Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
CYNGOR smOl ARFON AC ETIFEDO-IAETH…
CYNGOR smOl ARFON AC ETIFEDO- IAETH MADRYN. Erbyn hyn mae'r manylion ynglyn a phryniant yr ctifeddiaeth hon wedi eu cyhoeddi. Mis yn ol penderfynodd Pwyllgor y Tyddynod y byddai iddo (trwy gydsyniad y Cynghor) gynyg £54, 250 am yr etifeddiaeth yn ei chrynswth. Yr wythnos dcliweddaf prynwyd tair o'r ffermydd gan y tenantiaid, a dydd Iau ceisiodd Pwyllgor y Tyddynod gan y Cyngor brynu'r gweddill (yn cynwys Plas Madryn), am 945,200. Ymffurf- iwyd y Cyngor yn bwyllgor i ystyried a fchrafod y mater. Yr oedd 35 o'r aelod- au dros wneyd felly, a 19 am ei drafod yn gyhoeddus Y diwedd fa penderfynu cydsynio a chais y Pwyllgor. Nid oes genym ond gobeithio fod y pris y fath ag a alluocalr Pwyllgor i osod y tyddyn od ar delerau gwir fanteisiol, neu i'w gwerthu felly i r rhai a fynant brynu eu cartrefi. Os try yr anturiaeth allan mor llwyddianus ag y dymunwn iddi wneyd, bydd yn llwyddiant llawn a pherffaith.
▼ -r » YT Y Y y VYyy VVVVVWV…
▼ -r » YT Y Y y VYyy VVVVVWV VVYVVWV 8WRDD :¿;;A;'vv; I RHYNDEUDRAETH. Cynha'i vydcyfarfod rheolaidd y Bwrdd ddydd Mawrth, pryd yr oedd yn bresenol Mri Owen Jones (Cadeirydd), D. Tegid Jones, Cadben Morgan Jones, E. M. Owen, William Wil- liams (Blaenau), John Williams, Richard Williams, Parch Thomas Griffith, R. W. Vaughan, Parch D. Collwyn Morgan, D. R. Owen, Richard Roberts, John Roberts (Trawsfvnydd), E. J. Hughes, Griffith Parry Jones, D. Fowden Jones, D. PUJhe, Thomas Roberts (Clerc), David Jones (Cierc Cyn- orthwyol), D. J. Jones (Meistr y Ty), Dr J orthwyol) (Meddyg), William Thomas, J, Bennett Jones, a Richard Parry (Swyddcgion E!usenol) Y Ty, I Y Meistr a adroddodd fod 74 yn y Ty ar gyfer 76 yr un araser y llynedd, ac i 3o o grwydriaid alw yn ystod y bythefnos ddiwedd- af. Mehefin 30, daeth William Lewis, llongwr, o Porthmadoc i'r Ty. Yr oedd mewn cyflwr ru, druenus. Hysbysodd y Meistr iddo fod yn y Ty amryw weithiau yn flaenorol. Caniatawyd y gwyliau arferol i'r Meistr a'r Feistres, a bod hwy i drefnu yr adeg fel y byddo'n fwyaf cyfleus yn y Ty. Hysbysodd y Swyddog fod gwraig weddw 36 mlwydd oed gyda dau o blant yn Mlaenau Ffestiniog, wedi colli ei gweddwdod trwy gael plentyn anghyfreithion. Yr oedd yn rhaid atal y psdwar swllt elusen dderbyniai at fagu ei phiant cyfreitblon. Daeth scbos o Blaenau Ffestiniog o flaen y Bwrdd sydd wedi cael sylw bron pob Bwrdd yn ystod y misosdd divveddaf. Yr oedd y fam go derbyn 5s yr wythnos at y plant oedd adief, ac yr oedd y ffaith fod geneth wael yn mysg petbau eraiil yn ddadl dros ganiatau'r elusen. Vr oedd yr eneth hon yn awr wedi myned oddicartref.—Y Parch Thomas Griffith a ofyn- odd psham y deuai yr achos hwn i fyny bob tro.—Cadeirydd, Y mao yn hollol eglur na jdylid caniaUu elusen yn yr achos hwn, Y mae £ 7 63 6c yn y mis yn myned i'r Ty, a'r Auditor wedi galw ein sylw at hyny. Y mae Vlr Gtifiith wedi bod yn rhan fawr o dda! yr tchos r.ejbron bob Bwrdd a gynhelir."—Mr Griffith, Sut yr ydych yn fy nal i yn gyfrifol im ddwyn yr acbos gerbron?"—Cadeirydd, I" Ni wnes hyny. Dywedyd a wees eich bad ya ilun o ddal yr schos gerbroa gan eich bod yn slsrad yn bur gryf bob tro y daw."—Mr Griffith, Yr wyf yn teimlo yn hollol rydd i siarai yma ar bob achos y gwelaf angen am wneyd hyny."—Cadeirydd, Yr ydych yn hollol iawn; ond cyfeirio yr oeddwn at y ffaith i eh Ni gymeryd than amhvg gyda'r achos hwn, a thrwy hyny roddi sylw amtwg iddo."—Cyn- ygiodd Mr Griffith, a chefnogodd Mr E. J, Hughes fod y pum' swllt elusen yn cael eu pa>h tu, a■ chodasant hwy eu dau eu dwylaw dros hyny, ac unarddeg dros atal yr elusen. Nwyddau. Hysbysodd v Swyddog iddo roddi gwerth 23/10 i Mary Williams, Gianrafon Terrace, Blaenau. Nid oedd arian yr Yswiriant yn yr achos hwn wedi dod i law, ac ni wyddid yn sicr pa faint fyddaat hyd hyny, Yr un swyddog a adroddodd i I'te Griffith, Tanyfron Terrace, ddod ato dan wylo i grefu am gynorthwy iddi hi a'i saith plentyn. Yr oedd ei gwr yn methu cael gwaith.ar ol dod o'r carchar, Yr oedd hwn yn achos He'r oedd y gwr yn iach, ac abl i eniil i gadw ei de-,iu, ond nid oedd yn arferol ac enill ei fywoliaeth trwy weithio yn gyson, a sicr fod y teula vn dioddef. -Pasi-,vyd nad oedd y swyddog i roddi cyn- orthwy eto, ond fod y teulu i ddod i'r Ty yn hytrach, gan y dylai y gv r eu cadw. Gwerth 13/7 oedd y swyddog weci ei roddi iddynt yn ystod y bythefnos ddiweddaf. Gweinyddesiu Ffestiniog. I Miss Jones. Dolawtl Biaentu Ffestiniog, Ysgrifenyddes Anrhydeddus Cymdeithas y Gweinyddesau a anfonodd yr Adroddiad Blynyddol i'r Bwrdd, gan ddeisyf am adnewyddiad o'u rhodd at y sefydliad daionus, —Pasiwyd i anfon tanysgrifiad fel arferol. Dim eisiau Caniatad. Daeth gair o Fwrdd y Llywodraeth Leol yn hysb"su y Bwrdd yn nglya ag achos Jane Wii ians, nad oedd eisiau caniatad y Bvi d 1 hwnw i dalu costsu yn ntjlyn ag achos gyda'r tiawd os byddai y costau yn rhai rhssymol. Eiddo Tlavtd anf todus. Darllenwyd adroddiad y Pwyllgor fu'n gofaJu am eiddo tlawd anffodus yn Nosbarth Deudraeth. Yr oedd yr elw o'r Sale yn ^24 5s 6c. Cyfarwyddwyd Mr Bennett i daluf pob gofynion o'r _f 14 5s 6c sydd ganddo mewn llaw. Y.r Efusenau alr Tlodior. Yn Nosbarth Tremadog, tilodd Mr Richard Parry £78 18s 6c yn ystod y bythefnos rhwng 271 o dlodion, ar gyfer £ 79 17s rbwng 282 yr un amser y llynedd, a gofynodd am £78 at y bythefnos nesaf. Yn Nosbarth Ffestiniog, talodd Mr William Thomas [10915 lc rhwng 359, ar gyfer £112 12s 9c rhwng 347. a gofynwyd am Z118 Yn Nosbaith Deudraeth, talodd Mr Bennett Jones £ 67 Os 6c rhwng 234, ar gyfer f56 4s lc rhwng 236 o dlodion, a gofynodd am £ 65. Cyfanswm y taliadauoedd £ 225 Os Ic rhwng 864 o dlochn, ar gyfer t258 lis 10s rhwng 865, a gofvnid am £262. Yr oeddid mewn dyled o £ 357 14s 10c. Y Cadeirydd a sytwodd fod golwg ddu ar sefyllfa arianol y Bwrdd oberwydd fod y drys- orfa yn wag. Yr oedd y Bwrdd mewn dyled ddoe o £ 274 143 10c, ac yr oedd eisiau beddyw at yr Elusenau /262, a £ 771 at dalu gwahanol filiau, Daeth gair y telir mil o bunau i mewn i'r Ariandy gan Overseers Ffestiniog heddyw neu y fory, a thri chant gan OveTseers Porth- madoc ond er hyny arhosai dyled o ;(310 Yr oedd ^2741 2s lie allan o'r alwad gyntaf, yr hyn gyda'r symiau safai o'r ail alwad a wnai y ddyled ar y plwyfi yn xC8,003 9s 5c. O'r swm hwnw yr oedd y, J1300 delid gan Ffestin iog a Porthmadoc i'w tynu allan.—Pasiwyd i bwyso ar y p wyfi sydd ar ol gyda'r ran-daliad cyntaf, gan fod yn rhaid casl yr arian i fyned yn mlaen gyda'r gilwadau. Cy ranu at gynal Riiieni. Rhoddodd y Clerc adroddiad o'r archebion wnaed gan Lys Porthmadoc ar amryw i dalu at gynal eu rhieni. Mr. William Thomas a adroddodd am yr achosion fu ganddo ef o flaen y Llys yn y Penrhyn.—Gohiriwyd achos Owen Jones am fis er mwyn cael rhagor o fanylion yn ei gylch —Gwnaed archeb am swllt yr wythnos o'r hen ddyled o Z3 4s Oc oedd yn arcs ar David R Williams, at gadw ei fam.—Gwnaed archeb gySe yb yn erbyn John Morris oedd mewn dyled o £ 2 12s 6c, Gyda'r ddwy archeb hyn gwelwyd y byddai y ddau yn hir yn clirio eu hen ddyled gyda tbalu yr archeb oedd yn pirhau i redeg arnynt. Pwysai y Faingc am i'r achosion gael eu dwyn yn mlaen yn amlacb yn lIe gadael i'r swm redeg yn fawr. Gyda'r archebion ni wnaed archeb i garcharu oni thelid —Mr. Tegid Jones, "A wnaed cais am hyny? Y Swyddog. "Nadeo. Ystyr myned a'r achosion hyn lle'r oedd archeb o'r bIE en arnynt oedd, cael a cheb i garcharu oni thalent. Y mae yn costio 7/6 bob tro i fyned sg achos i'r Llys, ac i beth yr eir a hwy yn aml yno oni wna'r Faingc rhywbeth yn amgen na gA neyd archeb am dalu swllt yr wythnos.- Cat e ryc. d; "Dylai yr achos isn ddod gyda'u gilydd yn drefnus fel y ceir amser i ystyried yr olio honynt. Arnom ni y mae y bai na byddai triniaeth amlach arnynt.Mr. Tegid Jones a ofynodd a'i ni allai y Pwyllgor Arianol ystyried yr rchosion ac atebedd y Cadeirydd mai gwell oedd i'r holl Fwrdd wneyd hyny.—Mr. William Thomas, Y mae anhawsderau mawrion gyda'r achosion hyn i gael cyfeitiid y personau, ac wedi hyny i gael y manylion am eu henillion. »Yr oedd un yn gwrthod yn Ian a dywedyd wrth y Llys lle'r oedd yn gweithio hyd nes y gorfodwyd ef gan y Faingc, Yr oedd yn osgoi hysbysu felly rhag i ni gael gwybod pryd y derbyniai ei gyflog, Ar gynygiad Mr. G. Parry Jones pasiwyd i drafod yr achosion hyn bob tri mis, a hyny ar ddechreu y gwehhrediadau er mwyn rhoddi sylw manwl iddynt. Pasiwyd i dysu un scbos yn ol o'r Llys ddydd Iaa am cad oeddid wedi gofyn dim ganddo at gynal ei fam hyd nes y gwnaed hyny trwy wys. Anghymeradwywyd y cwts gymerwyd heb hy;* bysu y dyn ieuangc yn Casnorol, a dywedodd y Cadeirydd na ddy!esid codi y wys o gv/bl i achosi poen dialw am dano i'r dyn, yr hwn oedd wedi anion y swm a ofynwyd iddo ar ua- waith, ac yn eydsynio i dalu yn unol a chais y I Bwrdd. A.A.A/A.A.-A A.A..A A. A. A. A. A. A'#
I ...BLAEKAU TFFESTIIMSOG.…
I BLAEKAU T FFESTIIMSOG. SPECTOLS.-Os Dydd rhywbcth allan 0 j le ar eich Specials, geliir ei gwneyd yn l foddhaol gan Mr. Bugh Jones, Medical Hill, Blaenau Ffestiniog, yr iinig Optician I yn Sir FcirionydJ, sydd wedi pasio Arhol ladau yn y cyfeiriad hyn. CvWiEO -Dymunir arnom gywiro un ca-iigymeriad bach, wnaed yr wythnos ddiwedd- af yn adroddiad Cyfarfod Sefydiu y Parch Enoch E. Jones. Dywedir mai ere gychwynodd sefydliau y Sailor's Kest. Mae hyny yn anghwir gan fod y sefydiiad mewn bod cyn i Mv Jones ddyfod i Borthmadog. Y mae yn w;r ssrch hyny, mi efe fa yn cyual cyfarfodydd crefyddol gyntaf yn y lie. LL WYDDI\ NT ADDYSGOL—Y mae genym i longyfarch yn gaionog iawn yr wythnos bon eto un o ddynion ienangc ein tref at ei lwydd iant g-da'i gwrs Addvsg yn Ngholeg Bangor. Cyfeirio yr ydym at P'/Ir. Edward John Lloyd, mab ein cyd-drefwr pexhus Mr. Lloyd, Gem- ydd. Y mae wedi pasia ei Intermediate B A gydsg snthydedd yn Groeg, Hadio, Cymraeg, a Hanesyddiaeth. Yn mlaen yr elo eto yw ein dymuniad. LLWYDDIANT.-A fyddwch fwyned a chan iatau ychydig o'ch newyddiadur clodfawr i ni longyfarch y cyfaill ieuanc addawol Mr Edwin A. Owen, Cwmbowydd Road, ar derfyn ei gwrs efrydu ym Mhrifysgol Bangor. Dechreu- odd ei yrfa yno ar ei yrralawiad o'n Hysgol Sirol gydag anrbydedd, ac, y mae ei yrfa ar e' hyd yn glod i Fiestiniog a'i athrawoa, iddo ef ei hunan, ie i Gymru benbaladr, Yn Gorphenaf 1908, enillodd y radd o Bsc, gyda second class honours mewn Mathamatics, a rhoddwyd iddo y prize o £ 17 17s Oc gwobr roir am ddangos gallu eithriadol mewn RhifydJiaeth. Yog Ngorpheraf 1909 cymerodd 1st class Hosours mewn Physics, a rhoddwyd iddo yr Isaac Robert's Scholarship o £50 Treuliodd y flwyddyn ddiwedèaf mewn "Research in Physics," a rhoddwyd iddo y Studentship o £ 60 gan Senedd y Coleg. Erbyn heddyw mae genym i'w lor-g ifarch arei Scholarship newydc o f 150, i'w dai am ddwy flynedd, Scholarship v 1851 Royal Commissioners-yr anrhydedd fwyaf allasai y Coleg roi iddo, a'r s3fle uchaf y gall yntau ei chyraedd mewn cysylltiad a'r coleg. Yn ychwanegol at ei waith yn y Coleg, nid oes nsb o'r bron a weithiodd fwy ym mywyd cymdeithasoly coleg, a. beddyw mae yn uwch yn meddwl y Myfyrwyr nsg y ba erioed. Am y fl vyddyn 1908-1909, efe oedd ysgrifenydd yr S.R.C., Senedd y Myfyrwyr, ac am 1909—1910 efe oedd Llywydd--Prif Weinidog, yr S.R.C., a Llywydd y Christian Union, a Llywydd y Sanior's Club. Bydd y flwyddyn hon yn tlwyddyn a gofir gan ei gyd-efrydwyr, ac yn flwyddyn ac y bydd ei hoi arno yntau, Mae yn all-round man" ys dywed y Sais. Nid yw ei ef-ydiau mewn Mathamatics wedi gwneyd cymdeithasiaeth y Colpg yn ddiystyr vn ei olwg, rc nid yw y ffaith ei fod yn scientist" wedi peri iddo wadu ei grefydd,— nis gellir dyweyd hyn am bawb o honynt,— ond saif ef yn bar i grefydd yr ardal a'i magodd. Anwyl gyd-chwarelwyr, sychaf fy ysgrif-bin yn awr, nid am fy mod wedi dyweyd y cwbl allesid ei ddyweyd, ond am fy mod wedi rhoddi rhyw gipdrem ar waith y cyfaili ieuanc hwn. Mae yn go 1 i ni, i'w deulu, i'w ardal, ac y mae Ffestiniog i'w gofio nid yn unig yn ei Foelwyn a'i Fanod, ond yn mywyc uchel a chymeriad gloew ei mherched a'i iheibion. Llwyddiant mawr iddo eto yn Nghaergrawnt ei gar tref n :wydd. Prophwydaf y bydd yn seren ddisglaer eto yn Nghaergrawnt cattref yr enwogion. A BOON TO MOTHERS.—" Nurserine:" is the ide"I Nursery Pomade. It destroys Nits and Vermin and all ptsts in children's hair. It makes the hair soft and si ky. Sole Agent, Hugh Jones, Chemist, Medical Hal), Blaenau Festiniog. ARWEST LLYN Y MORvVYNION-Y mae Testynau yr Arwest Ellan o'r wasg, a rhagol ygon rhagorol am wyl Iwyddianus. YN NHREFR IW.-Y mae ein Telynor rhadlon wedi myned i Trefriw dros dymor yr ymwelwyr, dymunwn iddo amser da yno, Nid yw Cyf- irfodydd y Ffynon yn werth son am danynt heb y Telynor Dall o Feirion gyda'i ganu swynol ar ei offeryn tant, CYSTADLEUAETH Y GERDDI--Sylwed cyf- eillion Rhanbarthau y Llan a Chonglywal, fod yr enwau yn nghystadleuaeth y Gerddi a'r Ffenestri i fod mewn llaw Gorphenaf 16. Da genym ddeall fod rhsgolygon campus am ar- ddangosiad eleni eto. MARWOLAETH UN 0 BLANT BL, FFESTINIOG YN Y DEHEUDIR.—Cyfeirio yr ydym at farwoteeth Dr, R, R, Jones, Trehanis, ac anwyl fib Mrs Jones, Frondeg, Cymerodd yr amgylchiad le prydnawn Sadwrn, Gorphenaf 2il, er mawr alar i'w berthynasau a chyfeillion. Cofir iddo fod yn ngwasanaeth y Meddygon Roberts a Jones, Isallt, He y cychwynodd ei yrfa yn y gangen feddygol. Derbyniodd gwrs o addysg yn un o golegau Ysgotland, a dychwelodd oddiyno i fod yn gyro thwywr i'r Meddygon uchod yn Dolyddelen am gyfnod o dros 16eg mlynedd, a gwasanaethodd y P.wyf i foddlonrwydd cyflredinol, fel pan yn symud oddiyno, y cyflwynwyd iddo dysteb anrhydedd- us, ac y mae ei enw yn aros yn anwyl a pharchus ary mwyafrif o aelwydydd yr ardal hyd heddyw. Cefnodd ar Dokwyddelen er cymaint oedd ei yiiilyniad yno. ond yn fuan ar ol ei symudiad cafodd alwad i fyn'd i w,e.s,naethu i'r Porth, ger Pontypridd. Gwasanaethodd yn ylIe hwn am dros bum' mljnedd o amser, a phan yn symud oddiyno i Trehsrris i wasaaaeth Dr, W. Leigh, cyflwyn- I wyd iddo antheg hardd fel dangosiad o'i parch tuag ato. Bu ei symudiad i Trehanis yn un hynod c hapus ac aeth yn ffafr-ddyn yr ardal boblog hono ar unwaith gyda phob dosbartb, yn neillduol y-dosbvtbgweiihiol, athystiolaeth uchel oedd gan ei feistr iddo fel gwas ifyddlon 3. gonest, ac y mae cyfnod o ages i naw mlYnsdd Yi1 11efaru yn uchol am ei silu a'i gymeriad. Tus chwe' iris yn oi ymaSodd rhyw afiechyd ynddo fel ac i aaesrnwytho meddyliau ei gyfeillion yn ei gylch, ac sr gcfid parluu i waelu yr ydoedd, a phgrodd y newydd ei fod \TEdi ei gsethiwo i'w ystafe'l wely brudd-der drwy yr ardal. Yr cedd gn y Meddygon obaith lied gryf am ei sdferlad hyd o feNn ychydig amsr cvn ei farwolaeth. ond cafodd ail ymosodiad sydyn o'r afiechyd, ac er pob gofai a medr Meddygon a chyfeillion ehedodd ei ysbryd at Dduw yr hwn a'i roes, ac efe yn 53 mlwydd oed. Am 8 o'r gloeh boren dydd Mawrth dilynol symudwyd yr hyn oedd fanvol ohono o'r Surgery House i Orsaf L'inell y Great Western, Treharris. Gwasacaethwyd wrth y ty gan y Parchn, Williams, Berthlwyd (8 ), a Pumsaint Jones (M.C.). Blaenorid yr orymdaith gan holl weinidogion y cylch o bob enwad, a chymerwya- gofal y corph gan ei gyfeillion, y rhai a rifai rhai cannoedd, a'r oil pe yn bosibl yn awyddus am gael cyfle i dalu y gymwynas olaf iddo. Yn dilyn yr arch yr oedd ei frawd, Mr. Owen Jones, Dr. Leigh Dr Dunbar, Mrs. D. Leigh, ynghyda ag ychydig gyfeillion neillduol iddo. Rhoddodd Mrs, Leigh flodeu-dorch hardd ar yr arch fel smlygiad o'i pharch tuag ato, a deallwn fod ei phriod wedi dangos yr unrhyw mewn modd syiwaddol iawn. Cyrhaeddwyd y Blaenau gyda y tren 5-35, ac yr oedd yn ei ddysgwyl y Parch. R, R. Morris, ynghyd a llu o'i gyfeillion yn barod i'w ddilyn i'w gartref yn Frondeg, High Street. Am 1 o'r gloch dydd Tau, Gorphenaf 7fed, bebryngwyd ei weddillion i dy ei bir gartref yn mynwent Bethesda, gan ei berthynasau, yngbyd ag ychydig gyfeillion a waboddwyd. Blaenorid yr angladd gan v Meddygon Robert Roberts (Isallt), a Df. Richard Jones. Gweinyddwyd yn y ty Be Br Ian y bedd gan y Parch. R. R. Morris, Tabernacle. Cafodd gladdedigaeth hynod o barchus, ac yr oedd arwyddion o barch Tw ganfod o'r ty i'r gladdfa. Huaed yn dawel. Y mae ein cydymdeimlad dyfnaf a'i fam oedranus a'i frodyr yn eu profedigaeth chwerw ac anisgwyJiadwy .-CYF AILL, WHY NOT PRESERVE EGGS WHEY THEY ARE CHEAP?—The egg Preserir ative, sold by Hugh Jones, Medical Hall Blaenau, will keep eggs good for months.. MYFYRDODAU HYDREFOL.—Yn Seren Cymru am yr wythnos ddiweddaf ymddengys v c/feiriad canlynol at Adfyfyrion Hydrefol" Ficer Sant Dewi. Y mae Mr. Hughes yn feddyliwr cryf sc eglur ac yn lienor Cymreig gwych. Testyn y bregeth yw Bydd melus fy myfyrdod am dano mi a lawenychaf yn yr Arglwydd" Salm civ, 34. Y mae yr aifyfyriau srno yn athronyddol, coetb, amseroi ac ymarferol. Tra y pregsthir fsl hyn yn yr Eglwysydd ni fydj perygl i'r Eglwys. Y mae y llyfryn (pris dwy geiniog) ar werih ya Swydafa'r RHEDEGYDD. PREGETHWR.—Bydd yr efengylydd pob- I ,ga-d I a dawnus, y Farch Charles Davies, Caerdydd, yn pregethu yn Seion (B.), y Sui aesaf. Mae enw y gwr anwvI yn ddigon adia- byddus. Bu ym1 yn rnhrifwyliau yr enwad amryw droion; ac y mas ar y maes er's ugein- iau o flynyddau, fel un o brlf bregetbwyr y genedl. Mae yn adnabyddus, nid yn unig, fel dyn yn y pwlpud, ond hefyd fel lienor a bardd. Diau y bydd yn dda gan lawer gael cyfle i'w wrando unwaith eto. CERDDOROL.—Yn yr arholiad blynyddol gynbaliwyd din nawdd y Trinity College of Music mewn gwybodaeth gerddorol ar y 25ain o Mehefin yn y Church Hall, Blaenau Ffestiniog, bu y disgyblion canlynol i Mr J. L. Owen, Crcmwell Street, jn llwyddianus:— Lower Division (Junior),—Honours, Miss Nellie Pritchard, Manod; Pass,—Misses Laura Jane Jones, ac Edith Gass Jones; Portmadoc, a Miss Mary L. Hughes, The Square; Pi-cbaratoi-y.-Misses Nellie Jones. Ffestiniog, Menna Roberts, Portmadoc, a Master Willie John Williams, Bowydd Road. Nid oes gwell Cod Liver Oil i'w gael yn un- man na'r hwn a werthir am bris hynod o isel gan HUGH JONES, Chemist, Medical Hall, Blaenau Ffestiniog, PENODIAD DA.—Llawen genym ddeall fod y Cynghorydd David J. Roberts (Dewi Mai a Feirion) wedi cael penodiad da i wasanaethn y Genedl, a phapyrau eraiil yn y cylch hwn a Dyffryn Conwy. Deallwn fod iddo gysylltiad ,gas a'r Genedl ei's dros dair blynedd, a pbrawf go edi o ragaroldeb ei wasanaeth yw y ffaith ei fod yn clel ci ddyrchafu gan b Cwmai anrhydeddus a wasanaetha. Pob Uwyddismt eto iddo yw dymuniad-HEN GYFAILL. GWAELEDD.—Drwg genym ddeall am waeledd trwm amryw o'n cyd-drefwyr. Y mae Mr. John Lloyd Jones, ein Cyagorydd Trefol a'n O vcrseer medrus wedi caelail ymosodiad, ac yn bur llesg y dyddiau hyn. Y mae genym ganoedd yn ein mysg haws i'w hebgor nsg ef gan ei fod mor flasnll ,w gyda'n materion plwyfol. Dymunwn iddo bob cysue yn ei gystudd, ac adferiad buan i lanw ei gylchoedd amrywiol m?gis cynt.-Ptyenawn ddydd Llun, tarawyd Mrs Penny, Railway Inn, yn wael iawn, ac ofnid jn fawr am dani, ond da genym ddeall erbyn hyn ei bod yn lawer siriolach, ac yn well na'r ofnau yn y dechreu. Mae ei chymwynasgarwch hi yn dra hysbys, a dymuniad yr holl dref am adferiad buan iddi.—Da genym weled fod em cyct- drefwr siriol a charedig, Mr. Ariandsr Hughes* Kheolwr y MetropoHtan Bank, yn gwelia yn dda o'i gystudd diweddar. CwenJJ y drefn fawr arno nes llwyr adfer ei nerth. —Y -n3,e yn dda genym hefyd waled Mr. Robert Lloyd. Lord Street, wedi gallu dod a13.1 ar oi y. ymosodiad trwm gaforid y dyddia i ddiweddaf. Yr un modd Mr, Richard Williams, Park Square. Ba yntau yn cwyno- aa amry.v ddyddiau,
CYLCHWVL CASTELL HARLECH.
CYLCHWVL CASTELL HARLECH. Yr ydym yn awr ar ol enyd o seibiant yn fcdrych yn ol ar Wyl y Castell yn mysg pethau hanes, ac ar y cyfan yr ydym yn gallu gwneyd hyny gyda theimlad boddhaus i; ar lawer cyfrif. Buasai raid i'r mwyaf anmharod gydnabod fod yr Wyl wedi troi all-an yn hw/ddiant mawr iawn, ac yn addewid dda am gyfnod o fywyd newydd iddi. Nid rhyfedd fod Syr Osmond Williams, llyvvjdd cyfarfod yr hwyr, yn teimlo mewn awydd i guro ei gefn ei hun a'r Pwyllgor ar y fath goroniad anrbyJeddus i'w ilafur a'u pa'ctoadau. Cryn orchest ydoedd v gwaith, pe bae ddim ond i gyrchu ynghj d gynifer o gorau a'u huno yn un gymanfa fawr. Daethant mor bell a Nevin ar un liaw, a Chorwen ar y Hall, pa rai a alwai Llew Meirion, yn ol ei ddoniolwch arferol, yn Gor Beerseba a Chor Dai. Gwra°th y corau lleol eu rhan yn rhagorol. Dyma eu henwau, ac enwau yr Arweinyddion i fod ar gof a chadw Porthmadog.Mr J. C. McLean, F.R.C.O. Bl. Festiniog.Mr J. TudorOwen, A.R.C.M. Festiniog Mr Evan Williams. Towyn p. Mr Morgan Jones. Tabarnau Mr J. J. Thomas. Penrhyn Mr D, Lloyd Evans. Trawsfynydd Mr Edwin Lloyd. Dolgellau Mr O. O. Roberts. Nefyn Mr Arthur Roberts. fJanegryn &- Aberdovey Mr Owen Jones. Barmouth Corwen Mr Davies Pughe. Harlech Mr John Owen. Yr oedd adranau hefyd o Fachynlleth ac Aberystwyth. I D'sgynai arweinyddiaeth y Cor Ursdebol fil o raid a phriodoldeb ar Mr. 0; O. Roberts, yr hwn—a theulu yi. h" n-fuont mewn cysyUtiad ages a'r Wyl yn y blynyddoedd o'r blaen ac er ei sefydiiad -cyntaf, a'r hwn hefyd ag sydd megis tad i'r to preseiol o gerddo un sydd yn codi. Yr oedd Da iawn, mhlant i," a Well done, y bschgyn." yn dyfod yn naturiol a gweddus iawn oddiwrtho ef, ac yn foddion i gadw y cantorion mewn tymer dda heblaw rhoddi ysbrydiaeth ynddynt at eu gwaith. Afth yr Arweinydd trwy ei dasg fawr, a chaled i wr o'i oedran, yn llwyddianus ac anrhydedd- us. Profodd fwy na. uawaith ei fod yn fyw byw na'r cor, er mai piant oeddynt wrth d ymyl. Gwnae h waith oecdyn gloi iddo sc nid ydym yn rhyfeddu fod pawb oedd yn 'byw yn Nhalsarnaa chwarter canrif yn ol yn cjfeirogyda balchder esgusodol at yr amser yr oedd Mr. O. O. Roberts yno yn fachgen, ac yn adrodd yr hyn a wyddant am yr hen Gor yr Aelwyd "0 enwog a difyr goffa- • dwriaeth. Hir oes iddo. Nid yn amI y mae cerddor mor fwyn ei dymer a hawddgar ci ysbryd ag yw ef. Am yr unawdwyr, mae tri o honynt wedi .-gwneyd enw iddynt eu hunain eisoes sydd iid-led y wlad, sef Madame Laurah Evans, Mr David Evans a Mr David Hughes, a chadwasant eu henw da i fyny yn yr Wyl. Canasant yn feist? o'gar ar eu holl unawdau. Enw newydd ar raglen mor uchelgeisiol cedd eiddo Miss A. E. Davies, y coitraHo ieuanc o'r Penrhyn, sydd megis newydd ei darganfod gan ein cyfaill Mr D. Lloyd Evans. Cryn bryder oedd i rai fod ei henw yn ymddangos mor fuan ar restr rhai mor enwog 2.C ar gyfer gwaith rnor fawr, Ond ni phetruswn ddweyd fod ei datganiadau wedi cyfiawnhau ei dewisiad. Daeth i fyny ag, os na ragorodd ar ddisgwyliadau pawb. Mae ynddi addewid ragorol, a gobeithiwn y ca y feithriniaeth a haedda. Dylem gyfeirio hefyd gyda chanmoliaeth eithriadol at ddatganiad Mr J. Tudor Owen, A.R.C.M., o'r Reclt & Ana, G!ve ear, 0, Lord, & Teach me Thy way." Ni thafodd dim yn ystod y dydd encore mwy brwdfrydig na datganiad Mr Owen, i'r hwn yr atebodd gydag alaw Dafydd y Garreg Wen." Bu yr hen wyl yn gyfrwng i ddwyn i amlygrwydd rai o'r ser disgleiriaf yn ffurfafen cerdd ein gwiad. Cyfeiriai Mary Davies, Llywyddes cyfarfod y boreu, mai yn ngwyJ y Caste!! v dygwyd hi i sylw cyhoeddus gyntaf, a chredai hefyd fod y tenor bydenwog Mr Ben Davies yn ddyledus i'r wyl am ei ddyn i sylw. CrybwyHwyd un enw aral! hefyd yn yr wyl fel un oedd yn meddu ad- gofion dyddorol am dani ac mewn dyled iddi, sef Mr James Sauvage, yr hwn sydd yn awr ar ymweliad a'i fro enedigol yn Rhosllanerchrugog, ac a anfonasii IJthyr erbyn boreulr wyl yn-gofidio im ei anallu i fod yn bresenol ynddi. Da genym we!ed fod yr wyl eleni wedi amcanu nid yn unig i roddi scope i'r hen ddoniau, ond i roddi cyfle hefyd i rai newydd, trwy hyny gwnacth waith teilvvng o un o draddodiadau goreu yr wyl. Wrth gyfeirio at Madam Mary Davies dylem hefyd ganmol meddylgarwch y Pwyllgor am ei phenodi i lywyddu. Syniad priodol iawn ydoedd, ac yr oeddynt wrth wneyd hyny yn gosod anrhydedd arnynt eu hunain ar Wyl. Mae hi wedi gwneyd ei henw yn fawr yn mhell tu hwnt i derfynau Gwlad y Bryniau. Fel y difynodd Llew Meirion ar ol Samuel Pope:— The English call her Nightingale The Scotchmen call her Mavis, The Welshmen, they unite the two And call her-Mary Davies. Am y trefniadau ynglyn a'r Castell, yr oeddynt, ac eithrio un ditlyg, yn gystal ag y gellid eu dymuno. Yr oedd y fynedfa i'r Castell yn gyfyng iawn ar gyfer y fath dorf, ac wedi ei thsgu gan bob! yn ceisio myned i gyfarfod y nos cyn bod cyfarfod y prydnawn drosodd. Achosodd hyn lawer o anghysur a r heth perygl hefyd, ac mae'n sicr y cymer y pwvllgorwers i drefnu ar gyfer yr Wyl nesaf un fynedfa arall o leiaf, a lie i'r corau i fyned i'r stage heb ymwthio trwy y dyrfa. Gyda'r eithriad yna, yr oedd y pwyllgor wedi gwneyd trefniadau oedd yn glod iddynt, ac yn peri eu bod yn gwir haeddu y llwyddiant ddaeth i'w rhan. Haedda y ddau ysgrifenydd, Mr W. Morris Jones, Portmadog, a Mr Samuel Williams, Har- Irch, ganmoliaeth neillduol am eu gwaith. Gweithiasant fel cewri, a gellir priodoli rhan helaeth o'r llwyddiant i'w hymroddiad a'u del eu-wydd hwy. Gobeithiwn nad yw ond dechreu cyfres o wyliau fydd yn symbylu datblygiad cerddorol ein gwlad yn ei ffurfiau uchaf a goreu. \AAAAAAA AA.AAAAAAAA^AAX> <. &
CQNDEMNtOR GANGHELLOR.
tybied fod y cyhoedcl yn gofalu dim am dani hi nac am ei barn am, nac am ei teimlad yn erbyn Oanghellor y Trysor- lys. Goreu'r modd y mae yntau wedi cyraedd saBe uchel sydd yn ei wneyd yn anmlicsibl i'r rhai a gerifigenant wrtho ei ddrygu na'i ddarostwng fel y mae llawer o adodau Cymdeithas y Gyfraith yn ewyllysio gwneyd. Mae'r wI ad yn adwaen Cangheilor y Trysor- lys nid yw yn adwaen y dynion dis- tadl y cyfeiriwyd atynt nac yn gofalu dim am danynt chwaith.