Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
13 erthygl ar y dudalen hon
-NODIADAU WYTHNOSOL.I
NODIADAU WYTHNOSOL. I Agoriad y Senedd. Adgyferfydd y Senedd ddydd Mercher, nesaf, a mawr y dyfalu sydd yn nghylch yr hyn a wna Ty'r Arglwyddi i Fesur Addysg. Mae'n hysbys erbyn hyn fod y Llywodraeth wedi penderfynu apelio at (yr adran gyfreith- iol 0) Dy'r Arglwyddi yn erbyn dedfryd LIys Apel yn achos Pwyllgor Addysg Gorllewin Caerefrog, a thybia rhai y bydd i'r Arglwyddi wneyd esgus o hyny dros oedi myn'd yn mlaen gyda Mesur Addysg hyd oni bydd dyfarniad y Llys Uchaf wedi ei roddi yn yr achos hwnw. Gallant wneyd I esgus õ hyny ond nid yw yn rheswm o gwbl dros iddynt wneyd y fath beth. Mae ded- fryd LIys Apel wrth fodd y Llywodraeth ac wrth fodd Anghydffurfwyr cyn belled, ag y mae yn myn'd, ond ymddeng-' ys i ni fod llawer yn tybio ei bod gryn lawer yn amgenach nag ydyw yn cyrhaedd yn mhellach nag y gwna. Yr hyn a ddywedodd Llys Apel ydyw na raid i un- rhyw Bwyllgor Addysg dalu Cyflog i athraw- on Ysgolion Eglwysig am yr amser a dreul- iant i gyfranu addysg grefyddol enwadol i'r dan eu gofal. Dyna'r cwbl ac nid yw yn llawer. Ni ddywedodd ei fod yn anghyf- reithlon iddynt dalu am wneyd y gwaith hwnw. 0 ran dim sydd yn nyfarniad Llys Apel gall y Pwyllgorau Addysg dalu neu beidio fel y mynont. Gallwn yn gyfreithlon wneyd llawer o bethau nad yw y gyfraith wladol yn ein gorfodi i'w gwneyd. Felly-nid ydym yn gweled fod gan achos Pwyllgor Addysg Gorllewin Caerefrog ddim i'w wneyd a phenderfynu'r cwestiwn a ddylid myn'd ymlaen heb oedi dim gyda'r mesur sydd wedi ei gymeradwyo gan Dy'r Cyffredin ac wedi ei anfon ganddo i Dy'r Arglwyddi. Os oes, yna y mae yn galw arnynt i symud ymlaen yn ddiatreg er mwyn cael sicrwydd hollol ynghylch yr hyn a ddylent ei wneyd. Mae'n ddiameu genym fod y Prifweinidog yn gwybod pa fwriad sydd gan Arglwydd Lansdowne a'i gyfeillion. Rhaid cofio fod trafodaeth yn cymeryd lie mewn amgylchiad- au fel hyn rhwng y Llywodraeth ac arwein- wyr yr Wrthblaid nas gwyry cyhoedd ddim am dani. Gwneir hyn yn amlwg iawn yn mywyd Gladstone gan Mr. John Morley. Byddwn oil yn gwybod erbyn diwedd yr wythnos nesaf faint o ddrwg a feiddia'r ¡ Arglwyddi ei wneyd ynglyn a'r mesur hwn.
"44 mlwydd oed." I
"44 mlwydd oed." I Ychydig o'n Seneddwyr sydd wedi dringo grisiau dyrchafiad cyn gyflymed a Mr. Austen Chamberlain yr hwn a gyrhaeddodd ei bedwaredd-flwydd-a-deugain o'i oedran ddydd Mawrth diweddaf. Nid oes ond pedair-blynedd-ar-dddg er's pan etholwyd ef am y tro cyntaf yn aelod o Dy'r Cyffredin. Y swydd gyntaf gafodd oedd swydd fel Arglwydd y Morlys yna penodwyd ef yn Bostfeistr Cyffredinol, ac yn ddiweddarach twnaed ef yn Ganghellydd y Trysorlys-yr on sydd nesaf mewn pwysigrwydd at swydd Ysgrifenydd Tramor yr hon ydyw yr agosaf drachefn at swydd y Prif Weinidog ei hun. Ni fynem er dim adael i'r ffaith mai Tori ydyw—er mai Rhyddfrydwr Undebol y geilw ei hun-ein rhwystro rhag gwneyd cyfiawnder llawn ag ef a chydnabod yn rhwydd bob rhagoriaeth mewn gallu sydd yn perthyn iddo. Ond y gwir, a'r holl wir, a dim ond y gwir ydyw fod ei ddyrchafiad cyflym i'w briodoli i'r ffaith eu fod yn fab i Mr. Joseph Chamberlain nag i unryw ragor- iaeth ynddo ef ei hun. Oni bae am ei berth- ynas a'i dad enwog a galluog, a'i fod oher- wydd y berthynas hono wedi ei dwyn i gys- ylltiad agos ag arweinwyr y blaid y perthyn iddi, mae'n amheus iawn a fuasai wedi cael swydd o gwbl, ac mae'n hollol sicr na chawsai yr un o'r swyddi pwysig iawn a ddaliwyd ganddo yn y Weinyddiaeth Dori- aidd ddiweddaf. Wedi dywedyd hyn, yr ydym yn barod iawn yn addef nad oes gan- ddo achos i gywilyddio dim oblegid y modd y llanwodd y swyddi hyny. Llanwodd hwy yn ddibrofedigaeth iddo ei hun ac i'w gyfeill- ion. Fel areithiwr, cyffredin yw. Mae'n ymadroddwr gweddol rwydd, ond nid yw mewn un modd yn hyawdl, ac ni ddarfu iddo erioed ddywedyd dim i beri i neb dybied fod ynddo ddim mwy o'r gwladwein- ydd nag sydd yn, y cyffredin o'i gyd-aelodau. Mae hyn oil mor wir am Mr. Herbert Glad- stone ag am dano ef; er, hwyrach, fod yn perthyn i'r diweddaf rai rhagoriaethau nad ydynt yn eiddo i Mr. Austen Chamberlain. Ond ni fuasai'r naill na'r llall o honynt wedi dringo cyn gyflymed na chyn uched oni bae eu bod yn feibion-y naill i'r gwr mawr Mr. Joseph Chamberlain, a'r llall i'r gwr llawer mwy William Ewart Gladstone. Achosion i'w cyferbynu a'r eiddynt hwy ydyw achosion bron yr oil o aelodau'r Weinyddiaeth bres- enol, yn enwedig achosion y Mri. Lloyd George, Winston Churchill a John Burns. Aeth y tri wyr hyn i fyny yn unig ar gyfrif eu gallu neillduol a'u teilyngdod eu hunain.
Edliw a danod.
Edliw a danod. Yr ydym fwy nag unwaith wedi galw sylw at y berthynas rhwng Mr. Richard Bell, A.S., a Mr. Keir Hardie, A.S., a'r rhai sydd yn gyfranogion o'i olygiadau Sosialaidd eithafol. Drwg genym weled fod y teimlad- au rhyngddynt yn chwcrwif fwyfwy ac yn myn'd yn fwy personol o hyd. Bu Mr. Bell yn ddigon ffol i ddywedyd fod Mr. Phillip Sndwden. A.S., yn enill £ 2,000 y flwyddyn drwy ysgrifenu i newyddiaduron dyddiol ac wythnosol, a geilw Mr. Suowden hyn yn gelwydd maleisus." Rhaid fod Mr. Bell wedi dywedyd gormod, ond mae'r helynt wedi bod yn foddion i alw sylw y cyhoedd at y ffaith fod Mr. Snowden yn cael tal am ys- grifenu'n gyson i newyddiaduron ydynt yn dal ar bob cyfle a gant i ddywedyd yn erbyn y Blaid y mae ef yn aelod mor flaenllaw ac mor alluog o honi. Er nad ydym ni yn cyfrif fod dim o'i le yn hyny (oblegid yr ydym yn bwrw nad ydyw yn ysgrifenu dim sydd yn anghyson a'i olygiadau a'i areithiau) ni wna hyn mohono ddim yn fwy cymeradwy gan yr adran fwyaf eithafol a rhagfarnllyd o'i blaid. Gresyn nad allai y gwyr hyn gytuno a chydweithio yn mhlaid yr achos ag y maent, y naill fel y llall' yn dwyn sel drosti. A » «
Y gair diweddaf am Mr.I Chamberlain.-,-
Y gair diweddaf am Mr. I Chamberlain. Mae Mr. Jesse Collins yn un o gyfeillion mwyaf mynwesol Mr. Chamberlain, ac mae'n sicr mai nid ar antur y dywedodd yr hyn a ddywedodd yn Birmingham nos Fawrth. Da ganddo ddywedyd fod Mr. Chamberlain yn gwella yn foddhaol, ac yr oedd yn dda ganddo chwanegu ei fod o'r diwedd wedi gwrando ar gyngor ei holl gyf- eillion, ac wedi penderfynu cymeryd tymor hir o orphwysdra a llonyddwch Hawn." Yn achos gwr sydd wedi cyraedd "oedran yr addewid mae son am dymor hir o orphwys- dra a llonyddwch llawn yn awgrymiadol a dywedyd y lleiaf. Cryfha ein hofn fod dydd gwaith cyhoeddus Mr. Chamberlain wedi myn'd heibio. Ond gobe\thiwn y bydd i'r gorphwysdra y mae am ei gymeryd yn fodd- ion i adfer ei nerth a'i iechyd i fesur a rwystra ei fywyd rhag bod yn flinder iddo. Mwy na hyny nis gallau ei obeithio da iawn fuasai genym pe gallasem. Ond nis gallwn feddwl y dychwel i faes y frwydr.
Llys Methdaliadol Blaenau!…
Llys Methdaliadol Blaenau Ffestiniog. Dydd Mawrth diweddaf, yn yr Adeiladau Sirol, Blaenau Ffestiniog, bu arholiad cyhoedd- us dau o Fethdalwyr o'r lie. Arholwyd gan Mr. Tobias (Dirwy-Dderbynydd Swyddogol) o flaen Mr. Cofrestrydd Thomas Jones. ACHOS 0. BAENET.—Yr achos cyntaf ydoedd un 0. Barnett, Caeclyd, (yn fiaenorol o Penybryn). Yr oedd ei."ddyledion yn _f 124 Is 4c ac nid oedd ganddo ddim ar eu cyfer. Dywedid mai yr achos o'r methiant oedd anhawsder i gael gwaith a'i afiechyd ei hun a'i deulu. Yn 1903, gorchymynwyd iddo yn Llys Manddyledion Corwen i dalu 4_8 12s Oc yn ol 4/- yr wythnos. Ar ol hyn daeth i Ffestiniog a bu yma am dair blynedd, ac yn ystod yr amser hwnw aeth i ddyled o £81 8s 4c. Yr oedd wedi gadael ei waith diweddaf am ei fod yn methu gwneyd cyflog. Enillai o 10/- i 15/- Yr oedd yn byw yn bur galed ar y pryd. Yr oedd pump o blant yn dibynu arno, ond yr oedd dwy wedi myned i wasanaeth ryw ddeufis yn ol. Yr oedd un yn 20 a'r llall yn 16 oed, ac afiach. Aethant i gostau hefyd ar farwolaeth gwraig ei frawd. Yr oedd raid caelinourning. Costiai hyny o dair i bedair punt, Nid oedd ganddo ddim eiddo heblaw y dodrefn yn y ty. Cauwyd yr arholiad. ACHOS R. G. WILLIAMS.—Yr ail achos 'ydoedd un Robert Griffith Williams. Grocer, 28, High Street, Blaenau Ffestiniog, yr hwn ar ei gais ei hun a ddyfarnwyd yn Fethdalwr ar y 30ain o Awst diweddaf. Cafwyd bod cyf- answm ei ddyledion yn £ 1,436. 8s. IOc, Yn nghyfer byny, cyfrifai fod ganddo LC278, Is 7e mewn Stoc, Dyledion Llyfrau, Dodrefn, &c.; yr hyn a ddangosai ddiffyg o £ 979. 8s, 6c. Priodolid y methiant i "golledion oddiwrth gwsmeriaid drwg, iselder masnach, colled drwy dan, afiechyd, a cholled trwy anturiaeth adeil- adu." Dechreuodd fusnes yn Ionawr 1900 gyda chyfalaf o £ 90 o'r rhai y talodd f,62 i Mr Owens am y stoc a'r goodwill. Yn Medi 1903 aeth oddicartref am dri mis yn wael ei.iechyd, ac yn yr amser hwnw cerid ei fasnach yn mlaen gan ei frawd, yr hwn a gyflenwai nwyddau o'i shop ei hun, ac a dalodd rai dyledion. Wedi dychwelyd i'r shop, parhaodd i gael ei nwydd- au gan ei frawd, ac o'r pryd hwnw hyd nes rhoddodd i fyny ei fusnes bu yn masnachu gydag e? i fesur mwy neu 1°, C,ôeddeJ gy ag e I e5Ur mwy neu aI, a .14 ya ddyled iddo yn awr yn ?345. ?s.  Yti ychwanegol at hyn yr oedd arno A2750 a_ ??? i'w dad am .an fenthycwyd ganddo 01 Rhagfyr 1904 cymerodd tan leyneisg_ p?? 49. High Street, a derbyniodd £ 35t0 o ( r Office. Derbymodd heod'422 am nwyddau werthwyd ar 01 y ?- Aitb I rhai hyn .111 dalu i'r bank. Yn I°na r tgg5 ? gj prynodd dir rhydd-daliadol, sef y He ys,,bi ei' siop arno, gan Mr Jonathan am ?600, a thalo^ ?50 o ernes arno, y pryniad i'w orphen y ^Q(t 1905. Trefnodd i gael mortgage 0 £ j tir a'r adeMad newydd fwriedid godi. Yf ?em cytundeb am adeiladu ty, siop, a P ° y tir yn ?890 25.. ac yr oedd ?337 0 ychwaniadall ar y cytundeb hwnw. Yr oedd we I defbyo symiau o tua ?700 gan mortgages, symiau gan ei dad ac eraill. Y" "O"glwrt', gwasgwyd arno gan y cymerwyr i oat ,,sy? !D?  dyledus ar waith oedd wedi ei v/ney0' ^0 ei fod yn methu talu, gwnaeth "'?"thfe? ? Drosglwyddiad o'r tir a'r ty i'r cyiner ? f, Yo yr hon yr oedd darpariaeth eu bod ? gael jt had-drosglwyddo os gallai ef gael yr a ^.8^ edus. Collodd ar yr anturiaeth h°n Ju0^f, ?350. Pwyswyd ar y Methdalwr gall?4r" Tobias, am y manylion a'r prawf. iOLl0 symiau ddywedid oeddynt yn ddyled-as 1a Frawd a'i Dad.—Cauwyd yr arholiad la ddarostyngedig i'r Methdalwr gy°??°"-?0? bynydd Swyddogol a'r cyfrif a'r P?r?aa y? nglyn a'r arian dyledus i'w Frawd P,vpa<3. nglyn a'r arian dyledus i'w Frawd ???"?
I GELLILYDAN. ^
I GELLILYDAN. BEDYDD.—Yr oedd prydnawn J ?el X arbenig yn hanes y pentref ucll C) d gwyddis fod brodyr Salem TrawsfYy dd vvle6yi dechreu achos i'r Bedyddwyr yn y 11?, Iac wed! cymeryd ty at eu gwasanaeth. Y' j? o?e!. 0 frodyr yn cerdded yr holl ffordd ?t? ? ffa? yn ffyddlon, ond erbyn hyn y maeO yil silog iawn yn mentro cychwyn achos y° 110.0 It Sul diweddaf, yr oedd Bedydd 00 y wi?t? gyntaf er's tros ddeugain mly??° yoo. YO oedd yno dyrfa luosog a hono dyrfa barcbtis ?ddy? yn gwrando ac yn sylwi gyda llawer Q ddy^r ordeb. Ychydig wedi 1 o'r gl"b  y Parch J. Phyllips, Gweinidog yto todago Salem y gwasanaeth trwy ddarllf thatl Olt Ysgrythyr lan ac offrymu Gweddt???y)g .!tac erfyniadol am arweiniad yr Ysbryd??cb? o'r gwasanaeth. Yna traddododd? ? hynod o bwrpasol ac effeithiol ia" g"il Parch. Moses Roberts, Seion, ]Ffe't""iog' Of Ddull, deiliaid, a phwysigr  ydd 13edYddY Ddull, deiliaid, a ,,O,Ivvg Testament Newydd." Yr oedd i iawn fod y dorf yn cael Mas ar y 910 to er eu bod yn disgyn yn bethau lied ddl. et tllf I lawer o honynt, ac yn ddios bydd Y'byo ddywedwyd yn sicr o bery i'r gwrao dawy". y, 'iOa unol a chais yr Areithiwr, edryco ? ?6? chwilio "a ydyw y pethau hyn fellY, i'r JOs' aeth y Parch Samuel Pierce, Penrl3y", I afoll i weinyddu yr Ordinhad, yr hwnOe fT^ anaethu yno y Su!. Gyda liaw, ? Y" Y 0 anaethu yno y Sul. bedyddiwyd M?p, ief?'?, llecyn o'r afon y bedyddiwyd Td"- Vi. e rce,41 mlynedd yn ol. Yn ei ddilyn yr ?? dd b3cboo ieuanc i ymostwng i'r gapc^11 wedi hyny geneth ieuanc a gwr?S ^io"' -?,! nghymdogaeth canol oed, vr 11011 oe 11 aelod dichlynaidd gydag enwad arall. 13iYA-' yddiwyd y tri ar eu proffes 9Y ,,ddf SYO yddiwyd y tri ar eu proHes gy?gcdtb?t. v ngwydd y dyrfa fawr. Gwelwyd Y? 'o ?lit-h dorf amryw frodyr selog o ?gl?Y-pp Trawsfynydd, Moriah, Calfaria a'='? F?t, iog. Rhanwyd amryw o lyfrau JO 1,0 To, Cott, ar Fedydd," gan y brawd se!og ??. j t?.ct' Evans, Y.H. Yr hwn oedd wedi mVoed1 i ddanfon ei weinidog yn ei gerby?'. g?o ?? hyderuybyddi'rsawl a ddaetb? ? fed<? hyderu y bydd i'r sawl a ddaetha gY Owygo o'r llyfr feddwl yn bwyHog ? ?yf gø:r Pregethwyd yn y ty cwrdd yn y bvvyf 0 Y? Parch. S. Pierce, ar adran o'r  ProSad pawb yn ddiau ydyw fy b?go mai da iawn oedd bod yno. sict 9 epY f fod mai da iawn oedd bod yno.Sic gepyf Olt Ilwyddiant i goroni ymdrechion Y ??/ chwiorydd yn y lie.—PER. ??/???
Iø. w itfed
Iø. w itfed PRIODAS.—Boreu ddydd M?fC? !!1.. cy6solyn nghapel Ebenezer.??G? cyfammod priodasol Mr. R. E. J? p. J?oO feistr y Rhewl, ger Rhuthyn, a JV-1 fdris merch hynaf Mr. a Mrs EHis Joo?jdo? O' ?5'- o'r lie hwn. Gweinyddwyd Y se? ? -t V )- gweinidog, y Parch J. D. Rich5'yo >h ard J ff- enoldeb y Cofrestrydd (Mr. aWd ø Cynorthwyid y priodfab gan ei {dfercb, ;e5' G. Jones, Caerwys Station a r br'O dfrcbl ei chwiorydd Misses Winnie st?? ?e? J'.j ?s. Rhoddwyd y briodferch ymtth ? g; tb?'?? jde? ?! chwareuwyd darnau pwrpasd yn d&efce^. yr offeryn gan Mr. Willie  iffoo wIliol3l ddechreu a diwedd y seremoni d vyddof0 ft oedd tvrfa fawr yn, ac o y Q\ arfer, poenyddiwyd nid y?y?c. CWIOpi gan gawodydd o rice, confette dd y Clyg' cyrhaedd Idris View (,yfran ogoad Y ,,o cyrhaedd Idris Viewcyfranogo??y ? llawen o foreu-fwyd danteith'. O I Oda,, arolygl iaeth ddeheuig Miss Williams, ? yoyC?? Miss Williams, Ardudwy House- b?? egol at a enwyd eisoes, yr edd Yvsell Miss Jones, Bettwsycoed (c??' bf,edfgb? a'r Mri Llewelyn ac Ellis H. jo 'nes(pbroody briodferch). Ar ol ffraethebio JU, a dyal briodferch). Ar oI nraethebion ?c !1 0- iadau da, ymadawodd y P? iellai:ac glas 0 tren am Lerpwl a manau craill cafo da gf" a Mrs Jones lu o an-,I-iegioll 0 bob ddechreu eu byd o'r ne,,vydd."330e d bnelltb oreu y nef ar yr undeb.. j CbWl Mor fwyn oedd boreu'cb nn1a Chwt Rhodd Hydref i chwi heux 01 Rhodd Hydref i ChWI ef n grin Mar fwyn ei law.-pob a Ga.'i lonydd ar ei change? ???. Un fwyn fo'ch gyrfa chwi cicl" dau- h poe%lt Na ddoed un groes 1 en P f Onfl ns ? rhw awch tari n s J?    Eich dau o y d tan ga? ,fO?14 ?F 13 yvi?d C i, J,ia)
[No title]
(dYU\> ¡1 DAMWAIN.—Ganol dydd heddy?? ?i? pan yn ail gychwvn ar ei %aitll d 1t' ROPe-ii Chwarel Fotty a Bowydd, ggWyd *c Jones, Capel Garmon, fhwDg dwY anafwyd ef yn drwm.
Advertising
MAE Y TYWYDD OER WEDI DOD, Dyma sydd i'w glywed gan bawb y dyddiauyma, ac mae hyny yn eithaf gwir. Beth arall sydd i'w ddisgwyl, onide ? Y peth gorea allwn wneyd ydyw gofalu am t ddigon o ddilladau cynes i gadw r: yr oerni i ffwrdd. Mae genym amrywiaeth dda. o Ladies Jackets, Style Ddiweddaraf, am brisiau nodedig o isel, yn cael en "< harddangos yn y ffenestr yr wyth- nos hon. Mynwch eu gweled. t. R. W. snor YR ERYR, Church Street. PAWB 01 IR UN fARN. 7 lIID yn ami y ceir pawb yn I unfryd unfarn ar unrhyw bwnge, ond fe ddigwyddodd felly H (am y tro cyntaf er amser adeiladu I Twr Babel) yn nglyn a'n Clwb eg Nadolig y flwyddyn ddiweddaf. Cawsom ganmoliaeth uehel i'r Gwyddau a'r Hams gan bawb yn ddieithriad oedd wedi ymuno a'r Clwb. Fe fydd y quality eleni eto y goreu allwn gael am arian. Yr ydym yn sicr y bydd mwy o ganmol am fod mwy wedi ymuno. Fyddwch chwi yn un ? CO-OPERA liVE SOCIETY, LTD., CHURCH STREET, I BLAENAU FFESTINIOG. 1 R.W. AT EIN GOHEBWYR. "NODION O'R CYLCH.Oherwydd pwysau newyddion yr wythnos hon ac adroddiadau y Byrddau cyhoeddus, bu raid i ni adael y "Nodion" allan. PWNGC Y COLEGAU a PLEIDLAIS YN NOLWYDDELEN, a Y.M.A.—Yn ein nesaf.
Mr. Asquith a phleidlais i…
Mr. Asquith a phleidlais i ferched. Er's misoedd bellach mae ychydig ferched difarn a difoes wedi dal ar bob cyfle a gaw- sant i godi terfysg mewn cyfarfodydd a anerchid gan unryw aelod o'r Weinyddiaeth. Cofir ddarfod i rai o honynt "aflonyddu'r heddwch wrth dy Mr. Asquith a chael eu dirwyo am hyny. Gwrthododd un o honynt dalu y ddirwy, ac anfonwyd hi i garchar (am chwech wythnos os ydym yn cofio'n iawn). Ond eiriolodd Mr. Asquith ei hun ar ei rhan, a gollyngwyd hi yn rhydd cyn i'r amser nod- edig ddyfod i ben. Ni chlywsom ei bod wedi dangos unrhyw hwyrfrydigrwydd i fyn'd allan trwy y drws a agorwyd iddi, er mai gan Mr. Asquith y'i hagorwyd. Fodd bynag, rhynga bodd iddi hi a'i thebyg edrych arno fel arch-elyn eu hachos, ac mae'n bosibl iawn y parhant i edrych arno felly er yr atebiad a'r eglurhad a rod des i ddirprwyaeth aeth ato ychydig ddyddiau yn ol yn ei Etholaeth. Dywedodd wrthynt nad oedd yr achos yn un ag y mae ef erioed wedi cymeryd nemawr ddyddordeb ynddo, a'i fod yn credu fod pedair-blynedd-ar-ddeg wedi myn'd heibio er's pan wnaeth y cyfeiriad lleiaf ato yn ei areithiau. Hysbysodd y ddirprwyaeth yn hollol eglur nad oedd yn cymeryd golwg ffafriol ar eu hachos, ond ei fod fel pob dyn rhesymol yn agored i argy- hoeddiad ar y mater yma fel ar faterion eraill. Cyn y bydd yn barod i bleidleisio dros estyn yr etholfraint i ferched, rhaid iddo (1) gael tystiolaeth a ddengys eu bod yn dy- muno nyny ac t) at hyny dystiolaeth a ddengys y gwnai hyny fwy o Ies nag o niwed iddynt. Anhawdd i;wn, anmhosibl yn wir, fuasai iddo ddywedyd geiriau mwy rhesymol. Nid ydym yn barod i gydnabod fod yr ychydig ferched cegrwth anfoesgar sydd yn crwydro drwy'r wlad er mwyn dyrysu Cyf- arfodydd Rhyddfrydol yn cynrychioli ond ychydig awn o'r rhai y cymerant arnynt eu bod yn siarad drostynt. Cyn belled ag y mae'n gwybodaeth yn myn'd nid oes gan un o bob deg o ferched awydd i gael pleidlais. Nid ydym yn digwydd adnabod cynifer ag un. Ac nid ydym yn awyddus i'w gweled yn cymeryd rhan mewn helyntion etholiadol, oblegid ni chwanegent ddim at eu parch wrth wneyd hyny. Maemerched llednais yn gwybod hyn ac yn gwybod fod i'w gael ddigon o waith y gallant eu wneyd yn well na gwaith felly ac y bydd iddynt yn y gwaith gwell hwnw wneyd mwy o les i eraill ac eraill mwy o barch iddynt eu hunain.
Mr. D. Lloyd-George a'i gyhuddwyr.
Mr. D. Lloyd-George a'i gyhudd- wyr. Mae Mr. Lloyd-George wedi bod yn yrl afael a mwy nag un o'i wrthwynebwyr o her- wydd rhywbeth a ddywedodd, meddant hwy, I yn yr araeth a draddododd yn Llanelli ychydig wythnosau yn ot. Haerant ei fod wedi bradychu anwybodaeth anesgusodol mewn aelod o'r Llywodraeth trwy son am fesur sydd yr awrhon vn gyfraith (Cyfraith Penodiad Ynadon Heddwch) fel un o'r mesurau sydd ar fyn'd dan ddwylaw'r Ar- glwyddi. Cyhuddwyd ef yn gyntaf mewn llythyr yn dwyn y ffug-enw Rhyddfrydwr '7mc;Iml a a yn ngholofnau y Times" Wedi iddo ateb hwnw, a galw sylw at y ffaith fod yn adroddiad y Times" ei hun o'i araeth frawddeg oedd oedd wedi ei gadael allan, gan ysgrifenydd y llythyr, a bod y frawddeg hono yn profi fod y cyhudd- iad o anwybodaeth o'r ffaith a nodwyd yn hollol ddisail, bu i Arglwydd Lansdowne wneyd yr un cyhuddiad drachefn. Rhodd- odd hyn achlysur i Mr. Lloyd-George ysgrifenu Ilythyr miniog, ond nt fyn Ar- glwydd Lansdowne gydnabod ei fod wedi gwneyd cam ag ef. Nid yw y mater yn bwysig iawn i neb. Er nad ydym yn credu fod yn ngeiriau Llywydd Bwrdd Masnach sail i'r cyhuddiad, rhaid i ni addef nad ydynt yn hollol eglur-nid ydynt mor eglur ag y mae ei eiriau ef yn arfer bod. Yr oil a ddengys gwaith Rhyddfrydwr Cymedrol ac Arglwydd Lansdowne ydyw eu bod yn orawyddus i gae! rhyw fath o gwyn yn erbyn yr aelod anrhydeddus dros Fwrdeisdrefl Arfon. Yn wir yr ydym yn synu fod gwr o safle ac urddas Arglwydd Lansdowne yn ymostwng i wneydl sylw o beth mor fychan. Cyn y cymerai ef ac eraill gymaint o drafferth i alw sylw y wlad at frycheuyn mor fychan ar Mr. Lloyd-George, rhaid eu bod yn teimlo nad oes llawer rhyngddo a bod yn be rffaith.
[Tua Rhufain. I.[
[Tua Rhufain. I. [ Y Parch R. J. Noyes, Ficer Harborne, Birmingham sydd yn gyfrifol am yr hyn a ganlyn. Dywedodd mewn cyfarfod yn Man- ceinion fod ei gynulleidfa yn Harborne wedi penderfynu codi cof-golofn i'r Ficer oedd yno o'i flaen a'u bod wedi bwriadu ysgrifenu arni yn mhlith geiriau eraill, y geiriau hyn c. Safodd yn gryf dros egwyddorion y Diwygiad Protestanaidd." Pan wybu yr Esgob Gore am y geiriau hyn, anghymerad- wyodd hwynt, a gwrthododd ei Ganghellydd roddi caniatad iddynt gael eu hysgrifenu ar y gof-golofn. Yn briodol iawn gofyna y "Christian World" a'i tybed y buasai gan yr Esgob a'i Ganghellydd wrthwynebiad i'r geiriau a ddywedodd Arglwydd Halifax yn ddiweddar (ar y rhai y sylwasom) Mae egwyddorion y Diwygiad Protestanaidd yn bethau y dylem edifarhau o'u plegld mewn dagrau a Iludw." Bu adeg pan y dygid ymlaen fel dadl yn erbyn dadgysylltiad y ffaith (oslffaith hefyd) fod yr Eglwys Sefyd- ledig yn wrthglawdd yn erbyn Pabyddiaeth. Os oedd felly, nid yw yn awr. Ynddi a thrwyddi hi yn benaf y gwna Pabyddiaeth ei gwaith yn ein gwlad.
Teymged o barch i'r Duma.…
Teymged o barch i'r Duma. I Yr oedd trefniadau wedi eu gwneyd i ddirprwyaeth o Ryddfrydwyr jfyn,41 i St. Petersburg i gyflwyno < aelodau y Duma ddadgorphoredig Anerchiad yn mynegi parch miloedd o Ryddfrydwyr Prydain Iddynt a'u cydymdeimlad yn eu hymdrechion yn mhlaid rhyddid. Pan wybuwyd hyn yo Rwsia parodd anfoddlonrwydd mawr mewn rhai cylchoedd yno, a dywedid yn eglur y byddai i ddyfodiad y ddirprwyaeth gynyrchu teimladau ehwerwach nag erioed ac arwain i derfysg a thyvallt y gwaed. Yn of pob tebig galwodd Llywodraeth Rwsia (trwy y Rwsiaidd yn Llundain) sylw Syr Edward Grey at y peth, oblegid gallasai, mae'n sicr genym, achosi anhyfrydwch. Gan na fyneg- asanterdim wneyd dim niwed, penderfynodd y ddirprwyaeth mai gwell oedd iddi beidio gwneyd yn ol ei bwriad; a chyflwynir yr anerchiad yn anghyhoedd. Hyn yn ddiau oedd ddoethaf i'w wneyd.