Y Rhedegydd

P'RUN AI UN AI TRI CHOR FYDD OREU I'R ARDAL. Syr,-Caniatewch i mi ychydig o'ch gofod i geisio egluro a goleuo tipyn ar un a eilw ei bun Hen Aelod," gan yr hwn yr oedd Uythyr yr wythnos ddiweddaf o dan y psnawd uchod. Fel "Hen aelod," dylai fod yn gyfarwydd hollol a phob symudiad yn nglyn a ChySchwyl Harlech. A yw yn cofio tri chor o Ffestiniog yno rhywdro, pan aedd poblogasth y dref hon ganoedd yn llai nag yw yn awr. Buasai eryn. hodeb o'r hen Gylchwyliau ganddo yn burion path i ni sydd eto end newyddion gyda y sym- udiad a llawer cyfarwyddyd a chycgor yn fuddiol. Agorai ei epistol gyda geiriau soniarus iawn. Dywed ei fod wedi deall fod emu Gor Cymysg ar gael eu ffurfio yn yr ardal hon, at y cor sydd yn bod yma yn bresenol; ac mae yn cael ei hun mewn llewyg bren, Felly y mas, a bydd tri cbor yn cynrychioli Ffestiniog yn yr Wyl ion y tro nesai, Mae digon o Ie i gyfiawnbau hyny, oblegid, yr un ystyr sydd iddynt ac enwadaeth. Pan dderfydd hwn, derfydd son. am genfigen canu. Mae yn ein bardal nifer I fawr o gantorion—mwy nag unrhyw ardai o'r bron yn Nghymru a rhanaa lawer o'r Beyrnas Gyfunci, a gwyr pawb sydd yn meddn dipyn o bwyll a synwyr, nad all yr ardai hon fyw ar un cor. Dywedwch a all un arwcinydd gael rheolssth briodol ar gor, o dri i bedwar cant o 'I gantorion? Dywed am gor teilwng. Os felly, gall chwynu bron yr oil o r car sydd genym yn bresenol, BC yna pa le mae yn rayned i gael rhai cymwys i lamv eu licoeda ? Yn yr ail le cyfiawnha i dri neu fwy o gorau gael eu sefydlu cs gwnant "doni tir newydd," A ydyw yn gwybod fod pob cor i daewis dernyn neu ddau neu faint a fynent i ymarferyd arnynt, os mynent, ar wahan i'r cyfanwaith esyd Pwyll- gor y Gylchwyl; ac yna gefynant iddynt ganu un o;r darnau hynv yn ystcd yr Wyl. Os nad yw hyny yn ddigon o "dirnewydd." beth sydd ynte ? yn cydnabod fod canu corawl Cymru heddyw ar ol i'r hyn ddylai fod yn ol ei braint. Cyn trci i fyny i'r Wyl hon y tro nesaf, gallwn gael y tri chor hyn ynghyd i iyned trwy eu gwaith mown lie qÐcus, ac ar adeg addas a phenodi dyn teilwng o'r ardal i gymeryd vr awenau. A fyddai hyny yn fsg- wrfa cenfigen"; a sicrhaf hen aelod" mai meithrin cbwaeth uchel yn y bob! .ieuanc tal- ectog ein hardai ydyw uaig amcan y Cymdeith- asaa Corawl hyn, a chael y gorea o honynt allan. Ccfied hefyd nad yw y cantorioa gorea sydd genym, wedi eu rhestru yn y cor sydd genym yn awr, ac nid ydym Em dynu dim arcq i hnvr, ond djmncp-y goreu iddo. Mae y Gaaaf yn dod, a phrioào1. c beth fdyw fod tri chor wedi eu sefydlu, gan y psri hyny h-ivilusdoil raawr i'w cael yn nghyd. Nid yw yn rhesynol disgwyl presenoldeb llawer un o bell ffordd i nifer fawr o ymarfesiadau ar nosweithiau oetioo y Gsuaf; a thnvy leoli y corau hyn, bydd yn gaffasliad rnswr i'r ardai yn gyffredinoJ, heb son am arbediad l fel y mae w?-- d i boll trampio ar nos Suliau," fel y mae wedi bod y Gsuaf diweddaf, a hyny yn cyrhaedd dim diban yn y byd bwyrach, ond plesio mymp- wyen ychydig o bersocau. "Caraf i Han aelod" calia y pethan sydd ganddo yn 01 i'w hail ystyried: a'u cyfanu mewn cryfach cyffelybiaeth xia mushrooms, a chcflc fod gwcrth mawr yn ei rdSdi hyd yn nod ar y blasus-fwyd un-dydd-un-nos: a'i bris .yn uchei yn mhob imarchnad.—Ydwyf I br;*s yr- ici?-i yn ra vr eiddoch. IOLO DAN LEN. I

MAS'L-'ACII RYD;" PA r- T 7r l YW? MASNACH RYDD, PA BETH YW ? A IV A LE Y MAE? Syr,—Darllenais yn ddiweddar mewn new- yddiaaur un yn molianu ac yn mawrygu mas- nach rydd, ODd pa beth yw Masnach Rydd, a pha 1Q y hyny yw, cyflawni cyfraith Masnach Rydd Prydain. A wna'r masnachwyr tramor wrth fwr-7i eu chwyddan i hlcbnarloüdfj ein gwlad heb daiu hawl-doil am wneathur hyny ? A'i hyn yw rhyddid, sef fod y yn gvflawniad c ofynion y gyfraith ? Yna y mae. i ddyn ryddid Eg awdurdod T waeuthur gweithred. Ond a yw nnsnsswjr Prydain yn feddianci ar yr an hawl freintiau a masnsefc- wyr tramor tybed ? Nac vdynt, Pe y gwm th- ai ein mssnachwyr ni heb gcdi bawl-doll ires- eddwyr gyfraith a fyddaut, a gwae hwint Ccsbid hwvnt c ddirwy drom neu o garchar caied. Felly, gan fod y m&snachwyr tramor, wrth werthu heb dala hswl-doll yn cyfl&wni cifr.ith masnach rydd. Yna rhaio fod y LJy. vo"ral-th wtth dotli masnachwyr em gwlad yn trosedcu cyfrahh Masoach Rydd, am mai gwertha heb doll a hawlir ganddi. Ond gwna y LIywodraeth hyn er mwyn rhadloni y nwydd- au ddywedir. Ond Did gwir hyn. Y mae y Llywodraeth yn gorfodi masnachwyr ein gwlad i dala am hawl i werthu nwyddaa, ac oad i'r Liywodraeth roddi y swm hwn ar y I masnachwyr tramor yn hav/l-dolLam ddod a'u nhwyddaa i'n marchnadoedd, cni fyddai cin masnachwyr mewn gwell mantais i werthu eu.1 nhwyddau yn rhatach ? Sicv y byddgi. A'r gofyniad yw, pa la y mae Masnach Rydd ? Haerant hefyd nad all masnach yr un wlad ddiSycdollawi hvyddo. Ac i brofi hyny cyd- marant Prydain beddyw a Phrydain ddoe, hyny yw, cydmaru Prydain a Phrydain, ac felly yn profi dim. Am hyny awn i diriog&eth ffeithiau, trwy gymeryd America, Almaen a Phydain er's pedwar ugain mlynedd yn ol:— Rhif llongau masnachol y ddwy gyrstaf, a gwerth eu masnach, a'r hyn a werthai y ddwy o nwyddau i Brydain y pryd hyny, Hefyd rhif eu llongau masnachol, gwerth eu masnach a gwerth y nwyddau a wrthent i Prydain heddyw. Os gwir yr haeriad, y maent yn li&i heddyw, Yn mhellacb, rhif llongau masnachol Prydain y pryd hyny, gwerth eu masnach, a gwerth y nwyddau a werthai Prydain i'r gwledydd a nodais yr amser hyny. Rhif eu llongau masnachol yn awr, a gwerth eu mas- nach, a'r hyn yw gwerth y nwyddau a wertha Prydain heddyw, a bydd hyn yn fantais iddynt. Haerir gan un dosbarth mai enill i Brydain yw fod nwyddau tramor heb eu tollr. Felly y mae masnachwyr Prydain yn colledu y gwledvdd tramor wrth dalu toll iddynt, ac mai enill y mae Prydain heb dderbyn toll gan fasnachwyr tramor, hyny yw, Prydain yn enill beb dderbyn dim. Eto, yr un dosbarth adywed, msi treth yr yd oedd yr achos o'r drydaniaeth, Yra wrth ddifodi treth yr yd difodid y doll hefyd, ac felly nid oedd drydaniaeth yn bod am nad all effaith fodoli heb ei achos. Ond pe gwir yr haeriad, buasai effaith wedi bodoli am dderrg- mlyne(ld- ar-bufain heb achos iddo. Etc, dy wed yr un dosbarth, os toliir nwyddau tramor mai y ni, Brydeiniaid, raid ei thalu. Os felly, pi rwystr oedd y doll i'r Americauiaid anfon eu blawd yma i ni. Nid methu talu am y biawd yr oedd Prydain, ond methn a'i gael er talu, a'i tybed fod y doll yn atal y ddaear roddi ei ffrwyth,—CRISPIN.

MATER PWYSIG. At Olygydd y RHEDEGYDD. I Syr—Caniatewch i mi alw sylw at fater sydd yn llawer iawn pwysicach na helynt "agodadau y Llan," sef y priodoldeb o gael "Ysgol Nos yn yr ardal at y gauaf dyfodol. Deaihvn nad yw yn mwriad y Cyngor Dinesig gynal un, felly disgwylir yn benaf i'r Pwyligor Addysg afael yn y mater. Gwelwn fod pobi y Fenrhyn yn symud yn rolaen, a phalism y rhaid i'n hardal ni fod ar cl yn hyn a beth. Cywilydd o beth fod y bechgyn svdd '5D awyddus am. ac yn sslog o blaid yr Ysgoi Nos," yn gorfad dinddef o herwydd difatorweh ac anffyddlondeb rhyw ddosbarth o'r ysgoI- heigion. Mawr hyderwn y bydd i'r Pwyligor Addysg roddi ystyriaeth ddyladwy i'r mater hwn. Yr Eiddoch, CPIWARELWR, j

BWRDD GWAROHSIOWAID PEIS- RHYNDeUDRAETH. Cynhaiiwyd cyfarfod rheclsidd y Bv/rrld uchod ciydd Mawrth. Yn absenoldeb y Cadsirydd a r Is-Gadeirydd y rhai a gynrychiolent mewn yn Trallwn, dewiswyd Mr D. Tegid Jones i'r gadair, Yr oedd yn bresenol, Afri Richard Wihianss, Edward J. Huphas, Richard Roberts, Parch Thomas Griffith, E. Ffowden Jones, Mrs R. R. Morris, Parch J. Hughes, Parch Collwyn Morgan, G. P. Jones, Eri-vard Llewelyn, E. R. Owen, David Pugh, J. Davies Jones^R. W. Vaugjiaa. Mri J. Benett Jones, William Thomas, Richard Parry (Swyddogion E.usenoi), Thomas Roberts (Clerc), David Jones (Clerc Cycorthwyol), D. J. Jones (Meistr), Aaroddiad y Meistr. Cyflwynodd Mr Jones ei acroddiad am y bythefnos ddiweddaf. Hysbysodd i Mary Williams, gwraig Arthur Williams, Fenrhyn, ddod i'r Ty Awst 26, trwy mchiad y swyddeg. Yr oedd y Ffarf wedi ei ncnwi gan Dr Hughes a Mr R Jones Morris. Yi oedd 78 yn y Ty ar gyfet 79 y llynedd. Ba farw un o'r moch oedd yn perthyn i'r lie Awst 30: colled o ddwy 'st 30 collsd o ddwy bunt. • Yr Elussmu s'r Tlodion. Talodd Mr Richard Parry yn nosbarth Tresiadoc yn ystod y bythefnos, £ 79 9s rhwrig 269 o dlodion, ar gyfer £78 rhwrg 279 vr un amser y ilyoedd, a goffnodl am £ 79 at alwadaa y bythefaos nesaf. Yn ncsbarth Ffestiniog talodd Mr William Thomas ^112 5s 7c rhwng 353, ar gyfer ^109 14s 9c rhwng 348, a gofynodd sm -f!15. Ya nosKarth Deadraeth talodd Mr J. Benett J'ones 1'68 9s rhwng 237, ar gyfer £ 67 18s rhwng 240, a gofynoad am £69, Dim Hawl, Ycglyn ag achos Mary Williams, ddaeth i r Ty Awst 26, Bu'r aclics o flaten y Bwrdd o'r blsen, a gwrthodwyd hi yr adeg hono; ac wedi tiafodaeth faith, cynygiai Mr Richard Williams ei gwrthod y tro hwn eto, am nad cedd He priodol na hawl i ddod a rhai tebyii i mown. CelJOgai Mr E. Fowden Jb'oes. Capt Morgan Jones a gynygiai ohirio yr achos, ag iddi gael bod yn y Ty am bythefnos, 11J d j Bwrdd tesaf. Y Meistr 9, ddywedai eu bod wrth wneyd hyny yn cymeryd cyfrifoldeb mawr arnynt eu hunain fel Bwrdd. Parch J. Hughes ofynai farn Meddyg y Ty, Dr Jones, ar yr actios, Mr Bennett Jones a ddywedai nas galiai fod yn bresenol; a dywedai fed Arthur Williams ei phriod yn barod i daiu 5/- yr wythnos. Mr J. 3 Jones a gynygiai ohirio yr achos, ac felly y pasiodd y Bwrdd hyd nes cael adroddiad y meddyg. Daeth hen wraig o Perillyn, Fenrhyn, a'i hachos o flaen y Bwrdd, Dywedai ei bod yn 66 mlwydd oed, ac yn aros gyda'i mherch, ac wedi bod i mewn o'r blaen, ac allart er's dau as. Y Cadeirvdd a ofynai si onid gweil fyddai ganddi fod i rnewn yn y Tj am y gauaf, ond dymunai yr hen wraig, cs y yddent mor garedig a chsniatau yctiydig e!usen iddi, gael bod gyda'i robsrch, na dod i'r Ty. Parch John Hughes a gynygiai iddi pael 4/- Mr Richard Williams a gefnogai, a puasiwyd felly. Methu cael Gwnith. Gofynai Mosss Roberts, o Ffestiniog, 26 m.1. oed, gyda gwraig a dau o biant, am elusen. Yr cadd wedi cyfarfod a damwain yn chwarqlau Oskaley er's path amser ynol ac wedi ei atal- o'r gwaith. Cafodd waith mewn dwy chwarel a methodd a dilyn ei alwedigaeth oherwydd y ddamwain. Mr Richard Williams, -Cafodd y dyn yma waith i ganlyn ceffyl Mr Griffith Roberts yn y chwarel 1 e y daifa iddo gyiarfod a damwain, ond fe'i atali'yd gan swyddogion y chwarel. Cerddai bob dydd, ond methai a chael dim gwaith y galiai ei wneuthur. Pasiwyd i'r Swyddog roddi yn ol fel y gwel y bydd angen. Wedi colli ei hiechyd. Daeih gwraig o Tanygrisiau a'i hachos o flaen y Bwrdd. Yr oedd ei hachos wedi bod o'r b!aen ddwy waith, Bu yn y Deheudir gyda'i mhab, a methai gael ei hiechyd yno a daeth gartref er's 6 wythnos, ac nid oedd ganddi ddim at ei chynhaliaeth, ond byw ar drugaredd ei chymdogion, ac ymddiried yn yr Hollalluog, ac wedi cael arian i ddod i lawr heddyw. Sicrha y Bwrdd na fyddai iddi ofyn pe cawsai ei hiechyd yn ol, ond y byddai iddi ddisgwyl iddynt roddi ychydig at gynhaliaeth y plentyn oedd yn ei fagu. Mr. Thomas Griffith gynygiai roddi 4/- ac i godi 2/- ar y mab. Mr. Fowden Jones a geinogai. Pasiwyd felly. Amryw. I Gofynai y Swyddog Elusenol o Ffestiniog iddynt gadarnhau yr hawl i dalu 2/6 oedd wedi ei roddi yn gynorthwy i grydd dall oedd adref ar ei wyliau yn Ffestiniog. Gofynai am gymorth i sefydlu Busnes gartref, gan ei fod i tfwrdd er's naw mlynedd mewn sefydliad. Pasiwyd i dalu, ac i ohirio yr achos hyd nes ciel adroddiad swyddogol ynglyn a'r schos. Pasiwyd i dala 22/2, sef pethan oedd Mr William Thomas wedi eu ganiatau i un oedd yn wael yn Ffestiniog gyda gwraig a thri o Mact, a gwnai gais am elusen. Pasiwyd iddo gael lo/- yr wythnos. Gwraig weddw o Tanygrisiau ofynai am elusen, gan ei bod yn methu a chael fawr at ei chynaliaeth. Y Swyddog a ddywedai ei bod yn byw yn y dosbarth tlotaf yn Ffestiniog. Pasiwyd i roddi 4/- yr wythnos iddi. Gwnaed amryw geisiadau mewn dillad ac esgidiau. Caniatawyd yr oil, Yn unci a chais y Patch Thomas Griffith a chynygiad Mr Richard Roberts, pasiwyd i anfon i Fwrdd Llywodraeth Lleol am ddwyn ei hadroddiad yn Gymraeg.

I ¥ ¥ ¥ ¥ V V v TAL8ARNAU. I Dydd Iau yr wythnos o'r blaen, yr oedd amaethwyr y cylch yn pwyso gwlan yn y pen- tret Y pris toddid am dano ydoedd 9k y pwys. Pwys ed yn ystod y diwrnod werth • H d canoedsi bunau. Y prynwr ydoedd Mr .v R. Jones, Penbrynisa. MADAEL -Yr tin diwrnod yr oedd y Parch Mo Roberts (W.), yn ymadael oddi yma arB i Lierdovey, wedi bod yma am y tair blyn- add diweddaf. Yr oedd Mr Roberts yn wr cymeradwy gaa egiwysi ei ofal, ac ya r golwg y gymydogaeth, Bu yn llafuras iawn gyda'i ddyledswyddau ac yn barod bob amser i wneyd ei ran gyda phobachos teilwng. Dymunwn ei Iwyddiant yn ei faes newydd. Cyn nos yr un diwrnod ac yr oedd ef yn ein gadael, yr oedd ei olynydd yn dyfod i'w le, sef y Parch Mostyn Jones. Bydd yn dda genym gael cyfleusdra i'w loogyfarch ar ei ddyfodiad ef a'i briod i'n plith, ac y cawn gyd-weithio gydag ef yn y dyfodol fel gydag eraill yn y gorphenol, er hyrwyddo y Deyrnas nad yw o'r byd hwn ymlaen yn ogystal a phob achos da arall, Dydd Sadwrn diweddaf. bu Ysgol Sabbothol Bryntecwyn (M.C.), yn mwynhau gwledd rhagorol a de a bara brith ydoedd wedi eu dar- pata gan gyfeillion y He. Yr oedd yno nifer dda wedi dod ynghyd at yr amser penodedig. Yr oedd yno lawer wedi dod o wahoddedigion i gael cyd-gyfranogi a hwy o'r ddarpariaeth helaeth ac amrywiol cedd ar y byrddau, ac y mae yn bur sicr y gwnaeth pawb ei oreu o'r cyfryw, ac er cymaint oedd wrih y byrddau, yr oedd yn aros gyflawnder ar y byrddau wedi digoni yr oil. Gwasanaethwyd wrth y byrddau gan Mrs Jones, Tynybonc; Mrs Hughes, Barcty; a Mrs Jones, Penbrynucha. Wedi i bawb gael ei digoni, cliriwyd y byrddau, a chafwyd cyfariod gyda'r plant mewn canu ac adroddiadau, dan arweiniad Mr Charles Jones, yr hwn sydd yn llafurus iawn gyda'r plant ar hyd yr amser yn y He. Caed gair hefyd gan y dieithriaid oedd wedi dod yno, Mr R. Thomas, Glanllyn, Hywydd cyfarfod y plant, Mr Griffith a Mr Johnatban Parry. Caed diwrnod campus?, o ran hin, a cwpanaido de beb ei hail, a chyf- arfod da gyda'r plant. Mwynhaodd pawb brydnawn hapus iawn.

I' T V V Y V V v HARLECH. Cynhaliwyd Cynghor Plwyf Llandanwg yn Ystafell Gyhoeddus y Ddarlienfa nos Fercher, dan lywyddiaeth Mr Jones Williams, y Cadeir- ydd. Yr oedd hefyd yn bresenol Mri John Edwards, Is-gadeirydd Owen Morris. Morris Jones, Hugh J. Hughes, James Morris, John Wynne Jones, Samuel Williams, Edward Griffith, John Morris a Robert Owen, Clerc.- Darilenwvd a chadarnhawyd cofnodion y Cynghor diweddaf—Y Castell: Pasiwyd i ateb llythyr Wood a Forest, a dyweyd eu bad fel Cynghor yn siomedig yn y trefniad newydd ynglyn a mynediad i mewn, yn gymaint ag fod tal yn cael ei godi oddiar drigolioxi I-larlcch, Llwybrau: Pasiwyd i Mri Jones Williams, Owen Morris a Monis Jones weled fel llwybr Pencerrig yn cael ei wneyd yn hwylus i'r cyhoedd ei dramwyo cyn gyn.ted ag mae yn bosibl; ac hefyd fod yr un tri i weled fod y llidiart yn cael ei rhoddi ar lwybl" Tynygwter. —Pwyligor y llwybrau i fyned i olwg llwybr Morfa bach. Sylw ar lwybr Gianymor yn y Cynghor nesaf —Y Lampau Cafwyd adrodd- iad gan bwyligor y lampau, ac awgryment rbai gwelliantau, a chyn gwneyd dim, pasiwyd i'r Clerc yru at Gyngor Dinesig Ffestiniog, i ofyn a oes yno rai o'r hen byst eto ar werth, ac os oes ein bod i gael rhai cyn gyxsted ac mae yn bosibL--Dau dendar dderbyniwyd am oteu, sef Evan Edwards, Tryfer, £ 23, ac Evan Rob- erts, Grogan, £ 20. Gan fod £ 3 o wahauiaeth rhyngddynt, pasiwyd yn unfrydol i dderbyn yr isaf, set Evan Robeits am £ 20—Yr angen- rheidrwydd am dai gweithwyr: Cafwyd ad- roddiad gan v ddwy ddi?prwy»eth fa gyda Mrs Greaves a Mr Davision, a disgwylir y gsllir symud yn mlaen i gael tai gweithv/yr cyn pen hic bellach.—Modurwyr Pasiwyd i anfon at Mr Vaughton i ofyn iddo roddi dau o Rybuddioc neiliduol i fyny yn Harlech cyn gynted ac mae yn gyfleus.—-Cydymdeimlad Pasiwyd i anfon cydymdeimlad a Lady Amherst yn ei phrofed- igaeth o golli ei phriod, Lord Amherst; ac i ddweyd wrthi nad ydyw pobl Harlech wedi anghofio ei charedigrwydd yn gadael ei gerddi yn agored i tai fyn'd i'w gweled.-—Gianymor: Pasiwyd i ddwyn mater Gianymor i sylw Mr Haydn Jones.—Y Meinciau: Svlw ar y rhai hyn yn y Cyngor nesai —Talu biliau. Ymwelodd 2001 o ddieithnaid a'r Castell yn ystod pytbefnos cyataf yn Awst, a 1968 y ddwy wythnos olaf o'r mis. Mae'r dieithviaid yn brysur ymadael; eto ychydig yn dod i fewn, Ail agorwyd yr ysgolion ddydd Linn. Dydd Sadwrn, gadawodd Mr Louis Jones, Lundain, am fordraith i Spaen a Portugal. Llongyfarchwn Mr Samuel Williams ar ei ail-benodiad i fod yn Ysgrifenydd Gwyl Ger- ddoro! Harlech am y flwyddyn nesif.

o BORTHMADOQ I BWLLKEL!. Dydd Lluo, gerbron Mri. John Lehlis a W, Morris Jones, mewn Ynadiys arbenig yn Porthmadog, shoddwyd dirwy o swHt a'r cost- au at James Burghees am ladratta pM o spectols (gwydrau) penhynol i Mr. Robert Jones, Mineral W&terwoiks, Tdt iawn Ifu diwedd Mr. Frazzer Selby, y modurwr, yr hwn a gyfarfyddodd a'i ddiwedd trwy i'w fodar, yn ilawn o bleserwyr droi i'r ffas. Bu ef byw hyd forau Sul. Cynhaiiwyd Trengholiad ar y corph yn Neuadd Drefol, Tremadog nawn UUtl, gerbron Mr. 0. Robyns Owen. Crwner. Dychwelwyd rheithfarn o farwolaeth ddamweiciol. Ar yr un pryd cym- hellaf y rheithwyr fad cais yn cael ei wneyd at gau y rhan hon o'r ffordd i fyny, gan fod dam'.vaia flaenorol wedi digwydd yn y lie. Mr. H, Hagheston Roberts oedd y blaenor, Cerir yn mlaen yr anthriaeth gyda'r Bulbs yn Morfa Bychan. Yr Henadur J. Jones- Morris yw Llywydd y mudiad yn awr, ac mae'r Planhigion yn tyfu yn rhagorol. Trist iawn sc anedwydd ryfeddol fu diwedd Mr. Llewelyn Dedwydd, Porthmadog, yr wythnos o'r blaen, yr hwn a neidiodd trwy ffenestr ei ystafell wely ar ei ben i'r heol. Yr osdd yn wr dysgedig a meddylgar, wedi ysgrif- enu llawer i'r newyddiaduron dyddiol ac wyth. nosol. Yn y tystiolaethau yn y Trengholiad, ymddengys mai pan mewn cyflwr dychr/nedig o dan elfeithiau diod y bu iddo dafiu ei han i'r heol. Yn Criccietb, dydd Llun, cyfarfyddodd Pwyligor Gweithiol Cymanfa Ddirwestol Gwyneddk mewn ciniaw a roddai Mr. a Mrs. William George i'r Pwyligor. Cyflryoodd Syr Herbert Roberts, A.S., ar ran y Pwyligor anerchiad gwych i Mr. a Mrs. George ar achlysur eu priodas, a rhoddwyd croesaw cynes i Mrs. George i'w plith. Digwyddodd arogylchiad brawychus yn Nghapel Mawr, Criccieth, yr wythnos o'r blaen, Ymddengys i ran o'r nenfwd ddisgyn i'r 11 awr gan falurio yr Eisteddleoedd.&c. Yr oedd y frawdoliaeth yn cadw Seiat mewn ys- tafell arall ar y pryd, Pe y digwyddasai hyn ar y Sabboth, buasai y canlyniadau yn bur ddifrifol. Yn Ynadlys Pwllheli, dydd Mercher, anfon- wyd gwr o Morfa Neiyn, i garchar am chwech wythnos am iddo guro hen Of yn ei Efail yn Edeyrn. Cospwyd amryw o'r Gwerthwyj Llefrith hefyd am ei werthu ya brin o hufen. Mae yr Henadur Eifl Jones yn graddol wella ar ol y ddamwain.—Rhoddodd Mr. Hugh Jones, Rhiw, bregeth ffarwel yn Nghapel y Wesleyaid, nos Lun, ar ei ymadawiad i Ffest- iniog. Gwnaed casgliad i'w anrhegu ar yr amgylchiad.—Gwnaed sylwadau yn Nghyngor yr Eglwysi Rhyddion ar ymadawiad y Parch. Robert Lewis (W.), i Ddcsbarth Machynlleth. —Cynhaiiwyd cyfarfod gan y Toriaid i ystyr- ied y Gyllideb nos Wener yn Cefnamwlch. Yr oedd llu o amaethwyr Lleyn yn bresenol, Trafodwyd cynllun y gyHideb yn ei pherthyn- as a diffyndollaeth,

BLAEe4AU FFr-STIF-2)0?2. Y F £ IBL QYMDSlTHAS DOSBARTH BLAENAL9 FFESTiftllOO. Nos Fawrth, yn Nghapel Garregddu, cyn- haiiwyd cyfarfod yn nglyn a'r uchod i ddos- barth y Rhiw a Fomcrosses, Cynulliad hollol anheil A-ng o ran rbif oedd hwn, beb ond prin driugain yn bresenol ar wahan i'r plant perth- ynol i'r gobeithiu, ac edrycha'n fwy anltafriol fyth pan ystyrir fod tair a'r ddeg o Eglwysi ya cael neu i gael eu cynrychioii ynddo. Nid cedd y cyfarfod ei hun, yn agos y peth ddylasai fod gyda mudiad mor ddaionus, ac ofnwn mai gwendid yn yr anerchiadau glywir o dro i dro gan y Cynrychiolwyr Swyddogol sydd yn cyfrif llawer am deneuweh y cynuileidfa hyn. Rh&id ymysgwyd os am gadw bri y Gymdeithas i fyny yn yr ardai gan fod lleihad yn swm y casgliadaa, mewn cynifer a 45 o ddosbsrthiadau, a chynydd mewn dim ond 15 Lleihad clir o £ 5 13s Oc ya nosbarth Rhiw a Fourcrosses. 10/7 yn nosbarth Bethania a Bethesda, a 71 ,I 18s 5c yn ncsbarth Tanygrisiau: llai o £ 8 2s Oc trwy'r cylch. Maddeuer i ni am ddatgaa eio barn yn y fan hon, gan hyderu y cymerir y sylw ya yr un ysbryd ag ei gwneir. Llanwyd ygadair yn ei dJul1 dceth a medrus Wferol gan y Parch, J. Jenkins. Patgaaodd y plant yn swynol iawn, Dyma Feibl anwyl lesu o dan arweiniad Mr Richard Thomas, lesu o dan -,i rw f ,-I r i, Church Street, Darlleaodd y Parch. George Davies, B.A., ran o'r Ysgrythyr, ac offrymodd weddi daer am fendith ar y cyfarfod a'r Gym- deithas. Y Cadeirydd a de-angosodd Feibl oedd wedi bod gyda brodor o'r Biaenau yn gydyrnaiih calon yn yr India am-21 mlynedd, ac yn rhyfel Affcanistan. Datganodd y plant 0 Llafara addfwyn lesu," rVIr. W. J. Rowlands, yr Ysgrifenydd Lleol na bu ei fedrusach mewn swydd erioed, na neb mwy ymroddedig, a ddarllenocd yr Adroddiad Blynyddol. Casglodd Rhanbarth Tanvgnsiaa (7 16H 11e Bethania a Bethesda /17 3s 6c, a Fourcrosses a F hlw /40 6s 6c i Cy fan swm o £65 6s lie. a. £3 17s 4c gan y Plant. Yn lie bod pymtheg o blant ya cael eu gaJw yn mlaen eleni fel y llynedd am eu bod wedi casgiu pum' swllt ac uchod, nid oadd ond pump o hanynt wedi cyraedd y nod hwn tair o ba rai oeddyct o Pisgah, un a Maenoffeae«, ac un o'r TabernacL-Mr. Thomas Griffith, Bowydd, a gynygiodd i'r adroddiad gael ei dderbyn. Yr oadd y cyrmJliad yn mhell o iod y peth a ddylasai. Dylid ymgydnabyddu a hanes y Gymdeithas i werthfawrogi yr hyn a wna, Yr oedd clod mawr yn ddyledas i'r Ysgrifenydd oadd mor selog gyd'.d waith, ac iVTrysorydd oedd a llwydd y Gymdeithas mor agos at ei galon.—Mr. John Penny, Jerusalem, a gefnog- odd, Ccfiai ef y casgliad yn llawer mwy a'r ardai yn llawer llai ei phoblogaeth. Y Beibl oedd Ityfr y Jlyfiau. Lie'r oedd y bobl yn myced y noson hcno ? Lie mae'r arian yn myced ? Pa lyfr oedd YJii teyrnasa ar yr aelwyd yn eu mysg ? Cefoogai y cynygiad ya wresog—Pasiwyd yr adroddiad gyda dio'.ch i'r Ysgrifenydd a'r hoil swyddogion am ea ffyddlondeb. Parch Enoch Jones a siaradodd yn mhellach, gan sylwi at y fraint fawr estynid i ddyn gael cynorthwyo a bod yn gyfrwng bendith i'w gyd-ddyn. Braint benaf Prydain ydoedd cael bod yn gyfrwng bendith i deyrnasoedd eraill y ddaear. Oni allai nifer o wragedd y Biaensu uno i gynal Beibl-wrsgedd yn India, &c ? Dylai yr hoil eglwysi uno i fod yn egl .vys gsnhadol. Danosai y Gymdeithas ragorol hon fod yr holl Gristionogion i fad yn un o ran amcan a gwaiih cael pawb i fod yn eiddo i'r Gwaredwr. Yn ddilynol. bu i'r Parch D. C. Edwards,. M.A I Cynrychiolydd y Fam Gymdeithas, rann Beiblau i'r plant ceddviit wedi casglu pum swllt ac acbod, sef, Jennie Owen, Maggie LJoyd, a Megan Davies, o Pisgah; Kate I Roberts, o Maeaoffaren a Joseph Owen, o'r Tabernacl. Wedi i:r Plant ganu yr Anthem Jerusalem I fy righartref gwiw," traddododd M.r. Edwards anerchiad dyddoral ar waith v Gymdeithas. I Yr oedd y Beibl wedi ei gyfisitha i 424 o ieithoedd, ond yr cedd yn aros ddwy fit o ieithoedd heb Air Duw ynddynt o gwbl. ieithoe;ld heb Air Duw yrdo' ynt Li b 1, Gwnelai y Beibl Gludwyr. wasanaeth mawr iawn. Cerid y Gymdeithas yn mlaen ar lai o dr&al na'r un gymdeithas arall yn yr holl wlad; deg ceiniog a dimea y bunt ydoedd yr holl draul ar y swyddogfeth. Yr oedd diwygiad wedi tori allan yn Gorea, a gwaith mawr yn cael ei wneyd yno dros ledaenu Gair Duw.-Ar gynygiid Mr. W. E. Thomas, Seion, a chefnogiad Mr. W. C. Wii]iams, Brynbowydd, dioSchwyd i'r cynrychiolydd am ei anerchiad. Canodd y Plant, a diweddwyd gan y Cadeirydd. Yr oedd cyfarfod i Ranbarth Janygrisian nos Lun, a Rhanbarth Bethania a Bethesda nos Fetcher.

Cardiau Coffa, Cardiau Priodas, Cardiau Ymweled, Cardiau Busnes, a Thocynau o bob math, i'w cael yn y modd goreu a rhataf yn Swvddfa'r Rbedegydd, Biaenau Festiniog, gan. J. D. Davies & Co.