Y Rhedegydd

"oli., L — I ?eb M. vletor Grayson A.S. ..<?th.  aelod seneddol ieuainc, Mr. 'ctor r *??yson, i Belfast, ac yn 01 y newydd- ?rn ?yddlot traddododd yno araeth na olir id choemnio yn rhy ddiarbeb. Priod- olir |(jj ° ?"? fel ?y": Er nad oes gan bob, ?elfast gleddyfau na gynau, y mae Ndd Ynt botelau toredig." Cynwysa y k?ria urna gymhelliad eglur i'r bobl i wneyd °'r potelau fel arfau. Os llefarodd ?r. y ? Grayson eiriau tebyg i'r rhai hyn ?r.,VIr-tor Grayson eiriau tebyg i'r rhai hyn rhodd?dd y prawf cryfaf y gallasai ef na neb ?? e! ''oddi ei fod yn ollol anghymwys i ? 'ody,j A tod 111,Dd ? senedd Prydain Fawr nac yn w "'YddI w gweithwyr. Galw d sylw Mr irrell at y mater yn Nhy'r CyHredin dydd f ???er-? ??daHodd Mr. Pete Curran ar y ,Ytie I Of Yn I Mr. Haldane onid oedd ef yn ,*?t b rid ? ? ef Mr. Curran a'i gyieillion dYlt Yn eistedd o'i amgylch (sef cynrych- I beidio afur) wedi anog gweithwyr Belfast ?'dio aflonyddu ar yr heddwch. Trwy of Yi, h Yll, bu iddo ar ? ran ei hun a Phlaid l?taf4 r gystal a chondemnio Mr. Grayson, a ,h,, di I awgrym nad yw i gael ei gyfrif yn un oho • ? nad yw y gwr h??w yn ddim ? 25 '?. '?ydd oed, y mae yn ddigon hen i 25 r"lwydd oe d y mae yn ddigon hen i ?bod ?'a!? ?Ssnach nag i anog eraill i wneyd %^vaii fu "? fyddai ef ei hun yn barod i ?tryd han ynddo, ac i'w hanog i ruthro i ??th8o 1 ?'dw ef ei hun yn ddigon pell oddi- ??.

] ?!ON O'R CYLCH.I 1 ?.. -I J s ^? ?synus meddw! cymaint o dyngu <   yn ein Llysoedd, ac yr ydym if sylv f *od hyny yn digwydd yn amlach ^8 ^01 si°n 0 dyngu plant anghyfreitblon h??? unrhyw achos arall. Gwnaeth '\1 i da.d y Faingc yn Blaenau Ffestiniog ';< ? ? ? ? tod??? rybuddio mwy nag un o'r tyst- ? ? ofalas am ddywedyd y gwir. i ]S?is f ?'' i'r Faingc yw cael boneddwr fel i ?' ?Hts 1 eistedd arni: boneddwr annibynol °^oa l Ca ????ygiad, ac un yn gwybod yn ??ol ?P ?yhon y gyfraith gan iddo fod Q?h?i?ttr'gaeth gyfreithiol ei hunan. Mawr ahthi,  ?y?er y tystion fu o'i naen, yn wdg 'St^ a ?. y?'o? eraiH. y wers 0 ofalu am 40 ??ltoa a thystion eraill, y wers o ofalu am Y gwir mewn Llys barn. t4li'Irall eithafol o wrthun mewn achos- a 91 ??' yr ymgais i briodoli y weithred be;o la"" ??". Gwnaed hyn yn Llys trn.qj ? ?11 S?snau Ffestiniog, ac yr oedd y y?? yt ¡ ?iddid felly gan y Diffynydd yn l WaudiiY cyhudydiad. Y Llys diweddaf, ?6-?? u Edward Jones yn cael ei feio gan i ??tydd er ??Y° cael ei draed ei hunan o'r ?o?' ?c n yr ac^os ara^> tystiodd yr un y i ?ch? y h? ?? achos araH, tystiodd yr un y y b^1 arno iddo gam ymddwyn gyda'r AWctihthA, ytlydde8 oedd yn gwysio un arall am y fnwn yn fawr fod yr ardal hon y,, r4 ?lled3"1 fwy-fwy anfoesol, ac y mae yn bryd I b ob ?°??b ieuangc ddymuna edrych Iw^? i ieuangc ddymuna edrych ? irti ei bl ?? ddiwair i ymgadw rhag Coed ? ?M  i oOblt1ebu ? yr ?wn a ddarlunid fel man 44 IrAe 11r Mdal." ac fel Ile peryglus i 01 rletle, parchus fyned iddo. Tystiodd » uii tv r ?i?'?? ??° nad oedd yn meddwl am ? ?r'S 0'r hon y cadwai gyfeillach a hi, ? .?t} y ? ?ostwng yn barhaus yn ystod Sbon 11 01 ei thystiolaeth ei hun. A ?v?hon° ?? °? si thystiolaeth hi ei hun. A i ?adv? ? mamau ar yr aelwydydd yn etys yr Yl a ddylai fod ? Oi'nwn nad y? ? ? beth yr hyn a ddylai fod ? Oi' nwn nad ?6t. lIt>iAD i\v ganmol ydoedd yr un o eiddo 1 (-yngri Oi?? Llanrwst gyda darparu seddi r?e 14,11 altl", c7fleus ° am§ylch y dref fel y ???dd??? ° amgylch ydref fel y dRai,l, Y elilld l- edip,, gael eistedd arnynt pan allan Iat^" Ond gyda'u bod i fyny, dd-c-hrell ??m y Milwriad Higson yn }'  yr un osodwyd ar ei dir ef ? '?epp? ?y?dfod yn lloches i herwhelwyr, Qi\le t¡ ? lnYwun fo'n eistedd arni gael ei ? ddainweiniol o'r coed gerllaw. v Xyn^°r /°d grym yn yr byn a nodai V se'; lVriad y ^wn INV riad, T??y sedd ei symud. Y mae Iri Ikrt h Lodge Brondderw yn un cv-fleus '?n b?? ?°ge Brondderw yn un cvAeus Rerila^^ 7no> ddringo i'wphen, ac 41, y \?'al Rerlia,?, f.1 y rhaid ei dodi mewn He ? ■ Wrth )ve^ed y camddefnydd hwn vn I yr? reyd '7 ???. go6diaiyrls-gadeirydd ????r.)'i? '?S?aogiycynygiadi bwrcasu 'l!yn. ^'aith rhagorol fyddai dysgu y t t M?Ph?.?., ? "ynach i ymddwyn yn briodol ) wrth y seddi, fel y gwna plant y Bettws a Threfriw; ond o ran hyny daw y plant i gyf- nefino a'r seddi, ac yna daw pethau i'w lie yn naturiol. Peidier a bod yn frysiog i gondem- nio. PARHA Mr. T. Herbert Hughes i ganu yn swynol a chelfyddydol i wahanol leoedd- Bardd Lleoedd ardderchog yw. Fel hyn y canodd i'w hen gartref :— Llanfairfechen lan lonydd,—heulog fan Golygfeydd ysblenydd, Er mwyniant, mor a myhydd I'n serchus groesawu sydd." GWNABTH y Gatrawd Din wasanaeth rhag- orol yn yr adeiladau cysylltiol a Talhaiarn House, Bethesda, boreu ddydd Iau, ergwaethaf y drafferth gafwyd gyda'r Gloch Dân" fondigrybwyll sydd wrth Bont y Queens ar ben polyn pengam. Ni fu yr aelodau ond ychydig fynudau o dan Arolygiaeth y Cadben (Mr. John Jones) heb fod yn barod i gychwyn, ac yr oeddynt yn ebrwydd wrth y gwair oedd yn llosgi yn gyflym, gyda'r adeiladau a'r ty mewn perygl o fod yn gydwastad a'r llawr. Cafwyd yr hwylusdod mwyaf gyda'r dwfr, a gweithiodd bobpeth yn hynod o foddhaol. Drwg genym am y golled a gafodd y cyfaill W. 0. Williams, ond gallasai pethau fod yn waeth o lawer nag y bu. WRTH son am ddiffodd tan, a fyddai allan o le ynom i ofyn pa bryd mewn difrif y ceir lie i gadw y peiriant a'r offerynau eraill ydynt yn prysur ddifetha? Yn sicr ddigon, nid yw arian i dalu am y pethau hyn wedi cael eu codi oddiar yr heol. Y mae chwys gweithwyr Ffestiniog wedi ei golli i dalu y canoedd lawer fu raid gael oddiar y mae y tegan hwn yn yr ardal, ac eto i gyd y mae cystal a bod allan ar y Manod. Pe buasai aelodau y Cyngor Dinesig yn cael eu llywodraethu a mwy o bwyll, ac yn colli llai o amser i ymdderu a'u gilydd, buasai genym le cyfaddas i gadw y peiriant a'r offer- ynau pan ddaeth yma i gychwyn. Cyfrifasem amaethwr yn anoeth, os nad yn wallgof, pe prynasai fuwch heb fod ganddo le amgen i'w dodi na chwt mochyn: callach fuasai hyny na'r hyn yw ymddygiad Cyngor Dinesig Ffestiniog gyda'r Peiriant dan sylw. Pa sawl diwrnod a gollwyd i bwyllgora, sawl lie y bu- wyd yn meddwl am ei gael i godi adeilad arno, &c., a beth ddaeth o'r cwbl ? Swn, mwg, gwario arian, a chodi trostan pengam. GALWODD yr Arolygydd G. J. Williams, sylw yn y trengoliad ar gorph Mr. John Jones, at fater ddylai gael ei gymeryd i fyny ar unwaith gan Aelodau Catrawd yr Ambulanec yn Blaenau Ffestiniog. Awgrym Mr. Wil- iams ydyw, fod enwau pob un o'r aelodau fo yn gweithio yn mhob un o'r chwareli yn cael ei osod i fyny yn y chwarel, hono, fel y gellir rhedeg atynt ar unwaith pan ddigwyddo dam- wain yn y chwarel er mwyn cael eu cynorthwy i aros y meddyg, Fel y gwyddis, dyma yw amcan yr Ambulance, a'r brif ddadl dros ei sefydliad yn yr ardal; ond collir y cyfan oni wneir defnydd priodol o'r addysg ar adeg briodol. Bydd yn bleser gan swyddogion y mudiad gwerthfawr uchod gario allan yr hyn a argymellid gan yr Arolygydd llygad-graff, trwy anfon rhestr o eriwau y rhai ydynt wedi pasio yr arholiad, ac enill tystysgrifau, i swyddogion bob chwarel lie y ceir hwy yn gweithio.

^vwvvwwwwwvwwwvwwv Ohwareli Gogledd Cymru I (Bethesda). Yn amser streic Bethesda, dadleuid ar esgyn- loriau yr holl wlad fod chwarel y Penrhyn yn gystal a mwnglawdd aur i Argwydd Penrhyn a bod elw y chwarel yn aruthrol, fel y dylasai dalu mwy o gyflogau i'w weithwyr, ac felly ranu elw y llafur yn lie ei gadw iddo ei hun. Yn swn y darlunio dychmygol, a'r desgrifio disail hwnw, dygwyd darlun arall i'r Ilwyfanau, yr hwn yn ddiau oedd y gwir reswm dros ddwyn y darlun cyntaf oedd dangos mor hawdded fuasai agor chwarel yn ardal Bethesda a g wneyd elw mawr o honi. Ymunodd nifer o weithwyr i geisio cario allan y cynllun bortreadwyd mor ddisglaer o'u blaenau ac a hwy unodd yr Undeb Cyd-weithiol. Dorlwyd dros haner can' mil o bunau i lawr at weithio chwarel Pantdreiniog.— Cafwyd mantolen yn mhen amser ar ol dechreu gweifhio, ond pa le yr, oedd y llogau heb son am elw ? Apel a wnaed am dros haner can' mi! arall i'w suddo yn y chwarel. Nid yw pethau ddim gwell er hyny. Yn ol y cyfrifon diweddaf, yr oedd y colledion am yr haner blwyddyn ddiweddaf ar y fasnach yn £ 412, yr hyn a gynhyddir i £ 522 trwy ddyledion drwg a chostau eraill. Y mae colledion y Cwmni o'r dechreu yn cyraedd y swm o £ 1,634, ond tyni'r y swm i lawr i £884 trwy i foneddiges sydd yn credu yn yr Egwyddor Gyd-weithiol gyfranu £ 750 i'r drysorfa. Dywed y cyfarwyddwyr iddynt wneyd eu goreu i leihau y costau, ond oherwydd yr anhawsderau i gynyrchu. ac isel- der prisiau y Marchnadoedd, yr oeddynt yn ei gael yn anmhosibl gweithio y chwareli i gynyrchu elw i'r cyfranddalwyr. Y maent yn apelio am i'r cyfranddalwyr benodi pwyllgor arbenig i ymgyngori a'r bwrdd er mwyn myned i mewn i'r holl fanylion cysylltiol a'r busnes, ac wedi hyny adrodd ar y safle a'r rhagolygon. A..A. Â A Â A..A. -A. fIr. At. A A A..It.. A. A A AAA.A.AA.

Damwain 3fn IVghegin y Cythraul. Prydnawn Sul, aeth dau ddyn o Southport i fyny i Cwm Idwal, ac wrth geisio myned i chwilo am lysiau, y naill ar ol y Hall i fyny i'r Gegin, sef yr hafn ddu sydd yn nghwr uchaf y Cwm, trwy yr hwn y rhed ffrwd o ddwfr o Lyn y Cwn, disgynodd careg i lawr a thorodd goes un o'r- ddau. Dygwyd ef i Bethesda, ac erys yno o dan ofal Dr. Mills Roberts a Dr. Pritch- ard, y rhai orfuwyd i, wneyd llawfeddygiaeth arno. Y mae llawer' o rai anghyfarwydd wedi colli eu bywydau yn y Gegin hon.

Cynyg Arbenig yr wythnos hon, Lard fresh I SITC y pwys gan E. B. Jones & Co. j

Cyngor Gwledig Llanrwst. Cyfarfu y Cyngor ddydd Mawrth, pryd yr oedd yn bresenol y Parch. H. Rawson Wil- liams, (Cadeirydd), Mri. John Davies, (Is-Gadeirydd), Edward Edwards, Meredydd Owen John Davies, (Gwytherin) Rowland Hughes; R. R. Owen, (Clerc); Maurice Roberts, (Arolygydd). CWYN o TALYCAFN. Cafwyd adroddiad Dr. Frazer mewn perthynas i'r ffieidd-dod wrth Talycafn, ac argymellai ofyn i Gwmni y Rheilffordd wneyd y diffyg y cwynid yn ei gylch i fyny, a phasiwyd hyny ar gynygiad yr Is-gadeirydd, a chefnogiad Mr. Kowland Hughes. IECHYDOL.—Adroddodd y Swyddog Medd- ygol fod 8 wedi eu geni a 5 wedi meirw yn yn Mis Mehefin, ar gyfer 9 wedi eu geni a 4 wedi meirw yr un mis y llynedd. Yn Gor- phenaf ganwyd 11, a bu 5 feirw, ar gyfer 10 wedi eu geni, a 4 wedi meirw yr un mis y llynedd. Cyflwynodd y Swyddog ei adroddiad am y deng mlynedd diweddaf, ac yr oedd y sefyllfa yn foddhaol mewn perthynas i raddeb y genedigaethau a'r marwolaethau. CYTUNDEB.—Pasiwyd i arwyddo y cytundeb a'r National Telephone Company gyda golwg ar osod y poliori i fyny yn Talycafn, a'u bod i dalu 1/- y polyn fel rhent flynyddol. CYNRYCHIOLI.-Penodwyd y Cadeirydd a'r Clerc i gynrychioli y Cyngor yn y Cyfarfod yn Nghaer ynglyn a'r mudiad o gael Sanatorium yn Sir Ddinbych. Cafwyd trafodaeth frwd mewn perthynas i'r mater, a sylwai yr Is- gadeirydd fod y prif feddygon ynunfryd-unfarn fod y darfodedigaeth yn heintus.—Mr. Edward Edwards.—" Os ewch chwi i wrando ar y doctoriaid, nid oes wybod yn y byd i ba le yr ewch chwi."—Mr. Davies.—" Mae pobl y wlad yn cau arnynt eu hunain yn eu tai ac hyd y nod yn topio twll y clo, yn lie gadael i awyr iach fyned i mewn iddynt."—Mr. Edward Edwards.—" Peth mewn teulu ydyw yn siwr i chwi." Cynygiai ef i'r mater gael ei adael ar y bwrdd.—Mr. Rowland Hughes a gefnogodd. Ond ar gynygiad Mr. William Evans, a chefnogiad Mr. John Davies, Gwytherin, pasiwyd i'r cynrychiolwyr fyned i Gaer. ADRODDIAD YR AROLYGYDD.—Argymellai y Swyddog fod y gwaith o wneyd y llwybr at Sarn y Bettws yn cael ei roddi i Mri. Hughes a Rowlands, gan eu bod yn cynyg ei wneyd am £ 5 10s. Ar gynygiad Mr. Rowland Hughes a chefnogiad Mr. W. Evans, pasiwyd i dderbyn y cynyg. RHYBUDDION .-Mewn ateb i lythyr a gaf- wyd oddiwrth Mrs. Lloyd, Ty Du, Llangernyw pasiwyd i roddi rhybudd i fyny yn y lie, y cospid y sawl geid yn euog o daflu carthion i'r afon. Wtoddodd yr Is-gadeirydd rybudd y byddai yn cynyg yn y Cyngor nesaf i ail benodi Mr. Maurice Roberts yn Arolygydd am flwyddyn arall. A.A.A^.A^A A A A A AA-- A

y cP LLANRWST. TRHFN Y MODDION SABBATHOL. I Yr Eglwys Sefydledig. St.Mary.-10, Parch C. W. Davies. 6. Parch. J. Morgan. St. Crwst.-IO, Parch. J. Morgan. 6, Parch C. W. Davies. Y Methodistiaid. Seion.—Parch. Francis Jones, Abergele. Heol Scotland-Parch. Thomas Parry, Colwyn Bay. s Yr Annibynwyr Tabernacl—10, Cyfarfod Gweddi. 6, Parch. W. Cynwyd Williams. Ebenezer-Parch. R. R. Owen, Moelfre, Mon. Y Wesleyaid. Horeb—10, Mr. O. Foulkes, Llanrwst; 6, W. John Roberts, Cwm. St. James (English Chapel).—Mr. J. T. Jones, Colwyn Bay. Y Bedyddwyr. Penuel.—Parch. Edwin Jones, Abermaw. Y FARCHNAD.—Ymenyn 1/ i 1/1 y pwys; Wyau 11 a 12 am 1/ Ffowls, 5/- i 4/6:y cwpl; Perchyll, 18/- i 21/- yr un Pytatws5/6 y cant: Pys 10c i 1/- y phiolad. SALE TAYCAFN.—Cynhaliwyd yr uchod ddydd LIun, a gwerthai Bustych Tewion i fyny i £18. Buchod a Lloi, £ 18 7s 6c. Buchod CyRo a Heffrod, £ 15 15s Dc, Myllt a Mamog- au, 24/ Wyn (Crossbred), 34/9. Lloiau, £ 4 15s Dc. SALE CAE'RGRAIG.—Cynhaliodd y Mri. Blackwall, Hayes, eu harwerthiant gyfnodol yn Cae'rgraig ddydd Mawrth. Gwerthai Gwartheg a Lloi, i fyny i f, 11 17s 6c Lloiau Tewion, £2 15s; Buchod Cyflo, £ 11; Llydnod Blwyddiaid Tewion, £ 8 10s; Wyn Tewion,' 25/6; Wyn at eu cadw, 13/6; Mamogau Tewion 24/ CARDOTA.—Dydd Sadwrn, o flaen Mri. E. Jones-Owen, a W. J. Williams, cyhuddwyd Samuel Bell, Glasgow, o gardota yn y dref y diwrnod cynt.—Anfonwyd ef i garchar am saith niwrnod. Cymerwyd Bell i'r gell y prydnawn cynt, wedi i un o glercod y dref ym- osod arno nes oedd ei waed yn llifo. CRICKET.—Cafwyd Match ragorol rhwng Waterloo Park, Lerpwl, a Llanrwst, Wedi chwareu caled a meistrolgar neillduol, enillodd Llanrwst gyda. 105 yn erbyn 72. Cafodd Mr. Elias dau catch eithriadol o dda. Yr oedd nifer fawr o edrychwyr ar y maes, yr hwn oedd yn gwbl agored i'r cyhoedd. Haedda y.Clwb gefnogaeth sylweddol yr ardal ar gyfrif y dull teilwng y gofelir am y maes a'r chwareuon. HEDDLYS.—Dydd Llun o flaen y Milwriad Johnstone (Cadeirydd) y Milwriad Higson W. J. Williams, Wtn. Hughes, J. R. Wil- liams, ac Edward Mills, Ysweiniaid. MEDDW AR Y SUL.—Yr Heddgeiawad Davies, Eglwysbach, a gyhuddodd J. Davies, Park Road, Colwyn Bay, o fod yn feddw ar ffordd Talycafn ar v Sul y 14eg o Gorpbenaf, Gwrthododd roddi ei gyfeiriad.—Dirwy 1/- a'r costau. ARCHEB AM GYNAL EI DEULU.—Mrs. E. Catherine Kench, Narrow Street Llanrwst, a ofynodd am archeb i orfodi ei gwr, John Kench, Coach Trimmer Rhyl, i'w chadw hi a'i phedwar plentyn.—Ymddangosodd Mr. J. E. Humphreys drcs yr Hawlyddes. Dy- wedodd Mr. Humphreys fod pob moddion wedi ei arfer i ddod a'r pleidiau at eu gilydd. Yr oedd y gwr yn anfon arian yn achlysurol a llythyrau i r plant, ond yr oedd yn dywedyd yn eu llythyr fod ei galon wedi troi yn gareg at y wraig.—Archeb am 10/- yr wythnos YMOSODIAD.-Hysbyswyd fod Mary Pierce, Scotland Street, wedi setlo yr achos gyda John Casey am ymosodiad, cyn dod i'r Llys. Dywedai y Faingc nad oedd ganddi hawl i wneyd hyny heb eu cydsyniad hwy. YMOSODIAD. William Williams, Town Crier, Narrow Street, a gyhuddodd R. E. Batten, Swan Inn, o fod wedi ymosod arno ar y 3lain o Orphenaf, a rhwygo ei goat. Ym- ddangosodd Mr. E. Davies Jones dros yr Erlynydd, a Mr. J. E. Humphreys yn amddiff- yn. Tystiai Williams iddo fyned i'r Swan am lasiad o gwrw ar y dyddiad uchod, yr oedd Mrs. Batten yn y bar, a bu i Robert Owen, Scotland Street, sylwi fod geneth bach Batten yr hon oedd yn y bar yn edrych yn wael, ac y byddai farw dyna y cwbl. Yn mhen ychydig daeth Batten ato i'r heol, a gafaelodd yn ei goat a rhwygodd hi, gan alw pob math o enwau arno. Robert Owen a dystiai iddo ef wneyd sylw fod pas ar yr eneth fach, ac y byddai farw. Dyna y cwbl welodd, ac a glywodd. Thomas Owen, Gof, Denbigh Street a ddy- wedodd ei fod ar yr heol gyda'r Erlynydd. Daeth Batten ato gan ofyn iddo ddod yn ol i'r ty, a gafaelodd ynddo. Aeth ef ymaith. Galwyd John Hughes, Denbigh Street dros yr amddiffyniad, yr hwn a ddywedodd mai Wm. Williams a ddywedodd y byddai y plentyn bach farw, ac y byddai Batten a'r wraig yn falch o hyny. Cynhyrfodd Mrs. Batten yn fawr, ac yr oedd yn wylo, mam wen i'r eneth fach oedd hi. Aeth i gefn y ty; a dywedodd wrth Batten fod William Williams yn gas wrth ei briod, ac aeth Batten i'r bar, ac arhosodd yntau yn y cefn. Yr oedd ar ei Iw mai Williams ddywedodd y geiriau, ac nid oedd dim ar yr eneth fach ond yr hyn oedd ar blant y dref, yn bur gyffredinol ar hyn o bryd. Pan oedd Mr. E. Davies-Jones ar ganol croesholi y tyst dywedai y Cadeirydd nad oedd yr achos yn werth myned yn mlaen, a'u bod yn ei daflu allan. Mr. E. Davies-Jones Nid wyf wedi darfod eto, ac nid oes genych hawl i fy atal. Paham yr ydych yn gwneyd fel hyn a mi ? Nid dyma y tro cyntaf. Cadeirydd Ewch yn mlaen ynte." Yna aeth Mr. Jones yn mlaen gyda'i groes- hoeliad. Mrs. Batten a dystiai nad oedd yn gallu siarad Cymraeg, ond ei bod yn deall ychydig eiriau. Deallodd ddigon i glywed W. Williams yn dweyd wrth Robert Owen y byddai yr eneth fach farw, ac y dilyna ei mham (sef gwraig gyntaf Batten) i'r bedd. Teimlodd i'r byw, a danghosai yr eneth yn y Llys, gan ofyn a oedd yn edrych fel un yn cael cam. Yna trodd at yr erlynydd gan ofyn iddo wadu yr hyn ddywedai yn ei gwyneb (cymeardwy- aeth.) Cyn galw ar y Diffynydd dywedai y Cadeirydd eu bod yn dirwyo Batten i chwech cheiniog a'r costau. MEDDW AC AFREOLUS.—Yr Heddgeidwad Jones a gyhuddodd R. Rowlands, cylchwerth- wr, Scotland Street, o fod yn feddw ac afreolus ar y25ain o Orphenaf.—Dirwy 2/6 ar costau. ETO.—Yr un Swyddog a gyhuddodd John Casey, o fod yn feddw ac afreolus, ar Awst 6. —Dirwy 5/- ar costau. ETO.—Yr un swydddog a gyhuddodd Thos. Pierce, plastrwr, Scotland Street ofod yn feddw ac yn ymladd ar Gorphenaf 20.—Ni ymddang- osodd.—Dir^ry 5/- ar costau.

TREFRIW. CYNGERDD. Cynhaliwyd Cyngerdd o,r radd flaenaf yn nghapel Ebenezer (A.), nos Iau o dan lywyddiaeth Mr. J. Loptus Owen, Brynhyfryd. Chwareuwyd bum waith ar yr Organ gan Mr. Harry Evans, Lerpwl, gyda medr arbennig a chymeradwyaeth cyffredinol. Datganodd Miss Louise James, R.A.M., gyda chwaeth dda a gorpheniad perffaith. Ei Hun- awdau oeddynt,—" Dearest Heart," "0 pa'm na bai Llewelyn ?" 0 Divine Redeemer," i'r rhai y cafodd encore brwdfrydig. Nis gallesid cael gwell cyfuniad i wneyd amrywiaeth nag a gaed gan Mr. Powell Edwards, gyda'i lais Baritone clir a melus. Cafodd ei encore bob tro yr ymddangosodd, a phrofodd ef, fel Miss James, yn ffafrddyn y gynulleidfa. Ei Unawdau oeddynt, Arthur yn Cyfodi," Llwyn Onn," "The Toilers," a "Guiding Light." Cynyg- iwyd y dlolchiadau arferol gan y Parch. Henry Jones, a diweddwyd trwy ganu 0 fryniau Caersalem. A ganlyn yw yr adroddiad swyddogol 'am y Croquet Tournament ddiweddoad dydd Sad- wrn :—First-class single, Mr. R. Willington, Dublin. Second-class single, Mr. Eames, Llanfairfechan. Single handicap, Mr. P. Williams, Rhyl. Doubles handicap, Mr, p, Williams, Wrecsam and Miss Hone, Dublin. Open Singles for ladies or gentlemen resident at the Belle Vue Hotel; 1, Mr. R. Willington 2, Miss Hone, Dublin Consolation prizes 1, Mrs. R. Willington; 2, Mr. R.iB. Evans, Bangor.

I MAENTWROIG. ErN PLANT YN LLWYDDO.—Llawenydd genym gofnodi llwyddiant dau o ddisgy-blion Ysgol y Cyngor Gellilydan, sef, leuan Prys Ellis a William Emyr Jones, yn enill Ysgolor- iaethau Ysgol Ganolraddol Ffestiniog. Llon- gyfarchwn y Prif Athraw, Mr. Percy Hughes, yn y modd mwyaf gwresog ar y gwaith rhagor- ol sydd yn cael erwneyd yn yr Ysgol uchod. LLWYDDIANT MEWN LLAWFER.—Dymunwn longyfarch, Master Hugh Jones, Penlan, yn enill yr Elementary Certificate," yn Pitman's Shorthand. Dringed eto, a bydded i lawer o ienengotyd ein plwyf benderfynu dysgu Llaw- fer. Bydd o wasanaeth amhrisiadwy iddynt. DARLITH,—Diau y bydd yn dda gan luoedd heblaw y Maentwrogiaid, gael y cyfle unwaith eto i wrando ar un o ddarlithwyr enwocaf Cymru, sef Mr. W. 0. Jones, Aber. Bydd yn traddodi ei ddarlith benigamp ar John Jones" yn yr Ysgoldy, nos Sadwrn nesaf. Cadeirir gan yr adroddwr hyglodus Mr. J. P. Roberts, Gorsaf-feistr, Blaenau Ffestiniog. Peidiwch a cholli y cyfle. CYFARFOD JIWBILI.-Cynhalia y cyfeillion yn Utica, eu cyfarfod Jiwbili y Sabboth nesaf, pryd y gwasanaethir gan y Parchn. Thomas Griffiths, Salem, Blaenau Ffestiniog a T. T. Jones, Maendy.

RHOS A'R CYLCH. DAMWAIN.-Nos Iau, tra yr oedd Mr. Wm. Hughes, wrth ei orchwyl yn ceisio Glo yn Mhwll No 2 yr Hafod, syrthiodd darn mawr o'r Koof arno. Cludwyd ef i'r Ysbytty mewn poenau mawr. PRIODAS.-Dydd Mercher, yn Nghapel Mawr, unwyd mewn glan briodas Mr. Tom Griffiths, 3ydd mab y diweddar Mr. D. Griffiths Grocer & Builder," Poncie, gyda Miss Lizzie Dodd, ail ferch Mr. a Mrs. Jos. Dodd, Church St.; Y gwas ar forwyn ydoedd Mr. D. J. Griffiths, Brawd y Priodfab, gyda Miss F. Jones. Gwasanaethwyd gan y Parch Ll. E. Bowyer, Llundain. Chwareuwyd y Wedding March gan Mr. Jos. Dodd, Brawd y Priodas- ferch. Wedi y Seremoni, gadawsaot am Isle of Man. LLWYDDIANT.—Limericks ydyw pobpeth y dyddiau hyn. Yr wythnos ddiweddaf enillodd Mr. A. O. Mills, "Herald Office," £ 70 gyda rhai. Ychydig wythnosau yn ol enillodd £ 17. Mae Limerick yn talu yn dda iddo. Boed iddo bob llwydd yn y dyfodol.

A- -W"" PENRHYNDEUDRAETH. CYWIRIAD GWALL.—Drwy amryfusedd y gohebydd neu y cysodydd llithrodd gwall i mewn i'r englyn ddyfarnwyd yn fuddugol yn Eisteddfod Pwllheli. Er nad yn ymyryd o gwbl ar gynghanedd, mae yn Iladratta yr holl synwyr o'r drydedd linell. Diolchaf am ofod i'r englyn fel ei hanfonwyd i'r gystadleuaeth. Olew per yw'r mel purwyn,-a golud Dirgelaidd blodeuyn; Ir, iach gynyrch y gwenyn, O'u llys y daw er lies dyn.

Genedigaethau. OWEN.-Awst 2, priod Mr. W. G. Owen, Metropolitan Bank, Llanrwst, ar ferch (cyntaf-anedig) WILLIAMS.-Awst 3, priod Mr. J. E. Wil- liams, 1, Dolydd Terrace, Tanygrisiau, ar fab. JONES.-Awst 5, priod Mr. John Lloyd Jones. Quarry Bank, Blaenau Festiniog, ar fab. FLEMING.—Awst 8, priod Mr. Henry Pleming, Fronoleu, Caeclyd, ar ferch (cyntaf-anedig). JONF-S.-Awst 12, priod Mr. W. Thomas Jones. Gemydd, Newboro' Buildings, Blaenau Ffestiniog, ar ferch (cyntaf-anedig). MORRIS.-Awst 14, priod Mr. J. Jones Morris, Cyfreithiwr, Ceylon Villa, Porth- madoc, ar fab (cyntaf-anedig). Marwolaethau. VAUGHAN.—Awst 11, yn 54 miwydd oed, Mr. Richard Vaughan, Crydd, Cartrefle, Glany- pwll. Yr oedd yn gymeriad adnabyddus iawn yn ein plith, ac yn ddyn o alluoedd meddyliol Iled gryfion. Daeth i'r Blaenau tua 35 mlynedd yn ol, ac arosodd yn ein plith i fagu saith o blant, y rhai, gyda'a mham, ydynt wedi eu gadael yn eu galar i hiriaethu am dano. Bu yn wael am dros ddwy flynedd, ac yn orweddog am naw mis. Brawd iddo ef yw Mr. Cadwaladr Andrew Vaughan, y Cerddor adnabyddus o Penmachno. Hebryngwyd ei weddillion i fynwent Betbesda ddydd Mercher. Dymuna y teulu ddiolch i bawb am eu cydymdeimlad a hwy yn eu trallod.

I'='Y Elusen i Streiciwr. yn iviwraa uwarcneidwaid Treffynon, bu achos gwraig weddw o dan ystyriaeth ar gyfrif fod ei mhab allan ar Streic er's tri mis. Dywedodd y Swyddog elusenol fod y mab yn byw adref gyda'i fam, a'i fod yn derbyn 12/ fel tal streic o Undeb y Glowyr. Dywedodd y Cadeirydd mai y gyfraith oedd, nad oeddynt fel gwarcheidwaid i gynorthwyo streicwyr.-Y Parch. D. Oliver, D.D., a ddywedodd fod am- bell streic yn hollol gyfrefthlon, ac yr oedd ei gydymdeimlad ef mewn rhai achosion gyda'r rhai safent allan, Nid oedd y ffaith fod y dyn hwn yn sefyll allan yn profi nad oedd yn iawn. -y Cadeirydd, Nis gellwch gynorthwyo rhai ar streic y mae y gyfraith yn eich erbyn beth bynag fyddo'r amgylchiadau."—Y Clerc, "Bydd yn gosod Deddf y Tlodion mewn cystadleuaeth a llafur. Mae pob Streic yn fater o ddadl, ac nis gall y Bwrdd gymeryd yr un o'r ddwy ochr." .l"A.A.A..A..A. Ã A .A A.A.A.A.A..AA.A.A.A.A..A.A.A.A..A..A..A..A.

I' Arian Tywyllodrus. Y mae John Lee, 55 mlwydd oed, brodor o Dublin, wedi cael ei adwaen oddiwrth ol ei fysedd iffinger prints) fel John Malone, yr hwn a anfonv/yd i benyd vasanaeth yn 1899 am ddeag mlynedd am fathu arian tywyllodrus. I Y mae yn awr yn y ddalfa o dan gyhuddiad o fathu avian tywyllodrus, ac v mae ei eisiau am at!1 a:'l.:n tY. Yllodrus, ,8C y me :1 lilau am redd am danoei hun o dan ei drwydd- ea tai trcatddwr o dan arolygiaeth yr heddlu.

y ftenestr' a'r drysau. trwy daHu pote au a chereoestn a'r drysau: trwy daflu poteIau a ch P-ryg mawrion atynt. Pan gyrhaeddodd Pet? Y pwynt yma, rhoddodd yr Ynad T? o??"d orchymyn i gatrawd 0 £eirch filwyr W yUro yno, ac yn y man archodd iddynt dnn. ar y dyrfa. Lladdwyd dau ddyn ac iln neS' a chlwyfwyd tri ?an yr ergydion. ilia e hyn yn beth gresynus i'r eithaf, ac y i ttiae f" ???"?eu genym y gwneir ymchwil- 'ad iwyr ??os. NId ydym yn barod dd ywedyd nad oedd yr amgylchiadau y ft, ag ? wneyd yn angenrheidiol i'r mil- Wyr ?"??? y hyn a wnaethant pan y'u Sorchy^ynwyd. Os cywir yr adroddiadau a dda,li,na,(,m, yr oeddllawer o'r heddgeid- t?  cael eu baeddu mewn modd creu- Ir^aid n dros ??"—y" gymaint felly fel y bu r"d Iudo  ychydig o honynt i'r yspytai dart a rcu"°0 llion trymion-ambell un o honynt ? ?h d?? a Ond wedi dywedyd hyn, rl,4id chwanegu mai dyledswydd yr ?ad °Wnsend ac eraill oedd arfer pob nmdion ??11 ostegu y terfysg, a gwneyd Vn sirr eu bod yn aneffeithiol, cyn erchi i'r i ?'!w? saethu i ganol y dyrfa. Fel y dy- %ed' wed sorli, rhaid i'r Uywodraeth wneyd ym- th ,wial,iad o ?f fath lwyraf i'r achos hyd hyny '?°"?mnio neb. Da ydyw deall ^VJdrV as yn fwy tawel yn awr nag y bu v er's d u lawer, a bod gobaith y cyflwynir Y 'Weryl hwng y meistri a'r gweithwyr i ?afj ?adwyrt'wbenderfynu.