Y Rhedegydd

I NODION O'R CYLCH. Mewn coiofn arail gnvelir adroddiad o Gyfarfod athrawon Ysgolion ddyddiol y dosbarth, a gynhaliwyd yma yr wythnos f'diweddaf, ac yn yr hwn y traetha Mr Tom John beihau cryfion a phur hallt wrth ac am Swy-ligor Addysg Meirion. Cyhii ida hwynt o fod yn addoli Mammon, ac yn. rneddwl rnwyam arbed arian na chyfranu addysg. Psil bod Ffestiniog wedi syrthio yn ol mewn ystyr addysgol rhagor yr oedd yn amser yr hen School Board. Nad yw llawer o'r athrawon yn rhai cymwys i geisio addysgu plant ac nad yw y Pwyligor yn ateb gofynion dyngarach gydag gohvg ar y ciaU, a'- ,-mud a'r byddar. Mae yn yr araeth kethau y dylid rhos sylw difrifol iddynt a pwahoddwn rywrai sydd yn cymeryd dyddordeb yn y pwngc i urasthu eu Hen arno. .—— d • d c y ii v iawn cyn y Llys diweddaf yn gosod trapiau i ddal y big game sydd yn myned ar olwynion, a llwydd- asant yn rhagqrol yn eu gwaith. DygwVd Pump o achosion gerbron y Fainc yn v Llys diweddaf, a chospwyd yn mhob un. Haedda Inspector Oweri a'i staff ganrnoiiaeth am eu hyrnroddiad i geisio rhoddi ataifa ar y gyru ynfyd sydd yn gwneyd trafnidiaeth ar hyd y i ffyrdd yn berygl bywyd. Llongyfarchwn hwynt ar y bag llaxvn a gawsant ar yr he!fa gyntaf. Gwnaeth y Fainc yn dda drin yr achosion hyn gyda Haw gref, a dirwyo yn -isylweddol yn mhob achos. Ond rhaid i ni un diffyg ynddynt yn y Llys diweddaf. Yn Vcr nid oedd ymddygiad y Fainc yn gweddu i sobrwydd ei dyiedswydd pan yn trafod rhai o'r achos:oa oedd gerbron. -i oedd ger b ron. Gwyddevn fod ein Cyngor DinesL yn adored i wneyd pethau pur anghyson weith- ia i, ond nid ced-lyni yn barod am dipyn o anghvsondeb mor aralwg ac mor ddrud ag a ddansfoswyd yn ngweithrediadau y cyfarfod diweddaf. Ychydig wythnosau yn 01, pas- iwyd psnderfyniad i beidio hysbysebu o hyn allan ond mewn un papyr yn uy-g, ac effaith nyny oedd gofyn am bns am hysuysebu Yr wythnos o'r blaen, yr oedd eisiau p idau cyhoeddi y Cyfrifon Blynyddol, a gwahodd- Wyd cynygion gan bedair swyddfa. Cafwyd prisiau a phasiwyd mewn pwyligor i roddi. y gwaith i ddim ond un swyadfa, saf y swydd- fa ofynai fwyaf am wneyd y gwaith. Pan cfynwyd am y rheswm, nkl oedd yr un i'w gael a phan gynygiwyd ei roi mewn tr; phapi-ir yn Ile niewt-i un, yr oedd yn ihaid achub hwnw trwy ei roi mewn pedwar, ac telly y pasiw^d,—trwy yr hyn y danghosodd y Cyngor ei fod nid yn unig- yn anghyson, oad yn \\an ia vn he; yd ra satai wi?th ei ben- derfyniadau ei hun. Ond gwasanaetha y digwyddiad i ddangos y gwyddantsut i ddal y dèe;gI yn wastad, er nas gwyddant yr adeg lawn i ddechreu hyny. Dengys hefyd bod eu psnderfyniadau, fel crystyn pastai, yn caei eu gwneyd i'w tori ac hefyd "fod rhywbet-h yn peri i'r gath lyfu'r pentan." Da1:th Mr. T. j. Roberts, Aelybryn, allan yn hyawdl dros ei gynygiad yn nglyn a'r baths, ac yr oedd ei ddadl ar un wcdd yn wciinol ac ) n dda. Ond mae flordd arall i edrych ar v mater. Onid y fraith fod treth ar y baths sydd yn cyfrif fod c/n lleied ohonyr.t yu nhai gweithwyr yn y dref hon Ac oni byddai 3 r enili mewn iechyd a chysur i'r gweithwyr yn dlawer iawn mwy na digon ad-dalu v polled o P,10 yn nghvliid y Cyngor Ond mae'r mater i ddvfod dan sylw eo, ac hwyrach y daw i'r terfyniad goreu.

Ymrysonfa Own Oefaid DyiFFryn Madog., Caed tywydd ffafriol a cbyaulliad lluosog yn yr aciiod dydd ivir Randal Crissoa cedd y llywydd, a Mr 0. J. Rtbirls, New Street, yn Ysgrifeaydd. Llywyddid y pvvllgoi- gan Mr C. E. Biease • Is-ga^eirydd, Mr J R. Owen trysorydd, Mr Richard Newel!. Fe r- niad y cwn oeddynt y Llykvye-d P,'r Mri. Thomas Owes, Abergele; W. K, G. Hughes, Llit dwrog T. McGili, Dolwyddeien G. Roberts, Llangybi. Beirniaid y cneifip oedd Mii Robert Williams, Lianbedr, a Morgan Roberts,Bedd- gelert. Dos'v?irtb. cyntaf (agored). Gwobr gyntaf deg punt a cbiwpan anaa 1 a. 4, John Moses, Croesoswallt; 2. David Williams, Rhiwiau, Lfxasannan; 3 Georgs Barcroft, Edenfield, Manceinion. Doibarth yr ail (ijgcred i ymgeiswyr o Gymru heb enill dwy brif wobr yn flaenorol): 1, H. H. J ones, Garthderwen, Peaygroes (Lassie); 2, B. B. Lloyd, Ysbytty; 3, W. C. Jones, BryiV- rodya, Ffestiniog. Dosbartb trydydd (agored i yrageiswyr o Ogiedd Cvmru) 1, David Jones, Glao -LIafar, TraA'sfsraydd .2 Ev^n Jaaes, Cypla. Llanf^ch- Teth 3, Thomas .Hf.r ;e. Hl&engiascwn, Peo- machno 4, William ] ones, Naatgarreg, Bylch- au. i I Dosbartb pedwerydd (cylch Cyngorau Glas- Jyn ac Ynyscynhaiarn) 1, Robert Owen, Cae'reithiaiew, Gp.ro 2, John Jones, Gwastad Agnes, Beddgelert. Dosbarth srbeaig. Gweitbio dau gi Ar 14,1- wmh: 1, John Moses. -Croesoswallt 2, Thomas Roberts, Llantysilio, Llangollen. Cneifio wyn. 1. Richard Ashton lories, Pea- tyjiau. Artbog 2, lgbn Jones, Hafoty Bach, Trawsfjnydd; 3..1tobett Jones, Haf^dwea, Trawsfynydd.

NODION EISTEDDFODOL. i Hon yw wythnos ein Gwyl favvr Genedl- aethol, ac hyd yma y mae cierc y tywydd wedi bod yn hynaws dros ben tuag at yr wyl a'r Uaoedd sydd wedi ymgasghi iddi, Dylifai iluoedd o bobl i mewn i Golwyn Bay gyda piiob tren ac o bob cyfeiriad foreu Mawrth, ac vn ol pob golwg dyna fydd yr hanss byd ddiwedrl yr wythnos. Ymddangosai y dref ar ei huchelfanau, ei pbobl ei bnn yn Hawn o vvvch busaes a'r dieithriaid o fewn ei phyrtb .rn,,w i Ilawn hw-l -im bleser a mwynhad, Ni sioiair y rhai olaf, ac yn ol pob argoeaon d goni'r y rhai cyntaf. cs oes digoni amynt. Agorwyd gweitbreiiadaa swydcojol yr Eisteddfod mewn Gorsedd gynhelid ar faes Mr Walter Whit.jh.ead. Arweiniwyd vr orymdsith oddiwrtb y Town Hall i'r maes gan Seiii-dorf Old Col wyn, Dyfed, yr Archdderwydd -in biaenori y frawdoliaeth farddol yn eu burddwisgoedd a'u haddurniadau, y rhai a utjiwyd ac a weithiwyd yn benaf gan y iiweddar Syr Hubert HSrhomer. Oifryrnwyd Gweddi yr Orsedd gan Dr. A. J. Parry (Rhylfab). Gcsodwyd urddau ar arnryw ac yn eu plith yr Arglwyddes D-undonald yr hon a stiwyd yn "Rhianon." Cafwyd anerchiadau barddonol gan iu o feirdd ac yn eu plith yr oedd Bryfdir, yr hwn gyda Mr. Celt Edwards oedd vr unig rai gynrychiolant yr ardal hon yn oghylch yr Orsedd eleci' Yr oedd y pwyligor wedi tain sylw manwl i'r bell drefniadau a haeddent eu llongyfarch ar y1 trtodd rhwydd yn mbs. un y gweithiai pob psth. )eth y cystadleuaethau pwysicaf yn mlaen heb fod ond vchydig funydau ar ol yr adeg yr oeddynt wedi en ham sera ar y rhaglen, fel mai vchydig o le gslodd ydHli bvraf eu hamynedd golli eu pwyil a thyrfa. Er llyny ni ddiangodd yr eisteddfod hon heb i fwy na? un orr siarad- ■•vyr a'r beitntaid gael eu euro i !xwr. Pa bryd y dyfga pobi ddoethineb, tybed, i beidio trethu nnynedd tyrfa sy'n gofyn am lawer mewn yibydig. Os na wnant a'u bodd, dylid eu garfadii trwy ddeddf a hyny yn fuan. Mae gair o gompiimeat yn ddyledas i'r ddau •.rweinydd Llew Tegid a Llifon am gadw'r olwynion wedi eu hiro mor dda, Yn mhlsth dyfsraiadau y boreu Ilawen oedd ^enym weled Bryfdir yn esgyn i'r llwyfan i vmofyn y wobr am ddernym i'w adrodd. Ci-piodd hi oddiar gynifer ag un-a-deugain 6 sjystadleuwyr, ac yr oedd yu leu plith, yn ol tystiolasth y beirniaid, rai o radd ucbei iawn J deilyngdod. Testyn y derbyn buddugol •?edd Breuddwyd Ncswyl Dewi." Deallwn atai nid dyma ei unig gy nyrch yn yr Eisteddfod ion a dymunwn gystaltIawd i'w yfhgais sraM g i hon. | —— Nid osdd ein HawenyJd yn Ihi pan gyhoedd- 'yIM!' '-). D. Parry, Llanrv-st, yri fuddugol If y [d mawd i unryw- leishu, gyda gairiaa Zymrzeg a Saesneg a thrachefn pan enillodd y wobr anrhvdeddus o £10 oddiar bump o gys tadieuwyr cryfion am gyiansoddi Cydgan ieisiau rneibion gyda chyfeiliant. Un o'r cylch hwn hefyd, sef Mr Tim Evans, Talycafn, enill- odd y wobr aríLr Landscape in Oil or Water Colour. Llongyfarchwn y tri am gadw an- rhydedd y cylch i'r" gfgddau y gWllfiel mewn celf, awen a chan. Dwy brif gystsdieuaeth y dydd cyntaf oedd on v Corau Marched a'r Brif Gystadlenaeth jorswl, Daeth chwech o gorau merched i'r 0 ba rai ye oe-, -naes, o ba rai ye oedd pumpyn gorau, o Gyraru ac un o'r Iwerddon. Hynodrwydd y gystadleuaeth hon fel y syiwodd Llifon oedd od merched Cjmru yn canu yn Saesneg, a me-ched yr Iwerddon yn canu yn Gymrr: e, Cafodd cor Dublin dderbyniad gwresog wrth Jdyfod i'r llwyfan, yr hwn a ddyblwyd ar 01 iddynt gaau eu dernyn yn Gymraeg, Arweia- vildes y ccr hwn oedd Madame Cosiett-Heller. Zlywsom rnai bodeddiges o Bontypridd yw hi, a i bod yn perthvn i'r bardd Carne'ian, ac yn ferch (os nad ydym yn methu). i Gwilym Elif n. viae byti i fesnr yn esbonio canu Cymraeg y cor, ond yn sicrme *n arweinyddes yn heddu si chan.mol am li sel wladgaol yn, gystai a'i llongyfarch ar y gwaith a wnaethant yn y gys- tadl u J 2th. Can odd y corau yn y drefn a gan- !yn — Caerfyrddin, Cocidpoeth.Dowlais, Dublin, Rangor, Caergybi. Ar ol cystadlsuaeth rrgorol r nad oedd i fyny a rbai gafw/d cya hYD yn yr Eisteddfod Genedlaethol, dyfarnwyd cor marched Ca-rfyrddin, dan arweiniad Miss A. \'1. Bnckiey, yc gyntaf, a Bangor, dan arwein- iad Mr Thomas Thom-s, yn ail. Y daman cystadleuol oeddynt, "Come, sisters, come" (Mackensie), a "Y Morforwynion" (D. D. Parry). Llongyfarchwn ein cymyclog a'n cyfaill eto ar y dernyn rhagorol hwn o'i waith Ar ybrif gvstadleuap-t ,ora-,vl ymgeisiodd Rhymney Choral Soci.-t Mr. Daniel Owen), North Staffordshire, Dis 'trict Choral Society (Me H, Whitaker), a Southport Choir (Mr W. Tattersall) Vr oedd tri o ddarnau i'w canu Requiem and Kyrie "(Mozart), "Trip we gaily (Jeukins), O witdwest wind" (Eigar). Cafwyd cystadleuaeth a ddesgiifid gan y Beirniaid fel "y fwyif Pnbawdd er's llawer blwyddyn." Nid oedd Dowlais cystal ar.y dernyn cyntsf ag oedd ar y ddau arall. Ganodd ddcrnyn Jenkins yn well na'r corau er.,till. Meddai North Staffordshire well tonyddiaeth a llawnach, yr oeddynt ya fwy pur a chlir, ac yn geifio yu eglurach. Yr oedd y rhanau tyner ganddynt fel organ. Yn nghor Southpoit yr oelld Ieisiau merched arianaiad sawn. Aethint allan o diwn yn y dernan "0 Westwiod." Tarawodd un o'r Sopranos o flaea y gweddill o'r' Cor mewn un lie gan anihatu yr effaitb. Yr oedd y beirniaid yn unfryd Be yn bur glir ell barn ar pwy oadd yr ail a'r ,cyntaf. Dyfarnwyd pvif wobr yr I Eisteddfod i North Stafford, a'r an i Dowlais Derbyniwyd y dyfarniad fgyda brwdfrydedd. f. Dowlais ddyfarnwyd yn oreu am drefnusrwydd yn dyfod i'r llwyfan. Aeth y gwobrwyon am yr unawdau a'r pedwarawd i'r Deheudir, yn gystal a'r unawd ar y Sodd-grwth (Cello). Y Soprano fuddagol oedd Miss Biodwea Hopkins, Llangenech, Ymgeisiodd 30 yn y prelim, ac o'r rhai hyny dvwedai y beirniad fod 13 yn deilwng i ddyfod ar lwyfan yr eisteddfod, Mr LlewR. Bowton, Abertawe, enillodd y Baritone allaa o 54. Yr oedd y canu root uwchraddol fel y 'dywedodd Mr David Evans eu bod yn canu Did lei cystadieuwyr ond fel professionals, a sylwodd y dylasai rhyw reol gaei ei gwneyd i rwystro enillwyr i gystadlu bob tro; sylw ellid yn briodol ei gyrnwyso at y cystadleuwyr yn mhob canghen arall. Wrth gvfeirio at yr unawd Baritone gallwn nodi mai "Bedd Glyndwr" o, waith ein cyd- drefwr Mr W, O. Jones oedd un o'r prawf ddarnau yn ystod y gystadlenaeth lion a theimlera dipyn o falchder wrth weledd gwaith sia cyfaill talentog yn cymeryd ei le mor anrhydeddus wrth ochr cyfansoddiad o eiddo meistr fel Bach. Yn adraa y celfan cain gwasanethat Mr J. Celt Edwards (Pwyntil Meirion), fel beirniad tuag ugaio o gystidleuaeihau. Derbyniwyd cynyrchion godicog yn y gangen hon, a barn llawer fil yn yr Arddangosfa yn gweled y cynyrchion celfaa cain oedd na ddangoswyd eu rhagorach yn nglyn a'r eisteddfod. .Yn oghyngerdd yr hwyr, perfformiwyd Saul of Tarsus" (Ur Parry), gan gor cryf iawn o dan arweiniad gailuog Mr John Wil- liams, Carnarvon. Cyraerwyd yr iunawdan gan Madame Laurah Evans-I¡VíJHar:.1f., Mr Vovd Clifinciosa Mr Ivor Foster, .SyKvodd y Liywyddj Esgob Llanelwy. eu bod yn cychwyn ^cyngherddau yr wythnos trwy roddi i'r byd y goreu oedd Cymru wedi gynyrchu, tra y bydcid yn eu diweddu gyda'r got-pii mae'r byd wedi ei roddi i ni. Cyuorthwyid y cor yn effeithiol gan Orchestra, dan arweiniad Mr Horace Haselden, Rhyl. Yr oedd y perfform- lad-drwyddo yn un gafaelgar a byw. Dywedir iddynt dderbyn wrth y pyrth dros £ 600 yn ystod y diwrnod cyntaf. Mae hyny bwn cystal a dweyd fcd ei ilwyddiant arianol yn sicr eisoes. I

LLAWRWST. I TREFN Y MODDION SABBOTHOL. Vr Eghvys Sefydledig, I ST. CRWST.—-10*30 a 6, Gwasanaeth Cymreig. ST, MARY,—11, a ó,Gwasanath Seisnig. V Methodistiaid. SEION.—Parch. Robert Jones, Rhos. HEOL. SCOTLAND.—Parcti, Thomas Parry. Colwyn Bao. Antiibynwyr. TABE'RNACI.—10. Cyfarfod Gweddi; 6 Parch W. Cynwyd Williams. C- rF-NEZEF, Wesleyaid. HOREB\—Parch. T. C. -Roberts. ST. JAMES (English).—Rev. W Mellor, Bedyddwyr. PENUEE,—Parch. Hugh Hughes, EGLWYS BABAIDD.-ll, Cymun Sanctaidd- 6-30, Gwasanaeth Cymreig, y Tad Treb. aol, O. M 1. Cafodd Mri. Blackwall, Hayes, Sale neillduol o dda ar tiros fil o ddefaid o Ctjaclmor, Doiwyddelen, y rhai ddygwyd i lawr i'r Mart e, itiwyri cyflausdr,% v prynwyr, Cllriwyd! yr oil o honynt am brisiau boddhaol iawn. Y mae canlyniad Arholiad y Bwrdd Canolog wedi ei wneyd yn hysbys. a gweiwn i'r rhai canlynol o'r Ysgol Sirol enill Tystysgrifau Higher Certificate, William Arthur Jones Senior, Louisa Jane Barnwell, Elizabeth Hughe?, John Rowland Morris, Hugh 0 Owtjn, Sarsh Florence Roberts, a Robert Bagshaw Wynne.—junior, Olwen Davies, Arthur Priich^rd Evans, Lilian Catherine- Hughes, David Henry J--ns, Griffith Trefov J mes, GwiDm 'Jote., Catherine- Louisa Roberts, Jennie Lewis, Edward Thomas Roberts, Ellen Williams, K-uherine Williams, a €amuel Williams. Dymunwn eu llong jfarch oil yn galonog iawn. Mwynhaodd aslodau Cymdeithas y Cbwiorydd eu hunain yn Caerbun ddydd S d Nrn Anrhegodd Mrs. Carver. Poplar Grove, yr Arngueddfa Genedlaethol Gymreig a IS cyfrol o The Geological Journal" Dydd Iall, claddwyd gweddillion Mrs, Jones, Prescot House, yn mynwent yr Eglwys newydd. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parch. R. Rowland, ac yn y fynwent gan y' Patch. J. Mor"an. Yr uu dydd, yn yr un fynwent, claddwyd gweddillion Mr. John Batten, pryd y gwasMaethodd y Rheitho'r. Cydymdeimlwn a'r ddau deu!u yn eu galar. Dydd Liun, cafodd Mri. R. a Rogers Jones Sale dda yn Talycafn. HEL)DLYS.)ydd Llun o flaen y Milwria-d Sandbacb. ac un a'r ddeg o ynadon eraill. Dirwy o swllt a'r costau roddwyd ar ddau labrwr o'r enw E. Wood a W. Trott, am feddwi yn y dref. Hefyd dirwywyd Evan Thomas, Scotiand Street, haner coron a'r cost au lam fod yn feddw Awst 23 Cyhuddwyd Ra'ph. Ksrsap Williams ac Evan J mes o fad yn tori'x' beddwch/trwy ymiacd ya- Watling Str et, Medi 3 —Dirwy o haner coron yr un a'r ccstau. Gwysiodd Thomas Davies, Scotland Street, Richard Jones, Chspel Street, o ymosod arno n s Sadwrn Medi 3. trwy ei daraw, Honid o'r ochr arall md 3 r Actlwynydd ymcsododd.- Taliwydyr acbos allan. Dirwywyd tn a'r ddeg o berchenogion Cejr Modur am or-yru eu Moduriau o ieAa cykh awdurdod y Cyngor Dinesig, i bunt yr un a'r costau. Cyhuddwyd James Burgess, Talycafn Hotel, o werthu diod feddwol Etr oriau gwaiharddedig. -Ymddatxgcsodd Mr. T. Latimer Jones i rlya, a Mr, A. LIoyd Griffith i amddifiyn. Tystiodd yr Heddgeidwad Davies iddo waled y Diffynydd yn myned a photelicwrw i Gar Modur chwech o'r gloch nos Sul Awst 28. Pan alwyd ei sylw at y trosedd, datgsncdd ei ofiJ, ac aeth a'r poteli yn eu hol i'r ty.—Tafl.vyd yr aches II allan a'r daliad y costau. v VII-V

LLYS M AN=DD YLEDI ON FFESTINIOG. Dydd Iau, yn AdeiJadal1 Sirol, Blaenau Ffes- tiniog, o flaen ei Anrhydedd y Barnwr I William Evans. Matsr Ewyllys. I Mr Montgomery (yn cael ei gyfarwyddc gan Mr J.Jones Morris) a wnaeth gais yn nglyn ag ewyllys y diweddar Thomas Edwards, Glany- gors, Bethania, Biaenaa Ffestiniog, Ymddang- osoad Mr E. Jones Griffith, AS, dros yr Ymddiriedolwyr, a Mr R, O. Davies dros rai o'r pleidiau cysylltiol a'r achos. Ymddengys mai yr anhawsder yn yr scbos oedd, pa bryd i daiu yr arian oeddynt yn y Llys. Yr oedd can' punt t Thomas a dan gant i Margaret, ac yr oedd gan y asM ddau blentyn, a'r Hall dri phlentyn. Cytunwyd i ddadlu y mater mewn Llys et3, ond ceisid cael penderfynu y costau yn awr, Cydolygai y cyfreitbiwr i ranu y costau yn gyfartal i swm y gwaddoi. gsffai y ddau ysgutcr.—ISarhwr a ddywedodd eifod yn C'iniatau ^30 i'r Ymddiriedolwyr at y ccstau, gyda Fee y cofrestrydd i'w ychwa.negu at hyny: deg punt i un, r. c ugaia punt i'r Hall. Iawn i Weithiwr. j Daeth acbos Griffith Roberts, Hafodunos, Gianypwll, Blaenau, yn erbyn Cwmni ChwarcIi Oakeley.—Ymddangosadd Mr Clement Biggins (yn cael ei gyfarwyddo gan Mr W. George) dros Roberts, a Mr Trefor o Firm Mri Carter & Vincent dros y Cwrnni, Cofir i'r achcs fod o flaen Llysoedd blaenorol, pryd y caed adroddiad i'r Cwmni dalu £ 250 i'r Hawlydd i sedo pobpeth ond o du'r Kawlydd delld mai y swrn hwnw .1. gwaith parhaus gydaphunt yr vvythjnos o gydog cysoa oedd y cytundeb. Yr cedd dau lythyr. basiodd rhwng y pleidiau wedi cael eu dctii i mown fel tystiolaeth. Yn awr yr oeidid am atafaelu am y bunt yr wythnos o'r adeg y paidiwyd ei thalu, end boddlonwyd o bobtu i oedi gwneyd hyny rlyd nes y dadleuid yr boll bjwyntiau yn y Llys, Archodd ei AnrhycledJ yn unol a'r trefniant uchod. Helyntion Methclaliad o Penmachno. I Y Derbynydd .Swyddogol sr ran gofalwyr Wiliiam i-ritchard Williams, Talywaen, Pen- machno, a ofynodd am archeb y Llys i ddiryr.iu dwy Weithred vin-aed gan Williams vchydig cyn ei Fetbdalsad c dan y rhai yr oedd wedi trosgiwyddo ei eiddo i dri o'i feibior- Mr T, Artemus Tones (yn cael ei gyfarwyddo gan y Derbynjdi Swyddog a Mri George) dros y cais, a gwrthwynebid gan Mr E. Davies Jones ar ran y Methdalwr a'ifeibion. Tystiwyd fad y Methdalwr. yo dal cyfranau yn chwarel ,Cwt-y-Bugail, a'i /o l yn un o'r Cyfarwyddwyr Gan fod angen arian ar y\ Cwmni i gario yn miaen, ba i Williams, ac Traill, fenthyca arian ar Nadau i Addawol. Cymerwyd cwrs yn ei arbyn ef (hwythau am yr ac ar Mawrth .10, 19C9 gwnaeth ei hun yn Fethdalwr. Gwerthoad ddodrefn Talywaen i Robert Cadwaladr Williams (un o'i feibion) am £ 35 a'r freehold am £ S0, a rhwng y cwbl yr oedd yn dod i [120; a'r Mortgage ar Wigau i Owen a Thomas ei feibion am £ 200. Talodd ef a'i frawd Cadwaladr £ 400 am Wigiau, ac «d.?i a^wy g-.veith o leit»f [150 ar y lie. Nid oedd yr un o'r meibioa wedi talu arian iddo yr adeg y gwpaed y ddwy Weithred, ond dywedid iddynt wneyd hyny aramryw achlysuron eraill. Y rheswm roddodd y Derbynydd Swyddogol dros ddwyn yr aches hwn yn mlaen cedd add d .d VnWi!.ms ar ei Arholhd fel Methdalwr ei ic d wedi gwaeyd i ffwrdd a'i eiddo fel na a! i e' ofynwyr gad Rafael arnynt, Yr oedd ei f ibion wrth anicn hawliau o [270 yn ei er un fel d/led, Gaa nad oedd y Derbynydd S yjdogol yn cael,. ei foddloni yn nghylch d icrefn Ta!ywaen, bu i R. C, Williams dalu [20 iddo ef am danynt er mwyn eu cadw yn y tiulu.—Parbaodd yr acbos yn hir a galwyd amryw dystion, a dadleuodd y cyfreithwyf dros eu hochr yn hyawdl iawn. Y Bat awr a ddywedodd fed yn hollol fg'ur aad oedd yr aiian wedi eu rhoddi ermwyn nac yn nglyn a'r Gweithredoedd. CafoddWilliams writ yn Mehefia 1908 am arian dyledus arNod- au Addawol, ac yr oedd Thomas ymab adref ar yr adeg ac yn gwybod y cwbl. Diau i ym- gyngoritd teuluaidd gymeryd lie, a pharotfJ at wynebu yr Ystorm. Ar Tachwedd 7, 1908, /gwnaed y ddwy weithred er mwyn myned a'r eiddo o gyraedd ygofynwyr eraill, a cban mai hyny oedd yr amcan yioedd yn rhaid iddo ef (y Barnwr)ei ddirymu. Gallai y meibion dod i mewn yn mhlitb y gofynwyr eraill amyr hyn fyddai o eiddo i'w^sna rhyngddynt. Caniata- wyd costau gyda'r archeb. Helynt Defaid. Mr G. H. Eliis, u H., Penymount, Ffestiniog, a ofynodd am archeb i orfodi Mr Henry Jones, Polmocb, i dresmasn yn ei blanigfa Ymddangosodd Mr E Jones Griffith dros Mr Ellis, a Mr W. George dros y Difl'ynydd.—Mr Griffith a ddywedodd mai yr oil oedd ef yn ei ofyn oedd cael sicrwydd na byddai i'r defaid gael eu gadael i fyned i'r Blanigfa i niweidio'y coed ieusngc oedd ynddi —Boddlonwyd i roddi yr yrarwymiad ar delerau oeddid i'w hystyried yn mbeltach rhwng y pleidiau. Ewyllys y Parch W. E. Morris (A). 1 Mrs Jane Ellin Lloyd Morgan (Lilian), 74, Manod Road, Blaenau, a hawliodd /50 gan Mrs Elizabeth Mortis. Bontddu, fel ysgutores ew/IIys ei tbed y Parch William Ellis Morris. -Ymddar,gosr.)cd- Mr E. Jones Griffith (yn cHl ei gyfarwyddo gan Mr R. O. Davies) dros yr Hawiyddes, a Mr T. Artemus Jones (yn cael et gyf a rWYJ do gan Mr, Gulhrie Jones) dros y Ldiffvnyddes. Bu yr achos am tua thair awr o flaen y Llys. ac yr oedd y ffeithiau bwyswyd ar y gwrandawiad yn bur syml. Y mae yr Hawiyddes yn fereil i'r diweddar Barch. W. E. Morris, o'i wraig gvntaf, a ganwyd hi yn 1880, Gwnaeth ei nhain reddioa iddi vn 1883 a 1S90 ya gwneyd cyfanswra o £ 95. I'w thad y rhoddid yr arian er mwyn iddo eu diogaiu i'r fercb, Cofaodia y rheddioa a'r modd y gwnaed a hwy trwy eu dodi yn yr Ariaady, &c- Yn' 1899, ba farw ei mham, ac arhosodd hithau i gadw ty ei tbad hyd nes y priododd gvda'r Heddgeidwad Jenkin Morgan yn 1905. Hydref, 1906, priododd ei tbad y Diffynyddes, sc 'aeth i fyw gil-da hi yn nghyravdegaeth y Bontddu. Ar adeg y briodas, codcdd ef ->fl71 Cs 6c o Ariaady y Bala a dododd hwyrn ya Ariaady Dolgellau, a Mrs Morris yn rhoddi S, Sc yn yr un cyfrif yr un adeg. Cytun- wyd i'r cyfrif fod yn un rhyngddynt yn un cyfrif, a gallu gan y naill fel y Hall i godi o bono fel y byddai angen. Diwedd 1909, daeth Mr Morris at ei ferch i Manod Road yn bur wael ei iechyd, a bu farw yno Mai 3 y flwydd- yn hen, Yr oedd £ 293 3s So yn yr Ariaady ddechreu lonawr, ac eithrio pum punt gododd Mr Morris y mis hwnw, a Mrs Morris bunt, codwyd yr oil o'r arian allan gaa Mrs Morris yn mis Ebriil ag eithrio £SO gododd Mr Morris i'w rhoddi i'w ferch Ebriil 10, am y rhai y cafodd ddangosiad yn àycdyd eu bod ya gyd- nabyddiaethiddi am ei gofal a'i chaiedigrwydd, Gwnaeth ei ewyHys. i'w ferch Ebriil 25, ond ar Ebriil 29, cododd Mrs Djorris ()s 6z, sef yr ell oedd vn weddill yn yr Ariaady y dydd- iad hwn. Y ddadl o flaea y Llys oedd, Pwy oedd biau'r arisn hyny.-Y Barnwr a ddywed- odd fod yr srian yn un cyfrif r hvng gwr a gwraig, ond gan fod y tad yn teimlo ei fod wedi del srian i'w ferch gan ei nhain, gwnaeth yn ddoeth godi ^80 o'r Ariandy a'u jhoddi iddi fel boddloarwydd i boo hawl oedd -ganddt arno ef. Felly yr ceUCl yn rhoddi dadfryd i'r Ddiffyayddes gyda'r costau.

TRAWSFYNYDD. Yr oedd dydd Mercher yn ddydd o lawsnydd yn yr ardal tr.vy fod Miss Humphreys, Dilwyn, yn dod s'w hoed. Gwnaed arddangosiad o'r parch rawyaf iddi gan yr ardalwyr. Mynodd y plant waeyd hyny i ddechreu yn gyaar y pryd- nawa trwy orymdeithio tan ganu, ac erbyn yr hwyr goleuwyd caawyllaa yn fteaestri y tai, ac hefyd gorymdeithiwyd trwy yr ardal, yn cael ei biaeac-i gan fdamdorchau, ac yn., liusgo cerbyd yn yr hwn yr oedd Miss Humphreys a'i thad, Dr Humphreys. Lluchiwyd tan gwyllt hefyd. Diolchodd y Dr mewn geiriiu caredig am y parch ddangoswyd tuag atynt. Hi, ces i Miss Humphreys yw eia dymuniad cywiraf, a Duw yn rhwydd iddL Nos 1311 diweddaf, cynbaliwyd cyfarfod y Feibl Gymdeiihas yn yr Ysgol Genedlaethol, dan Iywyddis.eth y Parch. D. Hughes, Dech- reuwyd trwy weddi gan Mr Owen Jones, Liys Eden. Darileawyd y cyfrifoa a chatwyd anerchiid gan y Parch D. C. Edwards Wedi talu diolchgarwch teriynwyd trwy weddi gan y llywydd. Dydd Mercher bu farw Mr Samuel Edwards, Crydd, yn LDain mlwydd oed. Claddwyd ei weddiliion ya mynwent yr Eglwys, pigyd y gwasjnaethwvd gan y Parch W. R. jerraan, Bl, Ffestiniog. Cy.aerodd claddedigtseth y diweddar Mr John Phillips le prydnawn Sadwrn yn my sweat Penycefo, pryd y gwasanaethwvd gan y Parchn Silya Roberts, D. Hughes, Thomas Hughes, Joseph Jenkins, a J. Albert Morgan, a chau ei gyd-flaeccriaid y Md Jacob Jones, Morris Jones, a Richard. Jones. Heddwch i'w Iwch yn mynwent dawe! Trawsfynydd. Drwg genym oedd cl) wed fod Mr Evsn Davies, Ty'npistyll, wedi derbyn hysbysrwydd fod ei fab Richard wedi cyfarfod a damwain yn y Deheudir, ond da genym ddeall ei fod yn wen Ds.'r ofssu. Dyrhunwn iddo acferiad buan, Llongyfarchwn yn gaoneg Miss M. C. Parry, Bheaycwm, ar di Ilwyddiant eithriadol gvdag ymeaya ya Arddanghosfa y Sir yn Nhowyn dvdd Gwener diweddaf. EuiUoJd un wobr fiaena!, 3 ail, ac un trydydd. Hefyd Mr J. D. Jarrett am ddod allan yn ail ar y Ho tarw yn y? un arddsngesfa. Pob Ilwyddiant iddynt  eto.

Dhveåd Alaethus 1 Baentiwr ar. ran mor Pwilheti. Prydnawn Mawrth diweddaf, acbeswyd cyffro raawr yn Mhwllheli, gan y newydJ iod paentiwr o'r enw Richard Macdonald Showl, wedi"'ei gael yn fa,rw ya nglan y mor. Yr oedd potel a'r geiriau gwenwyn" ami yn ei yrayl, a -ivine glass." Yroedd amryw lythyraa yn ei feddiant oddiwrth berthyaasau, ac ar lyfr Dodiori yn ei boced yr odd y geiriau hya vn ysgrifenedig, One long good-bye," Dearie Donald. Nid oedd dim arian ar ei bersoit, a'r dyb oedd iddo gymeryd gwenwyn pall mewn anhawsder meddyliol. Anfoaodd yr Arolvgydd Jones frysaeges i'r cyfeiriadrm oedd ar y liytb- yfou, ua o'r rhai ydoedd Mr Showls, o Nott- ingham, yr hwn fel y tybir oedd yn frawd i'r traacedig ac-ya Gyfreitbiwr parchus. Yr oedd yn gweitbio ya Mhwlibeli a Chricdeth er's peth amser.

Dydd Mercher, yn Charing Cross. Llandaio, pnodwyd y Parch John Hughes, B A ,B.D. gweiniaog Salem, Pwilheti, Po Miss Owed m.erch Mr O. Robyns Ovvec, Crwner y Sir. Mae Mta Mrs Henry Jeaes, Meistr a Mds- tres y Tbty wedi symad i fyw i FistviL Dydd Mercher, anrhsgwyd hwy a llestri ariaa gwerth [12 gan Warcheidwaid a swyddogiou Undeb Pwflheli ar eu hymadawiad. Bi, i gyd. 'swyddogton Mr Jones ynSalern roddi Llyfr Hymnaa hardd ya aarheg iddo.