Seren Gomer

siNEDfc) YMERODRQL. j J TYYRARGIJVYDDL 't -Y 1, --R ) Gwener, 7i???: 23.—-Cynnygodd IarH Bathnrst.ar 1 fod i ddiolch y Ty gael ei roddi i Ddhg Wptrngton. py-I ?edodd ei Arglwyddiaeth fod y Dug ?ed: daogo&ei fo? mor fedrus yn y gdfyJdyd o ymosod ag oedd i am- ddiffyn. Wedi brwydr yr 16eg yr oedd ei Ras yn bwr- adu arlnewyddl1'r ymdrech, ond am fod y Prwssiaid 1 wedi colli 16,000 o Wyr, barnodd y Tywysog Blucher j mai doethach oedd dIio i Wavre, ac yn ganlynol i hyn 4 ciliodd y Dug i Waterloo. Yr oedd efe wedi sylwi yn < fanwl at- y tir hwn yr haf diweddaf, pryd y tystiasai I fciai Waterloo fyd.dai'r orsaf a ddev.'isai, pe Fyddai gal- ¡ wad arno flaenori ar luoedd er amddiffyn Brussels. J Yn y frwydr yr oedd ei Ras wedi cyflawhi swyddan I pobgradclau; ar tin amser yr oetid yn gweithredu fel I Maesly wydd, bryd arall fel arweihydd dydoliad, ac Veithiau blaenorai ar gatrod mewn-rhuthradait diorfbd. Tua diwedd y dydd tywysodd yr Yirierawdr Bonaparte eiosgorddion ymerodrol; cyfarfuwyd ? hwy gan y gos- ?orddton Brytna¡dd, y rhai a'u (ymcwe¡asant ac a'n gvrrasant ar fib. Cymmerwyd sailh mil o garcharorion y rhai oeddynt wedi cyrhaedd Brussels, ac yr oedd ereill ar y ffordd hia'r lie hvyinnv, Beth a (idielioii Po- naparte ddy wedydyn awr? nis dichon achwyn ai-yr elfenau, na beioneb am fradwriaeth, na dywedyd fod l'hyw ddamweiniau wedi ei gadw oddiwrtli ei gyfnerth- iadau; yr oedd y cwbl yn waith o'i eiddo ei him, yroedd viedi dewis ei amser, dewis ei Ie, a dcwis ei Wrthwy- Jiebwr; a'r gwrthwynebwr hwn a'i goi-elif-vgodd yn ei loll gynnygion—parhao&d yr ymdrech naw o oriau, ac o'r diwedd rhcthrodd Dug Welingtoii allait fel Hew o'i ffati, ymosododd ar y rhes gyhtaf a gorchfygodd hwy, ac .wedi hynny ar yr ail, a gyrrodd hwynt o'i fiaen, ac ym- litilodd hwy nes oedd Utidded ei luoeddd yn galw arno i Jmattal.—Cyttnnwyd ar y cynnygyn unfryd, J 1. TV V CYFFREDI-Ni ■■ Mawrth) Mehefin 20.vCynriygodcl Mr; MaVsli tir ton i'r Ty vstyried ynlddygiadau y Cadfridog Gore tra fti ( yn Rhaglaw yn y Canada Ucliaf, o herwydd ei fod yn J cael ei gyhuddo o greulondeb gan rai a drigolion y Dal- aeth lion no. 1 | GwrthWynehw^d y cynnyg gari Argl. Castlereagh a Mr. Benson, o herwydd fod yr achos dan ystyriaeth Gweinidogfcm ei Fawrhydi, a bod lie i ddrwgdybio mai am e: ffyddlondeb i Ly wodracth y wlad hon y cybudd- asid etc greulondeb gan ychydig ddynion anffyddlon. Gwrthodwyd y cynnyg. lou, 22.Dygodd Argl. Castlereagh gennadwri i'r Ty oddiwrtli y Tywysog Rhaglaw, yn achos y fuddug- oliaetli ogoneddus a ennillwyd gan Ddug Welington ar I Bonaparte ei hun ai- y 18fed o'r iiiis hwn, ac i geisio gan y Tv i roddi swm ychwanegol o at-ia" m i'w Ras, fel tyst- iolaeth o ddiolchgarwch y cyfFredin. G w e.-q e2 3 Cynnygodd, Arglwydd Casdereagh ar fod i ddiolch y Ty gael ei roddii Ddng Welington, y Tywysog Blucher, a swyddogion a gwyr y byddinoedd dan eu rheolaeth; a dywedodd nad oedd llu'oedd Prydain a Prwssia wedi eu cynnnll cyn y frwydr, o herwydd y bnasai'r cyfryw gynnulliad yn gadael l'hannau o derfynau Belgium yn agored i oresgyniad thyw ddydoliadau bychain o'r Ffrangcod. Nid oedd I hyddin ymosodol Bonaparte lai na 130 o filoedd, iiic J'hai yr oedd Wedi ymroddi torri rhwng y Brytaniaid a'r Prwssiaidj ar y 15fed a'r 16eg yr oedd ei ymosod- I iadan yn dra llwyddiannus; ond y mae canlyniad brwydr y liifed yn hysbys; yiia cyttiinvvyd-yii unfryd ar y cynnyg. Cyttnnwyd hefyd yn nnfryd al" fod i'r swm o200,OOOl. i gael en caniattau i brynu anneddfa a threftad^eTh j Ddug Welington. Ar gynnyg Canghellawr y Trysorlys cyttnnwyd ar fod i c00.000/. i gael eu caniattau i ddigolledu'r fyddin Ja He yr hyu a ysgafaelwyd ganddi oddi ar y gelynioii.

OL-YSGRIFEN. I Prydnhawn DgdtZ LL UN, MEH. 26. LLYS A UGRAFF LLUNDAIX, D"VDtt SAUWUX, MEHEFIN 23, Hcol Downing, Mtlujw *>;>. t Cennadiaeth o'r hwn y mae r hyn a.ganlyn yn adysgrif, a dderbynwyd y dydd hwn, oddiwrtli y Maeslywydd Dug Welington^ K- G. at farll Bathurst, Prif GohaHur Llywodraeth ei Fawr- hydi yn Swyddfa'r lih)fel. Brussels5 Miherfn 10, 1815. FY ARGLWYDD,—Meddwyf yr anrhydedd i hysbysu i'ch Arglwyddiaeth, mewi« yc!:«aiieg:ad at fy nghennadiaeth y bore hwii, frid gennym yma eis oes 5000 o garcharorion. a gymmerw yd yn y frwydr ddoe; ac y mae ychwaneg na 2000 yn dyfod i mewn y foru; ac fe fydd yn debygol amryw yn ychwaneg. Ym mysg y c,<rcharorion y mae'r Count Loubaus, yr hwn oedd yn rheo.,il. 6feti corph milwraidd, a'r Cadfridog Cambroue, yr hwn a ttaenorai ar ddydohad o'rgosgoiddion yrwyfyn bwriadu eii danfon oil i Loegr trwy Ostend. Meddwyf yr anrhydedd i T d, &c. WEIILNCFTON. Iarll Bathurstytfc. goc. fyc. Derbyniasom y Journal de Paris i'r 21ain a'r 22ain, a phapurau Brussels i'r 24ain. Dywedir cryn lawer ymhapurau Paris am y manteision a ennillodd yr Yrneiawdr ar y 15fed a'r J6eg ar y CyngrelrtfyT j diid y mae yn eglur oddiwrth y rhai hyti eu liuiiain fod d y rhai hyn eu hunainfod dychryn yn llywed- raethu trigolion Paris, er nad yw canlyniadau brwydr Waterloo, wedi cael eu cyhoeddiyno; gostyngodd y Trysorfeydd Ffrengig bedwar yn y cant y dydd wedi'r frwydr, sef y 19eg; ac ar yr 20fed gostyngasant ychwaneg. Beth gan hynny fydd eu hansawdd pan fyddo ffrwytli yr ymdrech yn adnabyddus. ..1 Taenir son trwy'r ddinas fod Gweinidogion y Llywodraeth mewn meddiant o'r Moniteur am y 22ain, yn yr hwn y darlunir brwydr Waterloo fel yn fwy dinystriolyn ei chanlyniadau i'r Ffcangcod, na'r hyn a ynrddangosodd yn Llys- argraff Anarferol Lhmdain., Ilaera Bonaparte fod y frwydr o'i duef hyd bedwar o'r gloch yn y prydnawn, pryd y cymmerodd eyfnewidiad di- nystriol le, yr hwn a. briodolql efe i awydd y gos- gorddion ieuangc i fyned ymlaen, yr liyn.a dyn- nodd yr hen osgorddioa ymlaen, nes aeth y ddau i eithaf annhrefn, a'r lief gyffredin oedd; "y neb aallo achubed ei huh." Yr oedd y tfoedigaeth' yn gyffredin; collvryd yr holl fangnelau, a di- nystrwyd aden aswy'r fyddin yn gyfatigwbl. Dywedii- ymbellach fod cennadiaethau newydd eu derbyn o Paris, y rliai a fynegant fod Cyn. ddrychiolwyr y bobl wedi tystio fod eu heistedd- fod i fod yn barhaus bod yr Ymerawdr wedi dyfod i Paris, a'i fod ym nirenhinUys Elysee; gyrrodd yr ystafell at Napoleon i fynegu iddo mai'r cyfryw oedd cyflwr peryglus Ffraingc, fel mai rhaid oedd iddo ef ymwrtliod â'rgoron- ynteu a ganiattoodd hynny ar yr ammod o fod i'w fab gael yr orsedd ar ei ol; dywedasant hwythau fod yn rhaid iddo ymwrthod a'r goron yn ddiammodau, yr hyn yn ganiynol a wnaeth YI)teu.[Nid ydym yn gwybod ar ba sylfaen y mae'r hanes uchod yn gorphwys, eittir ymddang-, osodd ym mhapurau Llundain.] Hysbysir gan bapurau Brussels fod Maubenge a Lile wedi agor eu pyrth i'r Cyngreirwyr; fod blaen fyddin Blucher yn Avesnes; a bod y Prwssiaid wedi cymmeryd 65 mil o'r Ffrangcod yn garcharorion. Bore dydd Sul d'aeth y Wrangler i mewn i Dc-al I c h oj-i),h y givton Sv In Deal â chorph y gwron Syr Thomas Picton.

AT EIN GOHEEWYH. ■ (t^r* De*i:jf»iasrtrn. Lythyrau I. Gwent—loan—Catwg— I G,B.-a'r C. GWany rhai oil a gyhoeddir cyh hir. t. (1::5" Yr ydym ddiokhgnr i 1. Gw'ent am ei sylwad ar priododd; yr bfeddym wedi sylwi ar y gwrthun.i o h'ono mcv.Ti yroadroddion -yilelyb i'r engraffa ddyfynodd efe er ysvalm, ond am fod y glilr yn aros oddi ar y dech- wuad, csgeulOs-wyd ei newid hyd ya awr, a thehygi ddigon y gallasai aros felly yn hir oni hULiai ei sylwad cilfea i4 ef; ysiyriWn ejjuiuuiain yn rhwymcJis iddo ef j am bob cyft'elyb awgrym neu. feirniadaeijj rjiagilaw. Dichon AnwybodUs ga-1 ycEyt^T jryfanv.tddyd yng- hylch testnn ei lytiiyr'(yn y va yr hyn a j ymddangusodd o waiHr Lltweiyn yn ciu rhttyn diw- eddaf. Yr ydym yn gobeithio yr a(If'rir Iarll ..enwog Ux- bridge i iechyd ar 01 y clwvf » j»afodd yn yr yaidrech waed'yd ar y 18ted; clywsoni el fod wedi goddcf i'w glin gael ei thorri ymaith gvda'rgwrolder mwyaf. Aeth Countess U x bridge o Lniidain dydd Gwenor diweddaf tua Brussels, i gysuro a gweiiu i'w Ilargiwydd gwron- aidd. Nos Sul diweddaf, o fewn i hump mil'dir a banner i'r dref hon, syrf.hiodd George Masters, gyon'dydd y lh. thyr-gerbyd rhwng ADertawe a Chaerfyrddin, oddiar ei eisteddle i'r Jlawr, ae aeth dvvy olwyn y cerbyd dros I)e", f-l y bn farw mewn yehydig funudan. Csnnal- wyd yinofyniad ynad tlofiuddmeth ar y eovph bore dydd Linn. Kheithf'arn—Manvolacth ddamzceiniol. Wythnos i heddyvv, cafwyd Mr. David Parry, o Dor- yCoed, swydd Caerfyrddin, yn farw ar y dolifibrdd ger- ilaw Cydweiy; dychvvelodd y ceflyl adref hebddo, yr hyn a harodd PI tenia chwilio am dano. Yr ydys yn casght iddo syrthio oddiar y ceffyl mewn llewyg— disynimwthder ei farwolaetl1 sydd wedi bod yn achos o alar mawr t'w berthynasan. Dydd Sul wythuos i'r diweddaf, neidiodd dyn ieu- angc o'r enw Henry Lewis; o GydAvely, i bwii dwfn yn atbn Gwendi-aeth fawrv with ymolchi, aethÙ gwae- lod mewn munudyn" ac ni wehvyd ef yu fyvy mwyaeh. -Dylai byn gael ei vstyried yn rybndd ychwanegol i dorwyr y Sabbath, ac i ddynion na fedi-aii-t nofio (fel yr oedd efe) i beidio anturio iddyfroedd dyfnion wrth ymolchi Cynnncrwyd Mr. John Francis, o Bancyfelin, swydd ra ci s%vy( ( Caerfyrddin, tad Mr. Francis, o'r Farehnaclfa, Yng- haerfynTdin, yngla( yn ddisymmwth, vn ddiweddar, tra yr oedd yn gweithio yn y maes, ynghylcli Hog o'r gloch yn y bore, a dliyn 10 6'r gloch yn yr hwyryr oedd Y Yr ilw3?"Yl- ocd(i cfeyngorphmarw. Clywsom fbd yr banes a yrijddangcisodd yÙ ddiweddar yn Sei-en Goinei- yngbylch fod eidibn wedi lladd cigydd ynghymmyddgaeth Merlhyr Tydfilj swydd Forganwg, j yn anghywir, a bod y cigydd dywededig etto yn fyw. I  4 d ywe- I •Yngwyneb amgylchiad o'r i'ath nid oes gennym ond dywedyd, i ni dderbyn yr hanes o eilau dyn a gyfrifid gennym yn goeliadwy, a'r hwn sydd yn by w ym Mer- thyr; ac os anghywir yw yr hane3r dymtmol gennym fyddai i ryw wr o'r gyinmydbgaeth hysbysn hynny i ni, canys ni fvnnein er dim i nil peth fyned yn lie gwir, os na fydd felly; nid ydym yn cyhoeddi dim o'r fath ond yr hyn a gatfom oddiwrth eiri gohebwyr, ein gorach- wylwyr, nen a gymmerom o gyhoeddiadaii cyfrifoi ereill, heblaw yr hyn a vyyddom ein lumain, a phan ddigwyddo i ni gael eln siommi yngbylch c ywirdeb yr hyn a gyhoeddom, ein dynvuniad ywei alw yn 01 cyn gynted ag yr yniddangoso ei tod yn amiyvvio oddiwith y gwirionedd. Yn flair wlan ddiweddafMynwy yr oedd gwlanau teg yn gwerthn am o 30s. i hinoii geirwon am o gylch 20s. y niaen; nid llawer o alw oedd am y cariblion, y rhai a wei-tliid Am yngbylch 27s. y rnaen. Nid oedd ond ychydig 6 honynt yn y farchnad mewri cymhariaetli i'r hyn a fyddsii arferol a bod, a'r gwei-tiiiad yn gyffredin oedd dra marWaitid. Dywedir gan draddodiad fod yr Ywen ag sydd yn tyfn ym monwent Mallwyd, X'jjgwyuedd, jit 700 mlwydil oed. Pcviant ftfedi.—Yr Wyttinos ddiweddaf, dangflivT" peiriant at fedi yd, yr hv.'n a ddyfeisViyd gall-tin yB,chvyara.e.c)yi .Y,9.rk, a'r hwn trwy; gynimprfh dan ddyn, yd o bump i vy. erwyn vdydd. 'Y mae yji ymddangos yn gyflelyb í. tlwfh (box) hir, wrthwelOlf yr hWn y mae cryiuatiaii, yrhai a dorrant yr yd yn agos i waelod y gwelltj. ac y mae chwech treiglydd CroUer) yn tynnu yr yd i'r blwch; y mae un dyn vit gwthrolr blwch yinlaeu, ar llall yn gwelthior peiriant, trwy droi troell, Gyda gofid yr ydym yii rl.eaÜ fod y clefyd heiutns angheuol y frech 'wen ;ya ffynnu. er ys misoedd mewn gwahanol barthau o s;wvdd- Benfro, Yr ydym yn gob- ci.thio y gwna yr. Ynadcn ymdiechu rhwystro rhieni y plant a fyddont yn y frech, rhag myned a hwy ar gy- hoedd i ledu yr haint: yn ddiweddar dirwywyd rhai yn Llnndain mewn syman cryn helaeth am fyned allan a'n plant. o im lie i'r Hall ti-a vi- oeddynt yn y clefyd uchod; ac yr ydym. yn galw o (,;tl it at- y Gair, o bo& enw, er mvi-yfi.dynoliaetli^ i ynidreehn denu pawl>. o'u! pob! i osod hrech ddiuiwed y ftiwch :ar eu .plant, rhinwedd yr lion sydd wedi eael-ei bvofi yn ddiynn>.ad b ee, c gan gyfnnol yr holl rai dealliis trv/y'rjdey.rnqs hon, a tjieyrri- asoedd ereill trwy'r byd jle ,.y rn^e yn .adnabyddus; ac y iisae yn hen bryd i yll ei herbyn fai w bellach, o henaiHt, os nad yw yn medrn teiinlo pwysau y rhes- ymau a as ferwyd yn ei ei byn.-—Yp ydyni yn ofni. fbd rhai bddiar y.jtyi'.iF.tbau ocfyddo! yn. r'agfarnllyd yn erbyn y ddyfais arddetchog b y new yddi. ragflaenn v fi-ecli an.gdititoll; clyWsqm fodjhai yn dyw- edyd'nad oes; y fath bethag eslyn- eitiioes, mai Duw sydd yn rhoddi cdetytl, ac. jbyddai ffngio ei rag- fiaejiu vn fatli o wrfnryfe! yn <frbyn.Uywodraetii y.nef- oedd. Yr ydym hi yn fuddiou iyid.ef fod rhifedi dyddiao a misoedd dynion gyda Duw, o'nd dylem ystyried.ei fod yst y l-ie d ,e'i fo('I > efe vtedi trefiitrInoddion i'r diben i alluogi yr einioêS ddynol i gyrhaedd y liod a roddvVyd iddi yn Hyfranwel- edig r-y o herwydd pa ham, nid y'.n ni yn can fod tin anghystsuideb'' rhwng bod rhifedi ein dyddiau gyda Duw, a bod vi, aiintiv.,iol yn mar-w yn banner ei ddydoiau-(a gadael; eKtyniad einioes Hezecia o'r ddadl, o herwydd fod hynny yn hytrachYll wvrth- iol, ond etto trwy yr arferiad o foddion); ac ej:, fod cicfydau yn arnlw g o dan reolaetli. yr Hoilalluog, nid on jiemmawr nen neb, pan drallodir hwy gan y ddan- nodd, yn ymWrthod a'r moddion mwyaf tebygol i es- rawyUiau ai-ny, ac os metliii-cael lionydij gan y been, yinfoddionir i'r dantgaei ;e;i dynnu ymaith; yr Arghvydd a roddodd y dant, er hynny cynnnerir mawr di-affei-tti a phoen i'wddiwrelddio. Ac erfod rhifedi dyddiau pawb gan y Jehofah, pwy ddyn a beidiai aehnb einioes ei gymmydog rhag llofrnddion, y dall rhag syrthio dros glogwyn, yr hunandciddiad mewn bwriad rhag cyf- lawni ei fwriad, neu e?tyh rhaff i gyfaill., niviiwesol a fyddai wedi syrthio dros fwrfld y Hong i'r mor. Ac er y diclion Blai ddywedy.q fod mawr wahaniaeth rhwng rhoddi clefyd ysgafn i ragfiaenu un trymach, ac ym- drechu symnd cl.eryd;ag sydd eisoes mewn bod. Geilir sylwi ar hyn, mai prin y geilir Y styried brech. y fuwch yn glefyd, y mac amryw blant wedi ei chael yn efFeith- iol, a'r. rhieni yn methu deall eu bod yn fwy anhwylus nag ar amserau ereill; ac nid ydym yn deall fod neb yn' canfod tnwy o wahaniaeth na bod y "plant dros i,4 I, nod nen ddau ryw yehydig yn fwy cintacblyd nag \r;.1 ferol., ac y mae, pawb Y1.1 foddion addef nad yw y does i'w chymharn a'r hyn sydd yn cydfyned a thymm dant, 1 fel na chvstuddier y dioddefydd yn hv. y gan y d(iaii- nodd; ac yr Vdym.hyderus y cydnebydd pawb rhesym- 11101 mai gwell y w rhagfiaenu clefyd neu boen ag y mae agas holl ddvnolryw.ddarosiyngedig iddo, na'i symmud wedi iddo ddechren anrhcithio y ty* c bridd; gwell gair fyddai gan bawb i'r gwr a attaliai ei gymmydog rhag I j ijiyned dros gionyna berygldt ei aeiodati nen ei fywyd, •? ¡ bag i'r hwn a 'odtkf¡,nddo fyned dros V dibyn, pan y rwy'Stro, ond \edi hynny a'i codai i fynu wedi iddo ddryllio ei t'sgyrn, gan rwyriio ei gl\vyfal1 yn dra C'naredig; neu a'i dygai adref vti farvv, ac a ofaiai yn dra chyn-imwynasgar am bethau angenrheidiol erbyn ei gJùdedigaeth. |

HANES GYM]MAXFA'RANYatDDIBYNWYR, Caetfyrddin, #.r i} j kicn.j i.'ydd Mercher, am ddeg o'r gloch, deehreuwyd v gyfeillach trwy weddi gan y brawd David Peter. Yii mysg: pethau ereill, cytiunwyd i gadarnhan yr ymroad a wnaed v llynedd lhewn perthynas i gyfyngiad y casgliadau oddi fewni Dob sir, oddigerth mewn achosion o neillduol wendid. ••C.'awsbra hanesion cyssurus am yr eglwvsi, yr llyn syddyn uchel alw aniom i fodyn I ddiolchgar i Ddinv. Gwedi darllen y llythy.i at yr gorpheuwyd trwy weddi gan v brawd Wiliam Griffiths. I Hhwng dan a thri o'r gloch, deehreuwyd y gwasan- aeth cyhoeddus gan y braWd Wiliam Hughes, ac yna traddodwyd pregethan gàny brodyr Michael Jones, James Davis, a Jamssq.ri,tp.thsJ otlùivth Diar. xxii. 6. Heb. xiii. 26. a x. <26, tt7.- Dydd Iail, am sa-.th, gwedtliodd y brawd John Bovver;, a phregethodd y brodyr Azariah Shadrach a Howel Wiliains, oddiwrth. Act. i. 2a. Kisuf. i. 1. Am ddeg, deehreuwyd yv addollad gan y brawd Thomas Philips, a plii-eget-iiodd y brawd David Peter, ar y swydd tceinidbgaethol-, oddivvrth Rhuf. xi. 13. a ehanlyn- odd y brodyr John Roberts ac JBbenezer Jones, oddi- wrth Jer. ii. 19. a Sal. cii. 16. Yn y prydnawn, cyf- brawd Daniel Davis, a archwyd v drugareddfa gai^^y phregethodd y ipi ies a Daniel Jones, oddiwrt?t loan vi. 37. a .Rh? v. ?; ac ymadawyd heb sai! i ddisgwyl y cyfar?ddwn 'm.V}'aèh'h,yd farn y dydd mawr. <): I Decliredodd y cyfaFrbH Mv?yddor cyfyredih? perth- ynol i Athrofn y? YmneHMti?y)- YnghaerfyMdin,- WYthnos i h?'ddyw, a parlfa'sdd hyd noS'Taii; nos Fercher pregethodd y Parch". Walter Lewis, o Dre- dvvstan, yn Safesne^, e^diwt^i'Liic xv. 7. a'r Parch; Jr. Jone%, o Dreleeh, yt) tiymraeg, oddiwrth Dat; ii. 10. Am 10 bore dydd Iau'pregéthada y Parch. .Timothy Daf?s, o Go.v&ntry, ?yn Sacsne?, oddiwrth Act. xvii.)1. a'r Parch.'David Dav?o Gastcllhy,we¡, yn Gymraeg, oddiwrth FA«i xiii.'9. ae yn yr-hwyr, I pregethedd y o Abertawe, yn t Parch. Mr. Jones, o Bontypwl, yn Gymraeg, oddiwrth 2 Cor. y. 18.

0- FFEIRIAU CYMKU Yf,i MIS GORPHENHAF. Swydd Forg<mtvg.—rA.bevt§Vfe, Lnia, 17; Gaerffiii, Mercher, 19 Pontyiai, Sadwrn, (2; Cas- telhiedd, Linn, 31. Swydd Giterfyradhn— Dryslwyn, Sadwrn, 1; Llanfy- nydd 'Mercher, 5; Caerfyrddin a Llangadog, Linn, 10 Llansawel, Sadwrn; 15; Li an a rt h n ey, ■ LI un, 17 Casteilnewydd-ye-Emlyrl, lau, 20; New Inn, Gwener, Llanymddyfri, Lian, 31. Sicydd Freciieinvig.—Peotneddfechan, Sadwrn, 1; T aI- Llitil, '(!I b 3; Abe.rat,tit ,Merc!ier, 5; Llanbedr, Unn;): Ua'?itb. Lhm, 17. Swyiid B?''o.-A)-be)th, j' errhcr, 5; Pentro a ChBS- telluewydd, LInn, 10; Hwltfordd, :Mawrth, 18; Tre- deinl, lau, l20 Dinbvch.; Lhm, 31. Swydd Fynwy.—Poutypwi, Mercher, 5; CaenLeon,: lau, 20. f Swydd Drefaldwyn.—Ivlachvnllelh, Llunv 10; J.¡,j loes, a Trail win, Llun, 17; Llanfair-Cacreinion, Mer- I cher, 23* | Sum4d FdrimyM.—Ffestiniog, LIr.n, Dolc^elleu. I ,Sttydd Ifiini.Caerwvs, a LtanYfgain, Gwener, 7; Llanelwv, a Newmarket^ Sadvy rnT. £ i.^ LlatipHan, Sa- dwrn. Jo; Dinbech, Mawrtb, 18; Llanrhaiadr-ym- Mcchnant, Llull, 24; qei iii; Criccietil, 1.' Swydd F5«.Llanerchmedd, Mercher, U6.

PRIODWYD, Wythn os.- i lieddvw, yn Cydweiy, Me. Wilisms, Tn y llong HerOf ?tss Mana D'-ms, ■ t??rrh Mr. ?tham Davis, o'r Fi>'wd, phvyf Llandefeilog, swvdd Caerfyr- ddin.  Dydd Sadwrn vrythnos i'r diweddaf; yn eglwvs Pen- dein, swydd Caerfy.ddtii^. Mr. Joseph. Howel, o Lwyn- drvssi, a Miss ElizabeJh Saet, 6 Pendein. Mr. Edwards, Gwerthwr Yd, o Fynwy^ A Miss Har- ris 0 Gwí't Knowl, Fenni. Mr.'Bigham, o Langofen, a Miss Powel, unig ferch ac etlfeddes Mr. Clement Powel, 0 Lanpyllt, y ddan o sir Pynwy. Mr. Wiliam Bils, o'r Ysgnbor Hir, Llanarth, gerljaw y Fenni, a Miss Sarah Jones, o Dyddyn Penrhos, ger- ilaw Mynwy. Yn Llanfair, swydd Drefaldwyn, Mr. Thomas* Owen, o'r Pentre; a Bliss Evans, 0 Gretftydd, Llanwnog. I BU FARW; Ar y STair.. o Chwefrordiweddaf, yr vnvs Tottngo, ',vn y 22ain mlwjdd o'i oedran, wedi J;chydig ddyu Si.ud I gystudd trwm. Mr. George Wiliams, mao y Parch'. Geo. WiHams, Peryglor Llantrithyd. Ei ftrvroiaeth t wedi achosi galar anuhraethadwy i'w berthyiu :i.u wi gydnabod, Yn Aberystwyth, yn chwech mhvydé: cod. unig ferch Mr. John,H&berts,'Cyffeii^ydd Lieu. y drcf 11011DO. Eore dydd Sadwrn, ym Mynwy, Mrs. L-iis !>• "v gweddw y diweddar R. Morgan, Ysw. ya ddbvedUur o'r Argoed, s^p'ydd FSnwy. Yn Lletty Trydden, swydd;Fflint, yn 50 mlwydd o'e-j. Hannah, gwraig Mr. Robert Datis.

Vu y brwydrau dinystriol U.ivve<ldui-"(i™i\y "rhrt!i sydd yn llenwi rhan fawr o'r rhifyn hw-.i)' coliv^vd awso fywydau gwe'rtbfawr;• y:n 'myag ereill, er galar trwm i Gymru, ein gwlatlwr dew)", ac euwou, Syr Thomas Picton,-a syithiodd yn archoiiedig as ) maes, wcdt bod 0 bono lawer c ?,nyddait yn y hyfei dymhor diweddaf y 11 miiwiio yn.aches ei wlad yn y modd mwyaf llwyddiannus," yn Portugal, yr Vspaen", I yi? y I- Y. P "l?,14" Ffraingc, a Ueoedd ereill;' nid oedd yn y deyni.is rill Cu¡Jfridog dan, nø\lg :W,¡¡r!:Hil yn t'vvy medrus a gwrol, 0 herwydd hynny dwwed;.r gan <5 dyn ion etiwoy am en g\,vybod;ie.tlj*ii)ewil Pet'ii-,i,.) iiiii-, fud Dug wedi colli ei fraich ddehen pan syrthio id yr enwog Syr Thoma Pictorl. Trvrydao ef y cym^ nierwyd castell liadajos, pan oedd lluoedd o"n gviyr wedi syrthio o fiaen y dref honno; Arft ein Wort yn disgwl y gallnosrir hi i roddi banes.mwy cyflawn o'i weithredoedd niiiwraidd a goi ehestol cyn hir, hyni a ad-twu v pwnsrc iv.vn ar hyn a

J'ÍfAJtCÍINADOED1). LNid oed(I ond ychy'dig p W.ejiith Lloegf y bore hwn, cadwodd y goreuon prisoedd Jlydd Llun diweddaf, ond y fnae pob math arail yn anwerthadw G-.ai A»d ial- wad am y Rllyg, yr oedd yn" ddruttarh. Gan nad oedd ond yehydig o 'Haidd-j a Phis, nid oedd ond gwerthiad marwaidd arnyiit, lieb gyfnewidiad. Yr oedd cytlavvnder-o G'e+rtll Lloegr, yr lmn a gafodd gwerthiad marwaidd am o ddeuitu h. y grynog yn 13 nag wythnos i heddyw. Yo, IIeol js Marc, Mkjj.26. Prisoedd derbynadviy yr Yd, y Gr^<ioz. Gwenith cocii 42s i fih -Ffa ceilylau I.PW. SO, i 34s Gwenith gwyn r i H-en ffa celi'ylan.— ;1;J¡; i 36s RhVg i 32a i'laidd -Hen Ua coloineivod 3P" i 43a r'2ï:Ü 4" i 5Ss Ceircji l% .L.2ps.i Pysllvvy4j £ »i j/s i "0)8 Polands W3 i 28s j P?SC?<-??rMy???/?'i:rM?rj/Mp??E?<.??? ter /ius.uds). Gvvcn.i Ring. Ilai-Ut Ceirch s. d. s< d.- s. d.: s. d. Swy?d Forgfitswg 7.'2' '41 G. G I, 0 2G 0 -—G.iM?)'d?:h  -(?-2 0 0 ?.,8 .1? 4 Benfi'o -? I 57 9 0 0 26 8 0 0 rhèrtefi r -?'U't.; 'uO $) 8 -6 6 ——— Fr?ch?imog 80 8 45 0 33 0 j ? 9 F.-tesyfed 76 0 II 0 0 ? 0 30 0 FVIivy ;3H -0-! 0 0 ?.6? 0 0 — Drcfa'dtvyn 88 i) (,40 0 32 0 ?6 0 MeMon « 81 4 0 0 :? 0 29 0 Ftiint 72 8 0 0 37 0 3J 0 Ddimbcch- 7o 0 0 4J 0 28 0 — CapmM-to?- ,I 74 4 0 0? 31 4) 24 6 —Foil j 64 0] 0 ?{ 27 0 19 4 Pris Peilliaid (Flour),^y Saihaid 0 280 pteys. Feilllaid teg, 60s ) 65s j Filion. bfJs i 60J Prisy Barayn Ijnttdtrir?. Dydd Mawrth divvcddat g:ordrymy oiidd yr Argl. Maer i'r dorth bedwaran (gitarleruj vfeaitii.t barhku am Hid. Pt is cy/artcd' Siwgr Gwineu ( Brown), Yn ol yr cyfrif a wnawrl yr wythnos a derfynodd Meh. 21, yw £ 3 2 7J y canto 1]. 2 I?, iieu ,.v?d d i' tii? Heblaw yr Ardreth a dti%vy.( neu "ydd w thaluarei drosglwyddiad i Bryc;,lin Fa\ r. Prisy Cig, heblaw y Briw-fwydyy Mnen o 8 pwys. Cig Eidioit 4s 4d i -5s 4d j Cig t.Io 1. Of. i 5s 4d Cig Maiiaren 4s 8d i 0d i & 0d Cig Oen ] t i Gs 8d. Pris yr ITnpys .(.Hops), yn Southwark. CVDAlS I BAGS). I HAXNKR SACUAIJ (POCKETs). Kent -71 Os ï 81 8s Ketit 71 Os i 91 9a -Su?ex'- M Qst'7? 7s 1 Sussex- 61 10s i 8) &; -Essex Os i 131 C)V, 'Essex ,?!- Os i: 81. ?'?.FsTnha.m ?1 0s i 151 0s Prisy L??'-?n /ca?'??. CrwvnGwKdnnu ( /???? 50 i 56 l!w' vr un. 19d.i 21d. Ereill, .?. f*. 2'Id i ?4d. Gw'b-od-gyiefitbgi:wyn Backs), 190 i —d. Crwyji Ochafed .{if.cessirig Iiides)% 19d i 20d. Cerbyd-grwyHfeg; Crwyn Llo4».30 i'4"0|jwys,». 7- ^8d i :(2d. Ereill, "50 i 70 pw ys, »r • • ■ 33d i 3Sd, Ereill, 70180 S4d. Crwyn Mo.rloi byciudn, (Seals Greenland)■ ■ 44d 4 45d. Ereill^ mawrion, y dws«6i • .• ■ ISO? i lSJs. Crw:yn.Ceffylaucyfl'eithiedTg (anned) -d i -d. plis i; Giceryn Lltindai*n. s.. 'I' s. d. Ma.rchn.adWIntc?app? 2 j Gwery drt f v cant 72 6 St. James- 4 3 melvn r ns¡a — 0 I -?__?— Claje' 0 O', gwyn RLisqia 9 —• j ?—'— S?bon — 0 ',13 5 Dt?ityddtodd?i?- 58 0 —— garw 38 0 | Cyfartalwch "4 2J j | Greaves £ 3 0 — I Rhytion da (Dregs), 10 0 j Sebon Coif ran 101 0 ferycMyd 100 0 |. Mei;lL.. 90 0 Pris Ereill 12s 6d y ddwsin. MARCHNADOEDD CARTREFOL. ABFRTA wE.Gwenit)l, 76s. -6d. Haidd, 42s. Sd. Ceirch, 25s. 4d. y t rvnog. BRYSTv'.—Gwenith. 63s. i 72. Haidd, 28s. i 32. i 23s.y grynog. tftilliaid t&g, 60s. i -is. ac Eilioa, 5is. i 59s. y sacbaid.

| ITOES 6WAHANOL GYFIEITHIADAU AC "I ARGRAFFIADAUR BIBL, I. f YN YR IA IT II G YMR EIG Gan THOMAS LI,E".VEr,Y.V, LL. D. I I' hw.,t a tlrgrapltwyd yn y Saesneg yn Brysto, yn y J Jlasyddyn 1768. [PARÍUD O'RHlFYNDIWEDDAF.] I Wecli'r cwbl ni bydd i'r holl fesurau anghyd- veddol, gwrthun, arahrotestauaidd, ac anghris- tianogol hyn, er eu dwyn ymJaén gy-di llymdos- tedd a sarrugrwydd, i ddiogelu'r diben cyliliyg- iedig. A gadael fod envv a chrefydd Crist yn anhysbys Ynghymru, etto gallai'r iaith barhau, ac yr wyf yn credu aiai parhau a wnelai o fic i bob ymdrech o'r fath hyn i'w dinystrjo. Anfyn- ych y mae mesurau ftyrnig yn atteb disgwyliadau I | eu ll'urfwyr. Yn gyffredin y maent yn treulio EJij bunain ac yn terfyuu yn ddirym; gallant Wuetititur niwed; gallant oiidio person neu am- ryvv bersorian; gallant ddaugos tuedda thymmer yr amseroedd neu gallant foddhau ffyrriigrvvydd Gormeswr erlidgar; ond prin mwyna hynny. t peth yr amoenir atto yn bennaf sydd etto heb ei gynawn!, ef allai yn cael ei luddias ac heb ei ddwyn ymlaen. Tyst, erledigaethau'r Cristian- gaii .[Li( i dewoti5 a chati ogion gan eilunaddolwyr, gan luddewon, a chan y naill y llall. Tyst, eriedigaethau'r Protestamaid gan Bapistiaid; ac erledigaethau Prostestaniald eu haelodau eu hunain ac o'r Papistiaid. Nid "yf fi yn meddvvl arwyddo Fod y cyfryw lym- dostedd a ffyrnigrwydd wedi cael eu defnyddio ar yr achos hwn. Nid wyf ond dywedyd, a gadael eu bod wedi eu defnyddia, mai tra thebyg yw y buasent aneffeithiol a diflrwyth. Cadwodd y Brythoniaid, heb y 13ibl, eu hiaith tOu g wahauiaeth 'co- ii lied laethol, dros gannoedd j i o flynyddoedd cyn y diwygiad. Ni chafodd trígolioo Yriys Mona (Isle of Alan) erioed Feibl yn eu hiaith eu hunain, etto y maent wedi ei chadvv trwy lawer o genhedlaethau hyd yr am- ser hwn. Ac yn awr o'r diwedd, yn y 18fed canrif o Gristianogaeth, y maetit yn debyg o gael dechreu darllen yr ysgrythurau yn eu hiaith eu hunain. Nid wyf yn cael fod ychwaneg nag \1n argrafiiad o'r llyfr hwn wedi cael ei gyhoeddi erioed atwasanaethyr Alban a'r lwerddon. Etto y mae'r tri-golion GwyddeHg neu'r Erse yn y gwledydd hyn yn cadw eu hiaith gyssefin hyd yr awr hon. SIaradanthpn gyflredin y dydd hwn ac y tnae Uawer o honynt heb ddeall gair o Saesneg. F'el hyn yn debyg; neu, fel hyn yn sicr, (oni I, a.l\af ddyvvedyd?) y bua sai gyda thrigolion CYniru pe buasent erioed heb eu cynnysgaeddu a Gair Duw. Hwy yw y carflf mwyaf o'r hen CelliaitJ ar wyneb y ddaear. Y maent lawer ¡ Uiosoccach na'r Mankiaid, y-u fwy mewn rhifedi l1a'r Erse yn yr Alban, neu eu brodyn yn yr lwerddon. Y maent yn fwy cynnulledig yng.. iiyd, ac yn iieillduedig oddivvrth eu cymmyd- 40gion nag UIl o'r dùan bobhenwrdddiwedàaf. Ac am yr unig reswm hwnnw yr wyf yn casglu, y buasai WOLI by-dd hwn, pe .na:. ciiawsent erioed gyiieithiad Cymreig o'r Beibl; Bywedir fod trigolion Cornwal wedi llwyr anghofio e: hiaith gyssefin^ ac wedi dyfod yn Saesbn thvyådl. Yr wyf yn gwybod hyuny, eithr nid addefaf fod hyn yn hollol, nac mewn citfir iiid a( i T)ac niewii rhan yn ddyledus i dditl" ygyr ysgrythurau yn eu hiaith. Geilir cyfrif acliosion ereill mwy addas a mwy effeithiol i'r digwyddiad hwn. Nidyw trigolion Co.rnwil njbr iliosog a trigolion Cymrii, Ni buant erioed gymmaint ar eu perjiiaki eu hunain ac nior neillduedig oddi with ereill, ag yw eu brodyr y tu arall i for Hafreh. I^id oes un o k'r,y da i ii, ni Claiwdd OtFa yn y parth hynny o Frydain, ni chanwyd hwy erioed i mewn gan gioddiau a ifosydd, neu rwystrau ereill llai gwladaidd end mvyy anhyfryd a gelynol. Ni laddwyd n\o honynt erioed yn lluoedd am gyfancoddi can (f-Velsh Bards massacred by Edward l.) Ni chospwyd hwy erioed am fod yn Gerny wiaid, hi chauwyd hwy crioedallan o navydd 1^1} ^odraeth; ni neccawyd ymwared Cyfreithlon erioed iddynt I pan achwynent ar anghyfiawnder a gorthrymder; I ac ni anaddaswyd hwy fel pobl, trwy weithred- oedd o eiddo'r senedd, i lenwi swyddi o anrhyd- edd neu ehv mewn un pa.th. er dey-"in as..(,S,tti- tutes of Henry tV. and Greefs of Pi'ince JLile- welyn, Sic. in gonel*$History of PValeSy pi H,1 346, &c.) l Angwydd-der y pethau hyn, yn Cornwal a gadwodd gohebfa rydd &-Llot§r, ac a rwyddhaodd gydundeb ac urtoliaeth iaith. r oedd masnach a chyd gyfranogiad o fanteision y n Jianfodi bob amser rhwng y wlad Jionno a'r si.roedd o'i ham- gylch, a rhoddodd iaith Cornwal lfordd yn raddol ac yn anheimladwy i anian uchelach y Saeson. Pedwar cant o tiyiiyddau yn ol ym- d'dengys ei bod yn llawer ehangach na t-herfynau'r sir honno yn awr. Y n narlunlen Bisiartri Cirencester, (ynghyIch y flwyddyn 1340) medd- ianhid giVlad yr Haf gan y Cymry, y Cernywiaid yn tlra thebyg, y rhai wedi hynny a giliasant i'r tu hwnt i'r Tamar, ond mewn modd mor raddol fel nad yw hanesyddiaeth wedi gwneuthur un sylw ar hynny yn yr oes ddiweddaf, yr oedd ganddynt yehydig o'u hiaith gyssefin, ond yn awr y mae gwedi llwyy ddiflannu (Borlase''s Nat. Hist, of Cornwalyp. 316): a, hyn ymddengys oedd eifaith sicr a natturiol eu cyfrinach garedig hlu cymniydogioii. (I'w RARIIAU.)