Y Rhedegydd

yn SJ10P tSAf, mAENTWROG, GELLIR CAEL A GANLYN AC YCHWANEG, I.-AT ABED CNESFIO. Gwelleifiau 3s. yr un Pitch o'r math goreu (allan o gasgen) Tar Stockholm, Marc Du, Marc Coch (tywyll a goleu) Friar's Balsam, Naw Oil, digmo at doriadau, ynghyd ag olew dihafal y Mri Morris Evans a'i Gwmni Dip at olchi Defaid, eiddo Me Dougall's Powdwr Melyn Cooper's I'rFfermwyr sydd yn clymuno gwneyd darpariaeth eu hunain, gellir cael y Powdwr Sulphur yn rhydd, wrth y pwys neu y can' pwys BL-Y CY^P^U^F Stock o Gribiniau (a phenau), Pick Ffyrcb, Rhaffau Ceir a Throliau 1 Grit a Bloneg, Cerrig Hogi ysgwar a chrwn, Files fflat a, thriongl, Oil Machines ac Oil Cans III.—Y GWENYN, &0. Cedwir mewn stoc Gychod coed a gwellt, Standard a Narrow Frames, lIb. Sections, Foundations, Metal Ends, Meginau, Veils, Poteli i ddal Mel, &c. IV.-I'T BYS -rtaTWYP.. Amrywiol fathau o Blyf, Lines, Guts, Bachau. &c. Anfoner yr arcbebionjiaill ai i Shop Isa.f, Maentwrog, Tanybwlch, neu i Shop-yr-Eryr (wrth yr Hall), Blaenau Ffestiniog. j TfflOKSAS ROBERTS* Mehcfin 23, 1910. "DON'T FORGET fflflYPOLE TEA TO-DAY!" :M,? O. -r% 'a -W- 179 THE VERY BEST COSTS ONLY 1/4 WHY PAY MORE ? M y. LE VAl !J COMFANV, LTD. 12, Church Street, Blaenau Ffestiniog. The Largest Retailers of choicest quality Butter, Tea, and Margarine In the Kingdom. Over 640 Branches now open. Gwelliantau! I ID !I r- n r a II r- DALIER SYLW y byddwn yn CARlO EIN MASNAOH YN MLAEN FEL AR- FEROL yn ystod yr amser y gwneir gwelliantau ar y Shop. Bydd rhywun yn y fan a'r He bob amser i dderbyn archebion.  Wm. Thomas Jones ii »» ■q m n a r"^ 2 Newborough Buildings, HI. Ffestiniog. Vn holiol V pefh sydd arnoch ei cingen 1 Gallai y dywedwch Nid oes arcaf acgen am Tonic." Y mae pob cyfan- soddiad dynol yn teimlo effeiihizu dirwasgol ein dull annaturiol o fyw. Oes o fyn'd, o frys a ffwdan, yw yr oes hon, a rhaid fod ei dylanwad niweidiol ar y corff yn anocbeladwy, Yr ydym yn dra agored i oerfel, ac i ddiffyg ar y i y cylla a'r afu, mae'r nawsioa aaahur yn cymysgu a'r gwaed, mae'r nerfau yn gwanychu, yr ydym yn agored i lu 0 anhwylderau cyffredin, ac yn cael ein bygwth gan aifecbydon gwaith. Yr ydym yn iach a chryf un dydd, ar diwrnod wedyn alian o hwyl, ac efallai yn beryglua wael. Mae eisiau Rhywbeth, a'i eisiau ar bawb. GWILYM EVANS' QUININE BITTERS yw y feddyginiaeth gryfhaol, I ¡' ac ad.fywioi, sydd yn gwrthweitfcio aficchyd, ac yn cadw organau y corif II mewn liawn yni, a'r holl system mewn cyflwr perffaith. Wedi eu gwneyd o  nifar o'r cynyrchion mwyJ iachusol a bywydol gwybyddus i faddygon, |J Mae Uwydd acghydmarol QUININE BITTERS GWILYM EVANS yn hawdd j i'w brc6 pan eu cymerir ar 01 ymosodiad o'r Anwydwst, neu pan yn wan a d!g!on, heb archwaeth, yn isel ysbryd, digwsg, Uuddedig, a bUn ar ei '? emices. j Ond i chwi roi prawf ar un botel, cewch ryddhad bu?n oddiwrth eich I iselder a'ch gwendid, ac ?deaiUwch eich archwaeth. i Nid oes dim a,-all yn debyg iddo. Cedwch ef yn eich cartref, a pham nad ei gymeryd fel gcchelydd. Gwneir ef yn hollol 0 Lysiau, ac efe yw'r medd- 1 'I ygiyn goren yn y byd i godi'r gwan i fyny. Gwna fywyd yn werth i fyw. I, Rboddwch brawf ar botelaid. ] GVYBRTUIR YN MHOBMAN, mewn poteli 2s. 9c. a 4s. 6c. yr un. I GOCHILWCH DWYLLWYR. Gofelwcb bod enw "Gwilym Evans^" ar y label, y -stamp, a'r hotel, Un-g.Bercherogicn:- II QUININE BITTERS MANUFACTURING CO., Llanelli, S.W. ill-   — ili Gwilym Starts Quinine Bifferf !r  w 1 ymrvarlas uinin Biffers

I NODIADAU WYTlINOSOL GWEllA CYFRAITH I BLWYDD-OAL HENAI-NT. -I Rhan o waith y Senedd pan gyferfydd yn mis. Tachwedd fydd ysl-yriedi a phasio hefyd ni obeithiwn, fesur i ddi- wygio Cyfraith Blwydd-dal Henaint. Bwriedir rhoddi blwydd-dal i'r rhai dros 70 mlwydd oed sydd yn awr yn derbyn cymorth plwyfol. Mae'n hysbys y gelwir ar Fyrddau Gwarcheidiol i dros- glwyddo i'r Llywodraeth y swm a arbedir felly iddynt hwy, ac y mae lie i ofni y bydd iddynt oherwydd hyny wrthwynebu'r mesur yn benderfynol Nis gallwn gymeradwyo hyny, oblegid ni fyddant hwy na'r trethdalwyr a gyn- rychiolant ddicn yn eu colled, oherwydd y trefniant y bwriedir ei wneyd. Gwir nad enillant ddim, ond nid ysgafnhau baich treth y tlodion ydyw dyben y mesur, ond rhyddhau pool oedranus oddiwrth beth ag y teimlant ei fod yn sarhad arnynt. Felly, caiff Gwarcheid- waid y wlad gryn anhawsder i gyfiawn- hau eu gwrthwynebiad i'r mesur, ac ni faddeuir iddynt os ychwanegant at an- hawsderau y Llywodraeth ac os rhwystrant dlodion oedranus rbag cael y daioni yma. Heblaw hyn, mae Cang- hellor y Trysorlys wedi amlygu e barodrwydd i beidio cyfiif fel rhan o inowm rhai dros 70 mlwydd oed, daliad wythnosol a dderbyniant gan unrhyw Gymdeithas Gyfeillgar y perthynant iddi, os gwel na fydd y draul chwanegol a barai hyny yn ormod i'r Trysorlys ei chyfarfod. Myn wybod beth fydd y draul hono, ac y mae Pwyllgor Gweithiol Urdd Henafol y Coedwigwyr yn ceisio ei gynorthwyo. Gyda'r amcan hwnw y maent wedi anfon cylch-lythyr allan i gynifer a pnedair mil o Gyfrinfaoedd yn galw arnynt i'w cyflenwi a'r wybodaeth a ddeisyfir. Un diftyg mawr, yn ddiau, yn y gyfraith fel y mae ydyw ei bod yn gosod hen b,bl sydd wedi rhag-ddarbod i ryw fesar ar gyfer dyddiau henaint trwy ymuno a Chymdeifchasau Cyfeillgar a? yr un tir yn hollcl a rhai di-ddarbod, ac nid yw hyny yn iawn. Cytuna pawb y dylid rhoddi pob cymhelliad i bobl rag ddarbod, a'r unig ffordd i wneyd hyny ydyw eu gosod ar well tir na'r esgeulus. Gobeithiwn yn fawr y gwel y Canghellor nad yw gwneyd hyn tu hwnt i'w allu.

OFFERYN DOW. r OFFERYr1 DUW. Traddododd Ymherawdwr yr- Almaen lawer o areithiau rhyfedd, ond y mae I yn amheus genym a ddywedodd erioed bethau rhyfeddach nag a ddywedodd ddydd lau, yr wythnos ddiweddaf, mewn lie a elwir Koenigsburg, yn Nwyr- ain Prwssia. Yn ei araeth ceir geiriau fel hyn Y ma y cymerodd fy nhaid, drwy hawl oedd yn eiddo iddo, goron frenhinol Prwssia ac a'i gosododd ar ei ben ei hur, gan dystiolaethu gyda phwyslais ei bod wedi ei rhoddi iddo gan Dduw o'i ras, ac nid gan y. senedd, na chan ddeddfwifa, na, chan y bobl chwaith. Felly edrychai arno ei hun fel offeryn etholedig gan y Nef, ac ym- roddodd i'r gwaith a roddasid iddo i'w wneyd Yr wyf finau yn edrych arnaf fy hun fel offeryn yr- Arglwydd, a cherddaf fy ffordd heb wneyd cyfrif o olygiadau ac opiniynau'r dydd gan ym- roddi i geisio daioni a dadblygiad hedd- ychlon Gwlad fy Nhadau." Dywedir ei fed wedi llefaru y geiriau hyn dan ddy- lanwad teimlad angerddol. Pan y'u cyhoeddwyd, brysiodd y wasg Almaen- aidd i wrthdystio yn eu herbyn—yn fwyaf neillduol, yn erbyn y geiriau yn y thai yr honodd y teyrn hawl ddwyfol iddo ei hun, ac y cyfeiriodd at y senedd gyda rhywbeth na ellir ei alw yn ddim ond diystyrwch. Cofir ddarfod iddo ychydig flynyddoedd yn ol draddodi araeth a barodd i'r Tywysog Von Buelow, y Canghellor Ymherodrol ar y pryd, gyflwyno iddo ei ymddiswyddiad. Tyn- odd ei ymddiswyddiad yn ol (fel y credid), ar yr amod fod yr Ymherawdwr i ymgadw rhag traddodi areithiau heb yn gyntaf hysbysu eu cynwys iddo ef a chael ei gydsyniad. Y cwestiwn a ofyn y wasg yn awr ydyw a wnaethpwyd cynwys yr araeth dan sylw yn bysbys i Dr Yon Bethooan Hollweg, y Cangbell- ydd Ymherodrol presenol. Os felly, ac os cymeradwyodd y geiriau yma, nid yw gymwys i'r swydd urddasol a phwysig a ddelir ganddo. Oni wyddai beth a fwriadai ei feistr ei ddywedyd, dylai ymddiswyddo er mwyn dangos ei anghymeradwyaeth. Dyma farn yr oil o'r newyddiaduron a gynrychiolant y Blaid Ryddfrydol a Phlaid Llafur yn yr Almaen. Cydnebydd pob dyn rbesymol na ellir gadael i'r araeth fyn'd heibio yn ddisylw. Nid yw'r Almaenwr yn fodd- Ion i adael i'r Ymherawdwr Gwilym nac i neb arall eu llywodraethu heb senedd na deddfwrfa, a hyn a hona'r Ymher- awdwr fod ganddo hawl i'w wneyd. Rhaid fydd iddo, dybygwn, egluro ei eiriau rhyfedd, a'r unig ffordd y gall eu hegluro'n foddhaol ydyw trwy eu hes- bonio ymaith."

YR INDIA MEWN 0 Y F F R 0. Ceir yn y Fortnightly Review erthygl o ddyddordeb neillduol iawn ar yr anes- mwythdra sydd yn yr India. gan Mr Saint Nihal Singh, gwr sydd yn lienor o fri. Nddweddir yr erthygl gan bwyll ac ysbryd rhesymol a theg, ac y mae hyny yn chwanegu at ei gwerth ac yn hawlio iddi sylw ystyriol a difrifol na fuasai amgen yn ei haeddu. Sylwa yr awdwr § fod y cvffro yn gyffredinol iawn. Nid l oes yn yr holl wlad gynifer ag un dalaeth J yn rhydd oddiwrtho. Nid oes arno Hw 'J sect neu enwad crefyddol; mae'r  Hindwaid ar y naill Imv, a'r Mahomet- J aniaid ar y Haw arall, o un galon ac un 1 enaid yn cymeryd rhan ynddo. A'r hyn J a geisiant ydyw Ymreolaeth i'r India a dan nawdd Prydain Fawr. Maent yn ymwybodol o'u hawl ac o'u cymhwysder i lywodraethu eu hunain. Mae yn y wlad. dros gant a haner o filoedd o sefydliadau addysgol o bob math, ac y maent yn lefeinio cynifer a phum' miliwn a haner o ysgolorion a myfyrwyr ag awydd cryf i fod yn rhywbeth amgen na "chymynwyr coed a gwehynwyr dwfr" i'r tramorwr. Yr ydym er's cryn amser bellach wedi ein gwasgu i gredu ac wedi'n hargyhoeddi yn llwyr na ddichon pethau yn yr India barhau fel y maent yn hir eto Tra yn barod i gredu na ellir ar hyn o bryd roddi iddynt yr oil a geisiant ac a hawliant, yr ydym yn ddigon argyhoaddedig fod yn bryd rhoddi iddynt gyfran helaeth o'r hyn a ddeisyfant, Oni wneir hyny heb ymdroi mwy nag sydd raid, chwerwir ysbryd y bob! fwyfwy, ac ymle.da yr anfoddlon- rwydd a'r anesmwythdra hyd oni chymer ffurf terfysg a gwrthryfel ag y mae meddwl am danynt yn dwyn ofn • arnom. Mae'r cwestiwn "Beth a wneir ac ymha fodd y'i gwneir'? yn gwestiwn miwr ac anhawdd iawn i'w ateb. Gwaith gwladweinyddion ydyw ateb a phenderfynu cwestiynau anhawdd, ac nid oes genym ond gobeithio fod yn Mhrydain wladweinydd yn gymwys i edrych yn ngwyneb y cwestiwn yma ac yn ddigon beiddgar ac ecfn i wneyd yr hyn sydd reidiol er llesad i'r India ac er diogel wch Ymherodraeth Prydain Fawr.

METKIANT DIFFYMDOLLflETH. Ni raid i ni wneyd ymddiheurad am gyfeirio eto at brofiac1 Awstria o effeith- iau andwyol diffyndollaeth.' Dywedas- om yr wythnos ddiweddaf fod ei Llyw- odraeth wedi gwahardd gwerthu gwarth- eg a defaid a moch i fyn'd o'r wlad, o herwydd fod prinder yn peri i'r prisiau godi cymaint fel ag i'w wneyd yn an- mhosibl i bobl gyffredin eu pwrcasu. Erbyn hyn mae'r Llywodraeth wedi gorfod myn'd gamya mhellach trwy orchymyn i'w swyddogiob ollwng i'r wlad yn ddidoll yr anifeiliaid a gryb- wyllwyd a ddygir yno o'r Weriniaeth Archentaidd ac o Roumania BCO Serfia. Heblaw hyn, y mae wedi erchi fod y rheilftydd (sydd o dan y-Llywodraeth) i •.ludo anifeiliaid byw a Iladdedig am dal is nag y maent wedi ei godï hyd yn hyn, ac wedi gorchymyn i awdurdodaii bwrdeisiol yr holl wlad ostwng hyd yr haier dollaujjoeillduol a godir ar anifeil- iaid a ddygir i'r trefi Mae yn rhyw- beth tebyg i sicr y brysir i ddilyn yr (siampl yma yn yr Almaen ae yn Ffrainc ac yn yr Eidal, ac y bydd idd- ynt oil ar fyrder wneyd ymaith a thollau ar fwydydd o bob math. Yn y gwled- ydd byn y mae wedi ei brofi tu hwnt i