Baner ac Amserau Cymru

LLA.NGOLLEN. OTYAFRIP DROS 11 SCIIOOL BOARD, C?AUWYO y festri yn H?o?n yn oly cyhoeddiad yn N ouadd y Dref nos 11-tu wythno8 i'r ddiweddaf. 'Roedd y Neuadd yn orlawn. Mae amryw bethau ag ydynt dipyn y?n "y??'y :?ss;?s L Lvchedig ficer y pl«7f m0'1 ymddangosiad yn a"'cs i'r He, na chwaith yr un o'r ddau gurad, ?Mr. Riohards, y c,.frelthiwr-eydy??n- ?d v &cer M ran y National ?oo?. DewH- 'dyn s?eirydr) fonedd«r o Eglwyswr ag ?d vu byw er'. blynyddau yn y gymmydog- ae!h — BROOKE CuxuFFE, Ysw., Dinbren Hall, ger Llangollen. C/nnygiodd a chefnogodd dau or ptwyM- cHon-Mr. Hnghe3, y Ffactori, a Mr. T. Hughes, F?ndeg-Fod append i? ??i' ar ran y festri am awdurdod i ffurfio School Board i'r dosbarth, yn unol a darpariaeth y ddeddf newydd. r Fel y crybwyllwyd, ni ddaeth y ficer nac un o'i ddau gurad yn agos i'r lie, ac ni ddaeth neb o'r blaid yn ralaen i ddadgan eu llais yn y festri. Pa fodd bynag, cododd Tin o'r plwyf- olion gyda phenderfyniad, aeu yn hytracli welliaut, yn ei law—cut and dried—i'w gyn- nyg; sef, Fod pethau i aros fel yr oeddynt: "AS YOU ARE." Goddefodd y cyfarfod i'r gktr hwnw i dreulio tua hanner awr o amser y festri heb ddyweyd ond y peth nesaf i ddim ar y pwngc ag yr oeddid wedi dyfod yno i'w ddiscussio. Cefn- ogwydy 11 gwelliant" gan drethdalwr arall; ac nid otnt yr oedd y gair o'i enau, ei fod yn eefaogi y gwelliant, na chymmerodd Mr. Seconder ei het, a gwadnodd hi ttia!r drws, a gadawodd i'w "ifrst'' i gymmeryd ei siawns, a'i hymladd hi allan fel y gallai Siaradwyd wedi byny o blaid appelio am School Board- yn gryf gan y Proffeswr Jones, o Gol-g y Bedyddwyr; Dr. Pdchard; y Parch. W. H. Evans, gweinidog y Wcsleyaid; G. H. Wlialley, Ysw., A. s., ac amryw ereill. Pan roddwyd y gwelliant i farn y cyfar- fod, cododd un-ar-bymtheg o ddwylaw o'i blaid, ond fcaerai rbai yn y cyfarfod fod mwy ng un o'r un-ar-bymtheg wedi codi y ddwy law. Bid a fyno am hyny, pan roddwyd y cynnygiad gwreiddiol i fyny, wele goedwig o ddwvlaw mewn moment i fyny. Wedi hyny, estynodd cynnygydd y gwell- iant benderfyniad cut and dried etto i'r llvwvdd vn demandio poll o'r holl blwyf DMgosodd amryw wrthwynebiad cry! iawn i hyny, am y rheswm fod y pwogc, mewn gwirionedd, fel y gallai pob dyn yn y lie weled, wedi ei benderfynu yn y festri y noson hoao—wedi ei benderfynu yn y fath fodd ag na fuasai yn boBsibl i na Scriw," na bwcci treth," na dim" bwccïod" ereill, ei wrtbdroi; ac na fuasai galw am poll ond yn unig yn gosod cymmaiut a hyny o gost a thraffei'th i'r a tliiaffeith hollol ffol, ac ofer, a dialw am dani. Pe bu- asai y festri yn digwydd, fel yn Nghonwy, yn undecided, bUMai rhyw reswm mewn demandio poll,- ond pan yr oedd tua dau cant o ddwy- law yn erbyn uc-ar-bymtheg, a hyny ar ol rhybudd o tldeuddeng niwrnod, yr-oedd y demand" am "poll II yn bltYDaidd, fac-I lions, cyndyniog, afreidiol, ac afresymol i'r pen, ac nid yn hawdd y gellir condemnio ymddygiad o'r fath mown geiriau rhy gryfion. Cododd Mr. WHALLEY ar ei draed, a chy- hoeddai, ar air a chydwybod, fod y cynnygiad wedi ei gario yn rheolaidd, a bod y demandio poll yn afreolaidd; am yn un peth, fod seconder y gwelliant wedi cymmeryd y traed heb fotio drosto; ac yn ail, nad oedd y cynnygydd ei hun wedi fotio yn erbyn y cynnygiad pan ei rhoddwyd at lais* y festri. Pa fodd bynag, yn hytrach na sefyll ar ffurfiau, neu gymmeryd mantais ar unrhyw dipyn o afreoleiddiwch a allai fod wedi digwydd yn y dull y gwnaed y demand am poll, penderfynodd y cadeirydd- Fod poll i'w agor y noson bono; i'w ohirio hyd ddeuddeg tranoetli, ac i'w agot-taii wyth; a thrachefn, ddydd Sadwrn, o ddeuddeg tm chwech. Enwyd pump.i fod yn ymchwil- wyr (scrutineers), i gymmeryd siars y poll gyda'r overseers. Tranoeth, daeth y fioer, a'i gyd-ysgrifenydd, Mr. CHAltLES RICHARDS, i'r neuadd. Ar ol chwilio-i lyfr y festri, gwnaeth y cyfreithiwr DDARGANFYDDIAD! Darganfyddodd fod rhyw wall nen aireoi- eidd-dra yn y drdu yr oedd cofuodion y festri v noson o'r blaen wedi eu cofuodi yn ? yti y Ltri- afreo)eidd-dra, ebai y cjfreitbiwr a ?iyu?eydhon wei?dM.u y festri vn ddirym yn ol y ddeddf! Sut bynag, M y diwJlldat fod, yr oedd amryw o'r rhai ag oeddynt â lIaw yn ngweith- rediadriu y festri yn foneddigion a ddylasent wybod tipyn o g.ffaith-beth bynag o gyf i raith vestries :-Mr. CUNLIFFE y eadeirydd yn ?r boneddig, o gyssylltiadau uchel, ac wedi cael cryn v?arferiad mewn materion cyttol- yb Mr. ELLERTON, boneddwr arall o Sais, sy'n bywyma er's blynyddau, wedi prynu ystM fechan, arun o lechweddik Vale of Llangollen, ac wedi cael bir brofiad mewn materion cy- hooddiis; a boneddwr arall o'r enw FELL, 0 swydd Lancaster, ond yn byw er's blynyddau yn nghymmydogaeth Llangollen-yn ustus heddwcli yn ei sir ei hun, o ddygiad i fyny da, ac wedi cael profiad helaeth mewn achosion cyhoeddus. Ac :— When Greek meets Greek, Then comes the lug of war 1" Felly yma. Aeth yn eiriau braidd ncbel pur iichel yn wiv — rhy uchel braidj i'w cylioeddi mewn colofnau papur newydd, rhwiig y ficer a rliai o'i "anwyl gariadus frodyr" yn ystafell y polio, dranoeth y festri. ODd a chymmeryd yr olwg fwyaf caruaidd (clvwitable) ar yr heiynt, braidd nad oedd gwaith y ficer a'i gydysgrifenydd-ar 01 sefyll draw o'r festri gyhoeddns nos Iau-yn dyfod yn mlaen i'r neuadd ganol dydd ddydd Gwoner, i chwilota. llyfr y festri am ryw wallau neu afreoleidd-dra, fel ag i ddyrysu ei gweitbradiadau-bytidd nad oedd ymddyg- iad felly, a dyweyd y lleiaf, yn ymylu ar meanness Os ymladd, ymladd-a daifod a hi 1 Os heddwcb, heddwch Aeth y polio yn mlaen yn rheolaidd hyd yr ainser pennodedig. Plestrid muiiau y dref gyda phapyrau mawrion, i rybuddio y | trethdalwyr rhag I Y BWBACII HAW CETNIOG Ond y mae'r bob! y dyddiau yma wedi myn'd yn anystyriol ac yn rhyfygus iawn. Fynant hwy mo'a dychryuu !-yr un ffunud a" y gwelir y brain ac adar y to weithiau yn y gwanwyn, yn disgyn ac yn chwareu ar ben y "Bwcci "—wedi deall nad oedd dim yn y ddwy lawes hyll hyny heb law gwellt, na dim o tan ei het heb law RI-IEDYN. I Hanner awr wedi deuddeg, dydd Merelier, I gwnaed DECLARATION OF THE POLL. I Pleidleisiodd pedwar cant a dau ar bymtheg Tynwyd un ar ddeg allan, yn gwneyd infer y pleidleisiau felly yn 406. O'r cyfryw, pleid- leisiodd o blaid bwrdd ysgoI, 337, yn hawlio 328 o bleidleisiau; yn erbyn 69, yn hawlio 100 o bleidleisiau; mwyafrif felly o blaid bwrdd ysgol, 2G8 o bersouau, yn cyniirychioli 282 o bleidleisiau. Manylir fel hyn ar helynt festn Llangollen yn benaf fel y gosoder hyn ar gof, a chadw fel enghraifft i'r rhai a ddaw ar ein hoi o'r dvfeisiau, yr ystrywiau, y manoeuvres o bob fiurf a natur a ddcfoyddir y dyddiau bya er attal School Boards; neu mewn geiriau plaen, er mwyn rhwystro i'r wlad i gymmeryd addysg y ginejl o ddwylaw "yr offériadaeth" i'vr gofal, a than ei llywodraeth ei hun Dyua mewn gwirionedd, yn onest, ydyw gwreiddyn yr holl helynt y dyddiau hyn :-nicl yn gym- maiut .0 herwydd y tair ceiniog ti-oth-na chwaith ya gymmaiat am y Catecism-ond cnewyllyn y cweryl ydyw— priests versus people (md people versus priests!—y parsoniaid yn erbyn y bobl, a'r bobl yn erbyn y parson- iaid. Dyma lythyr o dderbyniais oddi wrth gyf- aill anadnabyddus bersonol, o gwr am1l o'r wlad. Y mae yr adroddiad a rydd y brawd hwn yn engliraifft nodedig o "DODGES" CREFYDDOL (!) Y DYDDIAU HYN Nid oedd y llythyr wedi ei ysgrifenu gyda'r bwriad o gael ei gyhoeddi, felly gadawaf yr enwau allan; osd er mwyn i ni ddeall ein gilydd, ni a alwn enw y plwyf yn LLASFAWNOQ." "LLANFAWSOO, lihajtfyr 1870. ANWYL OHEBYBD, Y line yr ysgrifenydd yn weimdog gyda r —-—;• Y maC yn y plwyf yma d.lau gape! gan yr Anni. bynwyr, a dau gaa y Trefnyd.iioa Calfiaaidd. x mae gan yr lglwys Sofytlledig ddau o leoedd addoli—yr eghvys a clialiel. Ond yr Ymneiflduwyr sydd yn y mwyafrif o lawer, Yr oeddym wedi meddwl y cawsem lonydd am y pwngc o addysg hya lies y daethai y gyfraith newydd mewn grym; ond cawsom ein siomi. Y SaljViiith diweddaf, gosodwy rhybudd ar rai Ileoedd yn y plwyf am featri i gaol ei chynnal y prydnawn dydd Mawrth canlynul. Ní oaodwyd y rhybudd ar un o'r ddau gapel Auuibynol. Tcwy fy mod y Sabbath hwnw yn DId oetidwn gartref hyd nos Lun yu hwyr, a'r festri i fod prydnawn tranoeth, nid oedd amser i wneycl un parotoad. Ond, fodd bynag, aethum yno erbyn yr amser. Daeth amryw ynghyd, ond y rhan fwyat 0 lawer yn Eglwyswyr, a'r doabarth a elwir yn nan- ner Ynineillduwyr. Cymmerwyd y gadair gan yr offeiriad, ao yr oedd yuo landlord bychan ac otfeiriad arall. Gofynodd y cadeirydd i'r cyfarfod, pa un ai ymofyn eu trethu yr oeddynt at ysgol, ai ynte am vsgol ar yr egwyddor wirfoddol 1 A dyna lie y bu y ddau (tffeiriad a'r landlord yn gwueyd bwcci aa- forthol o'r dreth, lies yr oedd y trigohon yn barod I ffoi rhagddo mewn dychryn Gwnaethum fy ngoreu i'w darbwyllo, drwy egluro, eystal ag y medrwn, ddarpariadaii y ddeddf newydd, ac nad oedd y bweci cymmaint bwcci' mewn gwiriouedd ag y mynid ea perswadio ei fod. Ond codai y landlord ei wryoh yn arswydus, fel pe buasai yn myned i rwygo y gweinidog bychan Y mneillduol yn ddarnau mfm! Ond trwy drugaredd, daeth allan oddi, yno & i groen yn iach. Y mae yma yn y plwyf ddwy private school, o dan lywodraeth yr Eglwys; a'u cynllun hwy ydyw ell cadw, a chael grunt afcynt, a Uwyddaaant i gano penderfyniad i'r perwyl hwnw. 'Nawr, beth sydd i'w wneyd ? A oes modd dyrysu eu oynllnniau ? F. allai y gillem gael ail gyfarfod o herwydd nad oedd y rhybudd am y diweddaf yn ol y gyfraith. Ond yr wyf yn ofui, pe mynid festri arall, nad allem gael mwyafrif, o herwydd nad ydyw llawer o'r rlio-,i,sydcl yn Ymneillduwyr yn ddigon solje ac egwyddorol i sefyll droa eu hegwyddorion a'u hiawnderau Os nellwch wneyd rhywbeth er ein cynnorthwyo, da chwi gwnuwch. Os ous rhywbeth i'w wneyd, rhaid ei;wneyd yn uniongyrchol, o blegicl dywedodd yr offeiriad ei fod ef vndi appelio am y grant er ddydd Llun, sef y dydd Hun cyn y cwrdd. Maddeuwck fy hyfdra yn anfon atoch. Yr eiddoch ar frys, Dyna i ni specimen berffaith o Church tactics y mhoeddhyn: i'e, perffaith! Anfon am "grant" i arlciladu National School, neu j sgol Eglwysig, mewn ardal lie y mae bron yr olfo'r gweithwyr a man dftnantiaii y plwyf yn Ymneillduwyr: galw cyfarfod, ar ddau mdiwrnod o rybudd, a galw liono yn vestry Ymofyn, v, rth gwrs, am y landlord yco i'r cyfarfod. Yea pasio penderfyniad o bliid eu cynllun, i'w anion fel peuderfyuhd rheolaidd a gonest syniad y plwyfolion i'r Swyddfsi Addysg yn Lhindain, mewn ffordd o gefnog- iad ac attegiad i'r "application" am grant. A gelwir yr ysgol, forsooth! yn YSGOL WIRFODDOL! I Pryd, yr un amser, y disgwylirrhinfawror gost o godi yr adeilad, ynghyd & hamper neu chw^neg o cynnal yr ysgol, allan o drethoedd y wlad Ac etto, llysonwir peth felly yn yagol wirfoddol! -ie, gwirfoddol! Na: byddai cywilydd gan wir- foddoliaid i arddel psrtisynas a'r fath sefydliad. Byddai yn bur anhawdd, pe cynnygid gwobr hardd am byny, a dyfeisio CARICATURP" 0 WIRFODBOLIAETH, na National School mewn ardal Ymneillduol, Ile y dysid. yuddi, with, gwrs, dan gochl conscience clause, gredoau a chatecisoiau cioes i gydwybod- au pedwar ar bymtheg o bob ugain o riani y plant a ddysgir yn y cyfcyw ysgol—a.'i llywodnvth yn gyrangwbl yn nwylaw fictr y plwyf, a deg neu ddeuddeg swllto bob punt "o'r gost o'i chynnal yn dyfod o drethoedd y wlad; aa ar ei thaleen, yn argrapliedig mewn JlythreLau breisicn, Isgol ]Vii,fotldol Na: gwiidai gwirfoddoliaid uwch ben y fath dd;>rlun Ae y ma" y gair "gwir- foddoliaatli" dios enau y boji;d,iigioii l'wglywed yn bavhaus y dyddiau yma yn ddigon a gwteyd dyn iach yn glaf Ar yr un pryd, panjstyviwn bob petr, byddai. yn feius ynom i rwgnach j'u cyfeillion oftheotlie)- side i wrejd unrhyw ddefuydd a fynont o'r gair yua, "gwirfoddol." Beth wyddom ni—dichon nad ydyw un diwruod yn rhy fuan i'n rectors, ein ficeiiaid, a'n curadiaid, i ddechreu. dysgu swnio y gair yea Y mae rhyw bathau yn EHAGAEWrDDIOJf y dyddiau hyn,a'r wythnos ddiweddaf yn neillduol felly, yn ein tueddu i gredu nad ydyw yr amder yn rhyw bell iawn'paii y bydtl yn dda i'n eyfeillion eu bod wedi dysgu y gair yna-" gwirfoddol I" a gwiifoddoliaeth Un peth yn neillduol yr wythnos ddiwe.ldaf sydd fel yn rhagargoeli peth felly oedd cyfarfod yr English Church Union, neu y gangon Busevaidd o'r Eglwys Sefydledig yn y Freemasons' Tavern-yr Auzliydedduo3 C. L. Wood, mab Lord Halifax (Syr Charts Wood gynt), yn y gadair, pryd, with ddiscussio verdict ddiweddar y Pi,iv.7 Council yn erbyn rector Eglwys St. Albat B, Holborn (Mr. Mackonochie), yr hwn sydd yn bttiseunol, fel y mae yn hysbys i'n darllenwyr, wedi ei ddiswyddo, neu yn hytrach wedi ei warafuno rhag cymmeryd un rbaro, fel off iriad, yn y gwasanaeth am ysbaid o dri mis— WIth. ddiscussio y ddedfryd, a chyttuno ar anerch- iad o gydymdcimlad',a Mr. Mackonochie, annogai rhai o'r siaradwyr yn y cyfarfod ar fod i'r Church Union i droi yn rebels yn erbyn y llyw- odraeth neu, yn rgeiriau yr areithydd, to resist ?K'?':{?)M?< A dywed yr achoddiad i'r syniad yna gael ei dderbyn gan y cyfarfod ??A almost uproarious al))jlause.1 Nid yn unig fel y dywedir genym ni "gyda bacllefau o gymmer adwyaeth," ond gyda banllefau "almost uproar- ious" o gymmeradwyaeth. Ac aid oedd y cyn- nygiad hwnw, fel yr awgrymwyd, na mwy na ilai na chyDnygiad i godi mewn gwrthryfel-mewn opm rebellion ya erbyny)lywodraeth,ti'wy wrthod ymoiit?tig i benderfyniad diweddar y Plivy Council ar aclios Mr. Mackonochie. Ac os ydyw y fath deimlad a hyn yn todoli rhwng-y forwyn a'r feistre?, beth nad allwn ni eiddisqwyl? A dyna amgylchiad arall yn hanes helyntion yr wythnos ddiweddaf sydd dipyn yn arwydd- ocaol oedd—y derbyniad anarferol o fiwdfrydig a roddwyd i gynnrychiolydd y Liberation Society (Mr, Cat yd Williams),ynyjgynnatlleddagafwyd • ryw wythnos neu naw niwrnod yn ol, yn Bir- j miagham. Y mae gwybodaeth yn ein dyddiau 1 ni yn amlhau i'r fath raddan, fel, unwaith y dechreuo unrhyw idea a chynnneryd gafael 0 ddifrif yn merldwl y wlad, y mae yn syndod gyda pha fath gyflymdra yr aadfeda. Y mae broulfell Cile o wenith ar haf poeth. Nid cynt bion y byddo maes wedi he leg," na.bydd weJi melynu, a'i dwysen wedi Heawi, gan w?hndd y mcde?wr j fvrw ei g'ymaN i mcwu, a medi! 1 A dyna hefyd "ragarwydd arall yn hanes yr wythnos a basiodd, Ofidd ton araeth LLA. GEORGE MELLY, A.S., o fiaon ei etholwyr yn y Potteries, noa Fawrtli. Ao araeth gampus oedd hi-un o'r lhai galluocaf 81 dradiiodwytl er's misoedd. Y maedyu M Mall yn sylwi gyda Dy?Md yr eryr pa fodd y  gwyut yn chwythu Dywedai Mr. Melly, mewn cyfeiriad at lafur y ddwy senedd-dymmhor ddi- woddaf, fel hyn :— The ,-y for f.t-?? progress had been made f more eay th?n the progress of the past." Pan^yn agor gwaith mwa, neu gloddfa Heohi bydd amser, a lhillr, ac arian mnvr, c angQ: rhei lrwydd, yti cael eu ti'dulio mewn clirio ° y,. bwrial (rubbish), agor trenches a kfeiydd, tramroads illawr, ac felly yu y blaen. Dyna oedd syniad Mr. Melly o Iafur dwy flynedj cyntuf y een8dd bresennol—y dadleuon luawrioD gal wyd ar Ddadsefydliarl yr Eglwys ya yr lw,,dd,, t,a,,I-riflht, c Addy,g-dy. yn cl syniad Mr. Melly oed,lynt-ehno pridd a rubbish, t'ri Imdiet gosod tramroads i lawr, fel y bydd future }Ji'Ogl": a defnyddio geiriau Mr. MIly, ya llawer ia»n rhwyddach—"far More easy than the of the past." Ac yn ol barn Mr. Melly, 'dyw'r amser ddim ya mheU pryd y inabwys'edir yr un egwyddor aj a fjij. wysiadwyd yn 1869 at Egl,?ys SefydtHdigYrI-?rJdott ?'i?,3,?? Sefydledig Lloegr-yr amser pan, yn 01 y y dywedai Mr. Melly:— "The Oliurch of God will be the cliurch of each in- dividual Christian, and the'church of no legislative u. satnlly, of no House of Commous and Lords" (heat, hear) r,ii,?,,arwy d dioti y f,,ttn a? A chau hyny—gM !"d y rha?rwyddiati y fath If ydynt-yn euwedig gan fod plaid nwr gref a dyl*n- wadol o'r Eglwys Sefydledig fel hyn yn bygwth trol yn rebels, ae yu galw yn gyhoeddns am ysgariad a dad. siifydliad: a pha beth bynaga ddichon fod ein barn, neu a ddywedo neb, am ddaliadau y sect liitualaidd o'r Eglwys Sefydledig, y mae pawb yn rhwym 0 a,1def, foJ un pe t-h yn nodweddu y blaid hon yn arbeaigol, a'r peth hwmv ydyw, ei bod o d(lifrif--i. earnnt. Ac y mas genym yr awdurdod uchaf oil mai "0 bydd teyrnM wedi ymranu yn ei herbyn ei hun, ni ddichon y deyrnai hono sefyll. A o bydd ty wedi ymranu yn ei erbyn ei hurt, ni ddichon y ty hwnw sefyll." Pethdifriiol ydyw decbreu canwyll yn y ddau ban! Pan ddechreuir a gweithio tynel drwy y mynydd o'r ddau ben, neu o ddwy ociir i'r mynydd ar unwaith, nid hir iawn y byddys cyn cael goleu trwyddo. Neu pllD y dechreuvvyd gweithio o duifrif byd ya oed ar GAMLAS FAWR SUEZ" o'r ddau ben, nid hir iawn y louwyd cyn cydio Tort Said wrth Suez. A phau y cawn fod MR. EXGINEER MACKONOCHIE, a chwmni maNvr oddi tano, Vu trosolion a'u ceibiauyn gweithio ar uu pen i'r gamlas, yr ydym yn cael fod — MR. ENOISEIB MIALL, a chwmni mawr iawn a cbynnyddol a paentlertynol tano yutau, A'a ceibiau a'u rhawiau yn gweithio ar jr pen artU: a chan, fel y sylwa Mr. Melly, fod y senodd yn 1869 wedi gosod tramroads i lawr, gailwn Dinnal1 fenlro prophwydo nad rhyw hir iawn y bydd y fath blddigu ar waith eyn y ceil' dyfroedd "Moryr Aipht," a dyfroedd clir gloewon "Mdr y Cauoldir," i gyfatfod L'u cfilydd, a chusann y naill y llall! Gan hyny, na rvrgnachwn i'n cyfeillion unrhyw ddeSnvdd a deimlont ar eu calonau i'w wneyd o'r cry, yna, Gwirfoddol!" -a Gwirfoddoliaeth yn yr ynidrechfa brcennol; oblegid, fe! yr aw^rymwyd, rti. chon nad ydyw un foment yn rhy luan, nac yn rhy gynnar iddynf, i ddecbreu eu bymarfer a'u parablu. Oild i ddychwelyd tua I FESTRI LL\J,ŒAW};OG. I Y mae yn eglur, fel y crybwylla y cyfaill yn ei lythyr 1. Nad oedd yjfeitri yn gyfreithlawn. Ehaid, yn ol vr act for the liegnlation of Parish Vrsiries (a.) Fod i'r rhybudd yn galw am dani, ao yn dyweyd ai hatnean, fod wedi ei osod, cyn y gwasanaeth on or near the)prinoipal doors of all the churches and chapels within the parish-or place." Ehaid i'r cyfryw l'ybu Id gael ei roddi hefyd "three clear days" heb law'r Sabbath, cya y diwrnod y gellir cynnal y festri; felly, nls gall festri gyfreithlawn gael ei chynnal yn gynnarach na dyd.1 Ian yn yr wythnos, oddi eithr fod rhybudd am danl wedi ei roddi cyn y gwasanaeth y Sabboth cynt; set, wythnos i'r diweddaf—■ Am y gair YDa. yn yr act-" all the "CHURCHES AND CHAPELS," ymddengys nad ydyw llythyren yr act yn cydnabod wrth y gair chapels gapeli yr Ymneillduwyr, ond chapels of ease yr Eglwys Sofydledig-oddi eithr, dealler, yn y plwyfydd hyny yr ydys wedi arfcr t chydnabod y capelau Ymneillduol. Yn y plwyfydd hyny, rhaid i'r rhybudd gael ei roi ar y capelau YIII- neiliduol. Arferiad, fel ) r ymddengys, ar y pen hyn ydvw y gyfraith. Ond ben drefn ddwl, annheg, fongleraidd, angbyfiaws, ac antedeluvian i'r pen draw, ydyw yr hen drefn oalw cyfarfod o'r trethdalwyr-cyfsrfod a ddichon, fe allai, fod o'r pwysigrwydd mwyaf i bob trethdalwr ya y plwyf-sef, trwy osod ewpwl o hoelion drwy dderayu o hen envelope wedi ei tbroi ar y gwrthwyneb ar no* Sadwrn, neu foreu Sul, ar ddrws yr unig addoldj < f¡¡wn yr holl blwyf nad eedd odid un o drethdalwyr y plwyf hyth ya ei fynychu nac yn croeti mo't drothwy Sabboth yn :y flwyddyn. Mae arugl jr oeiat tywyll," ar y drefn, ac y mae yu syndod i weled eaw pilrehus ein Grasusif Victoria wrth act sydd yn cynnwys adran mor gynddiluwaidd. Ond ddylai y drefn ddim cael ei goddef ar ddeddf- lyfrau Prydain flwyddyn yn hwy. A buaswn ya dyuauno cyilwyno yu ostyngedig jr udrandau syl. o ddeddf rheoleiddio vestries i sylw arbenig ein haelodao seneddol RhydtUrydig, mewn gobaith y cymmer un a honynt y mater mewn llaw o fynu ei diwygio, fel air i'w gwneyd fymryn yn twy cydweddol ag ysbryd yr oes. Ond a chaniatau (I) ) Foil y festri y cyfeirir ati yn L!anf?wnng, y v hy r ,I y S?,bb?th, yn f?tri gyfreithlawn, Mae adran yn y School Act, second Schedule, second part, paragraph 3, fel y canlyn :— If a resolution—(hyny yw penderfyniad i wnc1" appcl am ffurfiad School Board)—ff a resolution il rejected, the resolution shall not be again propcied until the lapse of twelve months from the date of auch rejection. Hyny yw, pan y byddo i bend?rfyni?d am Fwrdd Ysgol gael ?i gynnyg yn rheolaidd, ?'i wrthod, ,na M "?llr dyfod "'1' un cynnygiad yn mken drah.Ca am flwyddyn." Oud Ue na byddo ond math o benderfyniad naoaol