Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

6 erthygl ar y dudalen hon

LL YTHYRAU DAFYDD FFOWC. j

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

LL YTHYRAU DAFYDD FFOWC. BHIF V. iTDDiaiOSS, Er pan ddaru mi swenu y liyniur UI-.aem" i r FAMKH, mae helyntion go bwysig wedi cymmryd lie yn y byd bach lie rydw i 'n buw, yn symmud, ac yn bod yno fe, ae mi wyddoch o'r goreu (neu mi ddylech wybod, ac mae hyrm'n dwad i'r un peth yn y long run) mod 'n buw mewn bud na feder pob ereadur dau droediog mo'i lenwi o. Mi ddeuda i am heluut ne ddau wrtho chi yn y llythur hwu ru-an. Y peth cynta o bwys oedd pwt o ffrae hefo Betti. Er bod yr ben wreigan a mine wedi buw hefo'n gil- ydd es tua deugien o flynydde mor gysurus ag y gallse dau bechadurbyth neud, etto mi fudd ffrau gjndileiriog i'r p. n draw yn cymmryd lie weithi. rhyngo ni a'n gilydd. A deud y gwir wrtho chi, rydw i 'n meddwl ac yn credu liefud, wel tase, fed ffrau rhwng gllr a gwraig yn un o fendithion pena'r bjivud priodasol, a fase'n waeth gin i ftid yn hen lange, ne fod wedi prioii careg filldir bren, na bod gin i wraig lieb fedru ftrauo; ac rydw i 'a cynnig rwan, tra mae'r pwngc dan sulw, i godi moniwment o anrhydedd i'r wraig ddaru ddyfeisio ffrau hefo'i Or am y tro cynta rioed-rydw i 'n sliwrraai dynes a'i dyfeisiodd gynta. llaenaturyn ffreuo,a ffreuo'n gynddfirioj heiud, wcithie-yr elfeno In tyfodi lie yn blagiardio'u gilidd mor filen buth ag y'galla nbw. Ond ar ol i'r ffrau fund drosodd, mae nhw 'n fwy o ffrindie nag yrioed-y gwunt yn rhoi ben i gysgu fel lien fiibi mawr ar fynwes y mor, hwnw a'r haul yn chwerthiu ar 'u giiidd, a phob peth arall buw yn prangcio gan lawenudd o'u cwmpas nhw. Fellti budd hi rhwng Betty a mine-gynted reiff y ffrau drosodd, mi fyddwn mor ffond o'n gilidd, ae mown cimmin o hwul a'r diwrnod daru ni briodi. Gida golwg ar y row dan sulw, rhwsuti fel bun digwydd- odd. pethe:- Hiw fore ddechre rwsnos, rouddwn i yn y r\vm bach lie bydda i'B maniwlfactro ideas, neivudd gael gafel ynghlust chwith rhiw ddruchfeddwl Milton- aidd, ac yn treio 'i lusgo fo allan o'r gornel lie reedd o'n ymguddio, pan glywn i Betti 'n gwaeddi Da- lydd 1 Dafydd! 1" nerth ei pben. Mi wuddwn i o'r gore, os baswn i yn i liatteb hi, na chawn i butholwg ar liw trwyn y druchfeddwl. Gan hyml, mi rosi. i mor 11 nudd â'r hwch yn yr haidd. Ond och fi! fase vaeth i mi gymmryd arna beidio elywed banner cant o darane, a nhwthe yn y rwm hefo chi. "Dafydd! turd i lawr odd ene di," medde hi, Waeth nyna na chwllneg-i lawr buo rhaid i mi fund, ai chychwun hi 'n gunt na chimmin futh tua'r cfel, a Uwli befo mi. Erbun i mi gyredd YIIO, mi welwn rhen Shon yn ciste ar yr engen, 'i wyneb o wel tase Shani wsdi llacledio fo, y myrthwl yn i law o fel teurnwialen, ac ynte'n edruch fel yr hen Fylcan ar i orsedd. Roedd yno lot fawr o bobol o'i gwmpas o, a'r rhan fwua o honu nhw '11 suiocio gimmin futh, nes oedd y lie yn llawn o fwg. Dyma Dafydd Ffowc wedi dwad, ar y gair; mi geiff o roi farn ar y pwngc, Sut mae hi 'n dlfad, yr hen gongo ril? Sut mae lieti a'r teulu i gid? Eiste i lawr ar yr hen flocun yna, gwisga dy gap cysidro am dy ben, a gad i ni glywed dy farn di ar y pwngc mae'r bechgin yma yn dadle yn i gylch o," medde rlien drinwr hauaro, yn i ddull croesawgar a dilol arferol. "Beth ydi 'r pwngc sy gynach chi dan sulw- rhwbeth am Patagonia?" "Xage, shwr," ebe Sh&n, "eisio cael gwbod sy arno ni beth ydi meinin y pethe ene sy fel bache pysgota wedi troi o chwith rhwng y pethe mae nhw 'n alw 'n gromfache—weli di, dyma un o honu nhw yn llythur y ciwrad hwnw ay'n galw 'i hun yn Welltuu. Mae o'n rhoi un o honu nhw ar ol y guir lthyddid yma-un arall ar ol y gair Kev. pan mae o 'n sefyll o llaen enw Mr. Kichard, o Landain, ac un arall ar ol y gair Pa'Cli. o flaen enw 'run boneddwr. Beth ydi'r meinin fod Gwelltun yn gosod pethe wel ene yn i lytliur ? Dyna fase ni 'n licio cael gwbod." Wel, mi dduda 'i marn gida phleser wrtho chi. Ond mi fydda'n llawn cystal i mi sylwi wrth fund heibio (fel budd y gethwrs yn dend) mai Cwellun, ae nid Gwelltun, mae o'n galw i hun. Mab i hen Of ydi Cwellun, wedi bod yu brentis yn brinter, ac wedi bod yn y seiat, fel y elywis i, hefo'r Metliodus ne'r Sentars (tydwi ddim yn shwr prun). Ond rhiw fodd ne gilidd, mi drotli at yr Eglws, lie cafodd o 'i osod mewn crus gwun, a'i nend yn giwrad. Wel, mi waddoch o'r gore mai dy ledswudd gynta a phwysica pob bachgen wedi fagu hefo'r Ymneillduwrs, ar 01 troi at yr Elws, ydi blagardio, hwtio, a chablu pob petli Ymneillduol-i galw nhw 'n ifanatics pen-gam, yn ben-grynied rhagrithiol, yn lladicals diegwyddor, fie yn bob peth cas, mulaidd, a diddioni. Mae'n debii; ein i bod nhw 'n barnu mai dyna'rffordd sliwra iddti nhw brofl i'r esbogion, y ficeriad, a'r bobol sy'n i ii«lio nhw, nad oes dim shade o arogl Ymneilldu- eth ariin nhw, ond i bod nhw 'n Eglwuswrs rhongc —gorpli, enaid, ac ysbrud. Un erthigl bwus;g ddi- gynuig yn ngliyffes ffudd y frawdoliaeth giwradol ydi mai gan fechgin fyddo wedi cael pawen coleg ar i peogloge uhw-a cliynu nhw 'n unig—mae'r hawl i osod yr handl Parchedig o flaen i henwe, ac mi welis i un o lionu nhw 'n swenu ar y pwngc i'r Cymro—pan oedd o 'n fuw-ac yn iwsio'r frawddeg yrna o'r Beibl i.brofi'r peth-" Parch i'r hwn y mae parch yn ddyledus," er i fod o wedi deud beth sy Mewn ciwrad syclilnd a didalent yn haeddacael parch yn fwu na dynion o fath John Elias, Crysmas Ivans, a Wiliam Wiliams. Kyda chi IR gweld fod manager y Morning Star yn barnu fod yr Henry Richard sydd yn swenu y Uythure rheini sy'n effeithio ar deimlade gwur y cryse gwynion fel tan ar gig noetli, yn deil- wng o gael y teitl 0" Barch" o flaen i ellw. Ond gan nad oedd Cwellun yn digwudd bod yr un farn a fo, mi arwuildodd liynu drwu osod gofyn nod rhwng cromfache, fel nod o ammheuaetli ar i ol o. Dyna marn i ar y pwnge mewnbur eirie." Wel, dawn i'n Ffrenshman," ebe Shon, "chtywit i rioed son am y fath harllugrwydd. Mae'n ddrwg gin ynghalon i fod un o'r un drit a mi rioed wedi nlagu ilogun mor irapidens. Ond, o ran hynu, mae'r j cywion rhad yma 'n ddigon presaidd ï gwynebe i nsud urrhiw beth." Rydw i 'n nabod Cwellun o'r gore," ebe Rolant PUs-"dyn o Lanrwst, oodd yn gweithio hefo Shon 'j rydw i yn i nabod o 'n reit dda, ac mi fydda'n ddibarch yu mysgy chaps fydda'n gweithio hefo ni'r prud hwnw, fod i wyneb o mor galed a gwyneb eng- an, a'i fod o mor dd gwilidd a hen gelfyl dall. Wel- wclii, tydi o'n rhoi dim nod o ammheuaeth ar ol y Rev," sydd o flaen i enw o 'i hun." "Twt, lol botes, tydi'r pwngc ene ddim gwertb SOn am dano, er fod pluen yn ddigon i ddangos flordd mae'r gwyiit yn cbwythu, a phethe bach well ne yn ddigon i ddangos y swmanferth o hunanoldeb a haerllugrwudd sudd yn trigo ynghalon ciwrad. Dyma beth mwy pwysig yn y murn i o la-iver, yn yr un papur newudd—sefy ffenics hwnw ddaru neidio i fodolieth allan o ludw rlien Gymro. Os yda chi'n cofio, Shon, mi ddafu chi ddeud wrtha i riw dro pan oeddwn i yma'n cael pedol dan y n hlocsen y'ch bod chi 'n drwgdybio mai ysbvud yr hen Gymro bedd i lywodraethu y papur gafodd i stllrtio yn Mangor. Mae profion yn dwad i'r golwg 0 hud mai hen Dori o rel stamp ydi o. Ond mae o'n rhy sly, ac yn ofni colli dderhynwyr wrth ddwad allan yn onest, a deud beth ydi cyffes i ffudd bol;ticaidd o. Welis i ddim papur yrioed o'r blaen na fydda fo yn gnend hynu 'ri hysbus gynta petIt. Yn y rhifyn dwaetba, mae yna riw ohebudd o Lundain yn gneud i ore i sportio am ben y bil Kefform sudd o flaen y parlament, ae mae y golygydd yn deud fod rhywun arall yn deud fod John Bright yn deud wrsh riw rai ddaru wadd o i reittiio ar y bil "nad oedd o ddim yn i farnu o'n werth y geirie fase raid iddu nhwiwsio wrth son am dano fo." Mae o'n deud eelwudd yn i ddannedd," ebe Slion, gan edrych mor wyllted a llew mewn rliwyd—" mae O'R deud celwudd, ac mi fase'n diia gin ynghalon i tase fo yma i glywed tipin o ddonie reithio Shon y go. Ydi o'n deud pwu ddeudodd y stori wrtho fo, Dafydd Ffowc ?" "Nag ydi shwr-I dywedir mae o'n ddeud sudd wedi deud wrtho fo,' meJdwn ine. Hen dric ydi liwna," ebe Shon, sudd yn cael i arfer yn y bud yma butli ar ol i Satan gymmryd ",be i ardd Eden i neud sport o wraig Adda. Os budd eisio pasio rhiw glamp o gelwydd mwyanfarchnadol na chyflredin, mae o'n shwr o gael i gjfrwyo ar gefn mae nhw'njdeud,' ne' tybir,' 'dywedir,' a bodau ansylweddo! o'r fath one. Os daw rhiw un yn mlaen i'w gwulleb nhw i'w cyhuddo eu bod yn deud cel- wydd, dun a gato pawb nid arnu nhw roedd y bai —ddaru nhw ddim dyfeis o'r stori—clywed ne weled ddaru nhw; ae mae cimmin o gelwuddo i'w clywed yn yr hen fud drwg yma,fel na wyrdun braidd ddim bath i'w goelio. Ac mae'n eitha tebig mai rhiw esgis tebig fydde gan bobol y papur yma pe bae ni'n mund i chwilio 'u packie nhw." Mi wn i o'r gore," ebe SMn, foil Mistar Bright yn earu diwygiad yn rhy dda i siarad yn ddirmygus am y myinruu lleia rioed, o blegid mae o'n gwubod yn eitha fod banner torth yn well na dim. Un o dricsus golygyildol y pipur ene i hel parddu ary bil refform ydi peth fel ene, ac ofn deud i feddwl yn blaen ar y pwngc. O'm rhan i," medda Bob Logic, yr ysgolfeistr, yr hwn oedd wedi digwudd dwad i'r efel y bore hwnw, roedd well gin i rhen Ll'goden glws," er mor ddienaid a blagiardus.ydoedd—roedd yno riw faint o onestrwydd, hynu yduw, yn ol dull y Toris o fod yn onest; ac mi ddeudai y peth fydde ar i feddwl o mor blaun ag y medre fo, druan; a phan fydde hi yn mund yn brin am resymll, roedd gyno fo stor ddi- drai o enwe drwg ar y Senters. Poor thillg! hedd- wch i'w Iwch Ar hyn, dyma Shan y wraig, yn dwad i alw ar I Shon a'r llangcie i geisio bwyd. 1\1i gofis ine fod eisio trwsio handly corddwr, a bod Betti wedi siar- sio arno'i ddwad yn ol cin pen hanner awr fan feella. Mi fu Shon mor garedig a gneud y job cin ciaio; ac fellu mi gefis fund gartre tipin cynt; 'roeddwn i a Bwli'n mund tua chartre mor ddiysbrud a phenog coch, gan fyfyrio yn ddifrifol ar y cinio gawn i, a chauu i dreio cysuro fy hun fel hyo:- Ow, Bwli, fy nghyfell, ni chaf yr un saig I dori fy newun ond tafod y wraig, A hwnw cin hallted a halea ei hun Fel tafod gwiaig Lot wedi newid 'i llun. Budd Betti o'i cho-budd Betti o'i clio; Hen deigres ofnadwy yw Betti o'i cho I" Mae hi'n lien brud i mi dori Irwaii, ae fellu dyma fl'n gneud, ac yn gybeitliio y ca'i dipin fwy o liwyl y tro nesa'. Mi fudd y ewbwl yn dypeudio ar sut y budd Bet o ran i thymer, Yr eiddoch, wel arfer. DAFYDD PPOWC.

IYSGRIF Y DIWYGIAD. '1

I ii-

IMARWOLAETH Y PARCH. JOHN…

I TORI AMMOD PRIODASOL.

[No title]