Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
GOREBYDD LLUNDAIN YNI AMERICA.
GOREBYDD LLUNDAIN YN AMERICA. YR oed! mnriau dinaa Washiugtsl4 ddecbrau yr wythnoa ddiwed iaf wedi eu pl.t,*or gN.n bapur- len! morion vn hVsbY5u'r ditusydiiou am gyf- arfod maw r-,nssyestinq fet ei gelwid—e'r fro w d- cliaeth Ffenaild, i ga.e'ei gy"nal yn 'r awyr aored ar lanerch yn fTro't y Cty Ha! nos Fercher, pryd. yn 01 yr y byddai yr Head Centre, John O'Alahoney, yoghyd & niter mawr o aeMM CongreBS rr Unol D,Ieithiau yn, ereithio. Dyma heaJtng tr bysbyslent:— OF RALLY." GOD BAVS THE GREEN. Tna yr yaym yn eaet demym o fMddoaiaeth, yr hwu Eyld fel Y CIIJI)n:- Attt mea of E"" for liberty MHy! The right of your own cherishd Island,  Lat F,dom's wild chant from each mountain and vaHey, Sahlime to the throne of the Godhead ascend, Let fends be forgo!te-tbe curse of our land- Let partiel no longer livide it in  And while we together in brotherhood stand OM watchword be Freedom and Erin also." Aethum tut't lie banner awr o?n ade? de chreu'r oyfarfod, er mwyn sterhan He mMteistol i gael am unwaith olw,; tawa ar y dyn mawr ao enwogyr ''Head Centre" Mahoney, sy'n creu'r fath Kvffro drwy'r byd ar hyn o bryd. Digwydd- oid fod y diwrnod yn sych, ac yn oer, a'r gwynt ya bur uohe), fe) yf oedd he lyld Washinton yn gymmytjtu o )wch; M erbyn cyrhaeid y City Hal), MWBom ar cMoaU. fed y cyf&rfod i-gaet ei gyocat, Bid ar y ttaaeroh o Saea yr HitM, fel y b*r'e iid, end mewn ben ohwareudy hinaer candryll ag osdd yn y gymmydogasth—yr uoig 1?, mae'o debyg, a eitid ei gael ar fyr rJ bydd. Ftwrdd S ni tu.g yno. eawsom ymo amryw ganDO'dd wedi ymgasglu ycghyd, end 'doedd y He, tae hyny o ryw bwys, ddim egos yn Uewo. Dywed yr adro?d ad yn y papMau FfecaMd fod yno quite a number of sozie)-s and screial ladie. Am y Mies, oe oectdynt yao, rhfid eu bjd yn rhywie tuhwRt t'f Uem, allan o'r golwg dwy yn untg aeu dair oedd y owbl ag oeJd yao, &'r rhe!Di mewn box yn ymyl troed y stage, Ac am y mil- wyr, 00 cedd yno filwyr 0 gwb1, yr oedd y rheini YD yn mys y crowd YII y 0 ran .'<! wi ddim yn coflo gv; e'ed cymmaint ag un ar y gw,eloi. Uwohben yr esgynlawr yr oedd tair o fanerau yn orogi-banner fawr y <S'<ttf a'r Stripes —ynghyd &bane): faohan werdd, & thelyn ar ei ohaao), 6ef Grand Banner y ffurnywodraeth Wyddelig," a chyda hyoy faner ara)i, 6ef baner y Uwyth MahoMidd, feidyliwn, o Ffeaiaid, o ran fel ymaf (!ar!ier.wyr y Fanei' yn gwyboJ, fody frawd- oliaeth elsoes wedi ymrenu 0 dan ddwy faner a than dda) dywysog-un Uwyth o dan atweiniad yr Head Centre O'Mahocey, a'r tlwyth araU o dan arweiniad un Colcnel W. Robert?, o New York. Grand spouter y oyfatfod oedd e!n hen gyfaill ci-azil, hancer o't so. QBORQBFBANCM TRAIN. Nid oedd yr Head Centre" O'Mahoney yn i anrhydeddu Wtlshlngton deb, 0 h ¡rwydd fod am dano yn1son hono yn Boston; oad i "nerd i fyuy am e! abseaco'deb anfonwvd Mr. Tra'n. Y tto diweddaf y gwel3iii wyceb F.Mcis T'aiv, oedd yo dadteuyn y 11 Tem- pteFu! urn," )nF)eet Street, noson Beuddwy ar ol calli'r Ryfrbith ycghyloh ei "Street RaUfay Cars" yo lambeth. Prio,r oeddwD yo ei adr abod ar )r olwg gyntaf. Ymddengys fod Fienianisrn yn dygywmod yn gwpuB 6,4 Ma3 ein cytaill Train, foddbyca.?, o'rdiwedd wedi taMW at swydd ag sydd wrth f-idd ei g<).loc. Ni bu neb erioed yn fwy yn ei elfen. }¡f:¡e 0 wedi digio yo aufaddeuol wrth Loegr, 0 herwydd gwrthod detbyn ei" Street C,.ir System," a'i orfodi i'w c ''di, ar ol CMl uuwaith gaoMt&i gan Vestry Lambeth, i'w gcsod i !awr, a'a rhedex rhwng Pont Westminstef a Keanington Common, YD Ac er ei ddychweliad i America, nid vdyw wedi gwneyd braidd ddim araU I!addarLoegr,aphawb ey'o pertbyn iddi. Ac ymddengys iddo wrth ifarwetio dyngu yn ei lidy myca' ddial arui. Bug tnddo hefyd, tra yn:byw yn Hunda'n, fel y mM Haweryn co6o, gwyc— cwyn o Mtnr dipya ya ddigrif-yn erbya Syr John SheUey, yr A. 8. y p'yd hyny dros Westmiaeter, a ohotfa'if! y treia), a thaflv)d )r oil e goata,lr gyfra'th hono ar Train. He!podd hyny hefyd ma.c'D ddiammheu beth i'w euro yn erbyn Lloegr. Ond chwarddwn a fynom am beG Georg, Francis Tritin, dim UI1 nail oa9 Ihw fawr ef YI1 ffurfhd y frliwdoliileth Fien- aUd, ao yn nygiai oddiamgyleh y cyffro presem- nol. MM fet wedi ei ttori a)hn o bwfpas at y gwaith. Gttyddet ydyw, medd ef; ond yn auSort- nnu6 wedi ei eci, nid yn yr IwetdJon, ond yn Boston. Ctfodd yno, mte ya ddiau, addY9 dda i gpchwyn. TtafaeUodd wedi hyny lawer o'r byd. TreaUodd flynyddm yo Lloegr, Ua y cafodd boh mantais i astndM sefyHh pethati yno. TeitModd lawer yn yr Iwerddon, He yc-tfodd fafltiiai we!ed &'i iygfd sefylifa, et frodyr Qwyddett.; ya eu gwtad eu hunair. Mae yn Mturiot ya fywiog, cyfeitt- gar, oaredij;. pirod, fFraeth, a wit'y i'f pea, ac yn da.Q yn byrtymu ttllitn fetmynydd VeenY us; 'dwi ddim yn divi-ydd am gymmalnt IIg UI. euuine Irish 2nb orator 8 ddaw I fyny â  Swyd  H1ilway Express, trigain mi,l- dir yr,awr-byta ball arno am ddigon i'w ddyweyd —o wir neu gclwydd, a pbur ye' YJig o w&h.inneth ganddo pa un-yr agosaf i law, a'r Iltl a atteb oreu y foment- hotio. A d)chm;'g&di, ddarl:cn),dd, amyfath greadur a h<n ya codi i fyay ar adej: gynnhyrfus te: hyn &'t drael a't f'afod yn rhydd, ac i ddyweyd un- rhywbeth addelo gycttfi'w teddKl—am greadur fcl hyn ya cadi i fyoy i Merch tjrf o Wyfiddod. ['Does dim terYD broo arches. Wrthgwrs ,daw gorm!g, tmlih trawslvwodraeth, a ch-,tmlyw- (tdraeth anstooraoaidd Lloegr, i djeohreu o da.c ¡ ei ddyrBOft'on, ao ym!t wrth re3wm gwufir cyf eiriad ft ei g'aitb yn eormeaa ary o?adir bwa cei' o'r diwedd i'r boM becderfycu mycu rbyddr ?,au ea huraia ?,'i howiuo Id ne'l farw, ae i,id,Lt o'r di"edd ei churo. Oadam Iwerdtion druan- poor 7r?a)t?, mae hi o hyd yn rhwym yn ei chraf- an)(M a bran wedi ei ilethu gan<Mi. Ond d'ma diydd ei g-aredi,,a-,th gyfl,wa o'r diwedd wedi dyfcd. Am Loegr, emew gogouiaota'i mawle" hi ar y dec&ina-ni bydd ht mwy y peth y bu ta- waith. Er y Stfyddyn '89:, n!d y(tyw <di bod, abe €fe,ood mlth ofag-end ymhero'ira.et.h LoMS :iapoleoD. Arweiniai apomon Pt!m9tetM ger- fydd ei drwyn yco, ac atweiniai Pittmerston Loegr. ',&ahoneY, Yr Oedd Yn ?n yr "Head Centre" M?ocey, yroedd yn ddrwg ganddo o herwydd ei ebsennoldeb, ac yo siomed gae.t& ?n ddhmmhan gaaddynt hwythau n& chMMat M weled. On'i yr oedd i'r frawdol- iaeth bedwar Head Centre'—tri heblaw John O'Maboniey—uu oedd Jm's Stephens, yrhwn oedd yn yr Iwetdden, an MaU yn nghwr a.'a)i y ddinaa hon, set y gwladRurol wyddel Andrew JObOS"D, (awre for JohnMn); (I,'r tryya,i yn FfrMn<o, aef oyf .i!l John MitoLeU, a'l enw ef oe d L9ui6 Napoleop, (Hwre fawr etto iddo yntau). ??am yr"nead Centre" Stephens, dis- ewiiiai ef (Train) yn bryderus am y neMydd hefo'f I Ma't Steamer nesaf fod Stephens wedi cymme'yd CaateU Dubtin, a bod y gwrthryfc) wedi dechreu o ddifrtf. 'Boedd gan yr He&d Centre Stepheoe ebe efe ddwy filiwn o brave and qOJd tnen yu barod at ei alwad. 'Roedd ua rhan o dair o dr gotion tref Liverpool yn Wyddetod, Mya Hea iMft i'r back hanej yr un modd drwy boll brtf_ ddin.Medd Hoegr. Am fyddin s'fydtog prydain gw/ddeat fol hancer hono ya Wyddelod, a gwy- dda' pawb na byddai i'r rheini fod mor ynfyd ag ymtadd yn erbyn rhyddid ao iawnderau eu brodyr. 'R oedd ef yn'gwybod yn E-mg,n,ch-wedi bld yn c'ni'twa amryw dr 'ion gyda nhw yn L!uodMn ar ddydi Glvylisu St. Padrick, a gwyjdai ef Train eu ayniadau. Ac am LJeàr does ganddi cvmmaiatagunB'ryndyny byd. Y mae hi wedi bwlio Deu fMdyohu ei chyfeiHion gorea. Y owbl a: ceddyct. bw?, y FfeMaid, yn ofyn oedd Mdwpn"stnctt.y neutral" yn o) Mbonia'l larll Russell o iteutrality. Gyntei fyth a¿ y tarai y ewrthryfel blian, yr oedd &m-yw gatbenia;d ?n bared i droi allan eu Alabc¡ma's a,u Slienand,a,8, ao wedi iddynt unwaith adaet portbhdd New York, ca'i Mr. Sewatd, cs byddai yn dew'e, Mfon Telegram i 1 'wr i'w gwahardd (chwerthin an- ferthot). "Privateerin?," ebeefe, "iaapayi)]g business." Am y wasg Seiaatg, yr oedd hi ya brea- encot yn etbyc y frawdoliaeth F'eEiaidd. Pan yr anfonwn ni ychydig o'r Irish Bonds yn rhodd- ion yn nghil ei dytnau, ca t hwy (y g nauHeidh) weled y fath effaith a g& hyny ar opHfiysau cew- yddiaduran Uoeg' Daw ychydig o'r Bonds a. tlwy i gredu yn y oedd penderfyuiad, obe fe, newydd ei ddmyn o nMn Congress yr Unol Da'eitbiitu ynghy!oh rho' qua2.. antee i Mexico i arian ar bonds "-end yr oedd ef (Tt-aiB) y diwrnod hwnw wedi bod yn yrnddiddan a deg ar httgatin o ael9da.o'r Conyress er cae) gauddynt yr ua pryd ro! gua?-antce am yr Irish Republic Bondp." Yr oedd yn ganwaith mwy rhesymd iddynt., adleulli ef, roddig!tú'rantee iddyot hwy nag i Mexico. P& attebiad a gawaoch ohwi, Train!" gwaedd- ai rhyw Crawd o'r Gallery. We! attebai Train, dywedodct pob un mai e;¡pleodid idea' oedd hi, on d na wyld,nt yn hollol slcr p" sut y petb. Qud addawod 1 un 0 honynt, ebe eEe, pan ddeuai pwnxc Bonda Mexico t fyny nesaf, y cynoyaiai ef welfiaot; set fod Congress i roi yMa?-f!<M i'r aaiti yn gyst&t a'r HaU."
I (ODDI WRTH ErN GOHEDYDD…
I (ODDI WRTH ErN GOHEDYDD 0 I Dydd Jfa.,tl,, Ebrill 3gdd, 1866. I GtoMer y C?'of)/t</t.—Diwrnod yr edrych!r am dano wythnosau eva ei ddyfodiad ydyw G" cner y  lith, yn ("U? ?lig yn Lioe-r, a Llanrwst 0 ran hyny. Y mae cannoedd wedi tori cynllun helaeth iddynt en hunain inn fwyniant y dydd Itwn, lawer o ddyddiau eyn iddo wawri,), oiid mae Iliaws 0 honynt wedi eael eu somi, ac wedi ei dreulio yn mro marwolaeth, Nid oeddym ninnau yn eithria.d i ereil), yr oeddym yn addaw i ni tm hunain dipya o iwyni:mt, os byw ae i.tch, ac mae'H byfryd genym eich hysbysainiiwyn- JMuyroHaddymunem. Cymmerasom wiWaitii gyda y eelfyl tân i Soutli- port; l prydferth dros beo, glcrldid yn teyrnasu yn mhob man, ar dai a phersoasm, pawb yn edrych yti lIawen dros ben, Pam, am mai "diwedd y gân oedd y geiniog." H?wdd ia.wn ydyw edryc)i yn Uaweu yn y ???,cb. os bydd gobaith tynu yn Iled helaeth o'r hoeed. Yr oedd "imposition" yn ganfyddadwy drwy y wêu i gyd, ae os byth yrâeichgohebyddyno etto, fe oMa. &m iyned a. stwH y bol gydag ef. Oad i adael y dnll yna, awn i ar yr a wehom a glywsom yno; wrth radio yr heolydd, tynwyd ein syiw at wahanol hYilbysleni oedd at y mnriau yn hysbysu fod eyrddau tc i gael eu cynnsl mewn gwa- banal fan au yn y dref, ae pi eu un meWll cys- sylltiad aelios. Cymrdg yno. Aethom i ehwilio am y Ile, a chawsom mai yn y Temperance Hall vr oedd i gael ei gynna!. Ystafell heb fad yn fawr iawn ydoedfi ))on, ond wedi ei gwisgo yn hynod o bryd- terth. Yr oedti yn ddrwg gecym gtywed fod y man Y mae y Cymry )'0 ymgynllull i addoli yndd(), mewn f)e mor antn'mano't !tg ydyw, sef yftafeU mewn tl cyssylltiad â thfarndy. Gresyn na byddai i rvwri twymngalon at yr acllOs gQdi allan i gasglu at gael addotdy bychan prydferth iddynt. Yi- ydymyn deaU fodyu SoutbportIiaMS o Gyniry, a ehtjwsom fod son am gael capel byehan iddynt, y cym- mer hyny leyiifuin. Ar oti bawb gaet eu gn':da o de da, a phob peth da arall, anerebwyd y dyr&t gan ein hen hybreh frawd Joseph Williams, Lerpwi, a (!auobarchedigioiiSeisnig, He ereiU; a difyrwyd y fawr gan gamadau permdd MiSS WIlliams a chlywsolU i bawb ymadad wedi cael difyrweb mawr. Bu raid i ni ymadaet gan fod l y ceNyI tan yn gwebyru arnom; end mae genyf un stori iaett ddistaw i'w dyweyd eye gudaet Suutbport. MeddyJiais-cyn yma.dael y rhoddwn brawf arnaf fy ban fel marellozwr, gan fod b)ynyddau rat wedi myned fteibio er pan gefais yr hyfrydwoh o fatcHog- Mth fy mrawd y We), i fyned yn M'M" ¡¡Ida'l' eton, cyttnnais am y pr;s uche)o <tair ccinto; froddt pmwf arnaf ty huu, & phan ar fy ohMttt ? ftfa?dd (canys un arafbwn oedd fy mareh-yr oedd wedi b)ino, meddai y perchei-ibg) gwetw.) thyw frftwd o hirbe)) yn pwn¡o ac yn p&)u. M frawdanwy yntau, .tc o dipyn i beth dMt)MM i yrnyl ein gilydd, rhed- odd y &uM i wyaebM cu gi'yid. a klioisant y groch)ct fwyafofnadwY a glywais erioed, Gwaedd- Mt ar v dyn i Mmmud oddi ar y ffordd gi fa'-e!), a. dywcl]ais vttho mai Sohebydd y FAKEn. oeadwn, ae yr anfafnwn ei hanes YRO oi! Da (,, Iy-layniai a. ty nghai.. Heriodd yntau fi, a dywedodd riiai goheb- ydtly c——— oedd yntM (ntd yr Hero Cym)-aeq, dulltweli oedd o= pe buasai hwmv yno, buMwn yn ei bastynn yn dda am )ad<I cymmMnt ar Patagonia, a achaUengioddai'ymtadd ynoneu ar f<cs y ddau bitpur. ond mYltwi y cynt.f, ac mor fuan agy tynaJ fy 'ltiroed de o'f werthot, y brawd hi am ei fywyd, a da iddo hefyd, omd e gwae fuaøi i'w groeu e,? ?' Aethum inna.u yu y bhcn yn fuddue?aethus, er fod y dyn ynllawcr mwy na. fi hefy.), sef dwy latli o daldra yn nhrMd i 'sana goreu. Peth mawr ydyw caet tipyn o Muc-Gohebydd y FAXER wedi curo welwch chwi. Wrth ddychwelyd o'm ta.th fulaidd, (yn flinedig nwn hefyd dim otid can l!ath o hyd), gwetwn y gohebydd arall ar y cob, ond mor fuan ag y gwetodd a ymnith ag ef, a dinanodd fel cysgod. Dym ddiwedd ar y dait)), a chychwyna;s gartref, yr hwn a gyrhaeddais yn ddiogel erbyn 9 o'r glocu. Llofi uddiaeth y Cadben Hoighes, yn Garston, -Dyg- wyd y Hofrudd Antonio Patnma., o naen y Ba'-nwr ddydd dan y cyhuddiad 0 tofruddio Cadben Evan Hughes yn Garston, ar yr lleg 0 Cbwefror o'r hyn a roisomynyFANEKamser yn ot; ni fanytwn yma, gyda dyweytl rheithwyr ei famn yn euog 0 ddyn- iaddiad, a dfdfrydwyd ef i 9 niis o garchar. Dy asai, yn 01 ein barn ni gacty gosp t'wyaf a alla3:u y gyf- taith toddt am ddyntaddia.d. sef oes. Y Beibl yn cae! ei wertlw a1 ddiod jeddwol.-Son am baganiaeth yr oesocdd a aethant lieibio, p oedd tywyllwch yn gordoi ein daear, Hid ydyw i'w gyff- etybn a'r oes )ion, pan mae haut goleu yr Efengylyn tywynumorddisg)aer ami. Er prawf ohyn.yr oedd dyn 0'1' cnw Martin flowie, tabrwr, ar dan o eisieu diod feddwot, fel y penderfynodd gym- meryd BeibI, gwerth 12s., i'r dafarn i'w wertha am beth 8ydd yn eHnyn tân yn lie ei ,ddiffoddi, i bo1'thi ei chwant wangcys. Gwertttodd ef i'r tta&rnwr am swtit a dau beint o gwrw, yr hyn a roes y tafarnwr digydwybod iddo yu siriol; gwnaeth y glvancwr 011 yn ddiarwyhod i'w Modd bynag can- fydodd y wraig nad Reibl ar gael yn ei Ie priodol, ac ymholodd yn el gylch; y canIyniad fu gwr gyfaddef iddo ei werthu am y ddiod teddwol, Parodd llyn beth ac aethant at y tafarnwr i geisio y llyfr yn 01, ond erb,, n yno, yr oedd hwnw wedi anrhegu ei fr:\wd a.? ef a'r diwedd fu defnyddio y gyfraith a choHi gyda lJ'ono. Annogodd yr ynad i'r HyngCh-r gymmeryd yr achoa 11' Couqty Court, a dyna lia v gorphwys y r achos. Ya awr, pa un o'r ddau sydd i'w beio fwyaf, y pryn- wr ynte y gwertbwr¡ os yr uD, meddyliwn mal y cyntaf, y gallasai ef ei wrthod, ond y mae ys- bryd mor yndclynt, fel y gwe?tl? ar ,n hyd yn oed pe yn Air Duw, eu digoni. CywIlyddwd y creadur digywiiydd, ac edifarh:ied am el-drosedd anfaddcuol). Hu Ar lOAN. I
I(ODDl N0I _ ... -..1. - I…
(ODDl N 0 I -1. I ?- llVdd 1!)nU 3yall, I John Bi-ight yn iwyd cyunadledd flynyddal ¥ sgoIion Sabbathol y sir bon, yngbytl â siroetld Derby, yu nghnpel Bailey street, Roclidale. Deelireu- wyd y cyfarfod gan y Parch. W. W, Jackson, trwy roddi emyn i'w chann a gweddio. Yr alod eddus dros Birmingham yn y gidair. Yr oedd bron dùieitbr gweled apostol nIawr y Diwygiad Sen- cddol yn mysg yr ag oOOd gweled Saul yn mysg y prophwydi, Ond Yluddeugys ei gar- trefol yno ag oedd y dydd o'r blaen pan yn chwipio Horsman a Lowe ar !<m-r 1'y y Cytfredin, a jfitwn mar fedrus gyùa phwngc yr Sabbathol a phe buasai ar yr hustings yn dadlen hawliau y dosbarth Crynwr yw Mr. Bright a ran ei broffes grefyddol, ac yn deall athroniaeth trefn iaelitirdwr- yn dda. Clywsom ef er's deunaw yn yr un dref, yn traethu oi syniadau Nid ydym yn s'cr y buasai y Dr. 0 Dreborth j'n gwneyd troth yn fwy a us, Oud gan fod Mr. Bright yl1 perthyn i'r blaid hono 0 Gristionogion, ychydig hyd yn 0 sylwa daloùù i yr Sabbath- 01. Er hyny yr oedd yn arfer yr iaith gryfaf, wrtll son am werth yr addysg a gyfrenir ac a ynddi, ac yn dangùs nmi i'r Ysgol Sabbathol y ruae y wlad hon, ac yn neilldllol yr yn ddyledus am ragoriaethau ei sefydliadau gwleidyddol a moesol. Ni oddet ein ha.m6er t ui goinodi dim o'r araeth a draddododd. Cymry Rochdale.-Ddoe liefyd, cynnaliwyd eyfar- fod iJlynyddol mewn cyssylltiad achos Cymreig ynylleucliod. 1>Iae gan cin cyd-gcnedl achos Cy m. reig yn hyny ynwybyddlls i Jiaws 0 ddarlienivyr FANER-ac &chos yn cael ei ddwyn yn mlaen yn y dull apostoleadd, & hyny yn undeb yr ¥sbryd IIC yn nghwlwm y tltngnefedd, fel y prawf eu gwaith 0 ynghyd er's naw neu ddeng mlyn- eddITebyrunyiiiraniad. GwyddQm am leoedd ereitl yn nes atom Da Roctidile, a fu am rai bJynyddoedd yn arfer yr UIl dull, oud 0 herwydd ditfyg or petti hwnw sydd yn mediant y cyfeillioll yn Roclidale, cynllnerodd ymramaù Ie, ac y mae yr holl achos er- bYl hyn, ac wedi bod, yn marw 0 "lingering death." Frif hynodrwydd y cy?rfod ddoe oedd ei fod yn gyfiuM ym?d&wot i. Mr. Richa.rd Wittia.ms, yr hwu øydd wedi bod yuo eE'S rhai llynyddoedd, ac weùi gweithio yn dd'fea gydag achos y breniti lesu. Bydd yn golled ftwr Ïr achos yn Uochdale ar ei 01 ond m a obcithiwll na bydd besll dwylaw cdi dy chwe)ydiwladj.;i enedigaeth yn ot; ac y bydd y cyfeÜliOn yn Llansannan yn ennill cymmaiut trwy ei ddyto:iia.d t'w pUth, :t'r gotied a deimtir yn Moch- da!e. Prydua .vn,ddoe, e<H'wyd tc a ehytMfod areithio it ctiySwyno tysteb i Mr. A'iiiia,Tks. Dywyddycyf- arfod oLd oedd WIlham I-luglies, Ysw., 0 yr hwn a. wnaeth yehydig syiwttdau yti ci ddnti ffMeth a Yua galwodd 1\1' y côr i gauu; ,tr ol Mr. Itoclidale, i gytlwyno y dysteb i Mr, WilJiams, sef esboniad Matthew Henry, cyfrol !)ardd. CydMbyddodd y ey&iH Wifihuns yr pghvys a'r gynnullei(Ifa, a hyny gydn theimlitdim dryliiedig 0 a. dagrau )awer. Y oedd pawb yn y ))e, yn Gymry a Saeton, y teim!o hyd wylo. Yn nesaf, cafwyj ar.. acth ragorol gan y UaJEiMS lenor a'r bardd dQniol y Parch. B Jones (Derfe!). Ar ei ot ef, cafwy(l an. erchiad' gan Mr. Thomas WiUiMM, Lamb Inne, ar yr angentheidrwyddamuadeb a. thylweithrediitd mewn trefn i rwyddo gyda p)iob rhan o Mhos y Gwaredwr. Ca.fwyd cyfarfod ac arwyddion o'r teimtstda.u goteu. Yr Ysgrif Dditvygi*adol.- Alac cyfarfodydd yn cael eu cYDIJal 111 mhob tref a l'hentref 0 fcwn i'r sir hon dytm sydd gfm bawb i son am ftmo. Mae y deiseba al)an ar yr lieolydd,,te y mae yn ddigon a themtio dyn lied s'11 i wenll, wrth sylwi ar rai 0 lionyrit, a gWeled deitlion, cloiEon, ?nafusiou o bob math yn Hn?o tuag atynt. Un hen wreig.tn it'i chetyn yn e! phen, ac yg myg" yn brat; eyai I ya gofyn iddi oedd hi am roddi ei henw ar y (Heiseb. Ydwyf." attebai yr ken chwaer, "miroddwnfyenw g<nwMth pc catuateid i mi. yn hvtraeh nag y gad,,twii i'r Torips fyr.ed i mewn—i hyny mae o onid e? Yr wyf yn y dref hon er's wyth mtynedd ar hugain-, ein troi o'n <term & gawso\1l y pryd hyny am nacau rhoddi .in ploialais ?r h.jn E?rL Mac gan bob un o'rbechgyn aew b[cid- ;a:e, ro'n nhw byth mo honi i'r Tory. MaR nthhtnt i a'u p!ant )iwyth!tu i gyd yn gwybod am dric yr hen Earl." Pe byddai pawb 0'1' un meddwl a'r chwaer hon ni byddai raid ofnt am yr ysgrlf. Tr!Jwanu eMo.—Euasid yn disgwyliddedfrydmar- wo'ae'h ar M'Afanus yn ddiweddar, ynghyd a.'r aU- tud:o a fli:tngel il fu M droseddwyr, fod yn irhybudd i ereili, ac na baMM y cySetyb yn cael eu f'ySawni am dymmor ma.ith. Na, n-d oes dim yn tyeio Yn SaUnrd ddos, traddodwsd Patrick Dolan i sefyU ei brawfyn y brawdlys, am drywann un hcdcrick Co!Iu)s-Krwyth y feUdith o yfed i rr.r.o !edd.!) 0 t'ewn ugain Hath t'r fan y trywanwyd Co)tins, b'' farw dyn ddoe. Yr aehos o'i farwoLteth oedd, y curo ofnadwy it dderbyniodd gan garotteis neu tad- ron pen Sordd, na wyr neb pwy. Bernir ei fod yn feddw pan ymosodwyd a.rno. ZMMMa rollers co/;r.—Yn Ilys y dref, djoe. prof. wyd William Roberta aWiltiam PMUips.am ladrattta naw o rollers oopr oddi ar y Mri. ;Marsden a'n Cyf., gwerth 70p. Traddodwyd y ddau i'r bnwdiys. F fenict,dyn Bl'adjord,-Anfonwyd sa'th o Wydd- elod ieuange i'r brawdli-g ddce 0 Kos Wener, n 's Sadwrn, a'r '8ul diwedda< ymgasgloùù o adeutu mil 0'1' boys nie%,ii Ile a elwir White Abbey, i actio fel y mae eu brodyr J'n difyrll en hunain \-n yr Iwerddon a manau ereUL Yr oedd lIiaws 0'1' trigolion wedi gorfod cJoi eu yn eu tai, na feiddlcllt fyned, ereitt oeddynt allan na feidd- ient iyned yn a.gos i'w cartre6 rhag ofn y Ffeniaid. Yr oeddynt yn arfer yr iaith fwyaf dychrynUyd, ac am yru ein grasusaf Frenhines i'r Ue ofnadwy hwnw lie yr anfonent bob 301' wynel) y ddaear pe byddai yr a.wdurdod yn eu ttaw. Yr oeddynt hefyd a.m gymmeryd y Wttite Abbey, wedi hyny cym'uer- ent Bradford. Ond fel bu gorea yr hap, anfunwyd hwy i'r brawdtys; fe a.Uai erbyn hyny y byd<l eu eiefyd Ffeniaidd wedi oeri tipyn. Bi-ightyiz gosod careg ,ylfaen.-Nid Ihwer 0'1' S. Bydd yn gweithio 11101' gated a'r aelod anrliyd- eddus dros Birmingham. Ychydig o amser sydd er pan oedd yn siarad yn St. James, Ms synu a difyru Beneddwyr cartrefol a tliraiiior. Yn mhen ychydig ar ot hyny, ni a'i cawn yn Neuadd Mas&ach Hydd Manchester, yn siarad ar yr un pwnge. Yn fuan wedi hyny, gwehvn ef yn ngbapel Baitey et., Roch- dale, yn nghanol athrawon y? Ysgol Sul. A dydd Sadwrn di?'eddaf, dacw fe &'i drywel yn ei ]aw, yn gosod careg sytfMn Town Halt newydd i Rochd.Ue. MM ei areithiau yn mhob un o'r lleoedd yn wortk eu darllen lawer gwaitll drosodd.
IBIBEENHEAD.
I BIBEENHEAD. b Y BatTI.-T,1ayrcr 0 son 30 sydd wedi boo. ynghvleh y Bath" er's amser beU- ach, nes oedüym wedi blillo darllor, gwraudaiv, a di- gwyl sm dano. Gallem fagd-I fod yr awdurdorlau aill adeilado on i ni yo awr. Bydd y Bath yn chwan- egiad pwysig at gyauroo y trigolion, !lll'e angeo ..n lawer 0 bethau fel trefwyr at ein gwas- Qnaeth. Y y ceir y rlllLi byny yo ell tro. Cewch glywèd yoghyleb y Batl1 o'r dyddiaa nesaf, Gwaith yn fyddai i neh blwyf ar hyn 0 bryd i ddyfod ym" bwriad 0 7gnel gwaith, 0 blfgid ,gtxe l gwaith, 0 blgia digon auhswdd yw cael ar hyn 0 bryd. Nid ydylll yn dyweyd fod yma lawer aUaa 0 waitb, ond ei bod YII i ddieithriaid gael gafaal arno yD bresennol Cymro wedi ei aJ/fo71 i garch2r.-Anfonwyd Cymro 0'( enw Oweo Roberta I am fie a lafor caled, yr wythoos iron, a herwydd ei ddl meWn mao lJ8 ddy- laaai fod, a hyoy yn Dhrymder y nos. Bu O. Reberts meWD gafse1 neu ddwy o'r 1111\"11, aó felly, ammh<luwyd ei Yr ydym yn aduabod y uohod yn ddll ond nid ydym yn teimlo awydd id<lyweyd a Ie y mae yo dyfod, nag i mae yn Dyocwyd er i fyuy yn gyd. chrefydd a phan y daeth gyntaf dref hon, nid aedd ddim yo amgSll ienango (Ii gymmeriad ond yn cyfeiJlachu gormod gyda coll- addeigrefydd. Callodd y parch oedd gaDddo idda ei bUD. Y yu ofij heuaid am ambeJl Gymro a Chymraes yn Dgafael y gyfraith, Gobeitbio y bydd yr hanesyn ceho4 yn fdd, i ryba<i<iio becbgYD sydd YD dyfod hyn i ymgadw oddl "nth feddwon a meddwdod. Drwgdflblaeth 0 farwolaeth Iau, oynnaliwyd trellgholiad ar garph plentyn ei aui. Deuw Sd 0 hyd i'r ddydd Mercher af, mewn tomeu yn Bro-ok rttet. Drwiid -bir lUerch ieuadge, 23 mlwydd oed, o'r enw Martha flugles, mai bi yw y fam. Gohiriwyd V trengboJiad hyd y 6.d 0 Ebrill, er mwyn gwneyd ymchwilied pellach. Cymman/« y Be iyddwjr, a CAy/ar/c(! JJlyuyd,My Weeleyaid.-Cynnali odd y UGhod eu ydct dftoe, set Gwenet y Grogtitb. Dywadtr tod y wahanol bregethau yu hynod rymus, nos Iau yn y gan y ilarchn. Roterts, y Rhos II Jcwes. Am 10 boreu dtioe, Atorgens, Dolgellon II Williams, Am 2, Parry, L uudain a J. Emlyn Joce! D. D. A.m 6, JoBes, Btymbo a Jones, Lhnliylni. Pte- gdrlWyd g\'da'r We<)ey*'d gM y pdrchtf. Owen WiiiiMm?, Wyddgrug; D.Yiee, ac OWeDs, gyut o'r d[e{ hon. Bydd y Gyuioimh )'u pa.M Lyci !nos Lun. DADFOMi;) Wy&u.-Dyt,i SfLdwra, eyhoedil- wyd adroddiad. yn dllngos fod cYDuiter 8 42,18J,120 o wyau wedi eu d. dfauo i'f DsymM Gyft[6Cl yn lOll- awr II Chwefror.