Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
IHEDDLYri BLAENAU FFESTINIOG.
IHEDDLYri BLAENAU FFESTINIOG. Dydd hu, o flaen Dr. Robert Roberts (Cadeirydd): Robert Roberts; Dr. R. D, Evans; J, Vaughan Williams a Cadwaladr Roberts (Pecygices), Ysweiniaid. Tynu yn ol a geliirio. Tynwyd yn ol aches: y Gwarcheidwaid yn erbyn dyn ieaaogc o'r Blaenau i gjfranu at gynal ei Fam, am cad anfonwyd ato i ofyn iddo gvfranu ond trwy Wys. Gorchymynodd y Bwrdd i'r Swyddog ofyn am gael tynu y Wys ya ol, a chDiatacdd y Llys. j Hysbysodd y Clerc fed yr achos o wraig yn gofyn am archeb i gael ei gwahanu oddiwrth ei gwr wedi ei dynu yn ol, a bod y ddau wedi cymodi. Caniatawyd cais Mr. R. 0 Davies i gael gohirio achos o Dadogi hyd y Llys nesaf. Meddw ac afreolus. 'Yr Heddgeidwad Jenkin Morgan a gyhudd" odd William Lloyd Jones, High Street, Blaenau, o fed yn feddw ac afreolus Mehefin 23.—Dirwy 2/6 a 7/6 o gostau, a chaniatawyd mis o amser i dalu. Owen Jones (" Now'r Allt"),.Rhydsarn, a gyhuddwyd gan yr Heddgeidwad J. Morgan o fed yn feddw ac afreolus Mehefin 18, yn y Blaenau. Hvsbysodd mai hwn oedd ei 56 waith ifed ri fla-en y Llys.—Nid ymddangosodd, Dirwy 2/6 a'r costau. Yr Arolygydd- Owen a gyhuddodd Hugh Morris Hughes, Freeman Terrace, Blaenau, o fod yn feddw ac afreo!us Mai 14. Dywedodd yr Arolygydd ei fod wedi ei wysio at y Llys diweddaf, ond gohiriwyd gwrandaw yr schos am ei fod wedi ei anfon i garchar gan ynadon Llanrwst am fod yn feddw ac afreolus vno, Y noson dan sylw yr oedd yn cynhyrfu yr holl le, ac eisiau ymladd a phawb welai ar yr heol. Yr oedd yn boen ar bawb yn y He pan mewn diod. CyhuddwvG vr un Dmynydd gan y Rhmgyll J. Llovd o fod yn feddw Gerphenaf 2, Bu allan ar yr heol ddwy waith y noson hono,- Ei chv. a::r a ymddangosodd i gyfaddef drosto y ddau dresedd.-CI(ro, "Y mae pobpeth posibl wedi ei wneyd i'w wella, a dylid ei roddi ar y Rhestr Dda eto fel y bu o'r blaen. Y mae y tafarnwvr ar fai yn rhoddi diod iddo." -Cadeirydd, Lie v mae yn cael cwrw i feddwi ?" —: Chwat r, "Mae o yn cael llawer iawn yn Maenofferen, a pbob man yma. Cadeirydd a ddywedodd ei fod yn credu y dylid ei archwilio yn feddygol gan y credai nad oedd yn llawn gyfrifol am yr hyn a Clerc, "0, ydyw, y mae yn dcigon call ond pan fydd diod yn ei ddvrusu "—Anfonwyd ei chwaer am dano. a phan ddaeth i'r Llys, gcfynwyd a fuasai yn hoffi ciel ei roddi ar y IRhestr Ddu, ac atebodd yntau na fuasai.— Clerc {wrth y Faingc) Y m?e Eglwysi y 1'e yma yn anfon arian i anfon Cenbadon i w1ed- ydd paganaidd, a dyma schos yn eu hymvl nad oes yr un o'r gweinidcgion yn gwneyd dim i'w wella." Yna gofynodd y Clerc i'r cyhuddedig, Oes rhywun yn dy gyogori di heblaw y policemen a'r Ystusiaid ?"—Cyhuddedig," Oes, y mae y gweinidogion a phawb yn gwneyd eu goreu i mi "-Cleic, "A thithau yn mynu cael diod er gwaethaf pawb."—Dirwy 2/6 a 10/6 0 gostau yn yr achos cyntaf, a 2/6 heb gcstau yn yr ail achos. Heb Oleu. I Cyhuddwyd William Roberts, Fronwnion, Blaenau, ac Owen Williams, 2S, Maenofferen, Blaenau, o fod heb olEu ar en holwynftirch yn hwyr y nos Mehefin 28—Nid ymddangosodd v yr un o'r ddau a rhoddwyd gwarant i'w gorfodi i ddod i'r Llys nesaf. Cyfranu at gynal ei Fam. Mr. William Thomas, Swvddog Eluserol. ar ran Bwrdd y Gwarcheidwaid, a ofynodd am archeb yn erbya Robert Davies, 6, Maenofferen, i dain yr ol-dayled oedd arno at gynal ei fam, Jane Dfcyies —Y Swyddog a ddywedodd i archeb gael ei gwneyd gan y Llys i'r Diffynydd dalu swllt yn wytbnosol at gynhaliaeth ei fam yr hon sydd yn derbyn elusen plwyfol. Nid cedd ond we 1i talu rhyw bum' trooddiar pan wnaed vr archeb, a'r taliad olaf ar Gorphenaf 10, 1907. Yr oedd ei ol-ddyled yn £ 7 18s Dc, Bu i ffwrdd yn y Deheudir, a methid a chael ei gyfeiriad tra'r oedd yno, ond yr oedd adref yn awr er's amser maith, ac yn gweithio yn jarvson yn y chwarel. Dywedai ei fam wrtho ef pan fu yn holi yn ei gylch nad oedd yn tala ond 3/6 yr wythaos sm ei lety ai o,cbi, a i fod yn prynu ei fwyd ei hun ond ar ol iddo gael ei wysio dywedai ei fam ei fod yn ei chynorthwyo i dalu y rhent ac i gae! glo.-Y Diffynydd a ddywed- odd iddo fod allan 0 waith am dymor hir, ac yna yn gweithio pedwar diwrnod yn Chwareli Oake!ey. Tri swllt oedd ei fam yn ei gael o'r plwyi. ac nis gallai dalu ond y rhent gyda hyny, beb fod dimeu at fyw.—Y Swyddog a ddywedodd mai yn EbriH y gosfyngwyd yr elusen o 4/- i 3/- am nad oedd y Diffynydd yn talu ei ran, a bod ei fam yn cadw arno.-Dr. Evans, Nis gall yr hen wreigrm fyw ar y gwynt. Yr ydych yn rhoddi llai na'r rbent I iddi Mr. Cadwaladr Robsrts, "Bath yw ei br-,ed ? "-Swyddop, "Ymae drcs driugain. Mr. C. Roberts, "FeHy hi gawsai bum' swllt yn ol ei hoed, Y mae yn gorfod dyoddef ddeuswllt yr wytbnos am fod hwn yn byw gyda hi, Dylasai gael pum' swllt i fod yn syfartal a rhai eraill o'i hoed. do, 44 Y maeyn ei gwely er's wythnos, a dydi y dyn yma yn anfon neb sew i edrych ar ei ho1. Cadeirydd, "Oni aliwn ostwng y swm sydd yn ddyledus fel o!-ddyled ? Cietc. "Na ellwch Yr oil sydd genych i'w bendeifynu yn awr yw, pa swm adylai da!n yn wjtbnosol pr clirio v ddylec! "-CaJeirv,-Id, A'i dyn secgl ydyw ? —Swyddog, M Nage, Y mae yn ,wr priod, end nid yw ei wrafe yn byw gydag ef. "—Cadeirydd, Y mae swllt yn yr wythncs i barhau fel o'<- blaen, a chwech cheiniog yr xkytbtins, i'w dalu o'r ddyied."—C £ erc, Bydd wyth mlvnedd yn clirio y ddyled yn ol eich archeb.—Svyycco,?, "A ydyw i fynad i garchar osesgeulusa ds'u V j C I e r c, "Nagydyw, Rhsid i chwi ei wysio i j hyny. Sut yr ydych yn gadael i'r swm redeg mor fawr?"-Swvdlog, "Gwaled yr yd yen y bydd y gest yn 7/6 i wvsio, ac felly y I mae yn ychwanegu at y baich." Cydymdeimlad. I Y Cadeirydd a ddatganodd gydymdeimlad dwfn y Faingc air Prif Gwnstabl yn ei brcfedigaeth o gom ei briod. Yr oeddynt oil yn teimlo yn ddwys drcsto.—Mr D. White Phillips, ar ei ran ei hun a'r Cvfreithwyr a afferent ymddacgos yn yr Heddlys a ddymuncdd am gael ategu yr hyn a ddywedodd Cadeirydd yr "Iraclton.-Y Clerc a ddywedodd y goscdid y datgamad ar lyfrau y Llys.—Y Frif Gwnstabl (Mr Th'cmas Jones), addiolchodd i'r Faingc a'r Cyfreithwyr am y cydymdeimlad ddangoswyd ag ef yn ei drallod. Byddsi y geiriau caredig lefarwvd yn gynorthwy mawr iddo i allu ymgynal o dan y bvofodigaeth.
-LLYS MANDDYLEDION BLAENAU…
LLYS MANDDYLEDION BLAENAU FFESTlflEOG. Dydd Iau, yn Adeiladau Sirol, Blaenau Ffestinicg, o flaen ei Anrhyiedd y Barnwr William Evans. Wedi gwrandaw amryw 0 acbosion o dan Vvvsim Carcharor, awd at yr achosion a ganlyn, Costau Ymddiriedolwyr. Mr R. 0. Davies a wnaeth gais yn achos ymddiriedaeth eiddo o dan ewyllys y diweddar Thomas Edwards, Bron Eifion, Manod Road, Blaenau Ffestiniog, Yr oedd yr arian wedi ei talu i'r Llys' a'i gais ef oedd, am i gostau yr Ymddiriedolwyr gaal eu trethu a'u talu iddynt. -Mr J, Jones Morris a'r ran y rhai dderbynient o dan yr ewyllys (legatees) a wrthwyaebodd. Deuai yr hoil fater o flaen y Llys eto. Nid oedd rhwystr i gyfarwyddo i'r costau gael eu trethu, ond daliai y legatees nad oedd gan yr Ymddiriedolwyr hawl i gostau. Nid oedd ef yn gwrthwynebu gwneyd yr archeb yn amodol, sef, fod yr arian i'w talu yn ol os elai yr achos yn erbyn yr Ymddiriedolwyr.—Mr R, O. Davies a ddywedodd y gallai yr Ymddiriedolwyr dynu yn ol o'r aefcos yn gyfangwbl wedi i'w costau gael eu,trethu.—Gwnaed archeb yn unol a'r cais yn ddarostyngedig i'r amod uchod. I Cyngaws am Gyflog. I Mr Evan Roberts, Wynn Road, a hawliodd £ i9 Is 6c gan Mri R. 0. Jones a Davies, cyfiog am wasanaeth a roddold iddyrt -Ymdidnngos. odd Mr Cuthbert Smith (yn cae! ei gyfarwyddo gsn Mr Breese, Forthmadoc) drcs yr Hawlydd a Mr J. Jones-Morris dros y Diffynyddion- Ni ddadleiuvyd yr achos, ond Mr Smith a ofyn- odd am i ddedfryd gael ei rhoddi, trwy gyd- syciad, am £ 21 10s.—Mr Morris a ddywedodd nad oedd am wrthwyneba hyny, ond ei gwneyd yn ddarostyngedig i druthiant. Yr oeddynt o bobta yn cydsynio a hyny,-Archob am £27 10s yn ddarostyngedig i drethiant, a fee y Bargyfreithwyr i'w dalu gan y Diffynyddion. J Tynu yn cl. Hysbysodd Mr R. O. Davies fod aches John Davies yn erbyn Dr. W. Vaughan Roberts, Albert S. Roberts yn erbyn John Davies, ac achos R. 0. Davies yn erbyn John Davies yn cael eu tynu yn ol, gan fod y pleidiau wedi dod i ddealitwriaeth boddhaol yn eu cylch. I Ci yn Lladd Dofednod. I Dr. R. D. Evans, Llys Meddyg, Blaenau, a hawliodd £ 3 5s Oc gan Mr. Thomas Fouikes Morris, Cigydd, Park Square, tal am naw o ddofednod laddwyd gan ei gi.Ymddangosadd Mr. J. Jones-Morris dros yr Hawlydd, a Mr. R. O. Davies dros y Diffynydd,—Mr. Morris a ddywedodd fod yr achos hwn yn un bynod symi. Tua saith o'r gloch nos Iau, Ebrill 7, clywyd cyfarthiadau ci yn muarth Dr. Evans gan lanc oedd yn gwasanaethu gyda Mr/ Bradley. Aeth y Bange i'r yard a gwelodd dair iar wedi ei lladd yno, a chi yn myned i mewn 1 gwt yr ieir, Cauodd ddrws y buarth ac aeth i hysbysu Dr. Evans am y peth. ac aethsnt eb dau i'r lie. Anfonwyd y llangc i gyrcbu heddgeidwad. Aeth y Swyddog i'r cwt a deliodd y ci. Yr oedd chwech o ieir wedi eu lladd yno hefyd. Yr oedd enw y Diffynydd ar goler y ci. Avjd i'w gyrchu yntau i'r lie i weled y dofednod laddwyd a'r ci ar y lie. Dr. R. D. Evans, a dystiodd iddo gael ei alw i'r buarth i webd ieir oedd yno wedi eu lladd. Yr oedd mur uefcel o gwmpas y buarth a drws cauedig arno. Yr oedd clo ar y cwt ieir. Gwelodd dair o'r ieir ar y buarth (yard) wedi eu lladd, a chi yn rhedeg i mewn trwy y twll i'r cwt. Pan ddaeth yr heddgeidwad YDO, dadgiodd y cwt a daliwyd y ci i mewn, a chwech o ieir yno wedi eu lladd. Aeth at y Diffynydd i'w hysbysu, a dywedodd Morris ei fod wedi coHi y.ci er dau o'r glcch y prydnawn Prvnodd y cbwech Iar Plymouth Rock Ebrill y flwyddyn ddiweddaf am 7/6 yr un a'r Ceiliog am 10/- a thaloddS/- am y cludiad. Rhoddodd 3/6 yr un am yr Indian Game a'r Orpington. Cadwodd bwy am flwyddyn heb gat 1 wyau ganddynt, a lladdwyd hwy pan ar ddod i dalu. Costiodd eu cadw dros 17/- gan iddo gael dau fagiad o fwyd iddynt o Lerpwl. Yr oedd drws y buarth yn gloedig. Prynwyd yr ieir o Cae'r geiliop, M63, ac yr oeddynt vn rh, gwerthfawr iawn gan eu bod o blith rhywogaeth srferoi enill gwobrWyanmewn Arddangosfevdd Ni welodd waed ar yrieir, end yr oedd p'y yn wssgaredig' ar hyd y He-Mr, P. Herbert Jamts, a ddywedodd ei fod yn plyo ieir yn cghefn mastfadhdy Mr. Bradley, a chlywodd gyfarthiadau ci yn muarth Dr. Evans. Actb yno, a chacfu yr ieir wedi eu lladd, ac wedi ymofyn Heddgeidwad yno, aeth hwnw i'r cwt ieir a daliodd y ci, Yr oedd naw oiesr wedi eu lladd. Dywedodd y Diffynydd nad oedd arwydd ar y ci ei fod wedi lladd yr ieir gan ei fed yn Jan.—Yr Heddgeidwad A. H. Williams a dystiodd iddo gael ei alw i'r buarth lle'r oedd yr ieir wedi eu lladd, ac iddo ddal y ci YD" V cwt a chplsr am ei wddf gyda eaw'r Diffynydd ami. Pan ddaeth y Diffynydd yno dywedodd mai ei gi ef ydoedd, a'i fod wedi ei golii yn y prydnawn. Galwodd Morris ei sylw I nad oedd msrciau ar y ci i ddacgos ei fod wedi Hadd yr ieir. Nid oedd waed ar y fowls. Daeargi Cymreig oedd y ci. Y Diffynydd a ddywedodd ei fed cofio i Dr. Evans ddod ato yn wyllt iawn ychydig wedi saith o'r gloch y noson dan sylw. Aeth i'r buarth a gwelodd ei gi 0 dan fraich yr Heddgeidwad, a galwodd ei sylw nad oedd ol gwaed na ply ar ei ddanedd, ac nid oedd wedi baeddu ei hun o gwbl. Bu'r ci gydag ef yn Cwmbowydd trwy'r prydnawn a clianlynodd ef i'w shop ac am y lladd-dy, ac ni choilodd olwg srno o gwbl hyd chwaiter wedi chwech. Daeargi Cymreig pum' mlwydd a haner oed ydoedd ac wedi ei fagu yn rghanol ieir, ac ci welodd ef yn gwneyd dim i ieir cynt nac wedi hyny. Ni ddywedodd wrth Dr. Evans ei fod wedi ei golli yn gynar yn y .,ri-i gynar n y prydnawn. Chwaiter wedi chwech y collodd ef.—Mr. William Jones, Painter, a dystiodd fod y Diffynydd yn Cwmbowydd y prydnawn dan sylw, a chlywodd ef ya galw ar rhyw gi. Ni sylwodd ar y ci, ac nis gaUai ddywedvd a'i yr un ydyw a'r hwn ddaliwyd yn muarth Dr. Evans —Mri. William Williams, Cigydd, a Hugh Lloyd Roberts, a dystiasant iddynt weled y ci yn ymyl y Lladd-dy ychydig wedi chwech o'r gloch y noson uchod. Mr R. O. Davies a ddywedodd nad oedd dadl am yr ieir wedi eu lladd, ond yr oedd llawer iawn 0 gwyn yn y dref, ac yr oedd yn drwm iawn i wneyd i'r Diffynydd dalu am yr ieir hyn am ei fod wedi digwydd cael ei ddal yno.-Barnwr, Nag ydyw 0 gwbl. Gwn am achosion lie byddai tua haner cant 0 ddefaid wedi eu lladd a chi yn cael ei ddal yno, a'r perchenog hwnw yn gorfod talu am yr all. Naw 0 ieir sydd genych chwi yn yr achos hwn." --Mr Davies Ni welwyd tuedd 0 gwbl yn y ci hwn at ladd, a dywedir os bydd ci yn dechreu l!add defaid na wna beidio. Ni chafodd y Ci hwn ond ryw haner awr i ladd, ac y mae yn anhebyg iddo allu gwnsvd hvnv mewn can lleied o amser.Barnwr, Daeargi ydoedd, ac ni fuasai reaiawr amser yn lladd cymaint arall. Nid oes amheuaeth genyf o gwbl nad y ci hwn laddodd yr ieir: cafodd ei ddal yn y lie a hwnw yn gloedig. Archeb am dair gini, a fees y Llys, i'w talu yn ol 15/- yr wythnos. Achos o lawn i Weithiwr. I Cwmni y Diphwys Casson, Blaenau, a ddaeth ag achos lawn delir i Mr Edward Hughes, Lord Street, Blaenau, o flaen y Llys i'w adystyried.—Ymddargcsodd Mr Cutboert Smith (yn cael ei gyfarwyddo gan Mr D. White Phillips) dros y Cwmni, a Mr T. E. Morris (yo cael ei gyfarwyddo gan Mr J. Jones Morris) dros Mr E. Hughes. Mr Smith a adgofiodd i'w Anrhydedd i'r aches fod o flaen y Llys ar Awst 5, pryd yr oedd y 13/- deHd yn fiaenorol fel haner cyflog Hughes wedi cael ei atal am y credid y gallai weithio, ond nad oedd yn gwneyd ymgais hyny. Bu i'w Anrhydedd wneyd archeb y pryd, hwnw i'r lawn o 13/- gaal ei dalu i fyny i ddyddiad y Llys, a'i ostwng i 9/- ar ol y Llys. Deuir a'r achos yn mlaen yn awr i atal neu ostwng y swm delir, am nad oadd Hughes wedi gwneyd defnydd o'r hyn argymellid fel moddion i'w wella, a'i fod yn hvtrach na hyny yn dal at y fflochen (splint) oedd ar ei goes.- Mr Morris a wrthwynebodd y cais gan nad oedd gyfnewidiad yn yr amgylchiadau i gyfreithloni i ostwng y swm delid, a byddsi iddo wneyd cais am i'r swm gael ei godi i 13/- gan nad oedd y dyn yn abl i enill dim at ei gynhaliaethMr Smith a ddywedodd fod barn y meddvgon yn gwneyd gwahaniaeth yn yr amgylchiatlau.Dr. Pierce Morris, Colwyn, a ddywedodd iddo wneyd archwiliad manwl ar becgiin a cboes Hughes, ac yr oedd yn awr, fel y tro diweddaf, o'r farn mai yr unig obaith oedd ganddo i welia ydoedd gwneyd i ffwrdd a'r fflochen a'i ffon, ac ymarfer ei goes fal ag i roddi cyfle iddi gryfhau trwy hyny, Cymerai tua naw mis i'r aelod wella, a rhaid oedd rhoddi y fflochen heibio neu ni wellhai byth. Digwyddodd y ddamwain Ebrill 29. 1908, a gwyddai i Dr. Robert Jones, ,Lerpwl, gyfar- wyddo defnyddio fflochen ar' y dechreu, ond nid oedd reswm dros barbau i'w defnyddio Yr oedd ei goes yn deneusch na'r Hall trwy ddiffyg ymarferiad, ac yr oedd yn, hmlwg nas gi llai Mr. Hughes wneyd gwaith creigiwr yn bresenol. Synai glywed iddo orfod myned i'w welv ar ol bod yn cerdded fyny ac i lawr slit. Nid oedd dim o'i le ar gymal y penglin mor bell ag yr oedd yr esgyrn yn myned.-Dr, Harrold Nuttal, Colwyn Bay, a dystiodd iddo wneyd archwiliad ar Edward Hughes., Mehean 18, ac iddo gymeryd palydr-ddarluniau penglin, (I (radiographs) o'r penglin, a dangoswyd hwy i r Llys. Nid oedd dim allan o'i le ar esgyrn y penglin.- Yr oedd y goes yn deneuach na'r goes iach. Achosid y boen yn yr aelod gan dyor n y fnochen; nis gallai wrthio amlen llythyr thwng ei phen a'r penyglin. Bu iddo ei archwilio crachefn Mehefin 30. Yr oedd y troed gwastad a'r fflochen n cyfrif am yr holl boen yn yr aelod. Credai pe rhoddid ymaith y fflochen y byddai yr aelod yn iawn yn mhen o chwe' i raw mis. Ni chodai y been Nuth y ddamwain, ond o ddiiiyg c!efityt. vr aeloci, I Mr. Men's a alwcdcl sylw nad oedd dim nexvy-ld a yr amgylchiadau er y gwraudawiad diweddaf. Cafwyd prawf nad oedd y dyn yn abl i cidilyn ei ahvedigaeth, ac felly dylai ei iawn gae! ei gtodi yn ol i 13/- yr wythnos, Mr Edward Hughes a djstiodd ei fcd yn de'nyddio y fflochr n o hyd. Bu yn cassio cerdded Iawr i Cwmbowydd deirgwaith er cael gwelad beth allai wneyd gyda myned i fyny a lawr allt, a chafodd boen dirfawr ar ol bob tro. Ni byddai byth yn tynu y fflochen gan nad allai symud hebddi. Bu yn y Cyfarfod Diolch am y Cyfthauaf ddwywaith, vr hyn oedd tua mUlti. trwy yr oil, a bu yn y ty ar ol hyny hyd y Pasg. Bu D.r Richard Jones yn gweini arno ar hyd yr amser. Aeth i Colwyn i weled Dr Morrif, a cherddodd ar hyd glan y mor i'w dy, a bu jn ei wely.di-anopth -rod'yn gan boen yn ei goes. Poetbai ei heDgEn ar ol cerdded. Ni bu allan o gwbl heb y fflochen, gaa nad allai symud o gv/bi hebddi. Dr Richard Jones, Blaenau, a dystiodd fod ganddo brofiad 0 30 mlynedd. Yr oedd gwa- haniaeth o drichwarter modfedd yn nhrvvch y ddau benlin. Ni bu son o'r dechreu am &s- gwro vied; tori, ac felly nid oedd y darluniau yn dda i ddim yn yr achos hwn. Nid yw X-rays yn dangos y rhwymynau (ligaments). Pegwelssi Dr Morris a Dr Nuttal yr aelod ar ol y ddamwain buasent o farn hollol wahanol yn ei gylch, Yr oedd y penlin wedi ei blygu yn hollol o chwith, a'r rhwymynau wedi eu tori, ac nis galiai y dyn gerdded am nad oedd dim i'w gadw cymal y penglin yn ei Ie. Yr oedd yn gwestiwn o goes naphlvgai, neu ddodi fflochen i'w chynal er cvnorthwyo i allu plygu y penlin. Yr oadd fflochen fel danedd gosod yn dod yn ddiboen wrth eu harfer, ac nid y fflochen a r chosai y boen. Credai fed yr aelod yn well nag ydoedd, ond yr oedd yn gwbl amlwg fod y niweidiau yn rhai arhosol. Gwnaed pobpeth ellid gyda'r aelod o'r dechreu ac achosid y treed gwastad oedd gan y dye trwy y modd y cerddid i geisio arbed yr aelod. Credai nad allai byth wneyd gwaith chwarelwr, a cherdded i fyny ac i lawr allt fel yr atfer: i cyn y ddamwain.—Mewn atebiad i Dr Wil- liams dywedodd ei fod yn adnabod E. Hughes er's 30 mlynedd, a'i fod yn ddyn iach ac ym- drechgar yn un o ychydig 01 weithwyr yr ardal oedd yn ymdrechu talu ei ffordd a chadw o ddyled er fod ganddo deu!u mawr i'w cadw. Gwnelai y sylw yna am ei fod wedi ei awgrymu y gallai nad cedd y dyn yn ymdrechgar, a'i fod yn hoff o ddiogi.—Mr Smith, Ni wnes i aw- grm o'r fath o gwbl, gan y gwyddwn ei fod yn ddyn ymdrechgar." Dr. R. D. Evans, Blaenau, a dystiodd iddo wneyd archwiliad ar Edward Hughes, ddydd Llun, a chafodd fod y goes oedd wedi ei hanafu tua modfedd yn deneuach na'r llall, ac yr oedd swn yn y cymal wrth ei blygu fel pe buasai cryd-cymalau arno. Gallai fod y cryd-cymylau wedi ei gyflymu fel effaith y ddamwain, Yr oedd yn hollol sicr nad allai y dyn gerdded i fyny i chwarel y Diphwys oedd tua ddeuddr g can' troedfedd uwchlaw y pentref Dyoddefai mam Hughes oddiwrth gryd- cymalau trwm yn niwed ei hoes.—Mewn atebiad i'r Barnwr dywedodd ei fod yn cydsynio a Dr. Morris a Dr. Nuttal y byddai yn fuddiol i Hughes wneyd ymdrech i wneyd heb y fflochen os yn bosibl. AWgrymwyd i Dr. Walter Williams, yr hwn a eisteddai gyda'r Barnwr fel cyfarwyddwr Meddygol, i wneyd archwilliad ar Hughes cyn i'r achos gael ei benderfynu, ac aeth y ddau allan o'r Llys i wneyd hyny. Pan ddaethant ;n ol dywedodd y Barnwr ei fod am awgrymu i'r p!eidiau, ar sail yr hyn oedd Dr. Williams wedi ei ddywedyd wrtho, y byddai yn well gadael i'r achos sefyll drosodd hyd y Llys nesaf, er mwyn gwneyd arbrawf ar yr hyn a awgrymid gan y Cwmni.-Cydsyniodd y ddwy Blaid i Dr. Williams gymeryd gofal yr achos am dymor,-Barnivr, "Yr wyf yn cael nad yw yr amgylchiadau wedi newid, ond yr wyf yn gobitio yr achos hyd y Llys nesaf, Medi 8, er rhoddi cyfle i Hughes wneyd arbrofion heb y fflochen, a'r Cyfarwyddwyr Meddygol i'w weled yn achlysurol yn y cyfamser i wneyd adroddiad ar y modd y bydd yn dod yn mlaen,"
BWRDD GWAF5CHE5BWA5D LLANRWST.
BWRDD GWAF5CHE5BWA5D LLAN- RWST. Cynbaliwyd Cyfarfod misol y Bwrdd ddydd Mawrth^ pryd yr oedd yn bresenol,-Mri. John Robert's (Cadeirydd), Edward Edwards, O. Lloyd Jones, John Hughes, ParchnJohn Gower a Henry Jones, E. Llewelyn Jones, Parchn J. Llewelyn Richards a H. Rawson Williams, E. P. Hughes, John Berry, Isaac Hughes, Mathew Roberts, W. G. Jones, Thomas Hughes (Clerc), Edward Hughes (Meistr y Ty), T. C. Roberts ac Owen Evans Jones (Swyddogion Elusenol). Mr D. G. Jones (Is-gadeirydd) a anfonodd yn datgan ei did oherwydd ei anallu i fod yn bresenol oherwydd ymosodiad 0 afiechyd yn ystod y noson cynt. Yr Elusenau a'r Tlodion. Yn Nosbarth Llanrwst rhanodd Mr O. Evans Jones £105 5s 6c yn ystod y mis rhwng 131 o dlodion, a gofynodd am £105 at ofynion y mis dyfodol.-Talodd 4s 4c am letty 17 o grwydriaid yn y dref am nad oedd lie iddynt n y Ty. Mr T C. Roberts a rannodd mewn elusenau yn Nosbarth Pentrefoelas £ 69 10s rhwng 131 o dlodion, a gofynodd am £ 70 at alwadau y mis dvfodol. Adroddisd y Meistr. Mr. Hughes a adroddodd fod 21 yn y Ty ar gyfer 27 yr un amser y llyredd a galwodd 72 o grwydriaid yn ystod y mis lleihad o 76 ar y mis cynt. Canlyniad oedd hyn i ddodi y dasg yn llawn iddynt, a'u cadw i mewn ddwy noson, Anfonodd Mrs. Ashley, Cas'grces, roddicn o flrwythau a chyfnodolion i'r rhai oedd yn y Ty, a diolchodd y Bwrdd iddi am ei charedig- rwydd. Cafodd y rhai oedd yn y Ty wibdaith gyda'r Ysgolion Sul i Landudno, ac yr oeddynt wedi mwynhau eu hunain yn fawr, ac yn ddiolchgar iawn i'r Bwrdd am adael iddynt fyned yno o dan ofal y Meistr. Yr oedd Kate Hughes, ddaeth i'r Ty i roddi genedigaeth i blentyn weci marw. Bu Nurse arbenig yn gofalu am dani am bythefnos i'r hon y telid pedair gini a'i chostau. £ 2 12s 6c oedd traal y claddu, ac nid oedd neb 0 deuln ganddi yn abi i helpu dim. Daeth ei chwaer, oedd mewn amgylchiadau cyfyng i'r cynhebrwog, o Fetbesda: sc yr oedd wedi anfon i ofyn a gaffai y box a'i dillad, yn artenig y Beibl mawr oedd yn perthyn i'r teulu. Pasiwyd iddi eu cael. 'Gadawyd ar y Meistr a'r Clerc i dcefnu gyda rlipcldi y baban allan i'w fsgu, Gorphenaf 15, rhoddodd Mary Jones, gwrnig Owen jonrc,, gynt c Barracks, L>olwydde!en, enedigseth i blentyn yn y ty. Daeth hi a'ifdau blentyn i'r Ty pan anfonwyd ei gwr i garchar am greulondeb ati hi a'i pfclant trwy cu hes- geulnso, Yr oedd ei gwr wedi dod allan o'r ,car.bn.r ac yn gweithio yn Pentrefoelas gyda'r gwair.—Pasiwyd iddo dalu 10/- yr wythnos am gadwraeth eu deulu a'r costau yr awd iddynt gyda hwy. Yr oedd chwaer John Batten eisien ei gael allan o'r Ty gan ei bod wedi cymerycl ty 17e gallent fyw ynddo.—Y Meistr a ddywedodd fod teimlad a rheswm yn yr achos hwn yn dy3 wedyd mai yn y Ty yr oedd y dyn oreu. Aches a ddarfodedigaeth ydoedd. ac yr oedd yn gofyn llawer iawn o bethau neillduol yn ei n,, chdod mawr, beblaw fod yn rhaid ei drwsio yn ofalus bob dydd. Yr oedd ei aelodau wedi cael eitori ymaith, a golygai gael Gweinyddes i edrych ar ei ol os elai allan, a byddai hyny yn gostia dirfawr, heblaw fod eisien lie pwrpasol i'r dyn gael chwareu ter, yn ei waeledd trwm. 0 dan yr amgylcbiadau, pasiwyd ei fod i arcs yn y Ty o dan ofal caredig y Meistr a'r Feistries. Yr cedd Hugh Roberts, Saer, Heol Scotland un o'r tlodion dderbyniai elusen plwyfol, wedi cydsynio i ddod i'r Ty i ofalu am fod y crwyd- riaid yn gwneyd eu tasgau, &c., ac vr oedd yn gwneyd hyny yn foddhaol iawn. Yr oedd ya byw yn y dref fel o'r blaen. Y Crwydriaid, Teimlai y Bwrdd yn foddhaol iawn ar y dull y gwneid gyda'r crwydriaid yn y Ty. Yr oedd Cynhadledd i'w chynal rhwng y gwahanol Undebau i ystyried beth ellid ei wneyd er llei- hau eu nhifer. a dewiswyd y Cadeirydd a Ms Gower i fyned iddi, Achos dwy Chwaer: Ystorm. Y Swyddog Elusenol a wnaeth gais am i elusenai dwy chwaer oedd yn byw yn Melin- ycoed, Llanrwst, gael eu codi.—Mr Gower, Paham na bae y ddwy yn byw gyda'u gilydd ? -Swyddog, Wna nhw ddim. Yr ydym wedi gwneyd pob ymdrech i'w casl at eu gilydd.- Mr Mathew Roberts, Fe ddylent ufyddhau i. gais y Bwrdd. Yr ydym ni yn gorfod ymostwng i'w cadw.—Mr Gower, Yr wyf YI], cynyg tynu swllt i lawr yn eu helusen os nad ant at eu gilydd.—Mr E. P. Hughes a gefnogodd.—Y Swyddog, Yr ydych yn gwneyd cam a'r ddwy. Y maent yn hen iawn.—Me Gower, Dim yn nes i'r nefoedd os ynt yn hen. Dylent ddysgu byw gyda'i gilydd gan i ba gapel neu eglwys y maent yn myned, neu gwneyd iddynt dead i'r Ty.—Parch. H. Rawson Williams, Da chwi, tewch bellach ? Rhoddwch chwareu teg i'r ddwy dlawd."—Mr Gower, Am iddynt fynd at eu gilydd yr wyf.- Mr John Beny, Rhaid i chwi arcs tan y mil blynyddcedd, mae arnaf ofn.—-Mr Gower, Rhaid iddynt ddod i'r Ty ynte.- Mr. Rawson Williams, Na raid Fedrwti ni mo'u gorfodi i diad yms, waeth i dhwi heb siarad nonsense i dreulio ein hamser yn ofer. Sat y buasech yn hoffi cod yma eich hun ?- Mr. Gower, Y mae yma le rhagorol, a buaswn yn gwnc yd llawn cystal allan ag yn awr f"—» Mr. Rawson, Buasai yn well genyf eich gweled yma na'r ddwy yma Hen bobol wedi byw yn barchus, a'u bel fel gwartheg atea gilydd ar derfyn eu hoes 1 Mae'r path yn greulordsb noeth i'w poeni. Mr. Isaac Hughes yn ddwys a gynygiodd fod yr elusen o 5/- yn cael ei pilarhau, a chefnogodd Mr, Rawson Williams.-Y Cadeirydd, Oni ellid perswadio y ddwy trwy deg fyned at en gilydd rhag y gallai rhywbeth ddigwydd i un o honynt pai-i wrihi ei hun?-- Swyddog, Mae'r ddwy yn hynod yn eu ffcrdd a phob un ohonynt ei ffordd hynod ei hUD Gresyn fyddai aflonyddu arnynt yn yr oed y maent."—-Mr Gower (wrth y Cadeirydd), 'Dyw 0 ddiben yn y byd siarad. Rhov.ch y cynygiad i fyny, y mae yn"—Cadeirydd, Wnewch chwi beidio interfferio, os gwelwch yn dda. Yr wyf wedi eich goddef i siarad llawer gormod. Y fi sydd yn y Gadair ac nid y chwi, a thaid i mi gael fy ffordd fy hun j. gario y gweithrediadau yn mlaen, ac yr, wyf yn sicr o fod yn iawn,Cododd pump tu dwy- law dros dynu yr elusen i lawr, a saith dros barhau y pum' swllb-Cadeirydd, Wedi'c holl siamd a'r helynt yr ydych yn gwel'd nad yw yn dod i ddim yn y diwedd. Parheir yr elusen fel o'r blaen.-MIr Rawson Williams, Da iawn Dyna drugaredd at ddwy dlawd ac oedranus!"—Mr Gower, "Rhaid i chwi ddim gorfoleddu am ypeth hyn !Mr Rawson Williams, Ac y mae trugaredd yn gorfoleddu. yn erbyn barn. "-Cadeirydd, "Ycasenesafe os gwelwch yn dda." Daeth liythyr o Fwrdd y Llywocraeth Led yn rhysbysu nad oedd neb i'w ethol i swydd o dan y Bwrdd fyddai wedi bod yn Warcbeid- wad yn ystod y deuddeng mlynedd blaenorol. Gofynai yr un Bwrdd am gyfrif o'r tlodion oeddynt dros 70 mlwydd oed i'r amcan o drefnu iddynt gael blwydd-dal henaint. Y Clerc a ddywedodd fod 4 yn y Ty a 26 allam o r Ty yn 70 oed. j Yr oedd yr Atchwiliwr Swyddogol wedi an- fon ei adroddiad am y cyfrifon. Yr oedd wedi ei foddhau yn fawr yn y modd trefnus a chywir y cedwid hwy gan y Clerc.
GROESOR.
GROESOR. Cynhaliwyd Cyfarfod Ysgo! Dosbarth y Penrhyn yma y Sabbtfth, Gorphenaf lOfed,, a chafwyd un rhagorol dtos bea. Gan fod un, arall yn anfon adroddiad llawn o hono, yr hwn- a welir mewn colofn arall, ni bydd i mi wneyd' dim yn mhellach na crybwyll am dano. Da genyf ddeall fod Mr. Richard P, Jones, Park. yn gwella yn dda o'i afiechyd diweddaf. —Ycliyaig y m.e Mrs. Griffith, Moelwyn View, yn wella hyd ya hyn, ond y mas gwir ddymuniad yr ardal am ei hadferiad buan.- Lion genym weled Mrs Hughes, Chapel St., wedi gwella mor dda.—CKOESOiiWYSON.
wvwvvvvvwvvvv'w v v v WvWW…
wvwvvvvvwvvvv'w v v v WvWW CAPIF,L Drwg genym hysbysn. aa farwo-'aeth Mrs Louisa Emily York, Coboen Hotel, yr byn a gymerodd le ddydd Sadwrn yn ei 75 mhvydd o'i boedran. Gweddv: vèüeÔd i'r "¡"<F!,i}jr Dr George York, ) r hwn fu farw yn I \r n  z hcss t, i y f,nedr,i,es hon yi y er's blynyddoedd, ac yr oedd ya } -.d gymeradwy. Claddwyd ei gweddillioa !y"id Mawrth yn mynwent b'wyfol Cspel Curig.