYLOR Čo,' NEXVTOIV), A'0. 5, TYARWlCK SQuAnlG" NEWGATE-STRI>ET; Mr. WHiTE, 33, FLEET-STREb;T; <( M/ 111..JOl'<lES, 5, NEII'GA1'1'S'rllEET, LLU1HJA.1N. SWANSEA: Printed and Puhli:hed by D. JENKT' CASTLE-STREET, to "¡hIm Cotnmniiicattons, post-paid, f,Ue requested to be addressed. Orders and Aduerlisemellls received by Messrs. NE rfT1'r J and CU. (lata TAYLOR llnd NEWTON ),¡\o. 5, WAR-lv', -)K S(llJJnE,NEWGATE"S1'REcT;J11r.J. WJJJTE,33,l;Jl'. r'Í s?s?r; ? ?r.?.?A?'?6, A E?s?TN??E?r???