Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
LL YTHYRAU DAFYDD FFOWC. j
LL YTHYRAU DAFYDD FFOWC. BHIF V. iTDDiaiOSS, Er pan ddaru mi swenu y liyniur UI-.aem" i r FAMKH, mae helyntion go bwysig wedi cymmryd lie yn y byd bach lie rydw i 'n buw, yn symmud, ac yn bod yno fe, ae mi wyddoch o'r goreu (neu mi ddylech wybod, ac mae hyrm'n dwad i'r un peth yn y long run) mod 'n buw mewn bud na feder pob ereadur dau droediog mo'i lenwi o. Mi ddeuda i am heluut ne ddau wrtho chi yn y llythur hwu ru-an. Y peth cynta o bwys oedd pwt o ffrae hefo Betti. Er bod yr ben wreigan a mine wedi buw hefo'n gil- ydd es tua deugien o flynydde mor gysurus ag y gallse dau bechadurbyth neud, etto mi fudd ffrau gjndileiriog i'r p. n draw yn cymmryd lie weithi. rhyngo ni a'n gilydd. A deud y gwir wrtho chi, rydw i 'n meddwl ac yn credu liefud, wel tase, fed ffrau rhwng gllr a gwraig yn un o fendithion pena'r bjivud priodasol, a fase'n waeth gin i ftid yn hen lange, ne fod wedi prioii careg filldir bren, na bod gin i wraig lieb fedru ftrauo; ac rydw i 'a cynnig rwan, tra mae'r pwngc dan sulw, i godi moniwment o anrhydedd i'r wraig ddaru ddyfeisio ffrau hefo'i Or am y tro cynta rioed-rydw i 'n sliwrraai dynes a'i dyfeisiodd gynta. llaenaturyn ffreuo,a ffreuo'n gynddfirioj heiud, wcithie-yr elfeno In tyfodi lie yn blagiardio'u gilidd mor filen buth ag y'galla nbw. Ond ar ol i'r ffrau fund drosodd, mae nhw 'n fwy o ffrindie nag yrioed-y gwunt yn rhoi ben i gysgu fel lien fiibi mawr ar fynwes y mor, hwnw a'r haul yn chwerthiu ar 'u giiidd, a phob peth arall buw yn prangcio gan lawenudd o'u cwmpas nhw. Fellti budd hi rhwng Betty a mine-gynted reiff y ffrau drosodd, mi fyddwn mor ffond o'n gilidd, ae mown cimmin o hwul a'r diwrnod daru ni briodi. Gida golwg ar y row dan sulw, rhwsuti fel bun digwydd- odd. pethe:- Hiw fore ddechre rwsnos, rouddwn i yn y r\vm bach lie bydda i'B maniwlfactro ideas, neivudd gael gafel ynghlust chwith rhiw ddruchfeddwl Milton- aidd, ac yn treio 'i lusgo fo allan o'r gornel lie reedd o'n ymguddio, pan glywn i Betti 'n gwaeddi Da- lydd 1 Dafydd! 1" nerth ei pben. Mi wuddwn i o'r gore, os baswn i yn i liatteb hi, na chawn i butholwg ar liw trwyn y druchfeddwl. Gan hyml, mi rosi. i mor 11 nudd â'r hwch yn yr haidd. Ond och fi! fase vaeth i mi gymmryd arna beidio elywed banner cant o darane, a nhwthe yn y rwm hefo chi. "Dafydd! turd i lawr odd ene di," medde hi, Waeth nyna na chwllneg-i lawr buo rhaid i mi fund, ai chychwun hi 'n gunt na chimmin futh tua'r cfel, a Uwli befo mi. Erbun i mi gyredd YIIO, mi welwn rhen Shon yn ciste ar yr engen, 'i wyneb o wel tase Shani wsdi llacledio fo, y myrthwl yn i law o fel teurnwialen, ac ynte'n edruch fel yr hen Fylcan ar i orsedd. Roedd yno lot fawr o bobol o'i gwmpas o, a'r rhan fwua o honu nhw '11 suiocio gimmin futh, nes oedd y lie yn llawn o fwg. Dyma Dafydd Ffowc wedi dwad, ar y gair; mi geiff o roi farn ar y pwngc, Sut mae hi 'n dlfad, yr hen gongo ril? Sut mae lieti a'r teulu i gid? Eiste i lawr ar yr hen flocun yna, gwisga dy gap cysidro am dy ben, a gad i ni glywed dy farn di ar y pwngc mae'r bechgin yma yn dadle yn i gylch o," medde rlien drinwr hauaro, yn i ddull croesawgar a dilol arferol. "Beth ydi 'r pwngc sy gynach chi dan sulw- rhwbeth am Patagonia?" "Xage, shwr," ebe Sh&n, "eisio cael gwbod sy arno ni beth ydi meinin y pethe ene sy fel bache pysgota wedi troi o chwith rhwng y pethe mae nhw 'n alw 'n gromfache—weli di, dyma un o honu nhw yn llythur y ciwrad hwnw ay'n galw 'i hun yn Welltuu. Mae o'n rhoi un o honu nhw ar ol y guir lthyddid yma-un arall ar ol y gair Kev. pan mae o 'n sefyll o llaen enw Mr. Kichard, o Landain, ac un arall ar ol y gair Pa'Cli. o flaen enw 'run boneddwr. Beth ydi'r meinin fod Gwelltun yn gosod pethe wel ene yn i lytliur ? Dyna fase ni 'n licio cael gwbod." Wel, mi dduda 'i marn gida phleser wrtho chi. Ond mi fydda'n llawn cystal i mi sylwi wrth fund heibio (fel budd y gethwrs yn dend) mai Cwellun, ae nid Gwelltun, mae o'n galw i hun. Mab i hen Of ydi Cwellun, wedi bod yu brentis yn brinter, ac wedi bod yn y seiat, fel y elywis i, hefo'r Metliodus ne'r Sentars (tydwi ddim yn shwr prun). Ond rhiw fodd ne gilidd, mi drotli at yr Eglws, lie cafodd o 'i osod mewn crus gwun, a'i nend yn giwrad. Wel, mi waddoch o'r gore mai dy ledswudd gynta a phwysica pob bachgen wedi fagu hefo'r Ymneillduwrs, ar 01 troi at yr Elws, ydi blagardio, hwtio, a chablu pob petli Ymneillduol-i galw nhw 'n ifanatics pen-gam, yn ben-grynied rhagrithiol, yn lladicals diegwyddor, fie yn bob peth cas, mulaidd, a diddioni. Mae'n debii; ein i bod nhw 'n barnu mai dyna'rffordd sliwra iddti nhw brofl i'r esbogion, y ficeriad, a'r bobol sy'n i ii«lio nhw, nad oes dim shade o arogl Ymneilldu- eth ariin nhw, ond i bod nhw 'n Eglwuswrs rhongc —gorpli, enaid, ac ysbrud. Un erthigl bwus;g ddi- gynuig yn ngliyffes ffudd y frawdoliaeth giwradol ydi mai gan fechgin fyddo wedi cael pawen coleg ar i peogloge uhw-a cliynu nhw 'n unig—mae'r hawl i osod yr handl Parchedig o flaen i henwe, ac mi welis i un o lionu nhw 'n swenu ar y pwngc i'r Cymro—pan oedd o 'n fuw-ac yn iwsio'r frawddeg yrna o'r Beibl i.brofi'r peth-" Parch i'r hwn y mae parch yn ddyledus," er i fod o wedi deud beth sy Mewn ciwrad syclilnd a didalent yn haeddacael parch yn fwu na dynion o fath John Elias, Crysmas Ivans, a Wiliam Wiliams. Kyda chi IR gweld fod manager y Morning Star yn barnu fod yr Henry Richard sydd yn swenu y Uythure rheini sy'n effeithio ar deimlade gwur y cryse gwynion fel tan ar gig noetli, yn deil- wng o gael y teitl 0" Barch" o flaen i ellw. Ond gan nad oedd Cwellun yn digwudd bod yr un farn a fo, mi arwuildodd liynu drwu osod gofyn nod rhwng cromfache, fel nod o ammheuaetli ar i ol o. Dyna marn i ar y pwnge mewnbur eirie." Wel, dawn i'n Ffrenshman," ebe Shon, "chtywit i rioed son am y fath harllugrwydd. Mae'n ddrwg gin ynghalon i fod un o'r un drit a mi rioed wedi nlagu ilogun mor irapidens. Ond, o ran hynu, mae'r j cywion rhad yma 'n ddigon presaidd ï gwynebe i nsud urrhiw beth." Rydw i 'n nabod Cwellun o'r gore," ebe Rolant PUs-"dyn o Lanrwst, oodd yn gweithio hefo Shon 'j rydw i yn i nabod o 'n reit dda, ac mi fydda'n ddibarch yu mysgy chaps fydda'n gweithio hefo ni'r prud hwnw, fod i wyneb o mor galed a gwyneb eng- an, a'i fod o mor dd gwilidd a hen gelfyl dall. Wel- wclii, tydi o'n rhoi dim nod o ammheuaeth ar ol y Rev," sydd o flaen i enw o 'i hun." "Twt, lol botes, tydi'r pwngc ene ddim gwertb SOn am dano, er fod pluen yn ddigon i ddangos flordd mae'r gwyiit yn cbwythu, a phethe bach well ne yn ddigon i ddangos y swmanferth o hunanoldeb a haerllugrwudd sudd yn trigo ynghalon ciwrad. Dyma beth mwy pwysig yn y murn i o la-iver, yn yr un papur newudd—sefy ffenics hwnw ddaru neidio i fodolieth allan o ludw rlien Gymro. Os yda chi'n cofio, Shon, mi ddafu chi ddeud wrtha i riw dro pan oeddwn i yma'n cael pedol dan y n hlocsen y'ch bod chi 'n drwgdybio mai ysbvud yr hen Gymro bedd i lywodraethu y papur gafodd i stllrtio yn Mangor. Mae profion yn dwad i'r golwg 0 hud mai hen Dori o rel stamp ydi o. Ond mae o'n rhy sly, ac yn ofni colli dderhynwyr wrth ddwad allan yn onest, a deud beth ydi cyffes i ffudd bol;ticaidd o. Welis i ddim papur yrioed o'r blaen na fydda fo yn gnend hynu 'ri hysbus gynta petIt. Yn y rhifyn dwaetba, mae yna riw ohebudd o Lundain yn gneud i ore i sportio am ben y bil Kefform sudd o flaen y parlament, ae mae y golygydd yn deud fod rhywun arall yn deud fod John Bright yn deud wrsh riw rai ddaru wadd o i reittiio ar y bil "nad oedd o ddim yn i farnu o'n werth y geirie fase raid iddu nhwiwsio wrth son am dano fo." Mae o'n deud eelwudd yn i ddannedd," ebe Slion, gan edrych mor wyllted a llew mewn rliwyd—" mae O'R deud celwudd, ac mi fase'n diia gin ynghalon i tase fo yma i glywed tipin o ddonie reithio Shon y go. Ydi o'n deud pwu ddeudodd y stori wrtho fo, Dafydd Ffowc ?" "Nag ydi shwr-I dywedir mae o'n ddeud sudd wedi deud wrtho fo,' meJdwn ine. Hen dric ydi liwna," ebe Shon, sudd yn cael i arfer yn y bud yma butli ar ol i Satan gymmryd ",be i ardd Eden i neud sport o wraig Adda. Os budd eisio pasio rhiw glamp o gelwydd mwyanfarchnadol na chyflredin, mae o'n shwr o gael i gjfrwyo ar gefn mae nhw'njdeud,' ne' tybir,' 'dywedir,' a bodau ansylweddo! o'r fath one. Os daw rhiw un yn mlaen i'w gwulleb nhw i'w cyhuddo eu bod yn deud cel- wydd, dun a gato pawb nid arnu nhw roedd y bai —ddaru nhw ddim dyfeis o'r stori—clywed ne weled ddaru nhw; ae mae cimmin o gelwuddo i'w clywed yn yr hen fud drwg yma,fel na wyrdun braidd ddim bath i'w goelio. Ac mae'n eitha tebig mai rhiw esgis tebig fydde gan bobol y papur yma pe bae ni'n mund i chwilio 'u packie nhw." Mi wn i o'r gore," ebe SMn, foil Mistar Bright yn earu diwygiad yn rhy dda i siarad yn ddirmygus am y myinruu lleia rioed, o blegid mae o'n gwubod yn eitha fod banner torth yn well na dim. Un o dricsus golygyildol y pipur ene i hel parddu ary bil refform ydi peth fel ene, ac ofn deud i feddwl yn blaen ar y pwngc. O'm rhan i," medda Bob Logic, yr ysgolfeistr, yr hwn oedd wedi digwudd dwad i'r efel y bore hwnw, roedd well gin i rhen Ll'goden glws," er mor ddienaid a blagiardus.ydoedd—roedd yno riw faint o onestrwydd, hynu yduw, yn ol dull y Toris o fod yn onest; ac mi ddeudai y peth fydde ar i feddwl o mor blaun ag y medre fo, druan; a phan fydde hi yn mund yn brin am resymll, roedd gyno fo stor ddi- drai o enwe drwg ar y Senters. Poor thillg! hedd- wch i'w Iwch Ar hyn, dyma Shan y wraig, yn dwad i alw ar I Shon a'r llangcie i geisio bwyd. 1\1i gofis ine fod eisio trwsio handly corddwr, a bod Betti wedi siar- sio arno'i ddwad yn ol cin pen hanner awr fan feella. Mi fu Shon mor garedig a gneud y job cin ciaio; ac fellu mi gefis fund gartre tipin cynt; 'roeddwn i a Bwli'n mund tua chartre mor ddiysbrud a phenog coch, gan fyfyrio yn ddifrifol ar y cinio gawn i, a chauu i dreio cysuro fy hun fel hyo:- Ow, Bwli, fy nghyfell, ni chaf yr un saig I dori fy newun ond tafod y wraig, A hwnw cin hallted a halea ei hun Fel tafod gwiaig Lot wedi newid 'i llun. Budd Betti o'i cho-budd Betti o'i clio; Hen deigres ofnadwy yw Betti o'i cho I" Mae hi'n lien brud i mi dori Irwaii, ae fellu dyma fl'n gneud, ac yn gybeitliio y ca'i dipin fwy o liwyl y tro nesa'. Mi fudd y ewbwl yn dypeudio ar sut y budd Bet o ran i thymer, Yr eiddoch, wel arfer. DAFYDD PPOWC.
IYSGRIF Y DIWYGIAD. '1
I YSGRIF Y DIWYGIAD. 1 CYFARFOD MAWR Y WEST RIDING. DYDD Mawrth diweddaf, cynnaliwyd cyfarfod o etholwyr ac anetholwyr West Riding swydd Gaer- efrogyn Leeds, wedi ei alw gan yr Arglwydd Rag- law, y Gwir Anrhydeddus Iarll Fitzwilliam, i ystyr- ied y priodoldeb o anfon deiseb i'r senedd yn ffafr Ysgrif Ddiwygiadol y Llywodraeth. Cyfrifir nad oedd y dorf oedd yn bresennol ddim llai nag o ddeg i ddeuddeng mil. Cynunerwyd y gadair gan Ar- glwydd Houghton, yr hwn, wedi gwneyd rhai syl- wadau rhagarweiniol, a alwodd ar Arglwydd Freder- ick Cavendish, A.S., i gynnyg y penderfyniad cyntaf, yr hwn oedd fel y canlyn Fod y cyfarfod hwn yn amlygu ei gymmeradwy- aeth o'r Ysgrif Ddiwygiadol sydd yn awr ger bron y senedd fel mesur sylweddol, gonest, a gwerthfawr, a'i benderfyivad i gefnogi y llywodraeth i'w gario i derfyniad llwyddiannns." Cefnogwyd y penderfyniad gan Mr. Snowden (Hali- fax), ae wrth wneyd hyny a ddywedodd fod pum rhan allan o chwech o holl boblogaeth y wlad yn pleidio yr ysgrif. Yr oedd efe yn un o'r rhai hyny na roddid yr etholfraint iddynt gan yr ysgrif lion, ac yr oed,l efe yn teimlo fod ei amddifadu o hyny yn sar- had arno; ond er ei fod yn teimlo fod hyny yn sar- had arno, etto yr oedd efe yn teimlo y byddai yn llai na dyn pe dangosai wrthwynebrwydd i fesur a roddai yr etholfraint i 400,000 o'i gydwiadwyr. Wedi rhai sylwadau gan Mr. Alderman Dum (Sheffield), a Mr. W. E. Forster, rhoddwyd y pen- derfyniad i'r cyfarfod, a chariwyd ef. Cododd bron bob un oedd yn y gynnulleidfa ei law o'i blaid, tra na chododd dim ond dau ei law yn ei erbyn, yr hyn a gynnyrchodd chwerthin mawr a bloeddiadau o Horsman a Lowe Cododd Mr. H. F. Beaumont, A.S., i gynnyg yr ail bellderfymad:- Fod i ddeisebau gael eu cyflwyno i'r ddau dy seneddol er cefnogi ysgrif y llywodraeth, a bod iddynt gael eu llawnodi gan y cadeirydd ardderchog ar ran y cyfarfod; a bod i'r ddeiseb i Dy yr Ar- glwyddi gael ei chyflwyno gan y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Houghton, a'r un i Dy y Cylfreilin gan Syr Francis Crossley, Barwuig, A.S.; a'u bod yn erfyn yn barehus ar i'r holl aelodau dros y West Biding a'i bwrileisdrefi gefnogi yr unrhyw." Cefnogwyd y penderfyniad gan Syr Francis Crossley, Mr. Hodgson (gweithiwr), Bradford; Mr.-E. Baines, A.S,; Mr. H. C. CbitdeM. A.S.; Mr. H, S. TUomp- son/ diweddar A.S. dros WMtb/. I Yna rhoddwyd y penderfyniad i fyny a chariwyd ef yn unfrydol. I EDINBURGH. Nos aydd Llun, yr oedd y Neundd Gerddorol, Edinburgh, yn orlawn, a phasiwyd penderfyniadau o blaid yr ysgrif yn unfrydol. Dangosodd Mr. M'Larcn na bydd nifer y dosbarthiadau gweithiol yn mhlith yr .etho'wyr newydd mor fawr ag y dywedwyd. Bwriadai roddi cefnogaeth wresog i'r llywodraeth. Teimlai yr Arglwydd Amddiffynwr yn hyderus y pesid yr ysgrif.
I ii-
I ii- Dywedir fod Saltan y Muscat wediei loftuddio gau ei rab hynar. Y mae y golled oddi wrth Bla y Gwartheg yn sir Gaer yn fwy nag yn yr ho 1 siroedd ereill gyda'u gilydd, a gadael allan swydd York. Ya mrawdlys Hereford, traddodwyd dyn o'r enw Robert Atkinson i ddioddef saith nilynedd o benyd wasanaeth am roddi ei dy ar dan, i'r dyben o gael arian gan gymdeithas Ysvviriol. Traddodwyd dynes o'r enw Mary Oniun iddioddef pum mlynedd o benyd wasanaeth am achosi marw- olaeth Michael Smith, yn Liverpool, yn mis Ionawr diweddaf, drwy ei daflu i lawr grisiau. Y mae j A'ord—newyddiaiur Ffrengig-yn hys- bysu fod dyn newydd ei gymmeryd ilr ddalfa yn Ham. burgh, yr hwn aydd wadi cyfaddef mai efe aydd yo euog o lofruddio Mr. Briggs, am yr hyn y dienyddiwyd Muller. Y Llofruddiacth yn Brighton.—Y mae dienyddiad John William Leigh-prawf yr hwn a gymmerodd le ddydd lau diweddaf yn mrawdlys Sussex-i gymmer- 1<1 He yn Lewes, ddydd Manith nesaf, y IOied o Ebrill. Cafodd Mary Ann Ashford-ser y ddynes a wen- wynodd ei gwr yn Clyst flonitoa-ei dienyddio yu Exeter, ddydd Mereher, yr wythnos ddiweddaf. Yr oedd mor ofnus, SO mewn oyfltrr mor wanaidd, leI y ba raid ei cliario i'r dienyddle. Ugaill f) dai wedi eu dmyatrio gan feltden,—Yn ys- tod ystorm o fellt a gymmerodd le yn Vareines-sur- Marge, Puy-de-Dome, Ffraingc, ychydig ddyddiau yn ol, disgynodd mellden ar fwthyu, yr hwn a gym- merodd dan, a chwalodd y fflamau mor gyflym fel y dinystriwyd dros ugain o adeiladau. Y mae y golled yn dugyn yn liollol ar y dosbarthiadau tlotaf. Dydd Ian, yr Wytbnus ddiweddaf, yn mrawdlys sir Fynwy, eymmerodd prawf Edward Alorgan 1», yr hwn a gyhnldwyd o lofruddio ei wraig, Elizabeth Morgan, yn wirfoddol, drwy ei saethn, ar y laf o lotaiir di- weddaf, yn Badwellty, Deheudir Cjmrn. Cafodd y rheithwyref yn ellOg:o ddynladdiad; a chan iddofodyn y carehar am bedwar imis yn aros ei brawl, dedfryd- wyd ef gan y barnwr i ddioddef mis o garehaiiad, a llafar caled. LiorauDWAETn.—DydJ Sadwrn diweddaf. eyf- lawnwyd llofrnddiaeth erohyll yn Tipperary. Dydd Sadwrn ydyw y diwrnod ar yr hwny mae gwarcheid- wsid yr Undeb yn ymgyfarfod, ao eisteddaeant y di. wrnod hwnw yn hwy nag arferol. Cyfarfod cyntaf y bwrdd newydd ydoedd, a', gorchwyl cyntaf oedd ethol cadeirydd. Ail etbolwyd Mr. Lovenzo H. Jephson, J, P., Carrick House, yn unfrydol aID yr ogo nfed waitb. Nid oedd y bwrdd wedi darfod ei waith hyd ar ol ohwech o r gloeh ptydoaWD, pryd yr ymadawodd 1Ifr. Jepbson, Fel yr oedd yn myned yn m!aen tua'r dref, fe ymoEododd aehd o'r tiotty arno yn ddi- symmwth, gan roddi dyrnod erchyll iddo gyda char- eg dros dri phwys, Gwelodd yr Anrhydeddus Fil- wriad Yilliers Stuart Mr. Jephson yn eael y dyrnod, a rhedodd ato yn ddiced i'w gynnoithwyo. Sym- mudwyd ef i'w dy ei hon yn ngherbyd y Milwriad ao wadi ei roddi yn «i wely, daetb ato ei hun am yeh- ydig, a gobeithid nad oedd y dyrnodyn angeuol, Parhaodd i wellhau hyd wyth o'r gloeh, ond yr awr hono dechrenodd waethygn, a bu farw yn mhen han- ner awr ar ol hyny. Cymmerwyd y llofrudd i fyny yn y fan. Gan nad eedd Mr. Jephson erioed wedi rhoddi un math o dramgwydd iddo, tybir ei fod yn wallgof. Y ?o/rM<MM<'<A yn Wigan Y mae yr hedd- geidwaid or diw?dd wedi dyfod o hyd i oriawr y dyn a lofruddiwyd er's peth amser ya ol ya Wigan, ao felly, wedi cael allan yn mba le y mae y llofrudd tybiedig. Ei enw ydyw Thomas Grimes ao y mae yn awr :yn dioddef penyd-wassnaoth yn IJartmeor, i am drosedd a gyflawnodd yn agoa i Chorley. Ar nos en y Uofruddiaetb, yr oedd yn absennol oadi car- tref. Borea dranoeth, gwelwyd fod ganddo oriawr, yr hon a wystlodd ya Cborlcy. Wedi hyny, rhodd- odd ganiatad i'w frawd i'w meddiannu. Gwcaeth ei frawd hyny, a ehariodd hi yn ei boeed am bath amser, ac yna newidiodd hi i ryw ddyn ar y dealltwriaeth ei fod i'w chae l yn ol pan y byddai arne ei heisiea. Yn mhen ychydig amsar ar ol i'r canal gael ei chwilio, rhoddwyd darluniad o'r oriawr yn y ?ewyddiadaron. Gwelodd brawd Grimes hyny; a ohan ei fod yn credu mai yr oriawr fu yn ei feddier-t ef oedd yr nngolledig, eeisiodd hi yn ol, a chifo id ei bod yn atteb yn union i'r darlnniad. Trosglwyddodd hi i'r heddgeidwaid so adBabyddwyd hi wedi hyny gan beithynasau y dyn a lotrnddiwyd. Y mae Grime yn awr wedi ei symmud 0 Dartmoor i Wigan, a dywedir ei fod wedi oyladdef w, th yr heddgeidwaid iddo wneyd rhan yn y tryohintb; .'i fod wedi eyfeirio at ddyn arall, am yr hwn y mf\ yr heddgeidwaid yn gwneyd ymchwiliad. Y mae Grime yn 25 mlwydd oed I ae yn y brawdlys agynnaliwyd yn Preston, yn Ionawr, 1864, cafodd el eraddodi i ddjoddef penyd-waaanaeth am dair blynedtji o herwydd Hadrad yn agos i Chorley.
IMARWOLAETH Y PARCH. JOHN…
I MARWOLAETH Y PARCH. JOHN KEBLE. DIAU y bydd yn ddnvg gan galon pob un o'n dar- llenwyr ag sydd wedi darllen The Christian Year, fod ei awdwr talentog, y Parch. John ICeble, wedi marw dycid Gwener diweddaf, yn Bournemouth. Ei oed oedd 77. Derbyniodd addygg yn Ngholeg Corpus Christi, He y graddiwyd ef yn 1810. Bu yn gydathraw a Dr. Arnold ar Goleg Oriel, lie yn ar- holwr yn y Brif Ysgol, ac yn olaf yn Broffeswr Barddoniaeth. Dyrchafwyd ef i fywoliaeth Hurs- ley, ger Winchester. Yr oedd yn fardd o'r radd uheaf, a gellir casglu oddi wrtli y fiaitli fod The Christian Year wedi myned trwy 57 o ar- graphiadau fod rhyw IWYD. anghyffredin yn ei waith. Yn Redditeh rhoddwyd geneth yn ngbarohar gan glerigwr am ladrata ceiniog oddi ar ei chydysgol heiges mewn Yogol Sabbathol.
I TORI AMMOD PRIODASOL.
I TORI AMMOD PRIODASOL. Yn mrawdlys Liverpool, ddydd Sadwrn diweddaf, daeth merch icuangc yn mlaen i hawlio iawn oddi ar ei chyn-gariad, yr hwn oedd gyfreithiwr, am iddo ballu ei phriodi. Enw y foneddiges ieaango yw Miss Eleanor Green; y mae yn feddiannol ar raddau helaeth o lendid corplwrol, ac o bump i ddeg ar hugain oed. Merch ydyw i ddiweddar arolygydd gwaith nwy Bol- ton, ger llaw Manchester. Enw yr hen gariad yw Mr. William Barnwell, cyfreithiwr a phartner yn ffirm Glover a Ramwell, Bolton. Swm yr iawn a ofynid cedd 2,000p. Yr oedd gan y ddwy ochr ddadleuwyr galluog yn gweithredu o'u plaid-gan yr achwynyddes, yr oedd Mr. Temple, Q. C., a Mr. Hulke; ac o du y diftynydd, yr oedd y Oyfreithydd CyfTredinol James, Q. 0., A. S.; a Mr. Serjeant Simon. Ymddengys i'r diSynydd ddyfod yn adnabydaas a Miss Green am y tro cyntaf yn nhy Mr. Foster, Bolton, er's tua deunaw mis yn ol, eithr ni ddecbreu- odd y garwriaeth o ddifrif hyd 111 Medi diweddaf. Ymddengys i'r ferch ieuangc fyned i Southport ar ol marwolaeth ei tbad; a thra yr oedd yno, ysgrifen- odd y diffynydd amryw lythyrau ati, yn llawn o hofider ac anwyldeb carwriaethol yn ddigon a chyn- nhyrfu calon adamantaidd hen langc wrth eu dar- llen, yn llawn o ymadroddion toddedig fel y canlyn: — Fy anwyl gariadus anwylyd," Fy hoffus an- wylaf gariad," "Byth eieh anwylyd Willie," &c. Dyma ran o ly thyr oddi wrtho, ac y mae yn ddiddadl fod y truari pan yn ei ysgrifenu yn yr un cyflwr ag y mae Ceiriog yn gosod allan Hywel ap Einion tra yn siarad i'r eneth lygad-ddu o Gaer Dinas Bran" Mewn cariad dair Hath droo ei ben." "Pa fodd yr anerchaf chwi ? neu pa enw a rodd- af i chwi i arddangos fy nghariad tuag atoch-i ddangos i chwi mor anwyl ydyeh genyf, fy mhryd- ferthaf Nelly.Kafydded i'n cariad tuag at ein gilydd fod o ansawdd gyfnewidiol a darfodedig, eithr o natur byth barhaol. Bydd yr eiddof fi tuag attoch chwi yn sier o fod felly, ac nil ato Duw i mi byth am foment ammheu fod eich cariad chwithau tuag ataf fiuau felly. Fy anwylaf gariad, nid yw yn ofynol cael awr i'ch cymmeradwyo chwi i mi. Yr wyf yn eich caru er eich mwyn eich hun, ac nid wyf yn gof- alII am feddiannu dim ond chwi eich hunan a'ch cariad tuag ataf. Na ofelwch fy anwylyd, pa beth a gymmero pobl ereill arnynt ei wybod am danom. Bydded i ni adnabod ein gilydd yn berffaith, ac yna ni raid i ni ofalu am glebar Mrs. Grundy. Ni cheis- iirn am "gysur a mwyniant yn y byd. Bydded i ni chwilio am ddedwyddwch yn ein cartref ein huna n pan y gwel Rhagluniaeth yn dda ein bendithio ni a chartref o'n heiddo ein hunain. Y fath epistol ar- dderchog oedd y diweddaf a ysgrifenasoch. Darllec- ais ef drosodd a throsodd drachefa. Tra yr ydych yn arllwys y fath syniadau cariadlawn, nis gallaf am* mheu am funyd fod oich calon genyf yn gyflawn." Y mae y Uythyr yn diweddu fel hyn:— Bydded i Dduw eich amddiffyn a'ch bendithio fy anwylaf Nelly, a chredwch fy mod yr eiddoch yn gyfan gwbl, Willie." Mewn llythyr araU a ysgrifenwyd gan y diffyn- ydd, y mae yn eyfeirio at ddamwain oedd wedi di- gwydd i'r trjn pan oedd ei "anwylaf Nelly" ynddo. Y mae yn arddangos ei ddiolchgarwch a'i lawenydtl mewn ymadroddion perlewygol o herwydd iddi ddiange heb dderbyn niwed. Dywed liefyd ei fod yn crynu gan arswyd wrth feddwl fod yn ddichoc- adwy i ryw ddamwain ddigwydd i'w hattal i ymuno a'u gilydd, a mwynhau eu hunain yn mharadwys serch-hudol prlodas. "Mae Nelly," ebe fe "mor annhraethol brydferth, ac ya yagrifenu llythyrau mor swynol ataf, fel y mae yn annichonadwy peidio ei charu. O! fel yr wyfyn hiraethu am y dydd pan fydd i gyd yn eiddo i mi! Y fath fa'chder a llaw- enydd fydd hyny i mi! Fy swynyddes serch budoJ, y mae fy serch tuag atoch yn annhraethadwy," &p, Ac fel yna y bu y trawd o'r naill lytnyr i'r llai), mewn hwylian Uesmeiriol, yn arllwys y ffolineb car- wriaethol mwyaf bendigedig a ddaeth i feddwl dyn erioed. Y mae ei gariad yn anorchfygol-y mae yn y credu mai hi yw y ferch anwylaf a phrydferthsf a fu yn y byd erioed o ddyddiau Efa hyd yr awr hon-ac 0 mor liiraethus ydoedd am weled y dydd pan y cafiai efe a liithau eu huno a'u gilydd, i fyw vn ddedwvdd am byth. Fel ynll yr aeth fpethau yn mlaen hyd y 9fed o Ragfyr, pan ysgritenodd y diffynydd lytliyr at ei 11 anwylaf Nelly," i ddyweyd wrthi fod yn ddrwg iawn ganddo ef ei hysbysu fod ei fam yn dro gwrth- wynebol i'r briodas, o.'i fod ef yn fachgen mor ufudd i'w fam, fel ag yr oedd wedi dyfod i'r penderfyniad i adael ei hen gariad i'w thynged, a gwneyd y goreu o'r gwaethaf. Ar brydnawn y diwrnod y derbyr. iodd y ferch ieuange y llythyr blaenorol, cyfarfuat- ant a'u gilydd, ac ymddengys fod golwg ar ei ar. wylaf Neily wedi cael y fath ddylanwad ar y carwr anffyddlawn fel y toddwyd ei galon yn y fan, ac y gwnaqtli ail gjfammod A'r achwynyddes. Darllen- wyd amryw lythyrau oddi wrtho at y ferch ar ol yr amgylchiad uchod, yn cynnwya yr amlygiadau cryf- at o gariad a ellid eu gosod allan mewn "geiriau, yu ngbyd a chyfeiriadau mynycli a gorfoleddus at yr adeg pan unid hwy a'u gilydd i beidio cael eu gwa- hanu mwvach. Ar y 3ydd o Chwefror diweddaf, derbyniodd Miss Green lythyr yn orlawn o'r syniad- au mwyaf serchog oddi wrtlio ar y 10fed or un mis, cafodd ei synu drwy ymweliad oddi wrth gyf- aill i'r diffynydd, wedi cael ei anfon ganddo ef i'w hysbysu fod pob cyssylltiad rhyngddynt a'u gilydd i'w derfynu am byth. Ac felly y terfynodd yr holl gariad anorchfygol a fediliannai y cyfreithiwr tuag at ei anwylaf Nelly! Traddudodd Mr. Temple ar- aetli ddoniol iawn i ymdrechu darbwylloyrheithwvr i roddi swm Ilett fawr o iawn i'r ferch ieuangc aia yr insult a gafodd. Traddododd y Cyfreithydd Cyffredinol o'r ochr arall anerchiad i geisio dylan- wadu ar y rheithwyr i beidio caniamu. ond swm bychan o ddamages. Wedi ymgynghori a'u gUydd am yenydig funydau, dedfrydwyd y diffynydd i dalu i'w hen gariad y swm o 500p. o iawn. Diammheuol genym fod y brawd yn cael mwy o hwyl wrth ys- grifenu at Nelly gynt, nag a deimla wrth dalu yr arian hyn iddi. Fechgyn sefwch draw oddi wrth y merched, neu bendeifynwch eu cymmeryd "er gwell ac er gwaeth."
[No title]
Yn 1865, yr oedd 187 0 genhadon ynChina. O't a 1f8 l y mae 92 yn Amiiricaniaid, 77 yn 5aesop, a 18 ynGernianiaid. Yn ci bregeth yn y capel Brenhinol, hysbysodd y Parch. Charles Kingsley, nad oedd efe ya credu yr athrawiaeth 0 dragwyddol go3bedigutb yr annuwiol yn y byd arajl,