Y Rhedegydd

NODION O'R CYLCH. MATER sydd yn cael llawer o sylw yn bresenol yw dewis Swyddogion i'r Cyngorau. Yn Blasnau Ffestiniog, y irae y Cyngor ar fedr dewis Rheolwr Gwaith, am y cyflog o gant a hanero bunau. Bu yr holl swyddi yn wag, ac y mae rhai o honynt wedi eu llenwi erbyn hyn. Gobeithiwn y daw y Cyngor a'r Trethdalwyr i ddealltwriaeth da a'u gilydd cyn y diwedd. Rhaid addef eu bod yn mhell iawn o fod felly yn awr, ac nid oes geiriau rhy galed gan y trethdalwyr i'w llefaru am y rhai etholasant i'w cynrychioli a gwylio eu buddianau. Dichon, pe heb gynal cyfarfodydd y Cyngor gyda drysau cauedig, y gochelasid creu y teimlad sydd yn gyffredinol trwy y Dosbarth yn awr, ac na buasai ronyn o amheuaeth yn meddwl neb yn nghylch y sef yllf a. WEDI y sefyllfa tryblethol bresenol, edrychwn yn mlaen am drefn a dosbarth ar bethau. Yn y Cyngorau Dosbarth cysylltiol a'r Cyd-bwyllgor Iechydol, y pwngc mawr yw dewis olynydd, neu olynwyr, i Dr. Peter Frazer fel Swyddog Iechydol. Y mae Porthaethwy wedi dewis Dr. Williams, un o aeladau. y Cyngor, yn Swyddog iddynt hwy eu hunain, a hyny ar wahan i'r Cyd-bwyllgor. Y mae Colwyn Bay yn symud yn yr un cyfeiriad. Dyna yw teimlad nifer fawr o aelodau Cyngorau Sir Ddinbych ydynt yn bresenol mewn cysylltiad a'r Cyd-bwyllgor awydd dadgysylltu ag ef Rhaid addef ei fod yn hollol anheg i drethdalwyr Sir Ddinbych dalu at gael SwyddogionMeddygoli archwilio Ysgoiion a phlant Sir Gaern&rfon, tra y maent yn cael eu gorfodi i gadw Swyddogion felly eu hunain. Y CWESTIWN sydd yn codi yn naturiol yw, a oes modd i unrhyw un o'r Cyngorau weith- redu ar wahan i'r Cydbwyllgor ? Yn ol barn Mr. R. R. Owen, clerc pedwar b Gyngorau yn Nyffryn Conwy, y mae y Cyd-bwyllgor i bar- hau fel y mae' hyd 1910 yn unol ag archeb Bwrdd y Llywodraeth Leol. Nis gellir ych- wanegu ato, na thynu oddiwrtho. Yn awr, y mae Cyngor Gwledig Glanconwy, Cyngor Dinesig Colwyn Bay a Cholwyn, Cyngor Dinesig, a Chyngor Dosbarth Llanrwst, oil yn -r Ddinbych. Cynwysa y rhai hyn arwyn- i ebedd o 74,112 o aceri, a phoblogaeth o 20,888. Y mae y tri Chyngor sydd yn perthyn i'r Cyd- bwyllgor yn Mon yn cynwys arwynebedd o 52,478 o aceri, a phoblogaeth o 13,482, Y ddadl yn awr yw, A ydyw yn deg i'r 34,370 uchod dalu at Arolygwyr Meddygol i Ysgolion Arfon ? Mae y peth yn deilwng o sylw difrifol y saith Cyngor, DYDDOKOL dros ben i ni ydoedd adroddiad Dr. Stenhouse Williams, ar sefyiifa Iechydol Sir Ddinbych, yn arbenig felly y ffigyrau ddyry yn rtglyn a'r genedigaethau.a marwolaethau:bab- anod o fewn cylch Cynghorau Llanrwst. Gan- wyd 98 o blant cyfreithlon yn Nosbarth Gwledig Llanrwst yn ystod 1907, a 7 o rai anghyfreithlon. Yn Nosbarth Dinesig Llanrwst ganwyd 62 o blant cyfreithlon a 3 anghyfreithlon. Yn y Dos- barth Gwledig, bu farw 14 o blant cyfreithlon o dan flwydd oed, ac un anghyfreithlon, ac yn Nosbarth Dinesig bu farw 6 cyfreithlon, > a dim un o'r rhai anghyfreithlon. Bu cryn siarady llynedd yn nghylch y plant anghyfreithlon an- wyd yn nhref Llanrwst, ac ymosodid ar y lie fel un anfoesol; ond erbyn hyn yr ydym yn cael ffigyrau y Sir ei hun, a chawn fod gan Ddosbarth Uwchaled gynifer a 7 o enedigaeth- au anghyfreithlon ar gyfer 44 o rai cyfreithlon; tra mai 7 ar gyfer 98 sydd yn Nosbarth Gwled- ig Llanrwst, a 3 ar gyfer 62 yn y dref. Yr ydym yn manylu fel hyn er mwyn tegwch a'r rhan hon o Ddyffryn Cbnwy. HEDDYW, cynhelir Arwest Farddonol Geir- ionydd wrth Adfail Llys Taliesyn, a'r Orsedd ar Fryn y Caniadau, wrth Lyn Geirionydd. Er yn dymuno bod yno yn cydfwynhau awelon iachus y lie, ac yfed o ysbrydiaeth cyn-athrofa "Taliesyn Ben Beirdd," y mae amgylchiadau anocheladwy wedi ein Huddias i "ymwyddfodi" gyda'r brodyr yno. Llawer adgof melus sydd genym am lu o Arwesti y buom ynddynt o 1876 i lawr hyd y llynedd y fath lu o enwog- ion a hunasant er 1876. Dyha Eos Bradwen, Arlunydd Glan Conwy, Gwilym Cowlyd (ie, Gwilym Athrylithgar. Coffa da am dano) I. D. Conwy, &c., wedi myn'd. Llawen genym weled y cymrawd Ellis o'r Nant yn dal yn ei sel gyda'r sefydliad: efe yw enaid yr Arwest yn awr; a bod Isgoed, Ifan Dafydd, Dewi Mai o Feirion, Ynyr, ac eraill, yn gefn i'r sefydliad. Cawn alw sylw at y mater yn mhellach yr wythnos nesaf.

/WWVWVWV^VVVVVWWWWWV Rhedeg tu ol Gerbyd. Dangoswyd y perygl mawr sydd mewn i blant redeg tu ol i gerbydau ar y ffordd, trwy y ddamwain fuyn LlanfairfechannosSadwrn. Yr oedd dau hogyn yn rhedeg tu ol i gerbyd, a bu i un o honynt droi i ochr y ffordd o flsen Modur Yr oil a allai y gyrwr ei wneyd oedd troi i'r clawdd, a torwyd y modur mewn canlyniad. Bu i'r rhai oeddynt i mewn: tri offeiriad Pab- aidd a'r gyrwr gael archollion trymion, a'r bach gen redwyd drosto niweidiau difrifol.

T Raphael Tuck's Birthday Cards and Picture Post Cards. Perfection of Art in all variety of Subjects. Id each,—-RHEDEGYDQ OFFICE,

CYNGHOR DINESIG FFESTINIOG. I Syr,-Gwelais ddau lythyr yn eich newydd- iadur yn galw sylw y trethdalwyr at sefyllfa anfoddhaol y Cynghor uchod, a gresyn na chymerid y peth i fyny o ddifrif. Erbyn hyn .y mae y Cynghor wedi gwneyd cyfnewidiadau pwysig yn y Swyddfa, ac nid heb resymau digonol mae'n ymddangos, ond pa fantais fydd y cyfnewidiadau i'r trethdalwyr y mae yn an- hawdd gwybod. Ond os y caniatewch i mi ychydig ofod, buaswn yn awgrymu ychwaneg o gyfnewidiadau, sef fod i'r aelodau gwlanen- aidd" sydd yn y Cynghor ymddiswyddo ar unwaith a rhoddi He i'w gwell; neu os myn- wch, fod i bob aelod sydd ynddo ymddiswyddo, fel ag i roddi lie i ddynion gwyneb-agored, di-duedd i sefyll etholiad, ac nid eu ffug-ddewis mewn cyfarfodydd bychain Rhyddfrydol {? ?) Y mae y cyfarfodydd hyn wedi profi yn effeith- iol iawn ar lawer adeg i gael rhyw bersonau neu gilydd ar Fyrddau Cyhoeddus ein gwlad, ond yn felldith i'r trethdalwyr druain. Pan oedd y Cyngor diweddaf gynhaliwyd yn ceisio dewis Works Manager, cawsom brawf eglur o "wlaneneiddiwch" yr aelodau yn gwrthod pleidleisio wedi i Mr W. Owen, U.H. ddatgan ei farn nad oedd ef yn ystyried yr un o'r ymgeiswyr oedd yn aros yn ddigon cym- hwys i'r swydd, ac hefyd taflwyd amryw allan am nad oeddynt wedi nodi eu hoedran, &c. Hidlo gwybedyn a llyngcu camel" yw pethau fel hyn. Nid Cynghor fel hyn ddylai fod yn Ffestin- iog. Y mae gan Ffestiniog ddigon o ddynion galluog a gwyneb-agored, ond pan fydd ethol- iad, y mae yn rhaid dod a politics ac enwad- aeth i fewn (os bydd hyny yn fanteisiol), ac y mae enwadaeth mewn pethau fel hyn ynghyd a phethau eraill wedi bod yn FELLDITH i grefydd Iesu Grist yn Ffestiniog, ac yn sicr o fod felly eto os na chyfnewidir pethau. Hefyd, rhoddir lie amlwg yn mhob Bwrdd i Swyddogion y Chwareli. Buasai yn fwy ben- dithiol o lawer i'r rhai hyn edrych ar ol eu goruchwylion yn y chwareli na chaboli gyda Byrddau Cyhoeddus. Y mae genym ni eisiau dynion yn deall masnach i fod ar ein Byrddau, a chredaf mai rheswm mawr dros gadw y Go- hebwyr allan yw anallu y Cynghorwyr i ddad- leu yn wyneb-agored. Ymddiswyddwch gyf- eillion, a thorwch y Senedd i fyny oherwydd eich bwnglerwaith.-Yr Eiddoch, CYMRO. I

PLAID LLAFUR. I Anwyl Syr.— Caniatewch i mi gongl fechan o'ch gofod prin i alw sylw trigolion Blaenau Ffestiniog 'at gyfarfod misol Plaid Llafur, nos Fawrth nesaf, a dyfodiad y gwr ieuanc talentog Mr David Thomas, Rhostryfan, i'n plith. Gwyr miloedd lawer o Gymry am dano fel ysgrifenwr tra thoreithiog ar gwestiynau Llafur a Sosialaeth yn yr "Herald," y "Genedl." a phapuraueraill. Ysgolfeistr yn Rhostryfan yw Mr. Thomas, ac nid yw efeeto ond ieuanc iawn o ran blynyddoedd, er mewn oed a synwyr a nerth. Ei destyn, fel y deallaf, nos Fawrth nesaf fydd Rhai o brif achosion y dirwasgiad masnachol a'r feddyginiaeth." Gallaf dystio fod Mr. Thomas yn siaradwr medrus ac yn feistr ar ei bwnc, a chaiff eich darllenwyr dal da am ddod i wrando arno. Y mis nesaf bydd Mr. James Parker, A.S., yr Aelod LIafur enwog o Halifax yn anerch cyfarfod cyhoeddus yn y Neuadd Gynull, dan nawdd y gangen leol. Gwr o dalent ddisglaer dros ben ac o gfmeriad campus ydyw yntau. Yn gywlr,  R. SILYN ROBERTS.  I'VA/VWvVVWVVAWVWWVWVWV I

I TANYGRISIAU., I Cofied pawb fod Entries yr Arddangosfa Arddwrol Ffestiniog, yn cau dydd Sadwrn nesaf, Awst 15fed. Y CYNHAUAF.—Dyma y cynhauaf drosodd eto eleni, a pbawb wedi hel eu cynhauaf i mewn, ac wedi cael cnwd toreithiog a thywydd da. AR EU GWYLIAU.—Fel arfer, parhau i fyn'd a dod y mae Ilawer yn y dyddiau hyn. A chan fod cymaint wedi gorfod symud o herwydd y byd gwan yn yr ardal hon, y maeamlun ar ymweliad a'u cartrefi y dyddiau hyn, ac y mae yn llawen genym eu gweledlunwaith eto hefyd ein merched ieuaingc yn dod o'r trefi i fwynbau awelon iaeh, mynyddoedd Cymru. Yn mhlith y lliaws gwelsom Mri. J. R. Williams, W. O. Edwards, Ed. Griffiths, B.A., B.D., Bala, y Parch, a Mrs. Howell Williams, Trallwm, a'r teulu, a'r Parch, a Mrs. J. E. Jones, Glyn- ceiriog. YMFUDO.—Ddechreu yr wythnos hon aeth ein cyfaill ieuanc siriol Ellis Davies, Panty- celyn, i ffwrdd o'n mysg a'i wyneb ar Wiad y Gorllewin. Dymunwn iddo rwydd hynt ar ei daith ac wedi cyrhaedd yno. EWYLLYS.—Clywsom fod "Y Mochyn" Cwmorthin wedi gwneyd ei Ewyllys, ac y bydd yn debyg y cawn ei gweled ar ddu a gwyn cyn bo hir. PRIODAS.-Dydti Mercher, Awst 12fed, yn nghapel y Garregddu uDwyd mewn glan briodas gan y Parch, David Jones, Garregddu, yn cael ei gynorthwyo gan y Parch. R. Silyn Roberts. m, A., Mr. Charles Williams, Factory, Tanygrisiau, a Miss Maggie Lloyd, 4, Leeds Street, Blaenau. Gwasanaethwyd fel gwas gan Mr. Alun Griffiths, Penybont, ac fel morwyn y briodas gan Miss Maggie Morris, Church Street. Treullant eu gwyliau priodasol yn Aberystwyth, a dychwelant yn ol i'wcartref newydd yn London Place, Tanygrisiau. Yr oedd nifer o'u cyfeillion wedi eu gwahodd i fwynhau, y wledd briodasol. ac yn eu mysg ddosbarth o enethod oedd gyda Miss Lloyd yn Ysgol y Garregddu. Cawsant lu o anrhegion priodasol. Dymunwn hir oes i'r ddeuddyn dedwydd.

Cystadleuaeth y Star Tea. Bu cystadleuaeth ddyddorol neillduol gan Gwmni y Star Tea, i ddyfalu pa swm o Goffi a werthid yn y gwahanol fasnachdai trwy y wlad; ffigyrau y Llywodraeth i lodyn safon i benderfynu y dyfaliadau. Dyfarnwyd y gwobrwyon fel y canlyn i rai yn byw yn y cylch hwn:— Mri Thomas Henry Roberts, 1, Bronygors, Blaenau Ffestiniog Harry Hainge, East Ave, Porthmadoc ac Evan Wililams, 3, Brynconwy Terrace, Llanrwst: pob un o honynt i gael £ 5 13s 4c. Mrs. Grace Davies, 31, Watliog Street, Llanrwst; Mr. Harry Roberts, 6, Groesffordd, Llanddoged; Mrs. E. Hughes, Brynmenai, Trefriw; Mrs. Mary Williams, 5, Groesffordd, Llanddoged; Miss Morfydd Williams, Bron Meirion, Rhiwbryfdir, Blaenau Ffestiniog; Mr. John Davies, 6, Maenofferen, Blaenau Ffestiniog; a Mr. John Thomas, Soflen Farm, Nebo, Llanrwst: bob un o honynt i gael punt yr un. Mr. Goronwy O. Lloyd, 44, East Avenue, Porthmadoc; Mr. Hugh Williams, Moriah House. Tanygrisiau; Master Hughie Lloyd, 7, Cromwell Street, Blaenau Ffestiniog a Mr. David Edward Jones, 7, New Market Square, Blaenau Ffestiniog bob un i gael deg swllt.

-1? Blwytid-dal HedcSgeidwaicJ. Yn Mhv. yllgor Heddgeidwadol Sir Fflint, cvflwynodd Mr. P. T. Davies-Cooke, y dydd o'r blaen, adroddiad yr is-bwyllgor benodwyd i ystyried y rheolau o dan Ddeddf Diswyddiad Oedran yr Heddgeidwaid. Y Prif Gwnstabl (Major Webber), a ddy- wedai y gallai yr heddgeidwaid o dan y trefn- iadau presenol, ymneillduo ar derfyn pum' mlynedd a'r hugain o wasanaeth, a chael y ddwy ran o dair o'u cyflog fel blwydd-dal. Gallai y cwnstabl ddewis aros yn y gwasanaeth, ond os y derbynid y cynllun a awgrymid, rhaid fyddai i'r cwnstabliaid ar ol pum' mlynedd a'r hugain o wasanaeth fyned o dan arolygiad meddygol. ac yna, nid yw yn debygol y byddai i'r awdurdodau ganiatau dynion fyddent wedi tori i lawr o ran eu hiechyd, Mr. A. J Reney a dybiai y dylasai adran arall fod i mewn yn y cynllun, yn mba le y byddai cwnstabl yn parhau ar ol pum' mlynedd ar hugain o wasanaeth, na ddylid galw arno i gyfranu tuagat y flwydd-dal. Mr. W. Astbury ddywedai fod ganddynt ddynion ddylasent gyflawni yr uri gwaith da ar ol pum' mlynedd ar hugain o wasanaeth, a chefnogai ef y penderfyciad. Derbyniwyd y cydllun, gyda'r ychwanegiad eu bod i ofyn i'r Ysgrifenydd Cartrefol fod y taliadan tuagat gronfa y blwydd-daliadau i beidio yn achos dynion hyny barhant yn y gwasanaeth ar ol pum' mlynedd ar hugain o wasanaeth.

TRAWSFYNYDD. CYFARFOD LENYDLOL. CynhaHwyd yr uchod dydd Sadwrn yn ysgol y Cyngor. Cyf- arfod y Prydnawn:—Llywydd, Mr. E. D. Jones, M.A., Abermaw. Arweiniwyd yn fedrus gan Elfyn. Awd yn mlaen yn y drefn gan- lynol:-Can agoriadol gan Miss* Annie Wil- liams, Maentwrog. Beirniadaeth y Llythyr Desgrifiadol o Wersyllfa Filwrol Trawsfynydd, Miss Parry, Frongaled, Trawsfynydd. Cystad- leuaeth yr Unawd" Dyma Feibl Anwyl Iesu," 1, Maggie Jones; 2, Martha Jones; 3, Gwen Jane Evans; 4, P. Williams. Beirniadaeth ar y Gist Ffawydd oreu, Mr. J. Lloyd, Blaenau Ffestiniog. Eto yr Englyn i'r Tringlyn," Mr. Lewis Jones (Glan Edog), Cae Glas. Am yr adroddiad, 1, Annie Alice Edwards, Tyddyn Gwyn Terrace, 2, Annie Vaughan Lewis, Ffestiniog. Unawd Soprano, Miss Hughes, Ganilwyd. Am y par Menyg Gwlan, Mrs. Ann Jones, Llansanan. Cystadleuaeth Deuawd i Blant, 1, Miss M. Jane Jones a'i chyfeilles; 2, Miss Ellen Ann Jones a'i ebyf. eilles. Dyfarnwyd Mr. William Jones, Fron Wynion, Trawsfynydd, yn oreu ar chwareu y Don Rhydygroes." Ymgeisiodd dau Gor Plant ar ganu Pwssi Lwyd," goreu Cor Glan Prysor, ail, Ebenezer. Plwg Pileru, Mr. Caradog Humphreys, Blaenau Ffestiniog. Cyfarfod yr Hwyr:—Llywydd yn absenol- deb Dr. Carey Evans, ydoedd y Parch. D. P. Davies, Rheithior. Can Agoriadol gan Mr. W. O. Jones, yn swynol iawn. Cystadleu- aeth unawd, Telynau'r Saint," Mr. H. J. Hughes, Ffestiniog. Beirniadaeth y Delyneg, Y Gwys olafMr. Lewis Jones (Glynedog), Cae Glas, Trawsfynydd. Ymgeisiodd dau gor Tren y Gweithwyr, gorau, Deg o'r Llan ail, Deg o'r Traws. Yr orau am y Prif adroddiad ydoedd Miss Jones, Coch Gwan. Ffestiniog. Am y datganiad o'r Pedwarawd, Mr. Hugh Evans, Cwrt, a'i gyfeillion. Eto y Triawd, Mr. David Jones, Dolgam, a'i gyfeillion. Ym- geisiodd dau gor yn y brif gystadleuaeth Gerdd- orol; Llan dan arweiniad Mr. Robert Jones a Trawsfynydd dan arweiniad Mr. W. J. Edwards, dyfarnwyd y cor cyntaf yn oreu. Ymgeisiodd tri ar y Prif Draethawd, Parch. Owen Davies, Ganllwyd. Enillodd Mr. Ted Jones, Tanrallt Terrace, Blaenau, ar yr unawd Baritone, "YPererin." Rhanwyd y wobr ar y ddeuawd rhwng pedwar o'r Lian. Cor Eben- ezer enillodd y wobr yn y gystadleuaeth, Cor o un gynulleidfa. Y Beirniaid oeddynt:- Traethodau, Parch. D. P. Davies, Rheithior Barddoniaeth, Parch. J. D. Richards, Ebenez- er Cerddoriaeth, D. Lloyd Evans, Penrhyn- deudraeth; Amrywiaeth, Mri. J. M. Jones, Eden View Thomas Parry, Blaenau Ffestin- iog; a Mrs. Roberts, Dwyryd Housa; Ad- roddiadau, Elfyn. Cyfeiliwyd gan Miss Jennie Hughes, a Mrs. D. Morris. Ysgrifenydd gweithgar y gylchdaith ydoedd Mr. W, J. Edwards.

Eisiau gweled sut y buasai yn llosgi oedd genyf," meddai llanc wrth ynadon y dydd o'r blaen. pan gyhuddwyd ef o osod tas wair ei feistr ar dan ac achosi colled o [120 iddo.- Aofonwyd ef i sefyll ei brawf. >

vvwwvvwwwwwwwwww HARLECH. 11-1.41evw Nos Sul, yn y Gymdeithas Ymdrech Gref- yddol, o dan lywyddiaeth Mrs. L. A. Roberts (yn absenoldeb Mr. Louis Jones, yr hwn gychwynodd am Switzerland ddydd Mawrth diweddaf), darllenwyd papur rhagorol gan Mr. Griffith Williams, Gwalia, ar "Howell Harris." Gresyn fod y papur mor fyr. Derbyniwyd un aelod newydd yn y Cyfarfod Ymgysegriad di- weddaf. Mae y Cor Meibion allan yn canu bob nos, ac yn cael hwyl ragorol ar gasglu at y Ddar- llenfa newydd. Mae y Sports bydenwog yn cael eu cynal ddydd Sadwrn nesaf. Ceir hwyl rhagorol yn ol y rhagolygon. Prysur nodedig ydyw yma yn bresenol gyd!L'r ymwelwyr. Daw canoedd i mewn bob dydd gyda'r trens er mwyn gweled yr hen gastell urddas. Erys llu mawr o wyr urddasol yn y gwahanol balasdai a'r lletydai. Y mae yr ardal yn ad- dynfa i wyr urddasolaf y deyrnas, a llawen iawn genym ei gweied o'r diwedd yn cael rhan o gefnogaeth oreu y bendefigaeth.

PENMACHNO. I PRIODAS.—Awst 4ydd, unwyd mewn priodas Mr. Edward John Davies a Miss Sarah Ellen Williams, Penmachno, yn nghapel Seion.Llan- rwst, ac fel hyn yr anrhydeddwyd yr achlysur gan y beirdd. Da weinied pob daioni,—a llunied Flawenydd hwyl ichwi; Hawl i fraint o uchel fri Seliwyd i Ted a Sali. DEWI MAI 0 FEIRION. Gwelais egin man yn tyfu Yn y cae o flaen fy nhy, Clywais gor y wig yn canu Nis anghofio'm gofid du Nid oes dim mor ddiymhongar, Mor ddialw ato'i hun; Ag yw'r egin man o'r ddaear Ddont i'r golwg un ac un. Diymhongar fel yr egin Ydyw cariad mab at ferch, Prydferth fel y perl o'r cregin Ffrvvd ddi-ildio ydyw serch Dod i fyny heibio'r cerrig Wnaiff yr tegin man i gyd Serch y llangc at lan forwynig Oresgyna rwystrau'r byd. 0 gilfachau'r Cwm Mynyddig Rhed aberoedd gloeywon glan, Heibio'r graig a'r bwthyn unig Nes bo'r lie yn Hawn o gan A! mi wela'r ddwy yn un Ar y ddol tu draw i'r Llan, Yna'n ymlaen dan dawel suo Moroedd bellach fydd eu rhan, Dan belydrau heulwen hyfryd Yn mis Awst yn gynar iawn, Gwelais langc yn cael ei ddelfryd, Deddf y wlad a wnaed yn llawn Edward John a wnaeth gyfamod Tra bo byw i garu'i wraig, Sarah Ellen lawn mor barod 'Gara'n ol yn gryf fel craig. Gwledd fo bywyd iddynt bellach Fel y wledd yn nhy eu brawd, Cariad elo'n burach, burach, Heulwen llwyddiant ar eu rhawd Holl fendithion teg Rhagluniaeth Arnynt ddelo tra bon't byw A dyfnderoedd iacbawdwriaeth Godo'r ddau i deulu Duw. I Penmachno. ORNANT. I

/V\\WAVVVWW\MAWV\V^/VWV I I BLAENAU FFESTINIOG. I Cofied pawb fod Entries yr Arddangosfa Arddwrol Festiniog yn cau dydd Sadwrn, Awst 15fed. MARW YN AMERICA. Hysbysir am farwolaeth Mr. Owen T. Owens, yn Fruitvale San Francisco. Brodor genedigol o Blaenau Ffestiniog ydoedd, a symudodd ei rieni i Gaernarfon pan nad oedd ond ieuangci ac oddiyno i Dodgeville, Wis. Aeth ef i California 27 mlynedd yn ol, a chafodd yrfa lwyddianus yno. COR MEIBION.-Y Sadwrn nesaf, bydd Cor Meibion y Moelwyn yn gwasanaethu yn Cric- cieth, a bydd tocynau rhad i'w cael ol a blaen am 1/6, gyda'r tren 8-10, 11-15, a 3-40 o'r Diphwys, ac i ddychlyd o Criccieth 9-50 yr hwyr. SALE.—Dymunwn alw sylw at yr arwerth- iant sydd i gymeryd lIeyn y Queen's Hotel ddydd Sadwrn am haner awr wedi dau o'r gloch. Bydd Mr. John Davies yn cynyg ar werth 43, Lord Street, yr hwn sydd yn dy rhag- orol ac mewn cyflwr da.

Cwymp i Fairy Glen. Yn hwyr prydnawn ddydd Mawrth, yn Ffos Noddyn (Fairy Glen) Bettwsycoed, caed golygfa gyffrous iawn, ar yr hon y sylwai tua dau'gant o ymwelwyr. Bu i foneddiges lithro oddiar y graig uwchlaw y ceunant dwfn, a disgynodd i'r cor-bwyll dwfn islaw, gan ddifla.nu o'r golwg. Yr oedd Oswald Hundley, o Loughton-in-Essex, yr hwn sydd yn aros ar hyn o bryd yn Penmaenmawr, a neidiodd i'r dwfr gyda'i ddillad am dano, a daeth i fyny o'r dyfnder gyda'r foneddiges yn ei freichiau. Cynorthwywyd hwy o'u sefyllfa beryglus, ac wedi cryn ymdrech arbedwyd bywyd y foneddiges.

Genedlgaethau. ROBERTS.—Awst 13, priod Mr. Silyn Roberts, Afallon, Blaenau Ffestiniog, ar fab. JONEs.-Awst 13eg, priod Mr. Gough Jones, Car Proprietor, Maenofferen, Bl. Ffestiniog, ar fab. Priodasau. WILLIAMS.—LLOYD.—Awst 12, yn Nghapel y Garregddu, Mr Charles Williams, Gwehydd, Ffactri, Tanygrisiau, a Mi?s Annie Lloyd, Leeds Street, y ddau o Blaenau Ffestiniog.

HEDDLYS BLAENAU FFESTINIOG. Dydd Iau, Q flaen Dr. R. Roberts, J. Parry Jones, J. Lloyd Jones, Dr. Evans, W. Owen, J. Vaughan Williams, Ysweiniaid. MEDDW.—Yr Heddgeidwad Evan Davies, a gyhuddodd Edward Hughes, Saer, Cae Gwyn Farm, Trawsfynydd, o fod yn feddw Gorph- enaf 18.-Nid ymddangosodd, a rhoddwyd gwarant i'w ddal. MEDDW.—Y Rhingyll Lloyd a gyhuddai William Lloyd Jones, 131, High Street, o fod yn feddw. Nid oedd yn gwneyd dim er pan ddaeth yma ond yfed, a bydd ganddo boteli yn ei logellau o hyd.—Dirwy o 1/- a'r costau. MEDDW.-Y Rhingyll Lloyd a gyhuddai Owen Gwilym Jones, Bodafon, o fod yn feddw Awst 5. yn GJycllifon Street.—Dirwy 1/- a'r costau. MEDDWI.—Yr Heddgeidwad R. Price, a gyhuddodd John Ellis (Mudan), o fod yn feddw yn Ffestiniog y noson flaenorol, a bu raid ei gloi i fyny,—Dirwy 5/- heb gostau. MEDDW.—Yr Heddgeidwad John Jones, a gyhuddodd Frederick William Owen, o fod yn feddw Gorphenaf 25.-Addefodd y trosedd, a chwynodd yr Arolygydd ei fod yn hynod o drafferthus i'r Heddlu a'r cyhoedd.—Dirwy 2/6 a'r costau, ac nad oedd i gael diod mewn unrhyw dafarn yn y lie, a bod y tafarnwyr i gael eu rhybuddio nad oedd i gael diod gan- ddynt. TORI RHEOLAU.—Mr. J. Lloyd Jones (ieu.), a gyhuddodd Morris Lloyd, 124, High Street, o gadw pylor mewn lIe anmhriodol yn Chwarel Votty & Bowydd.—Dirwy o 1/- a'r costau. TAFLU CERING AR YR HEOL.—Yr Hedd- geidwad Owen Jones, a gyhuddodd David John Jones, 22 oed, Ffactrwr, New Tany- manod Terrace; William Roberts, 18 oed, labrwr, New Tanymanod Terrace; Llewelyn Owen. 20 oed, saer, Fronden, High Street; G. Jones, 20 oed, labrwr, Penygroes. Bethania a John Hamer, 18 oed, labrwr, Cae'rdrain, yr oil o'r Blaenau, o fod yn taflu cerrig ar bont Tan- ymanod, Gorphenaf 8, tua wyth o'r gloch y nos.—Ymddangosodd Mr. R. O. Davies i erlyn dros yr Heddlu. Tystiodd y Swyddog eu bod yn peryglu bywyd y sawl elai heibio. Dywed- odd Mr Davies nad oeddid yn pwyso yn yr achos, ond fel rhybucid iddynt hwy ac eraill.— Teimlai y Faingc fod yn rhaid rhpddi yr ar- feriad drwg hwn i lawr, ac yr oedd Rheot wedi ei thynu allan ar y mater, a chosb drom am droseddu hono.—Nid oeddynt am ddirwyo fel ag i hyny fod yn flotyn du yn eu hdrbyn, ond yr oeddynt i dalu costau y cyfreithiwr erlynol. —Nid ymddangosodd Hammer gyda'r lleill. YMOSODIAD.—John Roberts, 2, Tanygrisiau Terrace, Tanygrisiau, a gyhuddodd Ellis Williams (Elis y Bugail), o ymosod arno, Awst 3ydd, yn Shop John Davies, Tanygrisiau. Ymosododd arno wedi dod i mewn i'r Shop.— Tystiodd Eliza Jane Roberts, ei bod yn gweled yr oll.-Yr Heddgeidwad Josiah Jones a dyst- iodd i'r Achwynydd ddanges ei hun iddo y noson yr honid i'r ymosodiad gymeryd lie. Yr oedd ei ddau lygad yn ddu ac ol ar ei law: ol brathu meddai ef.—Mewn atebiad i'r Faingc dywedodd yr Achwynydd na chyffyrddodd y Diffynydd erioed, ac mai yr oil oedd ganddo ei eisiau oedd heddwch.—Dirwy o 5/- a'r costau 14/ a'i rwymo am fiwyddyn yn y swm 0 £10 i gadw yr heddwch at John Roberts a phawb arall. TADOGI.-ElIen Lloyd, Brynffynon, Pant, Penrhyndeudraetb, a ofynodd am archeb i orfodi Richard Owen Jones, Dinas, Llan- frothen, amaethwr, i dalu at fagu ei phlentyn o hono.—Yr oedd y Diffynydd wedi talu yn ol 2/6, yr wythnos, ond deuid i'r Llys i gael archeb am fod tebygrwydd ei fod am fyned i'r America.—Gwnaeth y Faingc archeb am 2/6 a'r costau arferol. AAA A A A A

Y mae Mr Samuel Roberts, A S., wedi awgrymu ei barodrwydd i gyfranu pedair mil a haner o bunau at brynu y Sheffield Blue Coat School, er mwyn codi Ysgol newydd mewn He mwy cyfleus yn y dref.

CYNGOR PLWYF PENRHYNDEU- DRAETH. DYN yn eisiau i oleuo y Lampau, Gofalu am y Gladdfa, a Thori Beddau. Pob manylion yngbyich y dyledswyddau i'w cael ond galw gyda'r Ysgrifenydd cyn neu ary 22ain cyfisol. JOHN JONES. Awst 10, 1908. Ysgrifenydd. W ANTED. Experienced WAITRESS at V V once. Apply, Queen's Hotel, Blaenau Festiniog.

"hyny am fod ganddo gywilydd dywedyd yn ei erbyn, nid am nad yw yn caru yr Eglwys Sefydledig ond er ei fod yn casau Anghydffurfiaeth a chasineb y ffaelodd ei guddio mewn lie y dylasai fod mor ddiduedd a phan yn eistedd ar fainc Uchel Lys Cyf- iawnder. Os dywed ef, o bawb, y dylid dadgysylltu Eglwys Loegr yn Nghymru, rhaid fod y rhesymau dros wneyd hyny yn holloi anwrthwynebadvy hyd y nod i ddyn I rhagfarnllyd pan y gorfodir ef i'w hedrych yn eu wynebau.