Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

4 erthygl ar y dudalen hon

CYNGOR DINESIG FFESTINIOG.…

rwvvvvvvv vvvvvvvvvvvv vvvvvv…

[No title]

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

NAA/WWWWVWWWWWWWW CWYNAI yr Arolygydd Roberts, wrth Faingc y Rhyl dydd Mawrth oherwydd gwaith rhai yn twyllo gyda gweithio ceffylau gyda briwiau arnvct. Dirwywyd John Holmes, Twll Farm, Bagillt, i chwe' swllt a'r hugain am weithio ceffyl felly oedd wedi ceisio cuddio ei friwiau trwy eu blackleadio. Y MAE y Parch. Morgan W. Griffilh, B.A., wedi dechreu ar ei waith gweinidogaethol yn Dinorwig. Mab ydyw i Mr. a Mrs. Hugh Griffith, Bryncelyn, Talsarn, a brawd i'r Parchn. H. E. Griffite. M.A., Croesoswallt, ac O. Jones-Griffith, B.A., Dolwyddelen [ Llythyr o Montana. Derbyniasom y llythyr a ganlyn :-Anwyl Gyfeillion,-Gan fod amryw o honoch wedi gofyn i mi anfon gair i chwi o'r wlad hon, daeth i fy meddwl i anfon gair bach atoch trwy gyfrwng y RHEDEGYDD, gan fy mod yn gwybod eich bod yn derbyn y papur clodwiw hwnw, fel fy hunan. Ac feallai y bydd o ddyddordeb i eraill gael ychydig o hanes y wlad yma, fel y mae hanes Ffestiniog i ninau. Yr ydym wedi arfer a darllen hanes amryw weithiau yn gwneyd cyfnewidiadau yn nghyfloerau y y gweithwyr. Mae yma bawb sydd yn gweithio dan y Cynghor, yn derbyn yr un faint o gyflog, a'r miner sydd yn y mine, sef tri dolar a haner y dydd. Ac os digwydd y bydd yuo le gwag bydd amryw yn ymgeisio am dano. Dywedwn yn nghyntaf air bach o hanes y dref yma. Mae ei phoblogaeth yn rhifo oddeutu pedwar ugain mil (80,000 a'r rhai hyry yn cael eu gwneyd i fyny o wahanol genhedloedd, a chafais ar ddeall fod yma bedair-a'r-ddeg o wahanoi ieithoedd, ond y lluosogaf o !awer yw y "Gwyddelod," a'r lleiaf ydyw y Cymry." Mae y dref wedi cael ei hadeiladu yn drefnus iawn, yn ysgwar, a'r brif heol yn y canol, a phob heol yn union, De, a Gogledd, a Dwyrain, a Gorllewin. Mae yr oil o'r adeiladau wedi ei doi a llechau. Ond mae yn sicr ei bod yn wahanol iawn yma, am mai to rhag y gwres sydd eisiau, a the rhag y gwlaw yn "Stiniog." Credaf nad oes angen i mi geisio dyweyd ei mhaint, gan fod rhif ei phoblogaeth yn ddigon i brofi i chwi ei bod yn dref fawr iawn. Gair eto am y Mines. Mae yma o ddeg i bymtheg a'r hugain o honynt, a'r rhai hyny bron i gyd yn Fines Copr, a dywedir eu bod y bryniau mwyaf cyfoethog yn y byd, pwy bynag sydd yn proffesu bod yn gwybod hyny, ond byddaf fi arfer meddwl fod cyfoeth dihysbydd yn nghrombil yr hen ddaear yma, ac nad oes neb yn gwybod am danynt, ond yr Hwn sydd wedi ei roddi vnddi. Mae yma rai o'r mines yn bur ddyfnion, mae rhai o honynt dros ddwy fil o droedfeddi, ac fel y gallwch feddwl fod y rhai hyny yn boethion iawn. Maent yn tyllu y cwbl gyda pheirianau, nid wyf wedi gweled ebill a morthwyl eto, fel y mae yn ofynol i Finer allu coedio, gan mai coed sydd yn dal y mines i fyny. Maent yn gweithio yn galed iawn yma, fel y maent yna, wrth y dydd mae y rhan fwyaf o lawer, ond bydd rhai o'r Miners yn cymeryd Contract weithiau, ac os digwydd iddynt fod yn aflwyddianus, telir iddynt yn ol safon y cyflog. Wyth awr ydym yn ei weithio a dechreu wyth yn y boreu, ac y mae cyflog labrwr a'r Miners yr un faint, sef tair dollar a haner y dydd, ond yr hyn sydd yn peri mwyaf o ddyrswch yma ydyw. yr anhawsder i gael gwaith, mae yma ganoedd lawer yn chwilio am waith am ddau a thri mis. Maent yn codi chwe' phunt y mis am letty a bwyd, ond wrth gwrs mae yn fforddio i'r gweithwyr yma gael cysial bwyd ac mae y boneddigioc yn ei 'b' yna (er wyrach na ddylai iod felly). Or.d yr oedd yn hynod o wan yma y gauaf diweddaf, hyny ydi, llawer allan. o waith, ond yr oedd safon y cyflog yr adeg bono yu dair doler a haner y dydd. Bum oddi yma mewn gwaith glo y gauaf a Chymro oedd yn uwch swyddog yno, yn gweithio ar Goutracts mae y mwyafrif yn y glo, a gofynais i un o'r dynion faint oedd y pris am yru level, o meddai, "yn yr undeb y cewch chwi wybod hyny." Yr oedd yr Undeb a'r perchenogion wedi cytuno am flwyddyn faint oedd y prisiau i fod, fel nad oedd yna na gostwng na chodi i fod yn ystod y flwyddyn. Mae yr Undeb yn gryf iawn yma, mae union made i'w weled ar bob peth bron. 0 ie, wrth gofio mae rhai o honoch yn ffarmwrs mawr, ond does genyf fawr ddim i'w ddyweuo wrthych, ond fod y cae gwair agosaf i'r dref naw milldir oddi yma, ond gwelais dir amaethyddol ardderchog o'r tren wrth ddyfod yma, na ddarfu i mi ddychmygu fod y fath dir mewn bod. Wyrach y bydd genyf ragor i'w ddyweud cyn hir ar y pen yna, os caf fyw ac iach. Gair bach eto ar yr achos crefyddol yn y lie yma. Mae yma un Eglwys Cymraeg, ond yr enw goreu fuasai, Eglwys Gymraeg a Saesneg, mae haner y gwasanaeth yn Gymraeg, a'r haner arall yn Saesneg, ac yn ol pob tebyg mai Eg- lwys Seisnig fydd cyn hir, gan fod y llwynogod bychain i gyd yn Saeson, os Saeson hefyd, nid ydynt yn Saeson nac yn Gymru, mi gewch chwi feddwl lie mae y diffyg hwn yn gorwedd. Mae yma ddyn da iawn yn weinidog, er fod yn anbawdd iawn iddo foddhau y Cymru-Seisnig, a'r Cymru mewn gwirionedd. Mae Mrs. Wil- liams hefyd yn hynod weithgar gyda'r plant. Mae yma lawer o anfantais i gael Eglwys lwyddianus, gan fod yma weithio ar y Suliau. Wel feallai fy mod wedi dweyd digon y tro yma, ac yr anfonaf air eto yn fuan, a dymunaf trwy hyn anfon fy nghydymdeimlad llwyraf a'r rhai sydd wedi cyfarfod a phrofedigaethau chwerwon ar ol i mi ddyfod yma. Cyfeirio yr ydwyf yn fwyaf neillduol at deuluoedd y di- weddar Mrs. Davies, Tryfal, a Mr. John Pritchard, Pantyrhedydd. Chwith yw genyf feddwl na chaf weled eu gwyneb mwy. Cofion goreu attoch. Ydwyf eich cyfaill, JOHN ELLIS JONES (Gynt o Lechwedd Isaf). 783, Dakota Street, Buttle City, Montana, U. S. A., Gorphenaf 30, 1908.

[No title]