Y Rhedegydd

PENEHYNDEUDRAETH. j BWRDD Y G W ARCH EID W AID. —Dydd Mawith, yn bresenol: Mr. J Jones (cadeirydd), Mr. O. Jones (te-gadeirydd); Mri. Cadwaladr Robcits. Rees Roberts, Robert Jones, John Lloyd, Morgan Jones, Ellis Edwards, David ■Williams, H. G. Powell, Capt. Jones, Mr. W. Hughes (Beddgelert-), Edward Llewelyn, David Griffith, Mr. Thomas Roberts (clerc). Dod i'r iy.—Gwnaeth Mary Williams, priod David Williams, a merch Mortis Lewis, gais am i'r Bwrdd erlyn ei gwr amAvrthod ei t-hadw. Yr oedd wedi did i'r ty y noson cynt. Holwyd hi yn fanwl ynghylch ti cbysylltiadau a'r gwr. Y Mieswm iddi hi adael ei gwr oedd ei fod ef yn meddwi, ae yn mywd i ffwrdd a'i gad a el. Nid odd ami hi eisiau peidio byw gydag ef, end efe oedd yn gwrtbod. Yr oedd hi wedi bod yn byw yn Pw;llheli am ddwy flynedd. Cyngrah.—Hysp^swyd fod cjngrair o gyn- rychiolwyr y Byrddau Cymreig i'w gynal yn nihen y mis, yn y Hhyl. Penodwyd y cadeirydd, is-gadeiiwyr a'r cleic, i'ii cynrychioli vno. Trethi Dollenmaen.— Ysgrif&nai Mri. "Lloyd George k George, ai ran Mr. R. Jones, Bryukir, g/da jjolwg ar yr hyn cedd y Bwrdd wedi ysgrif- enu ato. mewn peithynas i'r dreth, ddylaeai Griffith Owen fod wedi ei ehusglu. Dywedai y cyfreitftwyr eu bodvn cyineryd Jlwybri Lwyso ar Owen i dalu. Hyspyswyd mai y swm gofynoi i oddiwrth G. Owen oedd Sylwai Mr. David I Williams ac E. Llewelyn, fod Griffith Owen wedi dangos yn y llyfrau fod pobl wedi talu y trethi ton nad oeddynt, er mwyn cadw eu voics. Daliai y clerc fod y busncvi yn un gyml iawn, set cael y rfeai ag y mae eu rotes wedi eu cadw, i cialu v rymiou yn awr. Yr oedd Griffith Owen, wedi addaw wrth David Williams, y taJai yr arian heb oedi, pa un by nag a gawsai hwy neu beidio. Griftth Owen i yniddiswyddt.—Yr oedd y Local Government Board, mevrn canlyniad i sdiodtiiad archT-iiiwr y cyfrifos, wedi anfon ya gere-hyinyn i Griffith Owen yraddiswydtlo. Cynger S-irio-l Melrwn.—Derbyniwyd llythyr *'r Cyxgor iic-hod yzi gofyn y gymiau canlynol Ar y 7ted o Tachwedti S34p. OR. 18C. a-r-yr 8fed t> ¡ Im. awr t 34p. Os. 10«. Jt felTtethSiriol: » Jc, y Addysg G^nolraddol. With gyfeitio at gostauy Cynghor 6ylwai y eadeirydd fod iMQO b«B,an wedi ynglyn a'pymcbwliad i'r %hMej*sm tia y gclli^ eaet v cwbl mewn ilyfr

LLANRWST. Teml Nant Conwy.—Cynhahwyd yr uchod ros Lun diweddaf, dan arweiniad y Teilwng Brif Demlydd. Aed drwy y rhaglen a ganlyn:- Ton gyffredinol; Adroddiad gan Miss M. J. Jones, George Street; darlleniad gan Miss Maggie Jones, Conway House; can gan Miss Polly Griffiths; can gan barti Miss Evans, Watling Street; darlleniad gan Johnny Ellis; darlleniad gan Miss Evans; dadl gan Miss Parry a Miss Pugh ton gyffredinol. Derbyn- iwyd rhai o'r newydd, a chafwyd ymdriniaeth fywiog ar faterion perthynol i'r deml. Cafwyd cyfarfod difyr ac adeila,I-ol.-Goh. BWRDD IECHYDOL. Cyfarfu y Bwrdd dydd Mawrth, prya yr oedd yn bresenol Mri. E. Jones Williems, (cadeirydd), Parch J. Gower, Mri. W. Williams, Thomas Williams, John Jones, Felin Uchaf, Hugh Pierce, (clerc?, a John Roberts (arolygydd).) Damwain.—Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr Alc' l nt y re, yn hyspyau nas gallasai ar hyn o bryd gynorthwyo gyda'r gwaith o archwilio gwaith dwfr Llanrwst, yn ol cais y Bwrdd. am ei fod wedi cyfarfod a damwain. Eglurodd Mr. Gower y modd y bu gyda'r ddamwain, ac mai ceffyl llog a ddychrynodd yn Mangor, gan dori y cerbyd, &c. Cafodd Mr Mc'Intyre waredigaeth wyrthiol i ddiallc heb golli ei fywvd, am iddo fod dan yr olwynion. Y -lillit-g.-ATrs Hughes, Dolawel, Bettwsy- coed a anfonodd lythyrigwyco yn aehos mwg a ddeuai o weithfa Mr Hugh Hughes, adeiladydd Cwynid fod tenantiaid Mrs. Hughes yn rhoddi y tai yn George Street, i fyny oheiwyddy mwg. Pasiwyd i'r arolyrydd fyned i weled y lie, a gwneyd adroddiad at y cyfarfod nes:4'. Y Ua/wadcttl.¥l' oedd y gahvadau at am- canion iechyhol fel y canlyn LJanrwst 80p. Penmachno 7 Op. Dohvyddelen 50q. Trefriw 35p. Pt,-y gwynodd am ei le ?—Ymddangosodd Mr. John Williams, Swan, Eglwysbach o flaea y Bwrdd, a bu yr ymddiddan canlynol. Y Cadeirydd—"Wei beth sydd genyc-h chwi?" J. Williaiii, Docl yma ynghylch yr hyn sydd yn y papur am fy He yr yùw' i." y papur genych ?" Est) liudd J. W. y Rhedeyydd yn cynwys ad- roddiad o weithrediadau y Hwrdd dro yn ol, i'r Cadeirydd, yr hwn ar olei ddarllcll a ddywedodd "Ie, y mae yn hollol gywir. Bu y drafodaeth a ddywedir ynw. Kid oes dim yn y cofnodion perthynol i'r Bwrcld am y Swan, ond am yr hen efail. GaJwyd sylw at y ddau yr un adeg." J. Williams—'■ Nid oes gan neb hawl i ddy- NN edyd fod aflendid ar fy lie i h/d nes i'r In- spector fod yn edrych y lle. Fuo fo ddim acw, ae y mae gen i eisiau gwybod pwy fu yn dy- weyd fod acw aflendid." Cadeirydd—"Nid ydym i lodui enwau neb yma. Yr ydym yma yn gwneyd ein dyled- swydd, gan geisio b(,d yn deg at bawb." John Williams—"Y mae yn lhaid i mi g, el y pcth alian. Does acw ddim nuisance yn fy lie i," Mr Gower—"A. ydych yn cadw cwn?" J. Willioms—"Ydwyf, y mne genyf dii o 17>1(1 -r"fc0,t{' laned a'r fan ymi? y jij-yu j Mr ower-"Mie y cwn eu hunain yn nuisance Ni raid ond myned o flaen yr ustusiaid, nad ellir eich Ioiorfodi i beidio cadw cwn yn {ymyl tai i boeni pob!, a thrwy hyny beri nuisance." Wedi gollwng John Williams yrnaith trwy ddywedyd wrtho Lad oedd ganddo achos i gwyno hyd nes y gwnai yr Arolygydd ei adroddiad ar y He. ac y byddai yn ddigon buan iddo ddod o ffaen y Bwrdd y pryd hyny, dywedwyd wrth yr arolygydd am fyned 1 we'.ed y lie, a gwneyd ad- roddiad crbyn y cyfarfod nesaf. PWYLLGOR, ADDYSG.-O dan lywyddiaeth y Parch. J. Gower. Rhoddodd y swyddog gorfodol gyfrif o'i ym- weliadau a'r gwahanol ysgolion. ac am y rhai a absenolent eu hunain o'r ysgolion. Pasiwyd fod nifer o rieni i'w gwysio am eu hesgenlus- dod yn anfon eu plant i'r ysgol. HEDD-LYS.—Dydd LInn, o fiaen Dr. Owen Evans, a O. Isgoed Jones. Ysw. Chon heb drwydded.—Harold Wood a gy- huddai Moses Williams, Brynfelin, Llansant- ffraid, o gario gwn ar Mehefin 11 heb drwydded. Addefodd ei drosedd, a dirwywyd ef i 12s 6c yn cynwys y drwydded a'r costau. Ca-rio y peroon,—Yr un swyddog a gyhuddai Win. Hughe.0, Glanr'afon, Llanfairtalhaiarn, o o tldefnyddio cerbyd Ebrill 24, keb drwydded. Addefodd Hughes iddo ddod i'r farchnad gyda nwyddau, ac ar y ffordd wrth fyned adref gwelodd berson Llangernyw, a chododd ef i'w gerbyd heb feddwl fod dim drwg yn byny. Dirwy o 17s 6c yn cynwys y drwydded a'r costau. Trapio ei hun.— Yr un swyddcg a gyhsiddai David Isaac Roberts, mab Mr..Evan Roberts, cigydd, Llanrwst, o fod yn cadw ci he drwy- dded. Bu cwys all.m yn nghylch yr un ci yn erbyn Mr. W. J. lojies, Elwy House, litO ar yr adeg hono dywedodd y diffynydd mai efe oedd bia'r ci. Gwelodd y swyddog le i ail wys, a dyna oedd boa. Dirwy o 6c t'r costau Ym- ddengys i'r ci gael ei ladd, ac mai ei yn crwydro ydoedd. Meddwi.—Yr heddgeidwad Williams a gy- huddai Joseph Roberts, Stui Farm, Laiad!s End, o fod yn feddw yn Station Read, LlaR- rwst, Meh. 26, tra yr oedd ysfSlwyn o olaia ei ofal. Dirwy o ddeg swlit a'r costau. Gyru yn orn-yUt.—Yr heddgeidwad Bebb a gyhuddai Thomas Wynne, Colwyn Bay, oyra ei vcrbyd yn orwyllt rbwn- a Cholwyn Bay, Mehefin 14. Dirwy e «die: swllt a'r costau. Lias Fator y% y ddalut.—Yr \in swyddog a gyhuddai Ellias Williams (Aliat Lias o fod ya feddw ac Wftolus El brill 2 yn santfiVaid. Nid ymddangosodd pan dawyd yr ftckoo o'r bit-en, a chod^vy-d g.%&vukt i'w ddal. Addclodd ei euog-rwycld, a tYniP iddo dalu 14s a'r cowtwtu, neu fyneoi i. am niwrrod. ?e. —Yr U. swyd?e? a gyhuddai yr um vwr ?- qd tn yr-Illa ,-Ile WR o fod yn e*og o'r na tä ya yr H» lie Ma 5. Ni ddaeth i fyny pan oedd yr achos o flaen y llys o'r blaen, a chodwyd gwarant i'w ddal. Dydd Sadwrn anfonwyd cynorthwy i'r swyddog yn Llansantffraid, a daliwyd y troseddwr. Addefodd ei euogrwydd, a dirwywyd ef i 14s. a'z costau, neu 14 diwrnod o garchar. Nid oedd ganddo arian i dalu, a gofynai am amser i dalu. Gwrthwynebai yr Arolygydd Jones ganiatau amser, am y golygai hyny roddi costau ychwanegol ar y sir, gan fod yn rhaid codi gwarant hob tro i'w ddal ar ol iddo dro. seddu, oblegid ofer oedd anfon gwysiau, y rhai nad atebai un amser. Anfonwyd ef i garchar am 2S niwrnod. Meddiv ac afreolus.- Y r heldgeidwad Harris a gyhuddai Evan Wynne, Scotland street, Llanrwst, o'r trosedd uchod ar Mehefin 30ain. Dirwy o 2s. 6c. a'r costau. Meddio.—Harris a gyhuddai Ralph Kursup Williams o fod yn feddw yn Denbigh street Mehelin 30. Addefodd ei euogrwydd, a dirwy- wyd ef i 2s. 6c. Aii, yn ddirues'wr.—Harris a gyhuddai John Hughes (alias 'Cell') o fod yn feddw yn y Star Inn Mehefin 30. Addawodd fod yn ddirwe twr am ddeuddeng mis. Cafodd wers lem g u ill fod O'U blaen mor anil. Dirwy t.rcr costau. Am beidio yfed am Jlwyddyn.—Harris a gy- j huddai Jane Evans (alias '.Me Kew') o fod yn feddw ac afreolus Gorphenaf 5. Addefodd ei j throsedd, ond daliai fod gan Harris 'spite' iddi. Addawodd tod yn ddirwestwraig am 12 mis os byddid yu drugarog wrthi. Cafodd wers lem, a dirwy o 5s. a'r costau. Meddiv ac afreolus. — Harris a gyhuddai Ellen Edwards, Scotland street, o fod yn euog o'r trosedd hwn Gorphenaf 7. Addefodd ei heu- ogrwydd, a dirwywyd hi i 2s. 6c. a'r costau.

AT 10LYGYDD Y 'RHEDEGYDD.' Syr,Caninte-,A,ch i mi trwy gyfrwng y Rhedeyydd, i alw sylw at y gofeb a anvyddir gan gymydogaethau, neu eglwysi, at y Prif- weinidog, yn erfyn arno i wneuthur yr hyn a allo er cael holl all uoedd gwledydd Europe i atal cynydd, ac i leihau eu llyngesoedd a'u tyddin- oedd. Gwyr pawb fod presenoldeb byddin fawr, yn enwedig mewn amser o heddweh yn demtasiwn i ryfel ynddo ei hun. Yr ydys yn gobeitbio y bydd boll eglwysi, byrddau. a cbymdeithasau ein gwlad, yn uno i anfon y gofeb lion. Fel cymhelliad i wneuthur hyn, oy" edir ar sail dcligonol fod y cais yn sicro gael ei dderbyn yn ftafriol gan awcturdodau Jlywodraeth y wlad hen fel y dylai. Y lilac yn warth ar ein C ristionogaoth fod treuliau mil- wrol teyrnasoedd Europe wedi cynhyddu 28 y cant yn ystod y clr;ye' blynedd diweddaf. A hynym.1 hefyd sydd wedi peri gwario y fath ) swm ar y fyddin a'r llynges yn enwedig y f flw-vddv a gwyr vawb a ddarlle,no pa, tnaia wieiayctuoji syaa wetlxauos y jiywodraeth i'r dranl, a phwy sydd yn guneutbu yr hyn sydd yn eu gallu yn y Senedd y dyddiau hyn i beidio talu am hyny. A gaf i ofyn i S wyddfa y /?/K:?eoy?? i dderbyn copiau argraR'edig o. Swyddfa yr Arbitmtion ?IMtaHce, 47. ?ew Broad Street, London, E.C. Dr. Dadey yw ¡ yr ysgrifenydd. Cofied pob un a fydd yn gofalu am bob cofeb na bydd raid iddynt eu hysgrifenu G-wna y tro yn argralfedig fel y mae yn dyfod iw Haw, r chaffed ei harwyddo gan gy mai lit ag a aller o bob cynulleidfa, o un-ar-bymtheg oed ac i fyny. Gofaler fad pob un yn ysgrifenn ei enw ai law ei hun hyd y galler, a'r address yn dilyn. Os byddweh chwi, Mr. Go1., cystal a derbyn y cofebau, gellir eu danfon felly gyda eu gilydd i'r Prif-weinidog. Gall unrliyw eglwys, bwtdd, neu gymdeithas, arwyddo cofebilrperwylbwn. Os yw eich gofod yn caniatau, a iyddwch chwi cystal a rboddi i lawr y gofeb a gynygir i sdw, neu rydd- gyfieithiad o honi i mewn. Gall unrhyw eglwys, bwrdd, nea gymdeithas, fabwysiadu y geiriad, a fynant hwy ai hysgrifenu os dewis- ant. A bydd y gofeb a'r cyfarwyddiadau i'w cael yn y Swyddfa uchod ond eu ceisio. Yr eiddoeli yn gywir, I Tapyg-riSll. SAMUEL OWEN, I Gorph. 14, 1804.

[AFREOLEIDD-DRA ElN GORSAFOEDD. lb. Gols—Efallai y byddwch hynawsed a chaniatau cornel fechan o'ch gofod gwerthfawr i alw sylw at y mater tra phwysig uchod. Nid ydtSgf na gemaaifeistr. na Phort6, na commercial ti-ar" iia phregethwr Methodist chwaith; ond fel pob bod bron yn yr oes hon, byddaf yn cast y fraint o fynedjam ddiwrnod gyda'r trcn mi welais y fath axfetiad gwrthun ac anynol ac sydd yn cael ei gario YM. mlaen yn jagorsafoedd blaenau Ffestiniog par. y mae y trens diwedd- af yn dyictl i mewn. Oddtmtu haner awr eyn .yr amser bydd, y plclforrnwedi orlenwi gan gjancredd o rhyw lafnau a ll&fnesod anyst- ywaeth. a dièoria heb erioel gael cymaint a a chipdresB ar werfh mpesgarwch a threfn yn mhlitli dynion; a phan ddaw y gerbydres byddant am y CYRVF yn rbuthro i -Xarfod y teithwyr, fel p<? bydcta? Juid y ladron peryglus yn tori i m?wn 1 r HId.. Y oyfryw ydvW eu Itymddygiadan fel y mae yn'berygl bywyd feren i iTdynioa a m^reked gwaisiaid, ac yn ar- feeaig plant ieuainc, i feidctio dyfod allan am f) leiat dQéIDUEyd ar e1 «yr-auedd. iNm Lu iiwcddatf, gw«laie blen^a byeisa* y» llaw ei fnl ym: earf ei. wasgu ya y tttk fodd fel øni bsavi fod y tad ya gjpjUus i roddi ei koll i we i? yd a ni ddifty,*iii<i y buasai 6 ai fygti, i farwtelaflbk <iJ,n pen ychydig i^B80r. Is r, f)8 nad fijr'm feosiblpwyoy "w w-z laon,i- ymmydd yr *wie-i*id hyia gydag- ^.rfau nao^oliAelt), te wnai -ri < filwyr te M'awrl^di wateanaeth da i'w gwAa4 cfc-wy ddylod yuaa i'w cystwyo. Yr e,ddock at" ikn, i CiWE'lTHIWR. 1

"FU IAITH." Iaith y mieri—iaith heddwch- laith Adda--iaith gweddi- Iaith prydydd—iaith priodi- Hen iaith haul yw fy iaith i.

"FY NGWLAD." Gwlad y mel-gwlad y moli-g-wlad u:;hel-- Gwlad iachns-gwlad cewri- Gwlad hynod-gwlad daioni— Gwlad o hedd ydyw'm gwlad i.

"FY NGHENEDL." Cenedl Ion— cenedl ynl--cenedl war— Cenedl weii--ddifrychnl,- Cenedl hen- cenedl heini- Cenedl iawn yw 'm cenedl i. Llangower. J. Cusi Jones.

BLODAU DYMUNIAD PLENTYN. u Vctuw, gwna ni'n golofnau bj W I gynal dan dy achos Ac na foed un o honom fyth Yn angbrediniol Domos. Nyni yn fychain, i dy waith Gwna i'n ymdaflu'n hollol Fel tyfa blodau cariad gwyn Ar hyd ein llwybrau bythol. Na foed o'u mewn genfigen gas At un o'n cyd-chwareuwyr Ond gwna ni oil tra yn y byd I rinwedd yn edmygwyr. Bl. Ffestiniog. Glyn Mtfye-

ER SERCHOG GOF Am Mrs. Owen, anwyl briod y Parch. R. M. Owen, Crewe. Arwydd galar sydd i'w ganfod Yn ein mysg ar ami wedd, Ar ol i ni fod yn rhoddi Un yn rhagor yn ei bedd Ninau 'n meddwi y ca 'i ddyfod I'w hen ardal ar ei hynt, Er mwyn gwel'd ei pherthynasau Fel y byddai megis gynt. Ond Ie chwalw;yJ ein gobeithion, Ni chawn eto wel'd ei gwedd, Na, lilae heddyw 'n huno 'n dawel Yn mhriddellau oer y bedd Yn y Crewe 'doedd neb yn meddwl Mwy nag oeddym ninan chwaith, Nad oedd iddi hi gael aros Yn ein mysg flyryddau maith. Ond. yn sydyn cefnodd arnom, A'r amgyicbi d greodd fraw, Ni cha'dd gymaini; wei'd c'i theulu Er mwyn iddynt ysgwyd llaw Fe fu augau yma 'n greulawn Wrth gytiawni 'r weithred hon Myned rhwng y fam a'r plentyn, Agoedd megis sugno 'i bron. 0 1 mae "i T-,hriod )-ii hiraetbu Am gael gwel'd ei gwyneb cu, Fel v byddai yn ei gwmni Yl1 rlicoii yn tv 'Roedd yn teimlo 'n fraint aruchel Bod yn un o eglwys Dduw, Fefu farw mewn tawelwch, Fel yr ydoedd yma 'n byw. Pan yn cofio am ei geiriau, Coho am ei llygaid lion, Cofio am ei gwyneb siriol Pan oedd yn yr ardal hon; Yn Bethesda mae ei beddrod, Yn nghyd a'r babell He bu !n byw, Ond mae 'i henaid heddyw 'n gAvledffs Dan belydrau gwyneb Duw. GLAN EIFION.

BOREU OES. ?' BOREU OES. Rhyw foreu bendigedig I bawb yw boreu oes, A chyfnod g-wynfydedig Cyn cwrddyd unrhyw groes Dwyaeinbarth llachar bywyd A'i liv\iiu oil yn bytryd, Yw decwycld dymhor me byd, Cyn profi ing na loes A pher rosynan hawddfj d Duw ar ei Iwybrau roes. Yii gyflym llithra heibio Y boreu teg, di.gii,yia- Fel breuddwyd yn dywibio Hyd euraidd froydd swyn Ar ol boregwaith tawel Daw 'storm i dduo'r gorwel, A deffry llawep aWQl- Cyfyngder, ing, a chwyn; A rhaid rhoi bythol ffarwel I ddyddiau mebyd mwyn. Eginyn anfaiwoldeb Yn moreu oes a dardd Yn niear laith marwoldeb Y twi'—flagoryn hardd; Dibyna'i ddefnyddioldeb, Ai liawdd am dragwydd'oldeb, A r iawn gyf»irio 'i wyneb Yn nyddiau meby d lion, I rodio ffyrdd uniondeb Tra ar y ddaear lion. NefolaicM gyfnod bywyd!-— Disgleircifb sydd o'i gyl^h A ehariad difrycheulyd Tlws ael ei blentyn ylvb; Prydferthwch nefoedd uchod, A thlysiai daear isod, A geir yn cyd-gyfarfod Yn enfys boreu oed; Rhjw ddarlait baeh o'r harfod Lie na bw poe'H Grioell. YIl ol 0 gyfnod methiant Rbydd sidgqf lawvr tro, I ddydiliau 1%04]R a nwyfcnt,— YmlYl Dtwcr tiro A<Jffofion 1114byd gerflwydi Tx *iro»«u'r mint V»ei^itl:iwyd A goyd Eu IKrotA 6m di-lyth Ond g-waeo'f dydd IDa ganwyd Wm'r dumakedigioB feyth. Llasrwst. Hjewrt <:E>Ð,:ÐH nal.ESt