Baner ac Amserau Cymru

Y MAE yn dyfod yn eglurach y naUI "ythnosl M ol y HaH fod y teimlad gelynol a ddangosid gM yr Amencaniaid yn erbyn Ymherodraeth Mexico yn un diragrith. Nid oes un am- mheuaeth nad ydyw eu Ilywodraeth wedi rhoddi eu bryd ar ei dymchwelyd. Yr oedd t,Mclamasiwn y Uywydd Johnson, yn yr hwn y gwrthodai gydnabod gwarehau Matamoras a phortMaddoedd ereill, nid yn unig yn gyf- yatyr & cbyhoeddiad o ryfel yn erbyn yr Ym- heTawdwr Maximilian. ond yr oedd wedi ei eirio yn y dull mwvaf tramgwyddus; canys yr oedd yn gwadu ei awdurdod a'i bawl I'r teitl o Ymherawdwr. Nid oes un ammheuaeth nad oedd y Uywydd wrth arfer y cyfryw iaith nid yn unig yn amiygu ei aymadau ei hun, ond hefyd syniadau yr holl genedl. Eu pen- derfyciaddiysgogydyw amddtHyn 11 athraw. iaeth Monroe hyd yr eithaf. Ni oddefant i un gallu trampr I ymyryd a ffurflywodraeth unrhyw ran o'r Cyfandir Amencanaidd. Oni buasai y rhvfel cartreM erchyll oedd yn eu pUth ni buasent byth yn goddef i Maximilian roddi ei droed i lawr yn Mexico. Ceagtir oddi wrth don yr areithiau a draddodwyd gan y Llywydd Johnson, yn ystod ei daith trwy ranau o'r Gogledd, fod yr Unol Daleithiau yn bwriadu gwneyd rbywbeth yn fuan o blaid y Gwennvyr yn Mexico. Mewn gwledd a roddwyd i'r Llywydd yn Aubern, dywedodd Signer Romero, Gweinidog Mexico, ei fod yn gobeithio y gwaredid Ctweriniaeth Mexico oddi with wedditHon otaf ymosodiad tramer. Yn yr un wtedd, cynnygiodd y Cadfridog Grant iechyd Signer Romero a Uwyddiant yr aehos a gynntychiolid ganddo. Ymddengys oddi wrth lythyr a dderbyniwyd o ddinas Mexico 'fod yr ymnerodraeth yn awr yn mhMgteydd marwotaeth. Nid oes gan y Gwerinwyr yn awr ddim IIa! na chan mil o wvr &r y maes, ac y maent wedi meddiannu cyn- nifer o daleithiau, ac yn bygwth eynnifer o !e- oeddpwysigfelybydd raid i'r Ymherawdwr- Maximilian gasgtu ei goron, ei deyrnwiaten. a'i .:el&, a ffoi am ei einioes. Sicrheir i ni fod ei 6twyr ei hun yn troi yn anffyddlawn Iddo ;'ei swyddogion yn annog eu gwarchod!H i godi y fa!*er Werinot i fyny; a IIywodraeth- wyr y taleithiau, ar 01 ychydig o ymgynghor- iad tawel gyda'u dynion, yn ymwrthod a'r ymhetodrMth, ac yn ymuno a'r gwrthryfel- wyr" y cynogwyd hwynt i'w darostwng. Dywed gohebydd y Times yn Paris fod aefyH- fa pethau mor ddrwg yn Mexico fe! y geiiir dugwyl yr Ymberawdwr Maximilian adref gyda phob agelong. Pa bryd bynag y daw yr amser i Slwyj Ffraingc i ymadael o'r wlad, bernir y bydd yn rhaid iddynt wneyd hyny gyda'r gochelgatwcb mwyaf, oddi eithr iddynt ddyfod i gyd-ddealitwriaeth heddychol & JIywodraeth newydd JuMex. Tra y mae y rhai sydd wedi gwylio cynnydd Italy yn ystod yr ychydig nynyddau diweddaf yn dychymmygu ei bod wedi ymgorpboti, ac wedi gwneyd ei hun yn allu Ewro?aidd. ym- ddengys fod y gwleidyddwr enwog Mazxini yn credu ei bod yn myned fwy yn ol nag ymlMn. Yn ol ei farn ef, y mae yr heddweh a wnaeth Victor Emmanuel gydag Awstria yn Synnon- eU peryglon parhaus i Italy, yn gymmaint a'i fjd yn ei gosod ya fwy agored nag erioe.t i ymosodiadau oddi wrth Awsttia. Haera ei bod wedi gwneyd cyttundeb sa)w pan y gatt- asai ehwanegu at ei thiriogaethau trwy barhau i "ario y rhyfe! yn mlaen. Buasai ef yni caru iddynt ymladd hyd nes y caent feddiant o'r glenydd dwyreiniol a bylchau yr Alpau. Heb y rhai hyn, medd efe, ni bydd Italy byth yn ddiogel. Dadteua fod y tiriogaethau hyn yn Italaidd o ran iaith a thraddodiadau, ac mai eiddo cySawn Italy ydynt. Nid oes un am- mheuaeth nad ydyw Mazzmi yn deHwng o gael el wrandaw ar achos Italy, Mae wedi ei fywyd i undeb ei wlad, ac wedi gwneyd mwy o sberthau nag un dyn yn fyw i gyrhaedd yr amean. Ond nis gallwn yn ein byw gymmeradwyo ei syn- iadau ar y cyttundeb heddwch diweddaf. Pe buasai Italy yn gwneyd ymgaia I gario a!!an ei gwladlywiaeth, buasai yn ei harwain ei hun i ddinystr anocheladwy. Gan nad oedd un tebygolrwydd y buasai yn Hwyddo i orehfygu Awstria heb gymmborth Ffraingc nei Prwssia, a ehan Bad oedd y nail! M'r Hall yn barod i roddi un he]p iddi, ei doetbineb, o dan yr amgylchiadau, oedd ymfoddtoni ar Venetia, ac ymroddi i gryfhau ei hun trwy leihau ei threuliadau, cynnyddu ei masnaeh, a diwygio ei sefydliadau. Da genym weted ei bod eisoes wedi dyf&d i'r pfnderfyniad o wneyd y lleihad mawr o 120,000 yn y fyddin. Dengys hyn fod y Hywodraeth wedi rhoddi ei bryd ar ddilyn heddwch; ac y mae yn dda genym, weled arwyddion hefyd fod y Pab yn teimlo awydd i ddyfod i gymmod a Victor Emmanuel, a hyny ar delerau ag sydd yn debyg o roddi boddlonrwydd i'r Italiaid yn gyffredinol, Yn nghyfarfod y Gymdeithas Brydeinig a ddyddiau yn 01 yn Not- tingham, dywedodd ProS'eawr Rogers y getlid ac y dylid gwneyd Dawer yn y wlad hon i leihau yr angenrheidrwydd am gael cynen- wadau o ymborth o wiedydd tramor. Mewn un peth yn unig, seC defaid, y mae Prydain Fawr yn gydradd. â. gwledydd ereill. Mae genym ddafad i bqb un o'r bobiogaeth; ond dim ond un fuwch I bob pump, a dim ond un mochyn i bob naw. Yn awr, ymddengys oddi wrth adroddiad ProSeswr Rogers, pe bai nifer y gwartheg yn Ffraingc yn gyfattebol i'r nifer yn Mhrydain Fawr, na byddai dim mwy na 6,000,000 yn yr ymherodraethhono: ondy mae ynddt uwch law l-t,00f),000. Mewn Hawer o'r Llywodraethau Germanaidd y mae y cyfartalrwydd yK f'vy fyth. Nid ydyw y gwartheg yn Denmarc yn rhyw lawer Ilai Hicsog na'r boblogaeth. Ychydig iawn o foch mewn cymmhariaeth, sydd yn Mbrydain Fawr. YR Ffrainge a Phrwssia, y mae un mochyn i saith; yn Awstna, un i bedwar a hanner. A chymmeryd bolt Ewrop, y cyfar- talrwydd ydyw un i cbwech. Y mae mwy o foch nag sydd o drigolion yn yr Uno! Daleith- ¡ iau. Pe cawaem adroddiad am y dofednod, gwelsld fod y diSyg yn fwy fyth. Yn y nwyddyn 1865, dadfotiodd y wlad hon uweh ,law 400,000,000 o *yau. Er nas geltir, er pob ymdrech, godi digon o ymborth yn y wlad hon i gynnal y trigolion, dengys profiad Mr. Meehi y geMIr codi Uawer iawn mwy nag a godir yn bresenno!. Gan fod genym yn y Deyrnas Gyfunol o ddeuta 60 miliwn o erwau o dir cyfaddas i amaethyddiaeth," sy!wa., yt oedd dadforion o ymboith gynt yn afreidio!, ac yr oeddym yn aHforwyr yd; ond yn awr y mae hyn oU wedi newid. Nid ydyw yr erwau yn cynnyddu: felty y mae ein poblogaeth, o herwydd bychandra y cynnyrch oddi wrth yr I erwau hyny, yn gofyn am ac yn difa cynnyrch I SOmiIiwn o erwau tramor. Mewn geiriau ereill rhaid cael tair erw i bob mab, merch, a jphlentyn yn )y Deyrnas Gyfuno!. Gydag amaethiad da, ile y defnyddir digon o arian a llafur, byddai un erw yn ddigon i gynnat pob un o'r boMogaeth. Gellir cymmeryd cyfartal- edd gwerth cynnyrch y deyrnas yn 3p. 12j. yr erw. Ar rai tiroedd, y mae cyfarta!edd y g-verth yn gymmaint dair gwaith a hyny—yn eodi oddi wrth y g)ve!iiMt a wnaed yn y tir trwy gydweithrediad y tenactiaid a'r tir- feddiannwyr." Y mae bygythion a pbarotoadau y Ffeniaid yn yr Unol Da!e[thiau i ymosod ar Canada wedi peri i'n Uywodr.eth ddyfod i'r pea- derfyniad o anfon corph mawr o SIwyr i'r wlad honQ. Er fod Stephens a'i gydfradwyr penboeth a oichellgar yn cymmeryd arnynt mai eu bwriad ydyw ymosod ar Iwerddon. y mae ein Hywodraeth wedi cael sicrwydd mai eu bwriad gwirioneddol ydyw ymosod yn gyntaf ar Canada., ac yabeiiio y bangciau a'r masnachdai mewn trefn i gael arian i'w galluogi i brynu Hongau rhyfei i'w cynnorth- wyo i ymosod ar yr Iwerddon. Gan hyny. nj6 ga!!wn lai na chanmol gwaith ein Dywodraeth yn cymmeryd mesurau grymus er attal y dy- hirod dfygionus rhag carlo allan eu cynUun- iau. Nid oes an ffordd fwy e6eithiol i ddar- ostwng Ffeniaeth yn yr Iwerddon nag ydyw dyrysu eu eynllwynion yn yr Unol Daleithiau. Y mae yn awr ddwy frigad o gyflegwyr ac un bataliwn ar ddeg o wyr traed yn Canada. Disgwylii y bydd gallu chwanegot o gyflegr- wyr, catrawd o wyr meirch, a thair batalnvn ereill o wyr traed wedi g]anio yno erbyn diwedd y mis hwn, pan na bydd cyfanrif y galluoedd rheolaidd ynoddimllainag 1P.OOO. Gan fed pob plind yn yr Unol Daleithiau yn awr yn ymgaredigo &'r Ffeniaid er mwyn sicrhau eu pleidleisiau yn yr etholiad agotha o], nid ydyw y gallu hwn yn rhy fawr. Mae gan y trefedtglon haw! ofyn i ni ymladd y frwydr hon drosom ein hunain, er eu bod yn dangos eu teyrngarwch trwyadl trwy eu pH- odtwydd i gasglu eu cartreflu i arnddiNyn eu terfynau. Dywedir wrthym nad ydyw cwestiwn y Rhine wedi ei gwbl benderfynu etto rhwng Ffraingc a Getmany. Nid ydyw, meddir, ond yn unig wedi ei agor. P& tan a ddylai L!oegr ei gymmeryd yn y mater hwn? Beth yw ei dyledswydd ? pa un ai cefnogi ai eefyil ar nbrdd Ffraingc i adferu ei therfynau i'r hyn oeddynt cyn 1815 ? We!, ein barn ni ydyw, na ddylai wneyd y nail) na'r Hall'; ond mai ei dyledswydd egtur a phendant ydyw sefyil yn hollol ammhleidiol. Nid ydyw y cwestiwn yn dal un berthynas a hi, y naill ochr na'r t)s! Os gall Hywodraeth Ffrainge Iwyddo i ddarbwyHo Prwssia I roddi i fyny neu adferu unrhyw ran o'r wlad sydd yn gor- wedd ar yr ocbr aswy i'r Rhine, mater ydyw hyny yn gtbl rhwng Fffaingc a Phrwssia; ac yr ydym yn hyderu na byddai Lloegr, hyd yn oed o dan Lytrodraeth Doryaidd, byth mor aonoeth ag ymyryd ag ef. )0nd y mae Mr. J. Pope Hennessey, yr hwn oedd hyd yn ddi- weddar yn aelod seneddol, yn barnu yn wa- hanol. Mewn pamphlet a gyhoeddwyd ganddo ychydig ddyddiau yn o!, o dan yr enw "Napoleon y Trydydd a'r Rhine" dywed mai dyledswydd Lloegr ydyw "rhoddi ei chefnogaeth foesol i Ffraingc i gyrhaedd yr hyn a alwai Arglwydd Palmerston yn ddy- mun!ad natutiol." Awgryma Mr. Hennesey y byddai y cyfryw wladlywiaeth yn 11 holl.ol I GeidwadoL"—ac hwyrach ei fod yn gywir yn hyn—ac y byddai yn "gysson a chymmeriad Argi'. Stanley;" ond yr ydym yn gobeithio ei fod yn carng'-mmeryd yn hyn; ac y dengys ei arglwyddiaeth ei fod yn deaU ei ddyied- awydd yn rhy dda i ymyryd a mater peryglm o'r natur yma. Da genym hysbysu fod y cholera yn parhau i leihau bron ya mh ob He ag y torodd altan ynddo yn Lloegr. Nifer y marwolaethau yn Liundain yn ystod yr wythnos oedd yn di- weddu dydd Sadwrn diweddaf oedd 157: ac nid oedd y nifer yn Liverpool ond llai o J2, er fod poblogaeth Llucdain yn gymmaint chwe gwaith a phoblogaeth LiverpooL Oof. restrwyd 273 o enedigaethau a 493 o farwol.. aethau yn mwrdeisdref Liverpool yn ystod ?r wythnos. Yr oedd y genedigaethau yn Dai o 65 nag arfero!, tra yr oedd y marwolaethau yn fwy o 212 nag arferol. Tra y mae yr anechyd dinystriol hwn yn Ueihau yn Lloegr, y mae yn cynnyddu mewn amryw fanau yn y Deheudir, ae yn ysgubo pobi i dragwyddol- deb mewn ychydig iawn o amaer. Clywaom ei fod wedi ymddangos mewn cymmydogaeth wledig yn y Gogledd, ac wedi Uadd dau neu dri 0 ersonau, Drwg genym ddyweyd fod y gwlawogydd trymicn a'r gwyntoedd ystormus a gafw.ld yn ystod Æ-1Jyt fnos diwedchf wedi gwneyd nily,-d rnawp4.r cnydau yd sydd ar y meusydd; a-t os na dieir tywydd teg yn fuan ofnir.y byddHawerohonyntwedieugwneydyn holio! anghymmhwya i fed yn ymbo!th i ddyn- ion; ac i chwaneguatbwysigrwyddyHalth hon, nid ydyvic yr adroddiadau a dderbymwyd am gynayrch y cnwd gwenith yn Amenea yn agog mor ffafriol ag y disgwylid. Y mae yr a&echyd ar y pytatws hefyd yn ymledu mewn amryw fanau nid yn unig ya y wlad hon, ond befyd ar y Cyfandir. DIsgynodd gwlawog- ydd aruthrol ynCornwatlyn ystod yr wythnos ddiweddaf; M yr oedd yn chwythu yn M- awydas dydd Mawrth a dydd lau. Chwydd- odd yr afonydd dros eu glenydd, ac yr oedd cannoedd o erwau o dir dan ddwfr. Wrth gwrs, gwnaed niwed mawr i'r cnydau oedd aUan. a difethwyd meusydd mawrion o faip. Disgynodd y iath lifeiriant ofnadwy o w!aw yn sir Nottingham ddydd Sadwrn diweddaf, fet y chwyddodd y Trent, y Soar, a'r Derwent dros eu glenydd, nes gorchuddio yr holl feusydd cyfagos a difethwyd bron yr holl gnydau oedd ynddynt. Fe niweidiwyd yr yd ar gannoedd o erwau yn swydd Derby; yn gysta! ag mewn amryw siroedd erei! Credir ir fod y eo!!edion a ddloddefwyd trwy y IIif- ddyfroedd hyn yn aruthrol o fawr. D!au y bydd yn dda iawn gan ein ho!I ddarllenwyr glywed fod Cristionngaeth yn parhau i ennill tir yn ynys fawr Madagascar. Nid yn unig y mae nifer y dysgyblion yn Hiosogi, ond y maent yn cynnyddu yn gyflym mown gwybodaeth,Mfyd!og;rwydd,a dy!anwad. Adrodda y Parch. R. G. Hartley fod y doa. barthi adau BeINaidd yn cynnyddu mewn dyddordeb i'r eenhadon a'r dysgyblion-fod I nifer mawr o ddymon !eua!ngc deaHus yn rhoddi eu presennoldeb ynddynt—fod graddall mwy neu lai o awydd am addysg ypgrythyrol yn mhlith pob gTaddau boblogaetb, a bod nifer y plant yn yr ysgoHdn dyddlol cenhadol yn IIiosog. Nid oes dim tiai na thri ugain o eglwysi o dan arolygiaeth uniongyrchol y eenhadon sydd yn awr yn y brif ddinas; ae y maent yn cael rhyddid ac amddi<fyniad i gano eu gweithrediadau yn miaen, ac i trfer pob moddion er Uedaenu yr efengyt yno. Tra yr ydym gyda thestyn crefyddo!, dichon na bydd yn annyddorol gan ein darltenwyr glywed y newydd fod adfywiad neu ddiwygiad crefydd- o! grymua mewn tiawer o fanau yn yr Unol Daleithiau, a bnd cryn nifer yn cael eu chwanegu yn barhaus at y gwahano! egiwysi. Brysied y dydd pan y gwelir holl eghvysi y Dywysogaeth yn cael eu bendithio a'r un ym- weliadgrasol.

Nos Wener, boneddwr sydd yn byw yn un o'r paJasdai ar Caerdydd, gydag un 0 ddosbarth y anffodus," i gefn yr ys- by tty, lie y Ihvyddodd hi i'w ysbeilio 0 oriawr aur, gwerth 35p., a chadwen aur gwerth I Op. Dydd Gwener diweddaf, cyssegrwyd EgIwys 8t James, Upper Bangor, Gwejnyddwyd ar yr ach- Iysur gan Bangor, am II y boreu, gan Esgob I.incola y prydnawn, a'r Parch. John Evans, arch- ddiacon Meirionydd, yn yr hwyr. Ychydig ddyddiau yn 01, gwnaed yn Caerdydd i farwolaethJoho Stubbs, yr hwn a grû- wyd yn gorwed(l yn ochr y ffordd bron yn farw, tr oedd amryw gtwyfau ar ei ben a.'i gorph, a thybir iddo gael ei lofruddio I :eLAENAu,-i1fa1'wla"'h iy?yn.-Dydd Llun bit dyn tlawd or enw WiJJiam Beynon, farw yn ei d? ei hun yo Blaenau. Bwytaodd frecwest iaclius, ae yo mhen yr banner awr, cafwyd ef wedi arw yn ei ?dftir. Dedfryd—MarwoIaeth drwy ymweliad Du" mewn haidd perthynol i John Jones, 'Befai), o'r ile hwn, odd) wrth chwe gronyn tetycan!yn.—l.)f,Stywysen yn rhifo yngbyd 148 0 2il, 6 yn rhiCo 170; 3ydd, 7 yn rhifo 180; 4)dd, 8 yn rbifo 209; 5ed. 9 \n rhifo 2IS; 6ed, to yn rhitb 284; cyfanswu), 1,209. Rhifent felly dros 201 yr un at cu gtlydd. Oj ocs neb yn ammheu hyn, y mac y tYWY8 011 ar gad ar 01 ?wraidd etto, ae yn cael eu gweled gan Itm'er bob d. dd. Ty-teb i Mr. Robert mae wedi ei gychwyn yn y hOll i gyf- aorbeg i Mr. Robert Roberts, casglwr yn gydnabyddiaeth am ei tfyddJondeb mawr fel. Bwyddog ae YI1 enwedig am ei llafurus yn ng)yn a diddymind y Zoca/ A,-t yn Aber- gele a Pensarn. Y mae dros 12 0 cisoes wedi tanysgrido, a'r eyfanswm yn cyrhaedd 55r. Rhoddir Mp. gan Mr. Hesketb, a deg S' S' M' mae y hwn yn lief- ) aru yn uehd a.m gymmeriad Mr. Roberts.