Baner ac Amserau Cymru

I y "BANQUET." Ys ydym ni, yn Nghymru, yn edryoh ar y wiedd fawreddog a. gynnaliwyd ya Uundain, ddydd Marcher diweddaf,gydaboddbad a chymmeradwyaeth; ac y mae yn naturiol i Ryddfrydwyr y Dywysogaeth i edrych ami telly. Ond gan y gall rai dybied fod ein teimladau cenedlaethol yu dylanwada arnom i raddau mor bell ag i effeithio ar ein barn am briodoldeb a llwyddiant y wiedd ar aderchog hono, yr ydym yma yn rhoddi un b brif erthyglau y ivorning Star yn yr iaith Saesneg er mantais i'n darltenwyr weled syniadau golygwyr galluog y newyddiadur awn ami. Cyfeiriodd y Daily jVetM a new- yddiaduron ereill ati gyda cbymmeradwyaetb, ond ni welodd y Times yn dda i wneuthur un sylw o honi nae i gyhoeddi un adroddud o'i gweithredilMlau. Nid ydym yn ga]Iu dirnad wtth b& rool y mae yn gweithreda gyda hanes digwyddiadau y brif ddinas; ond y mae yn ddiau fod ga.n olygwyr y newyddiadur hwn ragfarn cryf at bob peth Oymreig. Y mae ei ddylanwad yn Uawer Uai nag y bu, ac te a yn ]Jai etto yn ddiammheuo!. Dyma fel y dywed y JtforMtKy <S'<<M',am y w!edd:— THE successes achieved by the Welsh Libsrats at the last general election fa)iy j ustISed the complimentary banquet at which thoBe repreBcn tatives of the Principality who SUppOJ t Mr. GLADSTONE have been entertained. There was a time-tind we refer to recent period- wben such à celebration would have been out of ptace; for feasting and muttial coogratuht'ocs on the part of men who were vanquished, and Iwhoae cause was suffering would justly have provoked ridicule. The Welsh PI-Pil, have in many notable con- I tesh eucoesefuUy asserted their independeccf, a.nd they therefore have a right to rejoice in that which is troly 11. one; and for which, we doubt not, high could be found among the bards of Wales. Liberal mem- bers have been returned to the Imprial Parliament by Welah coBetitaencies. It is im- possible to over-estirnate the impoltance of tbis" fact, so far as it concerns the political condition of that interesting portion of the country. The Jove of liberty is an instinct in the Welsh race; but, generally it ha ¡praci- cally regarded as a sentime.nt in whicl1 they had Bought to icdutge. It is, we fear, ditncult for the inhabitant} of the great English towns to the statc of thing's which has iong existed in the P rincipality, but the begil- ning of itE4 end at la,t appears to havc That the majority of the pro- prietors-great and i small-looked upon the dep3ndent class amoii-, the electors as vassalp, who oweJ to tùeir lords and masters a deal more thau the payment of their I ad and the falnlment of their contracts, ia abso- lutely c rtaiu; and that the clergy of the Church have, with a few honour- able exceptions, been the willing tools of the wealthy and the powerful in the dastardly work of political coercion, is equally un- deniable. There was no relaxation of the In- qlliaitionalseverity of the screw" at the last etection but there were counteracting forces  which could not be entirely n,?u- tralised. There was a peaceful rising of the people which was not the less remarklble or praiseworthy becauaa it emlJloyed only moral instrumentalities, and assumed the humble form of recording honest and independent v&tes at the po)l. As Mr. MiALL truly 6trd, we must look not to tLe last, but to t1e next ejection for a filII manifestation of a national awakening has already iven to Wales a position, politically speaking, such as she has never occupied within the memory of man. Tne proceedings of the banquet naturally par- took more of a feative than of II patty cliaracter; bat more than one speker touched ou which dese.ve attention. In regard to the commercial resources of the Principe ity, it is well that Englishmen should remember the fact mentioned by Mr. VIVIAN, than whom no greater authority on the mineral wealth of the country Wales has the larest iron worka and the largest copper works in thf world; and that her yield of silver, of lead, of sate, ad of coal is aho eioirnous, and bas her known in all the mark ts of the world. But a distintcly poHUcll character was given to the occasion by Mr. WATK N WtLMAMS and Mr. H'-NRY RiCHARD. The ona brought forward the subject of the Church in Wales, while the other dilated on tho ever-pregnant and safges t ve theme of landlord terrorism. The Wdab Vberals are oilly doing their duty by attentionl their ecclesiastioal grievances although, as PoLOMON said, and as expet iene, showf, there is a time for every thing. Whateve' h'JMbce Wales may suffer from the dominance oi a State Church wit), we feel sure, jastly obtain the serious attent'on of the Liberal party through- Out United Kingdom when measures of greater urgency are carried,- The Nonconfo:m- Kts of the Principality are in a considerable numerica.t majority. This is a powerful argu- ment in their favour; but for the presoit it h nece'eary that jjthey should organ iae and impart vitality to that preponderating element. The.conduet of the laodlordt ttMid* on a dtfTerent footing. That i<t bound up with qaeottom which preM for eMiy MtMement; and Mr. BicuARD rendered a public service by the emphasis, as well as the fulaeea, with which he expatiated on the lawless intimidation of the Welah landlords. There was one repretentative of Wales who was not present at the banquet, for the sufficient reason that he was not then e)ected, and was at thej moment awaiting the issue of the contest which was only decided yesterday. If Mr. BRCOE had been returned for Merthyr Tydvi), Wales would now be represented in the Cabinet by two members; but she may derive consola- tion from the fact that BadnoMhire has pro- vided a seat for the Postmaeter-Genera). Lord HARTiNGTON's speech at the nomination is valu- able for the outlinelit:aíi'ord '(:ofthe political situation, both as regards foreign and domestic an'aiM; but it :.is chietlylremarkable [for his satisfactory statement with regard to the batfot. The presect Governmetit, he Mid, admitted the extensive prevalence of e!ectorat corrup. tion, and were anxious to devise for the existing stat3 of things. There was also a feeling abroad that nominations answered no good purpose, and were often provocative of sceaces of violence and tumult. The Govern- ment therefore intended to propose to the House of Commons that a full inquiry should be instituted into the present mode of conducting Parliamentary election! as respects both nomiBations and poIIiBg. This investigation n, of comae, oa!y a mfana to an end, and upon the probable nature of that end the Marquis spoke as specifically as a man in his position could well do. It WM," he remarked, "the wish of who, he would be able to secure tbat object, that the inquiry shoutd be as fal), as com- "pttte, and as impartial as posMb'e; and if the BaUot iihould appear to offer advantages which 'no other system did, for securing the trm- qui[it/, the purity, and the peace of election', Iltbei), on the part as well of the GovcrLment "as of the Liberal part y, there would be DO 'objection to the adoption of the BitUot." No more impotta.nt annoBeemetit upon this un- ,ettled btauch of the great question of Be- form could posaib]y. hav" been made; and in connecLion with the proposed inquiry it will be the duty of the Welsh Hbetala to bring forward in detail those fact' to which Mr. RiCHARB a.tladed, and wtrch, we fear, will be on)y too su'ceptiNe of proof. It remains for them to 6upplemertt the efforts of their honest reprMentatives in Parliament, and to collect auch a body of trustworthy evidence a3 will demola- 'trate the absolute nece5sity of the tdopting the Ballot as the onty effectual safeguard of the electors against coercion, and !H the only satis- factory means of stamping out corruption.

Y ymddanos bd Bichard John Lloyd Price Ysw., yn myned yr Ebril!. yllwynwyd (leiseb yn Nhy Cyffredin, yrwythllos ddiweddaf, o Trallwm gan BJr. C. W. W. Wynn, o blaid diddy-niad y ar dttu yswiriaeth. Yn T newydd Llanfyllin, y dydd o'r blaen, Hadd. wyd hwch dew ya mesur9 troedfedd a 6 0 fodfeddi, a ar 01 ei lladd, 5 csnt a 42ain 0 bwysi. Y inae Mr. Gladstone wedi  y r Anrbyd. ed?ua W. 0. Stanley, A. S., i <od yn Argtwydd Raglaw air Fóu, yn lie y diwedclar Ardalydd M6n. Yr WythDOS o'r blaen, dygwyd cardottyn truenu8yr olwg arDO 0 yr yuadon yn niuM ac wedi ymchwUiad, caiwyd fod ganddo y swm o ICp. 15s. Ile. yneifeddiant. Nos Fawrth traddodwyd darlith mewn cyssylltiad .1fœhanics Llanelli, gan y Parch. Owen Jooes, Liverpool. Testyn y ddarlitb ydoedd Hunan-ddiwylliaBt." Ar y 19eg o'r mis diwedda,f,'yn Dys yr ynadon yn y dref hon, cyhuddwyd William Stewart, Talbot Inn,o ga.uiata.u dynion meddwon i area yn ei-dy. Dirwywyd Stewart yn y swm o 109. ar costau. Yn UyayrynRdon yn y dref hom(Dinbych), yr wythnoa o'r blaea, dirwywyd Mr. John Thoanaa, o'r Cross Foxes, yn y swm o Ip. 15a. So., 6ef y ddirwy a'r costM, am iddo oddef dymon meddwon yn e! dj. Argynnygiad Mr. Gee, pMiwyd penderfyn:ad yB nehvfarfod Uorphoriaeth y dref hon, i anfon deisebat yr YMrifenydd CartreM yn erfyti arno gaUlàtau MdyntgoditoUa,uyayKeiriM miMi, yn ol yr hen ddull. Ym?'nymddangos fod Mr Lewis, meistr goreaf Rheilifcrdd y NOl'th H'1'8Iern, yn Beeoton, i gymmer. yd MM gorsaf y rheilifordd yn Rhyl ar y I af o Fawlth ac y mae Mr. Newnham, n¡eistr Rhyl, i gaet at eym- mud i Ym et.holi!td Bwrdeisdrem Maesyfed, t gymtnerodd Ie ddydd lan diweddaf, etholwyd yr Ardalydd Hartington trwy fwyafflf. mawr. HMtington, 546 PhiUips, 175 i o gsmlymad, dychwetwyd y blaenaf gyda mwyairif 0 371. Dydd Iau diweddaf, cafwyd diwrnod o hela a)- dir Syr Hugh WiltiamB.BM. BodeIwyddM. Ymddengys Myr helwyr wedi cael diwrnod Aagoro!, a mwynnM- ant eu hunain gyda chiniM? M derfyn y dydd ya y Plough Inn, L!anelwy. Y n)&e'r Lady Augusta Mostyn, yn ot ei harfer blynyddol, wedi cynwynonifer o gynfasau, gwlaueni, M amryw wisgoedd, i Mfer o diodion yn mhlwyfydd LiMdudno, Hanrhoa, & L'MgyateByn. Yroeddy choddion yn cael eu cyfranu trwy Jaw Mro. Witliamo,. Bodafon. Nos Wener, y 19eg o'r mis hwn, oynnaliwyd cyng- herdd yn yr Ysgol Frytanaidd, Dyffryn, Ardudwy, gan Y .ee y" cael eu cynnojthwyo gan yehyjic gyfeitlioo o Ffestiniog. Yr oedd y cyngherdd yn mhobmodd yn hyEod IwyddiMnus. LIywyddid gan ThomM Roberts, Ysw.,Porthmadoc. Y mae bsrfwr yn byw yn breMnppI yn BeaumMis, yrhwnttydd wedi oyrhaedd ei Slam mlwydd oed, ot, bu yn eHavio boneddwr 88Mu mlwydd oed, heb gynnorthwy gwydtau. Y mae yr ben yn ymffrostio ei fod wedi éael yr anrhydedd. yn 1824,0 shavio y Duc 0 IVellington; a bu amlawer 0 dynydctoedd yn gwn d ac yn taclu wig yr Argl- wyddi Eldon, Lyvdhur-st, a Brougham. Y mae'r ddei,eb y penderfynwyd ami yn G.llt. faenn! palesT. Mainwaring, Yaw" y diweddar A. S.,  ei chyflwyno i'r Gymmanfa Eglwysig yn Caer. gamt. YmseunoselodauyGyznm"we&rhoddi rhy budd ol fwriad,i gw oylw at faterion 1 dd.iseb yl1 mben ycbydig ddyddiail Y gair yn cael ei ledaenu t) Dfedd yr 'Orchcøtra,' fod yr Eisteddfod yr bon dd i giel ei chynnal ya Aberbonddu, ;? yr oedd Mr ErWay Ricb wedi addaw cymmeryd Ilywyddiaoth y geddorlaeth, i Kael ei gohirio hyd y fl-ddyn 18-70. Yn Bvvrd] y Gwarcbeidwald Undeb a gynnaliwyd ddydd Iau diweddaf galwyd Y sgolfeistr y Tlotty i gyfrif 0 blegid iddo glu tan. ysgrifiadau tuag lit gael harmQnium at wasanaeth y gaoiatl1.d y Y ymddan- gos fod y meistr wedi cael y lath wen fel y gotala Da wna. waith mor dda etto. 0 Raen yr ynadon yn yr Amwythig, wythn08 i dydd Gwener diweddaf, eyhuddwyd bacbgen ieuangc o'r enw Henry '£aylor 0 osad petbau ar y rheilffordd er mwyn oeisio dymebwalydycerbydau. Ymddellgy.'fod y carcharor. nen rhywrai eraill, wedi bod yn anog 0 oyffelyb amryw weitbiau yo flaamorol. Traddodwyd Henry Taylor i sefyU ei brawf yn y framdlys nesaf. Cyllwynwyd deÍ8eb yn Nhj y Cyffredin, ddydd Llun, yr gan Buckley Hughes, Yaw., oddl wrth warcheldwald Bangor a Beaumaria, yo elfyn ar i'r TJ drofnumesurau fel ybyddoigyfraa helaelhach FU/ld gael eiddefnyddio at dreuliadau trethoedd yr heddgeidwaid air, &0. NosFawrth diweddaf, cynllaliwyd cyfarfcd mewn cyssylltiad Working .(en'8 Eøo/n, yn y dref hon (Dinbyah). Ail ddewiswyd Mr. Martin Smith yn gadeirydd, Mr. T. Howard yn ymgrifenydd, a Mr. B. Ricketts yn ll.vfrgellydd. Y pwyllgor yo dechreu y ilwyddyn hoo gyda chryn lawer 0 hyder, ac edrychant yn mlaen at ftwyddyn Dydd diweddaf, cylIwyod deiseb i'r bwrdd cladd-a yn "Wedi ei harwyddo gan amryw, o'r yn erbyn y newydd y bwriedir ei chyfodi yn y dref. Eu dadleu hirfaith a brwdfrydig yn mhlith aelodau y bwrdd ar fater y ddoiseb. i ddydd Gwener diweddaf, ymgyfarfu qricket Club Corwen yn yr Owen Glyndwr Hotel, Corwen. Dewiswyd yr Anrhydeddus C. H. Wynn yn gadeirydd. Etholwyd y perøonau can'fynol  am y 1IwJddyo :-Cadben, yr Anrbyd- 'ad us 0, H. Wynne; trysorydd, Mr. W. Jones; yagrifenydd, Mr. George Richards. BANGOR.- Cynghel-dd. NØII Fawrth diweddaf, cynnali-yd cynh8rdd yn addoldy y Bedyddwyr yn y Ile uh?d, er budd yr Ysgol Frytanaidd. Cymmerwyd y gadair gan Mr. Griffith Jones, Upper Bangor, se yr oedd y capel 0 Y pet86Dau a gymmera4iant ran yn y gweithrediadau oeddynt y E. Miss .L!&JI,efni¡ Mi-s Owen, Bangor; Bfri. John Roberts, a John Richards. Cynnorthwyid hefyd gan gôr Bangor, 0 Mr. John Ricbards. Yn ystod ycyngherdd ttaddodwyd anerchiadau gan y Parch. Daniel Row- lods, M: A., Mr. John Price, a Mr. John RobirtA. Yn Llys y yn dydd Iau di. weddaf, profwyd achos Yr oadd y methdalwr yn byw yn Treffynnoji, a hu ychydig Amser yn 01 yn cario yn fel gwneuth- urwr zinc, ac y mae efe yn awr yn yr Hetly- well Splter and Company Y ddyledion yo cyrhaedd i 16,10Op., ac nidoedd YIIO ddim i dalu. Nid 6edd yno ion gwrthwynebiad i Crockford gael ei ryddbid. YmddeDgys fod y 81fr wedi myued dyledipn mawrion trwy dwyn allan 0 anturiaetbal1 ac aid oedd. yot yncyfodi oddi ar unrhyw wastralf. Yr oedd efe W edi colli 10,000p, o!i arian ei bun. Darfu i'r barnwr 6rehymyn rhyddhAd y mothdalwr. GWRZ<iSJ.¥.-Y (!!(nuhQI' Trcfol.-Dyd4 Mawrth diweddaf, cyfarfod chwarterol y Galwyd sylwgan Aldermao Jon88, at achos yr Yøgol ac ymddenlJYs fed Mr. Jone., wedi ysgrifehu ap Mr. W. A. S., 1 mater, a bod Ý booeddwr wedi cytfroi 1 dirprwywyr i gymlDeryd sylw o'r achOl; ac ymddtngys fed yr I aelod 94neddol yn mynsd i ymddiddan Ar- Vonta-gu ar y mater yo yatod yr wythuQS Mr. Beirne yagrifenydd trefol a oedd efe-woaic"l attebiad 'oddi wrth y Milwriad Bidduipb, gyda golwg ar yr erf?mad,  fod i'r Mi1isia ddyfed i'r dref hono am y tra I)tg nesaf. Dywedodd yr yi;pifenydd trefol ei fod heb dderbyn nnrhyw attebiad; yna bn ymddi<J,dàn rhyngddJlllt yn mbs Ie y oaent dir Milisia ddyfbd i'r dref hono y tymmor nesar. &mser yn 01, torodd tiln allan mewn amaethdy 0'1' euw Cefn yr 88gair YIII y gymmydogaeth hOD, gan berl dirfawr golled wyddys pa faddy dechreuodd, end canfuwyd ef rhwlIg pedwar a pbwnp o'r gloch yn 1 hvn),, yr oedd h61l dai allan pertl. ynoliir iie, edi eu lLwyr ddifetha, YBghyd sefyr holl wair, 0 Jd, yr boll offer ilafurwaitb, &'r mawn; anafwyd hefyd fum ch Yrunigbeth v?aredwyd o afselion y tgn oedd y geri. Bernir fod y goll?d tua chwech ugain punt. Mae y ffennwr hwn yn w?tbddrych gwir deilwng 0 gydymdeimlad y gym'?yd. & th yn gyffradinol, yn briOO, a chauddo dri biit e a hyderwn y dngoair paro&wydd Vw yn ei golled, fel eu galluoger i ddechreu byd 0 etto. Nid ydym yn meddwl fod eiieu rh6ddi i'r wlad mewn Irefui ei ht8tyniddo yn eigyf- 0 lIaen yr ynadon, yn y dref uchod6 dqyddLluR cyhuddwyd Peter Edwards, barau heiyrn 0 Colomendy, eiddo CadbeQ B G. D, Cooke. Yr Cfdd Mr. Davies, cyfreithiwr Treffynnon, yn ymddang080 blàid y William Jones, coedwr, yn aetb yr erlynydd, a ddywedodd oi fod wedl mynd 1'1' i dY1;lu lawr weithdy gôf, a fod y aundde wedi cavympo. Yr aohos i'r slmdùe (od. y wedi eu cymmeryd Aeth &1d. C$dben Cooke i U?y'a y coed, a obgwomat y brau yrn yno. Dywedodd y carcharor ar y; yataf e&d oedd, efc,-? yd g,,yb?d dim ta" danyn? ortdøth wtdt ?,hyly i g.£nol s'p,-¡, hhii.? a  y dunau alka, dy. wedodd wrthyot, -a oe d yto rpbe* ya petth1h j'r

fod y Gydgynghorfd. yn aufoddlawn iddo ym- oMneddu i raddau mor be!). Gobettbiwn y bydd pethau yn; bur wahanol pan y dnw, y Cjtdfridog GRANT i awdurdod. Rhaid i'r symmadiad nea&f gyd& gqtwg ar y mater hwn gael ei ddechreu gan yr Amer- ;c&M&td eu hunain. Nid ydyw yn rhesymol! iddyrt ddMgwyI i'r wlad hon ganiatau mwy BM y mae eisoes wedi ei wneyd. Ymfodd- Ion odd Arglwydd STANLEY i bob peth a ofynid gan Mr. SKWARD, ac ni byddai yn gydweddol &'n hanrhydedd fel cenedl i ymoB- twng mwy yr nag ydym iesoea wedi ei wneyd. Ar yr un pryd, yr ydym yn hydern nad yw yr anMer ddim yn mhell pan y bydd y ddwy Jywodraeth wedi eu dwyn i ddealltwriaetb perifaitb, a phob achos o anghydfod wedi ei eymmud ymaith.