Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
I Cynghor Dinesig Ffestiniog…
I Cynghor Dinesig Ffestiniog I Cynhaliwyd yr uchod nos Wener diweddaf, o dan lywyddiaeth Mr. E. M. Owen, ac yr oedd hefyd yn bresenol Mri. David Williams, J. Lloyd Jones, Owen Jones, W. Owen, Cadwaladr Roberts, J. Lloyd Jones (ien.). E. Lloyd Powell, Lewis Richards, W. J. Row- lands, W. Jones, W. D. Jones, Hngh Jones, J. Cadwaladr, W. Evans, Rich- ard 8 Roberts, John Hughes, Dr. R. Jones (Swyddog Meddygol), W. E. A. Williams (Peirianydd), George Davies (Arol- ygydd Iechydol), R. O. Davies (Clerc), ac E. Roberts (Clerc Cynorthwyol). CYDYMDEIMLAD.—Ar gynygiad Mr. Wm. Jones a chefnogiad Mr. C. Roberts pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad a Mr. Hugh Lloyd yn ei waeledd, ac yn dymuno iddo adferiad buan. ADDYSG.—Dewiswyd y Cadeirydd, yr Is- gadeirydd a Mr. J. Lloyd Jones i gynrycbioli y Cynghor ynglyn a'r cyfarfodydd gynhelir o berthynas i Goleg Bangor yma Hydref 23, ac eu bod i roddi croesaw y dref iddynt. Yr oedd y Mri. Owen Jones, W. Owen, a'r Clerc yn cynrychioli Byrddau eraill yno.—Mr. Owen Jones a bwysai ar i holl aelodau y Cynghor wneyd pob ymgais i fod yn bresenol yn y cyfarfod, y byddai yn un o'r cyfarfodydd goreu a gynhaliwyd yn Ffestiniog erioed. PWYLLGOR GWAITH.—Cyfarfu y Pwyllgor Medi 14, a phasiwyd i gael rhestr o'r holl weithwyr oeddynt yn ngwasanaeth y Cyngor, a swm eu cyflog dyddiol er mwyn eu hystyried mewn cyfarfod dilynol.—Fod y pwyllgor i ail gyfarfod ar Medi 20, ar safle y Gwelyau Bac- teraidd am bedwar o'r gloch, ac yna yn Swyddfa y Cyngor i ystyried y mater uchod.— Cymeradwywyd yr adroddiad. Cyfarfu y pwyllgor drachefn Medi 20, a phasiwyd i godi cyflogau chwech o'r dynion, fod cyflog W. Powell i fod yn 4s 6c y dydd, a bod gwasanaeth Morris Jones yn darfod wedi iddo dori y cerig oedd ganddo yn bresenol.— Pasiwyd yr Adroddiad. Cyfarfu y Pwyllgor drachefn Medi 27, a dywedodd y Peirianydd ei fod yn barnu y gellid gwneyd i ffwrdd a deg o'r dynion weith- ient o dan y Cyngor.—Wedi hyny pasiwyd i'r Peirianydd gymeryd y Rhestr o'r hollol weith- wyr yn ol, a nodi a pha nifer yn llai y gellid cario yn mlaen gydag Adran 3, y Gwaith Dwfr, a'r Ffyrdd. Cyfarfu y Pwyllgor drachefn Hydref 1.— Dywedodd y Peirianydd, wedi myned trwy y Rhestr, y gellid gwneyd ar llai o bym- theg o ddynion ar y Gwelyau Bacteraidd o'r Adran 3.-Pasiwyd i wneyd i ffwrdd a 15 yn ol yr hyn ddywedai y Peirianydd.— Pasiwyd yn mhellach mai wrth benderfynu pwy oedd i fyned o wasanaeth y Cyngor nad oedd dim ond medrusrwydd i'w gymeryd i ys- tyriaeth ar wahan i bob cwestiwn o angen y dynion, eu teuluoedd a'u hamgylchiadau per- sonol. Yna nodwyd' y 15 oeddynt i fyned ymaith.—Nododd y Peirianydd y gellid gorph- en gyda gwasanaeth 10 oeddynt wedi eu cymeryd i mewn yn ychwanegol at dori cerrig. -Pasiwyd i wneyd i ffwrdd a deg yr ystyriodd y Pwyllgor eu hachos.-Ar gynygiad Mr. C. Roberts a chefnogiad Mr. William Owen ar- gymellwyd i'r Cyngor roddi i'r Pwyllgor i ystyried cyflogiad staff cyson y gweithwyr gyda gallu i wneyd i ffwrdd a rhai o honynt os bernid yn briodol.—E. Lloyd Powell a ofynodd beth oedd y rheswm fod y Pwyllgor yn gofyn am fwy o hawl gyda'r gweithwyr?—Mr. W. Owen.-Yr oedd teimlad nad oedd y gweithwyr yn cael ymddwyn yn deg tuag atynt ar hyn o bryd.—Mr. E. Lloyd Powell a ystyriai felly fod y pwyllgor hwn eisiau cael yr holl hawl i'w law yn lie ei adael yn llaw y Swyddogion a'r Cyngor.—Mr. Wil- liam Owen a ddywedodd i dri neu bedwar o bwyllgorau gael eu cynal ar bwngc y gweithwyr, ac fe orfu i Owen Owens siarad yn blaen ond yr oedd yn ddrwg ganddo nad oedd rhai o'r swyddogion wedi bod felly. Yr oedd y pwyllgor wedi atal y dynion salaf, yn ol eu barn hwy. Fe fu i rywun ddywedyd wrth y bobl yma fod Owen Owens wedi siarad yn anffafriol am rai o honynt, ac yr oedd gwneyd hyny yn beth gwael iawn, pwy bynag a wnaeth, a gallai droi yn anffafriol i Owens at wneyd ei ddyledswydd yn y dyfodol. Gwrthdystiai yn bendant yn erbyn pwy bynag a fu yn euog o ddywedyd hyny am Owens.—Mr. Lewis Richards a ddywedodd nad oedd yn hoffi y geiriau ddefnyddiodd Mr. William Owen am y dynion ataliwyd, trwy eu galw "y dynion: salaf" oedd ganddynt, a gallasai droi yn eu herbyn i gael gwaith yn rhywle arall. Gwyddai am y dynion o'r Llan, ac yr oedd y rhai hyny llawn cystal os nad°gwell na dim oedd ganddynt yn y Blaenau.—Mr. William Owen a ddywedodd ei fod yn hollol foddlawn i dynu y geiriau dynion salaf yn ol. Yr hyn olygai oedd, cadw y dynion goreu a mwyaf medrus mewn gwaith.—Y Peirianydd, Fe ddyweded y report mai y fi recomendiodd i wneyd i flwrdd a'r dynion hyn. Ni ddarfu i mi recomendio felly o gwbl. Dywedyd a wnaethum y byddai yn rhaid gwneyd i ffwrdd a thua ugain o weithwyr."—Y Clerc a ddywed- odd mai ef ei hun oedd yn cymeryd y cefnodion y noson hono, ac fe gafwyd yr enwau gan Mr. Wiliams.—Pasiwyd i adael y mater fel yr oedd. Y GOLEUNI.-Galwodd y Pwyllgor sylw at fod dwy lamp o nerth 16 canwyll yn parhau i fyny. tra yr oedd y Cyngor wedi pasio i newid yr oil gyda un 25 nerth canwyll.—Pasiwyd i'r Peirianydd fyned o gwmpas yr holl ddosbarth er gweled fod argymelliad y Cynghor yn cael ei gario allan.-Pasiwyd fod y lamp nwy i'w goleuo yn Isfryn os na bvdd y lamp drydanol yn oleu fod Mr. Yale i ddodi post y lamp sydd yn nhir y Reilffordd Gul yn rhywle oddiallan i'r tir hwnw, gan fod v Cwmni yn erbyn iddo fod ar eu lie hwy fod lamp i'w dodi rhwng Bwlcbygwynta Lhvynygell a bod Ditas T-Zoad i'w goleuo a thrydan. ADDYSG Gr-LFYDDYDCL.-Argym ell ii ,y pwyllgor, ar awgrym y Clerc eu bod yn gwaodd Mr Raymond Blaithwaite i drnddodi ei ddar- lith ar Y Bobl a gyfarfyddais" yn nghyfi-rfod agoriadol yr Ysgolion Ncs. Hefyd fod Mr. Osmond Williams, A.S., aCadben Drage yn cael eu gwahodd i'r cyfarfod.—Pasiwyd i dalu Ysgoloriaethau W. Morris, 154, Manod Road, a J. W. Davies yn ol punt y mis.—Hysbyswyd j £ 31 7s Oc o grants gael eu derbyn.-Y Clerc a hysbysodd i 160 ymuuo a'r Ysgolion Nos, ac yr oedd 42 wedi anfon eu henwau i mewn trwy lytftyrau. Yr oedd y Pwyllgor wedi ei awdur- dodi el a Mr. Dodd i roddi Athraw nen Ath- rawes ychwanegol os byddent yn gweled angen am hyny. Daeth cais o'r Llan am gael cyfar- fod yno, ac os ceid digon am uno, eu bod yn dechren Rhestr yno ar unwaith.—Mr. Owen Jones a ddywedodd fod yn bleser ganddo gael cefnogi adroddiad y Clerc. Yr oedd yn dda ganddo glywed i gynifer ymuno, ac yn sicr yr oedd hyny yn foddhaol iddynt oil. Nid oedd o bwys a oeddynt oil yn aelodau o'r pwyllgor a'i peidio, dylent wneyd eu goreu i bwyso ar eu pobl ieuaingc i barhau yn ffyddlawn i'r Rhest- rau hyd ddiwedd y tymor. Ac os bydd ysgrif- enu yn boddloni rhywun, boed iddynt wneyd hyny eto ac os bydd rhoddi ambell gelpan i rai o'r pwyllgor yn gwneyd lies, boed iddynt wneyd hyny eto (chwerthin).—Mr. W. Owen a gefnogodd, a chymeradwywyd yr Adroddiad. IECHYD A'R FFYRDD.—Cyfarfu y Pwyllgor hwn, ac ystyriasant adroddiadau y Peirianydd, y Swyddog Meddygol, a'r Swyddog Iechydol. Mr. George Davies a adroddodd iddo dder- byn Nodiadau am 9 achos o glefydon yn ystod y mis: 4 Gwddglwyf, 2 Dwymyn Coch, 2 Rwng-glwy, a 1 Taniddwf. Nodwyd 7 gan Dr. Jones, a 2 gan Dr. Evans. 3 oedd y mis cynt, a 9 yr un tymor y llynedd.—Nid oedd y trefniant gyda dwfr yn foddhaol yn 12 a 13 Tanrallt, ac yr oedd nifer lluosog o bethau yn ofynol yn nhai y Barracks, Penybryn, &c., Llan.-Pasiwyd i wasanaethu rhybuddion arnynt oil. Yr oedd yr Arolygydd Iechydol wedi cymer- yd Llefrith i'w ddadansoddi gan Lewis Edwards, Bowydd Street, yr hwn gafwyd yn bur a dilwgr ond yr oedd 25 gronyn o boric acid yn mhob galwyn o'r peth gafwyd gan David Lewis, Dorfil Street, yn ol tystysgrif y Dadansoddydd Sirol.—Y Clerc a gyfeiriodd at y siarad a fu yn y Cyngor diweddaf yn nglyn a'r drafodaeth i erlyn am lygru Llefrith, ac yr oedd yn ddrwg ganddo na bu i rai Aelodau o'r Cyngor gymeryd yr awgrym a roddodd y pryd hwnw. Fe ddangosodd yn awr ar ba dir yr oedd wedi cyfarwyddo y Cyngor i erlyn oher- wydd y manylion oeddynt yn ddiffygiol yn yr achos.—Mr, Hugh Jones a ddywedodd ei fod yn hollol gyd-weled a'r hyn a ddywedodd y Clerc, a bod yn ofidus ganddo am y sylwadau a wnaeth yn y Cyngor diweddaf gan ei fod ar y pryd heb fod mewn meddiant o'r ffeithiau ddodid yn awr o'u blaen gan y Clerc, yn nghyfarwyddyd yr hwn yr oedd ganddo yr ymddiriedaeth Iwyraf.—Pasiwyd fod yr holl fater o Lygru Llefrith yn cael ei ymddiried i'r Clerc a'r Swyddog Meddygol. Pasiwyd i'r Peirianydd dynu allan yr amcan- gyfrif o'r gost i awyru y Neuadd Gynull, ac hefyd i wneyd yr adgyweiriadau gofynol ar y Bontddu.—Pasiwyd i bwyso ar berchenogion tai Capelgwyn i wneyd Carthffos a Chronbwll yn y lie at wasanaeth eu tai. Pasiwyd i adgyweirio Ilwybr ffordd y Swch, Rhydysarn.—Cwynai Mr. W. Ll. Humphreys fod y llwybr o Benar View i Orsaf y L. & N. Western wedi ei gau ond adroddodd y Peir- ianydd a'r Clerc nad oedd hyny yn ffaith y tir oedd wedi ei gau i mewn.-Caniatawyd i Mrs. E. Williams, 18, New Square, gael dodi reiliau o flaen ei thy.—Gan fod y dwfr wedi lleihau yn ddirwfawr yn ffrwd Llwynygell, a'r Peirianydd yn adrodd fod y ffos yn ddigon ar gyfer y dwfr, pasiwyd i'w gadael heb ei lledu fel y meddylid dro yn ol am wneyd. LLWYBRAU TANYGRISIAU.—Argymeilai yr Is-bwyllgor i'r rhan o'r Llwybr o'r Dduallt i'r ochr yma o'r twnel gael ei adael fel y mae, ond argymellent i'r rhan o'r Twnel i Tanygrisiau gael ei adgyweirio.—Mr. E. Lloyd Powell, a alwodd sylw fod aelodau Tanygrisiau flynyddoedd yn ol yn pwyso ar i'r perchenogion wneyd y llwybr; ond yn awr, pan y mae y perchenogion wedi newid, y mae eisiau i ni wneyd y gwaith ar gost y trethdalwyr. Mr. John Hughes a ofynodd a oedd yn deg i ddyn ag interest yn y lie eistedd ar y pwyll- gor ? A phabam dim ond at geg y twnel ? Onid oedd eisiau gwella yno hefyd. Daliai ef na ddylid gwneyd gwabaniaetb fel hyn er budd rhai ar draul gadael eraill.—Ar gynygiad Mr. J. Lloyd Jones pasiwyd i wneyd y gwaith, a'r gost i beidio myned dros ddeg punt. Pasiwyd i'r ceryg sydd ar hyd y mynwent- ydd yn rhyddion i gael eu symud.—Mr. Wm. Owen a alwodd sylw at y mater. Pasiwyd i'r Peirianydd gael seibiant o dair wythnos. Y LLYFRGELL.—Yn ol adroddiad y Llyfr- gellydd (Mr. J. Lloyd Jones), yr oedd 1193 o lyfrau wedi eu rhoddi allan yn fenthyg yn ystod y mis, ar gyfer 863 yr un tymor y llynedd cynydd o 330, a derbyniwyd £1 Is 3c mewn fees &c. Yn ol yr adroddiad am y flwyddyn, yr oedd 13,867 o lyfrau wedi eu rhoddi allan, ar gyfer 10,231 y flwyddyn cynt cynydd o 3636.-Argymellai y Pwyllgor i'r Truth a'r Punch gael eu pwrcasu yn wythnosol i'r Ddar- lIenfa; fod sylw y Cyngor yn cael ei alw at sefyllfa y Llyfrgell fel ag i erfyn am gefnogaeth y cyhoedd. fod rhestr o'r llyfrau newyddion roddid i'r Llyfrgell yn cael ei dodi i fyny yn y Ddarllenfa,—Yr oedd y cynydd yn y llyfrau roddwyd allan yn y gangen Ddarllenfa o 42 yn ystod y flwyddyn.—Mr. Owen Jones a alwodd sylw at y ffaith fod y Wasg Gymreig yn cyhoeddi llyfrau rhagorol a ddalient gydmar- iaeth dda ag eiddo y Wasg Seisneg.
--"..-.-..-.........,..,..…
EGLWYSBACH. DroLCH AM Y CYNHAUAF.—Yr oedd y cyfarfodydd trwy ddydd Llun yn nodedig o wresog a lluosog, a Chapelau y Methodistiaid, y Wesleyaid, a'r Bedyddwyr. yn llawn. Deuai ambell awe! dros y cvnulliadau cyffelyb i'r hyn a deimlwyd yn ystod y cyfarfodydd gwresocaf gafwyd yn ystod y Diwygiad. Gobeithir fod y tan am ail ddechreu cyneu yn ein pllth unwa?th etc. y-.i ein p'l?ith u,-iwai?h o
Cyngor Dinesig Llanrwst.j
Cyngor Dinesig Llanrwst. Cynhaliwyd cyfarfod rheolaidd y Cyngor nos Wener, pryd yr oedd yn bresenol,—Mri W. Hughes, (Cadeirydd); Dr. J. W. Owen, (Is- gadelrydd); T. R. Jones; J. Rhydwen Jones Edward Mills; J. W. Watling; Parch W. Cynwyd Williams; W. J. Williams; R. R. Owen, (Clerc; George Wynne, (Ar- olygyctd); acEvan M. Jones (Trethgasglydd). CADARNHAU.-Wedi pasio cofnodion y cyfarfod blaenorol fel rhai cywir, arwyddwyd y cyfryw gan y Cadeirydd. Y GOLEUNI CYHOEDDUS.—Y Cadeirydd a ddywedodd nad oedd neb o'r aelodan yn bres- enol yn y Pwyllgor Goleuo, ond Mr. T. R. Jones, felly methwyd a chynal pwyllgor. Fodd bynag, yr oedd yn rhaid ystyried y Cytundeb dynwyd allan rhyngddynt fel Cyngor a Chwm-1 ni 31 Gwaith Nwy am oleuo y dref am y pum' mlynedd nesaf. Gwelodd ef (y Cadeirydd) a'r Clerc, Mr. Stoddart, o'r Gwaith Nwy, ac enwodd Mr Stoddart amryw bethau y pwysai y Cwmni am gael eu nhewid cyn arwyddo y Cytundeb yn derfynol. Y Clerc a ddywedodd fod rhai o'r pethau hyny yn rhesymol, a chytunwyd iddynt eu cael; ond methwyd a gweled y dylid cydsynio ag amryw bethau y dadleuid am eu cael.—Ar gynygiad Dr. Owen a chefnogiad Mr. J. Rhydwen Jones, pasiwyd y Cytundeb fel yr oedd ar ol i'r cyfnewidiadau a nodwyd gael eu gwneyd ynddo. Yr oedd amryw lampau ychwanegol yn cael eu gofyn mewn manau yn y dref, ond dangos- odd Mr. T. R. Jones mai eiddo angyhoedd ydoedd y lleoedd hyny, ac nad oedd yn iawn i'r cyhoedd dalu am eu goleuo. Argymellai i lamp gael ei gosod yn Town Hill.—Pasiwyd yr argymelliad, ac oedwyd am y presenol dodi y lampau eraill ofynid am danynt. YNADON NEWYDD.—Y cadeirydd a ddywed- odd fod dau o Aelodau y Cyngor wedi eu dyrchafu i'r Faingc Ynadol oddiar y buont yn y cyfarfod diweddaf, ac yr oedd yn cynyg eu bod fel Cyngor yn eu llongyfarch ar eu penodiad, gan obeithio y caent hir oes i addurno y Llys urddasol hwnw, ac i weini cyfiawnder ynddo.—Dr. Owen a gefnogodd, a phasiwyd.- Mr. W. J. Williams, Yr wyf yn ddiolchgar i chwi am eich geiriau caredig, a'ch teimladau da."—Mr. E. Mills, Same Here (chwerthin). LLONGYFARCH ETO.—Mr. T. R. Jones a ddywedodd y dylent, gan eu bod yn dechreu llongyfarch, anfon llongyfarchiad cynes i larll Carrington ar ei wneuthuriad yn Farchog y Gardas (Knight of the Garter).-Cefnogodd Dr. Owen, a phasiwyd. ADRODDIAD YR AROLYGYDD.—Yr oedd yn dda gan Mr. Wynne hysbysu fod mabwysiadu Rheolau y Llaethdai, &c., yn dechreu dwyn ffrwyth dda yn y Dosbarth, a gwelliant dirfawr wedi cymeryd lie yn nglyn a chyflenwi Llefrith yn y lle.-Yr oedd yn gofyn am gyfarwyddyd i reilgau Vencing) yn y Gongl ar yr ochr wrth y fynedfa i'r Orsaf.—Yr oedd cerig ellid gael at wasanaeth y Cyngor yn nghefn lie Mr. J. Rhydwen Jones am 1/6 y llwyth. Byddai 'eu cymeryd oddi yno yn arbediad o chwech cheiniog y llwyth ar fyned i'r chwarel am dan- ynt.—Pasiwyd i bwrcasu y cerig yn ol argym- helliad y Swyddog.—Yn nglyn a'r Gongl wrth yr Orsaf, gofynodd Mr. W. J. Williams pa hawl oedd gan y Cyngor ar y lie ? Dylid gwybod hyny cyn symud dim yn mlaen. Pas- iwyd i'r Clerc ymholi i'r mater. ADRODDIAD Y TRETHGASGLYDD.—Adrodd- odd y Trethgasglydd iddo gasglu Z333 9s lOc, o'r Dreth gyffredinol, £ 15 10s Oc o'r Dreth Ddwfr, a £3 a Dallau y Farchnad yn gwneyd cyfanswm o A352 16s 10c. Yr oedd yn teimlo anhawsder neillduol gyda chael tal am y dwfr a ddefnyddid at adeiladu.—Ar gynygiad y Parch W. Cynwyd Williams a chefnogiad Dr. Owen pasiwyd fod tal yn mlaen llaw yn cael ei godi yn mhob achos o'r fath o hyn allan.— Sylwodd y Cadeirydd i'r Trethgasglydd wneyd gwaith rhagorol yn ystod y mis, a chafodd swm dda o arian i mewn. PYSGOTA.—Y Clerc a hysbysodd i'r Tymor eleni fod yn un eithriadol o lwyddianus gyda gwerthu tocynau i bysgota ar Lyn Crafnant, ond nis gwyddai a fu y tymhor yn un llwydd- ianus i'r pysgotwyr. Cafwyd/12 5s am doc- ynau mwy o C5 7s 5c na'r llynedd. PYST LAMPAU.—Yr oedd wedi anfon bil i Gwmni y Rheilffordd am y niweidiau dderbyn- iodd y pyst lampau wrth gael eu cario i lawr o Blaenau Ffestiniog. Y Clerc a ddywedodd fod y bil yn .£ 1 7s, ac yr oedd 13s 3c o fil am gario yn ddyledus i'r Cwmni. Yr oedd ef a'r Cadeirydd wedi cydsynio a'r Gorsaf-feistr i settlo am 13s 3c, sef y draul o gario y pyst o'r Blaenau. Cymeradwyodd y Cyngor yr hyn a wnaed. FFEIRIAU A MARCHNADOEDD.—Y Clerc a ofynodd beth oeddid yn myned i'w wneyd eleni gyda gwneyd y Ffeiriau yn hysbys ? Yr oeddynt wedi argraffu dau fath o Gardiau y llynedd i hysbysu Ffeiriau eleni: a oeddid am wneyd hyny eleni ?—Mr. Watling a gynygiodd eu bod yn argraffu Cardiau. Yr oedd o bwys i'r Ffeiriau gael eu hysbysu, gan mai hyny oedd dirgelwch eu llwyddiant.—Mr. T. R. Jones, a ddaliai y dylent, os am fyned i mewn am argraffu, ei wneyd yn gyflawn trwy gael llyfryn yn cynwys gwybodaeth am aelodau yr holl Fyrddau Cyhoeddus, Llyaoedd, y Marchnadoedd, a'r Ffeiriau. Yr oedd yn cynyg i'r Cadeirydd a'r Clerc gymeryd y mater mewn llaw. —Y Clerc, "Bydd yn well gadael hyny am y flwyddyn nesaf, gan fod yr holl etholiadau yn Mawrth nesaf, a gall hyny wneyd yr hyn a ddodir mewn argraff yn ddi- fudd."—Mr. T. R. Jones, a gydsyniodd y gallai cyfnewidiadau fod yn nglyn ag aelodau y Byrddau, ond yr oedd yn: teimlo fod gwir angen am Lyfryn fel yr un awgrymai.— Siaradodd amryw aelodau i'r un cyfeiriad, ond yn y diwedd pasiwyd i argraffu mil o docynau am y Ffeiriau, a bod Marchnad y Moch i'w dodi arnynt.—Pasiwyd i Ofyn cynygion am argraffu y Cardiau, a bod y Clerc a'r Cadeir- ydd i edrych trwy y cyfryw, a dewis ohonynt. HYSBYSLENI.—Galwodd y Clerc sylw y Cyngor at yr Hysbysleni ddodid ar Neuadd.— Pasiwyd i'r Tretbgasglydd atal y peth yn gyfangwbl. RHENTV—Methwyd a gweled y ffordd yn glir i ganiatau y cais am ostyngiad yn rhent y stall ddelid gan Mr. Owen Hughes, Meliny- coed, yn y Farchnad. PENODI.—Cymeradwyodd Bwrdd y Llywod- raeth Leol ail benodiad Dr. Frazec a Mr. George Wynne. ARIANOL.-—Mr. Rhydwen Jones a ddarllen- odd adroddiad y Pwyllgor Arianol, yn dangos biliau i'w talu yn dod i £ 114 13s 10c; yn gadael gweddill yn ffafr y Cyngor. wedi talu pob gofynion, o ;6484 19s 4c. BENTHYG.—Daeth gair o Fwrdd y Llywod- raeth Leol mewn atebiad i gais y Cyngor am fenthyg /500 at dalu'r gost o amddiffyn eu hunain yn y Cyngaws ddygwyd yn miaen yn eu herbyn hwy a Chyngor Dosbarth Geirionydd gan Mr. J. Marshall Brookes o'r Cwmni Trydanol.—Gofynai y Bwrdd amyr holl fanyl- ion yn nglyn a'r achos, ac atebodd y Clerc fod y cyfryw wedi eu hanfon. TROETHFA STATION ROAD.—Mr. Wyatt, Post-feistr, Llrndudno a anfonodd gwyn yn nghylch fod y Droethfa (Urinal) yn Station Road ar gyfer un o ddrysau y Llythyrdy.- Siaradodd amryw o'r aelodau ar y mater, a dadleuent fod y lie hwn yn un o'r rhai rhagoraf ellid ei wneyd, ei fod yr unig un oedd yn y rhan hono o'r dref, a'i fod yno cyn i'r Llythyrdy gael ei symud gyferbyn ag ef.—Ar gynygiad Mr. W. J. Williams, a chefnogiad Dr. Owen, pasiwyd i ofyn pa faint oedd awdurdodau y Llythyrdy yn foddlawn i'w roddi at y gost o'i symud.
IBwrdd Addysg Dosbarth Ffestin-I…
I Bwrdd Addysg Dosbarth Ffestin- log. MATERION PWYSIG. Prydnawn ddydd Iau, cyfarfyddodd y Rheol- wyr Addysg canlynol yn yr Adeiladau Sirol, Blaenau Ffestiniog,-Mri William Owen, U.H,. (Cadeirydd); Parch J. Rhydwen Parry (Is- gadeirydd); William Roberts, Parch. John Owen, M.A., Dr. R. Jones; Dr. R. Roberts; W. P. Evans Hugh Jones John Cadwaladr J. Lloyd Jones; D. G. Jones; Miss Jones; Andreas Roberts; R. T. J ones Samuel Pierce: R. O. Davies (Clerc); Edward Jones (Clerc Cynorthwyol); a William Evans (Swyddog gorfodol) COFNODION.-Darllenwyd a chadarnhawyd cofnodion y cyfarfod diweddaf. SENEDD COLEG BANGOR.—Darllenwyd gwahoddiad oddiwrth Miss Jones, Ysgol Uwchraddol y Merched ar ran pwyllgor y Boneddigesau i'r Rheolwyr i gyfarfod Senedd Coleg Bangor ar eu hymweliad a'r Blaenau ar Hydref 24.-Pasiwyd i dderbyn y gwahodd- iad gyda diolch. Hefyd i ofyn i'r Senedd dderbyn Dirprwyaeth ar ran y Rheolwyr. Penodwyd y Cadeirydd a'r Isgsdeirydd i gynrychioli y Rheolwyr. CogiNIo. —Yn ngwyneb gohebiaeth oddiwrth Bwyllgor y Sir, pasiwyd 1. Nad oeddid yn gweled eu ffordd yn glir i ddarparu at ddysgu Coginiaeth yn Ysgol Trawsfynydd: 2, nad oedd Coginiaeth i'w dysgu i Safon V yn yr Ysgolion Elfenol. PWNGC YR YSGOLION UWCHRADDOL. Penodwyd pwyllgor i ystyried yr holl am- gylchiadau cysylltiol a'r ddwy Ysgol Uwch-1 raddol, ag hefyd i ystyried yn nglyn a hyny lythyr Mr. Phillips, B.Sc., Ysgolfeistr Ysgol Uwchraddol y Bechgyn yn nghylch troi yr Ysgolion yn rhai Uwch-Elfenol, a'r hyn gaisyr oedd Miss Jones, Ysgolfeistres Ysgol Uwch- addol y genethod yn cytuno. Yn y pwyllgor cyntaf, darllenwyd ygenadwri a dderbyniwyd o'r pwyllgor Sirol yn nglyn a gwneyd y ddwy ysgol yn un ysgol gymysg, ac adroddiad yr Archadeiladydd ar ycyfnewidiad- au gofynol ar yr ysgolion i gyfarfod hyny, os penderfynid ei wneyd.-Pasiwyd fod y ddwy Ysgol i fod ar wahan, ond fod Dosbeirth (classes) mewn rhai pyngciau i fod yn gymysg. Cyfarfu y pwyllgor drachefn i ystyried y cwestiwn o droi yr Ysgolion yn rhai Uwch Elfenol, yn ol argymelliad Mr. M. E. Phillips mewn llythyr oedd wedi ei dderbyn yn y cyfar- fod blaenorol ac a ddarllenwyd ar y pryd. Yr oedd y Pwyllgor o'r farn fod troi yr ysgolion yn rhai Uwch-elfenol yn anmhosibl, a phas- iwyd eu bod yn ystyried pa fodd y gellid gwella Efrydrawd (Curriculum) yr Y,sgol- ion. Wedi darllen yr Efrydrawd preSenol, pasiwyd fod y Pwyllgor o'r farn y dylai fod cwrs o dair blynedd yn yr Ysgolion Uwch- raddol cyfaddas i'r ardal. Fod Prif-athrawon yr Ysgolion hyn yn cael gofyn iddynt barotoi Efrydrawd am gwrs tair blynedd, cyflawn ynddo ei hun, gan gadw mewn golwg ofynion y Dosbarth. Fod yr Efrydrawd i gynwys darpariaeth i ddysgu rhai pynciau mewn dos- barthiadau cymysg. Cynygiodd y Parch. John Owen, M.A., fel Cadeirydd y Pwyllgor, fod yr adroddiad yn cael ei dderbyn a'i gadarnhau. Datganodd ei ofid fod y mater hwn wedi bod yn destyn ysgrifenu i'r Wasg, am fod hyny yn dangos diffyg ymddiriedaeth yn y Rheolwyr. Nid oedd dim yn galw am y llythyrau yn y Wasg am fod y Rheolwyr cyn hyny wedi cymeryd yr holl fater mewn Haw ac wedi gwneyd pobpeth oedd yn bosibl i'w wneyd. Cefnogwyd gan Mr. J. Rhydwen Parry, yr hwn a ddywedodd fod yr amsej wedi dyfod i egluro y mater yma yn llawn; y dylid gwneyd hyny fel mater o gyfiawnder a'r Rheolwyr sydd yn rhoddi llawer o amser i'r gwaith ac yn cymeryd llawer o drafferth heb dderbyn na chwenych cyflog, yn ogystal ag er mwyn v cyhoedd. Ysgrifenwyd y llythyr ddarllenasid i alw sylw y Rheolwyr at fater oedd wedi cael eu sylw er' s lIawer o fisoedd bellach. Yr oedd- ynt wedi penodi Is-bwyllgor i roddi ystyriaeth drylwyr i'r mater ac i ddwyn adroddiad iddynt hwy. Pe am un ysgol yn unig y buasai gan y pwyllgor hwnw olal ni chymerasai ond ychydig iawn o amser iddo wneyd ei waith a thynu allan adroddiad, ond yr oedd ganddo ofal am fuddianau dwy ysgol—yr Ysgol Uwchraddol a'r Ysgol Sirol hefyd. Ei amcan oedd gwneyd y ddarpariaeth addysgol oreu ellid i blant y gymydogaeth, hebniweidio unrhyw bersonnac ysgcl chwaith. Yn y llythyr, ceid un frawdd- I eg mpr anmhenodol fel ag i'w, wneycl hYei anhawdd i neb deimlo yn sicr yn nghy c hystyr. Cyfeirid ynddo at yr amodau dan y rhai" y dygir y gwaith yn mlaen YO bresenol. Os yr hyn a olygid wrth 0 anlod- an ydoedd canlyniadau naturiol ?'°.°?"? ysgol nea ysgolion eraill nid ??? dim 1'w ddweyd yn erbyn y gair. Ond y meddwl a gyfleai yr ymadrodd i r Sc, i llenydd cyffredin oedd fod amodau wedi | gosod i lawr gan y Bwrdd Ysgol diweddar. ,ea y Rheolwyr ar ei ol, oeddynt yn wahanol ilt amodan dan y rhai y gweithiai o'r bialtl, Galwai hyn am wneyd yn hollol glir na Osbd- odd y Bwrdd Ysgol na'r Rheolwyr chwaitlt unrhyw amod i lawr i'r Ysgol, ac nad oedd hyd heddyw yn ddarostyngedig i unrhyw aroodatt felly na rheolau, ond y rhai y mae pob ysgol debyg iddi yn gweithio danynt—amodau a reolau y Bwrdd Addysg fel y rhoddir hWYS: ,y Co?. Yn unig gwnaed i ffwrdd a b» Ex VII rai blynyddoedd yn ol. Yr oedd ?By? yn groes i'w farn ef ar y pryd, ond y rhesWD2 a roddid gan y rhai oedd yn dadleu dros ny> oedd nifer fechan y rhai a dderbynient ada> _& ynddo. Ag un peth yn y IIythyr cytUDaJ  phawb eraill hefyd, nad yw yr ysgol ar by^ bryd yr hyn y mynent iddi fod nac ychw" yr hyn a fu unwaith. Priodolid hyn i acb0sioa gwahanol gan wahanol bersonau. Y cwestt mawr i'r Rheolwyr oedd, pa fodd y S? ?, dwyn i ateb diben mwy ymarferol. ol y Ilythyr, yr unig ffordd foddhaol (s&r /?c?o?y ?o/M?OM) oedd ei throi yn Ysgol TJW?H elfenol. Nid oedd ganddo ef ddin, ilvv ddyweyd yn erbyn y ???a-c?o? so^u^l0\\Q\ hwn ond yn unig ei fod yn "?o?tOM" hollot anmbosibl. Rhoddai y rhesymau can ?lyno ?. (a). Yn ol y Bwrdd Addysg, mewn ar ai u phoblogaeth heb fod yn llai na 50,000 yet Ysgol Uwchelfenol y dyben, ac nid yw ein PO logaeth ni yn llawn chwarter y cyfrH (b). Heblaw hyn, er fod y boblogaeth gyD?nt yn llai nag y mae yn ofynol iddi fod er rnlvy" cael Ysgol o'r fath, gwasanaethid hi gan ysgol Sirol a wnai yr anmhosiblrwydd yn fwy f? (c). Drachefn ni dderbynid i Ysgol Uwchel?o? ol unrhyw fachgen dan 12eg oed. Gadaval nifer fawr o'n plant ni yr Ysgol Elfenol (S?, V.) tua unarddeg oed-yr oil o'r plant cyny?, Ac i Ie yr aent hyd oni chyrhaeddant 12 oed, Rhaid fuasai eu cadw i wneyd gwaith Safes V, drosodd drachefn am flwyddyn arall, neu yC'? ddarparu addysg uwch iddynt yn mhob ?, i ysgolion. Digon hyn i ddangos mor n Osi ydoedd "the only s??/?c?o?y so?M??' Gofynai a oes rhyw drefniant gwir fo qol a phosibl hefyd. Credai yr Is-bwyllgor fodf t y dangosai ei adroddiad. Yn ol hwnw trefj1. yn yr Ysgolion Uwchraddol gwrs tair b!yD6? cyflawn ynddo ei hun. Gellir cyfranu YDdY addysg yn yr oil o'r pyngciau ag y dywedir danyntlyn y llythyr eu bod yn byngciau PWY: Yn wir, gallesid gwneyd hyn ar hyd y biyoy'' oedd, ac fe'u cyfrenir o hyn allan os derbyllf adroddiad yr Isbwyllgor. ByddaiidderbyO? o'r adroddiad beri fod yr Ysgolion Uwchraddl ar y naill law a'r Ysgol Sirol ar y Haw ara gyda'u gilydd yn darparu i fesur helaeth? gyfer holl blant yr ardal. CeidynyrYsgo? Uwchraddol gwrs da ac addas ar gyfery rbai a gwblhant eu haddysg yma, ac yn yr YS901 Sirol ddarpariaeth ar gyfer y rhai sydd gwyneb ar y Colegau. Ni fwriadwyd i'r un 0 Ysgolion Uwchraddol fod yn /ee? i'r YS901 Sirol. Ceid prawf o hyny yn y ffaith O'll gwaith Safon V. ydyw y gwaith yn yr bwn Y rhaid sefyll arholiad i sicrhau derbyniad idd? Gwir fod yr arholiad am Entrance Sc?o?" ships iddi yn ngwaith Safon VII hyd yn hy^» ond o hyn allan yn ngwaith Safon VI y by" ac i rai dan 13eg oed. A gobeithiai mai yO ngwaith Safon V ac i rai dan 12eg oed y bYO' cyn bo hir. Pan ddeuai hyny ni fyddai aog? am i'r rhai fydd a'u gwyneb ar yr Ysgo!-5? fyn'd i'r Ysgol Uwchraddol o gwbl, ac ni byd? yn ddichonadwy i neb ddweyd wedi hyny e\1 bod i'r mesur IIeiaf yn/?? i'r Ysgol St!'? Drwg oedd ganddo eu blino a sylwadau fliOf faith, ond fel y dywedasai eisoes yr oedd eglllt had wedi ei wneyd yn angenrheidiol gan Y llythyr anfonwyd i'r Rheolwyr, a diau lythyt au eraill seiliedig arno anfonasid nid i'r Rheol" wyr—llythyrau yn cael eu nodweddu gan dofl anffaeledig a daflai anffaeledigrwydd y pab 1 cysgod yn hollol, ac a fradychent anwybodaet" -yn hytrach yr ychydig wybodaeth anghyWJt ac arwynebol hono sydd yn salach, yn fvrJ mweidiol, ac yn fwy peryglus nag anwybO" aeth lwyr. Cadarnhawyd Adroddiad y Pwyllgor. YR ATHRAWON.—Daeth Gohebiaethau ar y materion isod o'r Pwyllgor Sirol, a phasiwyd penderfyniadau unol a'r cyfarwyddyd, amgylchiadau yn y gwahanol Ysgolion :-Fod. Miss Kate Williams, Ex. P.T., yn Ysgol Bapø anod y Penrhyn i symud i'r Ysgol GytIlysg., Cafodd y Clerc drafferth fawr i gael cynortbwy, yn He yr Athraw Cynorthwyol yn Ysgol 7 Bechgyn Maenofferen, yr hwn sydd yn wael. Gan na chariwyd allan yn Ilawn y cyfarwydd roddwyd o'r Swyddfa i un o'r Ysgol Uwcb- raddol fyned yno i gynorthwyo, pasiwyd i anfon am eglurhad yr Ysgolfeistr ar y mater. Hefyd eu bod yn pwyso ar y Pwyllgor Sirol i ganiatail i gael penodi Athraw Trwyddedol GyrtorthwYO1 i'r Ysgol hon yn He Ex. P.T.—Daeth cais oddiwrth Gwilym A. Morris, sydd yn awr yn Athraw Trwyddedig (dros dymor) yn y Gan- llwyd am le yn y Blaenau, a phasiwyd i ofya i'r.Pwj'llgor Sirol am ei gael i Ysgol Maen offeren.—Yn ngwyneb penderfyniad y pwyllgor Sirol, nis gellid derbyn William Morris i was- anaeth y Bwrdd fel Dysgybl-athraw.-Gof- ynai Miss Jennie Owen, Bowydd Road, am le o dan y Bwrdd. Yr oedd yn awr yn Ysgol y Manod yn cael trem ar y brofes wriaeth athrawol. Gan fod Ysgol-feis? y Manod yn cwyno oherwydd a?,enoldeb cynorthwy gyda dysgu Gwnio, pasiwyd 1 Clei^ ymholi a allai Miss Jinnie Owen roddi hyforddiant mewn Gwnio, ac os gallai ei bod 1 W chyflogisyn ol £ 15 y flwvddyn, ond os nad allai, fod cais at bwyllgor y Sir i gael ei wneyd am Athrawes gynorthwyol.—Daeth gaIr ° Ysgol Glanypwll yn gofyn am gynorthwy gall,