Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
SMART NEW GOODS FOR THIS SEASON JUST ARRIVED AT S(10P-VR-ERyR (near the flALL), BLAENAU FESTINIOG. LADIES PALETOTS (Long Coats) in smart Cloths and splendid Cut from 10/6 to 32/6 each. MAIDS PALETOTS 36 in. long 5/9; 39 in. long 6/11. GIRLS do. 27 in. long 3/6 30 in. 4/3; 33 in. 5/ Also in better quality from 5/11 each, rising 1/- per size of 3 inches up to 39 in. long. The New Knitted Wool Golfers and Knitted Norfolk Coats, in various styles and colours at 5/11, 6/6, 7/6, 8/11 and 10/6 each. Few Ladies White and Coloured Shirt Blouses from last Season to clear at reduced prices. Smart Lot of Gent's and Boys Knitted Ties 6ld. each (3 for 1/6), 1/- and 1/6 each. Tweed and Felt Hats, Caps, Collars, &c, Cycling Capes, Waterproof Coats, &c., &c. Call and inspect the NEW ERYR SHOP near the Hall. OCTOBER 5TH, 1909. T. ROBERTS. BUTTER3 PEARER! So its better to buy the VERY BEST British-made MAYPOLE MARGARINE AT l/W ALB* Guaranteed to- please, or Money back! Half pound given with each 1 lb. Quarter lb. given with each Half lb. ,MikyPOLE PAIRY COMPANY, LTD. 12, Church Street, Blaenau Ffestiniog. The Largest Retailers of choicest quality Butter, Tea, and Margarine in the Kingdom. OVER 600 BRANCHES NOW OPEN. Including Branches at all the great Holiday Resorts. Specfols! S t I r II Specto? i I  ?' ?T??Q ?? pectois !I! Bob Pris o Is. fyny. PROFI Y GrOLWG- YN RHAD AC AM DDIM, • YN SHOP WM. THOMAS JONES, Watchmaker, Jeweller & Optician (by Exam.) 2, NEWBOROCGH BUILDINGS, BLAENAU FFESTINIOG. Eiie G'l ?ti e EVe 'GI¡sesJt i.'¡ l  'E? 6??!N as' $e%  'i f A ydych wedi rhedeg i lawr ? OES DIFFYG TREULlAD ARNOCH? A YW EICH CWSG YN DDIFFYGIOL ? GALL GORLAFUR A PHOEN MEDDWL WNEYD LLAWER I DERI HYNY. Y PETH SYDD ARNOCH EISIEU YW Quinine Bitters wilym Evans Cynorthwya Natur i'ch codi'n ol. Fe gwyd Archwaeth. I Fe gyfoethoga'r Gwaed V DdifFygr Treuliad Qwendid FED DYG. Qwendid Qieuol INIAETH D!ftys Archwaeth > OftKpEpU ii aX Qwynt yn y Cylia mOR:SE!Uj a? t !se!derYsbryd DiflygOwsg 11 Quinine Bitters Qwilym Evans | | Y MEDDYGLYN CYMREIG ENWOG. — — < PZMIWCH TORI, I LAWR o ddiffyg rhoi prawf arno. GWERTHIR YN MHOBMAN, mftfi potell, 2s. tc. a 4s. yrun. j GOCHELWCH DWYLLWYR. Gofelwch bod enw "Gwilym Evans" ar y label stamp, a'r botel. Unig Berchenogion QUININE BITTERS MANUFACTURING CO., Llanelli, S.W. Y RHEDEGYDD," (ESTABLISHED 1879.) A Half-Penny Weekly for the Counties of Merioneth, Carnarvon and Denbigh. Recognised Medium for all County Ad- vertisements & Official Announcements of Public Boards. The Oldest and Best Established Paper. Guaranteed the Largest Circulation in the District. ADVERTISEMENT CHARGES. SMALL PREPAID ADVT'S in Sales & Wants Column. First Insertion, 1/ every ad- ditional Insertion. 6d. SINGLE COPIES. Single Copies posted weekly on the following terms:—13 issues, 1/1; 26 issues, 2/2; 52 issues, 4/4. Post free to any address.
INODIADAU WYTHNOSOL
I NODIADAU WYTHNOSOL Gwrthwynebwyr Cyfeillgar. I Mae'n ffaith ddigon hysbys fod rhai o r gwyr a ymddangosant yn fynych yn Nhy'r Cyffredin fel pe baent yn etynion croes ac yn casau eu gilydd a chas cyflawn, mewn gwirionedd yn gyfeillion mynwesol. Pa un a ydyw hyn yn wir airy Mr. Lloyd George a Mr. Balfour ai peidio nis gwyddom ond os nad ydynt yn gyfeillion mynwesol, mae'n amlwg eu bod yn parchu ac yn edmygii y naill y llall. Cawsom lawer o fwynhad wrth ddarllen areithiau o'r eiddynt yn Llundain nos Iau diweddaf. Gwahoddasai Cymdeith- as y Cymrodorion Mr. Balfour, a rhoddwyd ar Mr. Lloyd George i draddodi yr araeth j'w groesawu. O'r braidd y mae angen am ddywedvd ei fod wedi gwneyd hyny mewn modd teilwrig. GêHir dywedyd llawer mwy na hyny. Traddododd araeth fer wrth ddarllen yr hon yr oeddym yn teimlo ei fod drwy ei thraddodv wedi anrhydeddu eihun gymaint ag yr anrhydeddodd Mr Balfour. Mewn geiriau hynod dewisol cydnabu rag- oriaeth Mr. Balfour.fel lIenor ac athronydd ac ysgolhaig gwych. Yna aeth rhagddo mai fel gwleidyddwr a,c fel gwrthwynebydd yr oedd ef yn ei adnabod oreu, ac aeth allan ó'j ffordd i Yw: fedr fel dadieu- ydd,a beirniad. penigamp, a threthodd iaith yn drwm i ganmoJ ei foneddigrwydd perffaith a'i fawrfrydigrWydd fel gwrthwynebydd. Pan gododd Mr. Balfour i ateb, yr oedd yn hawdd gweled fodgeiriau caredig-iawn y Canghellydd wedi- cyffwrdd, a'i de mlsdau, ac nid yn ysgafn chwaith. Wedi dywedyd ychydig eipiau am yr,, anh iwsder mawr yr oedd ytf-^ael ei httnan ynddo, tfodd at Mr. Lloyd 'Geo^ge^a dyw^dodd rttewn <ton oedd yii attifygil teimtad dwys ei fod yn' diolch iddo o waelod ei ga on a e elriair gor- garedi^ We1di hyn |jy Vedoda' d fod ef WUt^'mlyn,edd;yn ol yri gwngyd gw^ith' nid §nh^ygj.'r^waith ma et- C ang b e Ify,dd .tYn Y.-by y-,y !!f "r:, ';t"(: ): ¡, '1 ;W dadleu dros Ddeddf Addysg 1902 a Mr: Lloyd George yn benaf gwr ymhlith y rha' a'i gwrthwynebent yn benderfynol ac a'i beirniadent yn llym. Y pryd hyny gwa- hoddwyd ef (Mr. Balfour) i giniawa gyda'r Aelodau Cymreig yn un o ystafelloedd Ty'r Cyffredin, a thystiai nad oedd wedi anghofio ac na fydd iddo byth anghofio yr amlygiad hwnw o deimladau caredig ei wrthwynebwyr mwyaf penderfynol ar lawr Ty'r Cyffredin. Dywedodd fod yr hyn a gymerodd Ie y pryd hyny a'r hyn oedd yn cymeryd lie nos Iau diweddaf yn bethau Ihollot anmhosibl mewn unrhyw wlad dan haul ond yn Mhrydain Fawr yn unig. Wedi cyfeirio at y ffaith nad oedd ef mwy na Mr. Lloyd George yn perthyn i'r genedl gryfaf ym Mhrydain (oblegid Ysgotyn ydyw) tystiodd mewn geiriau cryfion a chlir fod gan y rhai sydd yn perthyn i'r Cenhedoedd ileiaf gystal hawl ag sydd gan y rhai sydd yn perthyn i'r genedl gryfaf i gymeryd rhan lawn yn neddfwriaeth a llywodraethiad y deyrnas, d bod yn ddyledswydd arnynt arfer yr hawl hono hyd yr eithaf. Gosodir angenrhaid arnom r gredu ei fod wrth ddywedyd felly yn meddwl am y rhai o'r blaid y mae ef yn arweinydd iddi sydd wedi dywedyd geiriau diy-styrllyd a y Canghellydd am ei fod yn Gymro. Dyma'r ffordd a gymerodd i'w ceryddu hwy ac i gondemnio eu gwaith, ac y mae'n ddiameu genym y bydd iddynt (Arglwydd Robert Cecil, ei gefnder, yn eu plith) deimlo'r cerydd i fesur a bair iddynt ymgadw yn ofalus rhag "gwneyd eto." Da y gwna y rhai sydd yn barnu yn wahan- ol ac yn dadleu yn erbyn eu gilydd ac yn beirniadu eu gilydd oiewn cylchoedd cyhoeddus is na'r cylch seneddol i ddysgu gwers oddiwrth Ganghellydd y Trysorlys ac Arweinydd yr Wrthblaid y rhai sydd wedi rhoddi iddynt esampl ag y byddai yn wir werth iddynt gymeryd urafferth i geisio ei dil Y n. b.- .4I1
Trwsio Amcan-ffyfrifi I
Trwsio Amcan-ffyfrifi I Pan yn cyflwyno ac yn egluro'r Gyllideb yn Nhy'r Cyffredin fisoedd yn 01. rhoddodd y Canghellydd y Trysorlys amcan-gyfrif o'r symiau y ddisgwylid i'r trethi a argymhellai eu dwyn i bwrs y wlad. Yr run pryd apel- iod at aelodau pob plaid i'w helpu i ber- ffeithio ei Gyllideb, gan eu sicrhau y caent ef yn fwy na pharod i ystyried pob awgrym rhesymol ac i dderbyn pob gwelliant a gwerth ynddo. Cydnebydd ei wr.thwyneb- wyr penaf ei fod wedi cadw ei air. Mae wedi rhoddi ffordd ar nidychydig o bwyntlau ac wedi derbyn cryn iawer o welliantau, a'r canlyniad ydyw fod cryn lawer rhwng y Gyllideb fel yr oedd y pryd hyny ac fel y mae yn awr. Felly cafodd y Canghellydd achos i adystyried ei amcan-gyfrif, a nos Wener gwnaeth yn hysbys i Dyrr Cyffredin v penderfyniad v mae wedi dyfod iddo. Yn lie biino ein darllenwyr A: m zinylioii dy. w edwn yn symlei fod yn awr yn cyfrif y bydd cyn- yrfch y trethi newyddidn yn E500,000 yo lIai nag a ddywedasai pan yr eglurodd y Gyllid- eb, Nid yw y lleiihad yn gymaint: ag y tybid y byddai, ac nid yw yn ddigon i beri dijn anghyfleustra i'r Llywodraeth..
-;? ''.,; I ?, ? ..1 Ysw…
?, 1 Ysw £ iin Penarlag. <. á' Fî Yswain .fàFIKYLarf,( .r.i êw-¡ yd?ia?uron d¡9dlO.J,.gy!np at .Mr' G^ad- '?44ia?iirqn ,d i u ft f t'y-'t-' ft "—  ——'?"'—" stone, wyr y diweddar William Edward ladstone. Da ydyw gweled ei fod ya eryd dyddordeb mewn gwleidyddiaeth, c (er mai ieuanc iawn ydyw) yn cymeryd than nid anamlwg yn mywyd gwleidyddol y deymas. Cyn hyn gwelwyd meibion ac wyrion Angbydffurfiwr cadam yn gwrth- wynebu yn ffyrnig sefydliadau ac egwyddor- Ibn dros y rhai y dygent hwy fawr sel, a gwelwyd meibion ac wyrion ambell Rydd- frydwr cryf yn dywedyd yn erbyn y pethau ag yr ymdrechasai ef drostynt. Bydd èdrych ar beth felly yn ein pruddhau. Goreu'r modd, mae Mr Gladstone ieuanc yn glynu yn dyn wrth gredu gwleidyddol ei daid enwog, ac y mae rhesymau digonol dros gredu y ceir ef yn y man yn rheng flaerai gwleidyddwyr Rhyddfrydol. Gahvya eiri sylw at agj|eth a draddododd yn Burstet11 ychydig ddyddiau yn ol-araeth ffraeth ac effeithiol a gafodd gymeradwyaeth frwd- frydig iawn y cyfarfod y'i traddodwyd ynddo. Yn boliol ddifloesg rhoddodd gynfJ* eradwyaeth lawn i'r Gyllideb, a dengys f geiriau a ddywedodd ei fod yn eiddigus iawn dros hawl Ty'r Cyffredin i drefnu materion arianol y deyrnas, ac yn gwadu yn bendant hawl Ty'r Arglwyddi i ymyryd a'r mater 0 gwbl. Cof genym ddarfod i'r diweddar rAr Gladstone ddywedyd ychydig flynyddoedd cyn ei farwolaeth mai brwydr rhwng Ty'l' Cyffredin a Thy'r Arglwyddi fyddai f frwyr fawr nesaf y byddai yn rhaid ei hyin" ladd ym Mhrydain Fawr. Mae geiriau yr hen weledydd craff ar gael eu cyflawni, ac y mae I lawen genym feddwl y ceir ei fap. Mr Herbert Gladstone, a'i wyr 11 Yswalfl Penarlag," yn dwyn arfzu ynddi er iarn- ddiffyn hawliau Ty Cynrychiolwvr y Bobl- ;no,
Croosi llawr y Ty, I
Croosi llawr y Ty, I Nos Wener diweddaf, gwnaeth Mr Bell" airs, yr aelod dros King's Lynn garedig" rwydd mawr iawn a'r Llywodraeth ac a, Blaid Ryddfrydol yn Nhy'r Cyffredin, drwy groesi llawr y Ty a chymeryd ei le ymhlith y Toriaid. Pa beth a barodd iddo dybied ei fod yn Rhyddfrydwr a galw ei hun ar yr enW hwnw, nis gallwn ddeall. Er's pan glywsof* gyntaf am dano-tua phedair btynedd yn ol -ni chawsom le i gredu ei fod yn ddirO amgen na Thori heb orphen dadblygu* Cafodd aelodau yr Wrthblaid lawer o blesef o dro i dro wrth ei weled yn codi i fyny yng nghanol y Rhyddfrydwyr i ofyn (i Mr. M'c Kenna, fynychaf) gwestiynau a'i hunig ddy- beni bed blinder i'r boneddwr hwnw ac 1'f Llywodraeth, ac yr oedd eu cymeradwyaeth yn swnio yn beraidd yn ei glustiau. Mae'n am hens genym a gaiff gymaint o gymerad- wyaeth ganddynt yn awr wec'i iddo fyn" 11 ilw le ei hun yn eu mysg. Gyda, Ilaw, mae Mr Gibson Bowles, yr hen 'aelod droS King's Lynn (hyd oni orchfygwyd ef gan Mf Bellairs, yn yr Ethclisd Cyffredinol) yn myn'd i sefyll fel Rhyddfrydwr Anibynol y" yr etholiaa nesaf, ac mae'r Gymdeithas Ryddfrydol yn y dref hono wedi penderfynti na fydd iddi ddwyn ymgeisydd allan. fod Mr Bowles wedi gadael y Blaid Doriaidd o'r braidd y mae ei Ryddfrydiaeth yn ddigpn pendant i'w wneyd yn boslbl iddo ddyfod allan dan yr enw hwnw. Rywfodd nett gilydd nid yw vn Dori nac yn Rhyddfrydwf chwaith, er ei fodyn debycach i Ryddtrydwr nac i Dori. Nid Mr Bellairs fydd ei wrth- wynebyde mae ef wedi chwilio ac wedj cael lie newydd. O'r hyn Ileiaf mae wedi cael ei ddewis fel ymgeisydd am gynrychiol- aeth etholaeth arall.
Wedi ffwasanaeth hir.-I
Wedi ffwasanaeth hir. -I Ymhlith gwasanaethwyr hynaf a ttyddlM8* achos Llafur saif y Gwir AnrhydedduS Thomas Burt, A.S., yn amlwg, ac yroo Mr C. Fenwick, A.S., yn gymrawd teilwng iddo. Maer naill yn Nhy'r Cyffredin er's pymtheng-mlynedd-ar-hugain a'r llall er's deng-mlynedd-ar-hugllin yn cynrycbiob Llafur ac yn gwylio ei fuddianau gyda mawr, ac yn amddiffyn eijfuddianau gyda doethineb a phwvll sydd wedi enill iddynt barch eu cydaelodau yn gyffredin. Yn ddi- weddar galwyd arnyntiarwyddo ymrwyrn" iad a alwai arnynt i dori eu hen gysylltiad a'r Blaid Ryddfrydol ac i ymwrthod a'r èI1\ Rhyddfrydwyr. Heblaw hyny, byddent trwy ei arwyddo yn addaw pleidleisioroS unrhyw fesur neu gynygiad a ddygir yrnlaen gan Blaid Llafur. Gal;) had ydynt yn barod l wneyd yr hyn a geisir ganddynt, mae Cymdeithas Glowyr Gog lead Lloegr wed* rhoddi iddynt rybudd i ymadael, ac y maeflt eisoes yn chwilio am wyr eraiil i'w dwy" allan fel ymgeiswyr am- eu seddau yn V etholiad nesaf. Dywed y M ri Burt a Fen" wick nas gallant wertHu yr hyri alwant hwY yn enedigaeth fraint trwy ymrwymo' bleidio unrhyw fesur neu behderfyniad heb iddynt yri gyntaf gae!' gwybpd beth fydd. Mae eu Hisgwylwyr yn Cyfrif hyn n!d y? rhmwedd, ond yn de.bygyd?y.t"ac y? dd?Nyg rhy bwysig i'w wneyd ynbo?bl iddynt fod yn gymwys i gynrychioli ?fu? d i YÎ Nhy'r Cyflredm ddim yh hwy. p1etrswn" ddywedyd .y w!ad y cu?t yma o ymddwyn at hen n!wy?) H)ddton a ddaliasant bwys y dydd a f gwres, ac a ym!addasant. yn ,bybyr dros yr achos pan yr oedd rha< gwyr, sydd yn a*vf yn eu beio ac yn eu .hcdid, ?yn eu pei?ta?'. Pa fodd y gat) y gw?r hyn ddywedyd yn erbyh meiBtrfa dtöarit aith hen weifh' wyt teilWng, a hwy eu hUnain; yn gW"?? h'yny'? Mae'ri dda ?enym welea nad J)? w?r teil%ingi, a b.wy' eu hiinlaiii yri 9'wney. h'?,n ??, Ma'e'n ?dd a l?enym w?led n'Ad t na tNIrF;enwt"ck ?in ?adiel'i ',s '• i. 5.^?^ M v ol*