Y Rhedegydd

ENILLWYR YR EISTEDDFOD GENEDLAETHOL. A ganlyn yw Rhestr y Buddugwyr yn Eis- teddfod Abertâwe, mor bell ag yr atebasant 1 w henwau yn y cyfarfodydd :— BARDDONIAETH. » I Awdl y Gadair, "John Bunyan," £ 20 a t-hadair, wyth ymgeisydd, y Parch. Thomas Davies (Bethel), Gweinidog y Bedyddwyr yn Caerdydd. Pryddest y Goron, "Y Greal Sanctaidd," ),20 a choron. Wyth ymgeisydd, y Parch. John Owen (Dyfnallt), Pontypridd. Pryddest Goffa, "Hwfa Môn," _ClO a bath- odyn J5. Y Parch. Ben Davies, Panteg. P Myfyrdraeth, "Pygmalion a'i Gerflun," £5. Pedwar ymgeisydd, Parch. Ben Davies (A.), Panteg. P Cywydd, "Simon Pedr," 65. Cydradd y A archn. L. Rhystyd Davies, Brynaman; a Aaron Morgan. Tuchangerdd, "Yr Hunan hysbyswr," £ 3. Warry Williams, (Harri Ap Harri) Caernar- fon. e Bugeilgerdd, Gauaf y Praidd," £ 5. Bugail wm.dyle. y Hir-a-thoddiad, "Athan Fardd," £ 2. 32 rngeiswyr, Enoch Richards, Clydach. Englyn, Cyfarchiad Nadolig," neb o'r 99 YT, deila ng. Caneuon Gwladgarol (yn ol Macaulay yn ei t, Lays of Ancient Rome"), kf 7 7s Oc. 1 Ym- geisydd, "1010 Goch," ac yn deilwng o'r wobr. Tetynegion i'w canu ar achlysuron arbenig, ? 7s Oc. 15 Ymgeisydd, a neb yn deilwng Or wobr. It Cerdd, mewn tafodaeth leol, ar ddull „ Northern Cobber" (Tennysyn), £ 5. "Wil yr Halier." Ernyn Priodasol, £ 2 2s Oc. 52 o ymgeiswyr, y Parch, J. Lloyd Williams, Dinbych-y- pysgod. CYFIEITHU MYDRYDDOL. I \tP'r Seisneg i'r Gymraeg, Sonnet Blanco' bite i'r "Nos," ?2 2s Oc, Parch. W. Wil- "ams. Glynygarth, Caplan Esgob Bangor. I'r Gymraeg o Emyn Leo 13, £ 2 2s Oc, GWilym Cvnlais. Ystradevnlais. Abertawe. 1. ? I I'r Gymraeg o'r Lladin, Georgia ii gan ton gil, /3 3s Oc, Parch. J. E. Davies, Newing- Llundain. I'r Gymraeg o'r Groeg, o waith Sophocles, t3 3s Oc, oedi y dyfarniad hyd Medi 16. I'r Seisneg o'r Gymraeg, "Ymadawiad Arthur (T. Gwynn-Jones), £10. T. Gwynn- ones, awdwr y darn gwreiddiol. RHYDDIAITH. Efrydiaeth Gydmarol o'r Testament New- ydd Cymreig," £ 30. Parch. D. D. Williams, C,reenheys, Manceinion. "Prif Ddiffygion Llenyddiaeth bresenol ^ymru," /10 10s 0c. Nebortriymgeisydd.yn deilwng o'r wobr. p "Pechod yn ngoleuni padblygiad," £ 20. IParch john Davies, Wern, Ystalyfera. c, Swyddogaeth y wladwriaeth mewn perthyn- a Bywyd Masnachol Cenedl," £ 10 10s Oe. arch. John Davies, Wern, Ystalyfera. Llawlyfr "Gydweithrediad (Co-operation)," 15. Calon wrth galon." John Penri: ei fywyd ei waith, a'i safle fel Si^ygiwr," £10 10s Oc, Mr. D. R. Jones, Bl. Ffestiniog. Crynhodeb o draethawd Mazzine ar Duties of Man," £12 12s Oc. Neb yn deilwng. Cyfiethiad i'r Seisneg o Merch y Brenin IMrs. J. M. Saunders), £ 3 3s Oc. 22 o ym- Seiswyr, y Parch. E. Jones, Ficer Llanidloes. Geir-restr Morganwg," £ 40 a bathodyn aur gWerth £10. Daeth pedwar i law, ond gan fOd y tri Beirniad yn anghydweled, bu raid 'ir Pwyligor ddewis canolwr, a cheir ei ddedfryd el Tachwedd 1. Casgliad 0 Len Gwerin Dyffryn Nedd," £55s. Lewis Davies, Ysgol-feistr, Cymmer. Byr-hanes yn Seisneg, yn desgrifio bywyd Sfjdeithasol Cymreig, £ 10. Meurig ab Milw h Tair Ystori Fer, £ 9 9s Oc, Mrs. Cecil Pop- ham, Horsham (gynt o Maenan, Llanrwst). ETC (SEISNIG). a:' The Scandinavians in relation to Welsh ^ystory, &c. ?15 15s Oc. Ifor Evans, Clerc ?iythyrdy, Caerdydd. £ The English-speaking people of Gower, &c," *>15 155 Oc, neb yn deilwng. ? Contribution to the Economical History of  ?." ?15, a ?5. Dyfarnodd y Beirniad'l fod  Welsh Student i gael ?12. a Howell T. ''?ams. B.A., Caerdydd i gael ?8. Shakespeare's Welshmen, &c. ?77s0c, yj- ham Walford Moore, Western M??, Caerdydd. S6hOol Reader ?n the Commercial and I^austral GeorgraphyOfWaIes/'?lO, J. C, l?vans, Caerdydd. Short Dramatic Sketches, &c. ?10. W. W• Moore, Swansea. CERDDORIAETH. 1) gystadleuaeth Gorawl, £ 150, a £ 50. eg C-or yn cystadlu. 1, Caerdydd 2, Bryn- al11an Alil gystadleuaeth Gorawl, £ 40, a £ 10. 11 cor yi, cystadlu. 1, Pembroke Dock 2, Cor TTndebol Treorci a'r Pentre. r Corau Meibion, £50, a £10. Deg cor yn Cystadlu, 1, Resolven; 2, Port Talbot. I COrau Merched, £20, Pum cor yn cystadlu, Pontypridd. Corau Plant, C8, a f4. 26 o gorau yn ym- gSlO, 1, Cor y Pentref (Lerpwl): 2, Canton Caerdydd); 3, Panteg. ,or 0 Fechgyn, ?5 a ?3. Wyth cor yn 2 i1' Plant Ysgol Brynhyfryd, Aber- aWe; 2, Ll3ndaf. ??y?ra-.vd, ?4 4s Oc. David Chubb a'i gyfelllion, (S,)Pr,,no a Contralto ) ?,liss Wiiii- 5??? (Soprano a Contralto), Miss Wini- fr( ?wis, Aber, a Miss Dora Davies, Ponty- g. ??s?'Q (Tenor a Bass), Davi?Cbubb. Pont- ???? a Harry Lewis, Nelson. ;Qawd Scpr?B.c, Miss Squire, Caerdydd. Unawd Mezzo-Soprano, Miss Dora Davies, Caerdydd. Unawd Contralto, Miss Lewis, Senghenydd. Unawd Tenor, David Ellis, Cefnmawr. Unawd Baritone, Josiah Thomas, Abertawe. Uuawd Bass, Gwilym Thomas, Porth. Canu Penillion (Dull y Gogledd), Richard Morgan, Cwmaman, a J. Devonald, Castell- nedd yn gydradd. Seindorf, £ 20, Swansea Philharmonic. Pedwarawd Llinynol, £ 4 4s Dc, Pontypridd. Seindyrf Pres (Dosbarth A), f 20, f 12, £ 7, a £ 3, 13 yn cystadlu, 1, Royal Oakeley; 2, Mountain Ash 3, Aberdare 4, Ferndale. Seindyrf Pres (Dosbarth B), f 12, £7, f 4, a £2, pump yn cystadlu, 1, Abertillery; 2, Bryn- aman Town Band; 3, Blaina Lancaster; 4, Brynaman Silver Band. Cornet, H. H. Morgan, o Seindorf Trebanos. Euphonium, Alfred Williams, o Seindorf Treforis. Trombone, George Foxhole, Pontypridd, o Seindorf Ferndale. Clarionet, Archie Palmer, Abertawe. Perdoneg (i rai dan 16), J. Morgan Nicholas, Pontypridd. Y Crwth, Lionel Falkman, Abertillery, a Hyam Freedman, Pontycymer, yn gydradd. Y Delyn Droedlenol, Miss Muriel Jones, Merthyr Tydfil. CYFANSODDI CERDDORIAETH. i Rhangan i Leisiau gwrywaidd, £ 10, aThlws [5. D. D. Parry, Llanrwst. Canig (deng mynud i ddatganu) £ 10 10s Oc. D. D. Parry, Llanrwst. Pedwarawd Lleisiol i eiriau ysgeifn, £ 5 5s Oc. Hugh Hughes. Treherbert. Pedwarawd Llinynol, [10 10s Oc. Mr. Walter Meyrowitz, Berlin (priod Mrs. Teify Davies) Deuawd i'r Berdoneg a'r Crwth, £ 5 5s Oc D. D. Parry, Llanrwst. AMRYWIOL. Y mae rhestr y buddugwyr yn yr adranau eraill,-Celf a Gwyddor, gyda'r Diwydianau, yn rhy luosog i ni allu eu cyhoeddi oherwydd prinder ein gofod.

I Damwain i Frodor o'r Blaenau I yn America. Cyhoeddwn y nodyn canlynol fely daeth i law. Bydd yn ddrwg gan gydnabod y cyfaill anffodus glywed am y ddamwain boenus a ddigwyddodd iddo. Utica, New York, Awst 16eg. 1607. Anwyl Syr,—A fyddwch chwi mor garedig ac argraffu a ganlyn. Wrth ddilyn ei alwedig- aeth fel train inspector ar y New York Central Railroad, cyfarfyddodd y brawd John Lloyd, gynt o Caeclyd, Bl. Festiniog, a damwain fu bron a throi yn angeuol iddo. Cafodd ei wasgu rhwng dau gerbyd, ac anafodd ei du- mewn yn bur ddrwg. Cludwyd ef i'r St. Lukes Hospital lie yr erys o dan ofal un o'n prif feddygon, Dr. Kilburn, a da genym ddweyd ei fod yn gwella cystal a'r disgwyliad. Mae'n ddiameu fod lluaws yna yn barod i uno gyda ni mewn cydymdeimlad a Mrs. Lloyd ar teulu yn eu profedigaeth mewn gwlad estronol. Nid oes ond ychydig o wythnosau er pan ddaeth Mrs. Lloyd yma ar ol ei gwr, yr hwn oedd yma er's tua blwyddyn. Ein dymuniad ywam iddo gael adferiad buan a llwyr. Cofion goreu atoch i gyd yn y swyddfa. I Yr eiddoch yn gywir I J. ELLIS WILLIAMS. I

Owmni Chwareli Cymreig Bethesda. Llywyddodd Mr. R. Bell, A.S., dros gyfar- fod haner blynyddol Cwmni Chwareli Cymreig Gogledd Cymru, cyfyngedig, ddydd Sadwrn, yn Manceinion, pan y trafodwyd y cynygiad wnaed yn ngwyneb y colledion parhaus, i ben- odi pwyllgor arbenig o'r cyfranddalwyr i ymdrafod a'r cyfarwyddwyr i wneyd ymchwil- iad Ilawn i safle a rhagolygon y Cwmni. Dy- wedodd y Cadeirydd fod cyfanswm y colledion am y tair blynedd wedi bod yn £ 1,600. Yr oeddynt wedi gweithio y Chwareli yn ystod disgyniad yn y fai chnad, a'r anhawsder i gyn yrchu 0 herwydd diffyg cyfalaf. Nid oedd y cyfarwyddwyr wedi colli eu gobaith, ac nid OP idynt yn niwedd eu galluoedd. Yr ocdd y c iranddalwyr wedi gwrthod penodi pwyllgor arbenig, gan ddewis gadael y mater yn 11aw y cyfarwyddwyr, yn y rhai y datganent ymddir- iedaeth berffaith. Collodd y cynygiad i benodi pwyllgor arbenig trwy fwyafrif mawr.

Qwers i Gerbydwyr. Y4 heddlys Llandudno ddydd LIun, CYhUdd-1 wyd cabman o'r enw Vanentine Porter, o wrthod cario cwmni o amgylch Pen y Gogarth am y tal cyfreithlon. Erlynwyd y Clerc Trefol. Tystiodd yr Heddgeidwad Jones fod y Diffynydd yn sefyll gyda'i gerbyd yn y North Parade ar brydnawn Awst 19, pan y gofynodd Cwmni iddo eu cymeryd 0 amgylch Pen-y Gogarth am bum swllt, yr hwn oedd y tal cyfreithlon. Dywedodd wrthynt fod ganddo eisiau chwe swllt. Yr oedd un o'r Cwmni wedi gofyn i'r swyddog beth oedd y tal cyfreithlon, ac wedi cael ar ddeall mai pum swllt. Yr oedJ yr arferiad yn myned ar led yn mhlith y cerbydwyr i wrthod cario pobl am bellder bychan gyda'r dysgwyliad o gael eu cyflogi am daith bellach. Yr amddiffyniad oedd, i'r cwmni ddod o gwch,—pump mewn nifer,—a gofyn iddo eu cymeryd o amgylch y Gogarth, ond gan eu bod yn ormod o Iwyth i'w geffyl nid oedd yn dewis eu cario, er na wrthododd wneyd hyny. Gofynodd y dyn iddo a allai eu cario am lai na phum swllt; ac atebodd yntau, Gallai wneyd hyny am chwe' swllt.Dirwy o bum swllt a'r costau.

Nid oes dim Hawn morddymunol i'ch oeri ar ddiwrnod poeth a Tin dau bwys o Apricot, yr hwn ellwch ei gael am 6:V gan E. B. Jones & Co,

Damwain ErchyEI i Motor Char-a-banc. Nos Lun, pan oedd parti o Sheffield yn dych- welyd o bleserdaith, mewn car modur mawr, llithrodd y cerbyd i lawr rhiw serth gan fyned i wrthdarawiad a pholyn telegraph, a malur- iwyd ef yn y fan. Lladdwyd tri o'r teithwyr yn uniongyrchol, a thorwyd dwy goes dyn arall oedd yn digwydd bod yn cerdded y ffordd hono ar y pryd.

'TI Atal Gweithwyr Gwaith Aur y Clogau. Ychydig sydd er pan ataliwyd yr oil ond rhyw haner dwsin o weithwyr Gwynfynydd, ac yn awr hysbysir fod tri ugain o weithwyr y Clogau, ger Bontddu wedi eu hatal eto. Y rheswm am yr atebiad ydyw na ddaethpwyd ar draws aur o gwbl er's misoedd bellach. Mae y Gweithwyr a ataliwyd yn byw ar wasgar o Dyffryn i Ddolgellau.

Ymweliad y Band a Tonypandy. Nos Iau, 22ain, bu Seindorf Arian Oakeley ar ymweliad a ni yn y lie uchod, tra ar eu taith yn y Deheudir yma, a chawsom ein boddhau yn fawr tra yn gwrando arnynt yn datgan y gwahanol ddarnau o gerddoriaeth. Cynorth- wywyd hwy yn y gwahanol gyngherddau gan yr unawdwr poblogaidd o Ffestiniog, sef Mr. John Tudor Owen. Gwnaeth ef ei ran yn ganmoladwy, a gorfu iddo o dan y fath gymeradwyaeth gan y dorf, ail ganu bob tro yr ymddangosai ar y llwyfan; a gallaf ddweyd yn ddibetrus fod Mr. Owen ynghyd a'r Seindorf wedi enill safle uchel iawn yn ein golwg ni yma yn ol a glywsom gan rai a fu yn gwrando arnynt ar ei ymweliad uchod, a'n dymuniad yw i ni yma gael y fraint a'r pleser o glywed y naill a'r Ilall yn yr ardal boblogaidd hon yn fuan eto. Gyda llaw y dymunwn anfon ein llon- gyfarcbiad mwyaf calonog oddiyma i'r Seindorf ar ei gwaith yn cipio y brif wobr yn yr Eistedd- fod Genedlaethol yn Abertawe, allan o nifer luosog o Seindyfr goreu y Deheudir. Ymlaen eto yr elont, a llwyddiant a'u dilyno dan ym- drechion eu harweinydd medrus Mr. Fidler.- UN OEDD YNO.

HARLECH. Cynhaliwyd Cynghor Plwyf Llandanwg nos Sadwrn, Awst 24. Yr oedd yn bresenol, Mri. Edward Griffith (Cadeirydd), John Morris (Is- gadeirydd), Foster Edwards, David Pugh, G. Jones Williams, Owen Morris, John Jones, Morris Jones, Pantmawr, a Robert Owen (Clerc). Darllenwyd a chadarnhawyd cofnod- ion y Cynghor diweddaf. Gohebiaethau: llythyr oddiwrth Mr. Thomas Jones ynghylch gardd y dref yn addaw gwneyd yr hyn sydd yn ei allu at gael gan Mr. Ansell roddi y lie mewn trefn. LIythyrau oddiwrth y Genedl," yr "Herald," a'r "Cambrian News" ynghylch ffeiriau Harlech, a phasiwyd i ymddiried y gwaith o'i cyhoeddi i David Pugh, Morris Jones, Pantmawr, John Jones, Glanymor, a'r Clerc, Llythyr oddiwrth Mr. Samuel Wil- liams, ynghylch gwaith Lord Harlech yn codi tal am osod tentiau ar lan y mor, ac y dylid protestio yn ei erbyn. Cafwyd ymdrafodaeth faith ar y mater, a theimlad y Cynghor oedd, fod ei waith yn codi tell yn milwrio yn union- gyrchol yn erbyn llwyddiant y He, a phasiwyd yn unfrydol i anfon ato i ofyn ar bwy dir y mae yn gallu gwneud hyn. Pasiwyd hefyd i dynu sylw Mr. Osmond Williams, ein haelod Sen- eddol, at y mater. Y Lampau-daeth dau dender i mewn am oleu y lampau am y tymhor nesaf, sef Mr. Thomas G. Thomas, Tanllech, £ 23 a Mr. John Morris Evans, Painter, £ 22. Pasiwyd i dderbyn yr isaf, sef Mr. Evans, am £22. Ei fod i ddechreu goleu ddechreu Medi. Pasiwyd i dalu bill o -f I 5s Oc i Mr. Owen Morris am osod a thrwsio pump o lampau. Pasiwyd i alw sylw Mr. Thomas Jones at stat beryglus i iechyd, ffos sydd yn ymyl Talartina, y gwter sydd yn Rock Terrace, a'r garthffos sydd yn Tryfer. Pasiwyd i roddi dwy fainc ar y darn tir perthynol i'r Plwyf sydd yn ymyl yr Eglwys. Cadarnhawyd yn ol y Gyfraith y penderfyniad a basiwyd yn y Cynghor Mehefin 26ain, 1907 ynglyn a llwybr Penygraig Clog- wyn.

PENRHYNDEUDRAETH. I HEDDL YS NEILLDUOL.—O flaen William Jones, Ysw., yr Heddgeidwaid D. R. Davies a gyhuddodd un Evan Davies, brodor o Deheudir Cymru, 0 fod yn feddw ac yn analluog i gym- eryd gofal priodol o hono ei hun.-Dirwywyd ef i 10/- a'r costau, neu bedwar diwrnod ar ddeg o garchar. Dewisodd yr olaf. Yr heddgeidwad John Barnard, Harlech, a gyhuddodd un John Kelly, Cylchwerthwr, o fod yn feddw yn Harlech.-Dirwywyd ef i 5/- a'r costau. Dydd Sadwrn, 0 flaen Dr. J. R. Jones, a Wm. Jones, Ysw., yr heddgeidwad D. R. Davies a gyhuddodd un William Edwards (Will Reis), o'r Bala, o fegeraarian ar y ffordd fawr yn agos i Penycob. Yr oedd y cyhudd- edig yn adnabyddus i'r heddgeidwaid fel dnvg weithredwr, ac anfonwyd ef i garchar am ddau fis gyda llafur caled.

y Na hidiweh os yw y tywydd yn boeth, gellwch gael Tin dau bwys 0 Pine Apple Chunks am 51c yn Shop E. B. Jones & Co. I )

O'R PEDWAR CWR. YN hwyr nos Wener cafwyd hyd i gorph William Davies, yr hwn a foddodd yn y Porth, Caernarfon, ddydd Iqu, trwy i'w gwch droi. FEL yr oedd y trcn cyflym o Glasgow yn neshau at Preston, boreu ddydd Gwener, bu i ddynes o'r enw Louisa Steadman dynu y llinyn defnyddir mewn achos o berygl i atal y tren. Pan awd ati, caed ei bod o'i phwyll, a chymer- odd yr awdurdodau ei gofal. WRTH olwyno ar Allt y Graig, ger Castell Dysertb, collodd un o'r enw Brammar, o Stoke-on-Trent, reolaeth ar ei beiriant, a thaflwyd ef yn erbyn mur y castell. Gorwedda yn awr mewn cyflwr peryglus, gan ysgydwad yr ymenydd, yn Ysbytty y Rhyl. Y MAE Ty yr Arglwyddi wedi cydsynio a'r awgrym o Dy'r Cyffredin y gall Merched gael eu hethol yn Faerod, ac yn Gadeirwyr Cyngor- au Sirol, ond nad ydynt yn rhinwedd y swyddi hyny i ddod yn Ynadon. CYMERODD Etholiad Bury St. Edmunds, le ddydd Sadwrn, i lenwi sedd Cadben F. W. E. Hervey, Undebwr, yr hwn a gafodd 434 o fwyafrif ar Mr. W. B. Yates, Rhyddfrydwr, yn yr Etholiad Cyffredinol. Daeth Mr. Yates allan yn erbyn yr Anrhydeddus W. Guinness, Uudebwr; ond cadwyd y sedd gyda mwyafrif o 890. DAETH dyn dyeithr i westy yn Oldham, ac archodd ystafell wely yno. Wrth fwyta swper, glynodd darn o gig yn ei wddf, a bu farw cyn i'r meddyg allu cyraedd. Cafwyd swm o arian yn ei logell, a'r enw Joseph Hawksworth, Hartford, Connecticut, U.S.A." ANFONWYD un Abraham Lassam, cylch- werthwr o Lundain, i sefyll ei brawf ar y cy- huddiad 0 dwyllo trwy werthu modrwyau pres yn enw rhai aur, a dywedyd ei fod yn trafaelio dros Mri. Samuel, Manchester. Morwyn a gwas a brynodd y Modrwyau ganddo. MEWN trengholiad gynhaliwyd ddydd Sadwrn yn Caister, dychwelwyd rheithfarn o o "Cafwyd wedi boddi," ar gorph Sarah Sophia Pike, merch y diweddar Filwriad William Pike, Cyn-faer, Abertawe. Gwelwyd hi yn cerdded y traeth prydnawn ddydd Gwener, a chodwyd ei chorph o'r mor yn mhen tuag awr ar ol hyny. Y MAE y Cadben Bailey, Lerpwl, o Fyddin yr Iachawdwriaeth, wedi troi i'r Neuadd Ger- ddorol. Dadleua nad oeddei dalent gerddorol yn cael digon o gefnogaeth gan y Fyddin, ac nad oes anuwioldeb fel y siaredir tu ol i lwyfan y chwareudai. Yn 1890 yr unodd a'r Fyddin, a tbeithiodd lawer gyda'r cyfryw, nes enill y safle yr oedd ynddi yn bresenol. GADAWODD Mrs. Ellen Hotham, 18, St. James' Street, Piccadilly, gwraig y diweddar Major Hotham, £ 32,126 at ddau Sefydliad Pabyddol. CAFODD Cangen Mon o Gymdeithas y Diwydianau Cymreig gyfarfod tra llwyddianus yn Parciau ddydd Sadwrn o dan lywyddiaeth yr Arglwyddes Boston. Yr oedd amryw Urdd- asolion yn bresenol, a rhanwyd gwobrwyon am waith cartref i lu o ymgeiswyr. Bu i gath arddangosfa o eiddo boneddiges yn Washington lyngcu modrwydiamwnt. Awd a hi at Law-feddyg, a IIwyddwyd i gael y fodrwy heb ladd y gath. Y MAE y Parch. J. N. Philpott, Rheithior Southchurch, Essex, wedi cael trwydded gan y Cyngor trefol i werthu llaeth yn ei reithordy. YR oedd canwr crwydrol yn cael ei ddirwyo am feddwi yn Nelson ddydd Sadwrn, a ddadleu- ai nad oedd vn pwnevn dim niwpd-Vr TJprurl- ur Greenwood, Nid yw yn bosibl i chwi feddwi a pheidio gwneyd niwed."—Carcharor, "Y mae Mr. Plowden yn dywedyd ei bod yn naturiol i feddwi. Yr wyf wedi colli fy chwi- banogl geiniog, neu buaswn yn gallu enill 0 saith i wyth swllt yr wythnos." DIRWYWYD crydd o'r enw Hatton, gadwai fasnach ar gyfer gorsaf yr Heddlu yn Kenning- ton, i haner can' punt a'r costau am gadw ei le i gyngwystlo. Y MAE un Blecha, yn y ddalfa am lofrudd- iaeth a lladrad yn Vienna. Y mae wedi gwrth od cymeryd tamaid na llymaid er's dros wyth- nos. Y mae yn gymeriad peryglus a dygir ef i'r Llys mewn cage. Bu i fachgen daflu ei gap o flaen Olwynfarch yn y Wyddgrug ddydd Llun, ac aeth y cap i'r olwyn blaen. Disgynodd y marchogwr ar ei ben, a derbyniodd niweidiau difrifol, a thorwyd y peiriant yn ddau. Y MAE cynwys ewyllys y diweddar Mr David William Davies, cyn-berchenog Y Genedl Gymreig" wedi ei gwneyd yn hysbys. Yr oedd ei eiddo yn werth £ 7,602, a gadawodd ugain punt yr un i amryw sefydliadau crefydd- ol a dyngarol. LLADDWYD geneth chwe' mlwydd oed, o'r enw Hilda Hewitt, merch i signalman, ar y South Eastern, dydd Sadwrn, o dan amgylch- iadau calonrwygol i'r tad. Yr oedd tren cyflym yn dyfod i lawr y llinell. Gwelodd y tad berygl ei blentyn, a chan nad allai adael ei le heb beryglu y tren, gwaeddodd ei oreu ar yr un fach o ffenestr y signal-box. Ond ni chlywyd ei waeddiadau, a gwelodd yntau yr express yn cipio y plentyn i fyny ac yn ei mhalu yn ddarnau. BODDODD dau ddyn ieuainc, James Herbert Law, Blackpool, a Herbert Street, Rochdale, y ddau yn ugain oed, yn Blackpool ddydd Llun. Yr oedd-y ddau yn gyfeillion mynwesol, ac wedi myned allan i ymdrochi. Boddodd tri o Stourbridge yn yr un lie ychy" dig ddvddiau i yn flaenorol. i GOFYNAI barfwr gochelgar i'r Faingc yn Heddlys y Dafwys, dydd Llun, a oedd yn drosedd o dan Ddeddf Llwgrwobrwyaeth, os byddai iddo roddi tegan i blentyn i'w gadw yn llonydd tra y byddai ef yn tori ei wailt Yr oedd yn rhyddhad iddo ddeall y gallai wneyd hyny heb beryglu ei hun. DYMA benili Taldir, y bared Llydewig, yn ei dafodiaith ei hun :— Gorsedd Barzed Cymru, bro lawen 2wen ha mad, Da zoludi hanout, zo dent ugent Brelzad, Hag ar gwad en hon 'chalon a lam gant lawenez 0 weled pobl Cymru, ken nerzus vid e iez, DYMA fel yr anerchodd Elfyn, yr hwn fel y gwyddis oedd yn un o brif feirniaid Eisteddfod Abertawe, un o gyfarfodydd yr Orsedd :— "Hyd ein hoes newid y nen,—newid gwn. Newid gwedd daearen Ond i newid hoen awen Ymarhous yw Cymru Wen." YMDDANGOSODD y penillion teirnladwv a ganlyn ar Hen Aelwyd glyd fy Mam," yn y Drych. Eu hawdwr yw Mr. Owen Williams (Eos Gwynant), gynt Nantgwynant, Beddgel- ert, a brawd Mrs. John M. Jones, Alon House, Blaenau Ffestiniog. 'Rwy'n cofio'r boren hwnw, Cychwynais inau'n lion, Drwy awel oer yr hydref A'm gwyneb tua'r don Gadewais hen gyfeillion Pur, anwyl a dinam, Ond gofid im' oedd gadael Hen aelwyd glyd fy mam. Hi yw yr aelwyd anwyl A'm cododd i mor iach I ganu'n nghor y teulu Pan oeddwn blentyn bach; Yn blant 'roedd saith 0 honom, Y rhai na chawsant gam, Cerddoriaeth dlos a lanwai Hen aelwyd glyd fy mam. 'Rwy'n cofio'r boreu hwnw, Pan gollais 'nhad oedd gu, A'i roddi yn y beddrod Yn nhol y fynwent ddu Ni fu yr aelwyd bellach Yn gyflawn, dyna'r pam Ond angau dorodd ymaith Hen aelwyd glyd fy mam. Mae plant yr aelwyd heddyw Ar wasgar hyd y byd Y rhai ni ddeuant mwyach I'r aelwyd hoff ynnghyd Gwirionedd 'rwy'n ei garu, Mae ynwyf fel y fflam, Fod Barnwr mawr y weddw Yn gweled aelwyd mam. Providence, Pa. Eos GWYNANT.

DOLWYDDELEN. NAWDD-SANT YR EGLWYS.—Dydd Iau, yr oedd dydd Sant Gwythelian, nawdd-sant ein Heglwys, a chynhaliwyd gwasanaeth y boreu a'r nos i ddathlu y cyfryw. Cymunwyd a chafwyd gwasanaeth Seisnig y boreu yn yr Hen Eglwys, a Gwasanaeth Cymreig y nos yn yr Eglwys Newydd. Mwynhawyd pregethau nerthol y Parch. E. B. Thomas, B.A., Rheith- or Llanberis, yn fawr: efe oedd y pregethwr eleni. Da genym weled y Ficer rhadlon, y Parch. J. Llewelyn Richards, B.A., mor ddedwydd a cbymeradwy yn mhlith ei blwyf- olion. CLADDEDIGAETH. Prydnawn ddydd Gwener, daeth torf fawr yn nghyd i hebrwng gweddillion y diweddar John Richard Jones ('Renefail), i fynwent Brynbedd. Gwasanaeth- wyd gan y Parch. O. J. Griffith B.A. Moriah.

jigkeomal makes !• d good cakes. C CAKEOMA Is the NEW way-the j5# better way-of making cakes. jJ It is a perfectly pure cake flour of fine quality, with all f ? ?3 the dry ingredients wanted in j* a cake. The proportions are exact and the mixing is per- Teet. It saves time and trouble, J and it makes the nicest and | lightest cakes possible. 5 3 It makes any and every If cake and not only one kind. If And it is economical In 3* use it costs less than the a* ¡¡r,' old-fashioned way. gf S From all Grocers, Stores, and Bakers P in the British Isles. in 3d. packets, each 3^ gfl one containing a sheet of useful and S# (< practical cake recipes. | cc'. -c reci-,es. LATHAM & Co., L t d., <;i5 j-L 11r-'1\'1. L 0. LIVERPOOL. I* Ki Sj