Y Rhedegydd

DIGWYODIAD RHYFfiDD YN MO-AENAU FFfiSTIWICQ. Syndod mitoedd o Bobl Mae Germany yn dod Yw'r uchel gri, Mae Germany yn dod I'n gwlad nj Pa un bynag a wirir y penill uchod a's peidio, gall fod peth gwir ynddo, ac ar wahan i byay, mae digwyddiadau rhyfedd yn cymeryd lie yn barhaus yn ein gwiad ni, a dywedir fod rhyw uu digwyddiad rhyfedd yn cymeryd lie ymhob ardal bob can' m!ynedd. Felly v mae yn Mlaenau Ffestiniog, mae pob s:crwydd erbyn hyn fad un a'r digwyddiadau rhyfeddaf mewn hanes ar fin cymeryd He yma, a hyny cyn diwadd yr wythacg boa. Os nad yw Germany eto wedi cyrraedrt Lioegr, mae mo:' wir a phader fod Japan wedi cyrraedd Blasoau Ffestiniog, ac wedi cymeryd meddiant o'r Neuadd Gyhoeddus er dechreu yr wythnos, ac yno mae yn prysur hwylio i roddi ei masnach i lawr. Beth sydd yn bod mewn difeif ? Cofi^r niae .aid celhv&ir yr ydym, on j y gwir symfyw fod Basar na weiwyd ei bath, a hwnw wedi ei asod ar ddull Pentref lapanaidd, i'w gynnal yn y Neuadd Gyhoeddus: dyddiau Iau, Gwener, a Sadwrn, yr wythnos hon, ac yno yn ddiddadl y bydd y miloedd yn cyrchu mewn syndod pe ond i edrych sr ei ardderchawgrwydd ar wahan i sicrhau nwyddau digyffelyb am y prisiau mwyaf poblogaidd, ac ar wahan hefyd i'r mii a mwy o ddifyrion a geir yno i ddyddori pawb, ac hefyd y cystadleuon hynod i brofi dawn a medr pawb. Dywedir fod Ffraingc a'i bryd ar enill Llun- daia, ond bydd i oawb ddaw i Neuadd Gy- hoeddus y Blaenau ar y dydd a nadwyd i weled pethau sydd yn rhagori ar ddim a welir yn Paris, prif ddinas y Ffrancod, sef, pob math o broffeswriaeth i ddifyru ac adeiiadu y meddwl a'r galon Dowch yno wrth y miloedd, dyma gyfle, os am drip i Japan, am ddim ond chwe' cheiniog, a myn'd a dod yr un dydd, gan na chymer y daith ond o dri o'r gloch yn y pryd- nawn hyd haner awr wedi deg yr hwyr t'w: chwblhau. Os nad ewch yno fe edifarhewch Ond os. ewch yno fe lawenhewch Mae Germany'n dod medd pawb yn syn, Mewn perstref, tref, n llan, Oad yn y Blaenau erbyn byn Mae darn a wlad Japan." D.S.—Mynwch gael y Programme sydd i'w gael am ddwy geiniog yr un yn cynwys yr hod fanylion Y tocynau i'w cael yn y Booth ger- llaw y Neuadd.

Marwolaeth a Chladdedigaeth y Cynghorydd E. W. Roberts, Owm, Penmachno, Wedi dioddef o hono gystudd poenus iawn am rai misoedd, bu farw y cyfaill hynaws aIr cymydog caredig, Mr E. W. Roberts, Cynwal House, Cwm, Penmachno, foreu Sadwrn diweddaf, yn yr oedran cymharol gynar o 52 mlwydd. Fel y mae yn wybyddus, daeth anhwylàeb blin i'w goes rai blynyddau yn o), ac os gwyddairhywun 'beth oedd gwir ddioddef, fe wyddai y cyfaill hoff y dibanwyd ei boenau i gyd fore Sadwrn, Ni chyfarfuasom a chyfaiil erioed yn meddu calon lanach nag ef, ac ni chredwn i sarff dichell anadlu etioed ar baradwys ei feddwl ef. Gedy lawer iawn o gyfeillion mewn gwir hiraeth ar ei ol, a thystiolaeth o hyny oedd yr angladd tywysog- aidd a gafodd. Ataliwyd gweithio yo Chwarel Rhiwfachno, am y prydnawn, a phrofi hyny gyffredinolrwydd ei batch, a diau i hyny gael ei wneud hefyd ar gyfrif cysylltiad maith tad yr ymadawedig a'r chwarel, a chynrychiolid y Swyddogaèth yr angladd gan y Goruchwylwyr presenol, y Mri John G. Evans, a David Ellis Jones. Nis gallwn mewn nodion brysibg fel hyn gyfeirio at holl gysylltiadau ein diweddar gyfaill a'r ardal, ondyn ei farwolaeth, ystyriwn fod nid yn unig berson, ond sefydliad megis wedi cael symud o'r lie. Oherwydd ei gysylltiadau masachol, yr qeddwedi dyfod yn gydnabyddus a chyich mor eang o'i gymydogion a haws dychmygu na desgrifio y chwithdod deimiir am dano. Gwasanaethodd y p!wyf yn ffyddlon mewn gwahanol ystyron, bu yn aelod o'r Cyngor Dosbarth a'r Bwrdd Unadb, ac er na siaradai lawer, teimlid ei bresenoldeb, a byddai ganddo bob amser rywbeth gwerth i'w wrando. Tyfodd yn gyflym iawn fel cynrychiolydd, a phrofa hyny ei fod yn cymeryd dyddordeb yn y gwaith. Bu yn noddwr i bob mudiad Ileal, ac yr oedd eu llwyddiant yn agos at eu galon. Hir y cofir ei gymwynas a'r Seindorf gynt. Yr oed.d yn aslod dichlyinaidd yn .Rhydymeirch, ac yr oedd hefyd yn ddirwestwr cydwybodol. Mewn gwleidyddiaeth yr oedd yn Rhyddfrydwr aiddgar, ac efe oedd ysgrifenydd y Gymdeithas Ryddfrydol leol. Hwyrach iod amryw bethau eraill yn ei hanes nad ydym wedi syhvi arnynt, ond ceir cyfle i wneud hyny eto mewn rhyw ffurf. YR ANGLADD. Cymerodd yr angladd le brydnawn Mawrth, yn mynwent Capel Salem (M.C ), Penmachno, a chafwyd hin nodedig o ddymunol i'r ardalwyr datu y gymwynas olaf i'r brodor a wnaeth lawer ogymwynasaui'r ardal. Gwasanaethwyd yn effeithiol iawn yn y ty gan y Parch T. J. James, ac with y bedd gan y Parch J. O. Jones (Hyfreithon), a Mr James, a chanwyd yn dvner yr hen emyn, Yn y dyfroedd mawr a'r tonau," o dan arweiniad Mr Cadwaladr Jones, blaenor y gan yn Rhydymeirch. Y prif alarwyr oeddynt'Mr William Roberts, tad; a Mrs Edwards, chwaer; ond pherwydd ystad iechyd Mr Roberts,E,ni ddaethant hwy i'r fyowent, hefyd Jennie, merch fach Mrs Ed- wards, yr hon oedd fel canwyll llygad yr ym- adawedig, hefyd Mr Robert Roberts,, a Mrs, Roberts, Cwm, (brawd a chwaer), a'u merch ach, a Mr William Roberts, Manchester brawd) a chyflwynwn iddyntt oil, yn neliltuol i i y tad yn ei ben ddyddiau, ein cydymdeimlad mwyaf diffuant. Yr oedd yno lu mawr o berthynasau eraill yn bresenol, a chofid hefyd am ei chwaer oedd yn absenol. yr hon sydd yn Calitfornia bell, ac y mae iddi hithau ein cyd- ymdeimlad dyfnaf, y nenwedig ar gyfrif y ffaith ei bod mor bell. Sylwasom h.,efyd fod yn bresenol amryw o gyfeillion adnabyddus yr ymadawedig, ac yn eu plith gwelsom y Cynghorwyr Hugh Hughes a John Richards, Penmachno; y Cyn-Gyng- hc-rydd Edward Roberts, Coed y Ffynon Mr. T. C. Roberts, Pentrefoelas, Swyddog Elusenol y Dosbarth y Cynghorydd Henry Roberts, Cadeirydd Cyngor Dinesig, Bettwsycoed Mr. Ellis fierce (Elis o'r Nant), Dolwyddelen Mr J. R. Williams. C.S., Llwyndu; Mr. Lloyd, Argraffydd, Porthmadog; a'r Mri. John Roberts, .■Bryntwrog, Blaehsu Ffestiniog; ac o'r un lie Mr. Simon Edwards, a Dewi Mai o Feirioo. Digwyddai fod ya ddiwrnod marcb- nad, yr hyn ataliodd amryw a fuasent yn sicr o fod yn bressnol ar ddiwrnod arali. Gadawsom y cyfaill holf yn ei ddistaw fedd, yn mynwes yr ardal a garai mor fawr, a bydd ei goffadwriaeth yo fyw yn hir yiig nghaion parch yr ardalwyr.

TRAWSFYNYDD. NEWYDD DRWG.—Derbvniodd yr hen gyf- aiil Mr Morris Roberts, Bronffynon, beilebr ddydd Sadwrn diweddaf yn hysbysu am far- wolaeth ei fab Evan yn Rockferry, ac efe ond 45 miwydd oed. Dealiwn ei fod wedi bod yn xvael am hir amser. Claddwyd ef yn Rock- ferry, ddydd Mawrth diweddaf. Cydymdeimlir yn fawr a'i rieni cedranus, ei ddau frawd a'i chwaer yn eu profedigaeth lem, Da iawn genym ddMlI fad Miss Pugh, Bryn- gwyn, wedi gwella ddigon ar 01 y lawfeddygin- iaeth ddiweddaf fel pg i allu dod yn ol attorn eto nos Lun diweddaf, Dyraunwn iddi adferiad buan. MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH Y Dr WEDDAR JOHN M. JONES, EDEN VIEW.— Rhyfedd meddwl erbyn hyn fod John yn ei fedd, gwr ac oedd yn gadarn o gorph yn cael ei dori i lawr, a hyny mewn oed ran cydmarol. Bydd yn galled fawr ar ei ol, yr Qid yo adnabyddus i gyich eang mwo, ac yn ddya defnyddiol ml)wn C-yMdeittas', Bu am flynydd- su lawer yn Arolygydd Sirol dros y Cyngor Sir fel yr oedd yn holl orsjfaoedd hsddgeidwadol y Sir, a phetbau eraill dan ei arolygketh uniongyrchol ef, a lhnwcdd ei swydd bwysig i foddlonrwydd cyffredinoL Dygodd hwn ef hefyd i sylw mwy nag ydoedd yn flaenorol, er ei fod yn enw cyhoeddus o'r blaen, fel contractor y mae amryw adeiladau o bwys, megys Eglwysydd, &c wedi eu codi ganddo, ac yn ddilynol fe wnaeth y Cynghor Sir ef yn Consulting Surveyor ar rferfvn y tymor owaith aelod y Sir. Yr oedd yn fawr ei barch gan bawb, ac yr oedd yn foneddwr rhagorol. Yr oedd yn ddigon o foneddwr fel yr oedd ya gallu gwneyd gyda'r tlawd fel gyda r cyfoethog Yr oedd hefyd bob amser yn barod gyda chymwynasau, yr oedd cylch eiddefnyddioldeb mor fawr, fel y byddai Hawer yn cymeryd y fantais i ymgynghori gydag ef fel os byddai rhywbelh o bwys yn myn'd yn miaen byddai yn rhaid fel rheol gael gair John fel ei gelwais yn bur gyffredinol; teirnlir colled ar ei ol hefyd ar y liwyfanau cyhoeddus, mynych fyddai y galwadau am ei waslnaeth fel arweinydd mewn cyngherddau ac eisteddfodau. Yr oedd yn dwyn mawr sel dros eisteddfodau, ac yn ei flynydoau boreuaf cymerodd ran pur flaenllaw ynddynt. Yr oedd yn ddatganwr gwych, ac yn meddu ar lais melodaidd, gweithiodd ei ran a chymerai ddyddordeb mawr iawn ynddo gyda'r symudiad i gael Neuadd Gyhoeddus i'r lie, Yr oedd hefyd yn flaenllaw iawn yn yr Eglwys, Yr oedd yn eglwyswr selog, ac yn y blynyddau diweddaf yma fe'i gwnaed ef yn warden eglwysig, a byddai bob amser yn barod i waith, byddai ef bob amser ar y Nadolig yn barod gyda'i Garoiau, fel y bydd yn golied fawr ar ei ol, ond y golled fwyaf mae yn ddiameu fydd ar yr aelwyd gartref. Byddai ef bobWmser gyda gwyneb siriol ac yn rieiilduol o groesawus. Bu yn dioddef am oddeutu blwyddyn a haner, ond nos Lun, Medi 12, am cbwarter wedi naw,gehedodd ymaith, a'i le nid edwyn ddim o hono ef mwv, yn 68 mlwydd oed. Claddwyd ei weddillion marwol yn mynwent yr Eglwys y dydd Iau canlynol. Hawdd oedd canfod oddiwrth y dorf fawr ddaeth yn nghyd i dalu y gymwynas olaf iddo ei fod yn meddu parch a lie dwfn yn eu myn- wes. Gwasanaethwyd gan y Parch D. Davies, Rheitbor y Plwyf, a'r Parchn Richiard Evans, Llanelidau, Mon; Deon Gwladol Meirion (dau o blant ddygwyd i fyny yn Eglwys Trawsfyn- ydd). Ga.dawoddwedd. a phedwar o blant -dau lab a dwy fercb, ii dlaru eu called a'u hiraeth ar ei ol gyda pha rai y mae ein cydym deimlad dyfnaf yn eu profedigaeth qhvverw. Rhyfedd ydyw meddwl am y ddau sydd wedi ein gadael, sef y diweddar John Phillips a John M. Jones,-dau a fu yn cymeryd rhan flaenllaw gydag Odyddiaeth yn Trawsfynydd, am flyn- yddoedd lawer. Bu yr olaf yn Ysgrifenydd, a'r blaenaf yn Llywydd ac yn Uwchfeistr, ac yn Llywydd t Cvsawdd Chwarterol. Chwith genym feddwl'erbyn hyn fod y ddau wedi ein gadael byth i ddychwelyd yn 01.. Heddwch i'w llwch.

Talodd yr Eisteddfod Genedlaethol ei ffordd yn rhagorol eleni. Dywedir y bydd mewn Haw 00 ar ol clirio y costau. A..A.A..A.A..A..A..A..A. A. A. Ao. J

CWYMP ADDYSG YN FFESTINIOG. I Syr,—Dymunaf ddwyn i ystyriaeth Lidifrifol fy nghyd-ardalwyr y perygl neillduol yr ydym yn sefyll ynddo yn y dyddiau hyn, Dangcs wyd ein perygl ini yr wythnos ddiweddaf mewn araeth bwysfawr gan Mr Tom John, un o'r arweinwyr yn myd addysg elfenol. Hwyrach nad ydym eto wedi disgyn i level' ardaloedd eraill ein sir a'a gwlad, ond ymfalchem unwaith mewn bod ar y blaen yn myd addysg Ystyrier y sefyllfa yn Ffestiniog heddyw, Ni elwir y chwarelwr mwyach yn oleuedig ond mewn gwawd; nid oes gysur i Ffestiniog heddyw yn adroddiad y Bwrdd Canolog Cyn- reig nac unrhyw adroddiad arall. Er nad yw y mawr ddrwg h\\n yn ddrwg hawdd i'w gan fod a'i leoii, eto credwn mai ychydig o ystyr- iaath a ddengys fod addysg vr ardal yn dirywio. Beth schosa'r dirywiad ? Nid oes ond un awdurdod i'w ddal yn gyfrifol; yn wir gwreiddia y drwg yn ein cysgadrwydd ni ein ,,a d ?-wi,I d ni ein hunain fel ardalwyr. Credwn fod Ffestiniog yn dioddef er 1902. Yn hytrach na bod Ffes- tiniog yn cerdded rhagddi ac yn gosod y safon i'r sir, gwelwn dynu ein haddysg ni i level' ysgolion salaf y sir. Yma cawn levelling down' yn hytrach na 'levelling up.' Er engraipht, mewn ysgoi neillduol ceid gynt bedwar o athrawon trwyddedig a phedwar o ddisgybl athrawon gyda hwy yn addysgn'r plant mewn elfenau gwybodaeth, ceir heddyw ddau athraw trwyddedig yn unig, a dau neu dri o athrawon anrhwyddedig, fel y gorfodir yr Ysgol-feistr i gymeryd gofal dosparth yn ych- wanegol at ei waith ei bun. Haeraf, Mr Got,, nss gellir disgwyl ac na cheir gwaith mor effeithiol yn yr amgykhiadau hyn ag s geid gyat. Gwelwn felly fod sylfeinia haddjsg a's gobeithion am weriniaeth iach yn cael eu tynu i lawr. Pa les," ebai Mr Lloyd George yng Nghaeroaifoo, addysgu pymtheng mil o'a plant yn yr Ysgolion Canolraddo!, os esgeulusir haner c«a' miliwn o blaat y bobl yn yr Ysgol- ion EIlei101 ? Defffown fel ardalwyr, a mynwn, roi terfyn ar yr anfadwaith hwn !•—Ydwyf, liEN ARPALWR, JEiddo "0. Wen," Porthmadog, M y pwnc uchod hefyd mewn Haw, Nis galhvn weied. ei berthyaas o'r Buttaia ac Abraham na deal! sut i'w ddadrus at licellau Duwinyddol o gwbl. Nid yw yn foneddigaidd i aiw yr areithiwr yn gynffonwr na'i waith yn gyn- ffona. Credwn fod ganddo åeges bwysig a ddylai gael ystyriaeth ddikys.-GOL

A WORD TO LUBES Send 2 stamps for our new & original Illustrated Booklet, containing plain & practical advice how Irregularities,Suppressions,&c.may be prevented or removed by simple means in a few hours. Re- commended by eminent Physicians & thousands of Ladies, as being the only Genuine Remedy. This is not a quack medicine. Established 30 yrs LESLIE MARTYN, LTD, CHEMISTS, 34, DALSTON LANE, LONDON

I PEWRHYWDEUDRAETH. Dydd Sadwrn diweddaf oedd aelodau Ysgol Sul Bryngwyn (B ), yn ymborthi ar ddanteith ion oedd wedi eu parotoi iddynt yn Ysgol y Cyngor gan y Chwiorydd. Mwyiihaodd y plant eu hunain yn helaeth o'r bara brith, cacenau, &c, Nos Wener diweddaf, bu y; Parch. Robert Thomas, Talsarnau, yn rhoi anerchiad yn y Demi. Cafwyd ganddo anerchiad rhagorol, ond cwynir fod y cynulliad mor fychan. Cyfarfod Gweddi gaed yn Nghymdeithas Ymdrelh Grefyddo! Nazareth nos Sul, a dewis- wyd yn swyddogion am y tri mis dyfodol :— Llywydd, Mr David Lloyd Griffith Ysgrifen- ydd, Mr Richard Williams, Blaenddol Trys- orydd, Mr John Owen, Ty fry Terrace. Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol y Blaid Rhyddfrydol nos Fawrth, vn Ysgol y Cyngor. Dewiswyd yn Llywydd, Mr John Roberts.— Adroddiad y Trysorydd.—Mewn Haw ddechreu y dwyddyn, 12/11 derbyniwyd trwy y cas- gliadau, £ 3 10s 8: Taliadau, £ 2 7s, yn gadael gweddill o £1 5s 8c. Dewiswyd y rhai can- Synol yn swyddogion at y flwyddyn ddyfodol- Llywydd, Mr Joseph Humphreys; Ysgrifen- ydd, Mr Griffith C. Jones; Trysorydd, Mr Evan Richards; cynrychiolwyr i'r Cyfarfod Blynyddol sydd i'w gynal eleni yn y Peorhyn- Mri R. T. Jones, Griffith C. Jones, Joseph Humphreys, Evan Richards, Richard Hughes, Thomas Rees, Wm. Jones,Yuys Fawr, a Rd. Roberts, Minftordd cynrychiolydd i'r Pwyll- gor Gweithiol. Mr Joseph Humphreys, a dewis- wyd nifer yn Bwyllgor Lleol. Pasiwyd diolch- garwch i'r Cyn lywydd, Mr John Roberts, am ei wasanaeth.

I LLANFROTHEN. DAMWAIN.-Cyfarfu Mr. William Lloyd Williams, Gatehouse, a damwain i'w goes, ynghyda Hugh Bucheley (leu ), a damwain i'w ben, dydd Gwener diweddaf, yn chwarel y Rhosydd. Cludwyd hwy gartref mewn cerbyd a gofalir am danynt gan Dr. Jones. CYNGHOR PLWYF.—Cynhaliwyd Cynghor nos Wener diweddaf. I arwyddo y papurau angearheidiol gyda'r ail fentbyciad ar y Fynwent Newydd. Enwyd Mri. Williafu Roberts a Owen Evans i lenwi ac arwyddo y cyfryw. Galwyd sylw at yr angenrheidrwydd. am heddgeidwad i'r plwyf, ac enwyd Mri. R. Willliams a Moses Jones i brisio y gwifrau perthynol i'r plwyf yng Nghroesor. Hyspyswyd fod y Fynwent newydd yn myned ymlaen, a hyderir y bydd yn orphenedig erbyn diwedd y flwyddyn. Enwyd Mri. Ephraim a Roberts i arwyddo cheques,—GQH,

BLAENAU FFESTINIOG. Sportsmen would do well by paying a visit to J. N, Edwards, Ltd,, to inspect their new Stock of Cartridges, Powder, Shots, etc. Also i Guns, Revolvers, all of the best makss, for the Season now just opened. SPECTOLS.—Os bydd rhywbeth allan o le ar eich Spectols, gellir ei gwneyd yn foddhaol gan Mr. Hugh Jones, Medical Hall, Blaenau Ffestiniog, yr nnig Optician yn Sir Fcirionydd, sydd wedi pasio Arhol- iadau yn y cyfeiriad hyn. Dymuna J. N. Edwards, Ltd., Berlin House, hysbysu y Cyhcedd eu bod newydd dderbyn Stoc eofawr o Lampau at y Tymhor dyfodol, a'r rhai hyny yn cael eu gwsrthu yn is nag erioed, Cya gwneyd eich pryniant yn unman arall, cofiwch am y Bargeinion digyffelyb sydd i'w cael yn y cyfeiriad uchod, ac fe dal yn rliagCEol i chwi. Cofiwch y Cyfeiriad Berlin House. CYFARFOD YSGOLION.—Cynhaliwyd Cyfar- I fod Ysgolion M.C., Dosbarth y Blaenau, nos Wener yn y Garregddu. Llywydd Mr, J. R. Evans. Mater ydoedd Perthynas dioddef- iadau'r Saint a dioddefiadau Crist" agorwyd gan y Parch. E. E. Jones, Bowydd, a siarad- wyd arno dSrachefn gan y Parch. R. Silyn Roberts a Thomas Hughes, Rbiw, a diolchwyd i'r sgorydd. Daeth canadwri o Ysgol Bowydd, yn gofyn, Pa gynilun a fydd oreu i gael esgeuluswyr i'r Ysgolior, a pha faint o amser a ganiateir i rai i fod yn aelodau o'r Ysgol, os yn esgeuluso. Pasiwyd i ohirio yr ymdrafodaeth hyd y Cyfarfod Ysgol nesaf. Y Cyfarfod nesaf i fed yn Rhiw y Trydydd Sul yn Tachwedd, penodwyd i agor y mater nos Wener, Mr. Cadwaladr Morris, a boreu Sul, Mr. E, R. Jones, Bethesda. Hysbyswyd y disgwylir y llyfrau Canu y Gymanfa at y Sul nesaf, Dydd Sul yn Nghapsl Bethesda am 9 o'r gloch holwyd Swyddogion y lie, ac am 10 holwyd y Plant yn Hanes Joseph. Am 11, agorwyd y mater Dyledswydd yr Athraw at ei Ddos- baith," gan Mr. G. fr. Davies, Rhiw. Am 2 holwyd Dosbarth Canol, yn hanes Joseph pan yn yr Aipht. Am 6. holwyd y Dosbarth Hynaf yn Epistol at y Phillipiaid 2 benod. Hoiwydd- orwr Parch. R. Silyn Roberts, Ganwyd amryw donau yn ystod y Cyfarfcdydd. LLWYDDIANT ADDYSGAWL,—Dyca ydyw banes plant ymroddgar Mr. Richard Roberts, Leeds Street, er's llawer biwyddyn bellach.- Yr wythnos hon, daeth earllyhiacfau atholiadau y Centre Welsh Board, i law Mr. Dodd, M.A., Prif Athraw llwyddianus yr Ysgol Sirol, yn cynwys yr hysbysiad, fod ysgoloriaeth o /20 yn dod i Miss Elizabeth Ellen Roberts, Leeds Street, am ei bod yn hawlio y safle flaenaf yn Sir Feirionydd am ba un y rhoddir £10, ac t efyd £10 arall a roddir i'r ferch awchaf yn yr un Sir yn yr arholiad blynyddol a nodais, Hefyd y mae yn cael ei rhestru, yn ail trwy Gymru yn yr arholiad yn y Gymraeg. Da iawn Lis, dos yn mlaen. Hefyd da ganyf ddeall fod ei brawd ysgol- heiga.idd a'r pregethwr cymeradwy Mr. Hugh Roberts, B A., wedi cael ei spwyntio i'r swydd bwysig o fod yn athraw yn Ysgol enwog y Gwynfryn. Amanford (11Ci! bu yr enwog ddi- weddar Watcyn Wyn yn Brif-athraw am flynyddau). Prif-athraw yr hon yn awr yw y P_xif-fardd a'r pregethwr enwog J. Jenkins (Gwili), B A. Mae yr hen Ysgol ragbaratoawl hon yn feddianol ar hanes canmoladwy fel meithrinfa i rai o bregethwyr mwyaf ein Cenadl, Aco dan ddysg Athrawcn o fedr y brodyr hyn, sicr y ceidw ei henw da, ac o bosibl y dyrchefir hi yn uwch, nac v bu erioed. Dymunaf Ivvyddiant i Mr. H. Roberts, yn ei faes newydd a phwysig. Mae ganddo yn ei feddiant amryw o dystiol- aethau sydd yn ei osod yn awdurdod ar fwy nac un mater, un a blant yr Ysgol Sirol yw yntau, ac wedi cael goreu dwy o'n prif ysgolion i'w gymwyso yn ei efrydiaeth, Llwydd a'i dilyno. -CYFAILL CYWIR, TRYDANOL,—Boreu Llun, bu raid i holl weithwyr Chwarel Mavnofferen droi am adref am y diwrnod oherwydd i anhwylusdod ddod ar y peirianau trydanol psrthvnol i'r gwaith, Llywyddwyd i'w cael i drefn at dranoeth fel na bu ataifa ar y chwarel oed am ddiwrnod. ADRODD.—Llongyfarchwn Miss Laurah Jenkins, merch fach Mr. Jenkins, Painter, Mills Row. ar ei gwaith yn enill haner gini, a Tbystysgrif yr Eisteddfod Genedlaethol gydag adrodd. Yr oed cynifer a thri a deugain yn cystadlu, ac yr oedd enill safle fel y gwnaeth o blith y fath lu yn anrhydedd mawr iddi. Y mae ganddi dalent nodeoig at adrodd. Eled yn mlaen gan fod gwir angen am adroddwyr medrus yn ein gwlad. CYDNABOD.—Dymuna John Humphreys, Bethania, gydnabod yn y modd mwyaf diolch- gar y cynorthwy sylweddol gafodd gan Iuaws o garedigion a chyfeillion yn yr ardal a'r cylch, yn y Deuheudir 6,c o'r America. Gwnaeth pawb yn eithriadol a throdd y Cyngherdd yn llwyddiant perffaith. (Dymunir ar i'r Drych gymeryd sylw o'r uchod). FOOTBALL.—Great attraction at Newborough Park, next Saturday, Bettwsycoed Junior Cup team, will fplay a friendly practice match against the Ffestiniog Junior Cup team. The following have been selected to play for Blaenau :-Goal, F. G. Crook Backs, Daniel Jones, Hugh Jones; Halves, Moses Roberts, R. Lloyd Powell, Richard Jones; Forwards, David Evans, Owen Roberts, Owen Cledwyn Owen, Evan Owen, W. J. Penny (Captain); Reserves, Lewis Jones, W. O. Hughes, J. Davies. Kick off 2 30 p.m., prompt. Ad- mission 3d, and Id. All to pay. TO DYE OR NOT TO DYE ?-You can get a reliable Hair Dye, any colour, from Hugh Jones, Medical Hall, Bl. Festiniog. ENILL.-Llongyfarchwn yn ga!onog Miss Blodwen Griffith, merch Mr. Richard Griffith, Llyfrwerthwr, ar ei gwaith yn enill y brif wobr yn Nghymanfa Dnirtwestol Meirion. Y mae hi yn arferol a chipio Ilawryfon o'r fath. Yn mlaen yr elo eto. Nid oes gweU Cod Liver Oil i'w gael yn un- man na'r hwn a werthir am bris hynod o isel gan HUGH JONES, Chemist, Medica! Hall. GALAR.—Llaw angeu a wasgodd i'n rhan yr wythnos hon i restru ymblith anwyliad a'n gadawsant enw Sarah Anne Rowlands ("Sallie") geneth fach Mr a Mrs Evan W. a Margaret Rowlands, 2, Barron Road, yr hon wedi cystudd csled o ryw ddeng diwrnod a gludwyd oddi- wrthym, gan angel yr Arglwydd, i brydferthu Gwynfa Duw, ya yr oedran tyner o dair blwydd a thri mis, a hynv y Sabboth, Med) ISfed. Dydd Mercher, cludwyd ei daearol babell i fynwent Bethesda (angladd preifat), pryd y gwasanaethwyd yn y ty ac ar lan y bedd gan y Parch, John Hughes, Jerusalem. Y mae ein dyfnaf gydymdeirnlad a'r teulu dan eu chwerw loes, ond eu cysur yw mai eiddo y cyfryw rai yw teyrnas nefoedd." Nerth a. gaffont i wrando y Ilais sy'n dweyd "Gadewch iddynt." ac i gcfio mai y eiyiser law fu dan yr hoelioc a'i cymerodd "ato ei Hun," i'w dodi yn y wiad "lie aa wywa byth ei blodau "—R.K R. MARW'N IEUANGC.—Trist iawn genym gofnodi marwolaeth Sallia, geneth dair blwydd a haner oed, Mr a Mrs Evan Rowland Williams, 2, Baron Road, yr hon a gymerodd le ddydd Sul. Cafodd yr un anwyl gystudd trwm, ond y mae yn awr uchlaw pob cystudd a phceo yn moli Duw a'r Oen. Nerth gsffo'r rhieni i ymgynal o dan y brofedigaeth o goili eu hunig bientyn mewn oedran mor dyner ac anwyl. v PAMWEINIAU.-Dydd Gwener, cyfarfu Mr William Morris Williams, A C Tanyfron, Tanygrisiau, a damwain front i'w law yn Chwarel y Rhosydd. Yn yr un chwarel, yr un diwrnod bu i dew rhedeg ac anafu Mri Hugh Burkeley, William Lloyd Williams, Gatehouse Bach, Llanfcothen, a John Henry Evans, Dolrhedya. Cawsant niweidiau try-mion a bu Evans o dan y rnaluriau am gryn amser.— Ar ol ciniaw ddydd Mawrth, yn Chwareli Oakeley, cyfarfu Mr David Jones, MinoSeren, mab y diweddar Mr Robert Jones (Bethesda), a damwain alaethus trwy fyned i'r llif gron gyda'r hon y llifir csrrig yn y chwarel, Derbyniodd niwsidiau mar ddifrifai i'w fraich chwith fel y bu raid i'w feddyg, Dr R. D. Evans, yn cael ei ei gynorthwyo gan Dr Richard Jones, Dr Madog Jones, a Dr Lloyd Jones, ei thori ymaith yn yrysgwydd. Anafwyd ei law dde a'i glun yn dost iawn, Erys yn awr yn yr Ysbytty, ac y mae mewn cyflwr pryderus. Y mae gandddo briod a thri o blant bychain, yr ieusngaf yn ddim ond ychydig ddyddiau o oed.—Dydd, Llun, cyfarfyddodd Mr Willie Wiliiams, Talan, Tanygrisiau, a damwain trwy gael ei wasgu rhwng dwy wagen yn Chwareli Oakeley. Dymunwn iddynt pil adferiad llwyr a buan'. Y.W.C.A.—Y mae'r Gymdeithiis uchod wedi sicrhau gwasaneth y Prif athro Ellis Edwards, M.A., o'r Bala, i draddodi ei Ddar- lith boblogaidd ar y testyn Cerddoriaeth mewn Natur," yn Ysgol Uwchraddol y Merch- ed, ar y 7fed o Hydref. Hyderwn fod y Gym- deithas hon, sydd ag amcanion mor dóyrcnafol iddi, wedi dod i aros yn ein plith. Fel y gwyddis, darparwyd dwy o ystafelioedd cyfleus ar gyfer yr aelodau, drysau y rhai sydd yn agored bob amser. I gario'r gwaith ymlaen, rhaid wrth gymorth arisnol, ond hyd yn hyn ni fu raid myned ar ofyn yr ardal am gynorthwy 1 gan i foneddiges garedig o'r ardal ofalu arayr ardreth. Y tymor hwn rhaid i'r chwiorydd ieuainc wyneba'r costau eu hunain, a bwriad y Gymdeithas yw, os yn bosibl, gael yr arian mewn ilaw ar ddechreu'r tymor, I'r diben hwn gofynant am gefnogaeth yr ardal. Hyder- wn y bydd liu yn prynu tocyn y Ddarliih, ac yn rhoddi pob sirioldeb i'r chwiorydd fydd yn myned o gwmpas. Pris y tocyn yw 6ch. LLESTRI CYMUNDEB. Y mae Eglwys Bowydd wedi penderfynu cymuno gydacfawpan i bob aelod wrtho ei hun i ddal gwin, Honir fod y dull hwnw yn ddiogelach i'r Cymumvyr na'r dull presenol er gochel i'r naill gael afiechyd oddiwrth y Hall trwy yfed o'r un cwpan a'u gilydd. Cymunir yn y dull hwnw er's tro gan yr Eglwys Seisnsg. RHYDDFRYDOL.—Sylwed ein darllenwyr ar yr hysbysiad sydd mewn colcfn arall am y Cyfarfod Rhyddfrydol gynhelir am haner awr wedi saith nos Wener yn Ysgol Glanypwll i rhanbarth Bowydd a'r Rhiw. Yn y cyfarfod hwn y dewisir cynrychiolwyr i fyned i'r cyfar- fod blynyddol gynhelir yn y Penrhyn, GOLEUO-Ncs Sabbath diweddaf, goleuwyd capel Bethel (M.C ), a goleuni trydanol, ac yr oedd yn weiliant dirfawr ar yr hen ddnll o a oleuo a lampau paraffin. Y mae y cwr hwn o'n tref yn prysuro ar ol cyrau eraill a honi i fynu gwelliantau. Y LLYFRGELL -Deallwn y bydd Pwyligor I y L'yfrgelloedd yn cyfarfod i ddewis liyfrau newyddion i'r Brif Llyfrgell yn ystod y mis hwn. Y mae gwir angen am gyflenwad newydd, a gresyn na byddai swm mwy o arian mewn Haw i'r pwrpas hwnw. ANGLADDOL —Nos Sui yn nghapel Bethel, traddododd v Parch. R. Silyn Koberts.M.A., bregeth angladdol i'r diweddar John Phillips, Cwmorthin. Gwnaeth Mr. Roberts sylwadau byw iawn am y brawd ymadawedig, a rhocaodd air uchel iddo fel dyn a Christion. Pasiodd yr eglwys bleidlais o gydymdeirnlad a'r teulu yn eu galar. COFR^STROL.—Dydd Mawrth, yn yr Adeil- adau Sirol, cynhaliodd y Bargyfreithiwr Mr T, V. A. Colt Williams, ei Lys Cofrestrol i fyned trwy Restr yr Etholwyr. Dros y Ceidwadwyr yr oedd Mri J. C. Edwards, William Lewis Griffith, Dorfil Street, a G. E. Jones, Cromwell Street, Dros y Rhyddfrydwyr yr oedd Mri Guthrie Jones, William Jones, Pembroke House, Arthur Jones, Tanygrisiau, a John E. Jones Manod. Hefyd yr oedd Mri R. J. Oavies (Barlwydon), a W. J. Williams, o r Swyddfa Blwyfol, yn bresecrl gyda'r Ethol- restr. Un gwrthwynebiad wnaeth y Rhydd- frydwyr, a. llwyddasant gyda hwnw; ond bu i'r Ceidwadwyr wrthwynebu lluaws mawr, a hyny bron oil yn aflwyddianus.