Seren Gomer

A '3. Dvwedir gan rai o'r papurau dyddiol, fod P,o.tia", rie wedi derbyn y ddedfryd o'i ailtudiati i St. Helena gyda thawelwch a diysgogrwydd perffaith; tra y mae ereill yn dywedyd iddo et dderbyn gydà:'r iUdtowgrwydd mwyaf, gan fy- negu ei fod yn llwyr ymroddi i ladd ei hunan. Eithr nid ydvtn clueddol i gi:edu n o'r ddau hane,s yn gyflawn. Tebyg ddigon iddo gaelei siommi yn fawr yn ei ddisgwyliad.au, orId bod 1 ganddo lywodraeth ddigonol arno ei hun i ddir- gelu cyfi'road ei 'fedd wh Ueddyw Yn' fote' drt)ynwyd' papurau Paris am yrail o'r mis hwn. Cynnwysant hysbysiaeth swyddol o ymostyngiad y Cadfridog Ffrengfg • Excelsman i Lywodraeth y Brenin. Canmolir disgybliaeth ac ymd(lygiadau'r ltuoedd Brytan- aidd, y iliai ydynt mewn lluestai ar y Seine Isaf, yn Normandy, gau bapurau Paris. Y mae by- ddin y Loire yn cychwyu tua mynyddoedd Au- ^irgije, gyda bwriad ymddangosiadol i gymmeryd ?fyMa.ga.daTQ yno. NId yw'n ymddangos fod y Brenin yn bwriadu gfjhvng y fyddin hon y??ut?na'tg?'aEgaru, ond y mae efe yn rheol- eiddio byddin newydd yn y taldthau gorllew- ino1. n w y s i r.r l olr lleoedd Cynnwys!r rhes h!r yn y Mon!teur o'r lleoedd a'r g?yr ag ydynt wedi yrnostwng i awdurdod y Brenin; ac ym mysg ereill y C-idfridog Rey, Rhaglavy Valenciennes; a llawer o annerchiadau cydlawenychol i'w Fawrhydi yn achos ei adfer- ¡ iad i'r orsedd; mewn rhai o'r annerchiadau hyn Tho.ldir rhagocheliadau i'w Fawrhydi yn er- byn adoewyddiad rhai o'r hen drethi, y riiai a ystyrirgan y bobl yn ortlirymmus ac amcahobl- ogaidd.

CARDIFF, July 15, 1815. AT a GENERAL MEETING of the LOUD LIEUTENANT and OFFICERS of the ROYAL GLAMORGAN REGIMENTof REGULAR MILITIA, The. Most Hon. Marquis of BUTE, in the Chair; It was Resolved, That a Monument ought to be erected on some eminent and commanding station within the t rm- cipaiity, to perpcwatethe memory of Lieut-General Sir T. PICTON, G. C. B. who fell gloriously leading his divi- sion to a charge of bayonets on the memorable battle of Waterloo on the 18th J mie, 1815. Resolved, That an Address be made to the Meeting at Brecon, assuring them of Ollr correspondent sentiments, and that we are desirous of uniting with that Meeting to give effect to what we believe to be the general feelings of South I Wales upon the subject. Resolved, That Copies of these Resolutions be published in the Cambrian and-Seren Gamer Newspapers s and tha? the Chainmm be requeued to present them to the Grand Jury at the next Great Sessions, in order that a Subscription may be opened, and such further measures adopted as may be then thought most expedient for giving full ect.to the wishes and intentions of ihls Mectmg. Uesolucd, That the thanks of tMs MeeUn? be iven to the Lord Lieuienaut for his able conduct in the Chair, and for ¡ ^having called this Meeting. V/M. RAY, Captain and Adjutant, Royal Glamorgan Regular Militia. I WELSH GAZETTEERJ AND DICTIONARY. oeOICATED HT PERMISSION TO BENJAMIN HALL, ESQ. M.Pr Yn atør yn y TVasg, ac a gyJioecldir yn Juan, Y rhifyn cyntaf O'R PAETHSYtLYBD CYFFREDINOL; N, EU, Cttipfr ?i?H.???? ?a???CH?????.? YN CTNNWYS DARLUNIAD O'K YMERODRAETHAU, TEYRNASOEDD, OWIiA»WRIAETHATJ, TALEITHATT, BIN ASOEDD, TREFYBD, A MDBIFYN FAOED D, i moroedd, LLONGBYRTH, AFONYDD, LLYNNOEDD, MYNYDDOEDD, Sfc. 'c. YN YR. HOLL FYD ADNABYDDUS; YNGHYD A LLYWYDDTAETH, DEFODAU, MOESAU, A ClIItEFYDDAU'R TRIGO LION C f HEFYD, r MELAETUDER TERFYNJV, A CTIYNNYRCII- IADAU NATURIOL POB GWLAD, Y MASNACH, GWEIT11FEVDD, A'R CYWREINRWYDD, ÝN Y DINASOEDD A'R TREFYDD; Eu Hydred, Lied red, Sefyllfaoedd, a'u Pellder mewn Mill- diroedd Seisnig oddiwrth y Llefydd hynottaf, yngliyd a'u Digwyddiadau mwyaf neillduol: GAN RODDI lIanes am Riiandiroedd, Dinasoedd, Bwrdcis-drefi, T.ifydd Murchnud, a'r Pentrefydd hynottaf, YM MHRYDAIN FAWR AC IWERDDON. J > WEDI EU HEGLIJR0 TRWY DD JRLUNLENNIIIARDD. Cesghvyd yn ofalns o Waith y Daearyddion diweddaraf. AT YR HVVJi Y CnwASTEGItt GEIRLYFR CYMRAEG. 4 Gan J. JENKINS, a GWILYM MORGANWG. A ■- 03 I. Argraphir y Llyfr yn bedwar-plyg, ar bapur da a llythyrell eglur. It. Bydd i'r Gwaitli gael ei gyririwys mewn o ddeuttt ugain rhifyn, gwerth swllt yr un7 ° III. Bod i bob rhagdahvr rodd4<swlU gydâ'i enw, yn dill am y rhlf)u olaf; a thalu am y fhifynau ereill with eu derbyn. IV. Bydd i hwy hynnag a gasglo ddeuddeg enw, ac a ofalo am eu doslmrthu, a ehasgiu yr avian, gael un am ci I drafFerth; a rhoddir yr elw cyJtfedii1 i'r Gwerthwyr Llyfrau ag a ddanfono am danyut.—Bydd pob rhagdalwr yn riuyym i dderbyn y Llyfr i gyd. Uymunir bod i ryw un, pwy bynnag, ymhob cym- mydogaeth, a a fyddo yn ewyllysfwr da i hyn o orchvvyl, i y MITI c-ryd arno ar frys gasglu yr enwaii, a'r sylltau riiag- daliad.-Dymu,iii, ar baWb ag a gafio enwau, eu danfon Invv arfrys at Mr. THOMAS WILLIAMS, Newbridge, near neu at Rev. Jons Quaker*s-yard, nea^Curdiff'.— Derbynir enwau hefyd gau Oruchwilwyr y Papnr hwn. D. S. Disgwylir i bob un a ddanfono iythyr ag enwau am y IIvfr nchod; i ddanfon yn ddidraul, oni bydd am ugain, neu ychwaneg. Deisyfir ar y gteakanolDdcrbynwyr i ddanfon enwau'r rhagdalwyr, cyn gynled ag y gallant, at D. JjEjfaiN, Seren Corner Office, Swansea.

Newyddioh MuMa-in, %c. ■ DY D D l\!A\YR'I'H, AWST 1. Ddoe daeth y. N orthusnberlancly o 80 matigncl. Cadpen Ross i Bortsmofltli o'r Downs, ar ei ffordd i Blymouth, i'ir drben i uuerbya Bpnar parte a'i drosglwyddo i St. Heleua.. Bore h^tldjw derhyniasolphapurauParis i'r 30aiii o'r inis diweddaf. Ijysbysant fod y Cadfi'idog -Jvlacdonald (Dug Tarcn'tum) myned i flaenori ar y fyddia Ffrengig ar y Loire, ya lic. Davoust, yr hwn sydd wedi dyfod i 'Paris. Geiiir ymdibyilÚU àrffyddlondcb Macdonald, yr hwn a dd wg i ben y rheoleidd- iadau perthvnol i'r fyddin o hyn allan. Yn ol yr hanesion hyn ymddengys nad yw'r fyddin ddywededig i gael ei gollwiig yniritli, nac i gael ei rhannu yn ddydoliadaa bychain ym mysgc gvvahanol amddiitynfeydd, ond goddefir iddi hanfodi megis y mae ar y pryd hwn, oud yn unig bod i'r Swyddogion gael eu symmud, ac ereill o gymmeriad mWy deibyniol i gael eu gosod yn eu lie. Eithr yr ydym yn ofni y try hyn allan yn rhy fach o. ddiogelwch i'r Brenin ac i'r Cyngreirwyr. Gwrthddy vvedir yr hanes a ymddangosodd yn ddiweddar yn y papurau hyii, yngliylch bod y cytlundeb hedd well rhwng Ffraingc a'r Cyng* reirwyr wedi cael ei anvyddo; cithr bcrnir pi fod agos a chael ei deifynu, a'i fod yn y fath- avisawdd o aeddfedrwydd ag ygellir gwcithredll arno. Bernir ei fod yn dra manteisiol i Ffraingc, o herwydd codiad y Trysorfeydd yn y wlad honno, y rhai oeddynt ddydd Gwener cyn uch- eled a (j li. Yr hyn ni ddigwyddasai pe buasai y Ffrangcod yn ofni y rhannai'r Galluoedd Cyfunol ry w daIeithau helaeth o Ffraingc yn eu mysg eu huiiain neu yn ymroddi ei gwanycliu i raddau mawrion mewn rhyw tiordd arall. Neithiwyr cawsom bapurau Iloland i'r Slain o'r mis diweddaf, a phapurau Brussels i'r 30ain. Mynychant yr hanes a glywsom eisoes, o fod Brenin Vr Istddir wedi creu Dug Welington yn Dywvsog Waterloo, a rhoddi iddo dreftadaeth La Belle Alliance. Cynnwysantysgrjf wyddol y Cvjuut 8üd\ yr lïwn a fynega fod yr holl bethau cyvvrein a ysbeiliodd Bonaparte o Berlin, wedi cael eu rhoddi i fynu gan y Ffrangccd; yr hyn a'n toedda i obeithio y bydd i'r hyn oil a ledrattwyd o Fflanders i gaol eu hadferu hcfyd j'w perchenogion eyfi-eitlijoii. Mewn erthygl hir yn y Cologne Journal, sylwir yn helaeth ar yr angenrheidrwydd o wanhau Ffraingc trwy j dorri oddi wrthi rai o'r taleithau cyffiniol. Ac y 1 mae papurau Iloland, gau sefyll at yr un eg- wyddor, yn haeru fod y galluoedd cyfunol i gadw meddiant o Strasburg, Metz, Leile, a Val- enciennes. 1. Ym mhapurau Fflanders, dywedir fod y Prws- [ siaid yn ymroddi i siommrr PariSiaid, yn eu dis- fgwyliad o gael cadw'r cywrein drysorau a gym- toerasant o wledydd ereill. Bydd dwy bedrolfpn yn wythnosol i adael Berlin i ddwyn y lledrad yn 01. Arglwydd Keith yn ei gymmeriad swyddol fel Llyngesydd y Hynges yn yr orsaf, a ddar- llena i Bonaparte yr hyn a derfynwyd gan y Llywodraeth ynghylch ei symmudiad ef i St. Helena, a'r modd yr ymddygir tuag atto yno. IV rJdym yn dealt i'od yr Ymerawdr dirorsedd- edig wedi clywed am ei drigfa fwriadol, ac wedi vsgrifennu gwrthdystiad angherddol at Arglwydd Keith, yn erbyn y bwriad o'i ddanfon ef yno. Dywcdir y goddefir iddo fyned a thri chyfaill a rhai gweision gydag cf., Swm yr arian a'r ys- grifau syddyn eifeddiant, meddatit, y w 200,0001. o arian Prydain. Yr ydym yn dysgu fod Syr Iudson Lowe wedi gwrthod y swydd o fod yn geidwad arno yn St. Helena. Y mae'r ynys i barhau ym meddiant Cymdeithas yr India Ddwy- reiniol dan reolaeth y Milwriad rbagoi-ol Mai-k Willcs, yr hwn a geidw'r anghorfa, y llongborth, a'r tiroedd isel; a danfonir catrod Frenhinol j feddiaunu'r ucheldir, ac i fod ya ddiifyn-gor i Napoleon. Myneg.it gan bapurau York Newydd, y rhai ydyrii TieiWydd a'u derbyn, fod llawer o drigolion Carthag^na w(?di ymgyntiull ogyIch banner y. Cadfridog Boliver, i'r diben i wrthwynebu'r Yspaeniard ymharthan tufewnol y wlad; a dy- wedir fod y lluoedd a dywysid o'r blaen gan y Cadfridog BolKer wedi diarfogi hoil filwyr Car- thagena, a goscd y swyddogion mewn dalfa. Yr oedd y Breahi^oliaid wedi cychwyii ymlaen o fewn 60 vnilldir i Carthagena, ac wedi cymmeryd meddiant o Montport a Bavencelia, ynghyd ag amryw drefi a phenfiefi, 1, ytidis- gwyl dyfodiad y Uynges Yspaer«aidd i)ob dydd, ac yr oedd id yn n^eddwf pan d^eth yr hysbys- iaeth diweddaf oddi yno iaai hid llawer o wrth- wynebiad a wnelid iddi; ond y byddai i'r gor- mesdeyrn Ferdinand VII. adsefydlu ei Lywod- raeth yuo yn hollol ymhen ychydig amser. Ymddengys fod rhai o Indiaid Americ yn ym- roddi dwy n y rhyfel ymlaen rhyngddynt a'r Unoi Daleithau, er en bpd yn gwybodfod hedd- ? ? well ,verB cael ei sefydlu y mae minteioedd arfog o honynt yn torrrdros gyffiniau St. Siarls, ac ) n llofruddio pawb a fyddont iiior annedwydd a bod o hyd cyrfiaedd jddynt; ac y niae gorllifi iant an'arferoirdyfioe44 y Mississippi yn dra manteisiol iddyat. Ar yr 28aiii a l^ehelia cyn rial wyd llys mil wr- aidd ar fwrdd riong ei Fawrhvdi, yr Acbar, yn Halifax, i'r dibeh i brofi swyddogion a gwyr y ddwy gadlongig- Levant a Cynne, y rhai a gym- merwy d yn y mis Chwefror diweddaf gaay llrei- gad Constitution, o'r Americ..Wedi chwilio yn fanvil i achos ysgafaeliad llongau ei Fawrhydi, ymddangosai yn eglur ei fod yn ddyledus i oruwch grym Hong v gelyuion, a'i rhagoriaeth mewn hwyiio end bod swyddogion a gwyr y llongau Brytanaidd wedi ymddwyn yu y modd mwyaf medrus a gwrol, ac wedi ymduiiiyn eu llongau cyhyd ag y gallasent; a vhyddhawyd l i oli g ?l u c?lliyd -,i y hwyntoll yu anrhydeddus. Canmolvvyd y gwyr yn Yawrgan y lly s, o herwydd eu hymddygiad wedi cael eu gwneuthur yn garcharorion. 'Gosod- wyd hwy mewn cylTion yn y Constitution, o dan y bwrdd mewn ardal wresog, dros dair wythncs' ac yn yr amser hwtmw gwaiioddwyd hwy yn daer gan y swyddogion Americaidd, amryw weithiau, i droi yn fradwyrFw Brenin a'ugwiad, ac 1 uiic, hwy, eithr gwrthodwyd pob cynnyg gyda dinnyg.

MLUCIIKll, C. f. I I GORCHFYGIAD ACYBGAF4LIA]j:13RENrN II candv. Daeth Swyddog y dydd !'wn J ?%?f?? ,J;ï.lJ "1' Bathurst, yn 1I01 Downing, oddi?r.ti?'?f, Syr H.B?-pwnr'-? yr hwn sydd vn rheoti Tn ynys ^ysbysiaelh fod Bren?.n.???  ?edi c&ef?9???????? a't gymnieryd yngarcharor: gan y ?uo???'?'.?ddd. !?;gwy? cicddyf j'IIIb. f ¡; Id a bnn'srau'r B'???g??fygPuig gan y Swyddog drosodd i Lopgr.. ? I Cey,loii yw Candy. Derbyniodd y Llpvodmcth gennadiaethaa y a amserwyd dydd Sad wrn, a thybir eu bod yn cynnwys y c\ ttundeb a wnawd rhwng y Cyugreirwyr a Ffraingc. Ymddengys yn egiur fod ybrcuin i auhueddol i oil wag y fyddin ymaith, naill ai rhag orn anufudd-ded pe gyrrai efe allan-orch- ymyn dros hynny, neu pe gollyngai efe ymaith arfogion, ei deymas ei hun, y byddai efe yn hollol dan reolaeth y Galluoedd Cyfunol; ac felly y mae yn gyfyng arno o'r ddau tn, sef bod yn-agored i ymostyngiad i'w fyddin ei hun, neu ylite i'r Cyngreirwyr; a digon gorchwyl i ddon- iau Taleyrand ei hun yw ei ddwyn allaa o'r cyfyngder hwn. Bernir yn gyffredin na ddichon Ffraingc fod yn cldiogel tra fyddo'r fyddin a fu yn milwrio dan Bonaparte yn arfog, hyd yn oed pedosbarthid linT mewn gwahanoi amddiliyn- fcrdù. Er fod symudiad Bonaparte y tu hwnt i obaith dychweliad yn lleihau'r perygl i raddau dirfawr, etto nid yw wedi ei hollol ddinystrio. Gwyddys yn gyffredin fod plaid grefyn Ffraingc ar y pryd hwn o du Napoleon ieuangc, a llawer ereill yn dra phleidiol i Ddug Orleans, y rhai a allant ddrygu'r Llywodraeth breseiinol; a phe byddai i ryw gynnwrf newydd gymmeryd lie, riid ihir y byddai pleidvvyr Bonaparte, er bod yn awr wedi cael eu gorchfygu a'u gwasgaru, heb gymmeryd mantais oddiwrth y cyfryw amgylch- iad, a chymmeryd meddiant o'u hen awduidod, Hy shy sat (Telegraph).—Gellir danfon cen- nadwri trwy'r ttysbysai o Llundain i Bortsmouth, a derbyn atteliiad yn ol mewn tair pedwran (quarter) rriunud; a gellir danfon cennadwri o Lundain t Blymonth a derbyn yr attebiad yn ol mewn munud a thair pedwran. Y mae deunaw o glwyfau cleddyf ar un o Lwydiaid yr Alban, ag sydd wedi dychwelyd adref wedi brwydr Waterloo, enw'r dyn yw Laurie, y mae yn f rod or o swydd Ayr, yn yr Alban; derbyniodd y rhan- fwyaf o'i glwyfau pan oedd ar y llavvr wedi i'w geffyl gael ei ladd o dano, a'r marchluoedd Ffrengig yn gyrru ar ri draws. Ychydig ddiwrnodau cyn y frwydr cIyw- odd am farwolaefh ei dad, trwy'r hyn y daeth 12,0001. i'w feddiant, end nid oedd modd dych- welyd nes oedd y frwydr wedi myned heibio. Y mae mam a'i mab wedi cael eu cymmeryd i fynu yn Portsmouth; y mab, am saethu dyn ag oedd wedi priodi ei chwaer; aV fam, am ei an- nog i wneuthur felly. Cadwyd ymofyniad ynad llofruddiaeth dydd Llun ar gorph y dyn a lof- ruddwyd. Dywedir yn IK'd gyffredin fod Tywysog Rhaglaw Prydaiu yn bwriadu ymweled a. Pharis cyn ymadawiad y Pennaethiaid cyugreirial.

TA U, 3. Neithiwyr derbyniasom bapurau Paris am y SOain, ac heddyw'r papurau am yr Slain 6'r mis diweddaf. Yr hanesion. mwyaf pwysig a gyn- nwysant y\y; adreoleiddiad y fyddin-Ffrengig, ac ymostyngiad hwyrfi'ydig y Cadfridogion gwith- nysig. Natturiol fyddai meddwl y byddai I Llywodraeth Ffraingc, wrth attraoleiduio y J fyddin, ofalu ei chyfa!tscddi.oilfTdefnyddiau gwahanoi i'r rhai a siglasant dicpedd eu Brenin, ac a gynhyrfasant eu gwlad mor ddiweddar; ond i'r gwrthwyneb, y mae'r fyddin i gael ei ii'urfio ollr hen ddefnyddiau; canys fel yr ym- ddangoso pob milwr uuigol yn Paris fe'i gosodir yn y Huest milwraidd ac a gorpholir a'r fyddin. Pe byddai Ffraingc mewn perygl oddiwrth elynion estronol nid oes amheuaeth y byddai'r miiwyr hyn yn dra defnyddiol, ond wrth eu hystyried fel arfogion wedi eu bwriadu i gadw tawelwch cartrefo!, rhaid i ni eu hystyried yn rhai tra anghymwys. Y mae gosgorddion gwladwriaethol Toaloii wedi amlygu eu hymostyngiad i Lywodraeth Louis, cymmeryd liw o ffyddlondeb iddo, a dywedyd en bod bob amser yn ddiysgog yn eu hymlyniad wrtho. Oddiwrth hyn ymddengys fod y dref uchod wedi cydnabod a wdunlod ei I'awrhydi: er fod amryw yn methu d\?a!I i ba ddefrtydd y cytnraer y Ffrangcod 1 IV o ilyddlon- deb i neb Pcnnaduriaid tyrfgasaiit ffyddlondeb i Bonaparte cyil i'r Cyngreirwvr ei ddiorseddu y flwyddyn ddiweddaf; wcdi ei fynedind i Elba tyngasant ifyddlondeb i Louis XVIII. ac yn ebrwydd wedi hynny diorseddasant ef, a chym- merasant lw o'r newydd i fod yn tryddlon i Bonaparte; ac yn awr pan y mae Napoleon yn garcharor, cynnygant dyngu o'r newydd eu trydd Lo-,ideb i'%v Brenin cyfreitlilon. Ymddengys fed hyddin y Loire yn g;> (T, edin wodi gwneuthur yr "aherth mawr," acy^os- (wng i'r Brenin, a gosod yr hedrosyu yn tie, un trilliw fel arwydd Cadfridog liapp yr hwn a llaeuorasai y-H. Siras- burgh wedi cyttuno ar gadymbaid a'rAH's-triaid dros ddeng niwrnod; a-bejxiir fod;lv\ Q yn rag- wystl o ymostyngiad buan i'r yr Awstriaid, y rhai ydyjit dra lifosog, wrth gani.i.tfau hyn iddo, oedd rhoddi am^er d < )t lie iddo ef ddanfoncennad1 Paris. Y-Cadfridog Excelsma:) yw'r unig Hiring Sydd yn dala allaii yn y maes; ond y mae ei fyddin ef yn dra egwan, a dywedir ei fod wedi amlygu ei barodrwydd i roddi i fynu ond cael o houo orchymyn oddi wrth Lywodraeth sefydledig. Dywedir fod byddinoedd y Ffrangcod wedi cyllawni pob drygioni, yspeilio tai ac halogi benywaid eu gwlad eu hunain; ond bydd ymos- tyngiad i'r Llywodraeth Frenhinol yn achos ad- feriad disgybliaeth a threfn yn eu mysg yn dra buan. ———- Cawsom bapurau Ffrankffbrt am y 26ain o'r ihis diweddaf. Gostyngodd y cyfnewid 12yny cant yn Vienna pan glywyd yno fod Bonaparte wedi diangc o Havre. Ymddengys nad yw'r Ymeravvdr Alexander yn meddwl d y eh we 1 y d i1 w ardat ddyehrynUyd" ei hun, o barthau hyfryd y deheu. Dy wedir fod ei Fawrhydi yn bwriadu bod gydag Ymerawdr Awstria, pan gorollir ef yn Frenin Lombardy cyn diwedd y mis hwn. HYSBYSIAETH SWYDDOL. I- Heol Dozening, A test 2,1813. Derbynwyd cennadiaethau y dydd h wo oddi wrth y Cadfridog Syp. »Rw.- Brownrigg, y rhai a amserwyd Candy yti C(iyAo,a, Chwef. 25, 1815. Ar y cyntaf o 'C I I" IV or,,) wedi myned dros lawer o -,iiihawsdcrau c -Ttl%,Vyd traed my- nyddau Balani gan y dydoiiad cyntaf a'r ail o'r lluoedd, dan reolaeth yr Ucli^kltiwriad Hook a'r Milwriad O'Connell, ar y fforSd ag sydd yn tywys i ddinas Candy. Cymmerwyd y fynedfa trwy'r mynyddau ar yr ail wedi ychydig wrthwynebiad; ac ar y 3ydd cymmerwyd gwarchglawdd-ag oedd ychydig nes ymlaen. Ar y lOfed cychwynodd y fyddin ym- laen drachefn, a chyrhaeddodd afoll iviiijavelin- ganga, o fewn tair milldir i Candy, prydy t.eall- wyd fod y Brenin a'i ymlynwyr wedi cilio o'i brif ddinas a'r amddiffynfeydd a gyfodwyd i gadw'r fynedfatnvy'r aron honno. Ar y 13eg unodd Syr R. Brownrigg a'r 'flaen- fyddin, ac ar y dydd canlynol aeth i ddinas Candy, a sefydlodd ei gadfys yn y Brenitillys. Ar y IDegamgylchwyd y Brenin gan drigolion Dombera, y dalacth i'r lion y *Ifoisai, ac wedi rhyw gvmmaint gvyrthwyiiebiad, cymmerwyd ef a dwy o'i wragedd yn-garcharorion. Y mae ynghylch 30ain o gyffylau 'tra ardder- chog wedi dyfod i'r wlad hon, fel anrheg oddi- wrth Dywysog BrenKinol ywysog R'haglaw Prydain. Drwg gennymfynegufotl ein-lluoedd ni wedi, cael eu maeddu yn y rhy fel yn esbyiv trigolion Nepaul, ar du gogledd orllewinol Bengal; at y rhai yr oedd llawer o'r Sepeys ag oeddynt yn ein gwasanaeth ni wedi enciiio. Y mae cleddyf, cron, a tlieyrn-w-i,-ilen Bremii Candy wedi dyfod trosodd i Loegr, ac o her- wydd dymchweiiad y pennadur aflonydd hwimw, y mae lioll ynys Ceylon yn awr yn ein medd- iarit iii. .1 Danfon wyd canto filwyr heddyw yn ychwaneg i wilio'r TvVr yn Lhiiidain; yr hynaachlysurocld i son gael ei daenu trwy'r ddinas fod rbyw garcharor nodedig newydd myned yno; end yr ydym yn deall fod y f i sylfaen. J; I ■'