Y Rhedegydd

SHOP YR ERYR (wrth yr Hall) BLAENAU FESTINIOG. At Bawb y Perthyn iddynt. DYMUNIR drwy hyn wneyd cais taer a therfynol (gob-! eithiaf) ar fod y cyfrifon dyledus yn y Masnachdy uchod gael eu gwastadhau YN YSTOD Y MIS HWN (sef Rhagfyr 1910). Ac os na bydd yn gyfleus i setlo yn LLAWN, byddis yn ddiolchgar am gyfran "on ac- count." Yr eiddoch, l THOMAS ROBERTS. Rhagfyr I, 1910. BRITISH MADE. UNDER GOVERNMENT INSPECTION IS OUR BEST 1,- OVERWEIGHT (Daypole Q?MDe U IGim9AMLa -A w WITP THE i-lb. EXTqA GIVEN FREE WITH EIICH 1-lb. i-lb. EXTUJ/l GIVEN fllEE WITH E/ICH i-lb. 2 OZ £ EXTfyft GIVE" FItEE WITtI EACH i-lb. AL30 OUR MAYCO MARGARINE (Made rrom Choicest Nuts and Milk), NOW PRICED QP. AT with OVERWEIGHT as above (or 2 lbs. nett tor ONE SHILLING.) MfvypOLE PfllRy COMPANy, LTD. 12; Church Street, Blaenau Ffestiniog. The Largest Retailers of choicest quality Butter, Tea, and Margarine in the Kingdom. Over 660 Branches now open. Assembly Rooms, BLAENAU FFESTINIOG, CYNHELIR y ROYAL OAKELEV SILVER B"- ND, Nos Sadwrn, Rhagfyr 31, 1910. Bydd Oystadisuasthau,fpl y canlyn s— if.—Goran Meibion, heb fod dan 20 na thros 30 mewn nifer, a gano yn oreu, "Milwyr Rhufeinig." (Ni chaniateir i neb ganu ond gydag un Cor.) Gwobr f3 38. 2.—Challenge Solo, i unrhyw lais, "The Sailor's Grave" (Sullivan). Gwobr £1 Is. 3.—Unawd Tenor neu Baritone i rai heb enill 15s yn flaenorol. Gwobr 10s 6c. Soprano neu Alto, i rai heb enill 15s yn flaenorol. Gwobr 10s 6c. BeirniadF. P. DODD, Ysw., M.A. 6. -Adroddiad, Gweddi a Gwawr, allan o'r Garnedd Aur gan Carneddog. Gwobr 10s 6c. BeirniadBRYFDIR. Enwau yr Ymgeiswyr i fod yn llaw Ysgrifenydd y Seindorf, LEWIS DAYIES, Shop "Y Gloch," Blaenau Ffestiniog, erbyn Rhagfyr 24 1910. i1R"f!iIJTI", !,I:t, I Yn holiol y peth sydd arnoch ei iingen ?a ?aSt?'?a? tt )———-—. — — — Gallai y dywedwch Nid oes arcaf angen am Tonic." Y mae pob cyfan- soddiad dynol yn teimlo effeitbiau dirwasgol ein dullannaturiol o fyw. Oes o fyn'd, o frys a ffwdan, yw yr oes hon, a rhaid fod ei dylanwad niweidiol ar y corflf yn anocheladwy, Yr ydym yn dra agored i oerfel, ac i ddiffyg ar y cylla a'r afu, mae'r nawsion amhur yn cymysgu a'r gwaed, mae'r nerfau yn gwanychu, yr vdym yn agored i lu o anhwylderau cyffredin, ac yn cael ) ein bygwth gan afiechydon gwaith. Yr ydym yn iach a chryf un dydd, a'r l diwrnod wedyn allan o hwyl, ac efallai yn boryglus wael. I I Mae cisiau Rhywbeth, a'i eisiau ar bawb. I GWILYM EVANS' QUININE BITTERS yw y feddyginiaeth gryfhaol, r ac adfywiol, sydd yn gwrthweithio afiechyd, ac yn cadw organau y corff mewn llawn yni, a'r holl system mewn cyflwr perffaith. Wedi eu gwneyd o nifer o'r cynyrchion mwyaf iachusol a bywydol gwybyddus i feddygon. Mae llwydd anghydmarol QUININE BITTERS GWILYM EVANS yn hawdd i'w brofi pan eu cymerir ar ol ymosodiad o'r Anwydwst, neu pan yn wan a digalon, heb archwaeth, yn isel ysbryd, digwsg, lluddeiiig, a blin ar ei einioes. Ond i chwi rov pra wi ar un botel, cewch ryddhad buan oddiwrth eich iselder a'ch g wend id, ac adenillwcheich archwaeth. Nid oes dim arall yn debyg iddo. Cedwch ef yn eich cartref, a pham nad ei gymeryd fel gochelydd. Gwneir ef yn hollol o Lysiau, ac efe yw'r medd- yglyn goreu yn y byd i godi'r gwan i fyny. Gwna fywyd yn werth i fyw. Rhoddwch brawf ar botelaid. GWERTHIR YN MHOBMAN, mewn poteli 2s. 9c. a 4s. 6c. yr un. GOCHELWCH DWYLLWYR. 1\ Go!elwch bod enw "Gwiiym Evans." ar y Jabel, ystampJ a'r boteL I Unig Berchenogion:- QUININE BITTERS MANUFACTURING CO., Llanelli, S.W. Gwilym Evans Quinine Bitters Gwilym Evans Quinine Bitters v ME Wu l lo l ia%a rcok r s MILKEN IU IVS, ST. PATRICK, CAMBRIAN PRINCE, and I 3 Vs. You don't get the BEST FLOURS if you don't get THESE. Digestive Wheaten Meal in 41b and SIb bags. The portmadoc Flour mills, Co.

I NODIADAU WYTHNOSOL I TRYCHINEB CHEQUERBENT. Wedi hyn ni bydd raid dyweyd wrth neb mai pentref mawr gerllaw Bolton ac ychydig filltiroedd o Fanceinion ydyw Chequerbent. Hir gofir enw a lleoliad y pentref oherwydd y galanastra ofnad- y a fu mewn giofa yno ychydig ddydd- iau yn oLpan y lladdwyd, megis ar dar- awiad amraat, dri-chant-a-haner o wyr. O'r rhai oedd yn y pwll ar y pryd ni ddiangodd dim ond un i ddywedyd pa fodd y bu, ac o'r braidd y mae lie i ob- eithio y ceir byth wybodaeth sicr yng- hylch achos y danchwa. Pan oedd par- otoadau yn cael eu gwneyd ar gyfer y N adolig- a'i lawenydd, daeth tristwch mawr a galar ac wylofain dros yr holl ardal. Ymdaenodd tywyllwch doi- dew dros y lie, ac erys ei gysgqd prudd ddyddiau lawer. Tystia Cadeirydd Bwrdd Cyfarwyddwyr y Cwmni ei fod wedi arfer cyfrif y pwll yn un o'r rhai diogelaf yn y deyrnas a hyd y mae'n wybyddus ar hyn o bryd, ni fyddai y glowyr yn arfer cwyno o herwydd' fod nwy ynddo. Yr ydym yn gobeithio, ac y mae yn ddiameu genym, y daw amser cyn bo hir pan y ceir rhyw ddyfais aj wna y fath ddinystr ddychrynllyd ar1 fywyd dynol yn nglofeydd y wlad yn anmhosibl, a chyfrifir y neb a'i llunia yn fawr ymhlith cymwynaswyr y ddyn- oliaeth Da ydyw gweled y parodrwydd mawr a ddangosir i estyn cymorth ar-I ianol i deuluoedd y trancedigion. Dylifa i rhoddion hynod hael i fewn o bdb rhan o'r wlad-symiau bychain a symiau mawrion yn gymysg. Mae natur y golled y mae canoedd o deuluoedd wedi ei chael y fath fel na ellir ei gwneyd i fyny trwy roddi arian iddynt. Er hyny y mae arian yn werthfawr iawn, ac yn yr achos yma saif rhwng llaweroedd a thlodi a fuasai yn dyfod atynt fel ym- deithydd a rhwystra angeu rhag dyfod atynt fel gwr arfog. Tra y mae cydym- deimlad ynddo ei hun yn' dda ac yn werthfawr yn ngolwg y rhai y'i hestynir iddynt, mae'n well ac yn werthfawr- ocach. pan y'i mynegir yn fiurf cymorth sylweddol wrth raid.

CALENIG. I Bob blwyddyn rhydd y Brenin (ar gymhelliad y Prif-weiniao-) galenig i rywrai yn ffurf teitlau ac urddau gwerthfawr yn eu golwg. Sicrheir ni gan y rhai a fynant i ni gredu eu bod yn gwybod mwy nag eraill am bethau fel hyn, y bydd rhestr y rhai a anrhyd- eddir yn awr yn hirach nag arferol. Dywedir y gwneir cryn lawer o wyr teilwng yn arglwyddi, a thrystir fod yn mwriad Mr Asquith i wneyd hyny er mwyn rhoddi i'r Toriaid awgrym nas gallant ei chamddeall o'r hyn a wneiros gwrthyd Ty'r Arglwyddi adael i Fesur y Feto fyned trwodd. Mae'n ddiameu genym fod yn y wlad ganoedd lawer o Ryddfrydwyr ag y gellirddibynu arnyrit y byddant yn ffyddlon i'w hegwyddor- ion, a wnaent arglwyddi llawn mwy urddasol na'r mwyafrif o'r rbai sydd yn arglwyddi eisoes-yn rhagofi arnynt o ran cymeriad a buchedd, a synwyr a gwasanaeth cyhoeddus, a chanddynt ddigon o foddion i gadw i fyny urddas y teitl. Enwir rhai o'r gwyr ag y dywedir eu bod i gael eu gwneyd yn bendefigion" yn awr. Y tri mwyaf adnabyddus. yn eu plith ydyw Mr Haldane, Syr Alfred Thomas,' a Mr D. A. Thomas. Os "symudir" Mr Haldane, ni fydd raid iddo roddi i fyny ei swydd fel Ysgrifesydd Rhyfel; er hyny dymunol ydyw i'r swydd gael ei dal gan aelod o Dy'r- Cyffredin. Fel mae'n wybyddus am Syr Alfred Thomas, ymneillduodd ef o Dy'r Cyffredin pan ddadgorphorwyd y senedd, ar ol gwas- anaethu am flynyddoedd fel Arweinydd yr aelodau dros Gymru. Cafwyd ef bob amser yn Khyddfrydwr cyson, ac o'r braidd y mae yn Nghymru neb sydd wedi gwario mwy nag ef yn ngwas- anaeth .Ehyddfrydiaeth. Mae Mr D. A. RThomas yntau yn Rbydd-Lrydwr cadarn ac anibynol i'r eithaf. Wedi cynrychioli Merthyr am lawer o flyn- yddoedd, ymgeisiodd yn Ionawr di- weddaf am gynrychiolaeth Caerdydd a llwyddodd. Fis yn ol ymneillduodd, a syrthiodd y sedd i ddwylaw'r Toriaid fel y gwyr pawb. Mae'n ddigon hysbys nad oes gan Mr D. A. Thomas fawr feddwl o'r Blaid Gymreig (?) Edrych arni gyda rhywbeth tebyg i dairmyg. Mae'n wr cyfoethog iawn ac y mae ei gyfoeth yn debycach i gynyddu nag i leihau, oblegid y mae yn fwy tueddol i gynilo nag i wario. i

PEDAIR BLYMED.0 MEWN AMDDI- FFYWFA- Rhoddodd y Llys yn Leipzig ei dded- fryd fod y Cadben Trench a'r Is-gadben Brandon wedi eu profi yn euog fel ys- piwyr, a bod yn rhaid iddynt fyn'd i amddiSynfa (nlwrol) yn rbywle yn yr Almaen ac aros yno dan gadwraeth am bedair. blynedd. Gallesid gwneyd y tymor yn bymtheng mlynedd, ond cyf- rifodd y barnwyr fod pedair blynedd yn gymaint ag a haeddai trosedd y daau swyddog. Yn y wlad hono ni chyfrifir fod gan foneddwr achos i gywilyddio o herwydd iddo gael ei anfon i dreulio tymor neillduol mewn amddiffynfa. "Boneddwyr" yn unig a gosbir felly. Da ydyw gweled nad yw y ddedfryd wedi gwneyd dim i cirvverwi teimladau Prydeinwyr yn erbyn yr Almaen, ac nid oedd achos. Oblegid mae'r pethau hyn yn ddigon amlwg :-Yr oedd y ddau swyddog yn ddiau yn euog o'r trosedd y cyhuddwyd hwynt o hono, ac;yroedd- ynt yn gweithredu ar gyfarwyadyd neu yn ngwasanaeth Swyddfa y Morlys. Ymddygodd Barnwyr Llys Leipzig atynt gyda moesgarwch perffaith gan fyned allan o'u ffordd i ddangos fod ganddynt barch iddynt a syniad uchel am danynt. Cytuna pawb oedd yn y Llys i dystio fod y Mri Trench a Bran- don wedi rhoddi eu tystiolaeth mewn modd oedd yn gredyd iddynt ac yn peri i'w cydwladwyr deimlo yn falch o hon ynt ac i'r Ellmynwyr eu hedmygu. Credir na fydd yn rhaid iddynt gyflawni yr amser a nodwyd yn yr amddiftynfa, ond y bydd i'r Ymherodrwr Gwilym ar fyrder orchymyn iddynt gael eu rhydd- hau. Tybir y gwnahyny adeg coroniad y brenin Sior.

MWYAFRIF Y llYWODRAETH. Mae rhai Toriaid a'u holl egni yn ceisio argyhoeddi y cyhoedd nad yw mwyafrif y Llywodraeth yn ddigon i'w wneyd yn weddus a phriodol iddi Syned yn mlaen gyda'r gwaith ag y gofynodd i'r wlad roddi iddi awduidod i'w wneyd Dichon fod rhyw gymaint o berygl i ambell un ehud gredu peth felly. Er mwyn dangos gyn lleied sydd yn yr haeriad, dymunwn alw sylw at y ffaith mai gan bum'gweinyddiaeth yn unigyn ystod y pedwar ugain mlynedd diweddaf y bu mwyafrif cymaint ag sydd gan weinyddiaeth Mr Asquith yn awr. Yn 1832 yr oedd gan weinyddiaeth Rydd- frydol fwyafrif o 370, ac yn 1836 yr oedd ganddi fwyafrif o 172; yn 1895 yr oedd mwyafrif y Toriaid yn 152; ac yn.