Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
CYMANFA WESLEYAIDD BLAENAU…
CYMANFA WESLEYAIDD BLAENAU FFESTINIOG. ADFYWIÀD YSBRYDOL." Cyahaliodd y brodyrWesleyaidd eu Cymanfa bregethu eleni yn dechreu cos Wener a diweddu nos Sul, Y gweinidogion wahoddwyd eleni oeddynt y Parchn T. O. Jores (Tryfan), D. R. Rogers, B A., R. Garrett Roberts, T. Isfryn Hughes, a Hugh Hughes, ac arbedwyd hwy i aHu cadw eu hymrwymiad. Cafwyd oedfaon grymus yn y pedwar addoldy. Yr oedd y pregethau yn Ebenezer y Sabboth yn rymus iawn ond ymddygiadau yr ieuengctyd yn y prydnawn yn hynod o anheilwng, Beth mewn difrif bsrodd i ferched ieuaingc o g3pelau eraill fyned i'r oedfaon a gosod eu hunain ar leoedd amlwg yn y gallery i cb-verthin a siarad gyda'u gilydd ar hyd y gwasanaeth, Yr dwy y nos yn y gallery yn cellwair ar hyd y bregeth gyntaf, a chodasant i fyned allan pan oedd yr ail bregethwr wedi dechreu pregethu, Sylwodd y Parch H. Hughes arnynt, a dywed- odd, Is! ewch allan gael i'r rhai sydd yma yti awyddus am wrandaw yr efengyl gael hsddwch Yr Arglwydd mawr roddo help i ni gofio mai nid paganiaid ydym Difrifol o beth oedd fod yn rhaid i'r pregethwr godi ar ei draed ar ddcchreu y gwasanaeth a dywedyd, Bobol! a ydych yn cofio lle'r ydych ? Rhodded Duw help i chwi sylweddoli mai yn ei Dy Ef yr ydych, ac nid mewn cyngerdd Tywallted arnom ysbryd addoli." Trachefn, pan oedd y Parch T. Isfryn Hughes yn darllen Gair Duw bu raid iddo ymatal, a galw sylw at dri o langciau ceddynt vn mhen uchaf y gallery yn camymddwyn! Hyn oil yn Mlaenau "Ffestiniog Yr oeddym yn methu credu y peth er yn dyst o hono. Nid oedd yn rhyfedd yn y byd i'r Parch Hugh Hughes ddywedyd "fod cyflwr pobl ieuaingc Cymru yn peri pryder dwys iddo, a'i fod yn ofni y gwaethaf am danynt." Er gwaetbaf yr "anfri a'r anfoes" hwn ar ran y bobl ieuaingc, cafwyd gwasanaeth ac Ysbryd Duw yn amIwg yn y gwiricnedd. Nid yw yn lie i ni mewn adrodd- iad fel hyn gofnodi y pregethau, ond yn unig ddatgan llawenydd wrth weled fod y nerth a'r ymroddiad nodweddai y PwJpud Wesleyaidd gynt yn parhau i aros ynddo, ac hyderwn yr erys tra y bydd y pwlpud ar ei draed, Y GYFEILLACH. I Frydnawn Sadwrn, yn Ebenezer, cynhaliwyd Cyfeillach, o dan lywyddiaeth y Parch P. Jones-Roberts. Wedi canu emyn ac i'r Parch D. R. -Rogers, B A ddarllen a gweddio, sylwodd y Cadeirydd mai y mater gosodedig i siarad arno ydoedd "ADFYWIAD YSBRYDOL," Byddai i'r brodyr oeddynt wedi eu penodi i draethu, gymeryd i fyny wahanol agweddau y mater. Cydnabyddant oil fod y mater yn un pwysig, -a neillduol o amserol. Hyderai y byddai effeithiau grymus o'r peth ei bun gael ei brofi tra y traethid arno. Caniataed Duw iddynt fod oil mewn ysbryd dysgwyl am v adfywiad crefyddol, a thra yn dysgwyl, gael ei sylweddoli. Y Parch T. Isfryn Hughes a ddywedodd. fod ganddo ef i siarad ar"Pa peth yw Adfywiad Ysbrydol ?" Yr oedd yn dda ganddo gael S bod unwaith yn rhagor yn Ebenezer, a chodai adgofion melus yn ei feddwl am lawer cyfarfod a cbyfeiliach agos at y nef gafwyd yno. Chwith iawn meddwl am le gwag nifer fawr o rai fu'n selog yn eu mysg, ond y maent hwy yn awr yn cynal cyfeillach yn ymyl y Gwr a garent mor fawr tra yma yn ceisio ei wasan- aethu. Yr oedd geiriad y mater oedd ganddo ef i siarad am dano yn un penodol -Beth yw Adfywiad Ysbrydol." "Adfywiad" ac nid "Diwygiad." Y mae adfywiad-yn rhywbetb dyfnach na diwygiad, Arwain y meddwl at yr effeithiau y mae diwygiad, ond arwain y meddwl at yr achos y mae adfywiad. Nid yw yn weddus arfer y gair adfywiad am achubiaeth dyn, am nad oes dim i'w adfywio mewn peefcadur ond pechod. Rhywbeth yn yr Eglwys ydyw, a rhai wedi eu hachub a'u hail eni a all ei deimlo. Y mae Adfywiad yn. rhywbeth sydd o angenrheidrwydd yn cymeryd lie yn yr Eglwys. Y mae llawer o feio ar yr Eglwys, ac y mae iddi lawer o bethau y byddai yn ddy- munol cael gwared a hwy, ond dyweder a fyner am dani, hi yw y sianel fawr i burc y byd. Nid oes obaith am lwyddiant ar Eglwys a'i gwaith heb adfywiad. Nid gweddi i bechadur yw yr un am adfywiad, ond gweddi i'r ailenedig. Gair dwfn iawn yw y• gair "Ysbrydol." Cyffyrdda a'r hyn sydd ddyfnaf ya y dyn y than ddyfnaf o'i bersonoliaeth. Ni arferir y gair "Ysbrydol" yn y Beibl yn ei berthynas a'r byd hwn a'i bethau, ond Arferir ef yn ei berth- ynas a'r hyn sydd anweledig ac agosaf i Dduw a thragwyddoldeb. "Adfywiad Ysbrydol:" díyw ymlenwad o'r Dwyfol-llanw y bywyd Dwyfol yn dod i mewn nes llenwi ein person- oliaeth a'i ddylanwad. Dyna y gwahaniaeth mawr rhwng moesoldeb a chrefydd un am weithio i lawr a gwella dyn a chymdeithas, y lIali am gymeryd meddiant o'r galon a gwella oddi lawr-oddifewn i'r allanol. Y mae yn yr adfywiad ysbrydol ochr Duw ac ochr dyn. 0 du Duw, llanw y bywyd Dwyfol yn cymeryd meddiant o'r holl ddyn ydyw. Ni wyddom beth yw bywyd, ond gwyddom beth yw byw. Bywyd, beth ydyw? Egni yn yr organau, medd rlni. Egni y Dwyfol yn dod i'r golwg mewn gwirionedd, purdeb, sancteiddrwydd, cyfiawnder, a chariad. Y cyflwr yma yw Adfywiad, ac felly y mae iddo ystyr, eang, Yr ydym yn ami yn ei gyfyngu i gyffroad teimladau, ond y mae yn bwysig cael syniad cliriach am ei ystyr na hyny. Golyga amgyffrediad cliriach, ac argyhoeddiad dyfnach o'r gwirion- edd fel y mae yn yr lesu. Awydd am wybod y gwirionedd cynifer sydd yn ein heglwysi yn anwybodus o Air Duw. Cael dirnadaeth mwy treiddgar o Air Duw, a'i sylweddoli yn ddyfnach. Yn yr adfywiad ysbrydol y mae hefyd fwynhau a gogoneddu Duw. Meddwl mwy am ogoneddu Duw na gogoneddu neu lesoli dynion. Caru cymydog yn fwy na charu Duw: gwendid Sosialaeth yw hyn, Duw sydd i fod yn gyntaf a phenaf, a dyn wedi'n, I 0 ochr dyn y mae Adfywiad Ysbrydol yn golygu,—arwydd ac ymdrech am sancteiddiad yn gwbl oil: ymdrech am gyflwr o lawnder ac aeddfedrwydd ysbrydol. Dywedodd John Wesley yr edwinai yr eglwys pan y collai olwg ar gwbl sancteiddhad. Y mae adfywiad ysbrydol i fod yn brofiad parhaus. Clywir am athrawiaeih cofnodau amser nodedig i Dduw weithio yn a thrwy yr eglwys ond y mae efe yn gweithio yn gyson. Dylai yr adfywiad fod yn brofiad parhaus yr eglwys. Gwir fod adegau o gyffro yn yr eglwys, ond y mae Duw yn gweithio ar ol hyny mewn ymgeIedd a nodi y dychweledigion. Y dydd o'r blaen yr oedd yn Talsarnau ar fin yr hwyr. Sylwai ar y llanw yn dod i mewn, a'r haul wrth fachludo yn goreuro yr holl fryniau a phrydferthweh annesgrifiadwy. Meddyliodd am lanw y nef yn dod i mewn yn Adfywiad Ysbrydol, a'r Eglwys yn prydferthu pobpeth o'i hamgylch a'i llewyrch a'i dylanwad sanctaidd. Y Parch R. Garrett Roberts, a ddywedodd mai i'w ran ef y daeth traethu ar Yr angen am Adfywiad Ysbrydol." Nid oedd angen am iddo ef fanylu ar y geiriad gan ei fod mor eglur, Yr oedd mwy o angen am Adfywiad Ysbrydol heddyw yn Nghymru nag y bu erioed, ar ol yr enciliadau a'r oeri mewn sel oedd trwy yr holl eglwys ar ol llanw y Diwygiad diweddaf. Edrychwn i'r fan a fynom, a dyma'r cri cri yn codi oddiar argyhoeddiad dwfn o'u hangen am Adfywiad Ysbrydol. A oes elsiau prawf o hyn ? Gwelirefynanmhoblogrwyddmoddion mwyaf ysbrydol yr Eglwys. Eglwys o dri chant o aelodau, a dim ond pymtbeg neu ugain yn y gyfeillach. Profi y mae hyny nad yw yr archwaeth mor ysbrydol ag y dylai fod. Dyna'r cyfarfod gweddi, anmhoblogaidd iawn yw hwnw. Dyma wres-fesurydd yr Eglwys. Bu gwres a bias arno yn amser y Diwygiad felyr oedd y bregeth mewn peryg], ond da cael y bregeth yn awr, a'r cyfarfod gweddi wedi bron ei gwbl esgeuluso. Beth am ddarllen Gair Duw: yr awydd am ddarllen y Beibl? Gwerthwyd mwy o Feiblau yn Nghymru yn 1904 a 1905 nag a werthwyd erioed yn flaen- orol, a gadawyd heibio lenyddiaeth smbeus, ond sut y mae yn awr ? Yr hen lenyddiaeth wenwynllyd yn dod yn ol, a'r Beibl wedi ei roddi o'r neilldu, Beth am y ddyledswydd deu- luaidd, y cyfarfodydd gweddio ar awr giniaw yn y gwaith, lie maent ? Cenid emynau y cysegr yn meob cwr, ac ar bob egwyl; ond mor wahanol yw heddyw. Hen arferion oeddynt wedi eu gosod i lawr yn codi eu penau eto yn ein gwlad. Y llenyddiaeth sydd yn myn'd yn awr oedd yr hyn nad oedd neb yn ei phrynu. Oes, y mae arwvddion o'r angen am Adfywiad Crefyddol. Defnyddir moddion atpheus at dalu dyledion addoldai: y niggers a'r raffles, &c. Oes, y mae angen am Adfywiad Crefyddol i godi yr Eglwys i awvrgylch burach a llai amheus. Y mae pobpeth genym ond yr Adfywiad. Y weinidoeaeth oreu fa gan yr Eglwys er y dechreu: y peirianwaith yn ardderchog, ond" Ysbryd y peth byw vn symud yr olwynion" yn absenol. Gwelodd beiriant mawr yn ngorsaf y Reilffordd a'i enw yn "Powerful," ond llonydd a gwan oedd am nad oedd sgerdd ynddo i'w symud. Yr oedd yn ymyl y dref (Blaenau) power house lie cyn- yrchid trydan i droi peirianau a goleuo yr ardal. Y mae gan yr Eglwys house of prayer, a dylai fod yn power house o dan ddylanwad yr Adfywiad mawr oedd eu hangen am dano. Y Patch T. O. Jones (Tryfan) a ddywedodd fod ganddo ef, a'r Parch Hugh Hughes, i siarad ar Pa fodd i gael Adfywiad Ysbrydol." Y mpdd ei gael oedd :—1. Ei ddymuno. Mae genym ni ein rhan. Sychedu a dymuno am dano. Mae adfywiad Eglwys yn golygu ad- fywiad yn y personau a'i ffurfiant. Rhaid ei ddymuno yn bersonol. 2 Ei geisio. Ei geisio a'n holl galon. Addawodd i ni ei gael ond ei geisio a'n holl galon. Ei geisio yn bersonol ac a'n holl galon. Pawb drosto ei hun yn ei geisio. 3. Talu pris am dano. Sonir am iachawdwriaeth rad, ond eostiodd i Dduw fwy na dim arall, a mwy na phobpeth ynghyd. Rhaid talu yn ddrud am dani: Codi y groes bob dydd-beunydd." Yr achos. fod ein bywyd wedi gwywo yw na chodasom y croesau wrth fyned yn mlaen. Rhaid symud yr byn sydd yn rhwystr i'r Adfywiad. Rhaid rhoddi i fyny ambell le, ac ambell arferiad. Costia yn ddrud, ond rhaid symud y rhwystrau os am Adfywiad. Rhaid tynu y plug o'r brif bibell os am gael cyflenwad o ddwfr i'r dref. Beth sydd yn rhwystro y dwfr sanctaidd i lifo i dy ysbryd. Wyrach y rhaid i ti adael dy alwedigaeth cyn y cei adfywiad i'th ysbryd. Beth sydd yn peri y gwywiant? Rhaid myn'd yn ol i chwiiio. Ceir yr Iesu lie collasom Eft Cafodd ei rieni Ef yn y deml, ac yno y collasant Ef. 4. Arcs nes y daw, Arhoswch chwi yn Jerusalem," Yn mba le y mae aros? Yn Jerusalem; yn ymyl yr ardd a'r groes. Aros lie y collasom y ff ordd. Y Parch. Hugh Hughes a ddywedodd ei fod yntau yn teimlo fod cryn hiraethu am gyflwr adfywiol parhaus yn yr Eglwys. Yr oedd wrthi yn awr, yn ei hamddenau, yn darlien banes bywyd Spurgeon. Byddai yn gyflwr o adfywiad parhaus arno ef a'i Eglwys: deunaw cant yn bresenol mewn cyfarfod gweddi bob tro. Byddai pawb o'i go' yno, a phawb yn ei sense hefyd. Sut i gael Adfywiad Ysbrydol? LJta peth at yr hyn a glywyd yn barod,-Rhoi ffordd i bob argraff dda ddaw oddiwrth Dduw Yr oedd Jinnie Lind yn tynu sylw a chlodfor- edd y byd yn yr Opera House, ond wrth weled fofl ei henaid yn cael cam, rhoddodd i fyny yr Opera am bethau uwch. Collodd glodforedd y byd am gwmni y Beibl. Un diwrnod tra'r eisteddai ar y traeth a'r Beibl ar ei glin, a'r haulfiJ1 machludo dros y gorwel. daeth un ati a gofynodd paham y gadawodd yr Opera a chlodforedd y byd, ac atebodd hithau fod colli yr oil yn enill smile Duw. Dylem wrandaw ar awgrymiadau a dylanwad da. Y golled oedd ein bod yn ceisio breuddwydio pethau amheus. Yr oedd yn anrhydedd i ni roddi ein hunain i gael ein cario ganddo Ef. Ein cario i sicrwydd na adewir mo honom gan Dduw. Ein cario nes y bydd y Salm Fawr" a'r holl son sydd ynddi am grfraith a ",deddf 'I.Duw 1 wrth fodd ein calon. Wedi dod felly, fe ddeu- wn i deimlo sicrwydd y gall Duw hel arian at achos crefydd heb i ni arfer moddion amheus i wneyd hyny. Y mae Adfywiad Ysbrydol yn golygu deffroad yr Ysbryd i hawliau Duw arnom, Gofynodd anffyddes un diwrnod, i Proffssor Jowett, "Beth ydych yn ei feddwl o Dduw ?" gan ddysgwyl cael atebiad amheus ac anffyddol ganddo; ond dywedodd Jowett, Cwestiwn bychan iawn yw, Beth yw fy medd- wl i am Dduw ?" Yr hyn sydd yn bwysig i mi yw, Beth y mae Duw yn ei feidwl o honof fi ? Rhodder i ni awydd i gyraedd tir mor uchel nes ymholi, sut y gallwn wneyd y diafol yn rhy nervous i ddod yn agos atom. Terfynwyd y gyfeillach trwy weddi gan y Parch. Rhys Jones.
A^A'WWWWVWWWWWWWVV CYNGOR…
A^A'WWWWVWWWWWWWVV CYNGOR DOSBARTH DEUDRAETH. I Cyfarfu y Cyegor prydnywn ddydd Mawrth, pryd yr oedd yn bresenol, Mri. D. Tegid Jones (Cadeirydd), G. Parry JåJes, John Roberts (TalsunauwJohn Roberts (Traws- fynydd), David Pughe, William Williams, Robert Richards, Parch. John Hughes, Owen Evans, E. Robert Owen, Thomas Roberts (Clerc), David Jones (Clerc cynorthwyol), a Thomas Jones (Arolygydd). Cyflenwad Dwfr Trawsfynydd. I Cafwyd llythyr oddiwrth Mr. Bowen Jones yn hysbysu fod Colonel Lloyd, ac amryw eraill, yn codi gwrthwynebiadau i'r cynllun dwfr oedd wedi ei dynu allan ganddo. ar gyfrif y ffordd yr oedd lunell y brif bibell yn rhedeg,—Y Cadeirydd a sylwodd fod gwrth- wynebiadau yn codi o newid llinell yr un fath yn union, ac yr oedd ef yn credu mai glynu wrth y llinell gyntaf a fyddai oreu, a'u dyledswydd oedd anfon at Mr. Bowen Jones i'r perwyl hwnw. Tair milltir a haner oedd hyd y llinell, ac yr oedd y llinell yn y cynllun cyntaf yn ferach o ganoedd o latheni na'r cynUun arall. Pasiwyd i gynal Cyngor arbenig yn mhen bythefnos, ac i wahodd Mr. Jones i hwnw i gael trafodaeth ar y mater. Cyfleusdra lechydol yn Harlech. I Gofynai y Cyngor plwyf am i'r Cyngor ddarparu cyfleusdra iecbydol (wrinal) yn Harlech er mwyn ymwelwyr a'r dref ar achlysuron neillduol.-Ar gynygiad Mr G. Parry Jones, gohiriwyd symud yn y mater hyd ceir cynllun carthffosol wedi ei gymeradwyo. Lledu Pont. I Yr oedd cais am i Bont y Rhaiadr, gerllaw Pare, Llanfrothen, gael ei lledu am fod y He yn thy gul yn awr i Foduriau allu myn'd drosti yn ddiberygl.-Mr Owen Evans a gynyg- iodd fod y gwaith yn cael ei wneyd gan na chostiai ond ychydig, ond dadleuai Mr G, Parry Jones yn erbyn, ac nad oedd y peth yn ddim ond ymgais i gario. allan ddymuniadau un dyn oedd yn berchenog modur. Costiai y bont ddegau o bunau i'w lledu.—Yn y diwedd penodwyd y personau canlynol yn ddirprwyaeth i fyned i olwg y He, Mri G. Parry Jones, John Roberts (Talsarnau), E. R. Owen, Owen Evans, Parch John Hughes, a'r Arolygydd. Cwynion o Llanbedr. I Gwnaed cwyn gan drigolion Llanbedr o'r Llythyrdy at PlaCs Iolyn, cherwydd fod carth- ion ac aflendid yn cael eu. taBu i'r afan, gan achosi ffieidd-dra ac arogl anghyfryd er ang- hysur i'r lie a'r ymwelwyr ddeuent iddo.- Pasiwyd i'r Arolygydd rybuddio y rhai euog, ac erlyn oni ymatelid rhag hyny o hyn allan. Pasiwyd i Mr William Parry gysylltu ei W.C. ar darpariaethau oedd yn y pentref er atal pob cwyn allai godi oherwydd prinder dwfr i'r adeilad. Plan. I Pasiwyd cynirnn ty newydd fwriada Mr L, H. B. Epps ei godi yn Llanfair. ,I Adgyweirio Llwybr Bwlch Tythisid. I Darllenwyd cais wedi ei arwyddo gan uifer o blwyf Llanbedr, am i'r Cyngor adgyweirio y Llwybr elai o Cwm Bycban ar hyd y Grisiau Rhufeinig, trwy Bwlch Tythiaid am Traws- fynydd. Yr oedd yn llwybr a ddefnyddid i gymeryd anifeiliaid ar hyd-ddo, Adroddodd yr Arolygydd mai ychydig iawn oedd yr adgyweiriadau wnaed ar y llwybr hwn yn ystod yr ugain mlyaedd diweddaf. Yr osdd dau ddyn wedi bod yn gweithio ar lwybr Drws Ardudwy. Cadeirydd, Llwybr yn mblwyl Llanbedr ydyw hwn. Sut y mae enw Traws- fynydd ar ben y ddeiseb?—Mr W. Williams, Y mae cwyn am y ffordd sydd yn arwain at y Greigddu. Cadeirydd, Ffordd preswyiiad (occupation road) ydyw bono yn arwain at amaethdai.—Mr G. Parry Jones a ddaliai mai gwaith y Cyngor Plwyf oedd gofalu am y llwybr dan syhv. Rhaid i ffordd fod yn ffordd gerbyd i ddod o dan ofal y Cyngor Dosbarth -Mr E. R. Owen a ddywedodd fod yr Arol- ygydd wedi trwsio y lie, ac yn trwsio lie tebyg yn: awr.—Clerc, Gwaith y Cyngor Plwyf yw gofalu am y llvtybrau, ond gellwch chwi wneyd y gwaith os ewyllysiwch.-Yr Arolygydd a ddywedodd i'r llwybr o Dolwreiddiog at Gerddi Pluog, llwybr Bwlch Tythiaid, a llwybr Drws Ardudwy gael eu hadgyweirio gan y cyn- Overseers, ac felly y daeth y gwaith i'r Cyngor Dosbarth.-Mr G. Parry Jones a ofynodd pa reswm oedd i'r Cyngor Dosbarth adgyweirio y llwybrau yn mhlwyf Llanbedr a'u gadael yn mhlwyf arall. Ni wnelai yr Archwilwr gan- iatau gwario ar lwybrau gan y Cyngor Dos- barth. Cynygiai ef i'r mater fyned yn ol i'r Cyngor Plwyf,Pasiwyd i ohirio y mater hyd nes gwnelai y Clerc edrych iddo yn drwyadl at y Cyngor nesaf. Carthffosiaeth. Darllenwyd llythyr o Fwrdd y Llywodraeth Leol mewn atebiad i gais y Cyngor i gael benthyciad o £1.100 at Garthffosiaeth Harlech. Nid oeddynt yn cymeradwyp y planiau, ac argymellent i'r Cyngor gael Peirianydd profiad- ol i wneyd rhai yn eu lie.—Rhoddwyd ar ddeall fod y cynllunydd (Mr Ll. Lloyd Jones) wadi anfon y planiau i Beirianydd profiadol i gael ei farn arnynt.—Mr G. P. Jones, 'Does dim rheswm fod y Bwrdd wedi condemnio y planiau yma, a rhai inlirffordd heb gymsini a chynal ymchwiliad. Gwnaeth Mr Lloyd Jones yn iawn anfon am farn Peirianydd profiadol, a dylai Mr Pritchard wneyd yr un peth gyda'i blaniau." Gohiriwyd y mater. i
EISTEDDFOD LENYDDOL A CHERDDOROL…
EISTEDDFOD LENYDDOL A CHER- DDOROL FFESTINIOG. Cafwyd Eisteddfod eithriadol lwyddiatils eleni, y Neuadd yn orlawn, a'r cystadleuon o ansawdd uwchraddol iawn. Gwnaeth Elfyn ei waith fel Arweinydd yn benigamp. Gresyn na chaem gwmni y Prif-fardd yn llawer amlach ar y llwyfan, ond dichon nad yw yn meddu digcn o'r newydd hwnw sydd gan rai i wthio eu hunain i safleoedd o'r fath er yn gwbl amddifad o gymwysder i'w llenwi. Donial iawn oedd ei feirniadaethau ar ganeuon yr oil," chwedl yntau. Yr cedd Mr G. W. Hughes, Ruabon, yn hapus iawn gyda'i ddyfarniadau ar y datganu. Diau y bydd galw sm dano eto i lenwi swyddi o'r fath yn y cylch hwn. Mr R, O. Jones, a gyfeiliodd yn fedrus iawn. Maddeued y ddau i ni am beidio rhoddi y pum' llythyren sydd ar ol eu hanwau ar y Rhaglen gall y ddau gerdded yn burion heb i bawb wybod eu bod wedi pasio arholiadau cerddorol. Prawf eu gwaith yn well na dim ribanau o'r fath eu bod yn gerddorion deallus ac hyfedr Caed Hywyddion rhagorol yn Mri Evan Jones. Plas Cwmorthin, a Meirig Mai. Y maent wedi eu tori allan i waith o'r fath, a buont lawn o ddoethineb yn y gadair. Yr oedd pobpsth yn drefnus gan y ddau ysgrifenydd diwyd, Mri R. W. Davits, Glasfryn, a G. Jones Edwards, Station Road, ac yr oedd yr wyl yn dra dyledus iddynt am y Ihvyddiart. Llywydd y pwyllgor oedd Mr William Jones, Bodunig, a Mr R, Griffith Roberts, Higbgate, yn Drysor- irdd. Enillwyr y gwobrwyon oeddynt:- Unawd Alto, "Y Mynach Du," 1, Maggie Jones, Cadfan. Adrodd i rai dan 12 oed, Bessie Humphreys, Manod Road, a Martha Jones, Cynfal Terrace. Chwareu ar y Berdoneg, i rai dan 16 oed, Sallie Jones, Bronygraig. Canu y Don, "Tyddynllwyn" i rai dros 45 oed, Morgan Morgan, Blaenau. Pwyntill-waith o Penymount, Morris R. Jones, Sun Street. Deuawd i rai dan 16 oed, Mair a Jennie Williams, Jones Street, Blaenau. Brush Drawing o'r Daffodil, I Robert Jones, John V. Evans, ac Esther Edwards, oil o'r Llan, yn gydfuddugol. Adrodd i rai dan 16 oed, Lizzie Roberts, Lord Street, Blaenau, sc Annie Edwards, Manod Road, yn gydfuddugol Unawd i rai heb enilll 5/- yn flaenorol, Hiraeth am Feirion," Laurah Cathrine Thomas, Hafod Fawr Isaf. Eggs Stand, Andreas Hughes, ac Owen Williams: y ddau o'r Blaenau. Tray Cloth, Lizzie Francis, Cae'rblaidd. Unawd Soprano i rai dan 16 oed, Kate Ann Jones, Bethania. Unawd i rai dan 12 oed, Olwen Roberts. Hefyd rhoddodd y Beirniad wobr i Gwenie Lloyd Jones, Beth Vue, Maggie Evans, Moelwyn View, a Martha Jones, Cynfal Terrace. Deuawd i rai heb enill o'r blaen, Y ddau Forwr," HughO. Williams, Manod Road, a Daniel ei frawd. Daeth tri Cor Plant yn mlaen ar ddatganu, Daw meddyliau am y nefoedd," £ 2 a bathodyn arian Cor y Llan (J. Ll. Prodger); Jerusalem (Edward M, Jones) a Bethania (Lizzie Jones). Yr olaf ddyfarnwyd yn oreu. Unawd Soprano, Blodau Paradwys," Jennie Williams, Jones Street, Blaenau. fIJnawd Baritone, 0 cenwch gaa o groesaw," Owen Morgan Jones, Glasgwm, Penmachno. Dwy gan Ddesgriifadol i rinwedd- au Olew Morris Evans, gini yr un, Thomao Jones, Water Works, Aberdar a Bryfdir. Pedwarawd, "0 Llefara, addfwyn Iesu," Cwmni Evan Owen Hughes, Llan, Prif adroddiad, Bodd- lonrwydd" (Elfyn). 1, Maggie Williams, Tynantybeddau, Llan, gyda chanmoliaeth uchel. Deuawd, "Plant y Cedyrn," haner gini, Corris Jones, Dolgellau, a John E Williams, Tanygiisiau. Unawd Alto, "Ora Pro Nobis," Sarah Ann Morris, gyda chanmol- iaeth uchel. Prif Draethawd, 1, William Morris, Manod Road John Griffith Wllliams, Goleufryn, Llan, a U Mabi Gymro" yn gydradd ail. Prif Unawd, 15/ Corris Jones, a chanmoliaeth uchel iawn i Annie Williams, Maentwrog." Fancy Shawl, Miss Williams, Llansanan. Unawd Tenor, h3ner gini, Corris Jones, a chanmoliaeth uchel i David Morris, Trawsfynydd. Stone Picture Frame, Evan Morris, Miaffordd, Trawsfynydd. Corau Meibion, "Ser y Boreu," dwy bunt ac arweinffon, Cor Trawsfynydd, John R. Jones (Ap Eos Prysor) Ffestintog, Edward Davies, Islyn Maentwrog, Ifor Humphreys Llech- wedd, John Davies (loan Alaw), F yfarnwyd yr olaf yn fuddugol, a'r cyntaf yn ail. Corau Cymysg, Ffarwel iti, Gymru fad," tair punt a chwpan, Cor Prysor (David Morris); Bethania (Richard M. Jones); a Ffestiniog (R. R. Jones). Dyfarnwyd Bethania yn oreu.
Urdd Anibynol y Rechabiaici.I
Urdd Anibynol y Rechabiaici. I Caniatewch i mi roddi ychydig o hanes un o gyfarfodydd y REchabiaid a gynhaliwyd yn y Free Trade Hall, Manchester, yr wythnos ddiweddaf, i'r hon y mae ei hegwyddorion wedi eu sylfaenu ar fod llwyrymwrlhodiad oddiwrth y fasnach sydd yn dinystrio ein byd, ac sydd yn galw am ein cefnogaeth ninau i fod yn bur i'n hegwyddorion, ac o roddi ein plant o dan Faner y Rechabiaid i'w magu a'u meithrin, byddai yn gychwyniad i'w gyrfa, fel pan heneiddiont nid ymadawant a hi. Dyma Gymdeithas nad oes unrhyw Gymdeithas arall i'w chydmaru yn ol rhif aelodau a chyfalaf. Er engraifft dyma ychydig o hanes ei chynydd am y pum' mlynedd a'r hugain diweddaf, o 1885 hyd 1910. Mae rhif y Pebyll a agorwyd yn 4631, aelodau mewn oed a dderbyniwyd yn 190,137, a'r plant yn 183,280. Ei chyfalaf yn £ 1,785,674. Ond o'i chychwyniad mae Rhif y Pebyll a agorwyd yn 6,463 aelodau mewn oed, 250,000 plant, 200.000. Ei Chyfalaf yn yn £ 2,150,000. Dyma fan diogel i ieuengctid ymuno. Pan yn dyfod yn aelod o'r Gymdeithas hon telir 2/6 with gynyg, ac i rai o 16 hyd 18 I oed telir 1/6i yn fisol i gael 10/- yn yr wythnos o glaf-dal, a £10 ar farwolaeth i rai o 19 hyd 24 oed telir 1/7 i gael yr un faint allan ac o 24 hyd 27 oed, 2/4! i gael 3 5/- yn yr wythnos o glaf-dal a £ 10 ar farwolaeth ac o 27 i 30 oed, 2/6. Eto i'r plant: 6c. entrance a 4c, yn y mis i gael 2/6 yn yr wythnos o glafdal ac o 30/- i £ 5 ar farwolaeth. Felly fe welwch na raid wrth dystiolaethau, am fod ei thystiolaethau wedi eu sylfaenu yn gadarn ynddi ei hun. Mawr hyderaf y bydd hyn o air yn rhoi goleuni i rywrai i weled ei gogoniant fel finauAELOD
' MAENTWROG.
MAENTWROG. YSGOL Nos,-Y mae yr athraw llafurus, Mr R. Percy Hughes, Ysgol y Cyngor, Gellilydan, yn bwriadau ail-agor yr Ysgol Nos, am y tym- hor dyfodol eto eleni, a deailwn fod nifer fawr o'n bieunctyd yn bwriadu manteisio ar y cyf- leusdra ardderchog yma i ddiwyliio eu medd- yliau. Proffodd yn llwyddiant perffaith y llynedd fel y dengys Adroddiad Arolygydd ei Fawrhydri. Dodwn gynwys yr adroddiad yn yr iaith yr Ysgrifenwyd ef.—" Some excellent work of a preparatory nature has been done in this School during the present session. The Classes have been greatly appreciated and the students have shown great eagerness and enthusiasim in the various aspects of the course. The Class divided naturally into two sections, and the English work of the Upper section was quite exceptionally good for a district which is so predominantly Welsh as this. The Teacher and pupils are to be congratulated upon a very succesful session's woik, and it is to be hoped that they will be able to cany further in future session's work'which has been so well begun 11 Llongyfarchwn Mr Hughes yn y modd mwyaf calonog am y llwyddiant eithriadol goronodd y tymhor diweddaf, ac am y dystiolaeth arbenig ddyry Adroddiad Arholwr y Llywodraeth i waith y gwahanol ddosbartbiadau. Y mae y dysgyblion hefyd i'w llongyfarch ar y gwaith campus wnaethpwyd y llynedd, Hyderwn y rhoddir y gefnogaeth a deilynga i'n Ysgol Nos eleni eto. Deallwn y bydd yn ail-agor nos- Fawrth y 4ydd, cyflsol. PRIODAs-Medi 28ain. yn nghapel y Meth- odistiaid Calfinaidd, Gelli-lydan, pryd y gwas- anaethwyd gan y Parch Hugh Ellis (gweinidog),, a'r Parch Thomas Griffith, Salem, unwyd mewn glâl1 briodas Mr W. H. Chatt, Taly- waenydd. a Miss Maggie Sarah Lewis, Cae'r- saeson, Maentwrog. Y gwas priodas ydoedd Mr J. E. Chart, brawd y priodfab, a'r morwynion oeddynt Misses Jennie a Nellie- Lewis. Ar ol y seremoni croesawyd hwy a chawodydd o rice a confetti. Yr oedd amlwg arwyddion o iawenydd a dymuniadau da; a dangosai yr ardal pa mor uchel ydoedd Miss Lewis yn ei golwg. Ar ol y boreufwyd yn Cae'rsaeson, treuliasant y gweddill o'r dydd yn Criccieth. Yr oedd yr anrhegion yn lliosog a gwerthfawr. Pob llwydd fo iddynt.
. - - - ...................-…
0 BORTHMADCQ I BWLLHELI. Mae pobl Porthmadog a'r cj ffiniau yn hwylio at wahodd yr Arddangosfa Amaethyddol Gen- edlaethol i'w chynal yno y flwyddyn nesaf. Cynhaliwyd cyfarfod brwd yno prydnawn Gwener o dan lywyddiaeth Mr Henry Roberts, arwerthwr. Cafwyd addewid am f 50 o gyfran- iadau ati yn y fan a'r lie, Bydd tua 1,200 yn eisiau. Mae Mr J. W. Mc'Ressow, Criccieth wedi ei benodi allan o 122 o ymgeiswyr yn Arolygydd Gwaith Dwfr Tynemouth, am yn agos i £3QP o gyflog. Er mai gwyliau ydoedd, prysur lawn fu Canghellydd y Trysorlys yn ei gartref y pyth- efnos ddiweddaf. Rhwng Hadd nadrodd a gwrando ar faldordd merched y bleidlais, ag agor Bazaars. Aeth yr amser heibib yn gyflym. Cyn ei ddychweliad i Lundain bu y Canghellydd yn y gwassnaeth bedydd yn Berea, pryd y bedydaiwyd Olwen Lloyd George ei ferch, a phedwar eraill. Mr Richard Lloyd, ei ewythr, a Mr William Williams oedd < yn gweinyddu'r ddefod. Ymadawodd y Canghellydd a'i briod foreu Llun. Bu Mr Owen Roberts, Penihydleiniog, Pw!I- heli farw pan yn ei 71 mlwydd oed. Claddwjd dydd Iau, Parhau yn ddifrifol wael a wna Miss Owen a losgodd yn y South Beach Hotel. Sydyn iawn fu marwolaeth Mr J. O. Jones, Ivy House,' High Street. Bu farw pan ar ym weliad a Bettwsycoed dydd Iau. Mai Mr Lloyd George wedi sicrhau y bydd iddo agor Bazaar y Clwb Rhyddfrydol yn niwedd lonawr. Boreu Llun, cychwynodd Mr Owen Parry, Ysgubor Wen, gyda'r ddirprwyaeth sydd yn myned -ar ymweliad am bythefnos i edrych i sefyllfa y Dosbarth Gweithiol yn yr Almaen.
[No title]
Dymuna J. N. Edwards, Ltd., Berlin House, hysbysu y Cyhoedd eu bod newydd dderbyn Stoc enfawr o Lampau at y Tymhor dyfodol, a'r rhai hyny yn cael eu gwerthu yn is nag erioed. Cyn gwneyd eich pryniant yn unman arall, cofiwch am y Bargeinion digyffelyb sydd i'w cael yn y cyfeiriad uchod, ac fed a! yn rhagorol i chwi. Cofiwch y Cyfeiriad Berlin House.