Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
TRAWSFYNYDD. I
TRAWSFYNYDD. Ni fu pobl y Traws yn ol o wneyd eu than yn yr Wyl hon. Deallwn i'r cor, dan arweiniad, Mr Edwin Lloyd, roddi datganiad ardderchog o'r Anthem Deffro, Deffro," a chymerwyd yr unawdau gan Miss Beatrice Davies, Police Station, Contralto Mri David Morris, Brony- gan, TQnor; a J. R. Jones, Cartrefle, Baritone; ac yn ychwanegol at y cor, aeth amryw eraill i fyny i'r Wyl. Y mae Pwyllgor y Neuadd Gyboeddus wedi ail ddechreu o ddifrif eto gyda'r symudiad gwir angenheidiol hwn, gan eu bod wedi trefnu amryw Gyngherddau. Y mae y Cyng- herdd cyntaf i'w gynal ncs hu (heno), yn y Camp Trwy gyd ddcalltwriaeth gyda'r swyddogioa y Camp, a Mr Jones, Canteen, y maent wedi sicihau He cyfleus i'w gynal. Diau y raanteisia amryw ar y cyfleusdra, gan fod^r amser i ddechreu, 8 o'r glocb, yn adeg gyfleus i twn, ar ol i'r gweithwyr ddyfod adref, ac y mae Llaw'rplwy wedi hen enwogi ei bun gyda Ch-cgherddau lluoscg a llwyddisnus, ac yr ydym yn mawr hyderu y bydd hwn eto ya mhlith y rnai goreu. Y mae talentau disgleir iAf y lie i wasanaethu ynddo, yn nghyd a'r Cor Undebol. Os am wledd, dewch yno yn I!u, Yn y Wersyllfa yn Trawsfynydd, y mae Territorials Coleg Bangor yn gwersyllu er's d os wythnos bel'acb, a gwe'som rai Ffesticiog yma hefyd, v. eli dcd am dro am ymarferiad. Da genym ddeall fod y Cynghorwr Robert Hughes, Brongwyndy, wedi dechreu gwella o'i afiecbyd maith a phoenus,
CYFARFOD MHOL GORLLEWiN I…
CYFARFOD MHOL GORLLEWiN MESRIONYDD. Dydd Liun, cynhaliwyd v Cyfarfod Misol uchod yn nghape! Maenofferea, Mr G. G. Davies, y Llywydd am y TIwyddyn yn y Gadair. Yr oedd rh?g?en fa?h Sawn o ?en y cyfarfod hwn, ac aeth Mr Davies trwyddi gyda medrusrwydd eithriadol neu buasai yr eistedd- ladau yn sicr o fethu dod i tea mewn amser rhesymol. Hysbyswyd fod y cyfarfod cesaf i fod yn y Garegddu, Rhoddodd Mr O. T. Wiiliams, wahoddiad cynes ar ran y frawdcliaeth yn y Garegddu i'r cyfarfod ddcd yno, a nododd y pwrgc yr ymdrinir arno. Yn ddi'ynol, holwyd profiadau Blaenoriaid yr Egiwys, a chafwyd ganddynt brawf eg'ur nad ywgwaith gras yn ddieithr i'w profndau, a bod ss! dwfn ac angherddol wedi ei blanu yn eu ealonu at v gwaith. Y Blaenoriaid ydynt Mri. William Evans, Hugh Roberts, H, Arian- der Hughes, Richard Jones, Richard Davies, John Williams, Owen R. Owen, a William Williams Jones y psdwar blaenaf yn Flaen- oriaid er sefydliad yr eglwys yn Gorphenaf 1902. Dywedodd pcb un o honynt air yn fyr, ac eithrio Mr. H. Atiander Hughes, yr hwn sydd yn wael ei iechyd, a datganwyd gofid y cyfarfod vn ngwyneb hyny. Cafwyd adroddiad y Cechadon fuont yn deibyn llais y gwahanol eglwysi gyda dewis blaenoriaid, a mjfterion eraiil yn nglyn a'r gwaith ynddynt. Mr Richard Jones, un o Flaenoriaid yr eglwys, a roddodd adroddiad am wedd dymor- ol yr eglwys yn Maenofferen a Mr William Evans, blaenor bynaf yr eglwys, am y gwaith yn ei agweddau ysbrydol. Dangosai y naill a'r llall fod yr eglwys hon ya fyw ac yn Hawn gwaith. Mr Evans ddywedodd fod parodrwydd dirwgnacb gyda gwaith yr Ysgol Sul a'r gwa- banol foddion, ac er y bylchu mawr fu trwy symudiadau, yr oedd liu o weithwyr p rjd ac ewyllysgar yn arcs gvda hwy. Rhifai yr glwys ar ei sefydliad 175, sc erbyn diwedd y flwyddvn yr oedd yn rhifo U5 19 3 rhifai 247; 1905,332; 1906, 317; 1907,287; 1908, 267; a 1909, 259. Felly yn 73 yn liai na'r rif nwchif, a 84 yn fwn na'r noson ei gefydlwyd. Bedyddiwyd 30, A bu farw 34. Mr Richard Jones a roddodd yr ystadegau Atianol P, kanlyn :-Cost y Capel, Festri, a'r Organ (,6837 9s 6c; Llogau, adgyweirialau, a ground tents f 1240 9s 6c Cyfanswm o £ 8127 19s. Caslwyd at ddvJed v capel a chostau yn nglyn a'r adeiladau £ 2158 8s 7c Eisteddloedd a rhenti £ 439 lis 2c Rhodd gan Bethesda a Garegddu £ 200; Rhodd gan gyfaill £ 600; Casgiwvd at y Weinidogaetb £ 1295 2s; Casgliadau Cyfundebol £ 164 9s Sc Casgliadau eraill £ 291 19s .11c: yn gwneyd cyfanswm o £ 5147 lis 4c. Arbedodd y ddwy Gymdeithas Arianol £ 131 15s mewn llogau. Mynegodd y Cyfarfod Misol foddhad mawr wrth glywed am weitbgarwch a ffyddlondeb yr eglwvs, a dymunwyd yn dda iddi hi a'i swyddogicn. Am 1 o'r gloch. Dechreuwyd gin Mr Hugh Evans. Y H., Abermaw. Yna galwyd y brodyr ymlaen oedd wedi ei dewis yn Flaen- oriaid yn y drein a gaalyn Mri. E. Ffestin Jones, Rhiw; Robert Owen Jones, Jonathan Patry, Talsarnau; Edward Edwards, William Jones. Cwmprysor; Hugh Hughes, Griffith Evans, Robert Stephen, Llanfair; Owen J. Evans, David Jones. John Jones, a William Roberts. Arthcg. Holwyd eu profiad gan y Parch. Robert Thomas, Talsarnau a'u gwy- bodaeth gan y Parch, T. R. Jones, Towyn Derbyniwyd hwy yn aelodau o'r Cyfarfod Misol yn y ffordd reol&idd, rhoddwyd cyngor rhagorol iddynt gan Mr. Jones, Paik Road A therfynwyd y gwasanaetli trwy weddi gan y Parch. Robeit Thorn: s. Ynacafwydanerchiad gan Mr. G. G Davies, Rhiw, ar ddiwedd tymor ei lywyddiaeth, yn mba un y rhoddodd sjwgrymiadau gwerthfawr gyda golwg rwymed- igaethiu SwyddoLijn y Cyfarfod Misol, yn enwed g yn eu perthynas a'r Cyfarfod Misol. Dywedir fod 71 o flaenorbid wedi eu hychwanegu yn Gorllewin Meirionydd yn ystod y tair b!ynedd ddiweddsf, a phe buasent oil wedi eu trwytho ag ysbryd gwaith, ac yn ffyddlawn i roi eu presenoldeb mor fynych eg y gallent yn y Seiat" Fisol, buan y deuai y dv'anw?d i'w deirnlo. Wedi i'r llywydd newydd-y Parch David Hughes, Trawsfynydd (sef y llywydd am v chwe' mis dyfodol), gymeryd y gadair, a dwe) d ychydig o eiriau, pasiwyd pleidlais o ddiolch garweh i'r hen lywydd, sef Mr. Davies, am ei iywyddiaeth ffyddlon, a'i aneichiad rhagorol. Dailienwyd llythyrau cyflwyniad y gweiui- dogion sydd wedi dod i'r cylch. Y Parch. Enoch Eilis Jones (Bowydd) o Leyn ac Eifion- ydd a'r Parch T. Mcrdaf Pierce (Dolgellau), o Drefaldwyn Uchaf; a rhoddwyd i'r ddau groesawiad cynnes, gyda dymuniad yfrawdol- iaeth am eu cysur, a'u Uwyddiant yn eu cy'ch- oedd newydd. Nid oedd Mr. Pierce i fewn ar y pryd, ond clfwyd gair gan Mr. Jones, a der- lyniwyd y ddau yn aelodau o'r Cyfarfcd Misol. CyflwynoOd N, Parch. R J. Williams (Ysg. if-I snydd y Genhadaeth Dtamor) ddau o'r cen. hadon i'r cyftrfod, sef Rai Bbjur, cenhadwr brodorol ym Mryniau Kassia, a Miss Laura Evans, Silcher. Rhoddwyd derbyniad croes- awgsr i'r cenhadon, a gwrsndawyd hwy yn adrodd yr hanes gyda dyddordeb dwfn a dio'chgar, Dywedid fod y gwaith yn myned rhagddo yn gyflym yn India-fod ym Mryniau Khassia vnglyn a Chenhadaeth y Methodist- aidd 26,000 yn enwi enw Crist, a'r un mcd i fod Uwyddiant eithri.dil yn y gwastadedd, stf yn Sylhet a Silchar, end fod rhai talaethau tliosog neb yr un cenhadwr o'u mewn. Gweith- wyr eto sydd yn eisiau, cb!egid y mae y cyn- hauaf yn fawr. Cafwyd gair gan y Parch W. R. Jones, Llan- frothen, cyfarwyddwr Sirol y Genhadaeth, yn datgan llawenydd o we'ed y Cenhadon wedi dod trosodd, a bod eu bywyd a'u hiechyd wedi cael eu hamddiffyn.-Deallid mai dan gwrs o feddygol yn Liverpool y mae Rai Bhajur-er mwyn cyfaddasu ei hunan yn mhellach sr gyfer ei waith yn ngwlad y Bboi; tiriogaeth ydyw hon mor ,di 1cn fel nas gali European fyw ynddi; ond y rase ef wedi bod yn llafurio ynddi er's 9 mlynedd. Derbyniwyd Mr J. Parry Jones yn aeloj o'r Cyfarfod Miss!, ar derfyn ei flwyddyn brawf fel ymgeisydd am y weiaidogaeth, a phasiwyd derbyn y gweddill o'r papurau pleidleisio o'r eglwysi ar ran dati ymgeisydd arall am y wein- idogaeth, a'r canlyniad i'w wneyd yn hysbys yn Nghyfarfod Misol Medi. Rhoddodd y cynrychiolwyr adroddiad o'r prif faterion a fu dan sylw yn Nghymanfa Gyffredinol CnstelInedd; sef y Parch W. R. Jones a Mr R. O. Roberts, Tanvgtisiau. Penodwyd y Parch John Lewis, Absrdovey, i gynrychioH y C M. yn Nghyrhadledd yr Achosion Seisonjg; a rhoddwyd caniattad i'r brodyr canlynol sefyll yr srhoiiid am Ysgolor- iactli y Liala:-Mri Ivor I-Iael Jones, Thomas Jones, Richard Edw rjs, a DI. R Jones. Pasiwyd i roddi Ilythyr cyflwyniad i'r Parch R. P. Griffith, yr hwn sydd yn symud i fugeilio Eglwys Liarsilin-gyd- chôf am ei lafur ffyddlon yn Absrgeirwa Hermon am 9 mlynedd, a chyda dymuaiadsu goreu am ei Iwyddiant yn ei Ie newydd. Penodwyd Mr G. G. Dr-vies yn Dryssrydd Sirol yr Achosion Seisnig yn Gorllewin Meirionydd yn He Mr Andreas Roberts, yr hwn a ddymunai ymddi- I swyddo; a dewiswyd y Parch R. R. Williams, M A., Towyn, i gynorthwyo yr ysgrifenydd o berthynas i'r Dyddiadur a'r Blwyddiadur am 1911. I CYFARFOD CENHADOL. Yn yr hwyr, cynhaliwyd Cyfarfod Cechadol o din lywyddiaeth y Parch David Hughes, Triwsfynydd. Dechreuwyd y cvfarfod trwy weddi gan y Parch Joseph Jenkins, Garreg- ddu, Eglurodd y llywydd amcan y cyfarfod ar fyr eimu. Sylwodd mai egiwys genhsdol oedd eglwys Iesu Grist, a llawenhai am weled y deffroad canhadol oedd trwy yr holl fyd. Yr oedd y gynhadledd ddiweddar a gynhaliwyd yn Edinburgh yr un bwysicaf a gynhaliwyd er dvdciau'r Apostolion, a gobeithiai y byddai yn eftjithio er dirfawr Ies i'r gwaith oedd mewn golwg. Llawenhai weled ysgrifenydd y Gen- hadaeth, y Parch. R J. Wiiliams, yn bresenol, ac hefyd ar weled y Genhadeg Miss Evans wedi ei hadferu i fod yn eu plith Y Parch R, J, Williams a ddywedodd fod yn bleser mawr ganddo fod yn y cyfarfod i gyf- lwyno ei anwyl ftawd Hai Bhajar, y canha Iwr brodorol. Yr oedd Miss Evans sc yntau megis yn blant Meitionydd. Yr oeddytt el, ar o! bod mewn mawr biyder am dani hi, yn bared i ddiolch i Dduw am ei hadferiad. Yr oedd yn awr, ar dystiolaeth y ineddvgon, yn atsbol i ail ymaflyd yn ei gwaith fel con hides, Dywedadd mai c.vesti'An mawr cyntaf y Gynhadledd yn Edinburgh oedd lie y gwaith cenhadol yn mywyd yr egiwys girtief; a thsrawyd ef gan y pwys mawr a roddid ar mai y lIe penaf oedd hwnw. Sylw un cynrycbiolydd o'r America oedJ, nad osdd ef yn credii fod uneglwys yn egiwys fyw os nad oedd yn gwneyd mwy at bethau oddiallan nag at bethau oddimewn. Gallai Ilawer o'r hyn a wneir tu fewn fod yn djim ond ffurf ar hunangariad a balchder, tra yr oedd pobpeth a wneid o'r tu allan yn ffurf ar dosturi a gras. Adrojdodd beth o hanes Rai Bha Jur. Ni ch^wsai y fraint§i'i fagu ar aelwyd grefyddol. Pagar.iaid oedd ei rieni Ccfiii ei hun pan yn fichgen yn ihedeg i'r capel i weled dyn gwyn. Pan fu farw ei rieni cymerwyd ef at ewythr oedd heb fod yn gristion ac yn wrthaynebol iawn i'r csnhadon; ond teimlai ddyddoldeb dwfn yn ei nai a rhoddodd addysg dda iddo. Daeth y Farch Thomas Jerman Jones i Cbillorg, rc nid aid fod yno heb i'r bob! deimlo hyny, yr oedd y fath ysprydiaeth a swyn yn ei bresenoldtib. Teimlodd y bacbgen o Cherra ei ddylanwad Petswadiodd ei ewythr fod llawer gwell addysg yn ysgol y ccnhadwr. Ni wydda.i hyny ond eisiau myned yno yr oedd. 0 hyny daeth i faddwl am ddyfod i'r eglwys, ac yn fuan i .wn fe'i bedyddiwyd, a chymerai y cenhadwr ef i dai i gsnu a darllen, sc weithiau i ddweyd gair. Wedi bod yn Calcutta, a physio Matriculation jno. dactb yn ol i Chillong, a phenodwyd ef in athraw yn yr ysgol y dygwyd ef i fyny vndti. ac ar ol hyny gwnaed ef yn arolygydd Pan oedd eisiau cenhadwr i fynrd i Lushai, a neb arall yn barod i anturio, cynygiodd ei wasicaeth i'r maes hwnw. Yr oedd ei ewythr wedi ei siomi yn ddirfawr ynddo, a thybiai na fnasai yn rhoddi swydd enillfawr o dan y Llywodraelh i fyny i fyned yn ganhadwr i Lushai onibae ei fod yn wallgof. Digwyddai bod gan yr ewythr olew yn y ty a ystyriai yn beth da iawn at wallgofrwydd, a dechreuodd iro pen ei nai ag ef Gadawodd yntau iddo, ond gwyddei na buassi yr enaint yn cyffwrdd dim a'r ffUm oedd vn ,ei galon. Efe oedd y cenhadwr cyntaf o'r egiwys frodorol at genedl ddieithr i bregethu. Wedi hyny ymgymerodd a chenhadaeth yn Bhoi, gwlad lawn o bob math o glefydau heictus. Nid oedd Ewropsad wedi gallu byw yno erioed. Aeth ef a'i wraig yno heb feddvvl y cawsent fyw ragor na thair mlynedd, ond yr oeddynt wedi bod yno naw mlynedd, a'r Arglwydd wedi eu harbed yn rhyfedd. Teimlodd yn fawr angen am wybod aeth feddygol, a daeth drosodd i'r wlad hon i gael ychydig addysg. Peth go achawdd oedd iddo ddod a gadael gwraig a siith o blant ar ei ol. Yr oedd yn ddrych iddynt weled gwaith gras drwyddo, nid yn unig wedi gwneyd cristion o hono, ond hefyd foneddwr cristion- ogol. Yr oedd tri sill yn ei enw a'r thai hyny yn llawn o ystyr: Rai-penderfyniad, Dha- da, jur-iatv-n "penderfyniad da iawn." Yr oedd yn y byd paganaidd weithiau elfen bioffwydol. a theimlai fod Rai Bha Jur wedi llenwi ystyr ei enw. Ar ol c-mu emyn, galwyd ar y Cenhadwr Rai Bh;)jar i areicti y cyfarfod a gwna.eth hyny mewn Saesneg syml ond c'ir ac effeithiol. Dy- wedodd eu bod-with ddanfon yr Efengyl atynt hwy wedi danfon iddyct y path goreu oil, a bod yr holl Gristionogion brodorol yn dra dio'chgar iddynt am waeyd hyny. Yr oedd pobpeth ycglyn a Chymru a Chymro yn anwyl! ganddynt oherwydd byn. Hwynthwy oedd eu tadau yn yr Arglwydd Iesu, a theimlent eu dyled yn fawr. Yr oedd Ila?ver o debygrwydd rhwng y ddwy w!ad a rbwag eu pobl. Gv?lad fynyddig oedd Cassia, fel hon, ac yr oedd y Cassiaid o ran tymeredd yn debyg i'r Cymry. Dywedid oS ceid Cvmro ar ei draed bod geir- isu vn siwr o ymdywallt o hone. Gailai y Cassi hefyd bob amser, ond nid I o) amser y gailai dewi, Desgrifiodd gyflwr truecus y wlad cyn i'r cenhadon ddyfod attvnt, Yr oeridynt yn wyJa sc anwaraidd, Nid oedd beèdwch o fewn eu broydd. Yr oeddynt hefyd mewn dygn anwybodaeth. Nid oedd na chapel nac egiwys nag ysgol o fewn y wiad, nac un llyfr na phapur. Yr oeddynt yn afian a diymgeledd, byth yn ymoJcbi nac yn tori eu gwallt; yn byw mewn bythynod bychain a myglyd, Mewn tywyllwch fel y fagddu— heb Dduw, na gobaith, nac ischawdwriaeth. Arswydent y dyn gwyn. ond yn awr yr oeddynt wedi deall ei smcanion da ec Nin dvfid i'w garu Yr oedd y cariad hwn yn cael ei ddangos yn amlwg tuag at y cenhadon. Dvnioo a merched anghyffyredin oeddynt hwy. Yr dra diwyd yn -m y. Yr dra diwyd yn eu gwaitfe, a ch--)riddynt fwy ni digon i'w wneyd. Yn ddilynol rhoddodd ychydig o hanes ei waith yn Lushei a Mahoi, Yr oedd y llafur wedi ei fendithio mewn modd amlwg; ond er bod mawr waith wedi ei wneyd nid oedd ond ychydig o'i gydmaru ar hyn oedd yn arcs i'w wneyd sto; ac vr oedd Crist yn gorchymyn EC yu disgwyl i bob un wneyd ei oreu i ledaenu ei deyrnas Yn ddilynol, siaradodd Miss Evans, y gen hades o Sylhet. Dywedodd hi fod gwaith cenbadaeth y gvastadaddan vn wahanol iawn i un bryniau- Csssia Yr oeddynt hwy yn vm- wneyd a phobl oedd a chanrifoedd o draddod- iadan y tu cefn iddynt; thai vr oedd iddynt feddyhvyr mawr wedi bod yn gweithio yn galed i geisio deall ystyr bod a byw. Yr oedd yn belli dwys iawn i weled o'ion rhai oedd wedi bod yn myned o'u blaen mewn ymchwil am Dduw ond heb ei gael,. Desgrifiodd rai o wyl- iau ac ofergoelion yr Hicdwaid, a dangosodd trwy kauesyn tarawiadol fel yr oeddynt yn credu fad ganddnt y goleuni, ond pan ddelai trailed a phrofedigaeth fod y goleuni hwnw yn diffoddi. Sylwodd hefyd ar ffyddlondeb rhai o'r dychweledigion, oedd yn dal hyd farw dros Iesu Giist. Pwysodd ar yr angen mawr am ragor o genhadon, a gofynai yn daer a oedd dim un o'r gweiaidogion hyny a roddai ei lei fyny i ymgyssegru i'r gwaith hwnw. Anerchwyd yn mhellach gan Major Hare, at yr hwn v cyfeiriasii Mr R. J. Wiiinms fel yr unig un o'r gynulleidfa oedd wedi bod ar Fr/ni&u Cassia Dywedodd y milwriad iddo ddyfod i Gymru, ac wedi dyfoi iddo golli ei olwg a chiel ei difod, Dvsgodd siarad Cym- raeg er mwyn gaUu ymddiddan a'r Cvmru am grefydd. A'r frawddeg gyctaf a ddysgodd oedd: "A ydych chwi yn gadwedjg" Pwys odd ar yr aogenrheidrwydd o fecda sicrwydd profild o iachawdwriseth, a dangosai fod hyny yn hanfodol i net tn a dylanwad y bywyd newvdd. ,Wedioff,ymu gweidi gin y Parch Philip Morris, Rhydyrniin, canodd Rsi Bhajar y ddau benill canlynol, (y thai o'u cyfieithvi vv. Gwaed y Groes sy'n codi fyny," ac Ym- ddiriedaf yn dy allu,") yn ei iaith ei hun :— Snam ka dirgphnaki pvnkyntiw Kiba tlot bau long nougj -p Snam ka dingphna ka pyndem ruh Kiba ssroh ba'n hap koop, Ai ba nga'n sogow Lyer pyngngad na Kalbari, Ha ka bor jang u nga'n kyrshan Bor b'la trei bym lah bau ong, Sbrem kA jingiap, shem ka dujok Sham u Suidtan, shem ba'n jop, Lum Kaibari, Lano nga'n ym klet ia u.
-, -- - -- - Undeb Dirwestol…
Undeb Dirwestol Merched GogsecSd Oymru. CYNHADLEDD fIROL GORLLEWIN I MEIRIONYDD. Cynhaliwyd y gynhadledd uchod eleni yn I Blaenau Ffestiniog. ddydd Iau, Gorphenaf 7fed Llywyddwyd cyfaifod y prydnawn gan Mr Haydn Jones. Cafwyd adroddiadau calonogol o'r gwahanol ganghenau gan y cynrychiolesau o wahanol ranau o'r sir, ac anerchiadau buddiol gan Miss Pritchard, ysgrifenyddes tros Undeb Gogiedd Cymru, a Mrs Morgan. Abermaw. Cymerwyd mantais ar y du 1 newydd o ddewis rhai ar Bwyligar Gweilhipl y Sir. Pleidieisiwyd a phan awd i gyfrif y peidleisiiu canwyd yn sarynol gan MJS Robert Griffith, Tegfan, Gwnaed yn hysbys mae Mrs D. G. Wi liams, Bronallt, oedd wedi ei dewis tros un ran o'r Sir a Mrs Gwynfryn Jones, Abermaw, tros y pen arall. Cyd adroidwyd yr Ardyjtlad Diiwzstol Terfynwyd trwy adrodd gwedd'r Arglwydd Am 7 o'r gloch, cafw,-) d cyfarfod cylo;ddus dan lywyddiaeth Mrs Morris, gan na ailai Mrs Haydn Jones aros yn hwy na chyfarfoa y prydnawn. Dechreuwyd trwy ddarllen' a gweddio gan y brawd selog, Mr H. S Jones, Richmond Terrace, Canodd "Cor y Ruban Gwyn" amryw weithiau yn ystod y cyfarfod er mawr foddhad i bawb. Mae y Cor hwn yn werth i'w glywed, Mrs Robert Griffith, Tegf in, ynarwain. Cafwyd gair bur o'r gadair. Ar 01 it t Cor ganu, cafwyd anerchiad gwir dda gan Mrs Morgan. Can eto. Anerchiad gan Miss Pritch- ard. Cyflwynodd i sylw luaws mawr o ffeithiau a ffigyrau dyddorol, a gwnaeth amryw anog ethau buddiol. Sylwai, os na chafodd Mr Llayd George y swm a dybiai oddiwrth dretbiant y chwisgi, fod y lleihad aruthrol yn ei werthiant yn fwy o enill gwirianeddal i'r wlad. Cafwyd cynhadledd lewyrchus sc effeithiol. FhwDg y cyfarfod cafwyd gwledd ragorol, wedi ei darparu gan cbw o vdd caredjg y Ile, Gwneir gwaith niawt gaii y gacgen leol yn y' Blaenau, agwB?h'ayS?yddogioa yn ddiwyd a d?fat. I Hywyddesy gaGgsn yw Mrs R. R. Jones; Trysoryddes, Mrs D. G. Williams, Broca!!t; "Ysgrifenyddes, Mrs Jones, Mona.
CREFYDD-BETH YDYW?
CREFYDD-BETH YDYW? Syr,—Hedoyw, ar ol dwy hi o nynyadau o ddysgu crefydd, syn yw meddwl fod angcn gof- yn v cwestiwn hwn Beth yw crefydd ? Yn ol pob hanes a ddarllsnaf yn y newydd- iaduron, &c., mae yr hyn a ystyrir yn grefydd genym yn dirywio yn brysur,—yn yr ysgol sabbotbol, y cyfeiliachnu, a'r cyrchu i wrando pregethu ar y Sabbotb tto dywedir nad yw Crefydd yn dirywio, ac y mas hyn yn ein tu- eddu i ofyn, Beth yw crefydd ? Ai talu st gynal fyny gapel neu eglwys a enwir genym felly yw crefydd ? Heddyw darllenais yr hyn a ddywedodd Lloyd George ar y mater, ssf "fod plant yn boff o flodau," Dywedaf finsu "Heb flodau, heb ffrwytb," Yn mhellach, dywedodd iddo gael ei fagu gvda'r sect fanylit fel Paul ond nid yw hyny chwaith yn ateb y gofyniad, beth yw crefydd. Dywedaf fi mi bywyd, yn ystyr uchaf y gair, ydyw Ffydd gref Profiad Nosh yn yr Arch yw y bywrd hwn Y bywyd hwn sydd yn y Mab." "Arch i gadw dyn yw Duw," hyny yw Duw yn Nghrist, cofifr. Ystyr Apostol yw Arch. Yr un ystyr sydd i'r deuddeg Apostol. ac rme eu henwau ar sylfaen yr Egiwys, ac nid ces mynediad i mewn iddi ond drwyddyat hwy. "A'r ihai oedd barod a aethant i mewn i'r brioilas a chauwyd y drws." Ganddynt hwy mae sgoriadau teyrnas Dduw," a hwy sydd yn CAU EC yn sgor ac ni faidd neb ymyr vd a'u gwaith—" Maent vn berffaith megis eu Tad yr hwn sydd vn y nefoedd." M-P- O WEN. M P Porthmadog.
-I YR AGORIADAU A'R CANLYNIADAU.
YR AGORIADAU A'R CANLYNIADAU. Mr Golygydd,—Anfonwyd ychydig o gwestiynau i'r ddau aelod tros Teigl, Mr Hugh Jones a Mr H. E. Jones, ond y ffordd a gymerasant i'w hatteb, neu yn hytrach ysgoi eu hatteb, oedd y ffordd gyffredin pan mae yr achos yn wan neu eisiau cilia o'r maes sat, trwy appelio am yr enw priodol, ac etto, ar yr un pryd, yn dyfod ag un allan o tan yr enw. "Trethdalwr" i'w hamddiffyn hwy. Y C kyn gweled bai ar bechod. Os oedd lr hyn a ddywedwya yn y Cyngor yn wirionedd, Letb cedd yn ei lluddias i'w hatteb, waeth pwy oedd yn gofyn y cwestiynau. Pwy bynag ydyw mae y tu allan i'w eylchwy allu sathru sr ei denyn, ac Did ydyw heb fod yn talu sylw i weithrediadau y bwrdd, sc os na we1\, ell yn dda atteb yr ychydig gwestiynau nid oes genym ond cymeryd yn ganiataol nad oedd y pathau fel ag y gosodasoch hwy o flaen y Cyngor yn gyuir, a cna y wlad famu beth oedd eich amcan trwy symud yr agotiadau a thrwy dderbyn cymeradwyaeth y Cyngor am eich gofal neillduol o eiddo y cyhoedd pryd yr aedùynt yn bollol ddiogel han i'ch vmyriad chwi. Galwaf fy bun y tro hwn yn Drethdalwr," ac nis gallwch fy meio am ei ddefnyddio canys yr yd; cb. cbwiihiu yn gwneuthur yr un peth. Felly deuweh aJan I rhiw ffordd arall.-Ydwvf, TRETHDALWR.
AN WAREIDD-DRA EIN EECHGYN.
AN WAREIDD-DRA EIN EECHGYN. Syr,-Rhowcb gongl fechan o'ch papur i mi i alw sylw at beth sydd yn myned yn bla yn y lle-yma, ac yn adlewyrchu yn ddrwg ar ein gwareiddiad heb son am ein crefydd. Mae amryw heblaw fy hunan ygoael achos i gwyno at waith bechgyn diffaith yn torri dros y clcdd- iau i'r gerddi, ac yn dwyn y blodau a'r ffrwytb- au oddiar y coed ac yn gwneyd difrod mawr ar y prenan GwneirhyDf-IrbeolarnosSuliau, pan fydd pobl yn y capel; y mae wedidigwydd mewn amryw leoedd yn ddiweddar. Heblaw bed hyn yn dangos diffyg parch i'r Sabbotb, y mae yn dangos hefyd anwareidd-dra na buasem yn disgwyl am dano mewn lie mor uchel ei freiatiau. Gobeithiwn y daw hwn o dan lygaid yr heddgeidwaid, ac y byddant ar y watch am y gweilch drwg ac anosparthus yma i roi iddynt ei haeddiant.- Yr eiddoch, GWYLIWR.
I PENRHYNDEUDRAETH.
PENRHYNDEUDRAETH. FWYSIG —Fel y gwelir oddiwrth ein colofn- au hysb>siadoi, y mae Mrs Kate Owen (gynt o Manod Road, Bleenaa Ffesticicie), wedi sgor Tfcinperance yn Greenwich House, lie y bydd gsnddi 1e rhagorol i lettya, ynghyda bwydydd- o'r fath oreu, ",e am bus rhesymol. Hefyd c?ria ymlaen fusncs Chip Potatoes, etc, Go- beithio y caiff ein cefaogieth fel ardal. PREGETHWR IEU.'KC.,—Mas ein cyfaill ieuanc addawoi Mr, John Parry Jones (ieu), wedi p:.s'o drwy y do<pjrth yn acihydeddas ac wedi ei dderbyn fel p-c,,eth Ar iheo'aidd o'r Cyfarfcd Misol. Da genym ddeall hyn, a dymnnwn bob Iwyddiant iddo yn yr alv.:edigieth uchel a phwys'g. Mae yn -wr hmanco gymeriad bardd ac o gyibaeddiad&u uchel, a chredwn bod rhagolygon disglaer o'i flaen. MARWOLAETH —Nos Iau. bu farw Mrs. M. Davies. priod Mr. Wm. i>avies, Castle Street, a i e s C,,?st,e Street, a rmm Miss A. E. Davies, y gantores enwog, yr hon a gymerodd ran y Contralto yn y Messiah yn Nghymanfa Hfrkch. Yr oedd Mrs Davies yn 58 mKvydd oed. Mae y golled: yn fawr i'r t--ulu-colii priod a mam ofaius. Cydymdeimlir yn fawr a'r teulu, &c a'r pari4- ynrsiu oil. Cl iddwyd dydd Uon ýa myuwent Nazareth. Gwasansetbw;d wrih y ty ac ar l^n-y bedd gsn y Parch. E. J. Evans. Nazareth Q Yn Ngymdsithas Ymdrech Grefyddol Nazar- ettt cos Sal, cafwyd ychydig sylwadau yeghyd ag adnodau a pbeciliion gan yr holl aelodau yn vmwneyd a "Fliersoi a Gwaith yr Ysbryd GSan Gwnaeth y Cor Undebol waith rhagorol yn Nghymanh. Harlech. Yr oedd ol disgyblaeth fanwl arnynt, a chawsuct gymefaiwyaeth ucbei pin yncodi i fyny ar y llwyfan, a rhodd- asact ddatganiad rhagorol o'r Chorus, "Efe a Ddaw" (T. l'i ice) y boreu, a'r prydnawn o'r Rhangan "Oleuni Mwyn" (D. Lloyd Evans), Mae yn eu bwriad i fyned i gystadlu i Eistedd- fod Ccrwen. Llawen gen) m giel llongybrch y gantoru. enwog Miss A. E. Davies, Castle Street, yn gwneyd ei rhan mor ragorol, sef t han y Con- tralto yn y Messiah." Teiralem ei bod mewn ankntais mawr. Nid yw ond ieuanc iawn, dim ond 18 oed, i sfyll o flaen y fath gynulleidfa; x ac yn nghanol rhai sydd wedi cyrsedd enwog- rwydd uchel yn y cylch cerddoro', sef Madame- Laura Evans. L!undain; a Mri David Hughes, a David Ellis, Llundain. Mae yn sicr fod i Miss Davies ddyfodol disglaer, end iddi gael disgyblaeth briodol. Da fyddai pe yr ymgym- erid a gwreyd rhywbetb mewn ffordd i gyn- orthwyo ta'entau ieuanc fel hyn i gael y man- teision goreu. Cydymdeimlwn yn fawr a hi yn — marwolaeth ei mham. FFAITH.-N.;d oes unrhyw Optician yn y Deyrnas yn meddu ar Dystysgrifau uwch ar ol paslo Arholfadau mewn Profi y Golwg, fic., ns Mr. Hugh Jones, Med leal Hail, Blaenau Festiniog.
I-Liadrata yn Ngwyl Harlech.
Liadrata yn Ngwyl Harlech. Mewn Heddlys Arberig yn Mlaenaa Ffestiniog ddydd- Iau. o flien Dr Vaughan Roberts, a Mr J. Vaughan Williams, yr Heddgeidwad D/ Roberts, Harlech, a gyhudd- old Hugh Evan Jones, dvn ieuangc yn byw yn Helsby House, Dcrfil Street, BlaeGau Ffestiniog, o ladrata lamp olwynfarch gwerth 15/ perthynol i Mr Robert Richards, Glandwr, Trau sfynydd, oddiar ei olwynfarch yn Harlech. y dydd blaenorol.- Tystiodd y perchenog iddo ddod i'r Wyl Gerddorol gynheHd yn Harlech ddydd Mercher o Trawsfynydd ar gefn ei olwynfarch. Yn ystod y dydd gwelodd y carcharor yn cynyg lamp :Lr werth i amryw, ac y i y diwedd cynygiodd hi iddoef. Adnabydd- odd y lamp fel ei eiddo, a dywedodd wrth y cucharar hyny. Cedwid hi gin y carcharor o dan ei got. Rboddodd hysbysrwydd i'r Heddlu, a chymerwyd y carcharor i'r ddalfa. Mewn atebiad i'r cyhuddiad dywedai y carcharor mai camgymeryd a wnaetb am ei nn ei hun ond profodd iddo gadw ei lamp ei hun mewn ty yn y dref rhag i neb ei chymeryd oddiar ei olwynfarch.—Dirwy 5/- a 26 o gostau.—Gofynodd am amser i dalu, a chaniatawyd iddo hyd dal y Llechwedd. Gorphenaf 16.—Yr Arolygydd Owen a ddywedodd ei fod yn wrthwycebol i ganiatau amser i dalu dirwyoa, ond gan mai yr acbos cyctif yn erbyn y carcharor oedd hwn Nid oedd am bwyso y path.
Llangc Anosbarthus yn Llanrwst.
Llangc Anosbarthus yn Llanrwst. Mewn Heddlys Arbenig dydd Gwener yn Llanrwst, o flaen Mri. O. Isgoed Jones a L. O. R. Ashley, gwrandawyd cybuddiadau difrifol ddygid yn erbyn llangc o'r enw Thomas Roberts (" Maenol "),o fod yn feddw ac afreolus yn y dref y noson flaenorol, sc o ymosod ar yr Heddlu mewn modd penderfynol. Yr Uwch-Arolygydd Wyse, a gyhuddod y carcharor o fod yn feddw ac afreolus ar yr heol yn y dref y noson gynt. Yr oedd ei ym- ddygiad yn waithus. Gwaeddai am i rywun ddod i ymladd ag ef, ac arferai iaith reglyd ac aflan Ofer fu pob ymgais i'w berswadio i fyned adref yn dawel, ac wedi ciel cynorthwy yn Heddgeidwad Owen, clowydef ifyny.-An- fonwyd ef i garchar am fis, gyda Usfur caled. Yr Uweb-Arolygydd Wyse a gyhuddodd y carcharor yn mbellach o ymosod arno y Doson gynt pan yn ei gymeryd i'r gU. Tarawodd ef amryw weithiau a'i ddwrn, a chiciai fel dyo gwallgof. Yr oedd amryw gleisiau ar ei gorph ar ei ol.-Anfonwyd ef i garchar gyda llafur caled am ddau fis. Cyhuddwyd y carcharor yn mhellach o ym- oscd ar yr Heddgeidwad Owen pan yn cyflawnr ei ddyledswydd wrth gynorthwyo yr Uwch-Ar- clygydd i'w gymeryd i'r gell y noson gynt. Yr oedd wedi taraw yr acbwynydd amryw weithiau a'i gtcio.—Anfonwyd ef i garchar am ddau fis gyda llafur caled.