Baner ac Amserau Cymru

YSGRIF Y DIWYGIAD. I Cyx y dany y Ilinellau hyn o dar. lygad y dar]!enydd,odidfawrnabyddtyngedailddar- Jieniad Ysgr!fy Diwygiad wedieibenderfynu vn Nhy y CyTredin. Ymae dyddordeb mawr yncaeIeideimIoynyTy,M&Uanohono,yn yddadlbresennoL Diau fod y cyffro yn Hawer mwy pan ycynnygiwydei hail ddarllen- iad na phan y dygwyd y mesur i mewn gan Mr. Gladstone y tro cyntaf. Pan yn dyfod i'r T i gynnyg yrail ddar)!eniad,I!ongyfarch- wyd Mr. Gladstone a. bloeddiadau o gymmer- j adwyaeth gan dyrfa liosog o bobi o ymddang- osiad parchus, oedd wedi ymgynnuU o gwm. rR5 Ty y Cyffredin. Yn groes !'r synlad eyffredin, pan yn cyfodi i gynnyg yr ait ddar- llemad, gwnaeth Canghellydd y Drysorfa ara.eth, ac un faith. Yr oedd yr araeth hon yn bendetfynol a brwdfrydig. Cynnhesai phob ac yr oedd y rhanau yn ei ? arddull mwyaf tanllyd. Yr oedd ei btsidwyr yn ei gymmeradwyo yn wresog; a pha.n eisteddodd i lawr yr oedd yn am!wg fod y dieithriald yn yr one! yn cael hwylfawr i'w ganmol a'l ryteddu. Ar ei cl ef, cyfododd Mt. Lowe, er mwyn gwneyd eglurhad person- ol. Am araeth larH Grosvenor, with gynnyg y gwelliant, un I!ed egwan ydoedd. Yr oedd araeth Argtwydd Stanley yn ddiam- mheuolyn un dra ga!]uog, feI pob peth a wna. Ar ei ol ef, cyfododd Ardalydd HMtmgton, a dywedai rha! pethau lied Hraeth yn Hafr yr Ysgrif;a'rCadfndogPeeladdHynaimewn gwrthwynebiad iddi, a bu yn Hwyddiannus i I)enUaweroddifyrwchi'f Ty. Anerchwyd y Tv yn ganlynol gan Mr. HorsfaU, Mr. Stanhope, a Mr. Ayrton. Nos Wener, caf- wyd araeth ragorpi yn rFafr yr ysgrif gan Mr. Buxter ac ar ei ol ef, cyfododd Syr E. B. yr hwn yn 01 ei arfer ar hth oedd wedi parotoi ei araeth yn ofalus. Ynwir,anfynychybyddynsiar&dheb wneuthurhyny;abyddaiynddaganlawer pe y gwnetai yn amtach, canys y mae ei ar- ettbiau bob amser yn worth eu gwrando a'u darilen. Er oi fod yn siarad mewn Dais uchel etto nid ydyw yn hyglyw. Ond os digwyddir bod yn agos ato i'w glywed, ceir eryn w!edd. Wrth gwrs siaradodd yn erbyn yr ysgrif, yr yroeddetbleldwyrynrhoddiiddoygym- meradwyacthuchaf,agwyddomfodyTory- ald yn dùoniol yn y gwait yma. Y nesaf a gyfodoid ydoedd Mr. Stuart MUl—araeth yr hwn a amlygai attuoedd ymresymiadol o'r radù iieliaf; ac yn yr ystyr yma 0 bossibl na cheir dim a ddeil gymmhariaeth iddi yn ystod yddadlbresennoL Siaradayng'ynym,ond Hid yn rymu8; er ei fod y tro hwn yn llefaru yn fwy rh wydd nag y gwnacth ar yr ach)ysuroh blaenoro! y bu yn anerch y Ty, et'.o,ob!egid dIS'ygyma.rferta.d asiarad yn neu, fe allai am fod ei fe(ldyl- ddryeha'j yn ei orlenwi yn ormodo't, teimlai ychydigbetrnsdeiifynedynmiaenarbryd- i?.u. Derbyn!odd ynfu hefyd gymmeradwy- acth fwyaf calonog ei blaid. Nid ocs angen dywedyd fod Mr. Mill yn un o gefnogwyr Sydd!onafyr ysgrif. Nos Lun, adnewyddwyd y dda.dl gan Mr. Maguire, yr hwn a gafodd  yr hwn a gafodd Q. tied dda i wrandaw arno, ac a draddododd <ll'aeth yrnrcsymiadol yn tfafr yr ysgrif. Cyf- ododd Arghvydd DurjkeDin y tu ol i feingc- ¡u y Gwcinidogion i ar%?,yddo, feI y dywedai, ci fd yn anghyttnno a hvy ar y mater bNn, er ct fod yn arfsrol o roddi iddynt e: gefticg- lCth, a thraddoc1oùd araeth a barotowyd yn ofalus ganddo. Dilyawyd ef'gan Air. W. E. Forster; end m chymmerodd y draffertli o <y!wi ar yr hyn a ddywedodd y gwrthgiiiwr wleidyddol a ddilynai. Toradd allan lwybr iddo e: hun, rhoddodd cg!urhar] symlaphlaen ar sefyllfa gymdeithasol :t gwieidyddo!,ynghyd M nodweddau personol y dosbM'th gweittuo!. Cynghoraiyblaidwrthwynebol yn fv,ynaldd i beidio'ofni y dosbarth hwnw gymmaint ag y proSfesent fod. Mr. Kenna, un arall o ryddh'ydwyr yn yr Iwerddon, a gytodai t ddadgan ei ddadgyffesiad, a'i benderfyniad i wrthwynebu yr pgrif. Mr. Alde)'!cy a ddi- ]ynai ar yr un ochr. ArnddtfTynai Mr. L3.yard ytgnf y llywodraeth. Mewn araeth faith, yr hon a gymmeradwywyd yn ddtrfawr 'gan y Toryaid, yn enwedig ei ymosodiarlau ar l\I1'. Bright, gwrthwynebsdd Syr Hugh Cairns y mesur. Dydd LIun diweddaf, gwnaed ymgais aflwyddiannus i lofruddio Ymherawdwr Rwssia. Pel yr ocdd ei Fawrhydi yn myned I mewn i'w gerbyd, arfiol bod yn rhodio yn yr ardd haf, taniwyd pistol arno gan ddyn ond aeth ergyd heibio i'w ben heb wneyd un niwed iddo. Cymmerwyd y tros- eddwr I fyny yn y fan, a dygwyd ef i lys yr heddgeidwaid. Ni wyddys pa beth a iddo geisio cyflawni y fath weithred; ond ym- ddangosa! oddi wrth ei agwedd a'i iaith fod ilonaid ei ga)oN o eiyniaeth at y Czn'; o blegid dtsgriSaieffel gelyn dynoliaeth, priforthrymwr y byd, a bradwr Poland. Cesglid oddi wrth ei ia!th mai Pwyliad oedd y dyn, a'i fod yn dia) ar yr Ymherawdwr o hetwydd ei ym- ddygiad tuag at Poland. Yn Nhy yr Argdi, nos Lun bu yehydig 0 ar ail ddarHeniad Ysgrif y Llwon SeneddoL Cynnygiodd larH Russell ei hail dda.tllemad mewn ataeth, yn yr hon y eymmerai olwg eang a hanesyddol ar y ac ymdreehai ddangos nad oedd un angenrheidrwydd yn awr am gadw mewn grym y Llwon ag yr oedd y Pabyddion i yn eu hystyr:ed yn dramgwyddus iddynt hwy, ac yr oeddynt hyd yn hyn dan rwymau i'w eymineryd. Dilynwyd ef gan larll Derby gydag araeth bigog ac anfoddog; er na fy- gythiai penderfynal i'r mesur. Yn nghwrs ymddiddan peUach a gymmerodd !e,rhoddoddA.rglwyddChelmsfordrybuddy byddaiiddoefgynnygettoddarpariaethi'r !effaithnabyddo i'r ddeddf mev/n un modd wanhau y cyfreithau sydd mewn gyda golwg ar uchafiaeth y Frenhines hetiredd- ion yn yr 011 a berthyn i faterlon gwladol ae eglwysig yn y Hywodraeth hon. 0 Dywedai nad oedd efe yn dim gwrthwynebiad i'r gwelHant, a daillenwyd yr yegnf yr ait waith, Diau wrth edrych dras araeth Ar- glwydd Derby yn NhSr yr Arghvyddi nos Lun, y bydd ilawer o'r rhai hyny sydd yn disgwyl am ryw gyssy!It!ad rhwng rhesymau y siarad\vr°a'r penderfyniad ymarferol y daeth iddoynrhyteddu. GeHiddisgwyIaryri !ach)ysuri deimlad Toryaidd gaet ei amiygu; o herwydd y mae y blaid hono wedi atfer ymosod ar Yr ysg-rif fel un svdd yn  i gyfansoddiad y w!adwr!aeth. I'r rhai sydd yn eymmeryJ eu rheoli gan s vnwyr eyffredin, II ae wedi ymgodi ychydig u wehJaw rllagfarnau crefyddo!, ymddengys y mesur yn un diniwed atheg.acnadoeddondcisieueigynnyger sicrhau iddo fod yngyfraith. Ondi'rblaid hono sydd yn dityn Arglwydd Derby yn y TyUchaf,aMr.Disrae!iynyrIsaf,gwisgi wedd wahanol. TAEN'JR y gair mewn cylchoedd swyddol yn Herlin, Vienna, a Paris, fod e)'ttundeb diffyn- ol ac ymosodol wedi ei wneuthur rhwng It.dy aPrw9!ia,acmaiyn'aithhonydyw yrachex o agwedd feiddgM' Prwssia o un tu, ac o'r par- otoadau rhyfetgar yn Italy o'r tu arall. Yr, 01 rhai o newyddiaduron Vienna, y mae Lh'- wodraeth Italy yn cytt-.tno i gyhoeddi rhyfe] yn erbyn Awstria cyngy.nted ag y cynawna Prwssia weithre nol yn rbyn Awstth.nr felly gorfodir olaf i fyne;ai ryfel a dau a]h) M unwait. Fel ei chyfra.n o yspall y rhyfe), y mae IttfTy i gaelVcnetia,ynghyda.sicr\vydd gan ei meddianr.au p!esennoL Ar y !Iaw anll, y mae Prussia i gae! Dugiaethau yr Etbe'; ac nid ydyw y naill na'r DaH i roddi eu harfau i lawr hyd nes y cyrhaeddant eu hamcan. Y cyfryw, meddir, ydyw amcan y eyttundeb. Dywedir hefyd fod pob un wedi ei benodi. Y mae milwyr Italy i ym!add yi] Italy, a milwyr Prwssia i ymladd yn Ger- many; a thrwy .byny, gochelir dyryswch cySredinoL Gan nad ydyw Awstria hyd yma wedi cydnabod teyriias newydd Italy, credir y bydd cyttundeb o'r natur yma yn boblogaidd yn mh!ith yrItaHaid yn gyNredinoI. Fe ddy- wedir fod Bavaria wedi cynnyg cyfryngu yn y cweryl; end nid CM un tebygolrwydd y bydd i Prwssia. dderbyn y cynnygiad. Gwysiwyd lar!! Granville ddydd LIun di- weddaf ger ,bron yr yMdon yn Edgware, i atteb cyhuddiad a ddygid yn ei erbyn o dori Deddf Attatiad PIa y Gwartheg. Dywedid i wartheg gael eu cymmeryd ymaith oddi ar afarm ei Arglwyddiaeth, yn Golden's Gjeen, heb drwydded. Cafwyd aUaYi yn yr arholiad fod Mr. Roche, porthmon gwartheg, yr hwn oedd yn rhentu y ffarm nesaf i un laril Gran- ville, wedi cael ei awdurdodi i brynu gwMtheg i'w Arglwydd!aeth os gallai wneyd hyny heb droseddu y ddeddf. Yr oedd ganddo drwy- dded i symmad gwattheg o fewn dosbarth y brif ddinas yn yr hwn yr oedd ei ffarm. Yr oedd ffarm Arglwydd GrarmIIe y tu al!an i'r dosbarth hwnw; a thyblai Mr. Roche os na byddai iddo yru y gwartheg ar hyd y Hbrdd fawr na thorai y gyfraith gan hyny danfonodd hwy oddiar ei ffarm ei hun i un ei Arglwydd- !aeth ar draws y meusydd. Dadleuai y dadl- euydd dros Arglwydd Granville mai gweithred o eiddo Mt'. Boche ydoedd, ac nid eiddo gor- uehwylwyr ei Arglwyddiaeth. Cymmeroddyt un olwg ar yr achos, ac ar y tir hwnw yr oedd y wys yn ddirym. Gwyr ein dar!!enwyr fod y cynnhyiBad diwygiadol wedi ei deimlo yn fawr drwy ein gwlad yn yr wythnosau diweddaf. Y mae cyfarfodydd brwdfrydig wedi eu cynna!, ac areithiau wcdi eu a diam- mheuol fod yr holt symmudiad yn wadiad ymarferol eileithiot o'r haeriad a wneid gan y Toryaid, nad oedd y w!a.d yn gofalu dim am ddiwygiad seneddo!. Nid yn unig amiygodd prif ddinasoedd cin gwlad eu syniadau yn ddibettus gyda golwg ar hyn, ond y mae pob congi yn mron wedi ei chynnhyrt'u, ac ar. wyddo ei tbeimlad mewn rhyw duH neu gilydd ar y pwngc mawr hwn, sydd ar 0 bryd yn creu dyddordeb r-ror gyffredinol. Y mae yn dda genym ddeall nad ydyw Cymru wedi bod yn hollol ddistaw: y mae hithau i ryw radclau wedi peri ctywed ei Hais—er y buasai yn dda genym pe buasai y symmudiad yn ein mysg yn un mwy Ond y mae eill syn- yn berffilith adnabyddus fel cenedl 0 berthynas i gwladol a chrcf- yddoJ. Y mao cin serch ato yn ac y mae put drefydd Cymtu, pa fodd bynag, wedt cynnal eyfarfodydd er amiygu eu go!yg!adan, ac yr oedd unoHaeth teim!ad uodedig drwyddynt ol). )Jn. o'r rhai mwyaf lIwyddiannus 0'1' cyfarfodydd hyn ydoedd yr un a gynnaliwyd yn Nghasnewydd, yn yr hwn y traddodwyd anii-yw areithiau tra hyawdl yn 8'afr Ysgrif Ddiwygiadol y Hyw- odraeth. Ownaeth Mr. Crawshay Bailey, yr aelod dros fwrdeisdrefi Mynwy, ei ymddang- osiad yn y cyfarfod. Galwyd arno i anerch y gwyddfodotion, yr hyn a wnaeth mewn araeth wrthwynebol i'r ysgrif. Ond cafodd weled yn fuaB mor groes yr oedd telmlad y cyhifod iddo, yr hwn a amiygodd hyny yn y modd mwyaf dibetrus tra yr oedd yr ae!od yn siarad. Yr oedd ei holl araeth. yn brawf uniongyrcho! mor anghymrnhwyK ydyw, o blegid ei olygiadau givlcid),ddol, i gynnrych- ioli poblogaeth. ryddfrydig bwrdeiiidrefydd Mynwy yn ;Nhy y Cynredin. Diammheuot erbyn hyn fod ei gyfcIUion goreu yn gofluw iddo roddi ei bresennotdeb j'n y eyfarfod, gap i )do we!ed yn dda gymmeryd y Hwybr a gym. iMYodd. Y mae amryw o gefnogwyr mwyaf gwrcsog Mr. Bailey yn tybied, pe digwyddai i etholiad gymmeiyd He yn fuan ar ol y fath arddangOiad a wnaed ganddo yn y cyfar. fod hwn, dai ei eisteddle am ? fwrdeisdren Mynwy mewn peryg]. Cyttuna p&wb mal camgymmeriad a wnaeth wrth ymddangos 0 gwbl yno. Fe! amiygiad o deimladycyfarfod, gellir sylwi iddynt benderfynu na roddid y ddeiseb a gynnwysai benderfyniadau y eyf- atfod iddo i'w chyflwyno yn Nhy y CyS- redin. Dangosodd y ddwy fil poMoedd wcdi gor)enwt yr ystafell I)e y cynnelid yJ eyfarfod, ynghyd a'r cannoedd oedd yn troi yma.K.h oddi wrth y drysau o ddifTyg He, fod preswyl. wyr Casnewydd yn cefnogi yn ')vresog y sym* mudlad pwysig.

MAR\VOLAETH ALEXANDER CAMP". BELL, SYLFAENYDD Y BLAID GAMPBELAIDD. Au y 4ydd 0 bu farw y gallitog, a'r rladleuydd digyffeIyb ucliod, yn eí dý ei hun. Orllewiiiol, America yu78 mlwydd oed. Y1' oedd yr yu 0 Yr oedd ci dad yn ddynlled bwysig yn y cyfundcb Preabytera.idd, yn yr hwu gyfundeb y dechreuodd y mab ar ei yrfa grefpldol a Ryw- br/1 tua rlechreu y ganrif bresenno1, symmudodd y teulu i Arnerict, ac yn lied fuan ar 01 hyny, cnfodd y tad mab eu bedyddio droebiad, ac YDIunas But â chyfundeb y Bedyddwyr. Wedi bod yn wein- idoggyda.'renwadhwnttmbethamser.eyinewidiadd ei 01ygiadau gyda golwg ar rai pyngciau crefyddol; yn y eyfaniser, tmddododd bregeth yn un 0 gym- manfaoedd y Bedyddwyr yn America ar y Ddeddf Foosol," yr hyn a fu yn achlysur i jad cyfundeb hwuw i derfyniad, Mcwn canlyn- iad i hyn, lfurfiodd sect ncivydd, 0 dan yr Cl1Vi Yn mysg erth- yglau credo y hon, nodi y rhai 01: -Fod y Dwyfol ynddo ei hun yn ddigol1 etfcithiol i bedytld yr cù¡feirí<)1 crediniol yn er madùcuar t peclioditu-fod yn angenrheidiol tori bara bob tlydd cyntaf N'r wythnos, ynghyd dg amryw bethau eru]! cyssy]!t:edig H dysgybtaeth eg)wysig. Yuhydig o'r rhai a elwir yn yn y wlad hon sydd hyd yn oed yn dca)) pa beth oedd Mr. Campbe!! ci hun yn ei gredu ddysgu. Nodweddir y rhan fwyaf o honynt gMhuna.no!debanoddeM—hen gryddion ft gtowyr didalent yn credu m:u hwynt hwy yn uhig sydd yn attuog i bregethu yr efengyj! yn y dull 0 blegid y ll1ae braidd bob un o'rGampbeIiaid Cymreig yn eredu fed ganddtr.t datentMt prcgethwrol ag y byddai yn goited i'r byd fod hcbddynt. Mac yn dda genym dyweyd fod rhai dynion galluog a rhyddfrydig yn eu mysg, y rhai ydynt yn teimlo yn ofidus 0 lierii-ydd J'r Imna: olùeb a'r rhyfyg Yr oedd Mr. Campbelt yn ddyn o alluoedd medd- yliol anarferol o rymns. YsgrHenoM ddigon i wncuthur mtwrioii. Y1' oecld hefyd, leI yr awgrymwyd, yn ddadkuydd gaituog. Un o'i brif dchLdleuolI oedd Y1' hon a gymmerodd Ie yn Cineir- natti, rhyngddo a Robert Owen, yr annyddiwr. Mae yr holl fyd 0 dan rwyman idel" am y gogoncddus y r1arfu iddo orchfygu y hwn, feI l1a fu yn alluog j ei hen yo Bu yn 1 gsgob BirceU ar yr Eglwys Bitbaidd; it ehyda Dr. Rice, ac croill, ar waham1 droiol1, ar Y mae eí ganlynwyr yn 1'hifo yn agos i bedwar can mil 0 Lel- odau.

GOTYNIAD rEIODASOL. Yn Os bydd y ddau a fwriadant IJr10di rn byw mewn gwahanol undebau ( neu dan amgylchiadau fel yr ucliod, a yùyw 0 ryw ii-aliiiiiaetli yn mha Ie y ceir trwydded (licetise) i briodi. Os oes pa beth yw, pa nn ai yn yr undeb neu y sir y bydd Y mab yute y ferch yn byw ydyw y rheoJ. Ilefyd, wedi cael a el1ir priodi yn y fan y dewisir (ond fed y Ie wedi ei drwyddedu i hyny, bid siwr). A hysbysu ii-rtli gael y drwydded, yn mha Ie y bwriedir priodi. Cael eglurhâd ar y pethau uehod It roddai foJdlonrwydd mawr i mi. 13uni yn holi am- ryw ber50nau ar y mater, ae yr oeddynt Invy yn un tywyllwch a 0 I Attebiad, Priodi (fyi/a y lie cyntaf, rhaid rhoddi un dhvrnod cy&n o rybudd i'r Ret:Ísfrar', os bydd y pcrsonau yn hyw mewn gIn:. haol u?ideb?,i, gellir rl?oddi y r]?ytuld i'r naill Si. perin/endellt Begilli-a), neu'r Uali. Yna. ceir ed i briodi mown unrhyw gnpet trwyddedig a dd'- chon fod o fewn ter.fynau aro]ygiaet)i y ddau Siil)e),iitteiitle)it Registrar; ond rhaid )]ysbysu wrth roddi rhybudd yn iiilia gapel y bwriefUr prMi. Coiier nad ocs a wne'0 phvyf, fel y cyfryw, ddim il'r gyMth newyc1ù-Distl'iel Superintendent Recis/¡;¡I' ydytv y terf) n, yr hyn yn fwyaf cyffrcdin sydd yr un petti ag Undeb Cyfi\utlt y TiodMa. Er eg'urhad peHtch ar yr uchod. fe :Utai mai rhoddi csamp) fyddat oreu:—bwrier fod John Jone! o,'L&nMmon,yn myn- ed i briodi Mary Davies, o Rhyt—gf.-iUr cxe) trivy(!d- ed gm ua ai Mr. T. K. Roberts, U:utelv.-y. ncn gall S, Jones, a gellir prioeli mewn unrhyw gapel o fewn terfynau Moiygiaeth y ddau, end fod y ('a11e// wodi oi nodi Jon y r1,yù¡¡ùù.