Baner ac Amserau Cymru

CORWEN.-C YSTADLEUTOTa AEBDIG. I Rhybudd i Fitrittaui. I Fonedoioiok, I 'I Cynnaliwyd cystadlenaeth a'edlg gar y art! ucnoa ddydd Sadwrp, y 4a;n o'r mis kwo. mewn maps pgr- tbynol i Mr. Robert Ellis, Dieth deg o ymgeiawyr i'r gy«tadleuaetb, ac yn eu plith ral 0 brif aradrsyr ein gwlad. Yr oedd yr hin yo hynod 0 wlyb drwy y dydd, ac felly yn atiffafriol iawn; ond dywedtr nil welwyd yn y gymmydogaeth hon well aredig. Y beirniaid oeddynt -Mri, tlugh Robsrts, Ty'nybedw, Oyawyd; a William Edwards, Coedmoelfa, Llandrillo. A dyfarnwyd y g«ob>wvon fel y canlynI William Jone>, Hafod; 2. Edward Edwaris, Blaeuddol; 3. Edward liloyd, Cae- crwn; 4. Sairmsl Jones, Peoyfelin; 5. William Uavies, Haip ton. Gwneuthurwr yr aradr gyntaf, yn ol y dy- farniad hwn, oedd Mr. John Owen, Llandrillo. Y mae yn hen ddywediad mewn oyssylltiad Ageistedd- fodau mai Nid da dadl wedi barnond credwn fod cyfiawnder yn galw am hyny weithiau. Nid oes neb o'n btirniaid yn anfiaeledig; ao yn wir, ofnwn fod rhai 0 honynt yn bradychu cyfiawnaer er mwyn boddio rhyw bersonau. "Pan y bydd pawb yn dyweyd yr un peth, a lydd hyny yn "iriooedd 1" gofynal bacbgen l'w fam. Bydd," oedd yr atteb. Wel, dywedai pavib o'r bron oedd yn bresennol ddydd Sadwrn nad oedd cyfiawnder wedi cael ei weinyddu, au y dyleaid cael ail tarn ar y iiater. Felly y bu: ojfwyd gwasanaetb dau ddyn cyl- rifel a galluog i'r gwaith, sef Mri, Thomas Evana, Groes. Iwyd, a Hanry Edwards, Llaodyn, Llangollen. Dyta'n- asant bwy y gwobrwyon fel y canlyn:—laf, W. Davies, Harp In. 2il, E. Lloyd. Cae erwo 3ydd, W. Jooes, Hafcdli lydd, Samuel Jonea, Fen y felin; Sid, John Joner, Cornel jelyn a gallaf dyatio eo bod wedi rheddi boddlonrwydd cyffiadinol. Gwneuthurwr yr aradr llyn. taf, yn ol y dyftrniad hwn, oedd Mr. Edward Williams, OjiweD. R. H. I

PENNY READINGS. I Fonbddiqion. I Fy marn ddiduedd yw, mai un 0 gyfarfodydd y diafol yw y Penny Readings. y rhai oedd yn oael eu cjnnal hanner oan mlynedd yn ol. Grosyn meddwl fod Meth- odistiaid Calfinaidd yn ouog 0 gefnogi y fath gyfarfodydd, y rliai y bu ein tadau a n teidiau mewn ymdrech mawr er all cael allan cho wlid-sef cymdeithasau oferwog, gwyimabsantau, dawnsiau, a chwarcyddiaethau. Os oeddynt yn ddrwg y pryd hyny, y maent yn ddrwg yn yr oes hon, le, yn fwy drwg yr oe* oleu hon Disgwylir amgenach yinddygiad, 0 herwydd dylanwad yr efengyl ar ei gwrnndawyr, na myned i geisio difyrwch y byd annuwiol. Y maent trwy hyny yu dyweyd fod difyrwch yr efengyl wedi darfod. Nid oes difyrwch sylweddol i'w gael ond ynddi hi. Gwybydded y cyfryw grefyddwyr ag sydd yn euog eu bod yn dangos eu hunain yn erbyn Dow trwy anufuddhau j'w air-" Nil seithedd, nao ymadrodd ffol, na choegddigrifwch, petbau nad ydynt weddus,' medd y Reibl, Yr ydych trwy eil oefnogi yn pechu yn erbyn aglwy. Dduw, trwy dori ei rhoolau, a thrwy hyny yn diarddel eioh hunain 0 i chymmundeb; ïe, yr ydych wedi diarddel eioh hunain eisoes Dylai eglwys Dduw gymmeryd sylw o'ch pebos. Yr oedd eu parch un ti i) .vedi ceisio orefyddoli tipyn ar y cjfarfod, trwy ddyfod i pl??th.u crefyddol i mown, ond derbyuiad go ddiflas a gafodd eu petbau, o herwidd nad ..ddy.t t chwaetb y I ::j:, f .tiye::tetd sd!1n¿11:t e: Bi: ,r. Os deil y cyfa'fodydd hyn i lwyddo, daw y gwylmab "ntau a'r ymladd oeiliogod i mewn etto. Gresyn fydda meddwl i grefyddwyr fod yn acho! i dynu y hth beth Can obeithio y tywallta Duw oi Ysbryd etto ar ein gwlad, y terfynaf, TflEFNIDD. I

YR AMSEROJiDD HYN. I Fonbddioion, I ilae RAYWIÚ¡, yn ei lvthyr atoshohwi ynuedddiwedd- ar, yn dangos tipyn 0 ofal am danaf fi ao yr ydwyf yn ddiolcligar iddo fo hofyd, ac yndiolob iddo am ei lytliyr. ilae rhywbeth yn ei ben o, pwy bynag ydyw. Wei, rhwng Uythyr Rhywun, a llythyr yr Hen Ffarmwr, y mae clefyd ysgrifenu wedi bywtiau yn y mysedd innau. hlythyr da dros ben oedd llythyr yr Hen Ffarmwr, ac yr oedd Nancy yn dyweyd ar ol eiddarllen o, Wel, un garw ydy w yr Hen Ffarmwr byth a hefyd!" Mae hi yn chwerthin yn arw am ben llytttyrau y rhai hyny sydd yn oeisio ei ddynwared a yrwan ao yn y man, 1100 yn dyweyd tnai peidio fyddai oreu iddynt hwy. "O na oliant hwy synwyr yr hen frawd i roi yn eu llythyrau, y byddai yn well iddynt hwywisgo eu oapiaueu hunain." Deallwch cliwi inai siarad Nancy ydyw hyn yna. Yr ydwyf fin, nau yn dyweyd ei fed yn llythyr yn ei adeg, ao at y pwr- pas hefyd. Y mae yn otnadwy fod neb yn yr oes oleu hon mor ddi-Dduw a gallu gwadrt llywodraeth Duw ar y byd. Yn wir, os credwn ni ryw bobl, nid ydyw yr Arglwydd yn gwneyd dÎLnl: natursydd yn gwneyd y,ewbl. Wed, pwy wnaeth natur yute, a phwy sydd yn ei chyn- aal, cadw el bywyd, ac yn edrych ar ei liol hit Rhaid edrych alai y oloc, yr engine, y llong, y teulu, a'r deym- as, neu hwy iiut i ryw annhrefu mawr yn fuan. Ai tyu- ed fod natur yn gallu edrych ar ei hoi ei hun t Yr wyf d mor barod a neb i addef fod yr Arglwydd wedi sefydlu deddfau yr holl greadigaeth, ao mai effaith rhyw ddeddf ydyw pob peth, ond rhaid fod gweinyddiad ar yr holi ideddfau hyn; ao nid yw sefydliad y deddfau yn ddim at wadu parhaus llywodraeth Duw ar y byd. Mi glyw- ais fod rhyw bapuryn YI1 dyweyd mat barn ar Ddytfryn Olwyd oedd liaint y gwartheg, uift fod yn Feihodistiaid, ac yr oedd rhywulI yn dyfalu mai parson oedd awdwr y llythyr hwnw. Os gwir yw, rhaid fod bustl chwerwder yn ei fynwes ef, beth bynag. Nid wyf fi yn deall y bu yr haint oad ar wartheg dau ilea dri 0 Fethodistiaid o gwbI yn Nyffryn Clwyd. Ac y mae y paison hwnw heb ddeall hwyrach y gall barn weithiau "ddechreu 0 dJ Dduw." Ond ai byny yw yr aohos yn air Gaer, a air- oedd ereill, tybed ? Bliglywaisfodpat-sonmewnmiiiaw yn lied ddiweddaryn dirmygu y cyfarfodydd gweddio yn achos y pIa yma. Ond bit raid iddo yntau fyned ati hi wed'yn, mewn ufudd-dod er esgob. Oliid oedd yr esgob, neu y curad hwnw yn bell o'i le, meddwch cbwi. Clyw- ad hyn ddaifu mi, sylwoh nid wyf fi ddim yn dyweyd ei fod yn wir, and yr ydwyf yn meddwl ei fod yn eithaf gwir. Ao ni synwn i ddim nad rhywun a hgwyd yn bxr Los at Fethodistiaeth, and a'u gadawodd, a gafwyd yn ddiEon byf i .,?f?r iaith fel yna. Mi wn fod yn Ngl'Ym ra & mawr 0 barMniaid ao 0 foneddigion na cliymmer- asent lawer iawn er dyweyd felly; a.y mae yn rlmd SdYfath eiria, os arferwyd hwy yn tarddu oddi at olyiiiaeth ddofn iawn yn y galon Ond hwyrach wedi y ovfan nad oedd gan y dy, a dlrmygll y gweddio, na 'i. „« lu i'w golh; mai byw mewn <o?t"? yr .?dd oni fedf fi ddim dyweyd; ond mi fedraf ddy- ??? ??fUedo ra? .? ?"" ?? ?? ??; M 81 ?" ? 'y?' fod yr esgobion wedi missio yn arw drefnu dydd 0 ym ostyngiad a gweddi! Mi fontraf ddyweyd yn hyf nad yw yr Arglwydd yn digio wrth ddynion am droi ato mewn gweddi yn eu had fyd. Cymmeradwyodd waith Ahab hwnw yn ymostwng, er mor annttwiol oedd. Synai y paganiaid hyny na alwasai Jonah ar ei Ddnw, Gorchymynodd y pagan hwnw,|brenin Ninefeh, i'r bobl alw ar Dduw yn lew.' Mae gwadu llywodraeth Dn w ar y byd yn hen beohod, as yn cryfbau pan ymguddio Duw yn ffordd yr efengyl oddi wrth ei bobl. Gadawodd yr Arglwydd y ddaear,' meddent yn amser Ezeoiel. Ni wna yr Arglwydd dda, ac nl wna ddrwg," meddent yn amsor Sephaniah. "Pa fodd y gwyr Duw," meddent yn amser Dafydd. "Pa fndd fydd i ni os gweddiwn," meddent yn amser Malaohi. Ao y mae iait 1 fel yna bob amser yn un prawf 0 iselder crefydcl, nid yn unig yn ysbrydoedd y rhai hyny, and yn y wlad hono. Na, oa: y mae nesau at Dduw yn dda." Ac a dyweyd y gwir, rhoddodd y Brenin Mawr brawf yn ngwyneb holl anffyddiaeth y deyrnas ei fod yn wran. dawr gweddi. Ao a dyweyd y gwir, arafoddyr haint o r dydd hwnw allau yn Nyffryn Olwyd Mae yn drwm iawn na chydn&byddem ef yn y pethau hyn, pryd y profir fod rhywbeth, fel y dywedais o'r blaen, yn ymwel- iadau ceryddol Dnw, yn hurtio doethion y byd, ac yn eu dyrysu, fel pe byddai yr Arglwydd yn dyweyd y pår ef iddynt gydnabod mai efe sydd Dduw, ae y myn ef ei ddyrcliafu mewn barn, a'i sancteiddio mewn cyfiawnder, ac mai ato ef y rhaid troi. Sut na ddarllenai y bobl dipyn ar y Beiblil Caent felly waled fod ei lywodraeth ar bob creadur, ac ar ysgogiadau pob creadur; ac ar bob amgylchiadau yn y byd, yn bersonol, yn deuluaidd, yn wladol, yn fasnachol, ïe, ar boll amgylohiadau pechadur. us y byd. Er nad ydyw yn treisio owyllys dyn, nao yn dylanwadu llygredigaeth i galonau dynion, y mae yn goruwchreoli elt holl ddrygau. Pa fodd yr aeth y cread- uriaid i arch Noa mor hawdd, rheolaidd, so amserol? Sut na fuasai un ci yn yr Aipht yn cyfarth y noson yr aeth oenedl liesog Israel a honi ar ffrwst ? Pwy ddysg- odd i asen Balaam lefaru ? Pwy ddysgodd y cigfrain i bortlii Elias? Pa ham y bu y llewod rheibus mor ddi- niwed ag wyo pan fwriwyd Daniel i'r ffau ? Pa fodd na ddeifiodd blew y tri llamjc, pan fwriwyd hwy i'r (Twin dan, pryd yr joedd yno.losgi y rhai a'u bwriasai yno ? Dywed y Beibl mai eiddo Duw yr aur, a'r arian, a'r anHelllaid ar fil 0 fynyddoedd, mai "Eiddo yr Arglwydd y ddaear a'i altydawnder," fod y gwyrit ystormus, ymohwfdd y m8r, y mellt, y gwlaw, y rhew, yr ei,a, yr haint, rhyfel, a heddwch, &c.; ao yn wir, y eyfan all d.,? ei lykdr?.th. Os edrychwa i'r Beibi, Duw sydd yn gwneyd y cwbl. Wei, gan hyny, bvdded y B!ibl yn eirwir, a pliob dyn a wado hyn yn gelwyddog. Bydd arnaf ofn weithiau i ni dynu pethau gwaeth yn ein penau, wrth anghoib Duw, a mynu ein ffrdi ain hunain, yn lie ymostwng. Yn Lef. xxvi., gwelwn fod yr Arglwydd yn bygwth bedair gwaith, y byddai iddo, "chwanegu eu cosbi yn aaith mwy." A hawdd fyddai iddo wneyd hyny. Gallai roddi mith gerydd ar unwaith, en rhoddi yn taith di-ginach-peri iddo aros yn saith hwy. Mae ganddo lawer o'r fatli bethau, Felly y cawn ni yn Amos iv., fod yr Arglwydd yn rlkoi y naill beth ar ol y lIall. Gtendid dannedd, attal y gwlaw, diflanlad, a mallder, a haint yn eu mysg, megys yn ffordd yr Aipht. Byddai yn briodol i ninnau gofio, nad yw fod yr haint wedi arafu, ddim yn brawf fod yr holl berygl drosodd, Gallai Duw daraw y defaid, y ceffylau, y inocb, &c. Gallai beri dvryswch ar dymmor bau; ac er cael hau, gallai ddyrysu ein cynhauaf; ac er cael cynliauaf, gallai ohwythu arno. Gallai beri dyryswoh ar fasnach y wlad. A mwy gallai anfon i'n gwlad glefydau a heintiau ofn adwy i fedt dynion wrth y cannoedd 0 filoedd i fyd arall mew..iser byr. Pe meddyliem am y pla yn Llundain yn 166 i, pryd y cleddid ganddo gan mil 0 ddynion. Y flwyddyn we&yn, gwn.eth y tân mawr golled am Y..?4 i werth un ar ddeg ofiliynau I) bunnau I Mor hawdd fyddai i'r Brenin Mawr ein dinystrio Nid wyf yn dy- weyd pethau fel hyn i beri ofn a dychryn, ond 1 gyffroi ein meddyliau i gyd-?b.d eiu bod ya agoved i bethau mwy ofnadwy na haint y gwarthog, ouid ofnwn yr Arglwydd, ac onid ymostwng ger ei fron. Yr wyf yn addef nad ydyw llywodraeth Duw ar bob peth yn diddymu dyledswydd dyn. Na: y mae ei ddyledswydd ef yr un er hyny. Llaw gref y Goruchaf a waredai Israel o'r Aipht, and yr oedd Moses i gerdded o'u blaen. Eiddo yr Arglwydd yw badiiugoliaeth, ond Josuah oedd i drefnu y fyddin. Efe a fynai wared o'r cawr Goliath hwn w, ond Dafydd oedd i drin y ffon dafl L,lr gareg. Dynion sydd i wrfcoithio, hau, llafurio, gofalu, trefnu, &o. Ao yn amser haint, fel y flwyddyn bon, i ar f er moddion er attal a meddyginiu 't?u yr anifailiaid; ond y mae liuntio at foddion, magys hyn a'r Hall, heb gydnabod Duw, nao ymostwng ger ei fron, na gatwarno, nae edifarhau, yn ddiau yn tueddu at ddigio Duw. Ni wn i ddim a ydwyf yn peidio eamgyinmeryd ai peidio ond yr wyf yn tueddu at feddwl fod di-dduw- iaeth mawr i'w ganfod yn y wlad gyda hyn. Nacaodd ein gwtr mawr neillduo dydd i'r genedl i weddfo ac Ylll ostwng gar bron yr Arglwydd ae hwyrach ft)d rhai yn eu gwelsd hwy yn eu lIe-nad oes dim a wnelo llywodr- aeth wladol A phethau felly. Pa fodd bynag, ton lied ddigrefydd oedd t6n y naead hwnw; a rhesymau gwael ion iawn oeid ganddynt dros beidio. Ni wn i ddim; ond mi wn hyny, bid a fyno, fod goleuni natur yn dysgu i baganiaid wneydhyny, pryd y maedynion dysgedig yn Mhrydain oleu yn oaoau. Ac y maent hwy efo'u cyf-, reithiau a'u rheolau, fel pe byddont yn penderfyim y gwnaent hwy "stampio yr haint yma o'r wlad," ao am gydio yn awenau y llywodraeth sydd yn perthyu i Dduw yn unig. Mae y oyfreithi&u e, rheolau yn rhai dyrys iawn, ac yn rhai anhawdd eu deal), os nad ydynt hefyd yn rhai gorthrymus, megys rhwystro ar draws ac ar hyd y ffordd fawr, hyd yn ood i'r dwfr; rhwystro cario gwair a fan i fan, ao nis gwn i faint a bethau. W n I ddim a ydyw yr Hwn sydd yn preswylio yn y nefoedd yn peidio chwerthin am el1 penau, ai peidio. Nid yw yn briodol beio neb chwaith am arfer y wioddion yma, ar moddion ara'l, canys y mae yn iawn gwneyd hyny, ac yn bechod peidio; ond hyny wyf yn ei ddy weyd, y dylem gydnabod Duw, ac ywgynghori mwy 4Z ef. Wadi i'r Arglwydd addaw chwanegu pymtheng mlynedd at oes Hezeciah, gwnaeth ef ddefnydd o'r plaster at y cornwyd er hyny, am ei fod yn edrych arno yn foddion iachAd Ond hyny wyf yn geisio ei godi i sylw, y dylai fod mwy a ddywedyd Pa le V mae JJuw?" Digon prin y cydnabyddir yr haint yn ymweliad oddi wrth Dduw, ac yn gerydd ar y ulad. IlIai ymweliad Dkiw ydyw sydd sior, a'i fod yn gerydd sydd mor sier; ao oS cerydd, y mae achos 0 bono mar sicr a'j fod ond ni chymmeraf fi arnaf nodi yn "beudant plio beth yw yr acbos, er fod yn ein mysg fel cenedllawer 0 bethau croes i air, ewyllys, ao aurhydedd y Brenin jawr, Hwyrach na chaf fy meio genych am wneyd nodiadau ar bethau sydd o'u lie, er galw sylw atynt. Mae llawer iawn 0 bechu mewn cyssylltiad A'r fasnach gyda'r anifeiliaid; llawer 0 dyngu, 0 dwyllo, 0 gelw^dd, 0 halogi Dydd yr Arglwydd ar dir a mfir, a llawer 0 greulondeb at yi anifeiliaid druain 1 Mae yn y wlad lawer iawn 0 yfed a meddwi. Oes, gynnydd ofnadwy ar hyny hefyd or's dwy flynedd. Pob math bron ohalogi Sabbathau. Mae puteindra Prydaln yn ofnadwy Mae gwaed moesol y genedl yn afiach iawn, fel y prawf yr eruptions hyllioi. sydd yn tori allan mewn oampau, ymladdau, lladradau, lladdiadau, &0. Y mae meddwl am yr hyn a glywir yn llysoedd barn y wlad, yn ddigon i beri i ddyn ffieiddio braidd ei fod yn byw ynddi. Mae yma wastraff arswyd- us ar ddaioni yr Arglwydd, mewn bwyta, yfed, gwisgo, ymfoethi, a myrdd 0 ffyrdd! Chwantau ynfyd k niweidiol," fel llyn Ire, "YI1 boddi dynion i ddmystr a cholledigatth." A plie enwn i ryw bethau ereill sydd yn digio Dow y nefoedd, dyna fyddøi un peth, Caled- lock mawr yr oes, Oes galed yw hon yn LNgllylntU, ac y mae yn fwy felly ar ol y diwygiad diweddaf. fJes,lIRd oes dim yn miinu arui. Pob amoan at ei ohael i deinilo yn debyg ijergyd } £ 1 yn erbyn pared, neu ddisgyniad y morthwyl ar yr cinion, Qwedd galed, Did yn unig yn 7 ffair, ond yn y cape, yn yr Ysgol Sul-digon caled i Idirmygu ac i chwerthin am ben orefyddolrwydd, a di- /styru pob amean at eugwella, Sic Vchtlfrydedd fydd- ai peth arall. Ymddygiadau coegaidd, ffroenuchel, tyth, nursenaidd, diystyr 0 bawb a phob petli. Mae uchdor sjolwg, a balchder calon, wedi eu cyplysu yn y Beibi. Balchder y galon yw yr uchelfrydedd, ya dobyg i nodd y gwreiddyn, yn ymweithio drwy boll ganghenau a brig, au y fuchedd, yn rhyw uchelfrydedd a dibrisdod 0 bawb a phob peth. Bydd yn ddrwg genyf dros ynfydrwydd y class yma. Esgeuluso crefydd, a'i liamgylchiadan. Diystyru egwyddorion, a chwerthin am ben manylrwydd oydwybodol-eageulus iawn o'i hordinhadau-difater am grefydd deuluaidd-diymdrech am ei lledaeniad yn vyd-ei ga set mewn cyni ° ran ei hamgylchiadau. ÅO er fod lIawer iawn yn cael ei wneyd gan y lliav-s ynghyd at y gwahanol achosion crefyddol, nid y w hyny, pan dalom sylw manwl iddo, oDd y dall a'r oloff wedi y cyfan. Y mae cynnaliaeth y weinidogaeth, di-ddyledu addoldai, aohosien conhadol, addysg y genedl sydd yn codi, eynnorthwyo y tlodion a'r anghenus, yn galw am gryn lawer, ac y mae y swn a wna llawer yn fawr ond edryotier ar Y sWln hwn 0 Kyfuiri&iiau ereill, nid yw ond diddim iawn. Nidywyrhyna nyfreoir gan ael- odau y Methodistiaid at gynDal r weinidogaeth yu eyr. haedd 5a. 6c. y flwyddyn ar gyfer pob aelod. hiss rhai yn gwneyd llawer mwy, a llawer yo woeyd llai, a lliaws nad ydynt yu gwneyd dim, Cym nerwn yr achciioa Cenhadol lie achos y Fdibl Gymdeuhis etto i sylw. Mae mlloedd yn Nghymru nad ydynt yn gwoeyd dim attynt. Cymroerwn etto ddyled ein capelau, oni ddylem a'nwydo rhag fod etgeulnso talu hono yn digio y Gor- uehaf. GalLi y Methcdntiaid ddiieu hono mewn dwir fiynedd drwy Gymru, a', dileu oil, a hyny heb deimloyn eu hamgylehiadau, na lleihau yr hya a wneir at y gwa- hatisl achosion ereill. Gellid a? bed digon Vw thalu mewn ymattal oddi wrth ffwgwa, tiewlwcb, diodydd, gwisgoedd, addurniadau ofer mewn dillad, a uodrefc, a phethau ereill, a chael Julilee yr boll ddyled fawr hon. Yoa byddai cyllid da at hwyluso addysg ddyddiol i'r plaut, ae at bethau ereill hefyd. ODd mi af yn rhy gwcopaiog 0 lawer fel hyn. Ond fe fy,!dai yn dda iawn gsn i i'r hyn wyf yn ei ddyweyd gael sylw priodol gan y bobl yn mhob man. Bydolrwydd sydd un arall. Y mae y byd wali ei wneyd yn eilun gan filoedd iawer. Byd, g< lud. casglu arian, vmgyfoethogi, Hyn i ni, drwy y tan a'r teneu, cymue'ei pob ,,o,n arall ei 8iawn., os cawn mi ddigoa o'r ,d! Ao 1 maa bwo YD ddnfo ei eff?ith ar yr egl"yei CristioDogol hefyd. Nid yf mor 9.1 a beio ymgaia deg, mewn ffordd ddoeth a obyfiawn am olud bydol, canys y mae hyny ya ddyledswyiid, ac yn fan- tais tawr i grefydd a daioni cyff edinol j ond pan elo hyny yr unig amcan, ac y mediianco ytbryd dyn, y mae yn fydolrwydd pechadurus; 110 yn wir, y mae yn bechod yr oes hon, debyga i. Y mas crefydda wedi myned yn rhyw glauar iawn y dvddiau yma, Ysbrjd, bywyd, a gwret yn lied brio. Eieenluso'r moddion, hwyr yn dyfad iddynt, marwaidd ynddynt, ao yn hynod dueddol i aros ar gyflawni y defod- IIU, heb y mwynoili aydd i'w gasl tiwydiynt—cl» lar iawn. Ac am lu mawr sydd yn gwraudaw yr efengyl ac yn gwrthoa C'iat a'i iau, ac yn glynu ya eu baonu w. ialdeb, y m« ya alarua meddwl. Pau feddyliom am yr holl bethau hyn, meddaf, pi ryfedd ein bod dan gerydd- en gwladol ? O.id y Y.X.d wy.f y eu b.d mor y.- g ifn ? Y mae rhyw bethau yn peri mi ofi nad yw y genedl wedi ei tbaraw am ei liat)wir,dd etto, ac n.d oes iiychwelyd at Dduw a chyn belltd a hyny, ein bod mewn itfyllfa 8C agnedd y mae geii)ill achos i ar*wydo yr ymwel Eie â ni yn mymach eito, Ir oedd y capeli yu llawo ar y dyddiau gwed/io hyny, y mae <n wic ood pa ryfedd 1 Hen arfer yw tywalit gweddi paufrodo co.p arnora. Plygai Pharaoh o'r diwedd, ood yr un adfU caled oedd ef wed'yn. Ychvdig 0 gyfarfodydd sydd mewn rhai maoau; ac er cyhoeddi rhai mewn mama ereT, ychydig sydd yn dyfod iddynt. Yr ydwyf fi wedi meddwl llawer am y g<iriau yn Ewiak ix. 13, lf A', bobl ni ddychwelasant at yr hwn a'u tarawo id, ac ni coeisiant Arglwydd y lluosld," Yn wir, rhy debyg iddynt ydym ninnau. Na adawe i yr Arglwydd i ni ddiyityru golud el ddaioni, a'i gvmrnwynasgarweh, a'i ymaros, heb ein tywya i edifoirwch; ond caledu a ttirys,ri i III ein bunain ddigofaint a soriant trymach etto. 01 mor ddymuntl fyddai gneled y genedl wedi ei hannill i gymmeryd ei chodwm i'r llwch, ac yn rhedeg at ddaioai yr irglw) dd am ymwared yn encilio oddi wrth ddrygioni, yo ym. roddi i ofn yr Arglwydd, ac yn ymgyflwyuo i'w was in- aeth, a holl ffrwd ei byoidrechion yn rhedeg yn mblaid teyrnas yr Emmanuel bendigedig. Y mae fy llythyr afrosgo wedi myned yn hlr iawn, aø ni ddywedaf wrth derfynu ond hyny-ua ydym yn dis- g"11 arbediad, mai ar dir diwygiad y mae i'w gael. Ydwyf. &e.. Eicu Ewythk o'u Cwj.

LlISRCO.—Cynnaliwyd oyngherdd yn Ysgoldy Ceo. hedlaethol y lie hwn, nos Sadwrn, y 21nin cyfisol, yr oedd y tywydd yn lied antfafriol, 0 herwydd ei bod yn bwrw yo lIe drwm er hyny, daeth yno gynnulleidfa lied fawr at eu gilydd. Yr oedd i fod yn gwelui ar yr achlysur y Parch. E. Stephens, Tan y marian, ac am. ryw gantorion ereill; ond y mae yn ddrwg genym iidyweyd na ddieth y heirniad, aef Mr. Stephens, yoo, Cymmerwyd y gadair gan Mr. a Griffiths, Bethel, a gellir dyweyd ei fod wedi ei llanw yn ganmoladwy. Daeth Mr. E. J. Williams, Buarth Beren Hiss Jonea, Bsthel; a Miss Jonea, CWQ1 y yn mlaen, a cl,anas- ant amryw ddarnau yn lied wyoh. Galwodd Mr. Oliver, Llanberis ar y Deiniolen Glee Society," a'r Snowdcn Choir," i ganu y damau oedd i fod i ymgystadlu arnynt, ac y barnai ef. Daeth c'r Deioiolen yn mlaeo, a chan- aaant y ddwy glee, sef Yr haf, gan Goilym Gwent, a Ghartrefi Cymru gan E, Owen, Jib-nez r; andtii ddaeth y "Soowdon Choir" yo Illlan. Yr oedi punt 0 wobr am bob glee, a chafodd y ddau gdr bunt bob no. Barn. ed y cyhoedd a oedd hyn yn iawn. C"wsom amryw an. erchiad iu gan y llywydd, a Mr. Oliver yn ystod'y cyfar. fod. -Qohebydd. DOLYDDELEM. Cawsom gyaghetdd Thagotat yn I adoJ;L::¡'y;W;w;my Iob, nos g:o¿w;o Mawrtb 24&iv, gan g6r undebal Dolyddeles, dan arwein- lad Mr, A. Owies, yo cael eu cynnoithwyo gan Mr. rhomaa, Pentre Yoehs, gyda'r harmonium. Cafwyd .ylwadni grymus a dvddorol iawn yo y dechreu gan y ilywydd, sef Mr. T. Williams, y Fron. Ac hefyd, caw. torn anerchiaJau gwir cfdifyrui ac addysgiadot yn ystod y cyngherdd nau arweinydd y oyfarfod, sef Mr. W. Hughes. Yr oedd y darnau a gauwyd yn arddaugoeiad 4 cbwieth dda 80 yr oedd en newydd-deb, ynghyd S'r dull medrua y cawsait eu canu, yn gwelreiddio y gyo- nulleidts, Er fod yr hin yn hynod 0 anffafriol, etto, caf- wyd cynnulliad da. Aeth yr boll gantorion drwy eu gwaith yn gampus. Rhoddaiast brawf eglur 0 gynnydd mawr mewn oeiddoriaeth. Cawsom ein boddbau In tawr yn yr harmonium dda y maent wedi ei chael. Y aae tynerwch a meluider ej lain yn nodedig ac effritb- i il. Yr ydym 0 galon yn dymuno lwyddiant ein eyf. eillion cerddorol yma; a gobeithiwn am evntherdd ganddynt etto yn fuan. Brodor, Y mae ysgrif i sefydlu llinell 0 agerlongau llyth- yrau rhwng Charleston wedi eu dwyu i mewn i Gyd- gynghorta yr Unol Daleithiau. Dywed y New York Times fod y Cyfringynglior .•n uufrydol o blaid gwltidlywiaeth y Llywydd Jolin- <011. Y mae teilwriaid, eryddion, plastrwyr, a chrefft- wyr ereill wedi sefy Illlllan yu LIillburgit aw. eiiivan4 eg o gyflog.