Y Rhedegydd

Claude Hay a John Burns. I Gwyr pawb pwy ydyw John Burns, ond pa saw! un o'n darllenwyr allai ddywedyd pwy yw Claude Hay ? Dim un, dybygwn. Un- debwr ydyw, a chynrychiolydd Hoxton. Dyna r cwbI a wyddom am dano. Vn Nhy y Cyffredin, nos Lun, profodd ei fod yn aelod o'r blaid sydd yn gweled yn dda teddwi am dani ei hun fel y blaid fonedd- jg'aidd, erfod llawero'i haclodau VB chwanog i yrnddwynyn anfoneddigaidd hollol tuagat eu gwrthwynebwyr. Nid ydym yn petruso dywedyd mai Toriaid aristocrataidd (?) welwyd vn ymddwyn yn fwyaf anfoesgar yn Nuy y Cyffredin y blynyddoedd sydd wedi myn'd heibio. Ymddengys Claude Hay yn awyddus i\v blaid gadw i fyny ei henw am hyn. Dyma ei reswm, feddyliem, dros ddanod cyfiog John Burns iddo nos Lun, at; edliw iddo eiriau a ddywedodd (neu yr haerir ddarfod iddo eu dywedyd) ychydig "ynyddoedd yn o!, nad oes neb yn werth cyflog uwch na £ 500 yn y flwyddyn. Yr ydym yn barod iawn i gredu fod hyny yn am Ciaude Hay ymhlith llawer eraill, .In >" mae'n rhaid dywedyd fod ffoMneb anfoesgar y gwr wedi enyn digofaint y Rhyddfrydwyr a goreuon y Toriaid oedd yn bresenol. Ataiiesid ef rhag myn'd ymlaen ai araeth, oni bae i'r Llefarydd gyfryngu ar e: ran. Vn ddoeth iawn, ni ddarfu i John Burns prin wneyd sylw oi eiriau anheilwng, rhag iddo (fel y dywedodd) eu gwisgo a phwysigrwydd nad oedd yn perthyn iddynt. 1-' .:¡ tawdd genym gredu fod ambeil ysgrigyn a trach-foneddwr yn gwingo yn erbyn yr angenrhaid a osodir arnynt i gyleirio at" gnx,eith,wr cyffredin," John Burns, fel yr alod gwir anrhydeddus." Ond y mae felly ld inewn enw yn unig ond mewn gweithred a ywirionedd hefyd.

BiWydd-dal Monaint. I 1 ff%vn ai.eb.iad i gwestiwn a ofynodd lVIr;1 Bottom icy yn Nhy y Cyffredin, ddyddB LhH1, dywedwyd mai y swin gofynol i i } Dmn yr wythnos rd blwydd-dal he j ■ b-Aj dyn dros 65 miwydd oed fyddai £ 2f?,| et-t-dwn ei fod yn bed! vi geiiir ei wneyd yn mhen jchydig- aa.or Nid ydym yn ddigon afresymol i ddisgwy 1J i'r LIywodraeth ei wneyd yn ddi-atreg, o-, legid gwyddom y gvvaith mawr sydd ganddi' i ddwyn pethau i drefn o'r tryblith arianol y Gweinyddiaeth Mr. Balfour y wlad iddo. Ond wedi y caffo, dyweder, dair blyoedd neu bedair i wneyd trefn ar bethau, ac i atal y gwastraff cywilyddus ag y gwyr pawb ei fod yn myn'd ymlaen mewn llawer cylch yn enwedig yn nglyng a'r fyddin a'r llynges ylai fod yn abl i afael o ddifrif yn y mater a gwneyd rhywbeth yn ymarferol. Dyli ofio y byddai y swm a enwyd yn ddigon i ddarparu biwydd dal i bob un o gytoethogion y wlad o'r oedran grybwyllwyd yn ogystal ag i'r rhai ag y mae yn wir raid iddynt wrtho. Gobeithiwn y gofala Aelodau Llafur yn enwedig na cheir oedi yn ddiachos gyda'r gwaith pwysig yma, Os byddant hwy yn effro ac aiddgar, cant gefnogaeth galonog pob Rhyddfrydwr teilwng o'r enw, ac y mae yn hyfryd meddwl fod yn Nhy y Cyffredin lawer iawn mwy o Ryddfrydwyr o'r iawn ryw nag a welwyd ynddo erioed o'r blaen.

kthollad L/undain. I d Dydd Mawrth, rhoddodd etholwyr y brif- ddinas hawl Mr. A. J. Balfour i wisgo y ddwy lythyren A.S. unwaith eto. Yr oedd y ilaith fod Mr. Gibbs yr hwn a giliodd er mwyn gwneyd He iddo wedi cael 10,306 o fwyafrif ychydig wythnosau yn ol yn ddigon i brofi fod etholiad Mr. Balfour yn hollol s icr. Yr oedd ei fwyafrif ar Mr. Gibson Bowles yn M.340. Ni feddyliodd Mr. Bowles am foment y llwyddai Fw orchfygu, er ei fod yn tybied hwyrach y gallai leihau ei fwyafrif. Ond nis gallodd, ac nid ydym yn rhyfeddu dim at hyny. Da y gwnaeth, fodd bynag, i ddyfod allan i'w wrthwynebu. Dichon na fydd yn fantais iddo ef yn ber- sonol. 0 hyn allan ni fydd y Toriaid yn barod i'w gydnabod fel un o honyni hwy, a'r casgliad naturiol i'w dynu oddiwrth ei rCJthiau ydyw fod cryn lawer rhyngddo a od yn Rhyddfrydwr. Drwg genym orfod redu fod ei ddychweliad i Dy'r Cyffredin yn nhebygol iawn, oblegid mae yn perthyn iddo !awer o gymhwysderau seneddwr— gwybodaeth eang, bam anibynol, a gallu i draethu ei iarn mewn modd hynod effeithiol. Anturiwn ddywedyd max fel Rhyddfrydwr y aiff fynediad i Dy'r Cyffredin y tro rtesaf, os llwydda i fyn'd yno o gwbl.

Cwmnf Yswfriol y Mewp colofn arall gwelir adroddiad blynyddol wmui Yswiriol y Pearlanl y flwyddyn yn terfynu Rhagfyr 1905. Dyma'r eilfed a deu- gain adroddiad a gyhoeddwyd gau v Cwmni hwn, a gwelir oddiwrtho na bu ei safle erioed yn well nag ydyw yn awr na'i gynydd ar flwyddyn o waith erioed yn gyuiaint. Deogya y derbyniadau gynydd o 50 y cant yn y bedair i mlynedd diweddaf tra D1ae'r swm yr yswiriwyd iddo y Rwydddyn hon yn yr Ordinary Branch am y tro cntaf erioed yn hanes y Owmni wedi myned dros filiwn o bunau. Talwyd 66,989 o Claims rhwng pob math yn ystod y flwyddyn, pa rai gyda'r Bonuses sydd yn gwneyd .£461, 743 lis, Yr oedd cyfaoswm y cynydd rhwng holl drysorfeydd y cwmni ar waith y flwyddyn yn i3428,793 14s 7p, y cynydd blynyddol mwyaf a fu erioed yn ei hanes ac mae swm y claims a dalwyd er pan ffurfiwyd y Cwmni bron yn yrhaedd pum miliwn o bunau. Mae y ffigyrau uthrol uchod yn dadlou eu dad! èl1 hunain, ac yn dangos fod y Cwmni oedd yn gadarn eisoes mewn safle gadarnach nag erioed.

1- Penrhyndeudraeth. I Ardal Minffordd a'i chyfnevviadau yn ystod y Ganrif ddiweddaf" oedd testyn anerchiad Mr. G. Williams, Bryntirion, i gymdeithas Minffordd y tro diweddaf. Cafwyd sylwadau i'r un cyfeiriad gan Capten Williams, Stentir. Bu y Parch. D. Charles Edwards, M.A., yn cynhal cyfarfod blynyddol y Feibl Gymdeithas yn addoldv newydd y Wesleyaid, yr wythnos ddiweddat. Da oedd gweled gwell cynulliad nac arfer, ac yr oedd yn gyfarfod llwyddianus. Y Parch. John Hughes, B.A., y Vicar, oedd y llyvvydd. Yr oedd y cvfrifon yn dangos yn rhai lied foddhaol. Cafodd preswylwyr Llys Ednyfed wledd ragorot a baratoad y boneddigesau Mrs Osmond Williams, Mrs Randal Casson, a Mrs R. M. Greaves, Y Wern, yr wythnos ddiweddaf. Yn ychwanegol at y wledd ddanteithiol, cyfranvvyd Ilu o anrhegion iddynt, Ar ol y wledd cynhaliwyd cyfarfod amrywiaethol hwyliog gan gyfeillion Porth- madog. Yn marwolaeth 'Mr. J. P. Roberts, The Cliff, coliodd yr ardal un fu am flynyddoeddd yn llenwi cylchoedd Iled bwysig fel goruch- wyliwr. Ar ol bod am flynyddoedd ei febyd yn trigo yn Caecanol, symudodd i Borthmadoc, oud adeiladodd preswylfod hyfryd iawn iddo ei hun yn un o lanerchau prydferthaf yr ardal yma. Yr oedd yn ddyn meddylgar iawn, ac yn un oedd wedi darllen llawer. Yr oedd yn aelod eglwysi gyda'r Methodistiaid Caifinaidd yn Nazareth, ac yn un o'r athrawon inwvaf nyddlavvn a galluog yu yr Ysgol Sabbothol. Chwith iawn genym ei golli. Heno (nos Ian), bvddvvn ni fel trigolicn y Penrhyn, yn dathki Dydd Gwyl yr Hen Sant "Dafydd," mewn Cyngherdd gwir Gymreig yn Ysgoldy eang Nazareth. Y mae yr hysbysieni, y tocynau a'r canu i gyd i fod yn "Iaith ein Maman," heb ddim o'r iaith fain. Da iawn.

I marwolaeth y Parch. Davidl B Roberts, Rhiw. j Bu farw y gwr da uehod dyad Sabbath diweddaf yn 71aia wlwydd oed. Yr oedd ei iechyd wedi llesghau er's amser, ond er fod ei gyfeillion er's tro wedi dochreu prydern yn ei gylch ni feddyliodd neb y buasai y diwedd yn dod mor fuan ag y daeth. Cyfyngwyd ef i'w dy yn hollol y tair wythno ddiweddaf, ac yn ystod yr wythnps ddiweddaf deallwyd ei fod mewn perygl mawr a hawdd oedd deall oddiwrth yr holi cyffredinol oedd yn ei gylch ar hyd yr wythnos ei. fod yn wr oedd wedi myned yn ddwfn i serchiadau yr ardal, a thaenwyd tristwch cyffredinol pan y cyhoeddwyd yn y gwahanol gynull- eidfaoedd nos Sabboth y byddai ei ngladd yn cymeryd lie brydnawn lau. Brodor o Sir Gaernarfon oedd Mr. Roberts a dechreuodd bregethu yn Brynrodyn, yn y flwyddyn 1856, ac yr oedd felly yn pregethu er's haner can' mlynedd. Daeth i'r ardal bon ddeuna mlynedd a'r hugain yn ol o Penmaen- mawr He y bu yn gweinidogaethu am dair blyneud. Yn Nglynog gydag Eben Fardd ac yn y Bala gyda Dr. Edwards y bu o dan addycg pan yn parotoi ar yfer y wsinidogaeth ac yn 1885 yr rdeinwyd ef. Y mae yn amhosibl i neb ddweyd faint yr argraph iach y all gwr ei wneyd ar ardal mewn cyfnod o ddeugain mlynedd namyn dwy. Ni chafodd Blaenau Festiniog erioed wr mwy duwiolfrydig nag efe, na gwr y gallodd ymddiried mor Iwyr yn ei adoethineb ac yn niogelwch ei farn gyda'r materion ag y byddai ef yn talu sylw iddynt. Yr oedd yn cael ei gyfri yn un o'r rhai diogelaf ac iaehaf ei Dduwinyddiaeth o'r holl wyr rhagorol sydd yn arfer dod i bwlpudau Method- istiaid yr ardal. Edrychid i fyny ato a pberchid ef yn fawr nid yn unig gan Fcthodistiaid ond gan bob enwad yn ddiwahaniaeth ac nid oedd neb mown cyfarfodydd Cymreig a gai wrandawiad mwy parchus nag efe. Nid oedd yn bregethwr poblogaidd yn ystyr gyffredin y gair ac nid oedd gronyn o awydd nac ymgais ynddo at fod felly. Ei uchelgais oedd bod yn bregethwr da yn ystyr oreu y gair a. bod yn weinidog cyrnhwys y Testament Newydd. Yr oedd ganddo edr arbeuig i ddywed ei feddwl yn glir mewn ychydig eiriau. Ni chlywid ef byth yn pentyru geiriau er mwyu y swn sydd ynddynt, ond dewisai y geiriau oedd yn eisiau yn unig i ddyweyd ei feddwl, a byddai ei frawddegau yn gylTredin yn fyrion a nhryno a hynod eglur. Dweyd llawer mewn ychydig y byddai wrth siarad mewn cyfarfodydd ac felly y byddai wrth bregethu, ac ni chafwyd erioed fwyd iachach a chryfach gan neb nag a gafwyd ganddo ef ar hyd y blynyddau. Rhoddodd Cyfundeb y Methodistiaid anrhydedd arno drwy ei benodi i ysgrifenu esboniad ar faes llafur yr Y sgol Sabbothol sef yr Epistol at y Rhufeiniaid, ac yr oedd yn llawn deilyngu yr anrhydedd. Bu hefyà yn Arholwr i'r Cyfundeb fwy nag UD- | os nad ydym yn camddeall. Bu hefydl yn areithior Natar Eglwys" mewn Gymdeithasfa Ordeinio, ac yn traddodi y Cyngor ar achlysur arall. Bu hefy yn gweithredu ar rai o bwyllgorau pwys- icaf y Cyfundeb, ac yr oedd yn awr yn aelod o bwyligor a benodwyd gan y Gymdeithasfa ynglyn ag ad-drefnu y cyfarfodydd misol. Chwith yw meddwl na. cheir mwy o'i wasanaeth gwerthfawr. Y mae Blaenau Ffestiniog lawer yn dlotaeh o'i goUi. Byddai ei bresenoideb ef mewn cyfarfod hyd yn oed pan na ddywedai ddim yn rhoddi rhyw urddas ar y cyfarfod y fath fyddai ei yiu -¿ li; .i,r- Ill'Audded' Y l.e!üela. v ddynicnj ?cyifeiyb Iud'\ a thaeuno (j ChYE;l?! drosj "cu.c .j 'Jh. u L. I mi naiiwraHMaMiH immi'Bwiiiiiiinmm w i1 i1 i wir.i——■ ]

I NODION O'f CVLCM. I Fel y mae goreu y modd, nid yn aml yr ydyrn yn cael Bwrdd Gwarcheidwiad nior yatorrnus a'r un gynhaliwyd yn y Penrhyn ddydd Mawrth. Yr oedd ryw elfenau nodedig o anhyfryd yn y cyfarfod o'i ddeclireu i'w ddiwedd, ac anhawdd iawn ydyw gallu nodi pwy oedd yn gyfrifol am dano. Arweimai bron bob achos ddygid yn iiilaen i ddadleuaeth frwd, ac ar fwy nag un ach- lysur, i eiriau cryfion a chwerw. Er nas gallwn olygu. i'r un achos gael cam trwy hyny, eto, bawa o Jawer fuasai gwneyd mwy o degwch a'r tlodion pe cadwesid pob garr angharedig allan o'r dra- fodaeth. Mae Bwrdd y Penrhyn yn arferol a bod yn un gweddol dawel a phawb ynddo yn meithrin Bbryrl addfwyn, a da fyddai vradrechu cadw y odwedd hono i fyny. Mae y Bwrdd yn arferol a bod yn un enwog am ei fan siarad, y naill aelo d gyda'r Hall, pan fydd materion ger bron. Ryw dri aelod sydd yn y camwedd hwn ar hyd y blynyddoedd, a syl wasom ddydd Mawrth en" bod yn dal i gadw i fyny eu traddodiadau. Y mae hyn yn aniiyfrycl iawn j'r Cadeirlldd a'r wasg, gan fod yn anmhosibl dilyn y gweithrediadau oni cheir tawelwch. Nid oes Fwrdd yn y wlad aeddfetach ei farn, a galluoeach i gyflawni ei waith da fyddai ysgubo ymaith y ddau ysmotyn du ucbod oddtar ei wyneb am byth. ICynhebryngau Costus. I Yn ei anerchiad. yn Nghyfarfod Gymdeithas y Gweinyddesau, sylwodd y Parch. D. Hosting, ar y ffaith fod Blaenau Ffestiniog yn enwog am ei thynerweh a'i chydymdeimlad. Dangosid hyn ar bob cyfle ddelai i gyraedd y trigolion, a'r hyn a ystyriai ef yn bwysig ydoedd, cadw y rhin- weddau cristionogol hyn ar linellau priodol. Nis gallai lai na theimio wrth weled y nodwedd dda hon yn cael ei cham-wneyd yn nglyn a chladd- edigaethaa. Elid i gostau mor drymion gyda'r cyfryw nes gosod y teulu dan faich ar hyd eu hoes, a hwnw yn faich trwm. GalJesid trwy fal 00 ychydig o ystyrlaeth arbed y fath faich pe gochelid myned i'r fath draul a rhwysg. Gwyddai na. ohameabonid ei eiriau, ac y cymerid wy yn yr un ysbryd ag oedd ef yn eu dywedyd. Y mae yr hyn y cyfeiriodd Mr Hoskins ato wedi cael sylw dro ar ol tro yn Mwrrid y G warcheid- waid, pan fydd achosion amlwg o gostau afreid- iol gyda chynhebryngau yn dod i'r golwg. Weithiau byddai y tlawd wedi gwario deg punt a'r hugain o arian yswiriant ar gladdu y gwr, a'1' bythefnos nesaf yn gorfod myned ar ofyn y Gwarcheidwaid am elusen i gael ymborth i'r ty Fel y ncdodd Mr Hoskins, diffyg rheoleiddiad ar dynherweh naturiol yw pcth o'r fath, Mawi hyderwn y oyiner yr ardahvyr sylw dyladwy o'r mater. » lei Y Gwysiau Cal'chttroL Heddyw (dydd lau), cynhelir Llys Manddyled- ion ;OL,,)arth Blaenau Ffestuiiog. Y maecynifer a 156 o Wysiau wedi ei rhoddi allan, 52 o ba rai ydynt yn Wysiau Carcharol. Y maB gweled y fath nifer o'r dosbarth olaf yn peri i ni feddwl am lyfr, erthyglau, ac anerchiad y Bamwr Parry, o Lys líanddyledionManceirâou. Y mae ei An rhydedd yn dodi ynddynt ei brofiad fel Bamwr am yddeng mlynedd diweddaf, ac fel un fu'n eistedd yn y Llys am y fath amser y mae wedi cael bob mantais i weled diffygion v gyfraith yn nglyn a'r cyfryw, ac felly y mae ei awgrymiadau am well- lantau yn sicr o fod yn meddu gwerth arbenig. Ystyriau y gwysiau carcharol hyn a roddir allan yn erbyn y tlodion gresynus oeddynt yn methu talu eu dyledion yn waradwydd cyhoeddus. Ystyried fod carcharu am ddvled wedi myned heibio fel peth barbaraidd, ond mewn rhai ardal- oedd ar gynydd. Carcharwyd 6889 yn 1893 ac 11,066 yn 1904. Difyna'r Barnwr y Criminal Law Commission, 1862 i ddangos na fwriadwyd y gyfraith ond, yii erbyn y rhai oeddynt yn herio Llys najwnaut dalu, ac yn erbyn y dosbarth eraill, yr oedd eu gwysio yn myned yn erbyn gwyddor ac amcan y cyfry?-. Yr oedd cyfan- orph y rhai wysiwyd yn weithwyr, gan fod ;yfoethog?yn gaUu myned gyda'i ddeg punt yn ei aw at ddrws y Llys Medtdaliadol, yr hwn, ynnj wahanol i ddrvrs Teynaas .No;oedd, na egyr ond i'r cyfoethog 08 byddai ei ddeg punt ganddo. Y mae ei Anrhydedd yn drwm iawn ar y dilladwyx teithiol, ac eraill o'r un dosbarth, ydynt yn rhoddi coel am fod y peiriant haiarnaidd at gasglu dyledion—y wys gtreharol-ganddynt i droi aio. Pa reswm fod gwraig i weithiwr yn prynu gan 19 o'r teithwvr hyn ? Carasem, pe gofod yn caniatau, i gyhyeddi sylwauau ei An- rhydedd yn llawn Y mae ein Llysoedd ni yn nodedig am fod yr un peraonau ynddynt yn dilifTael gyda dwy neu dair gwys yn erbyn rhyw rai neu gilydd. Paham y nifer hwnw ? Mae rhyw reswm yu ddiau. Dichon y bydd genym air ar hyn ar ol y llys.

Blaenau Ffestiniog. I Dyraunwn ahv sylw pawb o'r gweithwyr at V Cyfarfod pwysig sydd i'w gynal yn y Neuada f Gyuull HENO, pryd y disgwylir rhai o crviirvch ioiwyr ouwocaf llafur i stared >;i Jo. Am fan- l ylion pellachgweJer ein coloiaau hvsbysiadol GYMDEITHAS DDIWYLLIADOL POBL IEUAINC BRYNBOWYDD.—OyEhaIiwyd yr uchod nos lau di- weddaf, o dan lyw»'w tli Mr E. Eduitmds. Dechrf "u- wyd «an Mr W. J. Williams. Yna cafwyd anerchiad a "Islwyn," gan y r eh »<• o*?<> Davies. B.A., a siaradwvd y? I 1M(li c T-uyw o'r brodyr. Datsa-nwyd hefyd trail i. A. ra.or.1. a il. A. W i mi. &'r Mri Robart Hi1?}r-,i W. J. V?Miams. Ca?wy't "T.r:od rhagorol. CELT ED?ARp.s.—G'.veIwu 3,j Me. J. Celt Edwards uewyÜú g?blhau dadnn o'r Aurbyd- adus D. Liovd GHOtge/A.S., mewn olew; ac yu ?wr yn gweithio ar ddadu!1 o Arglwydd Faer Liunain tod yn b&rod at y RO val Academy v§ dwyddyn hou. ? GOBEPrHLU BETHEL, TANYGBISIAU. — r?li? oawdd Gobróit hiu uchod cafwyd Ma?ic Lantern! Eatertainment, ya yr hwn yr aiddangosid Ileoedd a. digwyddiadaa o bwys yu meusydd Hafur y plant. Arolygid yr imd-lusam gan Mr. rhomas 'C' d_ IJ. Erans, sc egi i uiuiuaa gac Mr, ?'n L ""qd'J"t h .I n' c"i.' 4, Mona RoberU. D.?MWjE?NJrA?. —P?yduj???n G??of M-rt? fys?-? 1 fyny v n?h??edd '1: r: ('mè:ef, syrthMdd Mta. Davies, Penlan, Maentwrog, a thorodd ei braich gyda dadgymalu ei hysgw vdd. Dydd Sul, trodd llestr llawn o ddwfr berwedig ar goeean Mrs. Thomas D. Roberts, Fron View. a lloegodd hi yu enbyd. Gweiuyddwyd ar v ddwy gan Dr. T. Carey Evans. CYMJDBJTHAS DDLWYLLTADOI> J3ET;SALE5I.— Nos Fawrthi, Ghwefror 27ain, treuhwyd noson byuod 0 ddyddorol trwy gael Rhydd-ymddiddan ar y testyn Arferion Amheus." Cafwyd papur i agor gan Mr. E, T. Pritchard, yn ymdrin a'r arferion mwyaf amheus yo ein plith, a rhesymau paham y dylid eu gochel. Gafwyd sylwadau pellach gan l&wer o'r aelodau, a iheimlid fod y pwnc wedi cael tralodaeth bur drwyadi. Llyw- yddwyd gan Mr. G. Parry fNamor Wyn). ÐBRBYN 6ii,wAB.-Da genym ddeall fod y Parch. T. Griffith, Bethania, Bethesda, wedi derbyn yr alwad unfrydol roddwyd iddo i ddyfod i fugeilio eglwys yr Annibynwyr ynSalerb, Rhi w. Dechreua :l\lr. Griffith ar ei waith at y o ehetn. Deallwn ei fod yn ysgo!or gwych. Yn ychwaDegol at yr addysg a gafodd yn Mangor, U o dan addysg Dr. Simon yn Bradford. At hyn hefyd y mae yn bregethwr uwchraddol, a dian y bydd ei ddyfodiad i'r ardal yn gaf,e-oliad mawr i acbos crefydd yn ein plith. CINIAW YMADAWOL.-Nos Fercher yn y reffin Temperance Hotel cynhaliwyd ciuiaw i ddymuno yu dda i Mr Louis Roberts ar yr achlysur o'i ymadawiad Woli mwvnhau o'r danteithion, cafwyd anerchiadau rhagorol gan y Parch D. F. Hughes, T. J. Carey Evans. M.D y Mri Owen Owcn, L.D.S., Deintydd J. D. Jones, Cyfreithiwr, Lianrwvt; Dd. Davies, N. & S. Wales Bank. Llau a J. E. Eughes: N. & S. Wales BarjkBiaenau. Yosierbyddynddrwg genym golli y cyfaill hwn o'n plith a dymul.wn bob Ilwyddiant iddo yn y dyfodol,—X.Y.Z. TJntL'DuFFWs.Cynhaliwyd y Deml fel arfer nos Wener diweddaf, ac agorwyd yo y drefn rferol gan y Teilwog Brif Demlydd a'i gyd- wyddogion. Adroddiad u:an Hannah Evans. Deuawd gan C. J. Jones a Marian Roberts. Can gan William Rees Lewis. Deuawd gan Dilys Brans a Gwladys Evans. Beirniadaeth llaw- sgrif ar Salm laf gan y Brawd John O. Jones, oren, Maggie Edwards; 2, Lilian Evans; 3, Jennie Williams. Cafwyd gair gan y Teilwng Brif Demlydd, Griffith Williams, John O. Jones a Thomas Roberts. Cynhdir y Demi yn wytu- nosol ar nos Wener am 7 o'r gloch.-T.R. DYRCHAFiAp.Nid oes ond ychydig o amser mown eymhariaeth er pan y cawsom y pleser o longyfarch Mr. Aithnr Davies, Chwarel Ganol akele, ar ei waith yn pasio ei arholiad fel Prif Beirianydd Morwrol; oud fol y mae yn hysbys, eth araf yn ddieithriad bron yw dyfod i feddiant o'r swydd boB. ond nid feUy y bu gyda Mr. Arthur Davies, da genym ddeall ei fod yn bawd wedi ei benodi yn Brif Beirianydd yr Agerlong Maritime," sydd i redog rhwng Antwerp, Belgium, a phorthladdoedd Deheu Amerig,- Dyma ddyrchafiad gwerth i ardal gyfar., fod yn falch o hono. Bydded mor-deitbiau y cyfaill mor llwyddianus a mordaitb ei ymrodcliad.-E. CYMDBITHAP SOAR.—Cynhaliwyd nos lau dan ivwyddiaeth Mr. Evan Jonos, yr Ia-lywydd. Wedi dechreu trwy weddi gan Mr Griffith Griffiths, aed at waith y cyfarfod, aef dadl "Pa un ai mantais ai anfantais yw darllon ftugchwedl" Manttia, W. Williams, Baltic Field Anfantais, Robert Roberts, Capel Garmon. t afwyd agnriad eistrolgar gan y naill a'r Hall, a chaed ym- ddiddan brwd iawn gan amryw o'r aelodau. Yn ddilynol ystyriwyd mai priodol oedd peidio plaidleisio. Cyhwynwyd diolchgarwch cynes i'r brodyr am eu llafur, a diwedlwyd gan^Mr. J. G. Roberts.—-Bwriada y Gymdeithas hori gynal Cyfarfod Cystadleuol ar raddfa lied hel&eth i derfynu y tymor ar Mawrth 29. Gellir cael pob gwybodaeth am y cyfryw ondgalw gyda'r Ysgrif- nydd, Mr. W. M. Roberts. Y mae rhai o'r testynau yn agored i'r byd, eraill i aglwysi Wes- leyaidd y Blaenau-GOH. EBRNEZER (W).-Noo lau diweddaf, yn Vestry room Ebenezer, cyfarfu iluaws mawr o aelodau yr Eglwys, pryd y mwynhawyd Coffee Supper rhagorol ddarparwyd gan chwiorydd ieuainc yr Eglwys. Gwelwyd yn gwasanaethn wrth v bjrddau y boneddigesau canlynol,—Mrs. Istryn Hughes, Brynmyfyr Miss Roberts, Bookseller Miss Davies, Oswald House tMiss Nesta Lewis: Miss Williams, a Miss Griffith, Dsrhod; Miss Jones, Llys Meirion; Miss Jones, Liverpool Hon", ac eraill. Yr oedd y byrddau wedi en harlwyo a'r danteithion goreu, a mwynhaodd wb eihunain yo rhagorol. Wedi'r wledd caf- wyi cyfarfod adloniadol, o dan lywyddiaeth hapus eio parchus weinidog, ac arweiniwyd vn ddoaiol gan MI. W. 0. Jones, Brynawel, pryj y datgAowyd &c yr idroddwyd yn hwyiiog crao aaws 0 r Sicr genyf ein bod yn ddioichgarir chwiorydd am eu bymdrech gan- moladwy. Eiaj yr elw i drysoria tlodion yr Itglwyc.—UOH. DIRWSBTOL.-—Cynhaliwyd y Cyfarfod hwn nos oaawrn diweddaf o dan nawdd Band of Hope Be bayiia. Dechrenwyd trwy ganu Ton Gyff- reamol. Adroddiad o'r 15fed benod o Luc gan Miss Jelinie Jones. Gweddiwyd gan Mr. John Williams. Ton gan blant y Band ofjHope o dan arwuiiuad Mr. Wm. John Owen. Anerchiad gan y Llywydd, Mr. Richard M. Jones. Adroddiadau gan John M. Jones, Willie Edwards, Llewelyn Jones, Annie May Evans, Ellen Williams, Lizzie Jones. Caneuon, Deuawd gan Maggie Jones a Maggie Evans. Onawd gan John Cadwaladr Jones, eto Ellen Jon, oto Lizzie Jones a'r Band of Hope yn uno yn y cydgan, Deuawd gaL Mil. Owen Ellis a'i gyfaill; Can gan Miss Anne Bevan, Manod School. Deuawd gan Mr. Evan Jones a'i gyfaill; Ton gan y Band of Hope, a tfaoifynwyd gan y Parch. J. Rhydwer Parry. Cynorthwywyd ar yr offeryn gan Miss Bevan. bydd Band of Hope M- aEuoffereT, yn gwasanaethu nos Sadwrn nesat.—T.R. CLWB RHYPUFBYDOL BLAKNAU I'ESTTXIOG.— Daeth cynulliad lluosog ynghyd i ystafell y Clwb ucbod nos Wener idiweddaf. Siaradai y dyad- ordeb arddangosid yn uchel am ddyfodol y Clwb. Prif waith y cyfarfod oedd cadarnhau y rbeolan, a gwaith yr Is-bwyllgorau ynglyn a dodrefnu yr ystafelloead, Ac. Eglnrid ar ba linellau y bwr- iedir ei redeg yn ystod y tri mis nesaf. fAddaw yd nifer dda o gylehgionau ynghyda nowydd- iadurou i'r Reading Bown, hefyd hysbyswyd y trefnir ar unwaitb gyiarfcdydd cyhoeddus i drafod cwestiynau gwleidyddol, Pwvsid ar i'r holl eelodau ddyfod i'r ystafeil moi* ag y mae modd-i ymgomio a'u gilydd, a thriifod gwabaDol agweddau pynciau y dydd. Yr c, dd vn bresenol arweinwyr cr?fyddo! a gWlùidyddul Cy leD. Bydd yr ystt?Itoedd yn agoréd bob d.ydd o 10 hyd 9-30—o ddydd Gwener, Mawrth 2il ymlaen, DymuL?ir ar i'r rhai restrwyd d&Iu. n tanyagriBad?u ar unwaith i'r Trysc?rydd, Mr. Hugh Jones, Chemist, neu i uu o'r ddau Ysgrif' nydd, Mr. Cadwaladr neu Mr. H? Ellis Hughes.

~— taish eithatoi, condemniodd y Uvwodradth a'i conderoniodo ei bwiiad i rodtli llywodraeth gyfansoddiadoi i'r Trans* vaal a Threfedigaefh vr Alon Fe:en, con- dernmodd e; bwriad i wneyii ymaith gymed ag y gellir a Ilafur Chineaidd, ac ymroddodd yn egniol i ddarogan drwg fel canlyniad sicr cyfnewidiadau a ddarluniodd fel "cyfnewid- iad ehwildioadol disymwth yn hytrach na chyfnewidiad cyfansoddiadol." Pe buasai ymdynghedu i arfer ei holl allu i godi ys- prydion drwg" ac i gynhyrfu teimladau chwerwon yn Neheubarth Affrig, ni allasai wneyd dim yn wahanol i'r hyn a wnaeth. Ni fydd raid i neb o hyn allan yrodrafferthu i geisio profi ei fod yn anghymwys i'r swydd y bu yn ei dal; mae ef ei hun trwy yr araelh hon—y gyntaf a draddododd yn Nhy yr Ar- glwyddi—wedi profi hyny hyd yr eichaf. Vr oedd araeth Arglwydd Elgin mewn atebiad iddo yp deilwng o wiadweinydd. Er nad yw yn wr mor vmadroddus ag Arglwydd Milner, rhagora arno yn ddirfawr mewn doethineb a phwyli. Yr oedd yn or-ochelgar, os rhyw- beth ac i'r neb a ddarlleno ei araeth yn frysiog, ymddengys yn wan ac ofnus; ond darllener hi yn ofalus, a gwelir ei bod yn dra boddhaol. Cyn eistedd i lawr, gwnaeth yn hollol egiur fod dyddiau Hafur Chineaidd wedi eu rhifo. Gwnaeth amheuaeth ar y pen hwnw yn anmhosibl.