Y Rhedegydd

A WORD TO LADIES Send 2 stamps for our new & original Illustrated Booklet, containing plain & practical advice how Irregularities,Suppressions,&c.may be prevented or removed by simple means in a few hours. Re- commended by eminent Physicians & thousands of Ladies, as being the only Genuine Remedy. This is not a quack medicine. Established 30 yrs LESLIE MARTYN, LTD. CHEMISTS. 34, DALSTOH LANE, LONDON

CYNGAWS MR. O. ISaOED JONES 1 YN ERBYN CYNGOR DINESIG LLAiftliRWST. Y DDEDFRYD YN ERBYN Y CYNGOR. Yr wythnos ddiweddaf, yn yr Ucbel-Lys (Adran Chancery), cyhoeddodd y Barnwr Neville ei ddedfryd ohiriedig yn y Cyngaws ddygodd Mr. Owen Isgoed Jones. U.H., Plasyndre, Llanrwst, yn erbyn Cyngor Dinesig Llanrwst, i'w batal rhag parhau i achosi ffieidd-dod [nuisance) trwy droi carthion rhan o'r dref trwy garthffos ar hyd ei dir i afon Conwy. Bu'r achos o flaen y Llys am naw niwrnod, ac holwyd llu o dystion o bobtu, Ymddangosodd Mr Komer, K.C., drcs yr Erlynydd, a Mri. Macraorran, K C., a Tomlin, dros y Cyngor. Ei Arglwyddiaeth wrth draddodi ei ddedfryd a ddywedai nad oedd yn meddwl fod angen myned drwy y tystiolaethau yn fanwl, er i lawer o wrtbdystio fod yn yr achos. Darllenodd y nodiadau mewn llaw-fer yn fanwl a gofalus, a daeth i'r casgliad fod digon o lygru wedi bod ar yr afon i achosi llygriad. Tystiodd ochr yr erlynydd am yr hyn a welsant. ac efallai mai yr hyn a gyfrifai am y gwahaniaeth yn y tystiolaethau o bob ochr oedd y gwahaniaeth yn yr amgylchiadau o dan ba rai y gwelwyd yr afon, yr hon a godai sc a ddisgynai yn gyflym, a gallai yr arr g/lchiadau o ganlyniad gyfnewid yn gyflym. Daeth i'r casgliad hefyd nad oedd vr afon yn y llecyn mewn dadl yn afon lanw" yn ystyr gyflredin y gair. Er fod gan larll Ancaster bysgodfa yno, lit welai fod dim yn atal hawl yr erlynydd i wely yr afon. Daeth hefyd i'r casgliad fod y ffieidd-beth yn un parhaus, ac felly nid oedd y ffaith fod y tir yn meddiaht tenant yn amddifadu yr hawlydd o'i hawl i'w amddiffyn, Nis gwelai fod dim yn rhoddi i'r Cynghor unrhyw hawliau ddeddfwrol i alal yr erlynydd ddod ymlaen mewn perthynas i ffieidd-beth cyffredic. Nid oedd yr Erlynydd yn gofyn am lawn os y caniataid gwaharddeb, a chredai ei Arglwydd- iaeth mai gwaharddeb oedd y feddyginiaeth biiadol o dan yr amgylchiadau. Yr oedd y gwaharddeb fodd bynag i gael ei hatal am beth amser, er rhoddi cyfie i'r Cyngor i gael ymwared a'r earth ion mewn dull arali. Byddai telerau y waharddeb yn fater i'w ddadleu. Awgrymai mai ffurf yr archeb fyddai— gwaharddeb i atal y diffynyddion i achosi neu ganiatau i garthion tref Llanrwst redeg neu basio i afon Gonwy, os na bydd eisoes wedi ei buro, a mater gwrthwynebbs gael ei symud o hono, ac hefyd i'w hatal i droi y cyfryw fater fel ag y casglai yn ngwely'r afon yn y fath fodd fel ag i fod yn ffieidd-beth i'r erlynydd neu denantiaid ystad Plasyndre. Credai mai priodol fyddai atal yr Archeb Waharddol hono am ddeunaw mis. Rhoed caniatad i Mr. Macmorran i grybwyll y telerau yn ddiwedd- arach osdymunid, ac archwyd i'r Diffynyddion, sef y Cyngor, dalu costau y Cyngaws.

Heddlys Bettwsycoed. Dydd Sadwrn o flaen y Milwriad Johnstone a Mr George Boville. Penodwyd Col. Johnstone, George Boville, a T. P. Osborne Yale i weithredu o dan Ddeddf Gwallgofiaeth. Caniatawyd cais amryw amaethwyr i gael eu heithrio rhag talu trethi cwn. Ar gais Mr W. J. Blunt, Cyfreithiwr Cwmni y Reilffordd, trosglwyddwyd trwydded y Refreshment Room yn Ngorsaf y Bettws o enw Mr Fitzroy Walter i enw Mr Robert Hermit, Glasspool. Yr Heddgeidwad Ross, Capel Curig, a gyhuddodd Robert Jones, Penybont, Llanddewi, o fod yn cario llawddryll, ag yntau o dan 18 oed. Tystiodfi y Swyddog iddo archwilio y llangc, a chael yn ei feddiant lawddryll gyda'r ergidion yn y chwe' baril, ac baner cant o ergidion ar wahan. Dywedodd y Diffynydd wrtho mai y rheswm ei fod yn cario y llawddryll ydoedd effaith darllen nofelau cyffrous, ac ychwanegodd i ddyn o Deheudir Cymru ymosod arno, a'i fod yn cario'r llawddryll i amddiffyn ei hun. Pobl Capel Curig oedd wedi ei hys- bysu ef fod y Diffynydd -1 cario'r llawddryll. —Nid ymddangosodd y Diffynydd. Dirwy 10/- a'r costau.

0 BORTHMADOQ I BWLLHELI. I Yn Ynadlys Porthmadoc dydd Gwener, dir- wywyd nifer o amaethwyr am esgeuluso codi trwydded i gadw cwn. Hefyd gwysiai Mr J. W. Jones nifer o rieni plant o'r drefam esgeul- uso anfon eu plant i'r ysgol. Yr wythnos ddiweddaf. bu farw Mr David Jones, adeiladydd llongau, Porthmadog, yn 67 mlwydd oed. Bu Iolo Caernarfon yn darlithio ar y. di- weddar Ddoctor Owen Thomas yn nghapel y Taternacl. Rhoddodd yr henadur J. Jones Morris, Porthmadog, anerchiad amserol ar ei ymadaw- iad o gadair Cwrdd Chwarterol yr Annibynwyr yn Criccieth yr wythnos ddiweddaf. Yr oedd y brwdfrydedd etholiadol yn uchel yn Criccieth nos. Sadwrn, ac aeth torf fawr i Bryn Awelon i ddisgwyl y Canghellydd adref. Diolchodd yntau yn gynes iddynt am der- byniad, ac am eu cymorth. Yr oedB Syr Herbert Lewis, A,s Syr Frank Edwards, A s., a Mr Ellis Davies, A s., yn treulio y Sul gyda'r Canghellydd. Yn Mhwllheli, yr oedd, y brwdfrydedd yn bur uchel, ac aeth yn gryn:ysgarmes rhwng y dorf a rhai b'r Toriaid, y rhai a rutbrasant o'r Clwb Ceidwadol gyda ffyn i ymosod ar y dorf. Maluriwyd ffenestri y Glwb Ceidwadol a'r amgylchoedd, ac arosodd y dorf o gwmpas y Clwb hyd dri o'r gloch y boreu. Gallasai'r canlyniadau fod yn ddifrifol oni bai am ym- drechion arweinwyr y Blaid Ryddfrydol a'r Heddlu, Bu i Bwyllgor Blwydd-dal Dosbarth Pwll- heli ganiatau Blwydd-dal i 30 o hen bobl oedd- ynt yn derbyn Plwyf-dal yn flaenorol.

PYSGOD AFLAN. I Yr wythnos ddiweddaf, ymddangosodd Erth- ygl hynod o adeiladol i'r cyhoedd ar y mater uchod yn y British Medical Journal, a rhoddir yma ychydig o'r pwyntiau gynwysir yn yr ysgrif, sef bod cyfraith y wlad yn deddfu gyda'r bwriad o gael y cynbauaf mwyaf tor- eithiog sydd bosibl o bob peth da, ac amddiffyn yr adnoddau mwyaf ffafriol ac anghenrheidiol tuagat hyrwyddo cyflawnder, yn gnwd, ac yn live stock, ac fel y gwyddis mae y brithyll yn live stock gwerthfawr yn nyfroedd ein gwlad -boed y dyvr yn hallt neu groew. Nodir allan hefyd ddau ddosbarth o babl-un, a gam- arweiniant eu hunain trwy ddyfeisio pob math o ystryw allant i elwa ac i osgoi crafangau'r gyfraith ar yr un pryd, megys y poachers a'r dosbarth arali esgeulusant wybyddu eu hunain eu bod yr un mor gyfrifol yngolwg y gyfraith am brynu neu dderbyn brithyll yn amser cladd (o ddiwedd Hydref hyd ddechreu Chwefror) ag yw y poacher ei hun am ei gvnyg ar werth, neu ei ranu mewn unrhyw fodd, ac hefyd yn esgeuluso ystyried y perygL sydd iddynt ddioddef anhwyldeb corphorol o gael eu gwenwyno trwy ymborthi ar gigiwyd mor anghymwys a Kwrthwynebus, ac fel yr hysbys- wyd eisioes y mae digon o brofion fod plant a chleifion, a meibion a merched, gyda chylla gweiniaid ganddynt wedi gorfod dioddef effeithiau niweidiol bwyta o'r ffrwyth gwaharddedig," Y mae dal brithyil ar ei gladd nid yn unig yn wastraff, ond hefyd yn ddull anynol ac unsportsmanlike ys dywed y Sais. Dymunir argraphu ar y Cyhoedd rnai y brithyll o bob pysgodyn sydd yn myned isaf ei gyflwr o ran ei gnawd yn amser cladd, ac felly yn cymeryd pedwar mis o amser i adenill ei nerth, a'i werth fel ymborth, ac yn ystod yr adeg yma mae cnawd y brithyll yn myned yn feddaf a lliprynaidd, sc yn agored i ddoiurlau allanoi a me-wnoi-,barasitic and bacterial- y rhai yn ami a brofant yn angeuol iddo yn yr adeg yma. Nid yw pysgcd y mor grwydrant gymaint am eu hymborth, yn dioddef cymaint yn gydmariaethol a physg cyfyngol y dwfr croew yn y cyflwr o adgynyrchu eu rhyw er engraifft, ni anmharir cnawd yr eog i'r un graddau a'r brithyll, ond am y penogyn, y tor- goch. a'r brwyniad, mae eu cnawd hwynt yn ei gyflwr goreu pan maent ar gladdu-a phriod- olir hyn i ryw effaith rinweddol gyfrana hallt- rwydd dwr y mor. Rhyfeddir yn arw yn yr ysgrif y cyfeirir ati fod cymaint o bobl yn dewis ymborthi arfrithyll trwy ystod y flwydd- yn, pryd y mae cymaint o bysgod eraill i'w cael yn eu cyflwr goreu i ymborthi arnynt, megis cod, halibut, turbot, hake, &c,, a'r black-sole, yr hwn sydd yn cael ei ystyried yu ei lawn season bob mis trwy y flwyddyn, oddigerth ychydig anmhariad arno yn Gorph- enaf. Erfynir ar y cyhoedd gymeryd yr uchod at eu hystyriaeth ac yn wir y mae yr archwij- iadau sydd yn myned yn mlaen ar hyn o bryd yn yr America gyda golwg ar y brithyll ei fod y pysgodyn mwyaf agored i feithrin hyd yn nod gorms-hadau cancer; ac y mae y Llyw- odraeth Americanaidd wedi rhoddi dwy fil o bunnau at hyrwyddo yr ymchwiliad i brofi neu wrthbrofi yr haeriad mai yn y thyroid gland yngwddf y brithyll mae un o'r ffynonellau ffrwythlonaf sydd yn gwasgaru cancer gymaint y dyddiau hyn drwy gyrph dynolryw. Os profir hyn good-bye i'r brithyll druan, a good-bye i lawer o fwynianau eraill ynglyn a'r gelf o enweirio am dano. Gobeithio na ddaw hi bytfh i hyn yw erfyniad ISALLT.

PENRHYWDEUDRAETH. DWY LECSIWN YN 1910.—A Grand Christmas Bazaar now open at Tecwyn View, Penrhyn. Os am le i ddewis Cardiau Nadolig, Cymraeg neu Saesneg, digonedd o amrywiaeth mewn Toys, &c. Cofiwch alw gyda Mr J. H. Roberts. Boreu Sadwrn, yn sydyn iawn bu farw plentyn bach Mr a Mrs Morgan Jones, Rhiw- goch, yn chwech wythnos/ oed. Claddwyd dydd Mawrtb, yn mynwent Nazareth. Cydymdeimlir a'r teulu yn eu profedigaeth. Nos Iau, cynhaliwyd cyfarfod amrywiaetbol yn Gobeithlu Nazareth, o dan lywyddiaeth Mr David Lloyd Griffith. Cymerwyd rhan mewn canu ac adrodd, gan John G. Pritchard, David M. Lewis, Moses Evans, Ietfan B. Williams, Mary Williams, Lizzie C. Jones, Gwenie Davies, Dora C. Evans, ac Annie Humphreys. Ar derfyn y cyfarfod pasiwyd cydymdeimlad a Mr R. T. Jones, Y Bryn (Llywydd), yn ei brofedigaeth. Nos Wener yn y Demi, cafwyd papur rhagorol ar Freuddwydion Llyfr Genesis, a a breuddwydion yr oes bresenol," gan Mr G. J. Jones, Bryn Liewelyn. Nos Sadwrn, llanwyd y Neuadd gan rai yn disgwyl yn 'bryderus am ddyfarniad etholiad Mr Lloyd George, a-tua 11-30 derbyniodd y newydd gyda banllefau o gymeradwyaeth, a bu nifer wrthi yn brysur trwy'r heolydd yn canu caneuon etholiadol. Yn Nghyfarfod Ymgysegriad nos Sul yr oedd Mr Griffith Jones, Bryn Llewelyn, yn holi oddiar emyn neillduol. Cafwyd holi ac atteb da. Ar derfyn y cyfarfod pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad a Mr Jarret Davies wedietlii ei chwaer. Yr oedd adroddwyr a datganwyr yn lluosog iawn yn Gobeitblu Carmel (A.), nos Fawrth, o dan lywyddiaeth Mr Robert William Davies. Adroddwyd gan George Williams, Maggie Parry, Robert T. Evans, a Lizzie Ellen Davies; dadl, gan May Williams, a'i chyfeillion; dadl, gan Lizzie E. Davies a Catherine Davies; canwyd gan Kattie Owen, Willie Owen, May Williams, Lizzie Owen, William D. Lewis, Annie Party, a Katie Griffiths; deuawd gan Gwen W. Davies a Mary G. Roberts; pedwarawd gan Robert T. Evans a'i gyfeillion, Winnie Jones a Maggie Griffiths Gwers ar y Modulator. Canodrf y plant amryw weithiau, o dan arweiniad Mr Rt. David Roberts, <

LLANRWST SEWAGE CASE. To the Editor of the RHEDEGYDD." Sir,-Now that the proceedings I was com- pelled to take against the Llanrwst Urban District Council have come to an end, and I have obtained the Injunction I asked for against them, I think it right that the public should know that these proceedings were the result of the Council's refusal to take any terms with me in regard to the discharge of their crude sewage into the River Conway opposite my property, with disastrous results to my estate, and which was in various ways thereby most injuriously affected. I am not fonder of law than the average citizen, and I certainly should not nave resorted to it in the present case if I had not been driven to do so. Negotiations were of no use to the Council. They not only declined to admit the existence of a nuisance but they went so far as to contest my title to some portion of my land. The only alternative was this action which was started early in the present year. Not so very long after the case was launched, or to be quite accurate, on the 26th April, a member of the Urban District Council, called upon mp and discussed the matter in a friendly way and of course without prejudice and he gave me the impression that he was arxions to see an end to the litigation. As a result of this interview I handed him on the 29th of the same month, a statement of the terms which would then have satisfied me, and the acceptance of which would have saved the enormous costs that have since been incurred, quite apart from the Jarge sum of money that will now have to be spent in reconstructing the whole of the drainage system of the town. The following were the actual terms I sub- mitted :-1. That the Sewer outfall, at the southerly end of plasyndre be discontinued.. and that in lieu thereof the Sewer be continued along the river-bank through Mr, Isgoed Jones' land in a northerly direction until it joins Sewer No. 2 intercepting that Sewer and continuing along the bank of the rivet still in a northerly direction and eventually forming one outfall for both sewers into a deep pool at the boundary of Plasyndre land with a field known as Ddol Fawr, occupied by Mr. Robert Roberts, in which case an annual rent of £5 shall be paid by the Council to Mr. Isgoed Jones for the joint easement, or 2. That a scheme be arranged after consult- ation between two or three of the experts on either side for the proper treatment of the Sewage at a point to be agreed between the parties so that the s >me be rendered harmless to the River Conway and to the plaintiff's property, the outfalls 1 and 2 and the Sewers therewith connected being only continued if at all for the discharge of the Sewage so purified, and 3. That the whole of the work be done under the supervision and to the satisfaction of Mr. Isgoed Jones' engineer or other expert, and that a formal easement be prepared or other document executed in a form satisfactory to Mr. Isgoed Jones' Solicitors for the mainten- anceof such sewers or outfalls, and 4. That in any event the whole of the costs and expenses incurred by Mr. Isgoed Jones be paid to his Solicitors by the Council with the following foot-note for the sake of Llanrwst and district, and for the sake of shewing Mr. Isgoed Jones' anxiety to save the ratepayers pockets, and not for any other reason he has considered the minimum limit of concessions which are comprised in the above terms. On the 14th of May the.Clerk to the Council wrote me direct that these terms were not entertained. The Public of Llanrwst and neighbourhood can judge for themselves whether, in the circumstances, I have acted unreasonably. Whatever the costs amount to and whatever the expense of the scheme of reconstructing the drainage I shall have to pay my proportion as a considerable rate-payer in the District. I shall have to pay a very considerable sum for the difference between what are hnown as Taxed Costs and the total amount of the costs incurred by me. I have had no vindictive feeling of any sort or kind from the begining to the end of this unfortunate dispute: and if any evidence were required to show that I had no disire to punish my own town I think it may be gathered from the statement of my leading Counsel, Mr. Romer, at the very close of the Case when Mr. Justice Parker asked him whether he desired an Injunction and Damages, and he replied saying that I did not ask for both, and would be satisfied with an Injunction only. Apologising for trespassing upon your space and thanking you in anticipation. I am, Yours obedient servant. Plasyndre. .syndre, O. ISGOED JONES, Llanrwst.

CROESOR. PRIODAS.-Dydd Mercher, Rhagfyr 7fed, yn Nghapel Croesor, gan y Parch H. Lewi Jones yn mresenoldeb y Cofrestrydd Mr J. Benett Jones, unwyd Mr Wm. Morris, 3, Church Place, Abermaw, mab Mr Griffith Morris, Carpenter, Rorth-y-gest, Porthmadoc, a Miss Jane Hughes, merch hynaf Mr Owen Hughes, Chapel House, Croesor. Y gwas ydoedd Mr John R. Humphreys, Abermaw, a'r forwyn ydoedd Miss Lizzie Hughes (chwaer y briodas- ferch). Mwynhawyd boreubryd rhagorol yn nhy y briodasferch, a chafwyd anerchiadau gan amryw o'r gwahoddedigion. Yna ym- adawodd y p&r ieultic i dreulio eu mis mel i Lerpwl yn ughanol dymuniadau Hu mawr o gyfeillion.