Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
CYNGOR DINESIG FFESTINIOG.
CYNGOR DINESIG FFESTINIOG. Cynhaliwyd cyfarfod Blynyddol y Cyngor uchod nos Iau, pryd yr oedd yn bresenol Mri David Williams, William Owen, Cadwaladr Roberts, Owen Jones, John Cadwaladr, Hugh Jones, Hugh Jones (Llan), T. J. Roberts, R. Roberts, Ben T. Jones, W, J. Rowlands, J. Lloyd Jones (leu), William Edwards, R. C. Jones, E. M. Owen, Evan Jones, R. T. Jones, Richard Jones, R. O. Davies (Clerc), W. E. Alltwen Williams (Peirianydd), George Davies (Arolygydd lechydol), a Car- adoc Rhydwen (Clerc Cynorthwyol). Ethol Cadelrydd. Y Clerc a ddywedodd mai gwaith cyntaf y cyfarfod oedd ethol Cadeirydd.—Mr. David Williama a gynygiodd eu bob yn dewis Mr. John Cadwaladr, yr Is-Gadeirydd am y flwydd- yn ddiweddaf, i fod yn Gadeirydd a chefn- ogwyd gan Mr. William Owen.—Mr. John Cadwaladr a gynygiodd eu bob yn ail ddewis Mr. David Williams yn Gadeirydd am flwydd- yn arall; a chefnogwyd gan Mr. Cadwaladr Roberts. Yr oedd ef yn credu mewn cadw yr un Cadeirydd yn y Gadair am ddwy flynedd.- Mr. David Williams a ddywedodd y buasai yn gymwynas ag ef pe buasent yn ethol rhywun yn ei le. Yr oedd ef yn credu mewn newid pob blwyddyn.-Mr. William Owen a ddadleuodd dros newid bob blwyddyn, neu ni fuasai ar un cyfrif yn cefnogi iddynt ddewis yr Is-Gadeir- ydd i'r swydd gan fod ganddo y parch dyfnaf i'r Cadeirydd am y flwyddyn abasiodd. Dew- isiwyd Mr. John Cadwaladr yn unfrydol, a diolchodd yntau am yr anrhydedd anysgwyl. iadau a osodwyd arno. Ymdrechai wneyd ei oreu gyda'u cynorthwy hwy i gario y gwaith yn mlaen er budd pawb yn y plwyf. Is-Gadeirydd. Mr Hugh Jones, Fferyllydd, a gynygiodd eu bod yn dewis Mr. Evan Jones i'r Is-gadair. Bu o wasanaeth mawr yn y Cyngor er ei etholiad, a theilynga y gydnabyddiaeth hon ganddynt. Cefnogodd Mr. E. M. Owen. Dewiswyd Mr. Jones yn unfrydol, a diolchodd yntau am yr anrhydedd osodwyd arno. Byddai iddo barhau i wneyd ei oreu ar y Cyngor er lies yr holl blwyfolion. Cydymdeimlad. Mr. William Owen a gyfeiriodd mewn modd tyner at y golled fawr oeddynt wedi ei gael fel Cyngor trwy farwolaeth Mr. William Evans, un o aelod yr un rhanbarth ag ef, sef Bowydd. Yr oedd Mr. Evans yn ddyn a hoffid gan bawb o honynt, a bu o wasanaeth mawr yn eu plith. Dymunai iddynt anfon eu cydymdeimlad "dwysaf a Mrs. Evans a'i mherch fach yn eu profedigaeth.—Mr. R. Ci Jones fel cyd-aelod o'r un Rhanbarth a gefnogodd.—Cododd pawb ar eu traed i basio y bleidlais. Y Pwyllgorau. Ail etholwyd y Pwyllgor Ananol, y Pwyllgor Iechyd, Pwyllgor y Dwfr a'r Nwy. Ar Bwyll- gor y Llyfrgell dewiswyd yr holl aelodau gyda Mr, R. C. Jones yn lie y diweddar Mr. Wil- I Evans, a Mrs. Hughes, Vicarage yn He .as Baker. Ar y Pwyllgor Addysg dewiswyd Mri D. Williams a Hugh Jones, Fferyllydd yn ile Mri Hugh Lloyd a William Evans. Ail ddewiswyd yr holl Bwyllgorau eraill, ond dy- wedodd Mr. Owen Jones na wnai ef weithredu ar y Pwyllgor Qwaith. Amrywiol. Dodwyd sel y Cyngor ar amryw gytundebau i gario carthion y Dosbarth. Pasiwyd cofnodion y pwyllgo* arianol heb eu darllen na hysbysu eu cynwys. Ar gynygiad Mr. Owen Jones a chefnogiad Mr. William Edwards pasiwyd i ohirio pasio yr Amcamgyfrifon hyd y, cyfarfod nesaf, a'r un modd benderfynu swm y dreth. Yr Aelodau. Y Gbrc a sylwodd fod Mr. Hugh Lloyd wedi gadael yr ardal, ac yr oedd Mr. William Evans wedi marw. Hefyd, yr oedd yn ddyled- swydd arno eu hysbysu fod Dr. Evans wedi absenoli ei hun dros y. nifer a ganiateir i aelod- au a chadw eu haelodaeth. Yn achos Mr. Humphrey Roberts bu iddo anfon ar ran y Cyngor, ac anfonwyd tystysgrif feddygol ei fod Hwyrach na yn wael.—Mr. Owen Jones, Hwyrach na bydd dim anhawsder cael certificate yn achos Dr. Evans Yr wyf yn cynyg fod y Clerc yn ysgrifenu ato i ofyn beth yw ei fwriad gyda golwg ar gadw eile yn y Cyngor."—Cefnogodd Mr. Cadwaladr Roberts a phasiwyd hyny. A.. A.A. A. A.. A A
i GYNQHOR DOSBARTH LLANRWST.I
GYNQHOR DOSBARTH LLANRWST. Cyfarfu y Cyngorwyr canlynol ddydd Mawrth yn swyddfa yr Undeb, Mri. John Roberts, Edward Edwards, William Williams, H. Rawson Williams, Rawson Williams, Row- land Hughes, David Owen, David Lewis, John Davies (Gwytherin), Robert Williams, Meredydd Owen (Clerc), a Maurice Roberts (Arolygydd). Ethol Swyddogion. Ar gynygiad Mr. John Roberts a chefnogiad Mr. William Williams, ail ddewisiwyd y Parch. H. Rawson Williams yn Gadeirydd y Cyngor, a diolchodd yntau am yr arwydd hon o barhad yr ymddiriedaeth roddid ynddo. Mr. Rowland Hughes a gynygiodd, a Mr. David'Owen a gefnogodd fod Mr. John Davies (Bryniog) yn cael ei ail ddewis yn Is-gadeirydd, a phasiwyd hyny. Ail etholwyd yr holl bwyllgorau. Y Cyfarfodydd. Pasiwyd i gynal y cyfarfodydd ar yr un dyddiau, ac ar yr un amser a'r flwyddyn ddiweddaf. Mr. John Roberts, yn unol a'r rhybudd a roddodd, a' gynygiodd fod cyfarfodydd y Cyngor i'w cynal yn y Neuadd o hyn allan, gan fod v ffordd i Swyddfa'r Undeb mor bell o'r dref a'r farchnad. Ni byddai y gost ond swllt y tro.—Y Clerc, Ni bydd ond chwech cheiniog y tro pan na byddwn yn cael tan."—Pasiwyd yn unfrydol. Y Galwadau. Y Clerc a amcangyfrifodd y byddai eisio £ 1640 at gario yn mlaen waith y Cyngor, a cheid J662 ar wahan i'r trethi, fel na byddai ond eisiau casglu £ 978, yr hyn ddeuai yn ddeg ceiniog a thair ffyrling y bunt: ffyrling y bunt mwy na'r llynedd ar gyfrif y gwaith olygid ei wneyd ar "ffordd dwfr" Eglwysbach, yr hon a gostiai £124 am ddefnyddiau yn unig.—Mr. John Roberts a gynygiodd eu bod yn pasio yr Alwad ar wahan i bwngc y ffordd a chefnog- odd Mr. William Williams.—Pasiwyd yn un- frydol. Cydnabod. I Mrs. Mc'Intyre a anfonodd i gydnabod yn ddiolchgar y bleidlais o gydymdeimlad basiwyd gan y Cyngor a hi yn ei phrofedigaetb o golli ei phriod. Bu y cydymdeimlad cyffredinol a ddangoswyd tuag ati yn help dirfawr iddi yn ei galar. Presenoldeb. I Y Clerc a ddywedodd i 13 o gyfarfodydd gael eu cynal yn ystod y flwyddyn, ac yr oedd presenoldeb yr aelodau fel y canlyn :-Robert Williams, 8; Parch. H. Rawson Williams, 10; M. Owen, 9; John Davies (Bryniog), 11; John Davies (Gwytherin), 9; William Williams, 11 David Owen, 9; David Lewis, 10; Edward Edwards, 10; John Roberts, 9; Rowland Hughes, 12. Ffordd Tyn'rorsedd. I Wedi cryn siarad, pasiwyd i ddirprwyaeth fyned i olwg y ffordd hon yn Mhlwyf Llanger- niew, a dewiswyd Mri. Rawson Williams, Ed- ward Edwards, a John Roberts, i fod yn Ddir- prwyaeth. Talycafn. I Pasiwyd i'r Clerc, yr Arolygydd, a Dr. Frazer fyned i Talycafn i gyfarfod Swyddog Cwmni y Rbeilffordd er gweled beth ellir wneyd i symud achos y gwyn gafwyd yn nghylch y lie. Cofrcstru. I Y Clerc a alwodd sylw at y trefniant awgrymid i fabwysiadu Deddf Cofrestru. 0 dan y trefniant hwnw byddai yn ofynol Cofrestru pob genedigaeth o fewn 36 awr, yn lie o fewn chwech wythnos fel y mae yn bresenol. Nid oedd gorfodaeth arnynt i fabwysiadu y Ddeddf hon.—Mr. John Roberts a sylwodd y byddai i'r cyfnewidiad achosi trafferth fawr i deuluoedd oeddynt yn byw mewn Ueoedd anghyfleus yn y wlad.—Y Clerc a ddywedodd fod marwolaethau yn mhlith babanod yn 142 y fil yn Ngogledd Cymru, a'r amcan yn y Ddeddf hon oedd ceisio amodiffyn bywyd babanod oeddynt yn awr yn cael eu hesgeuluso yn ormodol.—Gadawyd y mater am ystyriaeth pellach. Man-Ddaliadau. I Daeth gair o Fwrdd y Llywodraeth Leol yn holi yn nghylch y cwrsagymerid gan y Cyngor gyda golwg ar Ddeddf y Man-ddaliadau, a dy- wedodd y Clerc nad oedd neb hyd yn hyn wedi gwneyd cais am dir yn unol a threfniant y Ddeddf.—Yr Arolygydd, "Y mae un yn Pandy Tudur. Rhodd. Derbyniwyd rhodd o £ 100 lis 3c o dan I Ddeddf Amaethyddiaeth at dreuliau y Cyngor. I
YYRHOS A'R YCYLCH.YY--y-,
Y Y RHOS A'R Y CYLCH. Y Y y Nos Iau diweddaf, yn ngwaith dodrefn Aston, yn Johnstown, torodd tan dychrynllyd allan na welwyd ei gymaint erioed yn y cylch- oedd hyn. Gwelwyd y tan gyntaf tua naw o'r gloch y nos, ac oherwydd y sychwynt cryf oedd yn chwythu ni bu yn hir yn gwneyd yr holl adeiladau yn oddaeth. Yr oedd y tan mor fawr fel yr oedd yn goleuo yr holl wlad o amgylch. A daethai rhai o gyn belled ffordd a Chaer i'w weled. Daeth dwy fire-brigade yno, rhai Gwrecsam a Wynnstay, ond gwelsant o'r dechreu bod achub y lie yn anobeithiol. Yr oedd gwerth miloedd o bunau o ddodrefn yn y gwaith arly pryd, ac amcangyfrifir y golled yn £ 10,000. Yr oedd y lie wedi ei yswirio yn rhanol, ond caiff y perchenog golled fawr. Teflir oddeutu 150 o ddynion allan o waith trwy y ddamwain hon. Llongyfarchwn Mr. J. Hartley Davies, a Chor Plant Jerusalem (M.C.), ar eu gwaith yn enill y wobr gyntaf yn Eisteddfod y Rhyl, Llun y Pasg. Mr. E. W, Beflis hefyd yr hwn a gafodd yr ail wobr ar yr Unawd Tenor, a Chor Merched y Rhos (o dan arweiniad Mr. Joseph Bellis) ar eu buddugoliaeth hwythau yn yr un Eisteddfod.
- - - - - - - - -- - - --…
-I HARLECH. Dymuna Richard Griffith, Llanbedr, wneyd yn hysbys i Amaethwyr, Garddwyr, ac eraill yn y Dosbarth yma ei fod wedi cael stoc o Hadau Gwair, Clover, a phob math o Hadau Gerddi at y tymor hwn, ai fod yn eu gwerthu am brisiau rhesymol iawn.—ADVT. GWYL FLYNYDDOL Y CAPEL UCHA.— Eleni fel arfer ar ddydd Llun y Pasc, cynhal- iodd ysgolion Rehoboth ac Engedi eu gwyl de a'u cyfarfod Llenyddol, a throdd allan yn un o'r cyfarfodydd goreu a gafwyd. Yr oedd y tywydd yn ffafriol a phawb mewn llawn hwyl. Yn y prydnawn mwynhaodd yr ysgolion a enwyd ynghyda lliaws o ddieithriaid o fanau eraill wledd ragorol yn y ddau le. Mae nifer y chwiorydd fuont yn gwasanaethu yn ewyllysgar i wneyd y te yn llwyddianus yn rhy luosog i'w henwi. Llywydd cyfarfod yr hwyr oedd Mr. Robert Humphreys, Bron Rehoboth, ac arweiniwyd yn y modd mwyaf doniol a bywiog gan Mr. Cadwaladr Humphreys, Rhyd-ddu. Y beirniad cerddorol oedd Mr. Isaac Jones, Rhos, a chlorianwyd yn y cang- henau eraill gan Mri R. G. Humphreys, Bl. Ffestiniog, A. D. Foulkes, Glynceiriog James Davies, Poncie; S. Jones, Porthmadoc; R. Humphreys, Harlech; Philllip Lloyd a G. Humphreys. Blaenau. Enillwyd gwobrwyon gan y rhai canlynol ;-Dim cystadleuaeth ar y prif draethawd. Ail draethawd, Annie Price, Penygarth. Traethawd i rai dan 17, Maggie Jones, Pantmawr. Traethawd i ferched, Mrs. Jones, Pantmawr. Emyn, Mary Griffiths, Rhos, ac Evan Jones, Porkington terrace, yn gyfartal. Unawd i rai dan 10, 1, Claris Williams, 2, Enid Williams, 3, Eliz. Jones, 4, Maggie Thomas. Unawd i rai dan 13, 1, Elsie Price, 2, Louisa Thomas, 3, Enid Williams. Unawd i rai dan 17, 1, Maggie Jones, 2, Louisa Thomas. Deuawd i rai dan 17 oed, M. C. Owen a Lowry Griffith. Pedwarawd, parti Mr. T. Meredith. Wythawd, parti Mr. Evan Jones, Porkington Terrace. Arholiad Ysgrifenedig, agored i bob oed, 1, Mr. Morris Jones, 2, Mrs Jones, 3, Miss Gwen Davies, 4, Miss Catherine Jones. Arholiad i rai dan 20, 1, Annie Price, 2, Richard Williams. Eto i rai dan 17. 1, J. M. Williams, 2, M. C. Owen, Castle Cottage, 3, Richard Williams, Garden Cottage. Eto i rai dan 15, 1, Louisa Thomas, 2, Annie Price, Porthmadog, 3, Elsie Price, Penygarth, 4, Lowri Griffiths, Tyddyndu. Copio Ton, i rai dan 17, 1, M. C. Oweu, 2, Johnny Williams, 3, Alice Hughes, Festiniog. Ysgrifenu penill, 1, J. R. Griffiths, 2, Claris Williams, 3, Enid Williams, 4, Laura Jones, Adrodd Calfaria," Ellen Griffiths, Erw-wen ac Annie Price, Penygarth yn gyfartal oreu, Morris Salmon Jones a Joseph Williams yn gyfartal ail. Adrodd i rai dan 16, 1, Joseph Williams, Rhydgaled, 2, Maggie Jones, 3, Lowry Griffith. kdrodd i rai dan 12, 1, Elsie Price, 2, Laura Jones, 3, John Rowland Wil- liams, 4, Enid Williams. Adrodd i rai dan 8, 1, Owen Morris, 2, Ann Roberts, 3, William Jones. Am adrodd adnodau nodid ar y pryd o 1 Tim. iii-iv. M. C. Owen, Catherine Jones, Annie Price, John Jones yn gyfartal. Eto i rai dan 16, 1, Maggie Jones, M. C. Owen.^Lowry Griffith, Elsie Price, 2, Louisa Thomas. Araeth Ffyddlondeb," Mri. Morris Jones a Humphrey Jones yn gyfartal. Araeth ddifyfyr, Mr. Humphrey Jones. Yn ystod y cyfarfod cafwyd dadl gan Eddie Jones a Johnny Wil- liams, ac un arall gan Louisa Thomas a John Griffith Williams. Canwyd detholiadau swyn- ol hefyd gan y plant a chan Gor Unedig Rehoboth ac Eogedi. Y mae clod mawr yn ddyledus i Mr. Evan Jones, Llys Maelor, yr hwn fel ysgrifenydd yn gystal ag arweinydd y canu a weithiodd yn egniol, ac i lafur yr hwn y mae Ilwyddiant y cyfarfod i'w briodoli i fesur mawr.
Y IFASNACH LECHI. I
Y FASNACH LECHI. I Mr, Golygydd,—Erfyniaf am ychydig o'ch gofod etto mewn perthynas a'r uchod. Buddiol fyddai cael dealltwriaeth clir ar un neu ddau o bethau. Sonia Mr. Jones am les Ffestiniog a lies yr Ymherodraeth Brydeinig; a gofidia o herwydd y byd gwan a'r sefyllfa wasgedig yn Festiniog, &c. Yn awr, yr wyf yn teimlo cym- aint ag undyn o sel dros y naill ac o ofid am y llall. Gobeithiaf yn fawr nad ydyw Mr. Jones yn syrthio i amryfusedd cyffredin y Tariff Re- formers, y rhai a dywyllant gyngor trwy fyn- ych arfer geiriau cyffelyb i'r -rhai hyn, fel pe mai hwy yn unig a feddant y teimladau hyn. Siaradant am yr Ymerodraeth Brydeinig fel pe mai hwynthwy a'i darfanfyddasant, ac am gal- edi gweithwyr y wlad hon fel pe mai hwy yn unig ymofidiant o'i herwydd. Llysenwant bawb o olygiadau gwahanol yn Little England- ers a phethau eraili cyffelyb. Drum iawn i'w i'w churo ydyw hon i gardota cydymdeimlad, ond y mae gan Free Traders hawl i'w churo cystal a hwythau, a phan fydd angen ar Free Trade am ffyn baglau o'r fath, diau y gwnant hyny. Diameu genyf fod Mr. Jones yn teimlo y pethau hyn yn angherddol, ond y mae pob dyn arall gwerth yr enw o ba blaid neu olygiad bynag, yn teimlo yr un fath a braidd yn an- nheg ydyw i un blaid wneyd hobby neillduol o gyboeddi hyn ar bennau y tai (a phentanau) i hudo yr anwybodus a'r difeddwl at ei baner, Barnodd Mr. Jones mai doethach ynddo oedd osgoi fy llythyr diweddaf, a chwareu teg iddo, llwyddodd yn ardderchog. Nid ydyw wedi ei gyffwrdd ond dwy waith, a gwnaeth gam ag ef y ddau dro. Ond y mae yn eithaf clir beth oedd effaith (neu ddiffyg effaith) y llythyr arno, oblegid dywed fod eisiau cad- arnach ymresymwr na Mr. Edwards i'w symud oddiar ei bentan." Posibl iawn hawdd fydd iddo gael un. Ond tybed na wel Mr. Jones nad ydyw ar yr un pentau yn awr, ag yr oedd arno eyn ei lythyr blaenorol. Yr un Efengyl sydd ganddo, bid siwr, ond pregetha hi oddiar bentan arall. Y fasnach lechi oedd ei bentan cyntaf, ac yr oedd wedi ei gad- arnhau a ffigyrau Bwrdd Masnach. Pan ddaethum ninau yn wylaidd at ei bwlpud i chwilio am oleuni (ac o bosibl argyhoeddiad, pwy a wyr) diflanodd Mr. Jones, ac yn mhen yr wythnos cefais ef yn traddodi yr un genad- wri oddiar bentan" o de a siwgr, cocoa, coffee, currants, raisins, a phethau cyffelyb. Diau mai ffordd wreiddiol Mr. Jones o guddio ei naid, ydyw dweyd er hyny, fod eisiau cad- arnach ymresymwr na Mr. Edwards i'w symud." &c. Nid am yr ystyriaf ef yn an- attebadwy y peidiaf a'i ddilyn, ond am y methafweled y dyben o bicio o'r naill" bentan i'r llall ar ei ol. Eithaf peth Mr. Gal, fyddai i chwi gymeryd mewn llaw i egluro y gwahan- iaeth rhwng Revenue Taxes, a'r tollau y myn Tariff Reformers eu gosod. Ar hyn o bryd, ni ddywedaf ond hyn ar y gwahaniaeth yma. Treth ydyw y Revenue osodir er dwyn treulfau llywodraethiad y wlad. Oni bai ei chodi fel hyn, rhaid fuasai nodi swm neillduol i'w dalu gan bob un o'r deiliaid, a phenodi miloedd a'r filoedd o gasglyddion i'w chasglu o dy i dy trwy'r wlad i gyd (neu rywbeth arall cyfystyr) ynghyda llu o bethau eraill cysylltior a hyny, yn union yr un fel ag y gwneir. gan gynghorau dinesig y wlad. Yn hytrach na myned i'r draul s'rdrafferth yma, codir yr arian angen- rheidiol trwy dreth. Y rheol i benderfynu p& nwyddau i'w trethu ydyw "pa nwyddau a ddefnyddir yn fwyaf cyffredinol." Gosodir T dreth ar y rhai hyny, er mwyn i bawb gym. eryd eu rhan o'r baich. Ni raid ond bwrw golwg dros restr Mr. Jones, na welir hyn- siwgr, te, coffee, chicory, cocoa, &c. Barned y darllenydd pa un ydyw y cynllun symlaf ac effeithiolaf. Tybia Mr. Jones ei fod yn cael hwyl neillduol wrth dynu o'i chysylltiad un o fy nadleuon yn erbyn Tariff, a'i defnyddio yn erbyn Revenue, ond wedi yr eglurhad bychan uchod, credaf y gwel y darllenydd mor ddi- ystyr yw ei waith, ac fel y gwnaeth gam a fy llythyr un o'r ddau dro y cyffyrddodd ag ef. Yn awr gadewch i ni wel'd sut y buasai Mr. Jones yn ei gweithio. Tynai y doll oddiar yr oil o'r pethau hyn, a gosodai hi ar nwyddau a ddeuant i mewn i'r wlad hon. o ba rai y cynyrchir digonedd yma, megis !!echi a pheth- au eraill. Amcan toll Mr. Jones fyddai cadw y tramorwr allan; ond, os y llwyddai ef igadw allan y nwyddau a dollai, o ba le y cawsai ei arian i ddwyn treuliau llywodraethol y wlad, ac i dalu am fyddin a llynges i'w amddiffyn ef a minnau ?" Mae arswyd yn fy meddianu wrth ftddwl mor ddiamddiffyn a fuaswn Os y llwyddai i gael yr arian, prawf fyddai hyny fod yr Imports yn parhau. Pa fodd ynteu y buasai y doll yn llesoli y cynyrchydd cartrefol ?. Prin hwyrach y cydnebydd Mr. Jones y posiblrwydd iddo ddyheu am ychwaneg o Imports, er mwyn cael ychwaneg o arian i ddarparu byddin &c., ond yn sicr nid oes gwrthuni yn y syniad fel dychymyg casgliadol' oddiwrth ei gynllnn. Gadewch i ni weled eto. Ysgrifenais i fel hyn ;—" 0 1895-9 ni chynyrchwyd ddigon o £ 57,000 bob blwyddyn i atteb y gofyn cartrefol. 0 1901-5 ni chynyrchwyd digon o £ 198,000 bob blwyddyn i atteb y gofyn cartrefol. Yn ngwyneb hyn y mae ffigyrau Bwrdd Masnach yn union yr hyn a ddisgwyliem. Amy pum mlynedd cyntaf derbyniwyd i mewn fwy nag a anfonwyd allan, Am yr all gyfnod o bum mlynedd yr oeddeincyn- yrch ni yn Ilaio Z141,000 bob blwyddyn ar gyfartaledd Canlyniad naturiol hyn oedd fod gennym lai o lechi i'w hebgor i wledydd eraill (exports yn llai), ac hefyd, ein bod yn mynedfwy ar ofyn gwledydd eraill am lechi at ein hangen (imports yn fwy)." Dyna ysgrifenais, ond wedi i Mr. Jones ei roddi trwy ei felin dyma fel y daeth allan Yn ngwyneb hyn mae ffigyrau Bwrdd Masnach yn union yr hyn a ddysgwyliem am y deg mlynedd diwedd- af. Derbyniwyd mwy i mewn nag a anfonwyd allan. Ymresyma mai lies i ni oedd hyny. Ni fedrem ni gyflenwi y galwad, ac yntau ei hun meddai yn gwybod mwy am wneyd llechi nag am y fasnach." Eglur yw na chyffyrddodd fy nadl o gwbl, ac yn sicr nid oedd raid wrth graffder neillduol i weled fy mhwynt. Eto, rhoddodd Mr. Jones ffigyrau am 1895—1905 (ag eithrio 1900). Cymerais inau yr un cyfnod yn union er mwyn tegwch dadl. Eto cerydda Mr. Jones fi y dylaswn wybod fod y brif chwarel yn gorfod gweithio pedwar diwrnod yr wythnos yn agos i flwyddyn bellach oher- wydd methu cael prynwyr i'r cerig." Mewn attebiad caniattewch i mi ddweyd yr ystyriaf mai twyll-resymeg o'r fath fwyaf arwynebol ar ran Mr. Jones, ydyw defnyddio ffeithiau 1907 —8, i geisio- -sgriwio yr ystyr a ddymuna i ffigyrau 1895-1905. A chyda llaw, sicrheir fi gan gyfaill mai gwerth £ 100,000 a dderbyniwyd i mewn y flwyddyn ddiweddaf; gwelais nodiad yn un o'ch cyfoesolion Mr. Gol, sydd bron ond nid yn hollol yn cadarnhau hyn. (Mae y [100,000 yn cael ei gadarnhau, ond nid ydyw 1907 yn cael ei nhodi yn arbenig). Yn ol Mr. Jones yroedd yr imports am 1901-5 yn J326,000 bob blwyddyn. Yn 1907 yr oeddynt wedi disgyn i £ 100,000, Eto i gyd yn 1907 (neu y rhan fwyaf o honi) "yr oedd y brif chwarel yn gorfod gweithio pedwar diwrnod yn yr wythnos." Pa fodd y mae Mr. Jones yn esbonio hyn ? A ydyw yn ormod gofyn i Mr. Jones ail ddarllen fy llythyr diweddaf, a rhoddi ei eglurhad ar yr hyn gymhellais i'w sylw ? Pa fodd y mae am esbonio sut yr oedd y fasnach yn chwipio myn'd, a'r cyflogau yn uchel yn 1901-05 tra y dylem yn ol dadl Mr. Jones fod yn y dyfnderoedd oherwydd yr imports aruthrol &c., yn sicr mae y pethau hyn yn cyffwrdd baich a chnewyllyn ei lythyr cyntaf. Os ydyw pentan y fasnach lechi yn rhy Boeth i sefyll arno, hwyrach y cawn eglurhad Mr. Jones ar hyn:—Yn ystod 1907 darfu i Brydain (gyda'i Masnach Rydd) dalu 16 miliwn o bunau o'r Ddyled Genedlaethol, ac yr cedd ganddi yn weddill ar ol talu pob costau eraill 4i miliwn o bunau. Ar derfyn y flwyddyn ddiweddaf yr oedd Germany (gyda'i Diffyn- dollaeth) yn chwilio am fenthyg 32 miliwn o bunau i gyfarfod ei threuliau. Rhoddodd Canghellydd y Trysorlys ei swydd i fyny, penodwyd un arall yn ei le, yr hwn sydd mewn cymaint pembleth a'i ragflaenydd, ac wedi gohirio ei Budget byd nes cael amser i ddyfeisio yn mha le i gael arian i dalu treuliau y gorphenol, a sicrwydd am arian i wynebu y dyfodel. Yr eiddoch. J. W. EDWARDS. I
Gwyl iau Mr. Lloyd George.
Gwyl iau Mr. Lloyd George. Treuliodd Mr. D. Lloyd George, Canghell- ydd y Trysorlys, wyliau'r Pasg yn ei gartref yn Nghriccieth. Cyrhaeddodd yno dydd Gwener y Groglith yn ei gar modur, ac yn y prydnawn bu ef a'i ferch Miss Olwen am dro yn Nhanybwlch. Dydd Mawrth gadawodd am Fanceinion i gymeryd rhan yn ymgyrch etholiadol o blaid Mr. Winston Churchill.
I rv wwv www www vv vvvvxwn…
rv wwv www www vv vvvvxwn PENMACHNO. ARWRIAETH JOHN ANTHONY, neu Ramant Bywyd Cymro, gan E. Rowlands (Ap Llech- wedd), Blaenau Ffestiniog. Mynwch gael un o'r Llyfrau hyn. Y mae canmoliaeth cyffred- inol iddo fel yr un mwyaf difyr i'w ddarllen. Nid yw ei bris ond tZ trwy y Post, 7c., i'w gael gan yr awdwr, neu gan Mr Robert Morris, Llyfrwerthwr.
IO'R PEDWAR CWR.
I O'R PEDWAR CWR. Y MAE Mr. W. J. Parry, wedi ei ethol am y chweched tro, yn Gadeirydd Cyngor Dinesig Bethesda, Arfon. DERBYNIODD y Parch. Morgan W. Griffith; Abermaw, yr alwad a gafodd o Dinorwic, i fod yn fugail eglwysi Methodistiaid y cylch hwnw. CAFODD Michael Casey ei ddirwyo yn Nghaernarfon ddydd Sadwrn i bunt a'r costau am ddal brithyll yn nyfroedd Mr. Greaves, Arglwydd Raglaw y Sir. HYSBYSIR am farwolaeth Mr. Edward Edwards, perchenog gwaith Marble Helygen, Swydd Fflint. Yr oedd yn 78 mlwydd oed, Y MAE Mr. W. W. Greener, Abermaw, wedi anrhegu y dref a tbir i godi Ysbytty at Glefydon Heintus. CAFODD gof Chwarel Dorothea, Nantlle, godwm ar ei ben yn y chwarel ddydd Sadwrn, a bu farw o'r niweidiau a dderbyniodd trwy hyny. YMWELODD y Gwir Anrhydeddcs D. Lloyd George a'i gartref yn Criccieth dros y Pasg, a bydd iddo fyned oddiyno i siarad o blaid Mr. Winston Churchill yn Maenceinion. CYNHALIA Mr. David Davies, A.S., nifer o gyfarfodydd yn ei Sir, a chynorthwyir ef ynddynt gan Mr. William Jones, A.S. MZWN ty yn Worthington Street, Werneth, yr hwn oedd wedi bod yn wag am yspaid hir ac yn cael ei lanhau, cafwyd pecyn o hen garpiau yn un o'r llofftydd yn yr hwn yr oedd corph baban newydd-anedig wedi ei rwymo mewn newyddiadur dyddiedig Ionawr 1901. YN Eisteddfod Abergavenny, un o'r Eisteddfodau Talaethol mwyaf pwysig, dyfarnodd Elfed y Gadair am Bryddest ar Mynydd Carmel" i Gwilym .Rhug, Caernarfon. Bardd ieuanc yw y buddugwr sydd yn prysur enwogi ei hun mewn cystadleuaethau eisteddfodol. AETH dau dren, un o Bendigo a'r llall o Ballarat, a'r ddau ar en ffordd i Melbourne, i wrthdarawiad a'u gilydd, dydd Llun, gyda'r canlyniad i 27 gael eu lladd a thros 40 eu hanafu. BOREU dydd Sul, bu farw Mr. Peter Wil- liams, Talarau Terrace, Dolgellau, yn 32 mlwydd oed. Cafodd ei addysg yn Ysgol y Bwrdd, Dolgellau, o'r lie yr aeth i Aberys- twyth, lie y graddiodd yn B A. Yn 1903 pen- odwyd ef yn athraw yn Cliff Collage, Sheffield, ond bu raid iddo adael oherwydd afiechyd. Bu ar ol hyny yn athraw cynorthwyol yn ysgol y Cyngor, Dolgellau. Bwriadai Mr. WiiJisms fyned i weinidogaeth y Wesleyaid ond torodd ei iechyd i lawr dnchefn. Bu farw Mr. Graham Smith, brawd-yn- nghyfraith y Prif-weinidog, nos Lun, mewn canlyniad i ddamwain gyda lamp yr hon a ffrwydrodd gan roddi ei ddillad ar dan a'i losgi yn ddifrifol, Er iddo gael ei adferu i'w ymwybyddiaeth, methodd a rhoddi dim cyfrif am y ddamwain. DYDD Sadwrn, yn ymyl Chepstow, cyfar- fyddodd geneth 7 oed i amaethwr o'r enw William Morgan, a'i diwedd trwy i'w dillad dynu mewn peiriant tori gwair ac iddi hithau gael ei thynu i mewn i'r olwynion. Y mae ei thad yr hwn oedd yn gofalu am y ceffyl oedd yn troi y peiriant yn fyddar ac nis galiai glywed yr un fach yn gwaeddi. Y MAE Esgob Lerpwl a'i deulu yn aros ar hyn o bryd yn Bontddu, ger Abermaw. AETH Archesgob Caergrawnt dydd Sadwrn i ben twr Prifeglwys Caergraint i osod y maen clo ar y pinacl ac felly i orphen adgyweirio y Bell Harry Tower, gwaith sydd wedi cymeryd tair mlynedd i'w gwblhau ac wedi costio £ 10,000. DYWEDIR na bydd i Mr. J. Wynford Phillips, yr aelod seneddol dros Sir Frycheiniog sefyll mewn etholiad arall ar gyfrif stad an- foddhaol ei iechyd. TORODD tan difaol allan yn rhai o ystordai Bradford, a gwnaeth golled o dros werth [10,000. TORODD lladron i mewn i lythyrdy Notting- ham yn gynar boreu ddydd Mercher, 9, char- iasant ymaith y safe gynwysai £ 26, gwerth £ 263 o lythyrnodau, a 317 o arcbebion arianol. BOREU ddydd Mawrth, torodd tan difaol allan yn adeiladau Mr Evan Owen, Tynewydd, Rhydyclafdy. Llosgwyd buwch a.,heffer, gyda hwch a 13 o berchyll, i farwolaeth. Y mae yn arferiad pan fydd hwch fach a rhai ieuangc ganddi i adael canwyll mewn lantern yn eu hymyl. Gwnaed hyny nos Lun, a bernir mai trwy hono yr aeth y lie ar dan.
-CAPEL -GARMON.-
CAPEL GARMON. Dydd Sadwrn diweddaf cymerodd angladd un o drigolion hynaf yr ardal le, sef Mrs. Ann Roberts, Bethania. Yr oedd wedi cyrhaedd yr oedran teg o 94 mlwydd. Dyma yr olaf o hen deulu Moeliwrwch Isaf. Byr fu ei chys- tudd ond cafodd gryn lawer o boen yn ystod yr amser y parhaodd. Un ydoedd wedi cael llawer o brofedigaethau, ond ei phrofiad oedd fod pob pair y bu ynddo yn foddion i symud rhyw hen leffethair. 'Roedd ganddi ffrynd i bwyso arno, ac er cymaint o amser a gafodd i geisio ymwneyd a gwaith y Gwr a'i prynodd, dymunai yn ngeiriau y bardd, Yn dy waith ar of myn'd adre,&c." Daeth cynulliad parchus i dalu y gymwynas olaf iddi. Gwasanaethwyd yn y ty gan y Parch. Thomas Williams a'r Parch. W. J. Jones, Eglwysbach, ac yn y fyn- went gan y Parch. O. G. Prichard. Heddwch i'w llwch hyd ganiad yr udgorn diweddaf. Da genym ddwyn tystiolaeth fod amryw o rai oedd mewn gwaeledd yn ystod yr wythnos- au diweddaf yn gwella yn foddhaol.ac yn gallu dod ychydig o amgylch. Mawr obeithiwn i'r tywydd gynhesu fel y bydd y gweddill sydd yn cwyno yn cael adferiaa. Edrychir yn mlaen at y Te Parti roddir dydd Sadwrn nesaf i blant Gabeithlu Seion (M.C.) Yn yr hwyr bydd Mr. W. Jones, Aber, yn darlithio, a bydd hyny yn wledd arall.- CYFAILL, I I