Y Rhedegydd

Myfyrwyr ein Ooiegau Cened- laethol. (GAN MYFYR LLWYB), :s O'r fath drwb, sybwb, a SWil, A wnaeth cicio nyth cacwn," Mr. GoL-Dyna. y Ilinellau a ddaethant yn fyw i fy nghof wrth ddarllen llythyrau Mri W. Roberts Rawson-Williams, a John Morris yn y RHEDEGYDD, a sylwadau eraill mewn cyfoesol- yn, ar ymddygiadau Myfyrwyr Coleg Aberys- tnyth a Choleg Bangor mewn ymgais i gyfiawn- bau v cyfryw a hyny 011 am fy mod wedi darUen eu hane? yn y "newyddiaduron Seisnig (chwedl Mr. Rawson WiMiams), a'i roddi yn gynil o flaen eich darllenwyr. Fel na wnelwyf gam a'r gwyr hyn, efalJai mai gwell fyddai i mi sylwi arnynt bob yn un. Gwneathum gyfeiriad at sylwadau ysgrifen- wr lleol mewn erthygl arweiniol o'i eiddo yn yr hon y gwna sylwadau anheilwng, anfrawdol, ac aithafol o allghredig am frawd o weinidog fu'n ddigon gonest i alw sylw at bethau a ystyriai ddylid edrych i mewn iddynt, os am gadw Colegau Cymru yn gyfryw ag a haeddant gefnogaeth. Pwngc y Parch. H. Michael Hughes oedd, "Gofynion presenol yr ymgyrch yn nglyn ag Addysg CeAedlaethol Cymru. ? Yn mhHthy cyfryw ofvnion "nododd Mr. Hughes, fod yn rhaid gofalu rhag i gagendor gael e: sefydlu rhwng presenol a gorphenol Addysg ein gwlad." Cofir iddo wneyd cyfeir- iad tyner at y diweddar anwyl Brif-athraw I Thomas Charles Edwards, a'r modd y cysegrai awyr Coleg Aberystwyth ag ysbryd gweddi a I chrefydd bur dechreuai waith y dydd yn y Ccleg trwy ddarllen rhan o Air Duw ac offrwra Gweddi ar ran yr efrydwyr a'i gyd-athrawon. Dechreuwyd y Coleg yn nghrefydd y wlad. iialv. sdd Mr. Hughes sylw at y flaith fed rhai athrawon "allan o gylch crefydd yn gyfangwbl, ac yn crechwen ar ben ein crefydd." Cyfeir- iodd at Goleg Cenedlaethol lie y cynhelid cyngherddau ysmygu, ac yr yfai yr athrawon wisgl a chwrw gyda'r efrydwyr." Gofynodd a oedd hyny i gael ei oddef ? Codwyd gwaedd uehel yn ei erbyn, a gwadwyd y pethau a ddywedodd, gan briodoli iddo bob gau amcan- ion a cheisiwyd amddiffyn pethaunad oedd amddiffyn i fod arnynt, a ddyry yr ysgrifenwr hwn sel ei fendith ar yr amddiffynwyr. Dywed j mai y Myfyrwyr sydd dan yr ordd gan Myfyr Llwyd, end yr athrawon oedd testyn y Parch. H. M. Hughes Amlwg yw fod, Myfyr Llwyd yn cyfranogi o'r un meddwl a'r gwr a ganrnola, ac amlyced a hyny yw na wyr ddim am fyfyrwyr Cymru na'r un wlad arall, Un tebyg iddo yw'r gohebydd Seisnig a ddyf- j ynna." Llednais a boneddigaidd dros ben Am a wn yn nghylch Myfyrwyr Cymru a gwledydd eraill, dichon na raid i mi ostwng pen o'm cydmaru ar ysgrifenwr hwn. Cefais y pleser o weithio drostynt pan nad oedd ef ond plentyn, ond yr hyn a wn cymysgedig yw, a liawenaswn o'm calon pe fel arallfuasai. Gwn am lawer o fyfyrwyr y tri Coleg sydd a'u bryd ar eu gwersi, a u boli awydd am fanteisio ar bob cyiie a gant i yfed addysg a gwybodaeth o'u hachos hwy yr ysgrifenais y ddwy wythnos o'r I blaen a gofid calon yn pwyso yn drwm arnaf am I yr ymddygiadau gwrthun o eiddo myfyrwyr Col- eg Aberystwyth a Choleg Bangor. Ceisir genym gredu i'r Brenin a'r Frenhines fwynhau miw- sigyr efrydwyr ar yr achlysur o osod y gareg sylfaen i Goleg Bangor, a bod yr ysgrif- enydd bcb fed yn neppell oddiwrth y brenin a'r frenhines. Nis szx, n pa un yw y flaith bwysicaf yn y frawddeg mwynbad eu Mhawrhydi, ynte ei agosrwydd ef atynt; ond llyn awn, y rhaid fod ei Fawrhydi yn cael ei foddhau gan ryw ysbwriel rhyfedd, os boddhawyd ef gan gân yr efrydwyr ar yr achlysur hwnw. A glyw- odd efe y -an arall oedd i gaei ei chanu gan y ¡ Halnan difoes hyn ? Paham na chanwyd hi ? Pa Un o athrawon y Coleg a roddodd atalfa arnynt rhag rhoddi y cam marwol hwnw i barchusrwvdd a gweddusder y seremoni ? Y Tnie. llawer o bethau hynod allesid eu traethu i'r cyfeiriad hwn, ac y mae dyled Cymru yn ?awr i'r boll athrawon am yr hyn a wnaethant j gadw pethau rhag syrthio i anfri a gwarth. Tra y myn yr awdwr ymosod arnaf am alw sylw at yr helynt barodd yr efrydwyr yn y Colegau ucliod, gwrandawer beth a ddywed ef ei hun yn yr un golofn o'r un newyddiadur am j ln pobl ieuaingc yn Blaenau Ffestiniog :— i Gofid calon i bob dyn a dynes lednais yw'r gOlygfeydd a welir ar hyd heolydd Blaenau i Ffestiniog y naill noscn ar ol y Hall. Yr wyth- nos bon yr oeddym yn digwydd pasio heibio i ddrwr, Capel pan oedd llu o bobl seuainc yn dod all an o gyfarfod. Yr oedd lleisiau afted- nais a chrechwen aflafar y merched ieuainc yn lIen wi yr heol, ac ymddygi&dau'r bechgyn yn eu canol oedd yn peri hyny i Pa bryd y dysga Cymru fod yr Efengyl a broffesa yn meithrin boneddigeiddrwydd, pur- deb, a Hedneisrwydd ?" Rhagorol yn wir, y Mae mawr an gen am alw sylw at ymddygiadau o'r btb, a'n rhoddi i lawr yn ein plith ar un- waith fel pethau nad oes ond drwg digymysg I yn dod o honynt; Ond a yw y peth sydd keched yn mhlani y Blaenau yn rhinwedd yn Mytyrwyr y Colegau ? Beth am hwtio athrawon y Coleg yn y Coleg ei hun, a myned adref dan ganu burdwm ffyliaid,—yr Orapro nobis "? Haws fyddai edrych dros, ac esgusodi 1 raddau, ddireidi nifer o ieuengtid ar yr heol. Ond edrychwn i fyny at fechgvn a genethod ein Cùegêlu, a dysgwyliwn wedi y draul anferth yr wd, ac yr eir, iddi er mwyn eu haddysgu, eu •1 v- vmddwyn yn amgen na haner gwallgof- >ld, neù Indiaid Cochion cyffiniau'r Andes. Ettbr fel na thybier mai y fi yn unig sydd wedi. ,i-hu Pry mater hwn, gwrandawer beth a I ■■■■ ea yr ysgrifenydd hwnei hun ar" Y r, i)tlstod yn Aberystwyth,—Dosbarth digon i afiyvvodraethus ar adegau ydyw myfyrwyr y P' -fvigoliou ac yn hyn o beth nid yw myfyr- Cymreig yn wahanol i eiddo gwledydd Ond ni chafwyd hyd yn hyn. yn hanes |fyseo] Cymreig helynt mor ddifrifol a'r; Kvmerodd Ie yn Aberystwyth ddn'.edd yr j \\ytbncs. Cn o ddyddia-a mawr y Brifysgol Ydyw oivvrnod rhoddi graddau; ac yn Aberys- III .t: L I twyth y cynhelid y seremoni eleni. Ymddeng- ys fod y prifathro Roberts wedi gwahardd I chwarae cardiau yn y Coleg, ac fel protest yn erbyn hynny penderfynnodd y myfyrwyr rwystro'r seremoni a berthyna, nid i Goleg Aberystwyth yn unig, ond i'r tri choleg fel eu gilydd, Ac wrth geisio gwneyd hyn aethant mor aflYWOdraethuS fel y gorfu i Syr Isambard Owen dorri'r gv eithrediadau i fyny ar y canol. Bu Coleg Aberystwyth yn Goleg Cymreig ar un adeg, ond erbyn hyn Saeson yw'r corph mwyaf dylanwadol ymhlith y myfyrwyr ac hwyrach mai dyma'r achos o'f mawr helynt hwn. Diau y synna Cymru glywed am yr helynt, yn enwedig wrth gofio am draddodiad- au'r Coieg gynt. Pa gwyr, bynnag a aUai fod rhwng myfyrwyr Aberystwyth a'u prifathro, tro aflednais ac anfoneddigaidd iawn oedd dyrysu hwyl y colegau eraill hefyd er mwyn cael dial arno. Ni fu y fath beth gwarthus erioed yn hanes Caerdydd na Bangor. Mae He i ofni fod myfyrwyr Aberystwyth yn dysgu eu moesau oddiwrth Gyngor Trefol y dref honno." Y perygl yn ngwyneb yr uchod yw, y daw ef ei hun i mewn am ran o wg bechgyn boneddigaidd a llednais Aberystwyth," canys I bu yr Athraw Edward Edwards o'r Coleg hwnw yn Neuadd y Blaenau yn dywedyd mai tipin o ddireidi diniwed oedd y cwbl," ac mai Lynn ar eu dychymyg yr oedd y newyddiad- uron wrth gyhoeddi y peth a'i gondemnio. Hwyrach fod y bechgyn yn meddwl mai trwy gampau epaod tipyn o ddireidi" y mae cadw i fyny urddas y Coieg, a bod yr Athraw Edwards yn mwynhau peth o'r fath fel ei fwyd mwyaf amhauthyn. Os "direidi" ydoedd, paham y cosbwyd y myfyrwyr, a phaham y bu iddynt syrthio arfeu bai ac ymddiheuro i'r Prif- iddynt s y r'?- ,-i i o arlieu ba; athraw; myned ar lawr mewn sach lian a lludw" chwedl ea bedmygydd,—yr Athro Edward Edwards. Am gyhuddiad y Parch. H. Michael Hughes yn erbyn y Coleg lie y cyd-yfai y Myfyrwyr a'r athrawon vnddo, profwyd mai Caerdydd oedd hwn, ac mewn canlyniad i gynygiad Mr Hughes pasiwyd nad oedd wisci a chwrw i'w ddwyn i'r cyfarfod- rydd o hyn allan. Dengys hyn oil fod yr ys- grifenwr hwn wedi gwneydcam bwriadol a Mr. Hughes yn ei sylwadau arno, a cham a minau yr un modd. Mor belled ag y mae Coleg Aberystwyth yn y cwestiwn, credaf fod y wlad yn dawel yn ei gylch, ac hydera na wei byth y fath gamymddygiadau eto o du y myfyrwyr; canys y mae enw da y Coleg wedi ei luchwino a'i faeddu ganddynt. Dywed hefyd mai un cyfrif am yr helynt yw, fod y corph mwyaf dylanwadol yn mhlith y myfyrwyr hyn yn Saeson." Os yw hyny yn gywir, goreu po gyntaf cau y Coleg rhagddynt, gan y galhvn wneyd heb y cyfryw yn y Coleg godwyd yn arbenig i fechgyn Cymru, ac yn sici" gallwn wneyd heb eu dylanwad drwg a'u campau aflywodraethus i dynu ein bechgyn i drybini a gwarth. Ond yn ol adroddiad y Prif-ahraw Roberts, yn nghyfarfod Llys y Coleg gynhal- iwyd yn y Blaenau ddecbreu y flwyddyn ddi- weddaf, y Cymru yw corph y myfyrwyr, ac nid Saeson. Gadawaf rhyngddynt ill dau i ben- derfynu pwy wyr oreu. I barhau.

AT DRETHDALWYR TANYGRISIAU. Mr. Gol,Fel y mae yn hysbys i bawb am Relynt Ffordd Tanygrisiau," a mater Cyf- leusderau y Llythyrdy," sef caei estyn y "night deliveries" i'r holl ardal. fel ei gilydd. Erbyn hyn y mae ffrwyth wedi dod ar y naill a'r Hall. Fel y cofir fe godwyd pwyllgor i weithredu dros y rhanbarth. a Mr R. Williams, Broneir- ian, yn llywydd, air Parch John Hughes yn ysgrifenydd. Gweithiodd Mr Hughes yn ddi- wyd ac effeithiol. Bu mewn gohebiaeth a Mr Griffiths, Postfeistr y Blaenau, ac a'r Inspector yn yr Amwythig, a chafodd bob sirioldeb oddi- ar law y ddau foneddwr. Hefyd anfonodd lais y trethdalwyr at Mr A. Osmond Williams, A.S., yr hwn a osododd yr achos yn fedrus ac effeithiol gerbron Mr Buxton, y Postfeistr Cyff- redinol, a chredwn fod hyn i l'addau helaeth yn cyfrif am y gweiliant mawr sydd wedi ei estyn trwy yr holl ardal. Derbyniasom fwy nag a ofynasom am danQ; fel y gwyr pawb fod y llythyrau yn cael eu rhanu erbyn hyn deir- gwaith yn y dydd. Gyda goiwg ar Ffordd Tanygrisiau," y mae yn llawenydd genym dde- all fod y Cynghor Sirol wedi pasio i roddi £ 50 at ledu y ffordd rhag blaec, a hyny i toddlon- rwydd Surveyor y Sir, ac y mae y pwyllgor yn nghyd a'r personau a enwyd, yn haeddu clod a diolchgarwch y trethdalwyr am eu hymdrech ar eu rlian; a bnddiol fyddai cael cyfarfod eto i gael adroddiad y pwyllgur uchod, &c. Pwy a wnaiff ei alw ynghyd ? Dolafon. r-AWWA'AW-AA D. HUGHES. VVVVvVvVW\Vv

TANYGRISIAU. MARW.—Gyda gofid yr ydym yn cofnodi am farwolaeth Mrs. Charlotte Davies, gweddw Mr. Thomas Davies, Brynafon Terrace, vn 49 mlwydd oed. Er ei bod mewn gwaeledd er's cryn amser bellach, daeth y diwedd yn dra sydyn. Yr oedd yn aelod o eglwys Carmel (A). Gedv ell wech o blani amddifaid i alaru eu colled clawerw, a chydymdeimhr yn fawr a hwy yn eu trailed. Dydd Mawrth, hebryngwyd y rhan oedd farwol o honi i fynwent St. Michael, Ffesdmog. pryd yr oedd Parch. John Hughes, y lie yn jrwasanaetbu. YR AMBULANCE. — Y mae yn llawenydd genym weled hanes ein Cyngcr Diuesig yn symud yn ol argymbelliad Dr. Jones i gael yr Ysgol at wasanaeih yr uchod, gan obeith* bydd amryw o r dynion ieuaingc ytnir 3 a L. yn y gwaith da hwú, yr ydym yn Ir argyhoeddiadol o werth eu gwasan I. gwerthfawr erbyn hyn. Gyda Haw, dot archwn Mr. W. Henry Jones. Ty newydd, ar ei ddyrchafiad yn Gorporal" fel dilynydd i Mr. J. Lloyd Jones, yr hwn sydd wedi ei godi yn "Sergeant yn y Brigade. Ei dymuniadau i bawb ag y mae rhagiuniaeth v/edi eu symud i bob rhan o'r byd o'r ardal I hon ydyw—" Nadolig llawen" a H Blwyddyn newydd dda" i chwi oil.

I FOOTBALL.. NORTH WALES COAST FOOTBALL I LEAGUE. I Table up to and including last Saturday. DIVISION I. ¡ Goals. I P. W. 1., D, F. A. P. Beaumaris 9 6 2 .27 .14 .13 Holyhead 6 5 1 0 .24 7 .10 Rhyl Res. 8 3. 3 2 .21 .17 8 I Bangor 6 3 1 2 .21 .15 8 Carnarvon U, 8 3 4 1 .23 .20 7 Llanrwst 7 3 3 1 .13 .17 7 Colwyn Bay 5.3. 3 o.Io .11 6 Denbigh 7. 2 4 1 .10 .16 5 Llandudno A. 5 2 3 0 6 .10 4 I Bl. Festiniog 6 2 4 0 .14 .29 4 Conway 7 .1 6 2 I Last Saturday's Results :— ■"Denbigh, 3 Beaumaris, 1. Holyhead, 5 Carnarvon, 0. "Conway, 7 Festiniog, 3, *Bangor Res,, 6; Llanrwst, 2. ¡ Next Saturday's League matches;- 'I 'Lllldno v. Holyhead. *Deabigb v. Colwyn Bay. Carnarvon v. Bangor. Llanrwst v. Conway. I Dec. 25.Bangor v. Beaumaris. ¡ Dec. 26.—* Holyhead v. Llanrwst. j "Rhyl v. Colwyn Bay. I "home team. t Team for next Saturday :-Goal, Hughes i Backs, Carter, Jim Lloyd. Half Backs, M. E. Morris, E. Hughes, W. Jones; Forwards, Robert Roberts, William Williams, Meirion Jones, John Jones (Capt.) W. R. Owen. Reserves:—Robert Powell, D, Evans, R Jones. Kick off 2.30 p.m.

I J.LANRWST. TREFN Y MODDION SABBOTHOL. Yr Eglwys Sefydledig. St. Crwst.-IO, Parch. D. C. Davies. 6, I Parch. T. Morgan. St. Mary.—10, Parch. J. Morgan, 6, Parch. i D. C. Davies. ¡ Y Methodistiaid. I Seion,-Parch. Thomas Hughes, B.A., Rhiw. Heol Scotland-Parch. O. J. Griffith, B.A., Dolwyddelen. I Yr Annibynwyr. Tabernacl.—Pa-Jch. W. Cynwyd Williams. Ebenezer.—Parch. D. S. Thomas, Towyn. I Y Wesleyaid. Horeb —10, Parch. E. Davies. 6. Mr. Owen Fouikes. i SL James (EnglishChapei),—Rev. A. F. Hub- i barb, Conway, j F Bedyddwyr. I PenueL-Cyfa.rfod Gweddi. CYNGERDD Y CLWB GOLF.—Nos lau, cafwyd cyngerdd pcblogaidd nodedig yn y Church House o dan nawdd y Clwb Golf. Y ¡ Merrions (Will, Harry, a Fred), oeddynt yn cynal y cyngerdd gydag amrywiaetb mawr I mewn datganu, a myned trwy wahanol ddi- I fyrion o'r fath ddoniolaf. Gwnaed elw da at y Clwb yr hwn sydd wedi sefydlu ei hun ar sylfaeni anrhydeddus yn yr ardal, ac yn cael cefnogaeth holl foneddigion y cylch. AR WERTH I ANT.—Cafodd MRI. Blackwall. Hayes, & Co., salt-- ragorol yT., Cat-rgraig ddydd Mawrth. Gwerthwyd Myllt tewion am 23/6. Wyn tewion am 21/9. Maomgiad tewion am 23/ Gwartheg Cyflo am o £11 i £ 13 10s Oc. I Gwartheg a Lloi am £ \Z 12s 6c. Bustych ac Heffrod cadw am £5 17s 6c. MARCH NAP Y NADOLIG.—Yr oedd goiwg hardd Nodedig ar y cigoedd yn ffenestri y I masnachdai, ac yr oedd cyfiawnder o Hwyaid a Gwyddau wedi eu dwyn i'r Farchnadfa, am I y rhai y rhoddid prisiau da. Gwisgiwyd ffen- I estri y masnachdai mewn modd chwaethus ac atdyniadol iawn. YR ARDDANGOSFA. Prydnawn ddydd I Mawrth, o dan lywyddiaeth Mr. J. E. Hiimph- reys. cynhaliwyd Cyfarfod Blynyddol Cym- deithas Amaethyddol Dyffryn Conwy. Yr oedd nifer dda wedi dod ynghyd, a chvmeradwyd dyddordeb dwfn yn y gweithrediad-tu.Dar- llenwyd adroddiad yr Archwiliwr yn dangos fod £ 20 5s 8c wrth. gefn ar 01 talu pob costau, j Yr oedd hyn yn gynydd o £6 Is 9c ar y Hyn- j edd.—Yr Ysgrifenydd a adroddodd iddo gael j [20 gan lywydd 1906; a Chwpan, gydag I addewid am bum' gini gau Mr. Bibby, y I Llywydd eleni. Ac ystyried mor nodedig o 1 anffatriol a fu y tywydd y ddwy fiynedd ddi- weddaf, yr oedd y scfyllfa artanol yn un lodd- haol iawn.—-Enwyd amryw lillfon atynt i fod yn Llywyddion, Is-lywyddion, a Chadcirwyr at I yr Arddangosfa nesaf.—Awd trwy emvau y Pv-yligor Gweithiol, ac ychwanegwyd nifer o rai newydd yn He y rhai oeddynt yn ymueill duc,Gan nad oedd rybndd wedi dod i law yn gofyn am newid y rheolau, pasiwyd iddvui barhau fel y maent.—Pasiwyd i gynal yr Ar- ddangosfa nesaf ar ddydd lau, Awst 21.- Pasiwyd pleidlais gynes o ddiolch i'r Llywydd (Mr, Bibby), yr Is-iywydd (Mr. Maitland), yr I Archwl¡l\\1J:' (Mr. McV- t yrel, a'r Ysgrifenydd j gweithgar (Mr. Watling), am eu set a'u hyrri- i roddiad gyda'r Arddangosfa, I. C'M I'R TLCDMN.—Y raae y Frawdcl- j i_ aetb Sosi?.?dd wedi penderfyiiu rhoddiciniaw '? L' r d;rr y dref ddydd Nadolig. Dym- wnevd a pel at eu cyd-drefwyr am dar.- yr ctixican fel ag i'w galluogi i r aetwydyd-J tlodion y dref, odd yn ddiolcligar gan Mr. iiuffi. iis, George Street, Llanrwst. | MUTUAL.—Nos Fercher, cynhaliwyd cyfar- fod y Gymdeithas o dan lywyddiaeth Mr, J. D. Jones, Cyfreithiwr, pryd y darllenwyd 4- j papur rhagorol gan Mr. John LJoyd. ar Gorthrwm y !law farw." Siaradwyd hefyd gan amryw o'r aelodau. SOSIALAIDD.'—Nos lau, o lywydd- iaeth Mr. Howard, London House, cyshai- [ iwvd cyfarfod rheolaidd y Gymdeithas. j Darllenwyd papur meistrolgar gan Mr. L; J. I Davies, Station Road, ar "Gorphoriaethu y fasnach Lefrith. Cymerodd amryw o'r aelodau ran yn y drafodaeth.

RHOS A'R CYLCH. Nos Iau, o fiaen cymdeithas ddiwyiHadol y Tabernacl, darllenwyd papur llafurus ax" Ffydd a'i nhodweddiors," gan Mr. Samuel Davies, North Road. Ar y diwedd cafwyd anerchiad- au gan Mri. James Jones, J. Davies, a'r liv" w- ydd Mr. J. S, Jones, C.S. Taflwyd cwmwl o brudd-der dros yr ardal hon dydd lau. gan y newydd fod David Albert Jones (15 oed) wedi marw mewn canlyniad i'r I ddamwain ddigwyddodd iddo y diwrnod cynt, • yn nglofa'r f-Iafod. Dangosid cydvmdeimlad mawr a'r teulu yn yr aagladd dydd Llun. ) Cyfarfyddodd J. G. Potts a damwain dost yn ngwaith brics yr Hafod dydd Gwener. Cy- merwyd ef i Yspytty Rhiwabon He y gorwedda mewn poenau mawr. Pwnc y ddadl yn nghymdeithas ddiwylliadol Bethlehem a Salem, nos Wener, oedd y Ddi j winyddiaeth Newydd. Agorwyd c'l phlaid gan Mr. Wr-i. Edwards, ac yn ei herbyn gan Mr. W. E. Jones, Cafwyd dadl boeth, a mwy- afrif mawr o blaid yr hen dduwinyddiaeth. Llywyddwyd gan y Parch. R. Roberts. Nos Sadwrn, yn y Neuadd Gyhoeddus, rhoddwyd perfformiad o'r gantawd Y Bugail ■■ Mwyn," gan Gor Plant Bethel (M.C.) o dan arweiniad Mr. Joseph Dodd. Cafwyd gwiedd wir dda, pawb yn cymeryd eu rhan yn gampus. Gwnaeth eglwys Penuel (B.) gasgliad neill-1 duol dydd Sui, a chasglwyd

r r r Potoydd o Blaenau Ffestiniog yn mygu i Farwolaeth. Cyffrowyd ardal Ffourcrosses a High Street | boreu ddoe (dydd Mercher) gan y newydd fod John Mc'Kay, pobydd yo ngwasanaeth Mri E. B. Jones, Canton House, wedi ei gael yn farw ar y bwrdd yn y pobty wyth o'r gloeh y boreu, i a'r lie yn Jlawn o nwy.—Am dri o'r gloch prydnawn, yn yr adeiladau Siro!. 0 flaen Trengholydd y Sir (Mr. R. 0. Jones), a 14 o Reithwyr, i'r rhai yr oeud Mr, Moses R. Jones, Maenoffereii Hotel, yn flaenor, cynhaliwyd • trengholiad ar y corph,—Yr oedd Mr. E. B. Jones yn bresenol, a gwylid yr achos ar ran y Cwmni gan Mr. D, White Phillips. Wedi i'r Rbeithwyr weled y corph, aethant i weled y pobty, a'r pibelli nwy oedd yno.—Mr. Parry, Rheolwr Masnachdy Canton House, a dystiodd i'r Trangcedig ddod i'w wasanaeth Mai 2. G wei odd ef nos Fawrth tua wyth o'r gloch, ac yr oedd yn ymddangos yn ei iechyd arferol y pryd bwnw. Bu yn wael o dan yr anwydwst am 16 niwrnod. a daeth yn ol at ei waith ddydd | Mercher, yr wythnos ddiweddaf. Dyn distaw ydoedd, yr oedd yn briod a chanddo blant. Yn Lerpwl yr oedd y teulu yn byw—Mewn aieb iad i Mr. Phillips dywedodd y tyst iddo gael ei alw i'r pobty wyth o'r gloch y boreu hwnw, a chafodd y lie yn llawn o nwy, Yr oedd y trangcedig ar wastad ei gefn ar y bwrdd gyda gobenydd o sachati dan ei ben, a sach ar draws ei fynwes, gyda'r bibell wedi ei dodi m ben y bibell nwy. Yr oedd y nwy yn rhedeg yn ei lawn nerth, a blaeu y darn pibell o dan ys- j gwydd chwith y trangcedig. Defnyddid hono I at wneyd buns, ond Did oedd dim gwaith iddi o gwbl y diwrnod bwnw, ac ni ddefnydd- j iwyd hi* er's tua thair iwyd hi er's tua thair wythnos Nid oedd dim byd o gwbi a gwbl wedi ei wneyd gat" y trang- cedig y boreu hwnw, a methai adeall beth oedd yr amcan o ddodi y darn pibell ar hen y bibell j I nwy.—Mr. Robert Evans, a dystiodd ei fod yn gynorthwywr yn Canton House. Gwelodd y trangcedig tua haner awr wedi saith nos Fawrth yn y pobty. Y bcreu aeth i'r pobty bum rnunud i wyth o'r gloch, a gwelodd nad oedd dim gwaith o gwbl wedi ei wneyd yno, a dau ddrws y ffwrn yn agored. Gwelodd Mc' Kay yn farw ar y bwrdd, a'r bibell nwy wrth ei ochr chwith a'r nwy yn rhedeg yn ei iawn j nerth, Nid oedd angen am y darn pibeH. ac nid oedd yn barod at ei c'idefr-,ydd-;o, -Dr. T. Carey Evans a dystiodd iddo gael ei alw ych- j ydig funudau wedi wyth o'r gloch y boreu i weled y trangcedig. Cafodd ef yn cysgu yn naturiol, ac wedi marw er's llawn tair awr. Marw o fygiad trwy nwy a wnaeth yr oedd yn berffaith amlwg ond pa un ai yn fwriadol nen ddamweiniol nid oedd yn bosibl dywedwd gallasai fod y naill neu y Hall.—Yr Arolygydd Roberts a dystiodd iddo wneyd archwiliad manylaf o amgylch y trangcedig, ond methodd a chael hyd i ddim a datlai oleuni ar y digwydd- iad.—Mrs. Griffith, Park Square a dystiodd i'r trangcedig fyned at ei waith haner awr wedi tri o'r gloch y borea. Byddaiyn arferol a myned yn foreu at ei waith. Gwelodd ef ycbydig wedi deg y noson cynt, ac yfodd gwpanaid o de cyn myned i'w wely,—Dychwelwyd rheitnfarn 0 Farwolaeth ddamweiniol trwy tygiad."

BLAENAU FFESTINIOG. CYFARFOD RHANU GWOBRWYON YR YSGOL Stiz.-Cynhel-Ir y cyfarfod hwn yn Ysgol Uwchraddol y Genethod. HEDDYW AM 3 O'R GLOCH (ac nid 4 o'r gloch fel j vr hysbyswyd o r blaen). Rhenir y gwobrwyon J gan Arglwydd Esgcb Llanelwy. Rhoddir gwahoddiad cynes i bawb. FRYNU FFERM.—Yn yr arwertbiant fu yr j wythnos ddiweddaf ar tferrnvdd yn Lleyn, iperthynoi i Mr, Asheton Smith yn Lleyn. prynwyd Bodwrog (Richard Williams, tenant), I am Owen, 19, Church Street, Blaenau Ffestiniog. \0.<' l.. .Ol..v DIRWESTOL. — Cynhaliwyd cyfarfod dir- westol o dan nawdd Band of Hope Jerusalem, dan lywyddiaeth Mr. Hugh LJoyd (Dyfrdwy), Dechreuwyd trwy ganu Ton GyrCredinoi. Adrodd y xit benod o Rhuffeiniaid, gan Miss i :M, .T. Jones, ac adroddwyd Gweddi yr Ar- glwydd gan y Band of Hope, Ton gan y plant. j Adroddiadau, Maggie Olwen Roberts. Lizzie I Catherine Jones, Annie M. Clarke, Grace j Hughes, Evan Cadvan Jones, Miss Mona j Williams. Caneuon, gan Evan Cadvan Jones a'i barti, Miss Laura Williams. Deuawd gan Miss Eleanor a Hannah Williams Solo ar yr euphonium gan Mr. Robert Smith, Can gan Thomas Pugh, eto gan barf: Evao Cadvan Jones, Miss M. T. Jones. Dadl gan Hor a J. J. Williams. Anerchiad gany Llywydd. Ton i gan y Band of Hope, ac adroddwyd y fendith Apostolaidd i ddiweddu, Cyfeiliwyd gyda'r Offeryn gan Mri. Morris H. Thomas, Robert Hughes, a Miss Olwen Thomas. Bydd Band of Hope y Tabernacle n gwasanaethu nos Sadwrn nesa.f.-TR,

REUNION. THE ANNUAL REUNION MEETING of the Festiniog County School Old Pupils Association, will be held at the School, on BOXING DAY, December 26th, at 6-30 p.m. prompt. All the Old Pupils are cordially invited to attend. DARLITH TABERNACL.—Heno, nos lau, yn nghapel Tabernacl, bydd y Parch. John Wil- liams, Brynsiencyn, yn traddodi ei Ddarlith odidog ar John Elias o Fou," Yr ydym yn galonog yn gwahodd pawb o bell ac ages, i gymeryd m.antais ar y cySeusdra arbenig hwn, Tystiolaeth y rhai sydd wedi ei gwrandaw ydyw, fod yn werth gwneyd cryn lawer o aberth er mvyri ei chlywed. Bydd tocynau i'w cael wrth y Capel, Drysau yn agored 6-30, a dechreuir am 7. WEDI EI LADD.—Nos Fercher (neithiwr), derbvniwyd pellebrau o dref Seven Sisters, Debeudir Cymru, fod ein cyfaili agos Mr. William Griffith Jones, rftab i Mrs, Mary Griffiths, priod Mr. William Griffith, plumber, Tanymanod Terrace (gym Mrs Mary Jones, Hafodruffydd), wedi cyfarfod a'i ddiwedd yn y pwll glo. Yr oedd yn wr ac. iddo deuiu, Y mae ein cydymaeimlad dyfnaf a'i briod, ei fam, a'r perthynasau oil yn y brofedigaeth. A CYMDEITHAS LENYDDOL Y GARREGDDU.'— Cynhaliodd y Gymdeithas uchod ei chyfarfod rheolaidd nos Fawrth diweddaf danlywyddiaeth Mr. W. H. Jones. Cafwyd unawd gan Mr, R. 0, Lloyd. Darllenwyd papIJr rhagorol gan Miss Katie Evans, ar "Gwacwyn Bywyd, ei anhawsderau, a'i beryglon." Wedi sylwadau pellacb gan arnryw e'r aelodau, cafwydf adroddiad gan Mr. G. R. Davies, a chyn ymadael csnwyd Cyssegrwn fiaenffrwyth ddyddian'n hoes." Cafwyd cyfarfod rhagorol. BRYNBOWYDD (A.)-Nos Fawrth diweddaf, cynhaliwyd cyfarfod canu carolau yn y Capel uchod er budd y Band of Hope. Dechreuwyd trwy ganu ton gyffi edinol, ac adroddiad o'r rhan o'r 2il. benod ú Luc gap Richrrd Joseph Party, ac arweimv.yd mewa gweddi gan Mr. Wm. C. Williams The Square. Ton gan y Band of Hope. o dan arweiniad Mr. John R. Jones, Plasweunydd. Yts. cymerwyd rhan gan y cyfeiilion canlynol:—Pedwarawd gan Miss Sarah C. Pafy, Mary Evans, Blodweu O. Davies, May 0. Davies. Sarah N. Morris, a'i pharti. A. E. O. Davies a'i pharti. Miss Maggie A. Williams.. Mr, Gwilym Morris a'i barti. Chwareuad ar yr Organ gan Miss A. E. 0. Davies. Tor ?y6'feui!.c?, a. ui"' yd r)Ùa-jr r :firli'b ¡\d? (Parhad :t2 f¡i"i;7cte1! SJ,