Baner ac Amserau Cymru

Derbyniasom hysbysrwydd fod Father Ignatius wedi gorphen prynu Mynacblog Llantony yn Nghymru, adroddiad am yr hyn a ymddang- osodd yn ddiweddar yn ein colofnau. Derbyniwyd telegram o St. Petersburg yn hys- bysu fod trigolion Tasckend wedi diddymu caeth- wasiaeth o barch i Ymlierawdwr Rwssia. Yr oedd yr holl gaethion, y rhai oeddynt gan mwyaf o wreiddyn Persiaida, wedi eu rhyddhau. Tvnged neidr swtnwr.—Yn ystod y' tymmor gwlawog y mae nadroedd ae ysgorpionau yn iliosog yn Bundelcnnd, ac y mae nifer nid bychan o bobl yn meirw oddi wrth effeithiau eu brathiadau. Yn ddiweddar, gwnaeth swynwr Brahminaidd ci ym- ddangosiad yn Nosbarth Jhansi, yr hwn a broff,?--i ei fod yn meddu gallu gwyrthiol. Ymgasglai torf o bobl o'i amgylch, a rhoddodd llawer anrhegion mawr- ion iddo ef. Un diwrnod, tra yr oedd torf o'i am- gylch, pasiodd neidr wenwynig yn agos ato ef. Efe a alwodd sylw y dorf oedd wedi ymgasglu ati, gan ddyweyd wrthynt y gallai of ymatlyd ynddi, ac nas gallai wneuthur un niwed iddo. Amlygodd y dorf eu dymuniad iddo brofi yr hyn a haerid ganddo. Gydag iddo ymaflyd yn y sarff, hi a'i brathodd ef. Dechreu- odd y gwenwyn effeithio arno bron yn ddioed, ae yn mhen awr yr oedd y ffugswynwr yn gorph. 1'& YsnitTBOJ/wYR.—Yn y y flwyddyn 1788, cyf- lawnwyd y cliwareuyddiaeth a elwir The Fair Penitent," yn nhref North Walsham, Norfolk. Wrth chwareu y darn olaf, lie y mae Calister yn gosod ei Ihlw ar benglog dyn, meddiannwyd un Mrs. Berry, yr hon oedd yn chwareu y darn, gan ddychryn di- syramwth, a hi a syrthiodd i lawr. Parhaodd yn glaf iawn tiwy y nos ond drannoeth, wedi iddi ad- feru digon i ymddiddan/anfonodd am y pen chwar- euwr, ac a ofynodd yn bryderus iddo yn mha Ie yr oedd efe wedi cael y penglog. Efe a ttebodd mai gan y torwr beddi, yr hwn a hysbysodd iddo ef mai penglog un Morris, chwareuyddwr, yr hwn a gladd- wyd yn y fynwent ddeuddeng mlynedd yn ol, vd- oedd. Hi a fu farw yn mhen chwech wythnos. Y Morris hwnw oedd ei gtir cyntaf hi. OFEEGOBLBDD ANOHYFl'RKDIN TN FFRAINGC.-Y iliac y Courier de Havre yn adrodd hanes y digwydd- iad canlynol, yr hwn sydd wedi creu cyffroanghyff- redin yn y dref a'r gymmydogaeth:- Fel yr oedd lieliwr o'r enw [Lemonnier, allan yn saethu mewn coedwig fechan heb fod yn mhell oddi wrth gladdfa St. Adrtsse, cafodd gorph marw hen wraig wedi ei rwymo mewn amdo. Kfe a hysbysodd y ffaith i'r awdurdodau yn ddioed afadnabuwyd y corph f, I yr eiddo Mrs. Allain, 82 mlwydd oed, a gladdwyd yn St. Adresse, ar y 24min o'r mis diweddaf Tybid ar y cyntaf fod y corph wedi ei godi i'r dyben o lad- ratta unrhyw etnau oeddynt wedi eu claddu gydag ef;: end gan i archwiliad manylach ddango. fod rhan o'r co-ph wedi ei flingo, a bod y fron a'r bol wedi en hagor, casglwyd yn y fan niai rhyw un oedd yn meddu ffydd mewn swynyddiaeth oedd wedi cymmcryd y croen a'r brasdsr iV defnyddio at ddybenion swynyddol. Ymddengys fod o.redinmeth yn rhmweddau swynyddol gwaddillion dynol yn itynu yn y gymmydegaeth bono, canys yehydig fis- oedd yn ol, cododd saer maen ieuangc gorph yn yr un gladdfa, torodd un ilaw, a llosgodd If yn fZludwfu yr hwn a gymniysgodd efe gyda phylor gan grodu y gallai saethu helwrlaeth heb IV wn w-neutbur un wa i dyau syhr ?edirai4 !1elwrth.

GWLEDD YN LIVERPOOL I I MR. GLADSTONE. Prydnawx dydd Iau diweddaf, croesawyd Cang- heiiydd y Drysorfa mewn gwledd yn y "Philhar- monic Hall," Liverpool, gan Gynideithas Cofrestriad Cantrefy West Hundred. Yr oedd o ddeutu 2,000 o bersonau yn y neuadd, o'r rhai yr eisteddai o ddeutu 650 o foneddigion i lawr i giniawa, tra y rhoddwyd lleoedd i ereill yn yr oriel, See. Yr oedd gofyn anghyffredin am eisteddleoedd, a theimlodd y pwyligor gweinyddol anhawsder mawr i'w dosbarthu. Anfonwyd 189 o gylchlythyrau aliau at ynadon y sir ac ereill, yn eu gwahodd hwyut i weithredu fel stewardiaid. Derbyniwyd y swydd gan 136, o'r rhai yr oedd 49 yn ynadon. Yr oedd Mrs. Gladstone yn un o'r boxes, a rhoddwyd banllefau uchel o gymmer- adwyaeth iddi pan oedd yn cymmeryd ei heisteddle. Anfonwyd gwahoddiadau i'r bwrdd uchaf at y boneddigion hyny sydd yn dal cyssylltiad swyddol r sir, at yr aelodau Rhyddfrydig dros sir Lan- caster ar bwrdeisdrefl. Gorfodwyd y boneddigion canlynol i wrthod y gwahoddiad mewn canlyniad i gffarfodyod politicaidd oedd yn cael eu cynnal mewn 1 leoedd ereill:— Y gwir Anrhyddeddus Milner Gibson, A. S., Gwir Anrhydeddus E. Cardwell, A. S., Mr. Cheeth- am, A. S., Mr. Woods, A. S., Mr. Hibberts, A. S., Mr. Platt, A. S., Mr. James, A. S., Mr. W. Glad- stone, A. S., Iarll Sefton, ac ArglwyddLilford. Yr oedd Esgob Caer, a boneddigion ereill, wedi amlygu eu hanaliu i fod yn bresennol, ac yr oedd rhestr y rhai oedd yn bresennol fel y can]YD: Mr. W. E. Gladstone, A. S., y Dug o Argyll, Mr. Goschen, A. S. Is-Lyngesydd Arglwydd Clarence Paget, C. B., yr Uehel Sirydd, Milwriad Syr John Jones, K. C.'B., Syr Thomas Birch, y Recorder, Mr. T. B. Potter, A. S., Mr. George Wilson (o Manches- ter), tafr. Hugh Mason (o Ashton), Mr. Oliver Heywood (o Fanchester), Mr. Thomas Ashton, Mr. Thomas Bazley, A. S., Mr. W. Ewart, A. S., Mr. Edmund Potter, A. S" Mr. Henry Grenfell, A. S., Mr. Weld Blundell (o-iCrosby), Mil. M'Corquodale, Mr. J. C. Ewart, Mr. James Heywood, Dr. Temple, Mr. Bobertson Gladstone, Mr. T. Brocklebank, Mr. II. Hornby, Mr. T. D. Hornby, a Mr.'Bcnjamin II. Jones. d. 'M Rhoddwyd y derbyniad mwyaf brwdfrydig i Mr. Gladstone. G;wYd y gadair gan Mr. W. Rathbone, ieuengaf. Wedi i'r llwngcdestynau teyrngarol arferol gael eu rhoddi. Cynnygiodd y cadeirydd y llwngcdestyn Esgob yr Esgobaeth, a Chlerigwyr pob enwad," wedi ci gyssylltu ag enw Dr. Temple, yr hwn a ddywedodd nad oedd crefydd a gwleidyddiaeth mor ranedig yn y wlad hon feluas gellid siarad ychydig eiriau ar ran rhyddid crefyddol mewn cyfarfod politicaidd. Yr oedd yr amser a aeth heibio yn ddigon i brofi nad oedd crefydd erioed wedi cynnyrchu aflywodr- aeth, ac yr oeddid wedi gweled fod pob cynnydd mewn rhyddid crefyddol yn wssanaethgar i wirgref- ydd. yct. nesaf, cynnygiodd y cadeirydd "Y Fyddin a'r Llynges," yr hwn a attebwyd gan Arglwydd C. Paget, yr hwn a gyfeiriodd at yr amser pan y bydd- ai ef yn peidio gwisgo cymmeriad politicaidd, ae heb fod yn ddim ond swyddog yn ngwasanaeth ci Mawrhydi. Wrth gilio oddi ar y chwareufwrdd politicaidd, hwyrach y goddefid iddo ddyweyd fod y llynges o dan rwymau neillduol.i fod yn dtliolchgar i'r gwleidyddwr yr oeddynt y noson bono wedi ymgy- null ynghyd i'w anrhyddeddu—yr oedd pob mantais yr oedd y gwasanaeth wedi ei dderbyn i'w briodoli yn benaf i Mr. Gladstone (uchel gymmeradwy- aeth). Attebcdd Syr John Jones ar ran y fyddin, a'r Milwriad M'Corquodale ar ran y gwirfoddol- iaid. Yna cynnygiodd y cadeirydd lwngcdestyn y pydnawn, Iechyd eu trefwr a'u harweinydd politic- aidd enwog, y Gwir Anrhydeddus W. E. Gladstone." Wrth wneyd hyny cyfeiriodd yn fyr at y gwasan- aeth gwertlifawr a wnaeth y boneddwr gwir anrhydeddus i ryddid gwladol, crefyddol, a masnach- ol. Yfwyd iechyd da Mr. Gladstone yn ngbanol yr arwyddion mwyaf brwdfrydig o gymmeradwyaeth. Cododd yr holl gynnulleidfa ar eu traed, a safasant i fyny am rai tnunydau. Yna cododd Canghellydd y Drysorfa a dywed. odd:- Ni chafodd un eynghorwr y goron. nac un cyn- nrjcliiolydd y bobi erioed achos i deimio mwy o ddiolehgarwc hi ddosbarth pwysig o'i gydwladwyr nag a gefais i yn mis Gorphenaf diweddaf. (Cym- meradwyaeth), Yr ydych ar yr achlysur presennol wedi chvvanegu llawer at fy rhwymau i fod ya ddi- oichgar i chwi. Oo<i ni ddacthuoa yina i'r dyben o egluro i chwi y syuiadau a gynnyrcbodd eicli ym- ddygiad ynof, canys y mae genym faterion mwy pwysig i'w hystyried. Yr ydym wedi cjrhftedd i bwynt arbenig yn hanes y genedl; ac yr wyf yn awr yn eich cyfarch yn y fwyaf o holl gynnrychiol- aethau y wlad lion-yn y gynnrychiolaeth hono yr hon yn fwy nag un arall, hwyrach, sydd wedi arwain opmiynau a gwleidyddiaeth y deng mlvnedd ar liugam gogoneddus diweddaf-yr wyf ya awr yn eich cyfarch ar un o'r adegau hyny ar ba un y mat yn gweddu i ni adolygu ein sefyllfa, ac ystyricd, nid yr amser a aeth heibio yn unig, ond hefyd sefyllft, ddyfodol y wlad bono yr ydym yn ei charu. (Cym- meradwYMth). Gyda golwg ar y gwrthryfel yn Jamaica, dywedodd fod y llywodraeth wedi gweith- redu yu iiollol ddiduedd, a gobcithiai yr yuiattaliai pawb rhag ffurfio dcdfryd ar y mater yn rhy fusn. Priodolai yr anfoddogrwydii yn Iwerddon i gam- lywodraeth yn yr amsw- a aeth heibio, ac cdrychai arno fel rhybuild i sefydlu egwyddorion o ayfiawn- der a chydraddeldcb. Condemniai ynfydrwydd bygythion y Ffeniaid gyda golwg ar CM?, a dy?- edodd y defnyddid holl adnodd?u Lloegr i amddi- Hyn deiliaid ei Mawrhydi ya Ngogledd Aoeric?.  cy-eiriodd at Bla y Gwartheg, ac at y Lt,o? o SfdbYygiadgW"aetU 7 sanlyu?l ar Yogrif y Diwygiad;- Ac, foneddigion, yr wyf yn hawlio i Fesur y Hy- ?ra.thMHdaetbiadyrNth.ifr.i.t y teHynjd? a berthyn i ddosbarth ?"yaredin. (Cy?? ,yaeth). Dywedir yn gyfMin a thybiwyf fod "alver 9 Va • yn y <!y??M, M ?eMbKdMd.d (fyn- 1 ion da yn eu dilyn-(clyweh, dyweh)-ae mewn \t11 ystyr, a hwnw yn ystyr pur wir, gellir dyweyd Pil bod yn gwneuthur daioni wedi iddynt farw. Eithr anfynych iawn y gellwch gyfarfod ag anigyldiiad pan y gellir dvweyd fod dyn yn gwnej d daioni cvn ei eni—(ehwerthin). Yr ivyf yn liawlio y teilyngdod hwn i fesur yr etholfraint — (cymmeradwyaeth 1\ chwerthin). Gwnaeth ysgrif yr etholfraint lawer o les cyn ei geni. Foneddigion, rhaid fod yr unrliyw deiraladau a gynnyrcbodd un effaith da ar un ochr i'r Ty, yn naturiol ac o angenrlieidrwydil wedi cyn- nyrehu teimladau hollol wrthwynebol yr ochr amll i'rTy; ac megys ag yr ymddengys fod ar un ochr i'r Tv anewyllysgarwch i ddadleu ysgrif y Llivon Seneildol o blegid fod ysgrif Ilelaetbiad yr rtticl. fraint i gael ei dwyn yn m'aen, felly yn onion ylll. ddengys fod ein hochr ninuau o'r Ty yn awyddus i wtliio yn m'aen ysgrif y Llwon o herwydd ein bod yn gwybod fod ysgrif yr Etholfraint ar ddyfod, ai bod yn debygol y buasai ysgrif y Llwon yn cael ei cliario _(cyiiiiiieradwyaetli). Hyderaf na feddyliwcli fo I un bradychiad o ymddiriedaeth yn y dadgudd- iedigaetliau a ymdrechais eu gwneyd. Credwyf cu bod yn hollol wir, ac o nodwedd iiollol ymarferol, ac yn gyfryw nad ydynt mewn modd yn y byd yn an- nheilwng o sylw yr hanesydd neu y dadansoddwr politicaidd, pryd bynag y dewiso chwilio i mewn i'r dirgel ysgogiaethau drwy y rhai y mae gweitlired- iaaau llywodraeth gyfknsoddiadol a seneddol yn cael eu rheoleiddio yn y wlad hon—(cymmeradwyaeth). Ond y mae gan y mesur at yr hwn y cyfeiriais ddi- weddaf (uchel gymmeradwyaeth) agweddau a nodweddau ereill yu y rhai y mae yn dra angen- rheidiol i ni sydd yn eistedd yn y senedd, ac i clnvithau sydd yn llefaru allan o'r senedd, ei ya- tyried. Cydnabyddaf yn rhwydd nad ydym ni yn ddigonol wybyddus o'r canlyniadau allant ddeiliiiiiv oddi wrtlio. Y mae y raddfa gymmedroledig ar yr hon y mae wedi cael ei ffurfio, a chyfyngdra gym- mhariaethol ei gynnwysiad-(clywcll, clylvcll)-j-a tueddu i ddallu dynicn gyda golwg ar fawteddus- rwydd y canlyniadau cyssylltiedig a'r ddadl bresen- nol. Wrth eich cyfarch chwi fel cynnrychiolwyr y blaid Ryddfrydig yn y parth deheuol o Lancashire, nis gallaf am fuuyd betruso mynegi fy marn argy- hoeddedig y bydd i'ch plaid chwi, am flynyddoedd etto i ddyfod, dderbyn ei nodwedd, a bod yn ddyied- us am eu tynged a'u ffawd i'r dull yr yrnddygant tuag at y mesur pwysig hwn- (uehel gytiltneridii-y. aeth). Syrthiodd i fy rhan i y gorchwyl o ddwyn y mesur ger bron Ty y Cylfredin, a gallaf ddyweyd yu wirioneddol ei fod yn brif wrtliddrych fy ymgais i ddyfod âg;ef yn mlaen mewn llwyr anghof o bob teimlad plaid—(clywch, elywell)-ac mewn ymwrth- odiad tiwyadl o bob pwynt a allasai roddi y gronyn lleiaf o dramgwydd (uchel gymmeradwyaeth). Sylfaenwyd y gochelgarwch hwn ar argy. hoeddiad dwfn o bwy3igrwydd y pwnge a nodwedd beryglus y pwyntiau a ddygir o waelodion politicaidd i'r wyneb, os unwaith yr aem i ymddadlu ar gwestiwn rhwng plaid a plilaid- (uehel gymmeradwyaeth). Yr ydym ni, y Ilyw"dr. aeth, wedi penderfynii, os oes rhyw ddadi ddigofus o'r fath i gynimeryd Ile, na fydd hyny yn digwydd o herwydd dim a ddywedir neu a wneir genym lIi- (uchel gymmeradwyaeth). Nid ydym wedi rhag. flaenu y mesur hwn drwy ddwyn cyiiuddiad yn er- byn ymddygiad unrliyw blaid; ni wnaethom ymgais i gollfarnu unrhyw ddosbarth o'n cydwladwyr; nid ydym wedi condemnio gweitiiredoedd sefydliadaa ein gwlad; yr ydym wedi ymfoddloni bod yn sych. lyd, yn ddihwyl, yn ddifywyd, ae yn bob peth a fyn- wcb, yn hytrach na bod yn gyfrifol am gynnlicu ffaglau nas gallem osod terfyn arnynt na'u hattal- (uchel gymmeradwyaeth). Eithr os oes rhai mot fyrbwyll a barnu oddi wrth dawelwch a lieddycli- loarwydd eu dull nad yw y llywodraeth o ddifrif yn y cynnygion a wnant, appeliaf at yr hyn II attli heibio, appeliaf at gymmeriad fy nghyfaill urddasol sydd wrth ben y Uywodraeth-(uchel gymmeradwy- i aeth)-appeliafat anrhydedd, proflad, a'r digwyd J- iadau ag y mae yr yehydig wythnosau a attliatit heibio yn sier o'u dadblygu, i wrthbrofi y cyhuddiuJ. Buasai yn dda genyf pe y gallagwn gael geirittu eyf- addas i osod allan y pwysigrwydd a dybiaf sydd yn perthyn i'r pwngc. Dywedir wrthym na roddasom resymau digonol dros ddwyn yn mlaen fesur o fatli hwn, ac fel y mae'n syn meddwl, y mae dyn yn twylio ei bun mor nodedig, fel ag dywedir hyn wrthym gan foneddigion, y rhai, fel y gwelir yn anilwg, nad ydynt yn gweled dim byd yn anghylfredin yu tu gwaith yn dwyn y cyhuddiad hwn yn ein heibyn, a'r rhai ydynt hefyd yn fynych wedi bod yn gyf- ranog mewn dwyn yn inlseu y eyfryw fesurau- (cymmeradwyaeth). Yn ddiau, tybiwyf y gallaf alw peth fel yun. yn lied gryf-(chwerthin). Onii yw fe)]y? (Ydyiv: achwertltin). Yr ydych yn plud- leisio cicb liunain dros ddwyn yn mlaen fesur sen- eddol, ie, yr ydych yn rlioddi pleidleisiau sydd yn tueddu i ddyrchafu safon y mesur yn uchel, iii fuasem yn cydsynio i'w dderbyn yn y fiilri ddi- rywiedig y cynnygiwyd ef gan Iarll Derby yu 18"1, yna yn mhen ychydig ar ol hyny, pan ddygir eiA cynuygiad eich bunain, neu un ychjdig yn llai na "I cynnygiad eicli liunain, o'ch blsenau, yr ydych )"11 dyweyd, "Na, nid ydych wedi rlioddi un rhl:s"11I drosto." Foneddigion, yr ydym wedi dwyn mlaen fesur o berthynas i'r hwn ni ddywedaf dau neu dri o bctbau. Yn y lie cyntat; y nine yn cael ei gynnyg gyda phwysigrwydd ac undeb a",dur, dodt y cyfryw, fe dybiwyf, iias gellir nodi ei mewn cyssylltiad ag un cynnygiad o bWJs g.in Y llywodraeth o fewn cof neb—(oymmeradwi-aeO1- Meddyliwyf hefyd y dylai ei gymmedroldeb Cl gvc meradwyo yn marn pobl ystyrbwyll a diragfaA Tybiwyf hefyd y dylai yr ystyriaeth hon ei meradwyo yn marn y wlad, sef, pa beth fydd y r;1' lyniad os gwrthodwn ef f—(clywch, clywch). In awr, yn gyntaf, gyda golwg ar bwysigrwydd dardod. Saith o weithiau y darfu ei Mawrhydi, )11 gweithredu o dan gyfarwyddyd llywodraeth.in yn cynnrychioli pob math o amrywiol gredoau a phIeld: iau politicaidd sydd yn y wlad, yn y modd difrifol gyfarwyddQ i'r pwngc hwn gael ei ystvrM yn y senedd. Wel, yn awr, foneddigion peidhvdi > gadael i neb fod mor beu-feddal a thybio y grillr ymddwyn at y fath ffeithiau a hyn fel pe na hu;iscat erioed wedi bod. Y mae dynion mor ddeiliion-y mae dynion a ddewisant ddyweyd, "Nid ydym J'" ei hoffl, yr ydym yn chwareu ao ya ccllwair' — joil nad oes arnynt gywilydd i wneyd y fath addfediad a hwn. Gall hyny wneyd y tro idd) ea hunain yn eithaf da, os ydynt yn hoffi ei wneyd vjj nysbys; eithr ni wna y tro fel attebiad i gen ddeallgar a galluog- (elywcil), Rhoddwyd tair ewid gan y Frenhines, rhoddwyd y tair addewid 511 ol eyfarwyddyd gweinidogion, yr oedd y gweinidog- ion hyn wedi eu dewis yn gydfifurtioi a golygiaJilli { senedd, yr oedd y senedd yn un a wnaed i fYDY rydd-ddewisiad y bobl, ac yr oedd tr 09 uais y genedl drwy y Uai a ddaeth o'r orsedd }•