Y Rhedegydd

I Mr. John Redmond ar hawliau'r i)we<rddon. I Ychydig wythnosau yn oi cawsom achos t alw sylw at araeth a. draddodastd gan Ar- wemydd y Biaid Wydde!Ig', ac i'w chanmo!. Ychydig ddyddiau yn 01 ymwelodd ag Athlone a thraddododd yno araeth a ddyfn- haodd yr argraph a wnaed ar ein meddyliau ac a gryfhaodd ein cred nad oes gan y Weinyddiaeth achos i ofni y pair y B!a!d Wydde'ig lawer o flinder iddL Fe! y gwnaetha! yn Limerick, felly yn Athione hefyd, cydnabu gyda hyfrydwch calon deimladau caredig Rhyddfrydwyr tuag at yr Iwerddon, gan ddywedyd mai yr hyn y bydd yn rhaid iddynt wrthynt wrth ddeddfu i'r Iwerddon fydd gwroMeb a medr: a Hed awgrymodd nad oedd yn meddwt y ceir hwy yn ddiffygiol iawn yn y pethau hyny. Y mae genym ymddiried yn y Prif-weinidog;. credwn ei fed yn Ymreolwr argyhoeddedig, ac yn ddyn gonest. Dywedaf yr un peth am Brif-ysgrifenydd yr Iwerddon." Bu amser pan na fynai cyhrychiolwyr yr Iwerddon gydnabod fod dim gwahamaeth rhwng! Rhyddfrydwyr a Thoriaid edrychent amynt '—o'r hyn He!af, slaradent am danynt oil gyda'u gHydd fel gelymon i'r Ynys Werdd. Erbyn hyn maent wedi newid eu ton.. Rhag I neb feddw! ei fod yn gwanhau 0 ran ei olygiadau am hawtiau y Gwyddelúd) dywed- odd Mr. Redmond ei fod yn bamu yn angenrheidlot dwyn ar gof i'r LIywodraeth eu bod hwy'r Gwyddelod yn anghyfnewld- tot ac yn anghyfnewidiadwy, ac na ellir penderfynu'r cwestiwn Gwyddelig mewn modd a'u boddtona hwy ond yn unig trwy roddi i'r Iwerddon senedd rydd ynghyd a gweinyddiaeth a fydd yn gyfnfot iddi." Ond ni ddywedodd nad oeddynt yn barod i dderbyn Uai na hyny. Y maent; heblaw hyny gwyddant mai LIywodraeth a Senedd Ryddfrydo! yn umg a ddyry iddynt gwir werth el dderbyn.

Egwyddorion y Diwygiad Protest- anaidd. Mae Arglwydd Halifax yd Eglwyswr, ac yn wr mawr yn eu plith-yn mhlith yr Uchet Eglwyswyr y mae'n wr mawr iawn. Efe ydyw Hywydd un o'r rhai cryfaf o'r Cym- de!thasau Eglwysig cymdeithas ag y mae rhai miloedd o glerigwyr yn aelodau o honi. Yn y Gyngres Eglwysig a gynhaiiwyd yn ddiweddar dywedodd yr Argiwydd Halifax hwn fod Egwyddor!on}y Diwygiad Protest- anaidd yn bethau ag y dylem edifarhau o'u I pIegid mewn dagrau a t!udw." Nid rhyfedd ddarfod i'r Cor-beriglor Webb-Pep!oe ddywedyd yn ddiweddarach mai nid yn Eglwys Loegr ond:mewn !!e arall y dylai Arglwydd Halifax fod—h.y. yn Eglwys Rufain. Coner fod yn yr Eglwys Sefydledig filoedd o glengwyr o'r un meddwt a'rpen deng hwn. Mae hyny yn wir,idybygwn, am ho!t aeiodau y gymdeithas y mae efe yn Hywydd iddi. dyben yr hon ydyw dinystrio Protestamaeth yr Eglwys y mae miloedd o honynt yn weinidogion I ynddl, a'r gweddill yn aelodau ynddl. Yr hyn a dystiolaethodd ef mewn geiriau egtur hyny mae eu gwelth- redoedd hwy yn ei dystio. Yn awr pe buasai adran gref o rhyw enwad anghyd- ffnrfiol yn lefeinio eu henwad a Phabyddion digymysg, ni fuasai genym ni na neb oddi- allan i'r enwad hwnw !e I wrthdystio yn eu herbyn nac i gwyno o gwbl. Ond gan fod yr Eglwys Esgobyddot yn enwad sefydledig yn ot y gyfraith ac yn waddotedig hefyd y mae genym er ein bod yn anghydffurfwyr haw! wrthdystio yn erbyn peth fel hyn ac I ddywedyd fod yn rhaid rhoddi atalfa arno. Y mae ynddo ei hun yn rheswm cryf dros dori y cysylltiad sydd rhyngddi a'r wladwr- iaeth pan y gwneto hyny byddwn yn fwy na boddlon i adael i'r Egtwyswyr drefnu eu materion eu hunain yn gwbl oH ac i ymgadw rhag ymyryd a hwy mewn modd yn y byd. Ond tra y pery yn sefydliad gwtadol ms galtwn oddef, ac ni ddytem oddef !ddi ymroi i ddadwneyd gwaith da ag y mae ein gwtad ar ei henill o'i blegid yn mhob ystyr, yn gymdeithasol, moesol ac ysprydo!.

EthoHatd Morgsmwg. Wedi'r holl helynt etholwyd Mr. S. T. Evans yn ddiwrthwynebiad, ac y mae yn dda genym am hyny. Mae'n ddigon hys- bys I'r rhai sydd wedi darllen hanes y gweithrediadau o'r dechreu fod y gwrthwyn- ebiad iddo yn dyfod oddiwrth rai o'r tu altan i'r etholaeth a gynrychlotir ganddo ac nid oddiwrth ei etholwyr ef ei hun. Yn wir hwyrfrydig a gwrthwyneblad y glowyr i ddwyn neb lallan yn ei erbyn a'i gwnaeth yn bosib! iddo gadw ei sedd heb ymladd am dani. Er fod yn dda genym ei fod wedi ei ethol drachefn, nid ydym am fyn'd heibio i'r ffaith nad yw wedi ibod mor ffyddlon ag y dylasai fodyn y cyflawniad o'i dyledswyddau Seneddol. Hyny yn hytrach na dim yn ei olygiadau gwleidyddol a'i olygiadau ar gwestiynau LIafur a roddodd achtysur i rai chwenych a cheisio rhoddi ei sedd I ryw un aaall. Dylai hwn fod yn rhybudd iddo, a gobeitihwn y bydd. Mae gan Forganwg yn enwedig, ac y mae gan Gymru gyfan hawt i ddisgwyt wrtho i gysegru i'w gwasanaeth, I fesur mwy nag y mae wedi gwneyd hyd yn hyn, y galluoedd disglaer iawn sydd ganddo —gaUuoedd sydd wedi sicrhau iddo radd dda iawn yn y Senedd a He uchet yngolwg y rhai sydd yn ei adnabod. Nid yn unig saif ynydosbarthcyntafo siaradwyr yn y Sen- edd heblaw hyny mae ganddo wybodaeth eang, a meddw! cryf a threiddgar a barn aeddfed. Mae hyn all yn rheswm dros iddo yn y dyfodol wneyd gwaith mwy a gwell nag y mae wedi ei wneyd hyd yn hyn. Os gwna yr hyn a all bydd ei sedd yn sicr iddo o hyn allan; oniwna, cymerir hi oddiarno a rhoddi r hi I araU.

I Bradychu Cyfrinach. Cohroiynydd BtsmarcfeiCangheuydd Ym- herodrol yr Atmaen oeddy Tywysog Hohen- !ohe. Mae ef wedi marw, a mab iddo ydyw y Tywysog Hohenlohe sydd wedi enyn dig- ofaint yr Ymherawdwr. Nid heb achos, yn ein barn ni, y digodd. Mae'r gwr a enwyd' wedi cyhoeddi hanes tied fanwl o'r anghyd- fod rhwng yr Ymherawdwr a jBismarc a arweiniodd I ddiswyddiad y gwr mawr. hwnw. Mae'r adroddiad, fel y deallwn, yn seiliedig ar yr hyn a ddywedodd yr Ymer- awdwr ei hun wrth dad y gwr sydd wedi ei gyhoeddi; os feiiy mae yn ymddangos yn rhywbeth hynod debyg i fradychu cyfnnach. Ntd dymunol i'rYmherawdwr ydyw cyhoeddi rhai pethau yr oedd ef yn dadleu drostynt a Bismarc yn dadleu yn eu herbyn, oblegid ni pherant i Rwsia feddw! dim mwy o hono na theimlo dim yn fwy caredig tuag ato. Mae rhai pethau yn yr adroddiad yn g!od iddo yn eu p!ith ei fod yn awyddys i wneyd rhywbeth i wella cyflwr gweithwyr yr Almaen, tra y mynai Bismarc eu Hywodraethu a gwialen haiam. Dadleuai ei feistr dros symud ymaith bob achos anfodd!onrwydd a chwyn, tra dad!euai Bismarc dros eu cosbi am gwyno. Ar adegau byddai teimladau y y ddau yn codi yn uche!; dywedodd yr Ymherawdwr wrth y Canghellydd Hohen- lohe ei fod wedi meddwt unwaith fod Bismarc yn myn'd i danu y botel inc at ei ben. Y diwedd fu, fel ygwyrpawb, i'r Ymherawdwr hebgor ei wasanaeth. PeIIebrodd at y gwr sydd wedi cyhoeddi yr hoi: bethau hyn gerydd !!ym. Nid ydym yn ei feio, er ein bod yn dywedyd etc nad yw y datguddiadau yn rhoddi achos iddo gywilyddio. Ond tipyn yn anghyfleus oedd eu gwneyd ar hyn o bryd.

PARATOWCH AT Y (;ADAF. Mae y tywydd eisoes wedi oeri, ac mae yn ofynol csel dllladau cynbesach o lawer i droi a.Han. Cynprynuyc l unman arall ga.Iwcb i weled y Stock ha.rdd o ? I JACKETS, -?- CAPES, ?? ? a FURS ? sydd genym wedi dod I mewn yr wythnos yma. Ma.e rhai o honynt yn cael eu dangos yn y fFenestr a 'does dim ond cam oddiyno at y counter. Dewch mewn pryd. V  STREET, tsHOP YR ERYR, ????' 8L. FFESTINIOG, R-W. MWV ELEN! NAC ERIOLDO ?.ES mae mwy wedi ) ymuno a'r Clwb I Nadolig eleni na'r un flwyddyn er pan ydym wedi ei ddechreu. Mae hyn yn profi yn amiwg fod ansawdd y Gwyddau, Hams, a r Nwyddau eraill sydd yn y parseli yn rhoddi bodd- lonrwydd i bawb sydd wedi eu cael o'r blaen ac yr ydym yn eich sicrhau y bydd y cyfryw eleni eto o'r quality' goreu. Ydych chwi wedi ym- uno? Os nad ydych, galwchlam y List. CO-OPERATIVE SOCIETY, i LTD., CHURCH STREET, BLAENAU FFESTINIOG. R.W.

AT EIN GOHEBWYR. SiABOD.—Di!es dadl ar,.fater mor :ddibwys, ac y mae genych gynrychiolwyr yn gwylio eich buddianau pe caent chwareu teg i wneyd hyny. UN o'r TRAWS.—Caiffyreiddochar"tBwngc y Dwr a'r CarthSbsydd ymddangos yn ein nesaf.

NODIADAU WYTHNOSOL. Heddgeidwaid Meirion. Er's pan alwasom sylw wythnos yn 01 at y cy!ch-!ythyr anfonwyd gan y Prifgwnstab! i heddgeidwaid Meirion, yr ydym wedi clywed Hawer mwy na digon I'n hargyhoeddi fed y cyhoedd yn telmlo yn anfoddlon i'r eithaf o'i blegid a'i fed wedi cynyrchu teimladau ag y gellir yn briodol eu galw yn deimladau digofus. C!ywsom rai gwyr cyfrifol yn dy- wedyd y dylid cynal cyfarfodydd cyhoeddus yn mhob rhan o'r Sir i wrthdystio yn erbyn y rheol newydd hon ac i alw am Iddi gael ei diddynu yn ddiymdroi. Dichon y bydd yn angenrheidiot gwneyd hynyynyman,ond rud doeth fyddai rhuthro yn frysiog'. Mae cyfiawnder ag eraill yn ogystal a doethineb yn galw am i ni arfer pwyll, ac arcs am, amser rhesymot am wybodaeth o'r rhesymau honedig dros anfon atlan y cytch-orchymyn hwn. Dyledswydd y Cyd-bwyllgor Hedd- geidwadol ydyw hyny, ac y mae yn ddlameu y ceir ef yn barod i'w gwneyd ac I ofalu fod y cyhoedd yn cael y wybodaeth angenrheid- icl. Maej genym haw! i gael gwybod nifer y swyddogion (neu oeddynt yn eu dal cyn anfonlad allan y cylch-Iythyr enwau yr eglwysi y dalient swyddi yddynt; yn achos pa rai o hynynt, ac yn mha fodd, yr oedd hyny yn anfantais iddynt i gyflawni eu gwaith fel heddgeidwaid. Ar yr atebion a geir i'r gofynladau hyn y dibyna y pender- fyniad y deuir iddo ynghylch yr angen am y cylch-orchymyn ac ynghytch y dyben oedd iddo. Os oedd yn angenrheidiol er mwyn disgybliaeth ac er sicrhau iawn-gyflawniad eu gwaith gan yr heddgeidwaid, ni fydd dim i'w wneyd ond ei gymeradwyo ond os ceir ei fod yn afreldiot ac yn debyg i effeithio yn niweidiol ar y corphlu, ac yn gam a dynion da sydd yn perthyn iddo, ni fydd ddim i'w wneyd ond ei gondemnio a pheri iddo gael ei alw yn ol yn ddiatreg.

Gweithred Fonheddig. Fel gwyr pawb, Tori ydyw Mr Wyndham. Felly yr ydym yn casau ei wieidyddiaeth er hyny'yr ydym wedi arfer meddwJ yn uche! a theimlo yn garedig ato ef yn bersono!. Mae'n foneddwr hyd flaenau ei fysedd; dengys ei ymd4ygiay yn ng!yn a.'r hetynt fu ynghyich Syr Antom Mac Sonnel fet y mae yr yspryd sydd ynddo ef (Mr. Wyndham) yn rhagori ar yr yspryd sydd yn Mr. Balfour. Yn ddiweddar bu'n areithio yn Dover a galwodd yn fradwyr y rhai nad ydynt yn cyfrif fod ehangder tiriogaethau Prydain Fawr yn fantais iddi. Dranoeth gwelodd adroddiad o'r araeth a gweiodd adroddiad o'i araeth a sylwodd ar y geiriau hyn oedd ynddi. Nid cynt y'u gwelodd nagy cynha!- twyd ef gan y boneddigrwydd sydd yn naturiol i ysgrifenu i'r Wasg I ddatgan ei ond am ei fed wedi dywedyd y fath air, ac i'w a!w yn o!. Mae ymhilth ein gwleidydd- wyr mwyafblaenllaw rai y buasaiyn well gan- ddynt dori ymaith eu deheulaw na gwneyd yr hyn wnaeth Mr Wyndham o wirfodd ei galon. Nid am ei fod wedi cael ei atw i gyfrif gan y rhai y cyfeiriasai atynt y gwnaeth yr ym- ddiheurad. Yn unig gwelodd y gair, a theimlodd nad oedd yn air priodot i'w arfer am wyr ag y cred am danynt eu bod mor onest ac egwyddoro! ag yntau er eu bod yn barnu yn wahanol iddo a brysiodd i'w atw yn ol ac i ddywedyd fod yn ddrwg ganddo ddarfad iddo ei arfer. Mae gwir angen am fwy o'r boneddigrwydd ar Hedneisrwydd yspryd a theimlad yma ymhlith ein gwyr cyhoeddus mewn gwahanot gytchoedd, a gobeithiwn y bydd i !awerwe!'d ei brydferth- wch yn Mr. Wyndham a phenderfynu y byddant yri y peth yma yn debyg iddo.

Y Llywodraeth a Phtaid Llafur. Mae'r Toriaid yn Hawenhau mewn gobalth y bydd i Blaid LIafur yn y Senedd beri b!!n- der mawr i'r LIywodraeth, a bod yn y diwedd yn achos cwymp a dinystr iddi. Or braidd y cryfheir eu gobalth wrth ddar!!en yr araeth a draddododd Mr. Haldane ddydd Gwener. Wrth adolygu i Senedd-dymor diweddaf, dywedodd fod y berthynas rhwng y Wein- ydd!aeth a chynrychiolwyr LIafur yn foddhaol iawn. 0 fewn muriau Ty'r Cyffredin cafodd y Weinyddlaeth gefnogaeth oedd bron yn berffaith gyson ganddynt. Wfftlodd y syniad a dracthir gan rai Tonaid a chan ambell aelod o Blaid LIafur eu bod wedi gorfodi y Weinyddiaeth i wneyd eu hewyHys, gan ddy- wedyd fod yr oH a wnaeth yn mhlaid Llafur wedi ei wneyd ganddi o'i gwir ewy!!ys a chyda chalon newydd. Gwnaeth sylw o ddywed!adau eithafol rhai o gynrychiolwyr LIafur yn eu hareithiau o'r ty al!an i Dy'r Cyffredm. Mae'n ddiameu genym mae Mr. Keir Hardie, yn benaf os nad yn unig, oedd ganddo yn ei feddwl. Nid yw yr hyn a ddywedir yn y w!ad gan Mr. Hardte ac eraill cyn bwysiced yn ngolwg Mr. Haidane ar hyn a vne!r ganddynt yn y Senedd. Dy- wedodd eiriau cryfion yn erbyn Sosialaeth- geiriau rhy gryfion i m a!!u eu cymeradwyo na chytuno a hwy o gwbl. Ymddengys i ni fod y Sosialaeth a gondemniai yn mhell iawn oddiwrth y wir Sosialaeth sydd ar ddyfod. Ond nid yn y fan yma y mae trin y mater hwn. Credwn fod araeth Mr. Hal- dane a'i chymeryd gydal gilydd yn araeth a duedda yn naturiol i beri i'r ychydig gyn- rych!o!wyr Llafur sydd yn meddw! Hai ac yn siarad mwy nag a ddylent, ymbwylto. Llei- afrif bychan ydynt yn y Blaid y perthynant iddi; mae'r mwyafrtf mawr o ae!odau'r Blaid yn wyr sydd yn hawlio parch ac yn gyflym yn enill ymddined y cyhoedd.

Genedigaethau. Davies.—Hydref 8, priod Mr. J. D. Davies, Manod Cottage, BIaenau Ffestiniog, ar ferch. Roberts-Hydref 3, priod Mr David Roberts, 6, Einon Terrace, BIaenau Ffestiniog, ar ferch. Williams.—Hydref 30, priod Mr. John J. Wil- liams, Bronyronwy, Cwm Cynfal, ar ferch. Williams—Medi 29, priod Mr Elias Williams, 8 Railway Terrace, Bettwsycoed, ar ferch.

i MAE RHA!D. MYNED AT t 6WAED. Y Gwaed ywlr Bywyd. Y Gwaed yw'r Merth Y Gwaed yw Pobpeth Y mae pawb—y chwi yn eu mysg-yn agored i nifer fawr o glefydan. Pahain felly ? Am fod Anmhurdeb yr Awyr, Anmhurdeb y Dwfr, Anmhurdeb Bwydydd, ao Anmhnrdeb pethau amgylchynol yn cren Anmhnrdeb y GWAED. A phan bydd y GWAED yu cael ei lygru i a'i wenwyno, mae yn gwneyd yn bosibi i'r SOURVT, ECZEMA, TABDDIANTAU Y CROEN, LLYGRIADAU, RASH, COESAU OLWYFEDIQ PENDDYNOD, RHEUMATISM, CORNWYDON, NEURALGIA, A Un 0 Glefydan eraill y Oorff a'r i ruthro at wahanol ranau o'r eyfansoddiad. Fe ellir atal a rhagflaenu y rhan fwyaf o'r clefydan ag aydd yn blino yr hil ddynol, drwy gadw y GWAjjjD yf BUR. Y mae miloedd yn barod i dystio a phro6 fod HUGHES'S BLOOD PILLS YN PURO Y GWAED, AC YN El GADW YN BUR. WMynwch, S weled llun' y Galon ar bob box Heb -04 hyny TwyU ydyw. Os by dwch yn dioddef oddiwrth DOLUR PEN, AFU DDRWG, DIFFYG TRAUL CORFFRWYMEDD, POEN Y CEFN, NERVES EGWAN, BILIOUSNESS, ANHWYLDERAU Y GWYNT, CYLLA A'R ARENAU. SEL YSBRYD, OoSweh fed gwreiddyn y drwg yn y &WAED, a bod ya rhaid myned at y &WAED cyn y gellir cael iMh&d gwirioneddol. Mae HUGHES S BLOOD PILLS yn cael effaith umongyrchol ar y GWAED, a.c ar yr hot gyfansoddiad. Rhoddwch brawf arnynt. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwyr Patent Medicine am Is lie, 3a 9c, 4s 6c, neu danfoner eu gwerth mewn Stamps neu P. 0. at JACOB HUGRES, M.P.S, L.D.S., Manufacturing Chemist, Penarth, CardiS. /??? I" I I ??. "? y?l? "I?, ? ?/ Rhoddweh brawf 'i.r Gomer's. Ba)m.. MAE "GOMEltS BALM YN BL1 AT BOB OLWYF, AC YN HYNOD AC ANFFAELEDM AT BOB MATH GLEFYDAU ALLANOL Y CORFF. A oes genych Goes Ddrwg? Y mae GOMER S BALM yn iachan y OIW1 braidd yn wyrthiol. Hefyd Archollion,! Hosgiadan, Tarddiantau y Onawd, Exzema Cedwir Hawer Aelod. Drwy ddefnyddio GOMER S BALM. Y mae yn iachaa Orach ar y Pen a Gwyneban Plant, Yacaldanan, Pilea, Llygriadan Plant a Benywod, Malaethan, Tarwden, TriLid Chwysedig, Gont, Gwynegoa,8curvv. Blood Poison. Gair at Faman, Gweithwyr Haiarn, Alcan, Glo,t0emg Ffermwyr, Morwyr, Engineers, Orefftwyr 0 bob math, ni ellir cael dim mor effeithiol a sicr a Gomer't Balm at bob Archoll a Damwain i'r Onawd, a sicrhad rhag y Blood FotsoM marwol. 8YNDOD YN SWYDD DEVON. Syr.—Mae eich EU, set GomeM B,t Im, yn feddyginiaeMt rhyfedd o eSeithioI. Fe gafodd wyr i mi ei ysgaldann ya ddrwg iawn yn ei gefn a'r bol. Fe gafodd y Gomef's BatM ei roddi arno mor fnan ag oedd yn bobibl, yn mh9D yr wythnos yr oedd yn abl 1'w gael ei wisgo, ac yn bnr fnaa yr oedd ei wellhad yn drwyadl. Ar ol hyny fe gafodd fy merch ymosodiad Ilym iawn can y Blast (neu BrysipeIa.jB) ar ei choes, ar ol dioddef am chwech wythnos aeth o dun driniaoth Doctor, yr hwn wnaeth mawr ddrwg iddt. Wedi hyny hi a ddefnyddiodd Gomer's Balm yr hwn a'i gwellhaodd mewn ychydig ddyddiau. Mae dwsenl wedi bod yn gofyn am enw yr eli, ac y mae pawb wedi ei broS yn anmhrisiadwy. Mae yn bity nad yw pawb ddim yn gwybod am dano.—H. LEWIS, Brixham, Devon. CLWYF GYMAINT A SAUCER. f Syr.—Ni allaf byth ddiolch digon am eich Go?nerls Balm, y mae yn iachan fy ng}nn yn gy<!ym iawn. Mae fy nglun wedi bod yn ddrwg iawn am bum' mlynodd. elwyf mawr cymaint a sttMccT-, ac yn boenua iawn, pawb ya rhyfeddn fy mod yn fyw, mae wedi esmwythan y poen yn rhytedd. Yr wyf wedi gwario pnnonid lawen ddun diben. Fe ddylai pawb wybod am dano. J. BUTLER, Dale-end, Dalarston. y RhodderPrawfarno. Gofynef ? am Gomers Ba!m Na thwyllerchwi.mynwchweled enw "JACOB ? HUGHNS" ar bob biwch. ,t Ar werth gan bob Chemist nen werthwr Patent Medi()Ï11f am Is lie., neu danfoner eu gwerth mewn Stamps <p neu P, 0. i'r gwMuthurwr, g JACOB HUGHES, M.P.G,Ia.D. I MANUFACTURING CHEMIST, ? PENARTH, CARDIFF ?