Y Rhedegydd

Bwrdd GwarchaidwaSd Penrhyndeudraeth, Cyfarfu y Bwrdd ddydd Mawrth, pryd yr oedd yn bresenol Mri Owen Jones (cadeirvdd) W. Jones, (is-gadeirydd); Dr R. D. Evans, Cadben Morgan Jones, R. 0. Williams, Mrs Casson, Dr S. Griffith, John Roberts, Talsar- nau; John Roberts, Trawsfvnydd; Owen Evans, E. Liewelyh, Owen H. Lewis, Mor- gan Roberts, Robert Richards, E. M. Owen, Richard Roberts, L. Foster Edwards, J. R. Jones (Gerallt), John Williams, William Williams, G. Parry Jones, Thomas Roberts, clerc David Jones, clerc cynorthwyol; D. J. Jones, meistr a'r tri swyddog elusenol, -Richard Parry, William Thomas, a J. Ben- nett Jones. Elusenol ac Arianol. Adroddwyd i Mr Richard Parry dalu 71p Is yn yslod y bythefnos diwedrhtf rhwng 240 o dlodion ar gyfer 81p 14s oc 1 wng 282 yr un amser y llynedd yn nosbarth Fiestiniog talodd William Thomas, 102p 18s 6c. rhwng 327, ar gyfer 91p 13s 2c rhwng 303; yn nosbarth Deu. draeth, talodd Mr J. Bennett Jones, 78p 14s 2c rhwng 305 ar gyfer 80p 3s 2c rhwng 314. Cyfanswm y taliadau 252p 13s 8c rhwng 872, ar gyfer 252p 10s lOc rhwng 898. Yn yr Ariandy Mawrth 2, 1,951 Is 3c. Yr oedd 3,779p 17s 3c yn ddyledus gan y Cynghor- au Sirol, yn gadael 1,828p 16s, mewn llaw. Y Tlodty. I Adroddodd y Meistr am y Ty yr oedd 170 i mewn ar gyfer 142 yr un amser y llynedd.— Daeth Jane Williams, gynt o'r Gelli,'Blaenau, i mewn ar Chwefror 27. Heb le yr oedd, a bu. yn y Ty amryw weithiau yn,flacnorol.-Aeth Susanah Thomas o'r Ty i wasanaethu yn Garn, Dolbenmaen.—Mawrth 3 daeth Mary Catherine Owen, 28 oed i mewn trwy Mr. Bennett Jones. Drwg ei chyflwr ydoedd, a bu i mewn lawer gwaith. Mawrth 6, aeth Richard Owen, (Glaslyn) allan. Cafodd lety yn Penybwlch. Pasiwyd iddo 5s yr wythnos o elusen fel yr arferai gael o'r blaen.-Anfonwyd .J ane Mary Lloyd, chwech oed, i'r Garn i'w mhagu yn unol a phenderfyniad blaenorol y Bwrdd.—Mawrth 8, aeth Mary Hughes Llandanwg a'i phlentyn allan o'r Ty. Mawrth 10, aeth Tommy Carrol at Mr. Owen Roberts, Saron House. Festiniog. Daeth Henry Brasendale, crwydryn i mewn yn wael, a Ellin Williams, 14oed, Tasarnau. Heb le i fyned yr oedd, ac felly daeth i'r Ty. Yr oeddid wedi cael sleepers at goed tan, a rhoddodd Mrs Williams, Cae Ednyfed, ganiatad earedig i ddadlwytho y cyfryw ar ei chae gyferbyn a'r Ty, ac felly arbed llawer iawn o lafur. Pasiwyd i ddiolch i Mrs Williams am ei charedigrwydd. Yr oedd 74 o grwydriaid wedi galw yn ystod y bythefnos ddiweddaf. Ei gwr wedi ei gadael. I Ymddangosodd gwraig ieuangc o Porthmadoc gyda. plentyn bychan ar ei braich, o flaen y Bwrdd. Dywedai fod ei gwr wedi ei gadael. Carcharwyd ef, ac ni chlywyd gair oddiwrtho ar ol iddo ddod allan, yr oe 1,1 hi wedi ysgrif- enu at ei frawd a'i chwaer yn Lerpwl, ond nid atebasant ei llythyr. Gyda mam y gwr yr oedd hi yn gwneyd ei chartref.—Tueddai y Bwrdd i farnn fod ei deula yn gwybod lle'r oedd, a phasiwyd i'r wraig ddod i'r Ty, fel y gallai y Bwrdd gymeryd y mater mewn llaw, a dal y gwr am esgeuluso ei wraig. Beth oedd yr Ewyllys? I Mr J. Bennett Jones a ddaeth ag achos hen ferch o Talsarnau o flaen y Bwrdd. Ni byddai eisiau elusen eto gan fod ei dau frawd wedi gwneyd cytundeb i gyfranu deg swllt at ei chynhaliaeth.- Y Cadeirydd Sut y mae hyn wedi dod o amgylch ?"—Y Swyddog a eglurodd fod perthynas iddynt wedi marw.—Cadeirydd, "A oedd yno ewyllys? Ac os oedd, pa le y mae ?" Mr. John Roberts mewn atebiad i apeliad ato gan y Cadeirydd a ddywedodd fod ewyllys, a bod hono yn gadael yr eiddo rhwng yr hen ferch a'i dau frawd.—Cadeirydd, "Fe wna y Clerc edrych am yr ewyllys, ac edrych i mewn i'r holl achos fel na chaiff hi ddyoddef o gwbl. Y ni yw ei Hymddiriedalwyr yn awr.' Dodrefn ei Fam. Pasiodd y Bwrdd i William Griffith Williams yn awr yn Llanrwst, gael y dodrefn oedd ar ol ei fam yn y Blaenau. Yr oedd wedi cadw cartref i'w fam hyd y diwedd yn unol a dymun- iad ei dad wrth farw, a thalodd am weini arni am ddwy flynedd. Rhoddwyd gair nodedig o uehel iddo am ei aberth mawr dros ei fam Achos y Llechwedd, Blaenau. Rhoddodd y Swyddog alroddiad manwl ar achos Sara,h Francis a David Francis y ddau wedi bod Jto cwyno, a S. Francis yn da] yn wae) etc. trafodaeth hir ar yr achos hwn, a tal geid am lanhau y Swyddfeydd a'r pCi.niavvdy.—Ar gynygiad R. 0. Williams pas- lwyd i ohirio yr achos hyd y tro nesaf er mwyn cael rhagor o fanylion. -M.cnos y ddiweddar Ann Powell, Tanygrisiau Terrace. Y Swyddog a hysbysodd fod y wraig weddw hon wedi marw, a'i mhab a'i merch o'r Llan wedi dwyn y gost claddu. Gofynent srn y dodrefn oedd yn eiddo ei diweddar dad. Yr oedd y Swyddog wedi en prisio, yr oedd swm mawr o ardreth yn ddyledus.—Y Cadeirydd a ddywedoml fod blynyddoedd o ardreth yn j^fyl], oac^ gallent fod yn dawel y gwnelai Cwmni yr Oakeleys bobpeth rhesymol gyda'r plant, ynglyn a'r dodrefn.—Ar gynygiad Cadben Morgan Jones pasiwyd i adael rhwng y plant a pherchenogion y ty yn nglyn a'r ardreth a'r dodrefn. Achos Hugh Owen, Mills Row, Blaenau. Wedi peth siarad ar yr achos hwn, gohiriwjd ef hyd y Bwrdd nesaf. Achos Torealonus. Galwyd sylw at achos gwraig Thos. Hughes, Crydd, Blaenau.-Cyd-olygai y Cadeirydd a Dr R. D. Evans, mai achos i'r heddlu ydoedd, I gan y dywedid ei bod allan neithiwr ddau o'r gloch y boreu. I Arian Blwydd-dal. Darllenwyd gohebiaeth oedd wedi pasio a Bwrdd y Llywodraeth Leol yn nglyn a dych- welyd yr hyn oedd Robert Stoddart wedi ei dalu at ei flwydd-dal pan oedd yn Swyddog Gorfodol o dan y Bwrdd.-Cafwyd awdurdod i dalu yn ol iddo y 96 14s 8c oedd ef wedi ei gyfranu i'r drysorfa. Yr oedd yn awr yn cael elusen yn fenthyg, a thelid o'r swm uchod y benthyg yn ol. Y Galwadau. Dywedodd y Cadeirydd fod yr amcan- gyfrifon am yr haner blwyddyn nesaf yn 13,920p, ar gyfer 13,293p. yr haner blwyddyn diweddaf. Er fod cynydd yn y galwadau yr oeddynt am wneyd ac yr un swm o dreth, sef 11 Jc a- 3c at y drysorfa wrth gefn, &c. Swm y dreth at yr holl alwadau fyddai Is 2c. Y r oedd treth sirol Arfon yn 9c, a Meirion yn Is 3c. Gwetth trethianol yr Undeb, 100,001p llai o 21,000p, na'r llynedd ar gyfrif y gwneuthuriad yn y chwareli. Dvledus. Yr oedd dros dair mil o bunau yn ddyledus ar y plwyfi, a phasiwyd i bwyso am gael yr arian i mewn yn ddiymdroi. Cyflenwi y Ty a Nwyddau. Fel y canlyn y pasiwyd gyda'r prif nwyddau (yr Esgidiau a'r Dillad y tro nesaf) Bara a Blawd, &c., Mr illiam Evans, New Square, Blaenau; Tea, Jam, Coffee, &c., Mri T. W. Jones, Penrhyn Siwgr, Halen, Sebon, Blawd Ceirch, Starch a Gwinegr, Mri E. B. Jones, Blaenau; Myglys, Extract. of Meat, &c., Miss Brymer, Blaenau; Oil^Lamp, Mr T. Roberts, Maentwrog Cig, Mr Evan Humpnreys, Porth- madoc Glo Ty, Mr J. E. Williams, Penrhyn Glo Agerdd, Mr Evan Jones, Penrhyn Llaeth a Llefrith, Mrs Williams, Cae Ednyfed, Pen- rhyn Eirch, Mr J. Parry Jones, Penrhyn.

Ystormydd a Gwlaw yn Eryri. I Cafwyd Darlith ddyddorol iawn yn Nghapel Horeb, Llanrwst, nos Wener, gan Mr. J. Gethin Jones, Deganwy, ar Ystormydd a Gwlawogydd ar Fynyddoedd Eryri a'u cysyllt- iad a Diwydianau LleoJ." Llywyddwyd gan y Parch. Phillip Price. Cyfeiriodd y Darlithydd i ddeohreu at cychwyniad ystormydd yn Mor y Canoldir, a dosbarthodd nodweddion y tywydd i gylchdrofegau a gwrth-drofegau gyda symud- iadau cyffredinol eraill, ac effaith ar hinsawdd y wlad. Eglurwyd y rhai hyn gyda parthlen awyrfynegol o for y canoldir yn dangos eu awrs ar draws yr Ynysoedd Prydeinig. Oyfeiriodd Mr. Jones yn y fan hon, at y rhagfynegiadau am y tywydd yn y newyddiaduron y diwrnod hwnw, yn addaw gwrth-drofeg neu dywydd braf yn teithio o gyfeiriad Iceland, a phrofodd y tywydd yn braf yn ystod y tri diwrnod, ac ymddengys fod 85 y cant o'r rhagfynegiadau hyn yn profi eu hunain yn rhanol gywir, ac yn y dyfodol agos gyda chymorth y pellebyr di- wifrau wedi ei osod ar 10Ijgau yn y mor, bydd i'r rhagfynegiadau hyn am ansawdd y tywydd gynyddu mewn cywirdeb. Dangoswyd eroes-ddosran o fynyddoedd Eryri wedi eu tynu i raddfa gyfleus, er egluro y cyflwr ffafriol i gynyrchu gwlawogydd trym- ion, a chrybwyllwyd un ffaith ddyddorol a chysurol 1 drigolion Blaenau Ffestiniog, sef, nas gall yn awr fedau yr anrhydedd o fod y lie glybaf yn Nghymru, canys yr oedd y Darlith- ydd wedi cymeryd gwlaw fesuriad ar y Wydd- fa, a phrofodd hwn yn ddwbl y gwlaw geir yn y Blaenau, gan ei fod yn cyraedd 190 modfedd vn y He gwlybaf. Mor bell ag y gwyddai ef, hwn oedd y cofnodiad mwyat am ddisgyniad gwlaw, nid yn unig yn Nghymru, Lloegr, a Llanrwst, ond yn Ewrcp. Ar y safon hwn gall Cwmni Trydanol Gogledd Cymru, y rhai a godasant waith trydan eang yn Llyn Llydaw, ddibynu ar gyfrol ddigonol o ddwfr i weithio eu gorsaf, er nad ydyw y tir dal gwlaw yn mesur rhagor na mil o erwau. Y mae y Cwmni yn cyflenwi Chwareli Llanberis, Nantlle, a'r Oakeleys a gallu trydanol, heblaw ei gymeryd i weithio eu Reilffyrdd eu hunain, oherwydd y gwlawogydd trymion, cronfa eang a disgynfa fawI. Mae y gallu dynir o'r gronfa hon y mwyaf yn y byd ag ystyried maint y gronfa. Dangosodd Mr. Jones amryw barthleni dos- ranol o'r Eryri, gan nodi y lleithder a'r gwlaw- ddisgyniadau yn y gwahanol gymydogaethau yn y Cylch. Dyma ei wlaw-fesuriadau, Bedd- gelert, 100 modfedd Y Wyddfa o M0 i 190; Ogwen 120 Cwm Eigiau 115 Llam Nat 45, ac ar lechwedd Talycafn, yr hwn sydd yn fynydd lied uchel, nid oedd y gwlaw-ddisgyniad ond 50 rhodfedd, yr hyn a ddefnyddiwyd i ddangos nad yw uchder yn sicrhau gwlaw bob amser, ond sydd yn cael effeithio arno gan safleoedd cyffredin y gwlawogydd, a'r gwyntoedd. Eglurodd y Darlithydd y cynllun bwriadedig i ddefnyddio y gallu dwfr yn Dolgarog mae'r lie hwn wedi ei sicrhau gan yr un Cwmni. Mae y gronfa ddwfr yn y fan hon yn mesur deg milltir ysgwar, gyda gallu o chwe' mil nerth march (neu dair gwaith mwy nag a gynyrchir yn y Wyddfa). Eglurodd y gallai tua tri ugain a deg miliwn o dunelli o ddwfr yn disgyn dros fil o droedfeddi gael ei ddefnyddio i gynyrchu y nerth hwn, a chan y bydd y cynyrch yn mhell uwchlaw y gofynion, golygir ei ddefn- yddio ar y lIe i wneyd Aluminum, yr hyn a olygai roddi gwaith parhaus i nifer faw bobl yn vr ardal (cymeradwyaeth hirfaith). Talwyd diolch cynes i'r Darlithydd am ei sylwadau dyddorol.

Maentwrog. Cyindeithas Ymdrech Gr6fyddol. Nos Iau diweddaf, o dan lywyddiaeth Mr. William Hughes, Frongoch. Dechreuwyd drwy i Master W. J. Roberts, Ty nant, ddarllen Salm, ac i'r Ilywydd fyned i weddi. Prif waith y cyfarfod y noson uchod ydoedd gwrando ar anerchiad y Parch. W. Williams, Cainveoed. Wedi ychydig o sylwadau amserol gan y llywydd, galwyd ar Mr Williams i anerch y eyfarfod. Seiliodd Mr Williams ei sylwadau ar y llinell hono sydd erbyn hyn wedi dod yn adnabyddus iawn, sef" Ysbryd byw y deffro- adau," o waith y bardd awenyddol, y Parch. R. R. Morris, Tabernacl. Sylwodd Mr'Wil- liams fod amryw enwau ar y Deffroadau, negis Adfywiad, Deffroad, a Diwygiad. Dywedai ei fod yn beth mawr ac aml-ochrog. Y mae yn adfywiad, a dyda y gair arferir gan y Saeson- Revival. Ond y gair ddefnyddir genym yn fynych ydyw y gair diwygiad. Dylid cofio mai nid rhyw dyfiant ar wir grefydd ydyw, ond tyfiant yn dod allan o'i natur a'i gweithred- iadau. Y mae arnom ofn i ni gredu weithiau, mai peth damweiniol ydyw, ac nid o hanfod crefydd. Y mae deffroadau yn gysylltiedig a chrefydd o'i chychwyniad. Nid ydym yn ystyried galwad Abraham yn ddim amgen na deffroad pwysig-deffroad ag yr oedd iddo ei wirioneddau arbenig a'i nodweddion neillduol, Yr ail-ddeffroad ydoedd yr un drwy Ymadaw- iad y Genedl o'r Aipht. Yr oedd hyn yn ffrwyth deffroad mawr. Abraham oedd ynglyn a'r cyntaf, a Moses oedd yn nglyn a'r ail. Yn y cyntaf yr ydym yn cael y gwiriaidd o gred- iniaeth, ac ufudd-dod. Yn yr ail, yr ydym yn cael presenoldeb Duw gyda'i bobl fel y Jehofa yn amddiffynydd ac yn arweinydd iddynt. Y deffroad nesaf ydyw hwnw yn amser Samuel. Gellir ystyried hwn yn fwyaf arbenig yn ddeffroad addysgol. Dyma'r amser y sefyd- lwyd Ysgol y Prophwydi. Yn dilyn hwn cawn y diwygiad mawr yn amser Josiah, pan y daeth v Gyfraith i fwy o sylw, a'r deffroad yn amssr Nehemiah. Y gyfraith oedd yn cael y lie amlycaf yn y deffroad yn amser Josiah, ond cyfamod Duw yn amser Nehemiah. Yn dod nesaf cawn ddeffroad mawr y Testament Newydd-dyfodiad yr Ysbryd Glan. Yr oedd Ysbryd Duw wedi bod yn gweithio yn y byd yn flaenorol, ond yr oedd bywyd, marwolaeth, a chenhadaeth Iesu Grist, yn channels uwch a gwell i'r Yabryd weithio drwyddynt. Cafodd Ysbryd Duw channels yn ateb o ran pwysig- rwydd i'w genhadaeth. Nid oedd ganddo o'r blaen ond dynion, ond y mae ganddo yn a AT y tebycaf iddo, ei Fab. Y mae yn ymddangos i mi mai y peth sydd yn nodweddu crefydd ddwyfol sydd hefyd yn nodweddu Duw y deffroadau. Nid ydynt yn perthyn i greiyddau eraill. Y mae crefydd ddwyfol yn dwyn tebygolrwydd i'r hyn yw adfywiad mewn natur. Y mae adegau o gysgadrwydd a deffroad yn haues natur. Byddai yn afresymol meddwl fod Duw yn gweithredu yn wahanol mewn crefydd. Trwy ddeffroadau y mae crefydd yn ymddadblygu. Mae pob deffroad yn foddion i ddwyn rhyw wirionedd neu gilydd i amlygrwydd. Y mae i bob deffroad ei hanfodion. Y mae iddo, mae'n wir, ei ddi- gwyddiadau, ond gellir hebgor y cyfryw, ond erys ei hanfodion. (1). Yn mhob deffroad crefyddol, y mae rhyw bethau yn cael gwneyd ymaith a hwy. Pethau oedd yn atalfa i grefydd. Dyna oedd nodwedd y diwygiad presenol, iaith anweddus, ymyfed a meddwi yn cael eu rhoddi heibio. (2). Mae yna wirioneddau yn dod i amlyg- rwydd a oeddynt wedi eu rhoddi yn nghadwr- aeth Ysbryd Duw. Dyna un gwirionedd ddaeth i amlygrwydd ar ddiwygiad mawr dydd y Pentecost ydoedd marwolaeth Iesu Grist. Gwirioneddan ddaethant i amlygrwydd yn y diwygiad Protestanaidd a diwygiad Wesley, ydoedd Cyfiawnhad trwy Ffydd, a Chadwedig- aeth trwy Ras. Ae y mae un gwirionedd pwysig wedi dod i amlygrwydd yn y deffroad presenol, sef y nodwedd gariadlawn sydd yn perthyn i gymeriad Duw. Diolchwyd i Mr. Williams am ei anerchiad rhagorol, a siarad- wyd yn mhellach ar gynwys yr anerchiad gan y Mri. J. E. Pritchard, Ty Cqch; Thomas Roberts, Shop Isaf Wm. Roberts, Frondeg R. W. Roberts, Penlan; Edward Hughes, Brodawel J. R. Jones (Gerallt), a Joseph Lewis. Diweddwyd drwy weddi gan Mr. Thomas Pierce. Frongoch. Marwolaeth a Chladdedigaeth Mr J. Williams' \| gynt o Benyglanau. 1 Yn nhy ei ferch yn Penrhyndeudraeth, y bu farw ein hen gyfaill adnabyddus John Wil- liams, a hyny vn bur sydyn ac anisgwyl- iadwy. Yn ddiweddar bu yn owyno am rai misoedd, ond yr oedd wedi gwella yn dda, ac yn gallu myned a dod, er nad oedd fel cynt. Er fod yn amlwg fod ei iechyd wedi ei an- mharu i raddau mawr, ni feddyliodd neb fod y diwedd mor agos. Anghyhoedd ydoedd ei angladd yn mynwent Eglwys Maentwrog dydd Sadwrn diweddaf. Gwasanaethwyd yn y ty ac ar lan y bedd gan y Parch H. Ellis. Yr oedd y diweddar John Williams vn adnabyddus iawn yn mysg amaethwyr, a diau y teimla llawer chwithdod a hiraeth ar ei ol. Cydymdeimlir a'r teulu yn eu profedigaeth chwerw. Safle uchel mewn Ymrysonfa. Llongyfarchwn y rhai canljnol — Mri Lewis Lewis, Llech own Ellis Lewis, Cae'r saeson, a Hugh Humphreys, Tanyrallt, ar eu safle uchel yn ymrysonfi. bwysig Port Treuddyn Farm, yr wythnos o'r blaen.

Bwrdd Rheolwyr Ysgol Sirol Ffestiniog. Prydnawn Gwener, cynhaliwyd cyfarfod Rheolwyr yr Ysgol uchod, a daeth yn nghyd Mrs Jones, Isallt; Mri W. P. Evans, Dr R. D. Evans, D. G. Jones, J. Rhydwen Parry, J. Lloyd Jones, F. P. Dodd, M. A. (Prif Athraw) M. E. Phillips, B.Sc.; R. 0. Jones (clerc), ac Edward Jones (clerc cynorthwyol). Yr oedd y Cadeirydd—Mr R. Walker Davies yn absenol, a phleidleisiwyd Mr W. P. Evans i gymeryd y gadair yn ei Ie. Yn unol a chais Mr Haydn Jones, pasiwyd i anfon lOp at gyflog. y gogyddes, fel cyfran ? Bwrdd o'r swm delir iddi. Pasiwyd i ddychwelyd y 26p gweddill svdd mewn llaw heb ei gario o'r benthyciad a wnaed gan y bwrdd vn Liunda?n at yr adeiladau. Yr oedd y Bwrdd yn liawenhau cae! ar ddeall fod Mr. Walker Davies yn gwella, ac yn hoHol unfrydol dewisiwyd ef yn gideirydd am y I drydedd waith. Yr oedd ef wedi anfon vn deisyf am gael ei ryddhau, ond y parhai i wneyd ei ran dros addysg yr ardal gyda'r un sel ag arfer.—Pasiwyd i anfon ato deimladau y Bwrdd gyda dymuniad dwfn am ei gwbl adferiad. Cafwyd trafodaeth am yn agos i awr o amser ar adroddiad y Pwyllgor ar Arholiad yr ysgol- oriaethau. Pasiwyd fod yr un gwaith i fod i'r genethod a'r bechgen, yr un safon marciau i bawb fel eu gilydd, 45 y cant i fod yn rhif isaf i enill, nad oes neb dros 13 oed i gael sefylt arholiad, a gwaith safon 6 oedd i'w roddi fel maes arholi. Yr oedd adroddiad y Meistr ar lanhau yr ysgol i lawr ar raglen y cyfarfod, ac ystyried y saitb tender ddaeth i law am adeiladu ty newydd i'r meistr, ond er mwyn i'r rhai sydd yn tendro cael chwareu teg trowyd y cyfarfod yn bwyllgor, ac aeth y gohebwyr allan.

Cwmni Yswiriol y Prudential. Dyw. unwn alw sylw arbenig ein darllenwyr at adroddiad blynyddol y Cwmni uchod am y flwyddyn yn diweddu Rhagfyr 31, 1905, fel ag y dengys yn ein colofnau hysbysiadol. Er cym- aint sydd wedi ei ddweyd a'i ysgrifenu o dro i dro trwy ein colofnau am weithrediadau y Prudential fawr, wedi'r cwbl nid oes terfyn area gweithrediadau eang. Y flwyddyn 1905 ydoedd y flwyddyn fwyaf llwydaianus a groniclwyd eto yn eu hanes, ac edrychwn ar drafnidiaeth y Cwmni gyda syndod ac edmygedd. Yn y Gangen Gyffredin (Ordinary Branch) fe welir fod cymaint a 75,263 o hawl-ysgrifau newydd- ion (new policies) wedi cael eu rhoddi allan, yn creu yswirebaeth newydd o 7,211,427p., ac yn cynyrchu incwm blynyddol newydd o395,R29p. Cyrhaedda yr incwm yn y gangen hon am y flwyddyn 4,123,318p. cynydd o 154,302p. ar y flwyddyn flaenorol, a thalwyd allan y swm o l,812,618p. mewn hawliau yn ystod y flwyddyn yn y ga: gen hon. Yn y Gangen Lafurawl (In- dustrial Branch), cyrhaedda y derbyniadau y swm enfawr o 6,139,050p., cynydd o 159,175p., a chyrhaedda y cyfanswm a dalwyd yn y gangen hon 2,261,748p. Yr oedd nifer yr hawl yegrifau ar derfyn y flwyddyn dros un- filiwn ar byintheg. Dymunwn nodi y ffeith- iau canlynol o ddyddordeb maw: i'r cyhoedd. Yn gyntaf, cyrhaedda cyfanswm yr incwm yn y ddwy gangen am y flwyddyn dros ddeng miliwn a chwarter o bunnau. (2) Yr oedd cvfanswm yr hawliau a dalwyd allan yn ystod ) flwyddyn dros bedair miliwn o bunau. Gol- yga hyn daliad allan yn agos i dair mil ar ddeg ar gyfartaledd yn ddyddiol ag eithrio y Sab- bathau. Cyrhaedda holl gyfalaf y Cwmni ar derfyn y flwydctyn yn agos i dri ugain miliwn o .nau (= £ 60,000,000), sef cynydd o dair miliwn o bunau ar y flwyddyn flaenorol. Y mae yn anmhoslbl amgyffred ystyr y fath ffigyrau a r rhai hyn, ond gallwn gael rhyw ddrychfeddwl gwan o honynt drwy dybio fod yr holl eiddo hyn yn dael ei droi yn bunnoedd, ac fod y pun- oedd hyn yn cael eu gosod ar eu gilydd i ffurfio colofnau o aur. Buasai un golofn yn cyrhaedd am bedair ar bymtheg a deugain o filldiroead c uchder, a baasent yn ffurfio deg o golofnau a phob un o honynt mor uchel a'r Wyddfa. (4} Darfu i'r Cwmni ymddwyn yn hael tuag at yr yswirebdalwyr dan y Tablan A a C yn y Gangen Lafurawl trwy ychwanegu 2i y cant at yr ys- wiriaeth. Effeithia hyn ar gymaint a thair miliwn ar ddeg o yswirebau, a throsglwyddwyd 71)1) OOPp. i'r cyllid i gyfarfod a hyny. Fe welir lu 1 • "ii ffigyrau y Cwmni mor fawr, ac mor eang fel y mae yn hawddach ei ysgrifenu na'11 amgyffred, felly anogwn y darllenydd i'w dar- Ilen drosodd a throsodd drachefn, fel ag yr ym- ddangosent yn yr adroddiad. Da genym ddeall fod dosbarth Portmadoc o dan arolygiaeth Mr W. Hughes wedi gwneyd ei rhan yn dra effeith- iol i ddwyn y cyfryw lwyddiant i ben. Hefyd da genym ddwyn tystiolaeth uchel i'r IIwydd. iaut mawr sydd wedi dilyn ymdrechion Mr J. Eames, yr Arolygydd Cynorthwyol ag sydd yn gofalu am y Rhan-ddosbarth hwn, oherwydd mai ef a'r goruchwylwyr sydd dan ei ofal fel ag ein hysbysir wedi bod yn hynod o deyrngarol a llwyddianus. Am bob manylion pellach dy- munwn eich cyfarwyddo at yr Arolygydd, Mr W. Hughes, Preswyifa, Portmadoc, neu a'r Arolygydd Cynorthwyol, Mr J. E imes, 42 High street, Blaenau Ffestiniog; Mr J. Jones, 18 Maenofferen, Blaenau Ffestiniog Mr Edward Rowlands, Fronhatil, Tanygrisiau Mr T. J. Williams, 20 Jones street; Mr. D. M. Roberts, Holborn House, Llan Ffestiniog; Mr E. P. Roberts, P. 0. Garreg, Llanfrothen Mr Tudor Owen, Bronallt, Trawsfynydd.

Portmadog. Y PIONEER.-Nos Fercher 7fed cyfisol cynhal- iwyd cyfarfod cyntaf "dosbarth Porthmadog perthvnol i'r Cwmni Yswiriol y Pioneer," yn 126, High Street. Cymerwyd y gadair gan Mr E. Davies, Inspector y Cwmni dros Lerpwl a Gogledd Cymru. Cafwyd ganddo anerchia.d rhagorol, yn egluro, manteision y Cwmni i'r rhai a ymunant yn a, benig y rheol trwy yr hon y telir mewn bywyd i'r rhai a goll&nt aelod trwy ddamwain &c. Cyflwynwyd gan Mr Davies dros y Cwmni Fountain Pen hardd i Mr L. Roberts, Agent, Borthygest, ar ei waith yn ei enill fel gwobr, Diolchodd Mr Roberts yn bwrpasol. Siaradwyd yn mhellach gan yr oil o'r cynrychiolwyr. Ar derfyn y cyfarfod cyf- ranogwyd o Swper, yr hwn a fwynhawyd gan yr oil. Wedi'r diolchiadau arferol, ym- wahanodd pawbl gyda phenderfyniad newydd o ymroddiad i'w gwaith dros y Cwmni, a llesiant y cyhoedd.

I T MLPORTANT TO MOTHERS.-Every JL Mother who values the He?th and Clean- lineR of her Child shoul u Harrison's Reliable Nursery Pomade One application kills ail Nits and Vermin, beuti- fies and strengthens the Hair. Iu Tins, 4 and 9d. Postage Id,-Geo. W Harrison's Chemist, 118, Board Street, Reading. Agent for Llanrwst, -A. Parry Oher. "st, Stuioa ROfl.d,-Agent for B!, Ffestiniog,, J. Lloyd Jones, The Pharmacy. Agent for Bettwsy- coed,—R, Parry, Chemist,