Baner ac Amserau Cymru

p Yr Eylwys Wyddelig.— Ymddengys fod 368 o ddeisebau, gyda 145,007 o enwau, wedi eu cyflwyno i'r senedd, yn erfyn am ddadwaddoliad yr Eghvys Wyddelig. 7! Oerni a gtcres.— Mae ffeithiau yn profi mai oerni, ac nid gwres, sydd yn gwneyd mwyaf o niwed i iecliyd y bobl yn y wlad hon, a'r hyn sydd yn firy jiynod fyth ydyw y ffaith fod ein holl glefydau heintus yn cynnyddu gyda thywydd oer ac yn lleihau gyda thywydd cynnlies. lyfy Llwon Seneddol.—Dywed y Morning Ad- wrfissr fod yr ysgrif hon i gael ei gwrthwynebu yn hy yr Arglwyddi, Bwriada Arglwydd Derby Kviinyg yr un gwelliant ar yr ail ddarlleniad ag a gynDYtili-yd gan Mr. Disraeli yn Nhj y Cyffredin, whI a wrtliodwyd gan fwyafrif o bedwar ar CAE]t,,ARroN.-Not; Wener diweddaf, rhoddwyd ?ai.wardderchoKganMeietrrR.WiHiamt a'i Fab, M'-it?dwyr, yng?yd a'r Cndben Owen, Penybont, i 'Mg "Jth a dtu?in o weithwyr a chyfeillion, yn y Th. Crowns Tavern, Heol Bangor, ar yr aclJlysur "Mpheniad y siopnu ysblcnydd a adeiladwyd yn dlweddar yn y Bont Bridd. Caernarfon.—Dydd Llun diweddaf, tra yr oedd o ddynion yn codi ceryg yn cliwaiel ti n'rallt, Pi ger Caernarfoii, yinollyngodd y grtig, a £ 11:tddwyd gvvr ieuangc tair ar liugain oed, o'r enw tùward Williams, brodor o Ty'nllan, Llanalltgo, o y rwbel. Gwnaeth ei gymdeithion bob ymdreoli rYddhau, a chawsant ef allan yn fyw. Cafwyd ymmhorthmeddygotyn ddioed, ond drwg genym ?yweydfodytruanmewn sefyllfa dra pheryg)M ?MiettyyjiydKfhon.

Y mae post-feistr Brymbo wedi cael rhybudd gan yr arolygydd i wneyd trefniadau i gludo y llytliyrau yn ddidoll mor bell a'r Lodge. Ar ddydd Sul diweddaf, cynnaliwyd eyfarfod blynyddol Ysgol Sabbathol capel Brynyffynnon, Wrecsam. Yr ydyrti yn deall fod rhai o blwyfolion Bettws- Garmon wedi gwneyd casgliad, ae wedi llwyddo i gael digon o arian i brynu harmonium ardderchog i'r eglwys. Ar ddydd Sadwrn, Mawrth 24ain, torodd tin allan yn ystordy Mr, Knibbs, heol yr Henblas, Wrecsam. Yn flbdus, pa fodd bynag, llwyddwyd i'w ddiffodd drwy daflu ychydig ddwfr am ei ben, cyn Iddo wneyd nemawr o niwed. Y mae yn dda genym ddeall y bydd i Mr. Dawson, y darlithyflS enwqg o Birmingham, draddodi ei ddarlith ar "Richard Cobden" yn Wrecsam. nos Fercher, y 4ydd cyfisol. Afiechyd a'i lluddiodd i wneyd hyny ers rhai wythuosau yn ol. Ar yr 2-Ofed a'r 21aiii o'r mis diweddaf, cynnal- horyd cyfarfodydd yn nghapel Jerusalem, Rhymni, i'r dyben o ordeinio Mr. Moses Wright, o Athrofa Llangollen, i gyflawn waitli y weinidogaeth yn y lie. Pregethwyd ar yr achlysur gan y Parclm. H. Jones, Llangollen, D. Morgan, Blaenafon, W. Kobarts, Blaenau, A. J. Parry, Cefn mawr, J. Jones (SJatheteB). ^.Blaenau.—-Y mae y cyfres Darlleniadau Ceiniog a gynnaliwyd yn y lie Inm yn ystod y gauaf, tuag at chwyddo swm trysorfa y dysteb a fwriedir ei chyflwyno i Nefydd, wedi eu dwyn i derfyniad bodd- haol. Da genym ddeall fod y cyfarfodydd hyn wedi bod yn offerynol i gynnyrchu swm pur ddymunol tuag at yr atnean mewn golwg gan y pwyl gor, yn gystat a bod YI1 foddion o ddifyrwch lie addysg i drigolion y lie yn gvffredinol. NEno, Llkvx.—Nos Ian, yr 22ain cyfisol, traddod- odd Robyn Ddu Eryri ei ddariith yn y capel uchod ar "lledwar Enwogion Cymru." Nos Sadwrn, y 23ain, yn Aberdaron, traddododd ei ddarlith ar yr "Ysgol Sul a'i Llyfr;" y Sabbath, yn Ncbo ajlebron., Hcfyd, y nos Kawrth canlynol, yn Hebron, ar y "Pedwar Enwogion." Yr oedd y cynnulliadau yn lliosog iawn, yn enwedig yn Hebrn. PoitTH-ys-LLF.rx. Llongddryttiad. Yll ystod tymmestl nerthol o'r gogledd-orllewin, ar nos Sadwrn, y 24aiii o'r mis diweddaf, tra yr oedd y smack Jenny Jones, o Abermavr, yn ymdreeliu dyfod i gysgodfa Porth-yn-Lleyn. Methodd a llwyddo, a bu raid iddi daflu angor mewn He peryglus yn y bau: torodd y gndweu yn ddau ddarn, a chyfododd y llostr arwydd eyfyngder i fyny, ae yn ddioed gwthiwyd y by wyd-fad drwy y tonau tuag ati, yr hwn a ddyg- odd y pum dyn oedd ar ei bwrdd yn ddiogel i'r lan. Gajitii.—Ar foreu dydd Sadwrn, y 24ain cyfisol, cynnaliwyd trenglioliad ar gorph hen \"vr, yr hwn a fuasai yn afiach am rai dyddiau yn fiaenorol, ae a fu farw yn dr* disymmwth ddydd Iau. Tuaphump o'r gloch, cyfododd o'i wely, ae aetli allan i'r ardd. Ei f ib yn ngbyfiaith yn ei weled yn aros yn hir, a aetli ar ei ol, ac a'i cafodd ar ei liniau yn y ty pobty, yn ymddangos fel pe yn hollel funv, Ni siaradodd air byth, sc ni sylwyd ei fod wedi anadlu unwaith vred'yn. Dychwelwyd rheithfarn o "farwolaeth drwy achosion naturiol." Gan ei fod o dan ofal meddygol, tybiwn y buasai yn eithaf priodol i'r medd- yg oedd yn gweinyddu arno gael ei lioli ar y mater; eithr gan fod y rheithwyr yn barnu yn wahanol, ni cbymmerodd hyny le. COEDPOKTH. C nnaliwyki 9'farfod eyhoeddu8 gan y glowyr, ?n y Prince of Wales lpn, Coedpoeth, ddydd Llun, wythnos i'r diweddaf, i'r dyben o ystyr- ied y ffordd oreu i gael cyfodiad yn eu cyflogau, a gwneuthur yr hyn sydd gyfiawn rhwng meistriaid a gweithwyr. Dechreuodd y eyfarfod am ddau o'r gloch y prydnawn, pan y cymmerwyd y gadair gan Air. John Jones, yr hwn a gynghorodd ei gydweith- wyr i fod yn ofahis gyda golwg ar eu gweithrediad- au, ae i ymdrechu cael codiad yn eu cyflogau heb sefyll allan. Y penderfyniad y deuwyd iddo oedd i anfondau ddyn fel cenhadon at y meistria d i geisio codiad yn y cyflogau o bed.4tir ceiniog y dydd; ae os na chaniateid Ilyny, fod rhybudd i gael ei an fun i mewn ar y 31ain o'r mis, Y nos Lun canlynol, eyf- arfllY cenhadon ir gweitliwyr yn y Roller's Arms, wedi iddynt fod gyda y meistriaid, a'r atteb a ddyg- asant oedd nad ydyw sefyllfa bresonnol masnach yn eu galluogi i ganiatau cyfodiad. Dywedai y dynion fod y codiad gofynol yn ddyledus er y Nadol- ig. Anlonir rhybudd i mewn, gan hyny, ar yr ara- ser a nodwyd, y bydd i'r gweithwyr sefyll allan. Gwbecsam.— Y Mesur Diwygiadol.—Cynnaliodd diwygwyr y dref hon gyfarfod, ddydd Mercher di- weddaf, yn y Neuadd Gerddorol, i'r dyben o gym- niervd o dan ystyriaeth yr ysgrif ddiwygiadol sydd yn awr ger brOllTy y Cyffredin. Yr oedd amryw foneddigion yn brescnnol. Cymmerwyd y gadair gan Ir, Charles Hughes. Dywedodd Mr. Low y dylid gwneyd pob petli a ellir er mwyn cadarnhau breichiau y llywodraeth yn ngwyneb y gwrthwyneb- iad a ddisgwylir yn erbyn y mesur. Barnai Ir, Sandwith lod yn angenrheidiol cynnal eyfarfod cy- hoeddus ar y pwngc, er mwyn dangos mor gelivydd- og yw yr liaeriad iiad ydyw y eyitredin yn gofalu dim am ddiwygiad. Penderfynwyd cynnal eyfarfod cyhoeddus yn y Neuadd Gerddorol nos Favvrth, y 3ydd cyfisol, ac anfon gwahoddiad i'r ddau aclod sirol, Syr Watkin a'r Mil. Buddulph, yngliyd ilr aelod bwrdeisiol, Mr. Mainwaring, i bresennoli eu hunain or y pryd. Y mae arnom ofn y bydd y CIÎU liela, neu rywbeth arall o bwysigrwydd cyffelyb, yn attalfa ar ffordd yr aelodau anrhydeddus i gydlfuriio i'ralwad. Amser a ddengys. LLUXDAJK. Cjimdeithas len-dduwinyddol Wilton Square.—Y mae y gymdeithas nchöd, dan Invydll- iaeth y Pareh, John Mills wedi cwrdd yn wjtlmosol yn ystod y glluaf i ymdrin a phyngciau crefyddol a llenyddol. Nos Wener, Mawrth 23ain, cynnaliodd ei chyfarfod olaf o'r tymmor-cyfarfod cyhoeddus er mwyn cynnhyrfi), os gellid, yr holl ieuengctyd sydd yn perthyn i'r gynnulleidfa hono yn neillduol i ymuno A'r gyndoitlias y tymmor nesaf. Y inyned- iad i mewn drwy docynau chwecheiniog yr un. Lly- wyddwyd y cyfarfod gan lywydd y gymdeithas a tlireuliwyd yr amser drwy adrodd darnau barddonol a rhyddieithol, ynghyd a ehanu. Agorodd y cadeir- yd(I y eyfarfod mewn xtraeth fer, a gahvodd yn gyn- taf ar y cor i ganu "Molwch yr Arglwydd." Yna, a lroddwyd darnau yn Gymraeg ac yn Saesoneg gan Meistri R. Dayies, William Evans Griffith, H. LJ. Hughes, R. Lewis, Ll. Mills, a W. R. Thomas; a cnanoaa Miss Oaraps, Miss Mills, Meistri William Davies (Mynorydd), a David Rosser, droiau; a chwareuwyd unodau ar y piano hefyd gan Miss Will- iama, iltra. Barlow, a Mr. Austin. Yr oedd yr ad- roddiadau yn dda iawn, a'r canu yn nodedig felly. Yn wir, yr oedd y eyfarfod ar y cyfan yn nn dydd- orol, a tbybiwn ei fod wedi gadael argraff ddymunol ar y gynnulleidfa, a chynnhyrfu nid ychydig o hon- ynt i ymroddi at lafur llenyddol. Er fod y tywydd yn ystormus ac yn bur anffafriol, etto cafwyd cyn- nulleidfa liosog. Terfynwyd y cyfarfod drwy i'r cor ganu Jerusalem." Riitl. Ysgrif y Ditvygiad.-Yn unol A cliais am- ryw o'r freeholders ac ereill, pennododd cadeirydd y "Hhyl Commissioners (y Parch. H. Morgans, A.C.) ar i gyfarfod cyhoeddus gael ei gynnal nos Fawrth diweddaf, yn Neuadd y Dref, er mwyn rhoddi eyf- leusdra i drigolion Rhyl ddadgan eu barn mewn perthynas i Ysgrif y Diwygiad. Yr oedd yno gyn- nulliad parclms, ond nid lliosog, ac nid rhyw lawer o'r dosbarth gweithiol oedd yn bresennol. Dewis- wyd Jumes Taylor, Ysw., yn gadeirydd. Dywedodd nad oedd efe yn hollol foddhaol i'r Mesur Diwyg- iadol Invn, am nad oedd mor rydd a helaeth a y dymunai iddo fod; ond gan ei fod yn cydwybodol farnu ei fod wedi ei ddarparu gydit dybenion gonest, ac yn ddechreuad da o'r hyn a ddylai diwygiad fod, yr oedd yn teimlo yn ddyledswydd arno roddi pob cefnogaeth i'r symmudiad. Cafwyd anerchiadau grymus i'r un perwyl gan Mr. W. Hilditch, y Parch. A. Francis, R. W. Williams, Ysw., Cyfreithiwr; Mr. Brans, Gas Office; W. R. Williams, Ysw., Cyfreith- ,.r; Mr. P. Williams, P. Ellis Eyton, Ysw., Mr. J. P. Williams, Town Clerk, ac ereill. Pasiwyd pender- fyniadau ffafriol i'r mesur, i anfon deiseb o'i du i'r senedd, ac i anfon copi o benderfyniadau y eyfarfod i Arglwydd Richard Grosvenor, yr aelod dros y sir, gyda chais ar iddo roddi ei gefnogaeth i'r mesur yn Nhy y Cyffredin. Pasiwyd yr holl benderfyniadau yn unfrydol. Ar ol talu diolchgarwch y eyfarfod i'r cadeirydd. terfynwyd trwy roddi three cheers ca- lonog i Mr. Gladstone. Ceinewtdd.—Bu ymuniad Mr. J. Davies, Albion Honse,1 mewn g'aa briodas a Miss" Jones, merch hynaf Mr, Jones, Sailmaker, yn aohlysur o gryn ri- altweh a llawsnydd yn y lie ddydd Ian, y 29ain o Fawrth. Yn foiea y diwrnod hwnw, gwelid lluman- au y llongau yn cbwiflo yn yr awel der, yngbyd a banerou ereill o wshanol Ijiv a linn yn croesi yr heol- ydd. Pan oedd y briodas yn myned a dyfod o'r capel, cenid clychan y llongao, a chloeh y gwaitb, a chwar enai *y seindorf bres amryw o alawon peraeiuiol. Daeth torf anferth o bobl at y Tabernaol I'w gweled, as amryw ugsiuiau o honynt i mewn. Ymadawodd y par ienangc am o ddeutn deudJeg e'r glooh, mewa /IV am Aberystwyth i fyned am briodas-dsith i Loegr. Ion yr hwyr, cyunheuwyd amryw goelcaithi, a tbtflid tanbelenan a llaehenan i'r awyr drwy wahanol heol- heolydd y dref. Nid ydym yn oofia gweled mwy, os cymraaiot, amlyjrrwydd o lawenydd ar achlysur priod- ag neb yma o'r blaen. Porthmad»o.—Aeth y criwr drwy y dref hon fel arferol i gyhoeddi gvryl y Gtoglitb, gan orchymyn i'r masnaohdai, &c., gan ar y dydd a elwir "SuI y Churchwarden." Ond ychydig o ddylanwad sydd gan y fath orchymynion ar drigolion y dref. Troedd- YiD. yn canfod cyferbyniad tra addysgiaddl rhwng dydd Gwener diweddaf a gwyl diolcbgarwoh am y eynhauaf. Ni bydd eisieu cloch, na gorchyinyn iberi i bob masnach sefyllam y dydd hWÐW. Y mae y Sabbath yn cael ei gadwyn ofaltjs jma* Ac mor bell ag y mae ein proflad yn eyrhaedd, y manau mwyaf diofal am ddydd yr Arglwydd yw y manan mwyaf sel- ogtdroB y gwyliau, ac vicc versa. Yr Ystormydd.—Y mae y tymmhestloedd diwedd- af wadi aehesi gakr yn ein tref. Collodd un baeh- geB ieuangc, John, mab Mr. John Williams,*y Borth, drwy syrthio dros fwrdd y llong i'r m6r, ger llaw Ynys Mfli. Dydd Sadwrn, daeth hysbysiad sydi yn rhoddi lie i ofni fod y sgwoer Arm Griffiths wedi myned i'r gwaelod, a'r holl ddwylaw wedi colli, yn aol i'r Oakaey Islands. Nifer y dynion oedd ohwecb, a theimla rbywun ar ol bob un 11 honynt. •' Cofiwch y morwvr." Cendl.— Damwain Angeuol,—Dydd Mawrth, y 27.ill o'r mis diweddaf, syrthiodd careg dros dynello bivysaa ar ben Roger Gwilym, o'r lie hwn, pan yn ei ;walth o tan y ddaear, yr hon a'i lladdodd mewn am- rantiad. Tarawodd ef ar ei ben, ac aeth ei ben rhyngddi a ehareg arall, nei oedd ei benglog yn Y6- gyrion, a'iymenyddyn ymwasgar ar hyd ymylau y He. Syrtbiodd yn gwbl ddirybudd, ac Bit gellir priorloli nnrhyw esgenlosdod i neb. Y mae amryw be'haa tra hynod yn gyssylltiedig a'r ddamwaia hon. Un ydyw, ddarfod i flrr o'r gymmydegaeth y,noson "yn y ddamwain freuddwydio dair gwaith trosodd ei fod yn gweied Roger Gwilym wedi cael ei ladd, as anfonodd wybodaoth iddo; gyda bacbgenyu oedd yn oiyutd i'r un lie ag i IV rybnddio i fod ya wyIiadwlu, rhag damwain ao yr oedd yntau oddi ar hyny yn arfer y pwyll a'r gochelgarwoh mwyaf. Nid o ben i ben y mae yr ysgrifenydd wadi cael hyn ond aeth i lygad y ffynnon i gael sicrwydd o'i -irione-id. Pwy yn wynob nyn oil a ivada ddad^nddiaian ar brydian trwy frenddwydion ? Petli arall hynod yw, mai gwneyd rhyw orchwyl yn lie y bachgen oedd yn gweitkio gydag ef yr ydoedd a cbyn pen. iiemiwr tunydau, bron erbyn fod y bachgen wedi oilio i roddi i lie iddo, y syrthiodd y gareg, yr hyn fu yn wared Ilgaeth i'r bachgeB, no yn angen iddo yntau. Oud y peth mwyaf Win fel amgylehiad cyssylltiedig yw, fod ei wiaig, yr wythnos flaenorol, wedi myned i elvydd j3enfro i gael 01 dodi yn ei gwely ar eichyntafanedig yn nhy ei mam, gyda'r bwriad iddo yntau fyned If ei bol pan gymmerai hyny le. Boren dydd LIon, dygwyd hi i'w gwely ar fab, ao ysgrifeawyd yn ddi- oed ato yntan daeth y llytbyr i'r ty ar ollddo et fyned i'r gwaith, ynei hysbysu fod ganddo etifsdd a bn yntau farw c/n gweled y llythyr, ae yn lie iddo ef fyned i swydd Beufro dydd Mercher i weled ei wraig a'i etuedd, yr oedd cymmydogyn gorfod myned yno i hysbysu am ei farwolaeth. Bu'r gwr hwnw yu ddigon doeth i beidio myned i'r ty;1Ie mae hi, ond gyru am rai o'r teolu i'w gyfarfod mewn ty arall; 110 ar 01 ymgyngliori i meddyg, bamodd efe nad ydoedd Mrs. Guilym mewn sefyllfa gymmhwys y pryd hwnw i hysbysu Hdi. Daeth rbai o'r tenia gyda'r genad yn 01 i Cendl. Y mae'r eorph heb ei gladdu pan mae'r llinellan hyn yn cael en hyagrifeau. Yr oedd Roger Gwilym yn un a ffyddloniaid goreu Carmel, Cendl, 8C yn ofni Daw o'i tabyd. Teimlir eolled ar ei ol yn yr eglwya ao va yr Yegot Babbatbol. Fonxxaov.—Marwolaeth sydyn,—Dydd Gwener, y 23ain o'r mis diweddaf, but furw -Mrs. Margann John, gwraig Mr. Thomas John, Pontygof, Glyn Ebbw, yn dra disymmwth as annisgwyl aiwy. Merch ydoedd i John Jonep, yr hv-n a adwaenir with yr enw J. J. y iliflwr, yr hwn sydd yn ddiacon yn nghapel Libanos, Pontygof. Yr oedd hi illi gwr yn byw gyda'i IhRd, yr hwn sydd wr gweddw, ae oedd yn ymddibynu arni hi an driniaeth ei dý, gan mai ei nnig ferrh ydoedd. Yr oedd ryw bythefaos eyn marw wadi ei dvryn i'w gwely ar ei phlentyn cyntaf, ac yn gwella mor ddymnnol ag y gellid disgwyl. Pan ddaeth ei thad i'r I; i gioiaw y dydd uchod, galwodd arno, a gofynoda-11 A ydych yn eael tamaid a alloch fwyta ganddynt, nhad bach, pan wyf fi fau yma ? (0 blegid yr oedd yn bynod of- alas am ei thad). Ydwyf, ydvryf, meddai yntRu, "gofala di am danat dy hua os ydynt yo rhoi tam- aid i tl, mi wnaf fi o'r goreu." O I yr wyf fi yn gysnrtis iawn," ebe hitbau," ac mi ddeuaf i lawr y prydnawn yml," Ar hyn, aeth ei thad at ei waitb, a daeth ei cbwaer yn nghyfraith ati hitbau i'w helpio i ymwisgo, ao yr oeddfyn hyood o siriol, ac yn 1m- ddangos yn gwbl gysnrns. Ond cyn eyrhaedd y gegio, achwynodd ei bod yn teimlo gwaeledd, a gal- wodd am ei thad, a bu farw yn mreichian ei chwaer yn nghyfraith yn y fao, Dydd Morcher diweddaf, er mor arw oedd yr bin, ymgasgladd torf fawr at y iy (o bletdd er nad yw ytenla ond gwetbwyr, y maent yn hynod barchas o herwydd amlygrwydd eu erefydd) a bedyddiwyd y ploutyn (mercb) yn y ty, with enw ei mam, gan y Parch, J. Davies, gweinidog y lie a dygwyi yeorph i Carmel, endi. Deohrouwtd yr oedfa yno gan y Parch. R. Hughes, Ceadl; a pbre- gethodd y Parch, J. Davies, Po tygof, oddi ar Mat. 24. 44., ac areithiodd y Parcb. E. Evans, gynt oNant y glo, wrtb y bedd. Yr oedd nodau duwioldeb yn amlwg ar Margann John er pan yn dra ieuasgc.

DOLGELLAU. Mawrth Slain, 1866. Dirwest.-Noo Iau, y 29ain cyfisol, yn nghapel Salem, traddododd yr Asrhydeddas O. Bromley. o'r America, ei ddarlith ar y testyn uchod, a'r 1, Per- misaive Bill." Llywyddwyd gan y Parch. D Evans, M. A., gwetoidog y ilethodistiaid. Cawtom ddarlith odidog o dda. Yr oedd ynddi lawer iawn o addysg- iudaa buddiol a gwerthfawr. Dangosodd y darlith- ydi yu ystoi y ddarlith y swm anferth a werid gan ddynion am y ddiod feddwol, a'r drygioni a'r Jlyg- redigaeth y mae yrarferiad gwrthonynei gynnyrchot 900 hefyd mai yr unig ffordd i roddi terfyn ar y gwerthiaut a'r ) fed ydoedd, tynu y demtasiwn o al- ael y wlad. Cynny,iwyd a chefuogwyd yn y oyf. arfod, Ein bod yn Jlwyr argyhoeddedig mai barn dwy ran o dair or trothdalwyr ydoodd i benderfynn y ddadl pa nn a sefydlid tafarn yn y wlad ai peidio, ae felly ein bod ya cydweled a'r "Permissive Bill." l'eo- derfynwyd i'r lly wydd anfon gweithrediadaH y eyf- arfod i'r gymdeithas. Clywsom tod meddyg o'r dref hon, gan fod Mr. Bromley wedi cliallengio uurliyw nu i'w gytarfod mewn dadl-yu ystod ei ddarlith yu rhyw- le, ar bwnga ydoedd efe yn ei driii, wedi cymmeryd y challenge; &a bod yn bnriadu ymdrin ar y mater yn y Faner, Gan fod y meddyg yn breseonol ar y pryd yn gwrandaw syniadau y darl thydd, efe (y meddyg) sydd i ddechreu ilci le guiff y darllenydd weled y ddadl yu y papor hwn yn lied faan ar y pwnga dy- ddorol uchod.—Gohcbydd.

1 BRAWDLY6 SIR FFLINT. Agorwyd y frawdlys hon yn y Wyddgrog, ddydd Mercher diweddaf, a dechreowyd foren dydd Ian ar y gwaith o brofi y oarchurorion. Cyfaddefodd Mary Ann Cleaver (alias Mary Gougb) ei bod ya euog o ladrata gwieg ar y 9fed o Ionawr diweddaf, eiddo Mary Anne Creater, Sallney. Prof- wyd iddi gael ei dyfarnu yn euog ddwywaitb ya flaenorol. Dodfrydwyd hi i chwe mis o garchar- iad, Cafwyd William Griffiths a 3fiehael MacJonoId yn euog o ymosod ar Job Ellis a John Edwards, ar y 13eg o lonawr, yn narllawdy y Mri. Jones a Lloyd. Dedfrydwyd y ddau i flwyddyn o garchariad bob uo, Methwyd a pbrofi George Grattan yn enog o ddwyn dwy o ieir, eiddo Eleanor Jones, ilelin y Tryddyn, a rhyddhawyd el. Cyhuddwyd Evan Jones oladd dyn o'r enw Edward Cootet, tr4 yn ymladd ag ef yn Balcyn, ar y lieg o Fedi, 1865. Daeth amryw yn mlaeu i dystio eu bod wedi gweied yr ymladdfa, a'i bod yn on bollol deg. Dygwyd rheithfarn o ddieuog, a rbyddhawyd y car- charor. Cy faddefodd Joseph Boden ei fod yn euog oddwyu 20s. oddi ar ei feistr, John Finney, Rhyl. Dedfryd, tair wythnos a garcbaiiad. Gosodwyd Mary Aqn Bennett, gwraig Cadben Ben- nett, Conuah's Quay, i sefyll ei pi rawf o dan y ey- haddiad o lofrnddio ei bobao, now diwrcod oed, ar noswaith y 23ain o Fawrth. Y rheithwyr, o;dan gylar- wyddydybaruwi-, a;ddyga6antyrheithfarn, "Naa oedd y carcharor mewn cyflwr i alia amddiffyn ei bun." Gerchymynodd y barnwr iddi gael ei cbalw yn gar- charor tra y gwelai ei Mawrhydi yo ad.. Cyfaddefedtl James Meadoworoft ei fod yn euo^ o lad ata a dsial mwnwr. Profwyd idllo gaal ei dded- fryda ddwywnitb o'r olasn, a thraddodwyd ef i ddwy flynedd o lafur caled. Cafwyd William Latham a John Smith yn euog o roddi tis ar dan, perthynol i John Piers, Courish's Quay. Dedfrydwyd hwy i wyth mlynedd o lafur uoepawl. Cafwyd Robert Griffiths yn enog o achosi i vitriol gael ei luchio ar gorph George Castle, gyda'r amean o wneuthur niwed iddo, yo ngweitnian Alkali, Pentre, ar y lGeg o lonawr diweddaf. Dedirvdwyd ef i flwyddyn o garchariad a llafprcaled. Cafwyd Thomas Gibsou yn euog o ladrata cigmoch, eiddo Mary Lathan, Cross Keys, Llaneurgain, a ded- frydwyd ef i ddeuddeng mis a garchariad. Profwyd William Jones yn euog o geisio treilio dynes o'r enw Harriet Williams, ar y ffordd lawr, yu agos i'r Wyddgrog, ganol dydd goleu, ar y 26ain o Chwefror diweddaf. Yr oedd y carcharor yn wr priod. Dedfrydwyd ef i ddennaw mis a garchariad a llafur caled.

CYD-DARAWIAD DYCIIRYNLLYD AR FFORDD IIAIARN DYFFRYN NEDD. BOREU ddydd Mawrth, Mawrth 27ain, cymmerodd damwain bwysig Ie ar y rheilffordd uchod, gergorsaf y ffordd haiarn yn Aberdar, Morganwg, trwy i drrn y teithwyr a thren y nwyddau, am 9. 20, daraw yn erbyn eu gilydd mewn modd dyelirynllyd. Yr oedd pedwar tren yn disgwyl dyfodiad y trcn teithwyr, yu ngorsaf Aberdar, tri 0 ba rai oeddYllt wedi eu gosod ya ddiogel ary siditigs, m'r pedwerydd, yn cynmvys nwyddau, ynghylch syminnd i: Bid. illg arall, E, r gwoeyd hyn, yr oedd yn angenrheidiol myned i fyny ychydig ar liyd y rheilffordd, ae nid oedd amser y trtn deithwyr wedi dyfod i fyny yn hollol; ond yn ddisymmwth daeth, a chymmerodd cyd-darawia anoolieladwy le; a'r caHlyniad fu i l ddrylliad dychrynllyd gymmeryd IIt. DAZJ2iwYd

Jicfyd y gwyddom eu bod yn bwnadu (tiiyn vr esamplau sydd o'u blaen. Oml dylai fod cyfarfodydd ar hyn yn holl brif drefydd y IJywysogaeth; a gobeithiwn gael y pleser o gyhoeddi eu henwau yn ein rhifynau nesaf. Y niae y lly wodraeth hefyd yn prysur barotoi ysgrif i ail drefnn yr Eisteddleoedd ar egwydd- orion mwy teg nag yn breseimol. As tybed nad ydyw yn werth gan drefi Meirion gael aelod arall i'w cynnrychioli ? neu, a ydyw y dybiaeth fod yn bossibl i'r ymdrech droi allan yn aflwyddiamius yn eu digaloni ? Pa betli sydd yn eu cadw yn ddistaw, nis gWYlhlom- ond dyma'r adog Os collir hon, bydd yn an- mhossibl newid y drefn am lawer blavyddyn. IV ellid ar yr un pryd gynnal cyfarfodydd yn yr holl drefydd yn y sir liouo i bleidio y incsur sydd yn awr ger bron y wlad.